Jamawar News 656

هەفتەنامەیەکی سیاسییە حزبی سۆسیالیست دیموکراتی کوردستان دەریدەکات

ڕۆژنامەی جەماوەری کوردستان

www.jamawarnews.com

سێشەممە 17/جۆزه ردان/2711 کوردی • 2011/06/07 زایینی • ژمارەی 656 • ساڵی 31 • 12 الپەڕە

هه ڤاڵ محەمەدى حاجى مه حمود له شارى به غداد به شدارى له هه شته مین ساڵیادى شه هیدانى عێراق کرد

وه زیرى پێشمه رگه: به کشانه وه ى سوپاى ئه مه ریکا کاره ساتێکى گه وره ڕووده دات

فه ره ج حه یده ری له الیه ن ئه نجومه نی کۆمسیۆن وه وه ک سه رۆک هه ڵده بژێرێته وە

به سه رپه رشتی عەبدوڵاڵ حاجی مەحمود گۆڕانکاریەکانی ناو »حسدک« بەردەوامە

وه زیرى کاره باى حکومه تى هه رێمى کوردستان: ئه گه ر هەر هاواڵتیه ک یه ک گلۆپ بکوژێنێته وه ده توانین یه ک کاتژمێر زیاتر کاره با بۆ هاواڵتیان دابین بکه ین

دادگاى بااڵى تاوانه کان سزاى به سه ر سه رکوتکه رانى راپه ڕینه که ى 1991 دا سه پاند ف

هه ڤاڵ محەمەد حاجى مه حمود لە به غداد سه ردانى باڵوێزخانەی کۆمارى ئیسالمى ئێرانى کرد «2

به ڕێز هه ڤاڵى 2011/6/4 ل��ه محه مه دى حاجى مه حمود سکرتێرى گ��ش��ت��ى ح��زب��ى س��ۆس��ی��ال��ی��س��ت به یاوه رى کوردستان دیموکراتى ئه ندامى سه عید خه لیل هه ڤاڵ به شداریکردن بۆ مه کته بى سیاسى عێراق شه هیدانى رێوره سمى له ئایه توڵاڵ ساڵیادى هه شته مین و دووه مین و حه کیم باقر محەمەد سه ید س��ه م��اح��ه ت��ى س��اڵ��ی��ادى عەبدولعەزیز حه کیم گه یشته شارى عه مار س��ه ی��د ل��ه الی��ه ن ب��ه غ��دادو حه کیم پێشوازییه کى گه رمى لێکرا.ئه و سه رله به یانى 10 کاتژمێر

ه��ه ڤ��اڵ��ى ب��ه ب��ه ش��دارى رۆژه مه حمود حاجى محه مه دى به ڕێز سۆسیالیست ح��زب��ى سکرتێرى هه ڤاڵ و کوردستان دیموکراتى ئاماده بوونى به سه عید خه لیل تاڵه بانى ج��ه الل ل��ه ه��ه ری��ه ک نورى و عێراق کۆمارى س��ه رۆک سه ید و وه زی��ران سه رۆک مالیکى تر ژماره یه کى و حه کیم عه ممار سیاسییه کانى الیه نه نوێنه رانى له ساڵیادى هه شته مین عێراق ترى و حه کیم باقر محەمەد ئایه توڵاڵ یادى دووه مین ساڵیادى سه ماحه تى سه ید عبدالعزیز حه کیم به ڕێوه چوو.

وتارێکى حه کیم عه ممار سه ره تا هه ریه که کردو سوپاسى پێشکه ش به ڕێز محه مه دى حاجى له هه ڤاڵى کرد تاله بانى جه الل و مه حمود رێوره سمه که داو له به شدارییان بۆ پاشانیش باسى له رۆڵ و خه باتى ئایه توڵاڵ محەمەد باقر حه کیم کرد

له رزگارکردنى عێراقدا.له جه الل هه ریه ک ئه و دواب��ه دواى و عێراق کۆمارى تاله بانى سه رۆک و وه زی��ران سه رۆک مالیکى نورى سه رۆکى نوێنه رى زێبارى هۆشیار خۆیان وته ى کوردستان هه رێمى

پێشکه شکرد.

ج��ه ع��ف��ه ر ش��ێ��خ م��س��ت��ه ف��ا وه زی��رى هه رێمى ح��ک��وم��ه ت��ى پ��ێ��ش��م��ه رگ��ه ى ڕاگه یاند ئ��ازادى به ڕێبازى کوردستان هێزه کانى مانه وه ى له گه ڵ ئ��ه وان که گه یاند چ سوپاى ڕاى وه ئه مه ریکادان عێڕاق و چ هێزه کانى ناوخۆ نه گه یشتونه ته ئه وه ى پارێزگارى له ئاسایشى عێڕاق و به کشانه وه ى ووتى بکه ن. سنوره کانى گه وره کاره ساتێکى ئه مه ریکا سوپاى تا که ووت ئ��ه وه ش��ى وه ڕووده دات کێشه کانى هه موو چ��اره س��ه رک��ردن��ى نێوان هه ولێر و به غداد له گه ڵ مانه وه ى

هێزه کانى ئه مه ریکان.«6

کۆمسیۆنی به یاننامه یه کی به پێی هه ڵبژاردنه کانی سه ربه خۆی بااڵی کۆمسیۆن ئه نجومه نی ع��ێ��راق، عه بودی قاسم دادوه ر بڕیاریداوه ، ب��ۆ پ��ۆس��ت��ی س��ه رۆک��ی ب��ازن��ه ی کۆمسیۆن ل��ه ه��ه ڵ��ب��ژاردن��ه ک��ان جێگه ی ل��ه ب��ک��ات، ده ستنیشان حه مدیه حوسێنێ که پێشتر ده ستی

له کارکێشایه وه .کۆمسیۆن، به یاننامه که ی به پێی پۆسته که یدا له حه یده ری ف��ه ره ج

دادوه ر س��ه رۆک و وه ک م��اوه ت��ه وه سه رۆکی جێگری وه ک راوی سه عد کۆمسیۆن دانراوه . ئه مه له کاتێکدایه عێراق په رله مانی ئه ندام که چه ند ده ک��ه ن ح��ه ی��ده ری الب��ردن��ی داوای به ره گه ز حه یده ری باسه شایه نی خه ڵکی شیعه یه وله ئاینزای کورده کۆمسیۆنی له ئێستادا ب��ه غ��دای��ه له هه وڵی هه ڵبژاردنه کان سه ربه خۆی کارمه نده کانیدایه دام��ەزران��دن��ی

له گرێبه سته وه بۆ هه میشه ی .

به سه رپه رشتی 2011/6/4 رۆژی مەحمود. حاجی عەبدوڵاڵ به رێز وبه ئاماده بوونی هه ریه که له مامۆستا مه کته بى ئ��ه ن��دام��ان��ى رزگ��ار ئه ندامى تاهر تانیا و سیاسى یه ده گى مه کته بى سیاسى مامۆستا ئامینه حمه ده روێش وه ک به رپرسی هه لبژاردنه کانی مه کته بی نوێى دیموکراتی سۆسیالیست حزبی ک��وردس��ت��ان ده س��ت ب��ه ک��ارب��وو حاجی عەبدوڵاڵ به ڕێز له سه ره تادا ئه ندامى مه کته بى سیاسی مەحمود ک��اری��گ��ه رى و ڕۆڵ ب��ه ئ��ام��اژه ى حزبى هه ڵبژاردنه کانى ده زگ��اى کوردستان دیموکراتى سۆسیالیست ک��رد ل��ه رێ��ک��خ��س��ت��ن��ى پ��رۆس��ه ى حزب وکۆنفرانسه کانى هه ڵبژاردن بۆ خ��ۆس��ازدان و وراپرسیه کاندا وپێشکه ش هه ڵبژاردنه گشتیه کان کردنى رێنمایى پێویست به سه رجه م

ناوه ندو ده زگاکانى حزب و کاره کانى به رز هه ڵبژاردنه کانى مه کته بى نرخاند، ه ده ست خۆشی له به رپرسى مه کته بی ئ��ه ن��دام��ان��ی و پێشوو

ک��ه ل��ه دوای ک��ردن هه ڵبژاردنه کان دام��ه زران��دن��ی ئ��ه م م��ه ک��ت��ه ب��ه وه توانیویانه به داتاو ئاماری دروسته وه

به جێبهێنن.«2 کاره کانیان

هه رێمى حکومه تى کاره باى وه زیرى ئه بوبه کر شێخ یاسین کوردستان ڕاگه یاند ئ��ازادى ڕێبازى به ماوه تى وایه به رنامه ى کاره با وه زاره ت��ى که هاواڵتیان بده نه کاره با کاتژمێر 20ل��ه ش��ه وو ڕۆژێ��ک��دا وت��ى هیچ بڕه کارەبا یه ک له تورکیا و عێڕاقه وه بۆ له ناوخۆوه به ڵکو نایه ت کوردستان به س��ه ب��اره ت ده هێنرێت ب��ه ره��ه م سوته مه ى وێستگه کانى به رهه مهێنانى ڕایگه یاند کاره با وه زی��رى کاره باش کوردستاندا له سوته مه نیه که ش که وێستگه ى دهۆک له ده هێنرێت جگه که به گاز وایل کارده کات. سه باره ت وه زیرى کاره با وه زاره تى داهاتى به ڕاب��دوودا له ساڵى : وت��ى ک��اره ب��ا

ئ��ه م پ��اره ی��ه بۆ وه زاره ت��ى دارای��ى ملیار 113 بڕه که ى که گه ڕاوه ته وه دینار بووه به اڵم بۆ ئه مساڵ ئه وه له په رله مان جێگیرکرا که ئەو پارەیەی له به رامبه ر له هاواڵتیان وه رده گیرێت کاره با وه زاره ت��ى بۆ کاره با پێدانى له پارێزگایه کیش هەر هى ده بێت، وه ده کرێت سه رف خۆى پارێزگاکه ته شغیلى بودجه ى بۆ پاره یه ئه و سه رف ناکرێت وه داهاتى ئه م ساڵى کاره با ئێمه به 151 ملیار دینار دامان

ناوه .حکومه تى وت��ى ک��اره ب��ا وه زی��رى ب��وارى له باشى زۆر شتى هه رێم ئه و گه یشتوینه ته ک��ردووه کاره با له جیاوازه کوردستان که قۆناغه ى 15 پارێزگاکه ى ترى عێڕاق له بوارى کاره بادا. ئه وان له بارودۆخێکى باشدا

ئەوەشی ک��اره ب��ا وه وه زی��رى نین. هاوکاری ده یانه وێت ئه وان که وت بکه ن. ده رام��ه ت ک��ه م هاواڵتیانى هه رزان زۆر نرخێکى به ده مانه وێت که هاواڵتیانه ى ئه و بده ینه کارەبا

که مده رامه تن. «3

عێراق تاوانه کانى بااڵى دادگاى بڕیارى دوا 2011/6/6 رۆژی خۆى له باره ى تۆمه تبارانى فایلى 1991 راپه ڕینى سه رکوتکردنى سێداره دانى له سزاى و ده رکرد به سه ر 3 تۆمه تباردا سه پاند.ئەم دادوەر سەرۆکایەتی بە دادگاییە

ئاسۆ محەمەد بەڕیوە چوو. سه پاندنى بۆ دادگ��ا دانیشتنى فایلى تۆمه تبارانى به سه ر سزا ب��ه ڕێ��وه چ��وو، 1991 راپ��ه ری��ن��ى به سه ر له سێداره دان سزاى تێیدا مسته فا، ک��ه م��ال ل��ه ه��ه ری��ه ک مه زبان ن��ۆم��ان، ساڵح ع��ه زی��ز

خزردا سه پاند.محه مه د له ه��ه ری��ه ک ه��ه روه ه��ا ئیبراهیم وه تبان هه زاع، فه یزى خ��در م��وح��س��ی��ن و ح��ه س��ه ن ئ��ه ل��خ��ف��اج��ى ب��ه ب��ه ن��دک��ردن��ى عه زیز ت��اری��ق و هه تاهه تایى و عه بدولعه زیز سه میر و عیسا 15ساڵ به عه بدولغه فوور به رزان

به ندکردن سزا دران.هه ر یه ک له تۆمه تبارانیش عه بد

حه سه ن، مه زاحم سه عد حه سه ن، سه عد ساڵح، هانى عه بدوله تیف، ئه حمه د مه هدی، عومه ر غالب ح��وس��ێ��ن، م��ه ح��م��وود ف��ه ره ج، جاسم ک��ه ری��م ره زا، م��ح��ه م��ه د سلێمان عه بدولحه مید نفوس، به هۆى جاسم نسه یف له تیف و نه بوونى به ڵگه ى پێویست له سه ر سه رکوتکردنى له تێوه گالنیان

راپه ڕینه که دا ئازاد کران«.شوبات کۆتایى له ئه وه ى دواى له شه ڕى عێراق سوپاى 1991دا به رامبه ر ل��ه ی��ه ک��ه م ک��ه ن��داوى ه��ێ��رش��ى ه��اوپ��ه ی��م��ان��ان��دا به کشایه وه ، کوێت له تێکشکاوى راپه ڕینێکى جه ماوه ریى به رفراوان له باکور و باشوورى واڵت دژ به حوسێن سه دام رووخاوى رژێمى ده ست توانییان و هه ڵگیرسا عێراقدا ش��ارى چه ندان به سه ر هێزه کانى دوات��ر ب��ه اڵم بگرن، هێزى له وه رگرتن به سوود رژێم راپه ڕینه که توانییان ئاسمانى

سه رکوت بکه ن.

تایبەت بە ~

پاش ئه وه ى ماڵپه ڕى فه رمى لیۆنیل مێسى کرابێته هێرش که کرده وه ڕه ت ئه وه ى چێشتخانه یه کى له به رده م مێسى سه ر چه ند پاش که چى ، ڕۆزارۆ شارى ڤیدیۆیه ک ڕووداوه له و ڕۆژێ��ک

باڵوکرایه وه …

کۆمارى گه لى پارتى سه رۆکى هاکارى، بۆ سه ردانه که یان له کرد به وه ئاماژه ى ناڕاسته وخۆ کورد کێشه ى ئاماده یه ئه و که چاره سه ر بکات هه تا سه ردانى دیار

به کری کرد…

زریان ڕۆژهه اڵتى: ئەردۆغان وه ک جاران …

له ڕێ ى کارى لێکۆڵینه وه ى زانستیه وه خۆى ئه مه ده کرێت، کراوه و ئه مه ئه و که ده اڵێت پێمان دا له خۆی بااڵو ئاستێکى ستاندارده زمانه

شکۆداریه کى تایبه تى ده بێت…

د.محەمەد مەحوی:ناتوانین لە موتوربەکردنی…

8»

»7

»ڕزگار غه فور: باشبوونى هه رێمى کوردستانیش …6 شێخ ماجدی حەفید: باشتره هێزى ئه مریکا …

کشانه وه ى هێزه کانى ئه مریکا کاریگه رى خراپى ده بێت عێراق باشورى بونى خراپ وتیشى عێراق. له سه ر

کاریگه رى خراپه ده بێت له سه ر کوردستان.

مانه وه ى هێزه کانى ئه مریکا له عێراقدا پێویسته ، چونکه له م کاته دا هێزێکى هیچ هه یه ئاسمانى نه هێزى و نه هێزى عه سکه رى عێراق

نییه که بتوانێت به رگرى بکات به تایبه تى ئێمه ده وروبه رمان…

www.jamawarnews.com 11»

هێرش ده کرێته سه ر میسی…

4»

تایبەت بە ~

www.jamawarnews.com هەواڵ و ڕاپۆرت2 سێشەممە 2011/06/07 ● ساڵی 31 ● ژماره 656

سوپاسنامهبه ناوى بنه ماڵه ى ڕۆژنامه نوسى خوالێخۆش بوو)عدنان عەلى قادر( سوپاس و پێزانینى خۆمان ئاراسته ى سه رجه م ئه و پیاو مه عقول و ڕیش سپى و هاواڵتیانه ده که ین

که به شدارى پرسه ى خوالێ خۆش بوویان کردووه هه روه ها سووپاسى ئه م که س و الیه الیه نانه ى خواره وه ده که ین که به شدار بوون له پرسه که مان- به ڕێز کاک محه مه دى حاجى مه حمود سکرتێرى حزبى سۆسیالیست دیموکراتى کوردستان- مه کته ب سیاسی و سه رکردایه تى و داموده زگاکانى حزبى سۆسیالیست دیموکراتى کوردستان

- مه حمود سه نگاوى ئه ندامى مه کته بى سیاسی ى. ن. ک- عوسمان حاجى مه حمود.

- مه ڵبه ندى 12 ى .ن .ک- لقى 19 ى پ.د.ک

- ڕادیۆى نه وا.- ڕۆژنامه ى چه تر.

خواى گه وره پاداشتان بداته وه بنه ماڵه ى خوالێخۆش بووعه دنان عه لى قادر

پیرۆزباییبه ناوی په روه ردگاری به خشنده و میهره بان

بۆ برای به ڕێز و گه وره مان/ کاک موحه ممه دی حاجی مه حموودسکرتێری گشتی حیزبی سۆسیالیست دیموکراتی کوردستان

ساڵوێکی تایبه ت و پیرۆزبایی

کۆتایی هاتنی کاره کانی کۆنگره ی شه شه می حیزبی سۆسیالیستی دیموکراتی کوردستان و هه ڵبژاردنی به ڕێزتان به سکرتێری گشتی ئه و حیزبه ، تۆمارێکی تری خسته سه ر مێژووی ئه و حیزبه ی، که ته مه نێکی له خۆڕاگری و مێژووییه کی له خوێن دروستکردووه ، ئه مه و ناسنامه یه کی له تێکۆشان و مێژووییه کی له سه روه ری بۆ خۆی و بزووتنه وه ی ڕزگاریخوازی نه ته وه ی کورد تۆمار کردووه . ئه نجومه نی ئه ندامانی ته واوی بۆ پیرۆزبایی خۆم ڕێگای جه نابیشتانه وه له و ده که م ئاراسته پیرۆزبایتان بۆنه وه جوانترین به و

سه رکردایه تی نوێی و کادیر و ئه ندامه کانی ده نێرم.

له گه ڵ ئه و په ڕی حورمه تمان براتان

د. که یوان ئازاد ئه نوه ر

پاشماوەی الپەڕە 1

ب��ەس��ەر پ��ەرش��ت��ی ب��ەڕێ��ز عەبدوڵاڵ حاجی مەحمود…

له کۆتایشدا هیواى سه رکه وتنى بۆ به رپرسی نوێی مه کته بی هه ڵبژاردن

خواست عه بدواڵى به ڕێز رۆژ هه رهه مان ده ست سه رپه رشتى محمود حاجى به کاربوونی به رپرسی نوێی مه کته بی حزبی نشتیمانیه کانی په یوه ندیه کوردستانی دیموکراتی سۆسیالست

کردکاره کانى پیشخستنى به مه به ستى حزبى ئ��ۆرگ��ان��ه ک��ان��ى ده زگ��او کوردستان دیموکراتى سۆسیالیست بڕیاره کانى ک��ردن��ى جێبه جێ و ئ��ه ن��ج��وم��ه ن��ى س��ه رک��ردای��ه ت��ى و مه راسیمى سیاسیى مه کته بى

به رپرسى ب��ه ک��ارب��وون��ى ده س��ت په یوه ندییه م��ه ک��ت��ه ب��ى ن��وێ��ى

نیشتیمانییه کان به ڕێوه چوو .ل��ه ده س��ت��پ��ێ��ک��ى م��ه راس��ی��م��ه ک��ه ک��ه ت��ی��ای��دا ه��ه ری��ه ک��ه ل��ه ب��ه رێ��ز مه کته بى به رپرسى ره وف فاتح و ح��زب گشتییه کانى په یوه ندیه مه کته بى به رپرسى که ریم به ختیار وجه ماوه ریه کان پیشه یى رێکخراوه ئاماده بوون به ڕێز عه بدواڵى حاجى سیاسی مه کته بى ئه ندامى محمود ئاماژه ى به ڕۆڵ و کاریگه رى مه کته بى حزبى نیشتیمانیه کانى په یوه ندییه کوردستان دیموکراتى سۆسیالیست په یوه ندیه کانى پێشخستنى له کرد حزب له گه ڵ سه رجه م حزب والیه نه ڕۆل و عێراقییه کان و ناوخۆیى چۆنیه تى سه ر له کاریگه ریان َو سه رجه م نێوان په یوه ندیه کانی

حزبه سیاسیه کان .

ه��ه روه ه��ا ل��ه ب��ه ش��ێ��ک��ى ت��رى ئاماژه ى به ڕێزى مه راسیمه که دا تێکۆشانى و خه بات مێژووى به دیموکراتى سۆسیالیست حزبى ک��وردس��ت��ان��ک��رد ل��ه ق��ۆن��اغ��ه تێکۆشاندا و خه بات جیاجیاکانى هه روه ها ڕۆڵ و کاریگه رى مه کته بى به رزنرخاند په یوه ندیه کانى په یوه ندیه کان پ��ت��ه وک��ردن��ى ب��ۆ له پێناو سیاسیه کان الیه نه له گه ڵ سیاسى پرۆسه ى موماره سه کردنى به ره وپێش زیاتر بۆ ودیموکراسى ئه زمونى حکومرانى خۆماڵى بردنى

له هه رێمى کوردستاندا.ده ست ئه وه ی دوای له کۆتایشدا وئه ندامانی ل��ه ب��ه رپ��رس خ��ۆش��ی پێشووی کرد هیواى سه رکه وتنى ب��ۆ ب��ه رێ��ز ع��ادل��ی م��ه الس��اڵ��ح که نوێکه یدا پۆسته له خواست مه کته بى ن��وێ ب��ه رپ��رس��ى وه ک

حزبى نیشتیمانیه کانى په یوه ندییه کوردستان دیموکراتى سۆسیالیست

ده ست به کار بوو.له الیه ن هه ریه ک له وته یه کدا پاشان گشتیه کان په یوه ندیه له به رپرسى نیشتیمانیه کان وپ��ه ی��وه ن��دی��ه وگرنگى رۆڵ ل��ه س��ه ر جه ختیان

په یوه ندیه کان به گشتى کرده وه .ل��ه الی��ه ک��ی ت��ره وه وه��ه م��ان رۆژ مەحمود حاجی عەبدوڵاڵ به رێز به کاربوونی ده س��ت سه رپه رشتی س��ک��رت��ێ��ری ن��وێ��ى رێ��ک��خ��راوی کوردستانی ئافره تانی گه شه پێدانی

کردگۆڕانکارییه کانى له چوارچێوه ى س��ه رج��ه م ب��ه رپ��رس��ى م��ه ک��ت��ه ب و حزبى دام��ه زراوه ک��ان��ى ده زگ��او کوردستان دیموکراتى سۆسیالیست به سه رپه رشتى به ڕێز عەبدوڵاڵ حاجی سیاسى مه کته بى ئه ندامى مەحمود

و ب��ه ئ��ام��اده ب��ون��ى ژم��اره ی��ه ک له سه رکردایه تى ئه نجومه نى ئه ندامانى کاره کانى پیشخستنى مه به ستى به حزبى ئ��ۆرگ��ان��ه ک��ان��ى ده زگ��او کوردستان دیموکراتى سۆسیالیست بڕیاره کانى ک��ردن��ى جێبه جێ و ئ��ه ن��ج��وم��ه ن��ى س��ه رک��ردای��ه ت��ى و مه راسیمى سیاسیى مه کته بى سکرتێرى ب��ه ک��ارب��وون��ى ده س��ت گه شه پێدانى رێ��ک��خ��راوى ن��وێ��ى ئ��اف��ره ت��ان ب��ه ڕێ��وه چ��وو . له به ڕێز مه راسیمه که ده ستپێکى ئه ندامى مەحمود حاجی عەبدوڵاڵ مه کته بى سیاسی ئاماژه ى به ڕۆڵ و گه شه پێدانى رێکخراوى کاریگه رى ئ��اف��ره ت��ان��ى ک��وردس��ت��ان��ى ک��رد ئافره تان له مافه کانى له داکۆکیکردن ژنان توندوتیژى وبه ره نگاربونه وه ى بۆ ه��ه وڵ��دان له کۆمه ڵگاکه مانداو کۆمه ڵگایه کى کردنى ده سته به ر

تێیدا ئافره تان که مافى مه ده نى پارێزراوبێت وه .کاره کانى رێکخراوى له رابردوودا ئافره تانى گه شه پێدانى خۆیان که کاریگه ریى به رزنرخاند له مافه کانى له داکۆکردن هه بووه

ئافره تانى کوردستان . له کۆتایشدا هیواى سه رکه وتنى بۆ به ناز عومه ر ئه ندامى ئه نجومه نى سه رکردایه تى خواست له پۆسته نوێکه یدا که وه ک سکرتێرى نوێى ئافره تانى گه شه پێدانى رێکخراوى

کوردستان ده ست به کار بوو.و بون ته واو دواى باسه شایه نى کۆنگره ى کاره کانى سه رکه وتنى سۆسیالیست حزبى شه شه مى بڕیاره ک��وردس��ت��ان دیموکراتى به رپرسى سه رجه م له گۆڕانکارى دامه زراوه کانى ده زگاو و مه کته ب دیموکراتى سۆسیالیست حزبى

بدرێت. ئه نجام کوردستاندا

هه ڤاڵ محەمەد حاجى مه حمود له به غداد سه ردانى باڵوێزخانەی کۆمارى ئیسالمى ئێرانى کرد

به رێز محەمەد حاجى مه حمود سکرتێری گشتی حزب پێشوازی له وه فدێکی حزبی شیوعی کوردستان کرد

مه ڵبه ندى شاره زووری »حسدک« پێشوازی لە وەفدێکی یەکێتی و یەکگرتوو دەکات

هه ڤاڵ محمه دى حاجى مه حمود لە به غداد سه ردانى مه کته بى په یوه ندییه کانى حزبى سۆسیالیست دیموکراتى کوردستانى کرد

سه رله به یانی 2011/6/5 هه ڤاڵى به رێز سکرتێری مه حمود حاجى محەمەد گشتی حزبی سۆسیالیست دیموکراتی شاندێک ب��ه ی��اوه ری ک��وردس��ت��ان که پێکهاتبوون له هه ڤااڵن خلیل سعید سامی و سیاسی مه کته بی ئه ندامی په یوه ندییه کانی به رپرسی ج��اف سه ردانی به غداد له شاری به غداد سه فاره تی کۆماری ئیسالمی ئێرانیان کرد و له الیه ن به رێز )سه ید حەسەن له عێراق ئێران باڵوێزی فه ر( دانائی

به گه رمی پێشوازی لێکرا .مه حمود حاجى محەمەد هه ڤاڵ س��وپ��اس��ی ب��ه ڕێ��زی��ان��ی ک��رد بۆئه وپێشوازییه گه رمه و له دیدارێکدا باس له بارودۆخى سیاسى عێراق و ناوچه که کراو تیشک خرایه سه ر له ناوچه که دا گۆرانکارییانه ى ئه و له واڵتانى به تایبه تى رووی��ان��داوه هه ڵوێستى ه��ه روه ه��ا ع��ه ره ب��ى، ب��ه رز ئ��ێ��ران ئیسالمى ک��ۆم��ارى ئێستادا و که له رابردو نرخێندرا

دراوسێى واڵتێکى وه ک هه میشه عێراق پاڵپشت و هاوکارى گه النى عێراق بووه له سه قامگیرى و ئه من

وئاسایشى واڵتدا.ل��ه ب��ه ش��ێ��ک��ى ت��رى دی��داره ک��ه دا په یوه ندی له باس به گرنگییه وه حزبى ن��ێ��وان دۆس��ت��ای��ه ت��ى و سۆسیالیست دیموکراتى کوردستان ئ��ێ��ران ئ��ی��س��الم��ى ک��ۆم��ارى و پته وکردنى له سه ته ئکید ک��راو

په یوه ندییه کان کرایه وه .

سیاسی مه کته بی ل��ه ب��اره گ��ای محمد به رێز سلێمانی له شاری گشتی سکرتێری محمود حاجی دیموکراتی سۆسیالست حزبی کوردستان به ئاماده بوونی به رێزان و سعید وخلیل دۆاڵش��ى محمد

حسێن خلیفه کارگێرانی مه کته بی ئه ندامی روف ف��ات��ح سیاسی پێشوازی سیاسی مه کته بی شوعی حزبی له وه فدێکی ک��رد ک��وردس��ت��ان ب��ه س��ه رۆک��ای��ه ت��ی حزب سکرتێری شاکر د.که مال

مه به ستی هاورێی وه فدێکی و سه ردانه که یان پیرۆزبایی کۆتای هاتنی کاره کانی کۆنگره شه شه م دۆستانه دا دیدارێکی ،ل��ه ب��وو په یوه ندی نێوان هه ردووال تاوتوێ

کرا.

وه ف��دێ��ک��ى 2011/5/29 ڕۆژى مه ڵبه ندى شاره زوور که پێک هاتبوو کارگێڕان م��ه الق��ادرو ب��ه ڕێ��زان ل��ه پێشوازیان مه ڵبه ند ئه ندامانى و 9 مه ڵبه ندى وه ف��دێ��ک��ى ل��ه ک��رد و .ک( ن ى. ش��اره زوورى) ى پێک ک��ه س��ادق سه ید کۆمیته ى هاتبوو له مامۆستا عوسمان جێگرى کۆمیته ى ب��ه رپ��رس��ى و مه ڵبه ند مه به ستى سادقى)ى.ن.ک(، سه ید کۆنگره ى پیرۆزبایى س��ه ردان��ه ک��ه

شه شه مى)حسدک( ئه مه و په یوه ندى ته ئکیدى هه ردووال نێوان دووقۆڵى

له سه ر کرایه وه . 2011/5/25 ڕۆژى الی��ک��ی��ت��رەوە ل��ە حزب ش��اره زوورى مه ڵبه ندى وه فدێکى مه القادرو به ڕێزان له هاتبوو پێک که ئه ندامانى و ک��ارگ��ێ��ڕان ب��ه ی��اوه رى وه فدێکى له کرد پێشوازییان مه ڵبه ند که کوردستان ئیسالمى یه کگرتووى

پێکهاتبوو له به ڕێزان.

ئ��ه ب��و ب��ه ک��ر ه��ه ڵ��ه دن��ى ئ��ه ن��دام��ى 10 مه ڵبه ندى به رپرسى سه رکردایه تى

ى یه کگرتوو.پێکهاتبووله که ى ه��اوڕێ وه فدێکى ڕه ئ��وف حاجى و ڕۆس��ت��ه م عوسمان مه ڵبه ند کارگێڕانى ک��اروان ک��اک و پیرۆزبایى س��ه ردان��ه ک��ه مه به ستى بوو ک��ۆن��گ��ره ى ش��ه ش��ه م��ى)ح��س��دک( له سه ر ته ئکیدیان ه��ه ردووال ئه مه و

په یوه ندیه کانى نێوانیان کرده وه .نیوه ڕۆى 2011/6/5 هه ڤاڵى به رێز محەمەدی حاجی مەحمود سکرتێری گشتی حزبی سۆسیالیست دیموکراتی خلیل هه ڤاڵ به یاوه ری کوردستان سیاسی مه کته بی ئه ندامی سعید په یوه ندییه کانى مه کته بى سه ردانى دیموکراتى سۆسیالیست ح��زب��ى بەغداد شارى له کرد کوردستانى به رپرسى ج��اف س��ام��ى ل��ه الی��ه ن

له ئه ندامانى ژماره یه ک و مه کته ب مه کته به وه پێشوازى لێکرا.

سوپاسى ب��ه رێ��زى ل��ه دی��دارێ��ک��دا به غدادى په یوه ندییه کانى مه کته بى رایه ڵه یه کى ببنه که توانیویانه کرد په یوه ندى دروستکردنى بۆ به هێز ل��ه گ��ه ل س��ه رج��ه م ح��زب والی��ه ن��ه به ڵێنیشى و عێراق سیاسییه کانى هاتنى کۆتایى ک��ه ل��ه دواى پ��ێ��دان

ک��ۆن��گ��ره ى ش��ه ش��ه م��ه وه ح��زب��ى کوردستان دیموکراتى سۆسیالیست سه رجه م له گه ڵ په یوه ندییه کانى حزبه به غداو سیاسییه کانى الیه نه زیاتر عێراق خواروى سیاسییه کانى بتوانرێت ئ��ه وه ى بۆ بکات به هێز تێبکۆشین الیه ک هه موو به هاوکارى وسه قامگیرى ئارامى پاراستنى بۆ

ئه منى له عێراق و ناوچه که دا.

سێشەممە 2011/06/07 ● ساڵی 31 ● ژماره 656 3 www.jamawarnews.com

ع��ێ��راق ده ی��ه وێ��ت س��ود له ئ��ه زم��ون��ى ک��وردس��ت��ان

بوارى له وه ربگرێت کاره بادا

دیدار

*بارودۆخى کاره با له کوردستاندا له چى ئاستێکدایه ؟

بارودۆخى کاره با له هه رێمى کوردستان له هه رێمى ڕۆژ به ڕۆژ باشییه ، له ڕوو کوردستان به ره و پێش ده چین، پێشتر به به ستبوو پشتى کاره با بارودۆخى ئه و کاره بایه ى که له تورکیا بۆ دهۆک ناخۆییه ى توانا ئه و ده ه��ات، زاخۆ و خۆمان به نداوى دوکان و ده ربه ندیخان. له هه نگاوانه ى ئه و ئێمه خۆشبه ختانه حکومه تى هه رێمى کوردستان ناومانه به تایبه تى له ساڵى 2006 وه ڕۆژ به ڕۆژ ئه و بڕیارانه ى که بۆ وه زاره تى کاره با دانراوه چووه ته پێشه وه ئێستا له م بارودۆخه ى هه رێمى کاره باى حکومه تى تێداین که به خۆى.له به ستووه پشتى کوردستان تۆڕى له کاره بایه ک بڕه هیچ ئێستادا نیشتمانى عێراقه وه بۆ کوردستان نایه ت بۆ تورکیاوه له بڕه کاره بایه ک هیچ وه وایکردووه ئه مانه نایه ت کوردستان خۆمان به رنامه ى به بتوانین ئێمه خزمه تى هه مانه که ئیمکانیاته ى به و

هاواڵتیانى کوردستانى پێبکه ین.* له ئێستادا به ڵێنتان داوه ڕۆژانه 20 وه به هاواڵتیان بده ن کاره با کاتژمێر چوار کاتژمێر کاره باى مۆلیده بده نه

هاواڵتیان؟ئێمه ئێستا قسه ى لێده که ین بۆ مانگى خۆمان به رنامه ى مانگانه ئێمه شه ش بارودۆخه ى ئه و پێى به ڕاده گه یه نین یه که کانى بارودۆخى چونکه هه مانه ، یه که کانى بارودۆخى هێنان، به رهه م به ئیش پێویستى ب��ه رده وام وزه تیایدا چاکسازیکردن وه له سه رکردنه هه یه ، له به رئه وه ئێمه ناتوانین کاتێکى هاوین ته واوى بۆ ڕابگه یه نین دورودرێژ ، بۆیه مانگانه دواى چاوپیاخشانه وه ى مانگێک هه موو 25 له به رنامه کانمان به اڵم ڕاده گه یه نین، خۆمان به رنامه ى مانگى بۆ ناوه دامان ئێمه که ئه وه ى حوزه یران بۆ ئه م ساڵ ئێمه به راوردێک 2008 ساڵى له پێشوو له گه ڵ بکه ین )489( میگاوات کاره بامان دابه شکردووه ساڵى له کوردستاندا هه رێمى به سه ر ک��اره ب��ام��ان م��ی��گ��اوات )740( 2009دابه شکردووه له ساڵى 2010 )1081( ئه و دابه شکردووه کاره بامان میگاوات به رنامه یه یشى که ئێستا دامان ناوه بۆ دابه شکردنى به سه ر هه ر سێ پارێزگاکه ى ، میگاوات )1491( له بریتییه هه رێم تێبینى ده که ین ئه م بڕانه ساڵ به ساڵ خواستى هه رچه نده ب��ه رزب��ووه ت��ه وه هاواڵتیان پێداویستى و ه��اواڵت��ی��ان له گه ڵیدا به رزده بێته وه بۆیه ده مانه وێت له ئێمه تواناى خاڵه ى ئه و بگه ینه دابه شکردنى گه وره تر بێت یان یه کسان

بێت به به رزترین پێداویستى هاواڵتیان له هه رێمى کوردستان ، هه ر بۆ زانیارى هاواڵتیان له مانگى شه شى 2008 ته نها کاره با خوله ک چل و کاتژمێر شه ش دراوه ته هاواڵتیان له ساڵى 2009 دوانز کاتژمێر و چل و سێ خوله که ک دراوه به هاواڵتیان،له ساڵى 2010 حه ڤه کاتژمێر و په نجاو چوار خوله ک له ساڵى 2011 کاره با کاتژمێر 20 وایه به رنامه که مان

بده ینه هاواڵتیان. ئێستاش ئه و به رنامه یه پیاده ده کرێت وکێشه مان گرفت چه ندین هه رچه نده هه یه ، به اڵم ئه م گرفتو کێشانه ئه رکى بکه ین، چاره سه رى ئێمه یه سه رشانى کاره با وه زاره تى کارمه ندانى به رده وام بۆ شانه له سه ر گ��ه وره قورساییه کى

پیاده کردنى به رنامه ى هاوین.*ک��ه وات��ه ه��ه رێ��م��ى ک��وردس��ت��ان بۆ به رهه م هێنانى کاره با پیشت به خۆى

ده به ستێت؟به ڵێ ته نها وه سیله یه ک هێشتا ماومانه له هه رێمى کورردستاندا ویستگه ى دهۆکى غاز سوته مه نیکه که هه یه ، غازیمان نییه ، به گازوایل کار ده کات ویستگه ى ده کات کار غاز به و سلێمانى هه ولێر کوردستاندایه له ناوخۆى غازه که ش و خۆمانه . هى سوته مه نیکه ش وات��ه ،ئاینده ێکى ل��ه هه یه به رنامه شمان دهۆکیش وێستگه ى سوته مه نى نزیکدا بهێنین ب��ه ره��ه م خۆمان ن��اوخ��ۆى له پێویستیمان به ده ره وه نه مێنێت، که واته هیچ بڕه کاره بایه ک له تورکیاو عێراقه وه

بۆ کوردستان نایه ت.ده سکه وتانى به م چاویان *هه ندێک ده ڵێن هه ڵنایه ت ک��اره ب��ادا وه زاره ت��ى بۆ وه اڵمت تایبه ته که رتى به رهه مى

ئه مه چییه ؟هه موو له کاره با وه زاره ت��ى کارکردنى دونیادا به م شێوه یه ئه وه به سه رچووه خۆى کاره کان حکومى نیزامێکى که ده وربه رمان واڵتانى له لێره وه بیکات واڵته ده گه یته تا بڕۆ و ده ستپێبکه کۆمپانیاکان هه موو پێشکه وتووه کان له ڕێگاى حکومه ت ده ک��ه ن ک��اره ک��ان کارانه ئه و سه رپه ره شتى قانوونه وه گه وره یان زۆر ک��ارى ئه مانه ده ک��ات ده وێ��ت ب��ه ت��ه ن��ه��ا ش��ه ری��ک��ه ی��ه ک��ى به رهه مهێنانى کاره با دروست ده کات به ته ها ئه وه کافى نییه ، چونکه وه رگرتن و دابه شکردن ئه م کاره بایه بۆ گه یاندنى بۆ ته واوى ناوچه کان کارێکى زۆر ئه سته مه ئاسانتربێت هێنانه که به رهه م له وانه یه تا کاره کانى ترى بۆیه ئه و نیزامه ى که لێده کاته وه بیرى هاواڵتى له هه ندێک ئ��ه وه تایبه ت ک��ه رت��ى ب��وون��ى داغ��ڵ حکومه تى بۆ گه وره یه سه روه رییه کى هه رێمى کوردستان به تایبه تى کابینه ى پێنچه م که ئه و هه نگاوه مێژوویه ى هەڵنا که حکومه تى عێراقى قه ناعه تى پێنه بوو ده کرد ئه وه شیان پێشبینى ئه سڵه ن ،که ئه و هه نگاوه فه شه ل ده هێنێت، به اڵم خۆشبه ختانه ئه م هه نگاوه سه رى گرت وه زاره ت��ى و عێراق حکومه تى ئێستا کاره با به ته مان به هه مان شێوه هه رێمى کوردستان له ڕێگه ى که رتى تایبه ته وه بیانده ن کڕیویانه که یه کانه شى ئه و بتوانن ئه وه ى بۆ ئه هلى به شه ریکاتى خۆیان دابمه زرێنن کاره باکه وه رگرن ئه م

سیسته مه کارى پێده کرێت.به شداربوانى هاوکاریکردنى *ب��ه ده بێت ک��اردان��ه وه ی��ه ک��ى ک��اره ب��ا چى

له سه ر کاره با؟

گه ر هاواڵتیان هاوکارمان بێت من ناڵێم پێداویستیه کانى خۆیان جێبه جێ نه که ن، هه موو که سێک ئه و پێداویستیانه ى که زیاده به اڵم بهێنێت، به کارى هه یه تى مه سره ف نه کات بۆ نمونه تۆ به ڕۆژى نیوه ڕۆ به هه ندێک شوێندا بڕۆیت تێبینى داگیرساوه ،گه ر هه یه گڵۆپ ده که یت هاواڵتى هاوکاریمان بکات ئێمه ده توانین بۆیان هه میشه ى به شێوه یه کى کاره با له م باشه پێمان ئێمه دابینبکه ین، وه رزى هاوینه دا هاواڵتیان هاوکارى ئێمه بن، چونکه ئه ساس له وه رزى هاویندا

بریتى نییه له ڕوناکى.

ناکه نه وه هۆشیار هاواڵتیان *بۆچى له م حاڵه ته ؟

به رده وام ده زگاکانى ڕاگه یاندن هاوکارمان بوون وه قسه ده که ین له سه رى، به اڵم هاوکارییه که نییه . ئێمه ده مانه وێت ئه م بکاته ته رکیز هاواڵتی هاوینه وه رزى سه ر بابه تى خۆ فێنککردنه وه له به رئه وه نه بوو پێى پێویستى گ��ه ر ڕون��اک��ى بیکوژێنێته وه ، ئه گه ر هه رکه سێک سه د ده گاته 85 بکوژێنێته وه ئێمه بۆ وات میگاوات ئه گه ر ئێمه ئه و 85 میگاواته له ده ربه ندیخان و دوکان به رهه م بهێنین به الیه نى که مه وه به س بۆ ئه و بڕه که بۆ هه ر سه د وات بۆ هه ر گڵۆپى مااڵن پێویستمان به زیاد له )130(مه تر سێ جا ئاو له یه ک چرکه دا بۆ ئه وه ى ئه و بڕه ى مه سره فێکى بۆیه بهێنین به رهه م تێدا ،که واته ده وه ستێت ئێمه له سه ر زۆر به کوژانه وه ى هاواڵتیان هاوکاریکردنى زیادکردنى له بریتییه گڵۆپێک ته نها ماوه کانى کاره با، ئه گه ر هه موو هاواڵتیان یه ک ته نها کوردستاندا هه رێمى له گڵۆپ بکوژێننه وه یه ک کاتژمێر کاره با

زیادده کات. *ب��ۆ ئ��ه م س��اڵ بۆ وه زاره ت��ى کاره با

)603(ملیار دانراوه ؟که ب��ارودۆخ��ه ى ئ��ه و ناتوانین ئێستا هه مانه بڵێین نایه ن به ره و دواوه ئه گه ر نه که ین، گ��وزه ر له گه ڵیدا ئێمه بێتوو که دان��ه ڕێ��ژی��ن وا کاره کانمان ئێمه بتوانین ئیستیعابى ئه و گه شه یه بکه ین که هاواڵتیان ده یکه ن، ئێمه پێویستمان به وه یه به به رده وامى کاربکه ین به رده وام بکه ینه وه پالنه که مان پیاچونه وه ، ب��ه رده وام خ��ه ری��ک��ى چ��اک��س��ازى ده گ��ه ی��ن ت��ا بین سیسته مه که مان بتوانین که به شێوه یه ک خاڵه ى به و جێبه جێى ده یه وێت هاواڵتى ئ��ه وه ى بکه ین، دره نگ که وتنى بودجه ئێمه له 2010/6/28 نوسراوى بودجه گه یشته وه داراى وه الم��ان وه چ��ووه وه زاره ت��ى له مانگى ده ته واوى پرۆژه کان جارێکى

وه زاره ت��ى له به رئه وه ڕاوه ستانه وه که داراى خه ریکى ته سفیه حسابى کۆتاى ببنه پ��رۆژان��ه ئ��ه م ب��ۆئ��ه وه ى ده بێت بۆ ساڵى 2011 هیچ به رده وام پرۆژه ى ئه مه وه رنه گرت پاره له و سودێکمان

کاریگه رى خراپى هه یه .ئه م ل��ه وه زی��ران ئه نجومه نى بۆیه که پالندانان وه زی��رى به تایبه تى ساڵ هاوکارێکى باشى وه زاره تى کاره با بوو وه زی��ران ئه نجومه نى سه رۆکایه تى وه ئ��ه وه ى ب��ۆ ک��رد ئێمه یان پاڵپشتى کاره با وه زاره ت��ى بۆ میزانیه باشترین پرۆژانه ى ئه و بتوانین تا ، دابنرێت

ت��ه واو خه ڵک پێداویستى و هه مانه بکه ین بۆیه بڕیاردرا )603(ملیار دینار ئێمه پاره یه ،ئ��ه و دابنرێت ئێمه بۆ چى کوردستان هه رێمى له هاتووین شتێک زۆر زه روره له به رئه وه پاره که مه ڕه قه م وه ک گه ر کاره با. وه زاره تى بۆ ده ڵێت بکه یت ته ماشاى مه بله غ و ڕه قه مه که تان گه وره یه ،ئه و پاره یه هێشتا که مه پێویسته زیادبکرێت، به اڵم تواناى حکومه تى هه رێمى کوردستان ئه وه نده یه نیه بریتى ئیشه که ى هه رێم حکومه تى له وه زاره تى کاره با وه زاره ته کانى تریش پێویستیان هه یه پ��رۆژه ی��ان چه ندین به پاره یه بۆیان دابینبکرێت به تایبه تى ڕێگه وبان و شاره وانى وه زاره ته کانى تر ئه م بڕه ى بۆ ئێمه دیارى کراوه هاوکاریان کردووین له وه ى پاره یان بۆ دابینکردووه له وه زاره ته کانى تر بودجه که مکراوه ته وه بۆ ئه وه ى بدرێته وه زاره تى کاره با ، ئه مه وه ک ڕه قه مێکى باش ئه مساڵ بۆ ئێمه ئه وه ى بۆ هاتوین کراوه ،ئێمه دی��ارى لێبکه ین سودى باشترین پاره یه ئه م که خه ڵکى هه رێم له ته واوى ناوچه کاندا لێبکه ین سودى ستراتیژى پرۆژه ى بۆ ئه و پرۆژانه ى که بونییه ى کاره بان وه و گواستنه وه )سێکته رى له بریتین دروستکردنى وێستگه کان وه هه روه ها په ستان وزه ى هێڵه کانى ڕاکێشانى دینار ملیار 478 له زیاد بۆیه به رز( له و 603 ملیار دیناره ئێمه دامان ناوه بۆ سێکته رى گواستنه وه )33( وێستگه دروست ده که ین نزیکه ى )600(کیلۆمه تر هێڵى 132 وه 230 هێڵى )33( ئێمه له کوردستاندا ڕایده گه یه نین وه ئێستا به ئاماده کردنى ک��ردووه ده ستمان له کۆتایداین قۆناغى له ته نده ره کان به ده که ین ده ست نزیکدا ئاینده یه کى ئه وه ى بۆ پرۆژه کانمان ئاشکراکردنى بگه یه نین سود بودجه یه له و بتوانین ، کوردستان ناوچه کانى ب��ه ت��ه واوى کاره باى نه چووه بۆ کاره باى ئ��ه وه ى ئه و ویستووه نه مان بۆیه به رین بۆ پاره یه به فیڕۆ بچێت به پرۆژه ى بچوک ئابوورى گه وره ى هه یه که جه دوایه کى پاره کانمان به وه ى داوه گرنگیمان زۆر خه ڵک بگرێت،به ته واى خۆى جێگاى

سودى لێوه ربگرێت.*داهاتى کاره با له چیدا سه رفده کرێت؟داهاتى کاره با هه تا 2010/12/31 به پێى نیزامى حکومه تى هه رێم ئه م داهاته بۆ وه زاره تى داراى بووه ،ئه و پاره یه ئێمه حسابێکه وه چوه ته کردۆته وه کۆمان داراى وه زاره ت��ى بۆ داهاتێک وه ک به وه زاره تى په یوه ندى ، حسابکراوه کاره باوه نه بووه ڕاسته وه زاره تى داراى میزانیه ى بۆ ده ک��ات ئێمه ته کمیلى چووه ته داهاته که ب��ه اڵم ته شغیلى،

کاره با وه زاره ت��ى حسابه وه چووه ته به اڵم بکات، ده ستکارى نه یتوانیوه وه زاره ت��ى وه ک ئێمه دواى له سه ر سه رۆکایه تى له گه ڵ به هاوکارى کاره با کردین هاوکاریان وه زیران ئه نجومه نى موازه نه ى قانونى له وه درا بڕیارێک په رله مانیش ته سبیتکراوه ساڵ ئه م بۆ کاره با داهاتى که کرد په سه ندى ئه م ساڵ بۆیه بێت، کاره با وه زاره تى دامانناوه ئێمه که پێشبینییه ى ئه و له بریتییه پ��اره ک��ۆک��ردن��ه وه ى ب��ۆ ،ئه م دینار ملیار کۆکردنه وه ى)151( 151 ملیار ئێمه بڕیارمان داوه داهاتى هه ر پارێزگایه ک بۆخۆى سه رفیبکه ینه وه بۆ پرۆژه کانى پالن نه ک بۆ میزانییه ى ته شغیلى سه رفى بکه ین ئه وه به 151 2010 ساڵى له ئێمه دان��راوه ملیار کۆکرده وه دینارمان )113(ملیار دا کۆکرا ملیار ) 60( 2009 ساڵى له ڕه قه مه ئه و ده مانه وێت ئێمه ، بووه که داهاته ى ئه و ببه ین به رزى به ره و له سه ر شانى قورساى که مێک هه مانه بکه ینه وه .به که م هه رێم حکومه تى وه زاره تى بۆ که پاره یه ئه م ب��ه راورد کاره با سه رف ده کرێت پاره یه کى که مه ته نها ئێمه دینار ملیار 151 یانى ئیشپێکردنى بۆ 2011دا ساڵى له کار گازوایل به که وێستگانه ى ئه و ترلوێن )یه ک به پێویستمان ده که ن ته نها به یانى دیناره ( ملیار بیست نه یتوانییه وه پاره ى سوته مه نێکه مان بۆ دابین بکات.ئه گه ر ئه و غازه ى که ئێستا ئیشپێده که ین وێستگه کان هه مانه یه ک به پێویستمان ئێمه نه مانبوایه ئه وه ى بۆ هه بوو دۆالر( نیو )ملیارو هه ولێر سلێمانى وێسگه یه ى دوو ئه و هه رێم حکومه تى ئیشپێبکه ین.که واته کاره بادا ب��وارى له باشى زۆر شتى قۆناغه ى ئه و گه شتووینه ته ک��ردووه ، که جیاواز له )15( پارێزگاکه ى تر له کوردستان کاره باى بارودۆخى عێراقدا له وه زعێکى ئه وان هه یه جیاوازى زۆر بین به شێک ئومێد ده که ین باشدانین.

له چاره سه رکردنى کاره با له عێراقدا.وه رده گرن هاواڵتیان له پاره یه *ئه و بۆ کاریش نازانن؟ زۆرى به پاره یه کى هه ژارن هاواڵتیانه ى ئه و ده که ن ئه وه کاره با؟ پاره ى پێدانى له ببه خشرێن

چى به رنامه یه کى ترتان هه یه ؟ئێمه ئه گه ر بێتوو ته ماشایه کى بارودۆخى که تێدا واقیعه دا ل��ه م بکه یت کاره با مه ساریفه قورسه که له سه ر کاره با هه یه ئایا ئێمه ده توانین تا کۆتاى به رده وام که هاواڵتییه ک شێوه یه ؟ ب��ه م بین داهاتێکى دیارى کراوى هه یه ده ڵێت من گوناحم چییه که محاویله که ده سوتێت به م شێوه یه بم؟ گه ر بێکاره با بۆ من

پێشه وه ، به ره و بڕۆین ناتوانین بڕۆن سیسته مه که به وه یه پێویستمان ئێمه بگۆڕین، ده مانه وێت هاوکارى هاواڵتیانى که مده رامه ت بکه ین وه له هه مان کاتدا ئه وانه ى زۆر کاره با سه رف ده که ن پاره ى که م ئه وانه ى لێوه ربگرین کاره باکانیان زه حییه ى نه بنه ده که ن کاره با سه رف ئه وانه ى که کاره با زۆر سه رف ده که ن دیاریکردنى هه یه پرۆژه یه کمان بۆیه ماڵێکى ه��ه ر بۆ ب��ڕى)750(ک��ی��ل��ۆوات حساباتێکى هه موو ئێمه که ئاساى ئاساییه ماڵه ئه و بۆ کردووه ئه وه مان )300( داهاته که ى ماڵه ئه و نمونه بۆ هه زار دینار بێت بریتبێت له م شتانه ى موجوومیده و و س��ه الج��ه خ��واره وه غه ساله و دوو موبه ریدو و ته له فیزیون دان��اوه ئه مانه مان هه بێت کۆمپیته ر پێداویستى واده زان��م ئاساى به ماڵێکى ، ده بینێته وه شتانه دا له و خۆى ژیان ئه مه ئه گه ر بێتوو به شێوه یه کى سه لیم له بریتیه سه رفبکرێت مانگێکدا له کردووه پێشنیارمان ئێمه وات )750(هه رزان زۆر به نرخێکى واته 750 ئه م بیده ین به و هاواڵتیانه ى که که مده رامه تن هه زار )15 نێوان)10بۆ له بڕه که که دیناره له سه ر ئێمه زۆر ده که وێت، به اڵم له سه ر )750(واته وه ئه گه ر هه رهاواڵتێک کاره باى زیادى سه رفکرد دیاره داهاتى زیاتره ئه و که سانه ى که ئامێرى کاره باى کاره با پ��اره ى پێویسته هه یه زۆری��ان وه زاره ت��ى له له تێچووه که یه وه ب��ده ن ئێستا به ته ساعودى له وێوه کاره باوه سه رۆکایه تى له ئاماده کراوه لیژنه یه ک ئه نجومه نى وه زیران بۆ ئاماده سازییه ک

بۆ جێبه جێکردنى ئه و بڕیاره .*به رنامه تان نییه کاره با له حکومه تى

عێراق وه رگرن؟هه وڵماندا چه ندین 2007 ساڵى له له به غداد کورد سه رکرده کانى له ڕێگاى میگاوات )50( بتوانین ئ��ه وه ى بۆ زیادبکه ین بۆ هه رێمى کوردستان زیادیان ده کرد دواى هه فته یه ک ده یانبڕى ،ئێستا ئێمه له و قۆناغه ده ربازبووین سه دله سه د به ستووه ،حکومه تى به خۆمان پشتمان ه��اوک��ارى داواى دێ��ن ئێستا ع��ێ��راق و موسڵ به تایبه تى ده ک��ه ن ئێمه له که رکوک بۆئه وه ى کاره بایان بده ینێ به و پێیه ى که تۆڕه کانیان نزیکه له ئێمه وه له پالنماندایه بتوانین هاوکاریان بکه ین.وه زاره تى کاره باى عێراقیش به رنامه یه کى بریتییه که ده ستپێکردووه گ��ه وره ى گه وره ویستگه یه کى چه ند له دانانى به رهه م هێنانى کاره با له ڕێگه ى که رتى تایبه ته وه هه مان ئه و هه نگاوه ى ئێمه یه که پێش )5( ساڵ به رله ئێستا ده ستمان قوناغێکى ده چنه پێکرد،ئه وانیش

باشه وه چه ند ساڵێکى تر.

‌ئه‌ندازیار‌یاسین‌شێخ‌ئه‌بوبه‌کر،‌وه‌زیرى‌کاره‌با:

کاره‌باى‌کوردستان‌خۆمان‌به‌رهه‌مى‌ده‌هێنین‌له‌‌تورکیا‌و‌عێراقه‌وه‌‌کاره‌بامان‌بۆ‌نایه‌ت

ديمانه: ~

ئه بوبه کر، شێخ یاسین ئ��ه ن��دازی��ار هه رێمى حکومه تى کاره باى وه زی��رى ~ دیدارێکى له کوردستان تیشکى خسته سه ر ڕه وشى کاره با له کاره باى ڕۆژ به ڕۆژ وتى کوردستاندا ده ڕوات. باشى ب��ه ره و ک��وردس��ت��ان ئێستادا له وتیشى کاره با وه زی��ری هه رێمى کوردستان پشتى به کاره باى له تورکیا و عێراقه وه خۆى به ستووه

کاره بامان بۆ نایه ت.

حکومه تى عێراق ئێستا دێن داواى هاوکارى له ئێمه ده که ن به تایبه تى موسڵ و

که رکوک بۆ ئه وه ى کاره بایان بده ینێ به و پێیه ى که تۆڕه کانیان نزیکه له ئێمه وه له

پالنماندایه بتوانین هاوکاریان بکه ین

www.jamawarnews.com 4 سێشەممە 2011/06/07 ● ساڵی 31 ● ژماره 656

ڕێژه ى ده نگى کورد گه ر زیاد بێت ئه گه رى چاره سه رکردنى پرسی کورده

له تورکیال��ه و واڵت��ان��ه ى ک��ه گ��ه م��ه ی��ه ک��ى حکومه کان شێوازى تێدایه دیموکراتى هه ڵبژاردنه کان دیموکراتییه ، شێوازێکى به نیسبه ت چاره نوسسازبوون هه میشه هه یه توند زۆر ملمالنێیه کى تورکیاوه ، نێوان هێزه سیاسییه کانى تورکیاوه له هه ڵبژاردنى کوردیشه وه به نیسبه ت وه ڕێژه ى چونکه چاره نوسسازه ، داهاتوو ئه گه رى بوبێت زیاد گه ر کورد ده نگى واڵته له و کورد پرسی چاره سه رکردنى هه نگاوى هه ندێک ده ب��ێ��ت، به هێزتر دیکه ى په یوه ست به دیموکراتیزه کردنى ئه نجامدانى له به ر تورکیاش ده وڵه تى ئه م هه ڵبژاردنه ئه نجامه کى چۆن ده بێت.خه باتى په رله مانی خه باتێکى زۆر

گرنگه په که که سی ساڵ خه باتى چه کدارى زی��اده ڕۆی��ى گ��ه ر هه یه ئه گه ر ده ک��ات خه باتى که ساڵه ى چوار ئه و نه که ین ئه و نزیکه ى هاوشانى کراوه په رله مانى خه باته بووه که سى ساڵه ده ورى زۆرى په رله مانییه که خه باته ب��ه اڵم هه یه ، تورکیا ده وڵه تى گرنگه زۆر خه باتێکى بۆ بووه به ده سته وه هه میشه چه کێکى ڕاپه ڕینه و خۆپیشاندان سه رکوتکردنى کوردییه کان ئه وه ش ئه وه بووه به تایبه تى

ئه وه ڕاب��ردوودا ساڵى سێ دوو ل��ه م قه زێیه کى کوردى قه زییه ى گوایا بووه تیرۆرستى ڕێکخراوێکى کێشه گه وره یه هه یه ئه وه به زمانى ئه و ئه وان به وجۆره دونیایان قه ناعه ت پێکردووه . ئه م چوار ساڵه ى ڕابردوو دونیا شتێکى ترى بینى کۆمه ڵیک کوردى بینى له په رله ماندا قسه ده که ن به رگرى له قه زییه نه ته وه یده که ن باسى ده که ن مرۆڤ مافى له به رگرى ئه و پێشێلکاریانه ده که ن که له و واڵته دا هه یه به نیسبه ت قه زییه ى نه ته وه یه که وه ئه مه تاڕاده یه کى زۆر قه زییه ى کوردى له ئاستى ناوخۆى و ده رەوه دا برده پێشه وه نیسبه ت به هه بوو باش ده سکه وتێکى کورده وه له هه ڵبژاردنى 2007 و 2009دا ته سه ورده که م من هه ڵبژاردنه ئه م وه ماده م بێت ب��ه دواوه باشى ده سکه وتى کورد که ناتوانێت وه ک گروپێکى حزبى وه ک حزبێک به شداربکات له هه ڵبژاردندا به هۆى ئه و به ربه سته هه ڵبژاردنیه ى که وا باشیان فێڵێکى هاتوون ئه مان هه یه ، کردووه ئه وه ش مه سه له ى کاندیدکردنى که سى ئه وه ى بۆ که سانى سه ربه خۆیه سه ربه خۆ بچێته په رله مان، له په رله ماندا گروپى حزبى ته شکیل ده که ن له نۆزده حزبى گروپى ده توانن بن زیاتر که س حزبیان گروپى کاتێک بکه ن ته شکیل هه موو ل��ه هه یه ب��ۆی��ان ته شکیلکرد لیژنه کانى په رله ماندا نوێنه ریان هه بێت.

مۆنۆپۆلى پرس کوردى له باکورى کوردستان له ده ستى په که که دایه

له گه ڵدا ئێستاشى په که که به ڵێ، کوردى کێشه مۆنۆپۆلى حزبێکه بێت ل��ه ب��اک��ورى ک��وردس��ت��ان ل��ه ده ستى ڕه خنه ئ��ه وه ى س��ه ره ڕاى په که که دایه بابه تێکى ئه مه له سیاسه ته کانى هه یه جیایه له حه قیقه تدا ئه وه ى به عه مه لى هه یه مۆنۆپۆلى پرس کوردى له باکورى کوردستان وه ک الیه نى کوردى ئێستاش ڕاستى هه یه زۆرى ده ورێکى په که که ئێستا پارتى قانونى هه ن له تورکیا وه ک گروپ چه ند دیموکراتى ئاشتى پارتى ئیشده که ن، و سه ندیکاى جیاجیا هه ن که ن��ای��ش��ارن��ه وه به شێکیان ب��ه اڵم په که که ،بۆیه بۆ هه یه هاوسۆزییه کیان

په که که ده ورێکى زۆرى هه یه .وه ک جاران ئۆردغان جه خت ناکاته وه له سه ر قه زییه ى یه کێتى

ئه وروپاتێدا موفاجه هه ى هه ڵبژاردنه کان به اڵم ج��ار، هه ندێک ده بێت دروس��ت به گوێره ى ئه و ڕاپرسییانه ى که ده کرێت ده نگه کانى ژماره ى ده کرێت پێشبینى ده بێت که متر دادوگه شه پێدان پارتى ل��ه ج��اران ب��ه اڵم ئه مه م��ان��اى ئ��ه وه ناگه یه نێت به یه که م حزب ده رنه چێت گه ر موفاجه هه دروست نه بێت به یه که م حزب یه که مه که ى یه که میه ئه م ده رده چێت

هۆکارى ئه مه ش نابێت، پێشوو جارى کورده وه پرسى به نیسبه ت هه یه زۆرى تورکیاوه ناوخۆى نیسبه ت به ه��ه م پشتگیریان زۆر لیبراڵه کان پێشتر ل��ه پ��ارت��ى دادوگ��ه ش��ه پ��ێ��دان ده ک��رد جۆره کان له به جۆرێک ئێستا ب��ه اڵم پارتى له هه یه دورخستنه وه یه ک خۆ ئەردۆغان پێدان.وه ک جاران دادوگه شه جه خت ناکاته وه له سه ر قه زییه ى یه کێتى جه ختناکاته وه ج��اران ئ��ه وروپ��ا،وه ک له سه ر جاره سه رکردنى پرس کورد،ئه وانه ئه و که ل��ه وه ى هه یه ده ورى هه مووى دابه زێت،جگه ده نگه کانى ڕێژه ى حزبه له وه ش ماوه ی هه شت ساڵه ده سه اڵته ، ڕێ��ژه ى تاقیکاته وه ئه یه وێت خه ڵک که م دادوگه شه پێدان پارتى ده نگه کانى

ده بێته وه .*دواى هه ڵبژاردنه کان ده توانرێت به شێکى تر له داخوازیه کانى کورد

جێبه جێبکرێت؟له پێکردووه ده ستى قۆناغێک ڕۆژه��ه اڵت��ى ل��ه گشتى ب��ه تورکیا گه ڕانه وه ى قوناغه ئه م ناوه ڕاستا سوریا و تورکیا ده وڵه تى نییه ، بۆ دان ده بێت تر ماوه یه کى ئێران و به تایبه تى بنێن کوردا مافه کانى به ڕاب��ردوودا ساڵه ى چوار له م تورکیا موناقه شه یه کى گه رمووگڕکرا سه باره ت وه ک��ورد کێشه ى چاره سه رکردنى

کێشه چ��اره س��ه رک��ردن��ى چۆنیه تى هه ڵناگرێت زیاتر له مه ئیتر په که که بۆ بنێن عه مه لى هه نگاوى پێویسته پارتى من ڕاى به کردن. چاره سه ر س��اردب��ووه ت��ه وه گه شه پێدان و داد ک��وردى پرسەکەی که ئاستێک تا ده توانێت پاڵنه رێک بکات. چاره سه هه نگاوى ئ��ه وه ى بۆ پێوه نێت پاڵى زیاتر بنێت ئه وه ش هه ڵوێستى الیه نه ڕێژه ى تورکیایه ئۆپۆزسیونه کانه ى بۆخۆى ک��ورد ک��ه وا ده نگانه ى ئ��ه و ئه گه ر ئه یهێنیه ت، هه ڵبژاردنه دا له م کورده کان له هه ڵبژاردنى 12 حوزه یران ڕێژه ى ده نگه کانیان زیابکات بۆنمونه له )25( په رله مانتاره وه بیگه یه ننه )35( زیاد ده نگه کانیان ڕێژه ى په رله مانتار له هه یه زۆرى ده ورێکى ئه مه بکات چاره سه رکردنى پرس کورد له تورکیا.که سایه تیانه ى و سیما ئه و دوویش تورکیا په رله مانى ده چنه ئێستا که وه ک که سانێکن گرنگن، که سانى )ل��ه ی��ال زان��ا و ئ��ه ح��م��ه د ت��ورک(کوردیانه ى گرنکه که سایه تیه ئه و که هه ن ئه مانه ده ڕۆنه ناو په رله مانى سقولێتێکى هه ریه که یان تورکیاوه هه یه له بوارى سیاسه تى کوردی له تورکیا، قسه یه ک و ڕفتارێکى ئه مانه چاره سه رکردنى له ده بێت کاریگه رى ک��ێ��ش��ه ک��ان��ى ک��ورد،ئ��ه گ��ه ره ه��ه ی��ه به تایبه تى ببێت زیاتر گۆڕانکارى پێشتر که کۆماریش گه لى پارتى یه کێک بوو له ئاسته نگه کانى به رده م له ک��وردى کێشه چاره سه رکردنى تورکیا. ئێستا به جۆرێک له جۆره کان پارتى گۆڕیوه . سه رۆکى گوتاره کانى پارتى گه لى کۆمارى له سه ردانه که یدا بۆ هاکارى ناڕاسته وخۆ ئاماژه ى به وه کورد پرسی ئاماده یه ئه و که کرد دیار سه ردانى هه تا بکه ن چاره سه ر له به کریکرد ئه مانه هه نگاوى گرنگن هه ڵبژاردنه کانى پێوشودا نمونه ى ئه م بلێن ئه گه ر نه بوون ڕه فتارانه جۆره ئه مه ته نها پروپاگه نده ى هه ڵبژاردنیش بێت پێشبینى ده کرێت ماده ى گۆڕینى پێشه وه بێته تورکیاش ده ستورى هه مووالیه نه کانیش باسى ئه وه ئه که ن.سه ره کێکانى کەیسە ل��ە یه کێک ئه و کورده کەیسی تورکیا ده وڵه تى قه زیه یه هه نگاوى وا به خۆوه ببینێت

بۆ چاره سه رکردن.

سه رژمێرى دواه��ه م��ی��ن ى به پێ دانیشتوان که له کۆتایى ساڵى 2010 دا کرا ژماره ى دانیشتوانى تورکیا گه یشته و ملیۆن سێ حه فتاو 73,722988حه وسه دو بیست و دووهه زارو نۆسه دو به زیادبوونى ک��ه س هه شت هه شتاو وی��ه ک شه ست س��ه دوو و ملیۆنێک شه ش حه فتاو س��ه دو شه ش ه��ه زارو 2009 ساڵى له گه ڵ ب��ه ب��ه راورد که س ژماره ى تۆمارکراوانى ئه وانه ى که مافى ده نگ دانیان هه یه ده گاته په نجا ملیۆن و س��ه دوون��ه وه ت ه��ه زار ده ن��گ ده ر، ه��ه زارو ح��ه وت کاندیده کان ژم��اره ى که کاندیده دوو و نه وه ت چوارسه دو 203 کاندیدیان سه ربه خۆن هه رکه سێک 25 ساڵى ته واوکردبێ ده توانێت خۆى کاندیدبکات له کاتێکدا که مترین ته مه ن له هه ڵبژاردنى پێشوودا 30 ساڵ بوو. تورکى په رله مانى خۆکاندیدکردن بۆ وه ژم��اره ى دێت پێک ئه ندام 550 له پارێزگاو نێوان له په رله مانتاره کان به پێ جیاوازه هه ڵبژاردن دائیره کانى ى ژماره ى دانیشتوان، ده نگده ر ده نگ ده دات به پێ ى شوێنى مانه وه ى پێش کاتى هه ڵبژاردن نه ک به پێ ى شوێنى له دایک بوون، تورکیا پێک دێت له 81 له %18 ئه سته نبوڵ به ته نها ویالیه ت دێنێت، پێک تورکیا دانیشتوانى ى له کۆتا دانیشتوان ژماره ى به وپێیه ى و ملیۆن سێنزه گه یشته سه رژمێریدا دووسه د و په نجاو پێنج هه زارو شه ش ژماره ى که س، پێنج هه شتاو سه دوو ئه سته نبوڵ په رله مانه کانى ئه ندام 70 حه فتا پێشوودا له هه ڵبژاردنى

ئه ندام بوو، به اڵم له م هه ڵبژاردنه دا 85 بااڵده سته کانى تورکیه حزبه ئه ندام هه ڵبژاردنى سیسته مێکى پێشوو ئه وتۆیان داڕشت که کارى ده کرد له سه ر بێبه شکردنى پارته کوردیه کان له چوونه کوتله ى به تایبه تمه ندى په رله مان سیسته مێکى له چوارچێوه ى به هێز، هه ڵبژاردن که مه رجه هه ر حزبێک له %10 که متر نه هێنێت، له سه ر تاسه رى تورکیا بۆ چوونه ناو په رله مان به و ڕێگه یه حزبه ده نگى سه رجه مى سه رکه وتووه کان که ده ربرد بۆخۆیان ئه وپارتانه شیان ه��ه روه ک %10 ڕێ��ژه ى نه ده گه یشتنه سیسته مى هه ڵبژاردن له تورکیادا پشت ئه مه ش ده به ستێ، داخ��راو به لیستى لیست س��ه رۆک��ى تر به ده ربڕینێکى ڕۆڵى یه کالکه ره وه ده بینێ له ڕیزبه ندى هه ڵبژاردنى ئه نجامى کاندیده کاندا،

2007 به م شێوه یه بوو«په رله مان کورسیه کانى ژم��اره ى

550 کورسىپ��ارت��ى دادوگ��ه ش��ه پ��ێ��دان

335 کورسى %61پ��ارت��ى گ��ه ل��ى ک��ۆم��ارى

101 کورسى %19تورکى نه ته وه په رستى بزوتنه وه ى

70 کورسى %13پ��ارت��ى ئ��اش��ت��ى و دی��م��وک��رات��ى به شدارى سه ربه خۆ که به کاندیدى ک��رد ن��ه ک ب��ه ل��ی��س��ت��ى ح��زب��ى

22 کورسى %04س��ه رب��ه خ��ۆک��ان

8 کورسى %1,5پ��ارت��ى چ��ه پ��ى دی��م��وک��رات��ى که به کاندیدى سه ربه خۆ به شدار بوو 6

کورسى %1,1

یه ک ته نها تریش پارتى وه هه ندێ گرنگترین هێنا، به ده ست کورسیان له هه ڵبژاردنى ب��ه ژدار پ��ارت��ه ک��ان��ى

2011/6/12زگ��ه ش��ه پ��ێ��دان دادو پ��ارت��ى -1ڕه وای��ى ف��ه رم��ان وه 2002 له ساڵى تورکیایه وه ده یه وێت بۆ جارى سێیه م به ئه وپارته بباته وه ، هه ڵبژاردنه کان میرات گرى پارتى ڕه فا به سه رۆکایه تى که له سه ر داده نرێت ئه رکان نه جمه دین ده رکه وت، تورکیا سیاسی گۆڕه پانى سه ره تاى نه وه ده کانى سه ده ى ڕابردوو.ک��ۆم��ارى« گ��ه ل��ى پ��ارت��ى -2به میراتگرى پارته ئه تاتورکیه عه لمانیه نه ته وه په رسته کان داده نرێت، ئه م پارته به ده ست دابه زینى ڕێژه ى ده نگه کانیه وه ده ناڵێنێ له کۆتاى نه وه ده کان به دواوه له گه ڵ ئه وه ش دا نزیکه ى پێنج یه کى برد، کورسیه کانى 2002-2007 بۆخۆى ئه مه له الیه ن که مال کلکدار سه رۆکایه تى

ده کرێت که عه له ویه واته شیعه یه .ب��زوت��ن��ه وه ى پ��ارت��ى -3توندڕه و(« نه ته وه ى نه ته وه یى)پارتى و گه شه پێدان داو پارتى پارته ئه م پارتى گه لى کۆمارى تۆمه ت بار ده کات نه ته وه کانى و بۆکورد به سازش کردن

تر.دیموکراتى« و ئاشتى پارتى -4پارتێکى کوردى یه له ساڵى 2009 دامه زرا وه ک جێگره وه یه ک بۆ پارتى کۆمه ڵگه ى دادگ��اى ب��ه ب��ڕی��ارى ک��ه دیموکراتى ئه م قه ده غه کرا، پارته ئه و ده ستورى پارته له ماوه ى پێشوودا ڕێکه وت له گه ڵ دووپارتى ترى کوردى)ماف و ئازادى، بۆبه شدارى ب��ه ژدار( دیموکراتیه تى له هه ڵبژاردنه کاندا به کاندیدى سه ربه خۆ

به ئامانجى به ده ست هێنانى 30 کورسى ڕاپرسیه کانى ى به پێ پ��ه رل��ه م��ان به و تورکیا هه ڵبژاردنه کانى ئه نجامى

شێوه یه ده بێت.له گ��ه ش��ه پ��ێ��دان دادو پ��ارت��ى

%48,8پارتى گه لى کۆمارى %25

پارتى بزوتنه وه ى نه ته وه په رستى %12,7

پارتى ئاشتى و دیموکراتى کوردى %06

پارتى سه عاده ت %02پارتى دیموکراتى %02

گه شه پێدان سێ دادو پاتى ئه گه ر یه کى کورسیه کانى په رله مان به ده ست ده توانین ئه وا کورسى 367 بهێنێ ده ستوریانه چاکسازیه ئه و هه موو بکات که ده یه وێت و هه وڵى بۆ ده دات، به اڵم ئه گه ر 330 کورسى بهێنێ ئه وا پێویسته له کاتى چاکسازى ده ستوریدا په نا به رێ بۆ ڕاپرسى گشتى، پارتى دادو گه شه پێدان هه وڵ ده دات پارتى %10 له نه ته وه په رست بزوتنه وه ى زۆرى به شێکى ب��ۆئ��ه وه ى نه هێنێت ده نگه کانى بۆئه و بڕوات ، پارتى دادو کاریگه رى توانیویه تى گه شه پێدان گه وره ى هه بێت له سه ر بوارى ئابورى تورکیا، به نموونه تورکیا له پێشووتردا نێو بانقى ق��ه رزارى دۆالر ملیار 25پاره یه ئه م له کاتێکدا بوو ده وڵه تى ئێستا بۆ 5 ملیار دا به زیوه ، داهاتى دۆالر ده هه زار بۆ)10000( که س تاکه له سه ر جگه له وه ى ئه مه ب��ه رزب��ۆوه ، ده مى قه یرانى ئابورى جیهانیدا تورکیا له نێوان گرت و حه ڤده هه مینى پله ى ئابوریه کانى ده وڵ��ه ت��ه به هێزترین زۆر یه پێش به وشێوه جیهانیدا،

له واڵتانى ئه وروپى ده که وێت.* گرنگترین پرسه کانى هه ڵبژاردن.

پرس گرنگترین به ک��ورد پرسى دانیشتوانى ک��ه ژم��اره ى داده ن��رێ��ت،

کورد 20 ملیۆن که س، هه روه ها پرسى ئه رمه نیه کان وه پرسى و عه له ویه کان که له سه ر ئاینى مه سیحن، ئه مه جگه له یه کێتى تورکیا بوونى له به ئه ندام

ئه وروپادا.* پرسى کورد له تورکیا:

)ڕه ج��ه ب ت��ه ی��ب( ئ��ه ردۆگ��ان به ئاشکرا تردا و پێش له هه ڵبژاردنى دانی نا به پرسى کوردا کاتێک ووتى« پرسى کورد بوونى هه یه پێویستى به به اڵم هه یه ، ڕاسته قینه چاره سه رى کورده کان )هاواڵتیه ده ڵێت ئه مڕۆ به پێویستى و ه��ه ی��ه کێشه یان ئه و نێوان جیاوازى هه یه ( چاره سه ر دوو ووته یه ڕوونه ، له هه ڵبژاردنى 2007 پارتى دادو گه شه پێدان به سه رۆکایه تى به شێکى ده نگى توانى ئ��ه ردۆگ��ان بهێنێ به ده ست کوردیه کان ش��اره به جۆرێک به ڵێنه کانیه وه ، به هۆى له کۆى)335( کورسى)75( یان کورد په رله مانتاره کانى %22 وات��ا ب��وون، کورد بوون، به اڵم ده ست به رداربوونى ئه ردۆگان بۆ به ڵێنه کان و په یڕه وکردنى سیاسه تى ڕه گه ز په رستى دژى کورد وه پێهه ڵدانى تورکه ڕه گه زپه رسته کان هێنانى ب��ه ده س��ت ب��ه م��ه ب��ه س��ت��ى ده نگه کانیان واى کرد که دادو گه شه شاره وانیه کان له هه ڵبژاردنى پێدان که زیاتر له ساڵێک به ر له ئێستا ئه نجام درا، له زۆربه رى شاره کوردیه کان توشى شکست هات، بۆیه پێشبینى ده کرێت ک��ه ژم��اره ى تورکیا له کوردستانى که سه ملیۆن 15 تورکیا دانیشتوانى وه ئه سته نبوڵیش 5 ملیۆن کوردى تیادا ده ژى توشى شکستێکى چاوه ڕوانکراو وایا یان پێ تورکیا چاودێرانى بێت په ڕاندنى ت��ێ و خستن پشتگوێ کات یان به کار هێنانى ڕێگه ى توندو سوود ک��ورد پرسى به رامبه ر تیژى پێش بۆ پارته که ى و ئه ردۆگان به

خستنى تورکیا ناگه یه نێ.

هاواڵتی‌و‌بۆنه‌کان تا ئێستا نازانرێت یادکردنه وه ی یه که مین ده گه ڕێته وه ؟ شوێنێک چ و ک��ه ی بۆ بۆنه وه ده رکه وتنی له گه ڵ که زان��راوه ، ئه وه نده به اڵم و نه ریت بۆته و ده رک��ه وت��ووه ئه ویش مرۆڤدا دیدی له لێی خ��ۆالدان بۆیه سااڵنه ، که لتووری یاده وه رانییه وه ، نه ک هه ر هه ڵه ، به ڵکو تاوانێکی ئێستاش حاڵی خۆشم به به ش بووه . گه وره ش ل��ه وه ده ک��ه م، که ئ��ه و ی��ادک��ردن��ه وه و پرسیار مه به سته له جگه جه ماوه ریانه ، گردبوونه وه سیاسی و کۆمه اڵیه تی و ئایینییه کانی به چ بودجه و داراییه ک ئه نجام ده درێت؟ یان ئه و بۆنانه هیچیان له خه م و مه ینه تی هاواڵتیان که مکردۆته وه ؟ یان و خواردنی له خۆشی ئه وانه ی نه بێت هیچ هه ر که مده رامه ت که سانی خ��واردووه ، بۆنانه یان ئه و و ده سه اڵتدار یان بوون، خه مخۆر و بێکه س و له وه ی جگه ئه مه و ده وڵه مه نده کان؟ و به رپرس به نده وه ک یه کێک له به شداربووانی به شێک له و یادانه ، ئه وه ی تێبێنی و ڕچاوم کردووه ئه وه بووه ، که زۆربه ی هه ر زۆری به شداربووانی ئه و بۆنه و پله ی خاوه ن و ڕۆیشتوو ده ست که سانی یادانه تایبه ت و به رز بوون، که جگه له دیاربوونیان له و بۆنه و مه راسیم و ئاهه نگانه هیچ پێویستییه کیان هه موو ڕاکێشتر سه رنج له وانه ش نه بووه . پێ ئه وانه ی ئاماده ی ئه و بۆنانه بوون پێویست بووه به پۆشاکی جوان و گرانبه هاوه به شداری بکه ن، وه ک ئه وه ی ئه گه ر وه ها نه که ن ڕێگای ئاماده بوونیان به و بۆنه و یادانه پێنه درێت. ئه و واقیعه ش ڕووداوێکی ’’ڕۆژێکیان ب��ه وه ی یاد، هێنامه وه کۆمه اڵیه تی له به شداری ده یه وێت ده رام��ه ت که م که سێکی دڕاو به پۆشاکه کاتێک به اڵم بکات، ئاهانگێکدا شڕه که یه وه ده یه وێت بچێته نێو ئاهه نگه که له الیه ن به ڕێوه به رانی بۆنه که وه ڕێگیڕی لێده کرێت. ئه ویش که ده زانێت هۆکاری ڕێگرێیه که ی دڕاوی پۆشاک و سه روو سیمایه تی، ده گه ڕێته وه ماڵه وه و خۆی جوان ده گۆڕێت و پۆشاکێکی جوان له به ر ده کات به ڕێوبه رانی له وێش بۆنه که . شوێنی ده چێته و پێشووی ڕێگڕییه که ی پێچه وانه ی به بۆنه که پێشوازی لێده که ن و تا نێو ئاهه نگه به ڕێی ده که ن. کاتێکیش خواردن داده نرێت و فه رموو له میوانان ده کرێت، ئه و فه رموو له )که وا و سه ڵته که ی( واته پۆشاکه که ی ده کات. خاوه ن ئاهه نگیش زۆری له ال سه یر ده بێت و ڕووی تێده کات و پێی ده ڵێت: ئه وه به کێ ده ڵێت؟ ئه ویش ده ڵێت: به که واکه م. خاوه ن ماڵیش ده ڵێت: خۆ ئه وه نان ناخوات تۆ نان ده خوێت؟ ئه ویش ده ڵێت، نا ئه م خواردن و میواندارییه بۆ من نییه ، بۆ ئه م که واو سه ڵته یه ، شڕه که مه وه پۆشاکه به که یه که مجار، چونکه هاتم نه تان هێشت بێمه ژووره وه ، به اڵم، که ئه م پۆشاکانم له به ر کرد له ده رگای ده ره وه تا ژووره وه پێشوازییه کی گه رمتان لێکردم، بۆیه هه ستم کرد، که ئه م میوانداری و ئاهه نگه بۆ جله کانمه نه وه ک

بۆ خۆم!‘‘.و نه ریت و ڕووداوه ئه و پ��ه راوێ��زی له که لتوورانه ی، که یادکردنه وه ی بۆنه و یاده کانه ، ئه و ’’کاتێک بڵێین به سه ئ��ه وه ن��ده ته نیا بۆ ئه وه ش ته نیا و نه ریت بووبنه یادکردنه وانه خاوه ن پله و ده سه اڵتدار و ده ست ڕۆیشتووه کان و یاده به و پێویستییه کیان هیچ که بووبێت، خوانانه نییه ، بۆ لێره به دوا به نه ریتی جوانتر یادی له پاره یه ی ئه و ئه وه ی وه ک نه یگۆڕین؟ کوردستاندا نیشتمانیی یه کێتیی ساڵه ی )36(شه هیدانی که سوکاری به بدرایه ک��را، خ��ه رج ه��ه زاران خ��اوه ن گ��ه وره ڕێکخراوه ئه و خ��ودی ڕاهاتووین، وا ئێمه یان نه بوو؟ باشتر شه هیده که له پێناو ڕه زامه ندی گه وره و ده وڵه مه نده کاندا،

هه ژاران بکه ینه پێخۆر؟

د. كەیوان ئازاد

[email protected]

زریان ڕۆژهه اڵتى، شاره زا له کاروبارى تورکیا:

ئەردۆغان‌وه‌ک‌جاران‌جه‌خت‌ناکاته‌وه‌‌له‌سه‌ر‌چاره‌سه‌رکردنى‌پرسی‌کورد

کورد‌له‌هه‌ڵبژاردنى‌تورکیا

دیمانه : عومه ر غواڵمى

ئا : ~

راپۆرت

زری��ان ڕۆژه��ه اڵت��ى، ش��اره زا له دیدارێکى له تورکیا ک��اروب��ارى خسته تیشکى ئ��ازادى ڕێ��ب��ازى که تورکیا هه ڵبژاردنه کانى سه ر حوزه یرانى )12(ى ل��ه ب��ڕی��اره ڕۆژهه اڵتى زریان بدرێت، ئه نجام وتى:سه رۆکى پارتى گه لى کۆمارى هاکارى، بۆ سه ردانه که یان له کرد به وه ئاماژه ى ناڕاسته وخۆ کورد کێشه ى ئاماده یه ئه و که چاره سه ر بکات هه تا سه ردانى دیار به کری کرد ئه مانه هه نگاوى گرنگن له هه ڵبژاردنه کانى پێشودا نمونه ى

ئه م جۆره ڕه فتارانه نه بوون.ئەردۆغانلەیال زانا ئەحمەد تورک


به‌شى‌دووه‌مو ده ک��ا نه خۆشم شتێ هه موو بۆ ناکاته وه ، هێدیم شتێ هیچ سه ر ته نیایی، ده ست له هه اڵتن به هه موو کون و قوڕنێکدا ده که م .

. ته نیا . . . تاک .گه مڕه کان، . . تاک. . ته نها. گوێ بگرن، ئه مه ده نگى دڵى منه ، حه بى من. چاره نووسى ده نگى و ده کا ره م��ووده م هێدیکه ره وه زیاد خۆم ره نجه کانى له ره نجێ شه وێک بابه ته م ئ��ه م . ده ک��ه م پێکه نى .شه یتان وت به شه یتان و وت��ی: ره ن��ج��ێ��ک ه��ه ی��ه ده ب��ێ کارت تۆ له راستیدا که ى ئاوه اڵى هه ر ئه وه یه . له م جیهانه دا، ئه رکى ئه مه یه ، تۆ له دایکبوونى سه ره کى ئه م ژێ��ر له هه ووڵمه ده له خۆڕا کاره رابکه ی. ده نگى رێک و راست نه بوو، ده نگدانه وه ى بوو، زه ق و

ده نگى چاره نووس بوو!سێزده و دوو کاتژمێر راس��ت و دینگ ده نگى له ب��وو ده قیقه پێچکه داره بڵنده کاژێره دانگى سووچى ل��ه ک��ه قه دیمییه که ، ت��ه ل��ه و ب��وو پ��ه س��ێ��وه ک��ه دا و دوو ل��ه س��ه ر ڕه نگاوییه کانى س��ێ��زده ده ق��ی��ق��ه خ��ه وت��ب��وون، کاژێره که ، ده نگى راپه ڕیم. له خه و وه کوو راست به زه بربوو. و وشک ته سبێح، پ��س��اوه ک��ان��ى ده ن��گ��ه تلى بێده نگیدا ل��ه س��ه ره وخ��وارى ده خوارد و له په رده ى گوێچکه کانى من ده که وت: دیگ گ گ . . دانگ گ گ . . دیگ گ گ . . دانگ گ گ . . هه ستام و له سه ر سه کۆکه ، له سه ر ئه و جێوبانه ى له کا پڕکرابۆو ره نگى ک��رد ته ماشام دانیشتم. نسێ بێ شه وێکى مانگه رووناکى داگێڕاوه . روون��اک په سێوه که ى بینیم بوومه وه ، ورد له کاژێره که راست کاتژمێر دوو و سێزده ده ققه بێ نه شئه یه کى به هه ستم بووه کرد. له ده ماره کانمدا چێژ و تام دیکه ش شتێکى له خوێن بێجگه خه یاڵم ب��وو. ل��ه ده م��اره ک��ان��م��دا

ده کرده وه شتێکى وه کوو ژه هرکه یف ک��ردوووم. لیپاولیپى ب��وون��م و خ��ۆش��ى ده رم��ان��داو خولیاکانى و تاسه ل��ه دون��ی��اى له چێژه م ئه م ده چێشت. خۆمدا سه عاته که شداکه ودانگى دینگ ده گ��ه ی��ش��ت��ه گ��وێ��م، ه��ه س��ت پێ ده کرد، له رووناکییه کى سڕدراوه دا هیچ سه ر نه ده خسته که سێبه رى له پ��ێ��ده ک��رد، هه ستم شتێک، له ته نیا تینوویه تى بن گه روومدا، ژووره ک��ه م��دا ل��ه ک��ه سێبه رێکى ب��ه ئ��اس��ای��ى ده ج��وواڵوه و م��ن ته نانه ت شه یتانه ، نسێى ده مزانى ئه م چێژ و که یفه م له وه شدا هه ست ده کرد که باکم له هه بوونى شه یتان

له ژووره که مدا نه بوو. شه یتان س��ێ��ب��ه رى س��ن��وورى ل��ه روون��اک��ى ژووره ک��ه م��دا په یدا ودیسانه که ش ده سڕدرایەوە ته واوه تى به کاژێره که ده ب��ۆوه . دانگى دی��ن��گ خ��ۆی��ه وه ده ن��گ��ى پێ ن��ه ش��ئ��ه ى منیش دان��اب��وو. خورووى ئه و که یفه م ده چه شت که به ژێر پێستى له شمدا راى ده کرد. شه یتانیش به منى وت: ده رگایه ک بڵند زۆر بکرێته وه . ده بێ هه یه پێکه نیم، به له ونێک که شه یتانیش پێکه نین ک��ه وت��ه م��ن��دا ل��ه گ��ه ڵ پێکه نین ل��ه ب��ه ر ب��ه دوا له مه و فرمێسک. له پڕبوون چاوه کانم هیچ : وتى دیسانه که ش شه یتان ئاخرى ب��ه اڵم نییه ، په له یه کمان ده ب��ێ ئ��ه و ده رک��ه ئ��اوه اڵک��ه ی، له راستیدا له سه ر ئه م جیهانه ده بێ خۆڕا له ه��ه رئ��ه وه ب��ێ، تۆ ک��ارى هه وڵ مه ده خۆتى لێ حه شارده ی. له به ر چاوانه ى ئه و سڕی، چاوم تێزابوو، فرمێسکیان پێکه نین پێوه دڵم ده زانم، وتم: و سڕیمن رزگاریم زووتر له به رئه وه ى نییه ،

بێت، په له په ل بکه م، یان به جارێ له ژێرى ده رچم و که پۆت بسووتێنم راستییه که ى ده ت��رس��م! ب��ه اڵم .مه ترسییه کى ت��رس��ى ئ��ه وه ی��ه وابێ پێم . دایگرتووم له خۆڕایى ل��ه خ��ودى خ��ۆت ده ت��رس��ێ��م نه ک ئه م حاڵه م به اڵم جاروبار دائیمه ، بۆ ئ��ه وه به ڵکوو دێ. ب��ه س��ه ردا پێوه یه دڵم ده مترسێنى خۆتى ئ��ه م ده رگ��ای��ه زووت��ر ئ��اوه اڵ بێ. پ��ێ��م خ��ۆش��ه ت��ۆش زووت��ر ل��ه م جیهانه بڕۆیه ده رێ، ئه م جیهانه ى وزه ى ته واو کردووی، هه تا منیش ب��ت��وان��م ب��ه ش��وێ��ن ک��ارى خ��ۆم ده توانى بزانه تاقیکه وه ک��ه وم به زه برێک که لله سه رم له ئه ستۆم ده ستخۆش ده ى ج��ی��اک��ه ی��ه وه ؟ ئێستا ده توانی؟ بزانه تاقیکه وه کرد قسه چه نده م نازانم ئیدى به اڵم ک��رد قسه م ک��ه ى تاکوو و ناکاودا له له یاده هه رئه وه نده م ک��اژێ��ره ن��گ��ى زه راوێ��س��ت��ان��ى خۆمى به قه دیمییه که ، و پایه دار هێنامه وه . هێشتا پاشماوه ى دینگ و دانگه که یم له دووره وه ده گه یشته په سێوه ده ره وه ى ل��ه گ��وێ، ئه و که سێک ده توت به ردینه که ڕا، ئه و ده ب��ا خۆیدا له گه ڵ کاژێره کرد، ده رگاکه م ته ماشاى کاته ش وه ک��وو شتێکى ک��رد هه ست وام خه ریکه دووکه ڵ، وه کوو سێبه ر، دوایین به شى له شى خۆى به دواى خۆیدا ده کێشێته ده ره وه . هه روه ک که ک��راوه ک��ان به مۆمیایى ته رمه به خوێندنى ویردێک زیندوو ده بنه وه و ب��ه ڕێ ده ک��ه ون و ش��ۆڕاوگ��ه ى شیله ، به شوێنیاندا راکێش ده بن. و ک��رد کاژێره که م ته ماشایه کى توانیم به ئاسته م تاریکانه دا له و دوو له سه ر که بدینم ته له کانى نوستبوون. ده قیقه دا سێزده و په ڵه هه ورێک به سه رکوالوکه ى بان سێ و بوو تێپه ڕێ په سێوه که دا کوچکێنێ سێ وه کوو هه ساره که کز بوون، شۆڵه یه کى ئاسماندا له که ڵه شێره ده رک��ه وت. الوازی��ان و لێ زیڕه یه کى له وپه ڕى کێوییه ک قورس په سێوه که هه واى هه ستا. به هێزێکه وه ب��وو. غ��ه م��ن��اک و سام له کانییه کانى که به دڵنیاییه وه هه ڵده قوڵی، رۆحمه وه مه ترسى و ب��ه ره و ده رگ��اک��ه رام��ک��رد، به اڵم ده رگ��اک��ه داخ��راب��وو. ب��ه ی��ادم

ده رگام نوستندا له پێش هاته وه کیلۆنه که م داخستبوو. ب��ه وردى گه ڕامه وه و کێشابوو. متمانه وه به پاڵم نابه ده رگاکه وه . ته واوى هێزى ده کێشرا. ئه ژنۆکانمه وه له له شم ئیدى له ناو په سێوه که دا چ شتێکم نه ده دی. ره شاییه کى خه ستى ره وان پڕکردبوو. ژووره ک��ه ى ته واوه تى له به ر چاومدا په ڵه په ڵه یه کى زه رد که سکى ده وران��ده وره ک��ه ى که رووناک بوو، له بۆشاییه کى تاریکدا ده ڕۆی��ش��ت��ه خ��وارێ. الق��ه ک��ان��م له پڕدا و له رینه وه له شمدا له ژێر به بیگرێ، کاره با دارێک وه کوو بۆ شکامه وه . ئه ژنۆکانمدا سه ر له نگه رى تێکۆشام چ��رک��ه ی��ه ک به نه بوو! ئاکامێکى راگرم. خۆم پێشه وه به ره و له شمه وه ته واوى داش��ک��ام��ه وه و ب��ۆ دۆزی��ن��ه وه ى بگرمه وه ، پێ خۆمى که شوێنێ ده سته کانم هیوابڕاو برده پێشه وه .ل��ه وس��ه رى پ��ه س��ێ��وه ک��ه دا که تێدابوو دااڵنێکى ده ربیجه ى ب��ه پ��ه ێ��ژه داری��ن��ه ی��ه ک��ى رزی��ودا ده بوایه ژێرخانه که وه ، ده ڕۆیشته وتبایه ، له ئێستا زووت��ر ئه مه م و ک��ه ورد ئه مانه ن ه��ه ر چونکه پێکدێنن. م��ن ژی��ان��ى درش��ت��ى که لوپه لى تایبه تى ژێرخانه ئه م ورد ک��ه وپ��ردک��ه ب��وو: ب��ن��ه دار و ده وه نى جادووبازى و شتى دیکه . کێردێکى گه وره ى ڕه نگاوی، که لله سه رى به شه رێک، قرژاڵێکى وشک . دیکه ش شتى زۆر و هه اڵتوو و ژێر ئه مانه م هه موو به ره به ره په ڕه په ڕه کتێبێکى کردبوو، ژوور نه ده خوێندراوه ، که ب��وو ل��ه وێ یان ب��وو، هیندستانى به خه تى چینی، هى یان جووله کانه خه تى قوتوویه کى درێژى لێبوو له تابووت نێوه که یم کاوکۆتى کاتێ ده چوو، ژێ��ره دا ل��ه و دیتم ده رێ، حه ڵدا مه ڕمه ڕینه ى ب��ه رده پ��ه ی��ک��ه رى هێمن، و هێدى رووت، ژنێکى هه موو چه شنى ئەرخه یانى به خه وتووه . له وێ ئاسایى شتێکى به ڵکوو بیشکێنم، هاتم پێشدا له هێمنایه تییه که ى له له به رئه وه ى دواییدا له به اڵم هه ستابوو، رقم فیکرم کرده وه کارێکى قۆڕه ، چما ده بێ که وابووه من چاره نووسى زه ماوه ند م��ردوودا ژنێکى له گه ڵ زیاتر په یکه رێک ئه مه خۆ بکه م،

نییه . دیسانه که کاوکۆته کۆنه کانم ب��ه س��ه ردا رش��ت��ب��ۆوه . ب��ه اڵم ئه و شه وه ، له پاش رۆیشتنى شه یتان ک��ه ب��ه ره و ده رگ��اک��ه رام��ک��رد و له سه رخۆ ده رگاکه دا له ئاسانه ى چووم و له دوایین کاتدا ده سته کانم که خۆم درێژکرد پێشه وه ب��ه ره و ئه ژنۆکانى بگرمه وه ، شتێکه وه به په یکه ره مه ڕمه ڕینه ى ژنه رووته که م له ناکاودا یانى ئامێزه وه که وته باوه شم له شته ى ئه و کرد ئاگام په یکه ره هه مان کردووه ئه ژنۆکانى م��ه ڕم��ه ڕی��ن��ه ى ژن��ه رووت��ه ک��ه ی��ه . شتێکى ساردى چه شنى ئاو به سه ر و که وت به ڕێ پشتمدا مۆره غه ى نێوچه وانمه وه . زان��ده ئ��اره ق��ه ى بوو، رانى له نزیک که گوێچکه م هه ست خوێنێکى خوشه خوشى ب��ۆره ده م��اره له نێو ک��ه پێکرد ده کرد هاتۆچۆى مه ڕمه ڕینه کانیدا و کوته کوتى پێ له رقى دڵیم له ژێر پێسته قورسه که یدا ده بیست. واى بۆ ده چووم ئه لحانه که ده سته کانى ب��ه ده ورى م��ل��م��دا ده ه��اڵ��ێ��ن��ی، بێ ل��ه ره ن��ج��ى وا ئه لحانه که یه باسکه کانى ته مه نێکدا، به ریبوونى تۆڵه کردنه وه هه ڵده سووڕێنێ، بۆ ئه لحانه که یه وا رقى نه زۆکى هه زاره هاویستى زیندانیى ئه و، په نجه کانى له جه رگم و ده ک��ات رۆ له سنگم داچۆڕێنێ. ده سته کانیدا نێوبه رى جێگاکه م، له کێشان ه��اوار به مه ڕمه ڕینه که م په یکه ره راپه ڕیم، حه وادایه عه رزی، له سه ر جێوبانه و ب��ووم��ه وه ک��ۆم له کایه که پ��ێ بااڵپۆشه که م به سه رمدا کێشا و کاته ى ئه و تاکوو به یانى هه تا دارستاندا شوێنه کانى له وپه ڕى بۆوه به رز گایانه ئه و نه عره ته ى که بۆ له وه ڕیان ده بردن. گوێم دایه ده نگى ناڵه ناڵ و هاوارى تێکشکانى فڕێ ئێشى له به ردینه که ژن��ه و ده ینااڵند تێشکاندا و دراوبوون وت: به خۆمم ده ب��وو وپه ت له ت کێ به مه بڕوا ده کات؟ له راستیدا به مه ب��ڕوا که سێ پێویسته بۆچ

بکا؟ نه خێر!ه��ه ر س��ب��ه ی��ن��ێ ل��ه گ��ه ڵ��ک��وو ه��ه وا ب��ڕێ روون��اک داگ��ه ڕا، زه میله یه ک ده که مه له توپه ته که ى اڵوه ک��ه وه ، تا ده ێڕژمه ده یبه م و با لێگه ڕێ جاروجه حه نده م! به لێگه ڕێ نه کات، به مه بڕوا که سێ

با شه یتانیش بڕوا به مه نه کات.و هات به یان گه ڵکوو له به اڵم کرد، رایان شه وانه کابووسه کانى قه ڵشتى ل��ه ه��ه ت��او له گه ڵکوو رژای��ه ده رگ��اک��ه وه ته خته کانى تانوپۆى له و په سێوه که وه ناو برده چاوه کانم رێى بااڵپۆشه که وه و من بااڵپۆشه که م له سه رم الدا، نه بوو، په سێوه که دا له هیشتێک

هه ر هیچ هیچ !له ئاو له وێ شه و دوێ ده توت ده رگاکه کیلۆنى نه که وتووه . ئاو رۆشتمه نه که وتبوو. وێ ده ستى کاژێره ل��ه له قه یه کم و پێشێ هه ڵدا. قه دیمییه که پێچکه داره تانوپۆى نێوان له له نگه ره که ى ج��ۆاڵت��ه ن��ه ک��ه دا ج��ووڵ��ه ی��ه ک��ى ئیشکى ده نگێکى و کرد قورسى له زه الم جۆاڵته نه یه کى لێوه هات. به ره و و ده رپ��ه ڕى له وێ ترسانا قه ڵشتى له و رایکرد ساپیتکه که میچى په سێوه که وه رۆیشته ده رێ. ئێوه ه��ا؟ ب��ێ؟ کابووسێ بڵێى کابووس تووشى ده چ��ن بۆ واى ل��ه و منیش ح��ه ح! ب��ووب��ێ��ت��م؟ خه یاڵم کرده وه . بیر وام رۆژانه دا بووبێتم. کابووس گرفتارى ده کرد به تایبه ت کاتێ چوومه ژێرخانه که بینى مه ڕمه ڕینه که م په یکه ره و پارچه و کاوکۆت ژێر له وا که بڕاوه کانى ده مه مقه ست و له نێو به هێمنى ئاسادا تابووت قوتووى حه سانه وه . مێشکم خ��ه وت��ووه ! شتێکى وتم: و پێکه نیم خۆم به ه��ه م��ووى گ��ی��ان��ه ک��ه م، گاڵته یه گاڵته جاێ و گه پجاڕێکه ! هه م ئه و هه م ئه دا، که لله م له خه یااڵته ى دایکى و خان ژنى قسانه ى ئه و هه شت من به اڵم ده یانوت! ئاغا ئه شکه نجه کابووسه وه به م ساڵ په سێوه له و که ڕه ت چه ند درام. ڕامکرد و شه وێ له ژێر دار چناره بڵنده کانى قه راخ تااڵودا رامبوارد. ب��ه اڵم ل��ه وێ��ش ل��ه گ��ه ڵ��ک��وو شه و داده کشا و هه ساره کان تااڵوه که یان پێ له زه نگیانه ده کرد، هه مدیسان کابووس ده وت پێم شته ى ئ��ه و هه موو له به رئه مه شوێنم. ده هاته که ڕه تێ ده گه ڕامه وه بۆ په سێوه که چاره نووسى سامناکیى پێملى و تاڵى خۆم ده بووم. ده رک و دیوارم له سه رداخرابوو. شه یتان چیرۆکى له بێج من نووسیوه . منى ژیانى

چى چاره م ئه مه هێنانى تابشت و نه دوعا و نه خوا ده مزانى بوو؟ نه یاخیبوون، هیچ شتێک، هه رهیچ له و ت��ا ن��ادا، یارمه تیم شتێک ئه شکه نجه یه پێ زیندانه و به ند نینۆکه کانم و تووکى سه ر راکه م. جووکى قه اڵفه تى بووبوون. بڵند داربڕه کان لێده رچووبوو. یه کانم تێپه ێ په سێوه که مدا به شانى بیسمیلالیان ده ب��وون، ج��ووک��ى ده وت چما له نێو دارستاندا تووشم بایه ن، رێگه که یان باده داوه ، هه زار په سێوکه و من بۆ ئه وساتانەیان س��ازان��د، ده ی��ان��وت ج��ادووگ��ه رى په سێوه که ى ژێرخانى و ده ک��ات ک��راو، مۆمیاى له ته رمى پڕپڕه ده یانوت له گه ڵ ته رمى ئه و ژنه تازه مردووانه دا که شه یتان له گۆڕستانه جووت دێنێ، بۆى دووره ک��ان��ه وه ده بێ و ئه فیۆن و به نگ ده کێشێ و له ته ک رۆحیانه تى به دکاره کاندا وتووێژ ده کات. ده یانوت : شه وانه ل��ه ق��ه راخ ت��ااڵوه ک��ه دا ب��ه دواى کواڵندراوى که ده گه ڕى گیایه کدا نا ره شه کان، چاره نا، شیمیایه . قسه ى وا له گۆڕێدا نییه . من ته نها یاریکه رێکى که لێدراوێکم نه فرین یه خسیرم که شه یتان بۆ شانۆکه ى خۆى دیلى کردووم. من ده بێ تاکوو و بده م درێژه یارییه ئه م ئاخرى له ئاکامدا چما قسه ى جادووبازان ژنێکى له گه ڵ هه بێ بایه خێکى

مردوودا زه ماوه ند بکه م.شه وێک، دوایین شه و، وتم ئیدى ده که مه وه ک��ورت چیرۆکه ئ��ه م بێ یاریکه رى نامه وێ .چیدى بم: شه یتان چیرۆکى ئیراده ى ته واوه تى هه مووتان. بۆ نه فرین هه تا و دانیشتم به خه به ر شه و جوواڵنه وه ى یه که م کاته ى ئه و ل��ه ن��گ��ه رى ک��اژێ��رم��ێ��ره ک��ه له گوێمدا ده نگى داوه و په سێوه که به تیشکى مانگه شه وێکى بێ نسێ تاکوو به ڵکوو داگ��ه ڕا، روون��اک تاکوو ئه مه ، پاش له به ینێکیش شه یتانم زاڵبوونى کاته ى ئه و وه کوو نه شئه ى ژه هرێک له هه موو کرد، پێ هه ست ده ماره کانمدا :نه فرین ده ک��رد ه��اوارم یه کبین سێبه رى تۆ، هه م له هه مووتان! ئه و ه��ه م شه یتان! ب��ه دک��اره ى نه فرین ش��ه وگ��ه ژه پ��ه ی��ک��ه ره لێکراوه ، هه م ئه و په سێوه ، هه م ئه نتیکه یه کۆنه کاتژمێره ئه و ده روازه ى له به ر ته له کانى که ئ��ه م ه��ه رم��ان��ه دۆزه خ��ی��ی��ه دا له نه فرین ه��ه اڵت��وون! ئێشک ئیدى وتی: شه یتان هه مووتان! ئێستا گه یشتووه ! میوه که ت گه یشتووه ! م��ی��وه ک��ه ت ئ��ی��دى هه موو ب��ه پێکه نیم. قاقا م��ن رقمه وه هه موو برینه کانمه وه ،به لێوانلێوى نیگایه کى پێکه نیم. دیانه کانمم لێکرد و بوغزم رق و ئه ى گوشاردا: یه کدیدا به سه ر وتی: شه یتان شه یتان! ى ى ئیتر په رده یه تی. دوایین ئه مه وت: پێم گه یشتووه . میوه که ت بێ ئابڕووى پێداگر! ئه م ته لسمه هه شت ده شکێنم! نه فرینییه ت به م درێ��ژه ک��ه ت��ه واوه ساڵى یارییه دڵته زێن و ماندووکه ره وه یه ده مه وێ ئه مشه و ئیدى ده ده ی، یان ده ست پێ بکه م یان ته واوبم! جارێک! و شیوه ن جارێک مردن زه نگیى ی��ان ل��ه م��ش��ه وڕا ئیدى ئیدى رۆمی، رۆمى یان زه نگی، هه ر ئه وه یه وا وتم. ئه و بنه مۆمه له که داگیرساند گه چینه یه م له مۆمدانه و جێوبانه که م قه راغ برۆنزییه که یدا بوو، به ده ستمه وه و هه ڵگرت ت��ه وره ک��ه ش��م گ��رت، له ده الق��ه ى دااڵن��ه ک��ه وه ب��ه ره و ژێرخانه که چووم و وتم: ته لسمى نه فرین لێکراوت، ئه رێ! ته لسمى

نه فرین لێکراوت ده شکنێم.

کتێبی 3 سه عات و 22 ده قیقه ی ئه حمه د )ن��ووس��ه ر، ب��ه ره ب��ه ی��ان

شاملو(

ئافرةتان

و: حوسێن شێربه گی

ئه‌و‌ژنه‌ی‌پشت‌ده‌رگا‌مه‌فره‌قینه‌که‌

سێشەممە 2011/06/07 ● ساڵی 31 ● ژماره 656 7 www.jamawarnews.com www.jamawarnews.com 6 سێشەممە 2011/06/07 ● ساڵی 31 ● ژماره 656

بۆ باشه ئه مریکا کشانه وه ى *خه ڵکى عێراقى یان مانه وه ى؟

- هیچ واڵتێک له م دونیایه دا حه ز ناو له بێگانه ناکات هیچ هێزێک واڵته که یدا بێت به تایبه تى به هه ر شێوه یه ک بێت به چاکى بێت یان به خراپى به اڵم ئێمه پێوانه ى وامان هه یه چاک ئه وه یه هه میشه خه ڵک حه زى له ئازادییه که ئازادى به اڵم ناچارى تۆ نه مێنیه ت ئازادى که و خ��راپ ده ب��ێ��ت ش��ت هه ندێک

خراپتر بپێوى، ئایا که هێزانه ى ئه م لێره ده مێنیه ته وه ل��ه م ک��ات��ه دا هێزى نه عێراق ع��ه س��ک��ه رى هه یه نه هێزى ئ��اس��م��ان��ى هیچ ه��ه ی��ه هێزێکى نییه که بتوانیه ت به رگرى به تایبه تى بکات ده وروبه رمان ئێمه واڵتى زلهێزى تێدایه ، هێزانه ئه م ئه گه ر بکه ین ب��ه راورد

له گه ڵ مانه وه ى هێزى ئه مریکى وا چاکه هێزى ئه مریکى بێت باشتره به رامبه ر بکه وینه ئێمه ل��ه وه ى به رامبه ر شه ڕ تیرۆرست، هێزى به هێزى تیرۆرستى هێزى قاعیده به رگریکردن له ئاسایش و ئارامى و بارودۆخى عێرقه واى به پێویستى ده زانم هێزى ئه مریکا بمێنیه ته وه

له عێراقدا.*الی��ه ن��ه ک��ان��ى ت��رى ع��ێ��راق به رامبه ر چۆنه هه ڵوێستیان له ئه مریکا هێزه کانى مانه وه ى

عێراق؟ - ئه وه ى ئێمه ده یبینین هه ندێک الیه ن خۆى هێزى ملیشیاى هه یه ئه مریکا هێزى ئه گه ر عێراقدا له

ه��ێ��زى چ��ه ک��دارى ن��ه ب��ێ��ت، ه��ه ی��ه ، ب��ه اڵم ئ��ێ��س��ت��ا ه��ێ��زى پ��ێ��ش��م��ه رگ��ه ه��ێ��زێ��ک��ى به اڵم نیزامییه ، چه کدارى هێزى عێراقدا له هه یه وا ئه مریکیه کان بکشێنه وه

ئه وان ئه واندایه ، به رژه وه ندى له ئه مریکا ه��ێ��زى ح��ه زده ک��ه ن تێدایه هه ندێکیشى نه مێنیه ت، بۆ ده ڵێت ده ک��ات ئه وه حسابى لێنه کات غه درمان مێژوو ئه وه ى سونه عوله ماى هه یئه ى ب��ه اڵم ل��ه ئ��وردون دان��ی��ش��ت��ووه سێ ئه مریکا هێزى ئیتر که سن چوار یان بمێنیه ته وه ع��ێ��راق��دا ل��ه هه ر ئه و تائێستا نه مێنیه ته وه عێراق له گ��ه ی��ان��دووه زه ره رى ه��ه ر دواش��ه وه ب��ه ئێستاش هێزێکى مانه وه ى ده بێت زه ره ى ئه مریکا وه ک به هێزى چه کدارى بۆ پاراستنى له قاعیده ئه و هێزانه بۆیه لێده بینیه ت زیانى هه مووى ئه مریکا هێزى حه زناکه ن ئه وانه چاکتره عێراقدا، له بمێنێته وه تا بمێنیه ته وه ئه مریکا هێزى

هێزى عێراقى به هێز ده بێت.*شه ڕى ناوحۆ له عێراقدا ڕوو ئه مریکا هێزه کانى گ��ه ر ده دا

نه مێنیه ت له عێراقدا؟عێراق هێزى به هێزێکى ئه گه ر هێزى ب��اوه ڕن��اک��ه م نه مێنیه ت

وه زاره ت��ى له ئێستا به ر ماوه یه ک پینتاگۆن ئ��ه م��ه ری��ک��ا ب��ه رگ��رى سه رکرده عێراقیه کانى هاندا بۆ په له چاره نوسى کردنى دیارى له کردن سه ربازه ئه مه ریکیه کان به مانه وه یان له الیه ن عێراق، له پاشه کشه یان س��ه رۆک مالیکى ن��ورى خ��ۆی��ه وه کۆبونه وه ى داواى عێراق وه زیرانى ل��ه الی��ه ن��ه س��ی��اس��ی��ه ک��ان��ى ک��رد کۆتایى ب��ه م��ان��ه وه ی��ان س��ه ب��اره ت ئه مه ریکا سوپاى بوونى هاتنى سه رۆکى عه الوى ئه یاد عێراق، له پێویسته ووت��ى: عێراقیه لیستى په رله مانى به په له ى کۆبونه وه ى به وپرۆسه و بێت تایبه ت بکرێت وه زیرى پۆستى خۆى که مالیکى

به رگرى و ناوخۆ به وه کاله ت به ڕێوه تواناى له سه ر پێویسته ده ب��ات سوپاى عێراق زانیارى بدات له الیه ن سه رۆکى عه الوى حه سه ن خۆیه وه که ڕای��گ��ه ی��ان��د سپى عێڕاقیه ى مانه وه ى له گه ڵ لیسته کان هه موو

هێزه کانى ئه مه ریکان جگه له لیستى له گه ڵ ڕای��گ��ه ی��ن��دووه ک��ه ص��درى نین ئه مه ریکا هێزه کانى مانه وه ى

له عێڕاق. لیستى له سه رکرده العانى ظافر مالکى پێویسته ووت��ى: عێڕاقیه

په رله مان و عێڕاق گه النى به ڕونى هێزه تواناى له سه ر تێبگه یه نێت ئاسایشى پاراستنى بۆ ئه منیه کان واڵتانى له سنوره کان و ناوخۆ ک��ش��ان��ه وه ى دواى ل��ه دراوس��ێ

هێزه کانى ئه مه ریکا له عێڕاق.

پ��ێ��ش��م��ه رگ��ه ى ه��ێ��زى *وه ک ک��وردس��ت��ان ت��اچ��ه ن��ده ل��ه گ��ه ڵ

کشانه وه ى هێزه کانى ئه مریکان؟هه ڵواسراوى به کێشه کانمان -حکومه تى ل��ه گ��ه ڵ م��اوه ت��ه وه کێشه یه کمان وه ه��ی��چ م��ه رک��ه زى چ��اره س��ه رن��ه ک��راوه ، ه��ه ن��دێ��ک ناوچه هه تا پێشمه رگه کێشه ى کوردستان هه رێمى دابڕێنراوه کانى و جێبه جێنه کردنى ماده ى 140 جگه له وه ئێمه پێمانوایه تاوه ک ئێستا سوپاى عێراقى وه چ هێزه کانى ناخۆ پارێزگارى ئه وه ى نه گه یشتوونه ته سنوره کانى عێراق ئاسایشى له هێشتا پێمانوایه ئێمه بۆیه بکه ن چ کوردستان وه ک چ و عێراق وه ک ناوچه دابڕاوه کان پێویستمان ئه مریکا هێزه کانى که هه یه به وه بێت که متر ژماره یه کى به ئه گه ر ئه و ژماره یه ى که ئێستا له عێراقدا له مانه وه یان وه ئه مێننه وه هه ن و ع��ێ��راق خه ڵکى ب��ه رژه وه ن��دى کوردستان و ناوچه دابڕاوه کانیشه ، سوپاى ئێستا پێمانوایه ئێمه عێراقى چ هێزه کانى ئاسمانى و چ هێزه کانى ده ریایى چ پیادەیی هێشتا ئه وانیش له به رئه وه ماوه زۆری��ان

هێزه کانى مانه وه ى به پێویستیان ئه مریکایه بۆیه له کاتێکى وادا هیچ عێراقدا له نه کراوه چاره سه رێکى ناوچه دابڕاوه کان و تایبه تى و به هه رێمى کوردستان مانه وه ى هێزى

ئه مه ریکى پێویسته .ئه مریکا هێزه کانى ئ��ه گ��ه ر *چى عێراقدا له بکه ن پاشه کشه

کاره ساتێک ڕوو ده دات؟- به کشانه وه ى هێزه کانى ئه مریکا ئ��ه و ب��ارودۆخ��ه ى ک��ه ئ��ه م��ڕۆ له عێراقدا هه یه پێموایه به کشانه وه ى هێزى ئه مریکا کاره ساتێکى گه وره به ئ��ه وه عێراقدا له ده دات ڕوو به هه موو و ئه مریکى بونى هێزى عێراقدا له که ئه مریکا توانایه کى ڕێکخستن بۆ ه��ه وڵ��ده دات هه یه عێراقى حکومه تى دروستکردنى و بکرێت نه توانراوه تائێستا به اڵم ئ��ه وه ک��ش��ان��ه وه ى هێزى ل��ه ب��ه ر

گ��ه وره ى کاره ساتێکى ئه مریکا ده بێت هه رچه نده ئێمه وه وه ک کورد هه وڵ وایه بڕوامان وایه و داوامان ده ده ین بۆ ئه وه ى ئێمه له ڕێگاى دانیشتنه وه گه ڕانه وه بۆ ده ستورى کێشه کانمان چ��اره س��ه رى عێراق بکه ین، به اڵم من پێموایه له کاتى له ئه مریکا ه��ێ��زى گ��ه ڕان��ه وه ى مانه وه ى ناکرێت. ئه وه ش عێراقدا به ئێمه وه زه روره ، زۆر ئه مریکا که ناوچانه ى له و شێوه یه ک هیچ پاشه کشیه لێیه هێزه کانمانى ئه گه ر حاڵه که تێکیشدا له ناکه ین پاراستنى ب��ۆ ک��رد پێویستی ناوچه ئه و پێکهاته کانى ئاسایشى پێشمه رگه هێزى وه ک داب��ڕاوان��ه پارێزگاریکردن بۆ ئاماده ین ئێمه

لێیان.و ناوه ندى حکومه تى ئه گه ر *نه بوو ڕازى عێراق په رله مانى

ئه مریکا هێزه کانى مانه وه ى به به دیلى حکومه تى هه رێم و هێزى

پێشمه رگه چییه ؟له گه ڵ ئێمه که ئه وه یه به دیل بڕوامان ئه بێت عێراقییه کاندا ئێمه ک��ه ب��ه وه ى ه��ه ب��ێ��ت زۆرى به شى هه یه ده ستورێکمان ده ستوره به و داوه ده نگى عێراق کێشه کانمان چاره سه رکردنى بۆ بگه ڕێنه وه بۆ ده ستورى عێراق وه بۆ ناوچه دابڕاوه کانیش بگه ڕینه وه ماده یه کى ک��ه 140 م��اده ى ب��ۆ ده ستورییه . ئێمه بتوانین له گه ڵ س��وپ��اى ع��ێ��راق��دا ب��ه ه��اوک��ارى ه��اوب��ه ش ه��ێ��زى ب��ه و یه کترى م��اده ى جێبه جێکردنى ت��اک��و له و هاوبه شى به بتوانین 140ناوچه پێیده گوترێت که ناوچانه هه موومان ئێستا که دابڕاوه کان، ئێستا پێویسته به رپرسین لێى تا بکه ین ناوچانه له و پارێزگارى

جێبه جێکردنى ماده ى 140.ماده ى جێبه جێکردنى دواى *140 گرفتان نییه له گه ڵ کشانه وه ى

هێزه کانى ئه مریکا؟- ته نها ماده ى 140 جێبه جێنه کراوه هێزه کانى چ عێراق سوپاى چ ناوخۆ پێویستیان به هێزى ئه مریکا پاراستنى بۆ و ڕاهێنان بۆ هه یه هاوکاریکردنیان بۆ و سنوره کان ئاسایشى و ئارامى پاراستنى له ته ئکید به له کوردستاندا ئێمه ،م��ان��ه وه ى ب��ه پێویستمان زۆر

سوپاى ئه مریکا هه یه . چاره سه رکردنى ت��ا ک��ه وات��ه *س��ه رج��ه م ک��ێ��ش��ه ک��ان��ى ن��ێ��وان هه ولێر و به غداد له گه ڵ مانه وه ى

هێزه کانى ئه مریکان ؟هه موو چ��اره س��ه رک��ردن��ى ت��ا -و ه��ه ول��ێ��ر ن��ێ��وان کێشه کانى هێزه کانى مانه وه ى له گه ڵ به غداد مه شقپێکردنى تاکو ئه مریکاین، پ��اس��ه وان��ى ه��ه رێ��م ت��ا ئ��ه و بگه نه عێراق ناوخۆى هێزانه ى له پارێزگارى بتوانن وا ئاستێکى به سنورى و عێراق سنوره کانى پێموایه بکه ن، کوردستانه یشه وه هه یه ساڵ چه ندین به پێویستى بڵێین بتوانین ئێمه ت��اوه ک��و نییه ، پێویست ئ��ه م��ری��ک��ام��ان

نییه ساڵ دوو و بۆساڵ چونکه درێ��ژ به ماوه یه کى پێویستمان له ئه مه ریکى هێزى هه یه خایه ن

بمێنێته وه . عێراقدا ئه گه ر ده ڵێت صه در *موقته دا نه کشێته وه ئه مریکا هێزه کانى ئ��ه م��ری��ک��ا ه��ێ��زى دژى ئ��ه وا

ده وه ستینه وه ڕاى به ڕێزت؟- پێموایه خه ڵکى ئێمه یه کگرتوو به رژه وه ندى بین ده نگ یه ک بین بێت له به رچاو عێراقمان خه ڵکى هیچ هێزێک نییه بتوانێت ئاسایش ئه و بدات، تێک عێراق ئارامى و عێراقدا له ئه مڕۆ ب��ارودۆخ��ان��ه سه رکرده نێوان له ناکۆکى هه یه به نه گه شتنه و سیاسیه کان خه ڵکى به رژه وه ندى له ڕێکه وتن عێراق. به ته ئکید هه موو گروپێک ناکۆکیانه ل��ه و س��ود ده توانێت

عێراقدا له ئه مڕۆ که وه ربگرێت هه یه .

س��ه رۆک ده ک��ه ی��ت پێشبینى *کۆمارى عێراق پرۆژه بخاته گه ڕ

بۆ چاره سه رى کێشه کان؟- چ وه ک مام جه الل وه ک سه رۆک وه ک ب��ه رزان��ى وه ک چ و کۆمار زۆری��ان هه وڵى هه رێم سه رۆکى داوه وه پرۆژه شیان هه بووه هه وڵى چ��اره س��ه رى ک��ه داوه ئ��ه وه ی��ان دی��اره ب��ام بکرێت کێشانه ئ��ه و به رژه وه ندى تایبه تى ئه و الیه نانه و ده ستێوه ردانى ده رکى ڕێگه نادات

چاره سه رى کێشه کان بکرێت.* کام الیه نى عێراقى ڕێگره له له ئه مریکا هێزه کانى مانه وه ى

عێراقدا؟- ئه مڕۆ ئه وه ى ئاشکرا بێت ته نها

سه درێکانه .

ئه‌ندامى‌ئه‌نجومه‌نى نوێنه‌رانى عێراق:

‌باشتره‌‌هێزى‌ئه‌مریکا‌بمێنیه‌ته‌وه‌‌تا‌هێزى‌عێراقى‌به‌‌هێز‌ده‌بێت

عەالوی:پێویسته‌مالکی‌لەسەر‌توانای‌سوپای‌عێراق‌زانیاری‌بدات

جه‌عفه‌ر‌شێخ‌مسته‌فا،‌وه‌زیرى‌پێشمه‌رگه‌:تا‌چاره‌سه‌رکردنى‌کێشه‌کانى‌هه‌ولێر‌و

‌به‌غداد‌له‌گه‌ڵ‌مانه‌وه‌ى‌هێزه‌کانى‌ئه‌مریکاین

قۆناغێک‌دواى‌هه‌ستیارى‌دۆخه‌که‌‌

فه رهه نگى ڕابردووى دوومانگى له ئه وه ى نه ک ڕوویدا، کوردستان هه رێمى سیاسى ته نیا مایه ى لێکه وتنه وه ى چه ندین ڕووگاى ئۆپۆزسیۆن و ده س��ه اڵت نێوان جیاوازى و چاوه ڕواننه کراو پرسێکى به ڵکو ب��وو، له حکومڕانى بۆ بوو نوێ مه سه له یه کى ئه و دواى ئێستا کوردستاندا، هه رێمى گه له که مان ته نیا که ملمالنێیه ى هه موو نایانه وێت ئ��ه وان��ه ى که مى به شێکى و دووڕیانێکى بکه وێته ک��ورد چاره نووسى مه ترسیداره وه ، ئومێدى بۆ ده خوازن تا چیتر نه هامه تیه کانى ڕابردووى کورد له ئه نجامى ئایدیاى ڕه وته جیاوازه کانه وه نه که وێته به ر نادیاره وه . که شێکى به دیهێنانى ڕه حمه تى هه رێمى ل��ه ئێستا ئ��ه وه ى بێگومان له ئه وه شى و و ده گوزه رێت کوردستاندا ده سه اڵتى متمانه ى نه بوونى ئه نجامى ک��وردى نوێى ئۆپۆزسیۆنى و سیاسى ڕوویدا، تێکهه ڵکشێکه له نێوان هه ستیارى ڕووداوه کانى مه ترسیدارى و ئه زموونه که به وه دا ئاماژه م پێشتر هه رچه نده ئاینده ، ماوه ى سه ره تاى له کوردستان دۆخى که بوو، چاوه ڕواننه کراو پرسێکى ئه مساڵدا که ئه وه یه ده س��ت��ه واژه ی��ه ل��ه و مه به ست یه که م هه رگیز پێش سه رهه ڵدانى ڕاپه ڕینه جه ماوه ریه کانى واڵتانى عه ره بى له هه رێمى بوونى له باس کاتێکدا له کوردستاندا، گه نده ڵى و ناعه داله تى و جیاوازى چینه کانى کۆمه ڵگا ده کرا له ڕووى بژێوى ژیان و که مى ده رفته ى کاکردن بۆ گه نجان و هتد.. کار نه گه یشتبووه ئه و ڕاده یه ى که هه رێمه که مان مه سه له یه کالکردنه وه ى گۆڕه پانى ببێته که سیه کان، ب��ه رژه وه ن��دی��ی��ه و تایبه ت واڵتانى ڕاپه ڕینانه ى ئه و که کاتێک بۆیه میتۆدى زوو ه��ه ر هه ڵگیرسا، ع��ه ره ب��ى گه یشتنى و کوردى خۆبه خۆى حکومڕانى که ده سکه وت چه ندین به نه ته وه که مان له یه ک حکومڕانه له سه رده مى و پێشتر دوایه که کانى عێراق، به پاساوى بوونى کورد جوگرافیاى پانتایی نێو به شێکى وه ک بڤه و هێڵى سووربوو باسکردنیان عێراق، له و کوردى تاکى خودى دووه م سڕایه وه ، ئانیده دا له ده توانرێت که بوو بڕوایه دا کورد له ناوخۆى ماڵه که یدا بگات به هه موو ده رکه وتنى و ئامانجانه ى و ئ��اوات ئه و ئۆپۆزسینیش باشترین ده رفه ت بوو، به اڵم به رده رکى خۆپیشاندانه کانى که کاتێک خه ونه کان له به رى سه ر ڕوویاندا، سه را به خۆیان که الیه نه کانیش و کاڵبوونه وه ناکرێت تێگه یشتبوون، ڕاستیه له و باشى له نێو پانتایی ئه و سنوورانه ى که ده روى مه رگى داوه ، کوردستانیان هه رێمى نه یاره کانى، نوێى خه ونى ببێته ک��ورد ساته وه خته کانى ک��ه ت��ا ئ��ه وه ى ب��ۆی��ه کوردستان ملممالنێکانى سه رهه ڵدانى تێکچوونى بوونى چ��اوه ڕوان��ن��ه ک��راوب��وو، به اڵم بوو، خۆى کوردى ئیداره شیرازه ى دانیشتنى کاتى نزیکبوونه وه ى له ئێستادا کوردستان هه رێمى سیاسه کانى پارته ئۆپۆزسیۆنه وه ، و ده س��ه اڵت ڕه وت��ى به تێپه ڕاندنى و هێنان کۆتایی له ڕوانگه ى قۆناغه هه ستیاره که وه ، مژده یه کى خۆشه مه رج که چیتر مه رجه ى به و هه موان، بۆ کات و بڕیقه دار به ڵێنى و مه رجکارى و نه بێته الیه نه کان، نێوان فیڕۆدانى به هه ستیارترى که شێکى که وتنه وه ى مایه ى به ته نگ پێویسته به ڵکو ،2/17 دواى بین هه ستیاره وه قۆناغه ئه م تێپه ڕاندنى به ڕاب��ردوو، ناخۆشیه کانى قه ره بووى و چاره یه کى ڕێگا به الیه نه کان گه یشتنى گونجاو بکرێته وه ، چونکه ئه گه ر له ئاست ده سته وه ستان ئیستا قۆناغى تێپه ڕاندنى به ر ناتوانین هه رگیز ئ��ه وا بوه ستین، به پیالنه له مێژینه کانى دوژمنانمان و هه وڵه ناتوانین و بگرین نه یاران تێکده ره کانى

ئه زموونى کورد له هه ره سهێنان بپارێزین.

ڕێبین‌حه‌سه‌ن

40

[email protected]

تەوەر تەوەر

وه زی��رى مسته فا، شێخ ج��ه ع��ف��ه ر هه رێمى حکومه تى پێشمه رگه ى کوردستان له دیدارێکى ڕێبازى ئازادیدا تیشکى خسته سه ر بارودۆخى عیڕاق و کشانه وى هێزه کانى ئه مریکا وه زیرى 140 م��اده ى ته نها وت��ى: پێشمه رگه چ عێراق سوپاى چ جێبه جێنه کراوه به هێزى پێویستیان ناوخۆ هێزه کانى ئه مریکا هه یه بۆ ڕاهێنان و بۆ پاراستنى له هاوکاریکردنیان بۆ و سنوره کان

پاراستنى ئارامى و ئاسایش.جەعفەر شێخ مستەفا وتیشی: ئێمه له کوردستاندا به ته ئکید زۆر پێویستمان به مانه وه ى سوپاى ئه مریکایه تا ئێستا ناخۆ هێزه کانى و عێراقى سوپاى له پارێزگارى ئه وه ى نه گه یشتوونه ته

ئاسایشى عێراق سنوره کانى بکه ن.

ئه ندامى حه فید م��اج��ی��دی شێخ ئه نجومه نى نوێنه رانى عێراق له لیستى هاوپه یمانى کوردستان به ~ ئه مریکا هێزه کانى مانه وه ى ڕاگه یاند: له عێراقدا پێویسته ، چونکه له م کاته دا نه هێزى و عه سکه رى نه هێزى عێراق که نییه هێزێکى هیچ هه یه ئاسمانى بتوانێت به رگرى بکات به تایبه تى ئێمه

ده وروبه رمان واڵتى زلهێزى تێدایه .

جەعفەر‌شێخ‌مستەفا

هه بێت. توانایه ى ئه و عێراقى زۆرێک له به رپرسه عه سکه رێکانى ئه و عێراق ده ڵێن ئ��ه وه عێراق ئاماده باشییه ى نییه که بتوانێت هه موو پارێزگاکانى خۆى بپارێزێت

له کاتێکدا شتێک ڕوو بدات.ناو ل��ه هێزانه ئ��ه و *ئ��ه گ��ه ر شاره کاندا نه مێنن یان له باشور ناوه ڕه ست عێراقدا نه مێنن، بۆ پێویست چێناکۆکه کان ناوچه تا بمێننه وه هێزانه ئه و نییه کێشه ى نێوان هه ولێر و به غداد

دێته چاره سه ر؟کێشانه ى ل��ه و یه کێک ئێمه -حکومه تى له گه ڵ هه مانه که دابڕاوانه یه ناوچه ئه م ناوه ند هێزه کانى ئێستا داب��ڕاوه که ئه و ئه گه ر تێدایه ، ئه مریکى ئێمه بکات پاشه کشێ هێزانه ده که وینه ئه و ئه گه ره که قبوڵى ناکه ین هێزێکى که بچێته ئه وێ، ئه وه له سه ر قسه ئێمه ئه گه ر ناوچاندا له و هێزانه ئه و بکه ین تاوه کو جێناکۆکه که بمێنێته وه

دۆزینه وه ى چاره سه ر .

ئا:‌~

هه ندێک

الیه ن هێزى

ملیشیاى

خۆیان

هەیە

کاریگه رى ئه مریکا *کشانه وه ى و عێراق له سه ر ده بێت خراپى

کوردستان ؟سه ر نه گه شتۆته ع��ێ��راق ئێستا ،له جێگیر و ئ��ارام بارودۆخێکى دورنه که وتۆته وه ،به و کێشه کانیش عێراق ئه مریکا هێزکانى په له په له کشانه وه ى بێگومان به جێبهێڵن، هێزه کانى ئه مریکا کاریگه رى ده بێت

له سه ر خراپ بوونى ڕه وشى ئارامى حکومه تى ئ��ه وه ل��ه ب��ه ر ع��ێ��راق، عێراق ته وافوقییه ئه مه ش واده کات هێزه کانى ناخۆ و ئاسایش و سوپاى عێراق نه توانن به شێوازێکى میهه نى پارێزگارى له ئاسایشى عێراق بکه ن، نێوان له هه یه ناکۆکى ئێستاش له چوار چێوه ى که لیسته کانیشدا کۆبونه ته وه ،ئارامى حکومه تێکیشدا کۆده نگێکى به پێویستى عێراق ئه مریکاش ه��ه ی��ه ، ن��ێ��وده وڵ��ه ت��ى یه کێکه له هێزانه که له پرۆسه که شدا ب��ووه . ئێستا زۆرێ��ک له ب��ه ش��دار خۆشه پێیان نهێنى به لیسته کان ئه مریکا بمێنیه ته وه ، به اڵم ڕه نگه له ڕووى ڕاگه یاندنه وه ده رى نه خه ن، بۆ کوردستانیش به ده ر نابێت تائێستاش کورد کۆمه ڵێک گرفتى هه یه له گه ڵ هه ندێک ڕه نگه ناوه ندى حکومه تى الیه نى شۆڤێنى کێشه دروست بکه ن، ئه گه ر گرفت دروست بێت بۆ عێراق،

کوردستانیشى لێبه ده ر نابێت.*کاره تیروریستییه کان له ئێستادا

بۆ الوازى حکومه ت ناگه ڕێته وه ؟

کۆمه ڵێک بکه ین سه یر کاته دا له م هۆکار هه یه بۆ کاره تیرۆریستییه کان پێویستى به پاڵپشتى سیاسى هه یه له ڕووى ده وڵه تانه وه بۆ حکومه تى هه ندێک ڕه نگه ئێستادا له عێراقى هه ندێک ڕه نگه کرابێت، کۆنترۆڵ وه ک تیرۆرستییه کان ک��اره ج��اره

فشار به کار ده هێنرێت.کوردستان ڕه وشى بوونى *خراپ هیچ کاردانه وه یه کى خراپى ده بێت

له سه ر ناوچه جێناکۆکه کان؟ی��ه ک ده ن��گ و تا ت��ا ک��ورد به هێزتر بێت هه ڵوێست ی��ه ک بۆ کارێکه هه موو ده بێت،گره نتى هه ڵبژاردنه کانى له ،بینمان کورد 3/7 له و ناوچانه ، به جه ند لیستێک کورد به شدارى کرد کۆمه ڵک ده نگى کورد فه وتا، تا یه ک ده نگ بین زیاتر بگه ڕینینه وه ناوچانه ئه و ده توانین

بۆ سه ر خاکى کوردستان.*خ��راپ ب��ون��ى ڕه ش��ى ب��اش��ور و له تاچه نده ع��ێ��راق ن��اوه ڕاس��ت��ى

به رژه وه نى کوردستانه ؟وه زع��ى ع��ێ��راق ه��ه م��وو گ��رێ��دراوه خراپ ناوچه یه ک وه زعى به یه که وه که م ده بێت خۆى کاریگه رى بێت ئاسایش و ئارامى ئه گه ر ت��ازۆر، ده بێت باشى ڕه نگدانه وه ى هه بێت کوردستان هه رێمى کوردستان، بۆ ڕاس��ت��ه ج��ی��اوازه و ب��ه ده ر ل��ه وه ئارامتره له چاو ناوچه کانى عێراقدا، به اڵم عێراقیش ده روازه یه که بۆ ئێمه

بتوانین له بوارى ئابوورى و بواره کانى گه شه ى لێببینین س��ودى ت��ردا خۆمانى پێبکه ین له به ر ئه وه پێموایه له جۆرێک به عێراق بوونى خراپ جۆره کان کاریگه رى هه ر ده بێت بۆ کوردستان ڕاسته کوردستان ئارامه کوردستانیش هه رێمى باشبوونى ناوچه کانى له سه ر هه یه کاریگه رى

ترى عێراق.*س��ه رۆک ک��ۆم��ارى ع��ێ��راق بۆ ڕوو ده خ��ات��ه ڕێ��گ��ا نه خشه عێراق کێشه کانى چاره سه رکردنى ده توانێت نه خشه یه ئه و پێتوایه

کێشه کان چاره سه ر بکات؟تاڵه بانى چ ک��ورده ک��ان سه رکرده بونه ته ئه مانه به رزانى یان بێت و ئاشتى ه��ه وێ��ن��ى سمبولێکى عێراقدا، له سه رتاسه رى برایه تى ل��ه س��ه رت��اى ڕزگ��ارک��ردن��ى عێراق الیه نه کان بتوانیه ت بوو کورد هه ر گفتوگۆ، مێزى له سه ر بکاته وه کۆ ڕۆڵى گرفته کاندا له کورد هه میشه توانیویه تى ه��ه ب��ووه چ��اره س��ه رى وه ک به رێت باشتر ب��ه ره و عێراق پێشتریش بینیمان سه رۆکى هه رێمى الیه نه هه موو توانى کوردستان ناکۆکه کان له دواى هه ڵبژاردنى 3/7 پایته خت هه ولێرى له کۆبکاته وه بهێنێته حکومه تێک بتوانیه ت پرۆژه کانى ئێستاش پێموایه ئاراوه ناوکۆکی ئه و تر جارێکى تاڵه بانى و ئه و گرفتانه ى که هه یه له عێراقدا

چاره سه رى بۆ دابنێت.ئه نجومه نى س��ه رۆک��ى *پێدانى پارێزگاى که رکوک به تورکمانه کان ک��وردى پۆستى ک��ه م��ک��ردن��ه وه ى

نییه ؟عێراق له کۆمه لێک پێکهاته ى جیاواز کوردستاندا له پێکهاتووه جیاواز له گه ڵ تورکمانه کاندا مێژووێکى دوورو درێژمان هه یه هه موو نه ته وه یه ک له عێراقدا مافى خۆیه تى به پێى ڕێژه ى خۆى، به اڵم مه سه له ى تورکمان له که رکوک کورد ده بوایه پێشتر ئه وه ى بکردایه ئێمه وه ک حزبى سۆسیالیست دیموکراتى کوردستان نه ک ئه م ساڵ پێشتریش وه ک پێشنیار داومانه به بتوانین ئێمه کورد به رپرسه کانى زه مانه تێک تورکمانه کان برا له گه ڵ بژین له گه ڵ ئێمه دا بێت بۆ ئه وه ى بۆیه ده توانین مافه کانى تورکمانه کان له گه ڵ مافه کانى خۆماندا، بپارێزین ل��ه ب��ه ر ئ��ه وه چ��ه ن��دی��ن ج��ار ئه و دراوه کردووه ،ئێستا بانگه شه مان پۆسته .بۆیه ئه و تورکمانه کان به پێویسته شه راکه ت هه بێت له نێوان ئه و پێدانى پێکهاته کاندا. هه موو پۆسته به تورکمانه کان له که رکوک

پێموایه کارێکى باشه .*ئه و کێشانه ى کورد که له عێراقدا لێوه ناکرێت ب��اس��ى ئێستا م��اوه

هۆکاره که ى چییه ؟هه ڵواسراوى، به ماوه کێشانه ئه و باسى ڕاگه یاندنه کان ڕه نگه به اڵم گرفتى هه ندێک ڕه نگه لێوه نه که ن ڕاگه یاندنه کانى هه بێت ن��اوخ��ۆى ئه و به و کێشانه وه ، سه رقاڵکردبێت کێشانه ماوه وه چاره سه رى یاساى له نوێنه رانى کورد ئه و دان��راوه بۆ هه ر کوردستان هاوپه یمانى لیستى

خه ریکن و سه رقاڵن.*ه��ه ن��دێ��ک پ��ێ��ی��ان وای��ه به حکومه ته که ى هه ڵوه شاندنه وه ى چاره سه ر کێشه کان مالیکى نورى

ده بێت ئه مه تا چه ند ڕاسته ؟بمانه وێت و نه مانه وێت حکومه ته که ته وافوقی حکومه تى ته وافوقییه یه کێک له مه ترسێکانى ئه وه یه ئه م الیه نانه ى که پێکهاتوون به ته وافوق م��ه رج کۆمه ڵێک ب��ه پێکهاتوون به شداریان کردووه له حکومه تدا بۆیه یه کێک له مه جه کان جێبه جێ نه بێت ڕه نگه ڕێکه وتنه که گرفتى تێبکه وێت به حکومه ته که ک��ارى ،ڕه ن��گ��ه شێوازێکى باش نه ڕوات ئاسته نگى بۆ دروست بێت، گه ر هه ڵوه شاندنه وه ى حکومه ت دروست بێت درزێکى گه وره عێراق ب��ارودۆخ��ى ببێت، دروس��ت پێموانییه ده ڕوات، خ��راپ ب��ه ره و هه ڵوه شێته وه ، عێراق حکومه تى بگه ڕێن بۆ چاره سه رکردنى گرفته کان باشتره ، هه ڵبژاردنى پێشوه خت زۆر ئیختیار کۆتا ده بێت نییه ، ئاسان بێت ناکرێت الیه نێک ناڕاز بوو داواى هه ڵبژاردنى پێشوه خت بکات .

ڕزگار‌غه‌فور‌،ئه‌ندامى‌مه‌کته‌بى‌سیاسى‌)حسدک(:باشبوونى‌هه‌رێمى‌کوردستانیش‌کاریگه‌رى‌هه‌یه‌‌له‌سه‌ر‌ناوچه‌کانى‌ترى‌عێراق

مه کته بى غ��ه ف��ور،ئ��ه ن��دام��ى ڕزگ��ار سیاسى حزبى سۆسیالیست دیموکراتى ~ دیدارێکى له کوردستان تیشکى خسته سه ر بارودۆخى ناوخۆى

عێراق پێوابوو »ف

دیمانه:‌~

ڕزگار‌غەفور

دیمانه:‌~

دیمانه:‌~


~: س��ه ره ت��ا ل��ه وه ده س��ت پێ ده که ین بزانین زمانى ستاندارد چى یه ؟

- هه رزمانێک له چه ند زارێک له گه ڵ زارۆچکه پێک هاتووه ، ئه گه ر ده وڵه ت و حکومه ت زمانى حکومه ته ئ��ه و ئ��ه ب��ێ هه بێت، کوردستانى له خوارو هه بێت، ده ستورى که هه یه ده ستوریمان زمانێکى ئێمه دا که کرمانجه ى ئه و ناوه ڕاسته ، کرمانجى چه ند بانه و سنه و هه ولێرو و له سلێمانى ناوچه یه کى تر قسه ى پێ ده کرێت و خه ڵکى ئێمه ستاندارد زمانى ده دوێ��ت، ى پێ وه کو زار دوو له مووتوربه کردنى ناتوانین کرمانجى سه رو کرمانجى ناوه ڕاست دروست بکه ین، ئه وه ده بێته زمانێکى ده ست کرد، له الیه کى تریشه وه زاراوه کان جیاوازیان زۆر هه یه ، ناتوانین به سه ر ئه و جیاوازیانه دا زاڵ بین له به ر ئه وه ته نها زمانێک هه ڵ ده بژێرین به زمانى ستاندارد، ستاندارد و ده یکه ین که له هه موو نمونه ى زمانێکى وه کو به واتا ئه م تر جیاده کرێته وه ، چونکه زمانه کانى زمانى ستاندارده له بااڵترین شێوه و شێوازى له ڕووى فه رهه نگه وه ، ل��ه ڕووى زماندایه ، ڕێزمان و داڕشتنه وه زمانى ڕاگه یاندن ئه بێت زمانى ستاندارده ، زمانه له م جۆرێک به ده هێنرێت به کار زانکۆکاندا که له زانستى ئه کادیمى زمانى ده یبین ى پێ ئێمه و ئه وکاته ئه ویش جۆرێک ده بێت له و زمانه به هه مان ئه ده به که ش زمانى ستاندارده ، شێوه ، که واته ئه مه ده بێته سه رچاوه یه کى ترى جۆره کانى بۆهه موو نمونه ى ب��ااڵو بااڵیه زمانه به و پێویستمان ئێمه زمان، هه یه پێویستمان به و زمانه ستاندارده هه یه له و نه ته وه یه ک وه کو خۆشمان بۆئه وه ى ڕێگایه وه له نه ته وه کانى تر جیا بکه ینه وه ، زمانى خاوه نى نه ته وه یه ک هه ر چونکه ستانداردى خۆیه تى ئه و زمانه ستاندارده ش

ده بێته جۆرێک له زمانى نه ته وه یى.ئێستا ت��ا ک��ورد ب��ۆچ��ى :~زم��ان��ى س��ت��ان��داردى خ��ۆى ن��ه ب��ووه ؟ نه بوونى پسپۆڕو شاره زایى بووه یان که م

ته رخه مى؟هۆى ب��ون��ه ت��ه س��ه ره ک��ى ه��ۆى دوو -خۆى ستانداردى زمانى کورد که ئه وه ى نه بێت، یه کێکیان ئه وه یه که ئێمه خاوه نى ئه وه ى وه ک نه بوین خۆمان سه ربه خۆى نه بووه ئ��ازاد خه ڵکه که شمان خاکه که و ئه و ئێمه سیاسیه وه گیانى له ڕووى واته هه ل و مه رجه مان بۆ ڕه خساوه تاکو ئه مڕۆ ستاندارد، بکه ینه زمانه که مان بتوانین هه ر په یوه ست به و خاڵه وه دابه ش بوونى ئه و به سه ر کۆلۆنى وه ک��و کوردستان له گه ڵ پارچه بونه که ى، پارچه ده وڵه ته دا له یه کتره وه زاراوه ک��ان دورى دا ئ��ه وه ش مه رجى و هه ل که ئ��ه وه ى هۆى بونه ته ئه وه نه ڕه خسێنێ هه م له ڕووى سیاسیه وه هه م له ڕووى زمانه که وه بتوانێت زمانێکى له وه ش ب��ه اڵم ئ��اراوه ، بهێنێته ستانده ر گرنگتر ئه وه یه که ئێمه زانا و پسپۆڕمان ئێمه زماندا، زانستى ب��وارى له نه بووه هه بووه ئه ده بمان و زمان ته نها و ته نها وه ک و خوێندن له کۆلێژه کانى زانکۆکانى هه رێمى کوردستاندا. ئه مه ش ناتوانێت به و ستاندارد زمانى هه ڵسێت. ئه رکه و کار ده زگاى تایبه تى وه کو ئه کادیمى زمان هه یه کوردستاندا، له مڕۆى و ئێمه له الى بۆى دکتۆر دوای��ى کۆچى پ��اش ب��ه داخ��ه وه

محه مه د مه عروف فه تاح، ئه وه ى که هه بێت له خواره وه ى کوردستاندا ته نها دکتۆر وریا عومه ر و به نده یه که ئێمه زانستى زمانمان خوێندۆته وه ، زانستى زمان کە ده خوێنیت ده بێت ئه و بابه تانه بخوێنیت که له الیه که وه په یوه ندیان به ئاماده کردن و نوسینه وه ى تریشه وه له الیه کى هه یه فه رهه نگه وه په یوه ندى به جوانێتى هێنانه ئاراى زمانى ستانده رده وه هه یه واته که سێک نه یخوێنێت ئه و ئه بێت هه ڵسێت، کاره به و ناتوانێت و خوێندبێت زمانى زانستى پسپۆڕه ئینجا لقه کانى زانستى زمانى خوێندبێت. پسپۆڕى له دوو بواریشدا هه بێت به تایبه تى

تا بتوانێت به و کاره هه ستێت. پڕۆژه یه کتان ئێوه ئێستا :~له به ر ده ستدایه بۆ زمانى ستانده رد، ئه و

پڕۆژه یه هى کێیه و گه یشتۆته کوێ ؟ - له ڕاستیدا پڕۆژه که کاتى خۆى پێشکه شى پێشکه شى ک��را. ه��ه رێ��م سه رۆکایه تى سه رۆکى ئه نجومه نى وه زیرانى ئه و کاته که به ڕێز کاک نێچیرڤان بوو کرا، وه پێشکه ش به به ڕێز دکتۆر به رهه م کرا هیچ وه اڵمێکیان نه بووه ، له م دواییه دا له گه ڵ به ڕێز وه زیرى دالوه ر دکتۆر ب��ااڵدا خوێندنى ئێستاى عه الئه دین قسه م کرد و پڕۆژه که م خسته به رده ستى وه زۆر به الیه وه په سه ند بوو، داواى مۆڵه تى خوێندنم کردووه ڕه زامه ندى نه مسا زانکۆکانى ل��ه کۆلێژیشم دوو که داناوه پڕۆفیسۆریان سێ وه رگرتووه . ساڵه وه له م بکات، کاره که سه رپه رشتى پڕۆفیسۆرانه ئه و به سه رپه رشتى ده چم به ده که م ئێستا کوه ردییه ى زمانى ئه م کار ساڵه پانزه من ستانده رد، زمانى له وه ده ده که م و ئاماده کارى ده که م بۆ ئه و خۆى ئاماده کاریه که ش ئێستا، پڕۆژه یه ى له وه دا ده بینێت که سه رقاڵى په سه ندکردن زمان ک��وردى ڕێزمانى کردنى وه س��ف و بووم. هه م زمانه که ى وه کو سنتاکس. هه م زمانه که ى مۆدێلى هه م مۆرفۆلوجیه که ى بووه . له حیم ده ڵێن پێى مۆدێلێکى که دووس��اڵ دکتۆراکه م ل��ه دواى ل��ه وه جگه له مۆرفۆلۆجى و فۆنۆلۆجى کوردیدا وه کو زه ماله یه کى وه زاره تى خوێندنى بااڵى نه مسا کارم له فۆنۆلۆجى و مۆرفۆلۆجى کوردیدا کردووه . به واتا ئه م چه ند ساڵه که هاتومه ته ژماره یه ک سه رپه رشتکارى کوردستان خوێندکارم ژماره یه ک و بووم خوێندکار پێگه یاندووه له بواره کانى زانستى زماندا که ئه وانیش ده توانن بێن به ده نگمه وه . ئه مانه هه موو ئه و هه لومه رجه یان ڕه خساندووه بۆ کاره هه ڵسم. به و بتوانم ئێستاى من که جگه له زمانى ستاندا ردە که له گه ڵ ئه وه شدا ئێمه پێویستمان به هه ندێک سه رچاوه ى زانستى تره که بیهێنینه ئاراوه که دیسانه وه بۆ زمانى ستاندارد بنه ما ئه وانیش ده بنه و وه ک وئۆرسۆگرافى کوردى. ئه مه ى که له کوردستاندا کورتیان کردووه له ڕێنووسدا و نوسینه دروس��ت نیه . ڕێنووس ب��ه اڵم ده ستورى نوسینه و هه ندێک الیه نى تره . فه رهه نگێکى چۆنێتى ده ربڕینى ووشه کانه . کۆمه ڵێک بابه تى تر وه کو تۆمارگه که پێى هه موو ده بێت ئه مانه ش ڕێگێستا، ده ڵێن ئاماده بکرێن له م چه ند ساڵه دا و هیوادارم ته مه ن ده رفه ت بدات له م دوو ساڵه دا ئه و

کارانه ته واو بکرێن. ~: واته هه وڵه که تاکه که سیه و

به ڕێزتان سه رقاڵى ئه و پڕۆژه یه ن؟- ئ��ه م��ه ت��اک��ه ک��ه س��ی��ه ل��ه ب��ه ر ئ��ه وه ى کوردستان ل��ه خ��وارووى تر که سانێکى خۆیان بۆ ئه م پڕۆژه یه ئاماده نه کردووه . ی��ه ک س��اڵ و پڕۆژه یه کى پ��ڕۆژه ی��ه ئ��ه م هه شت من وه کو که سێکى نیه ، دوس��اڵ ساڵ تا ده ساڵ له زانکۆیه کدا له سه ر ئه و له واڵتى ساڵ ده خوێندومه ، به رنامه یه نه مسا مامۆستا بووم، ده ساڵیشه لێره له به رنامه کانم هه موو مامۆستام. کوردستان و هه موو کاره کانم ئاڕاسته ى ئه م پڕۆژه یه کردووه .، بۆیبه رجه سته کردنى ئه و پڕۆژه یه

جێبه جێم کردوون. هه یه پ��ه ی��وه ن��دی��ه ک چ :~ده وڵ��ه ت��ى و س��ت��ان��دارد زم��ان��ى له نێوان

نه ته وه یی؟ پێى پێکه وه زاره ک��ان هه موو خ��ۆى -ک��وردى زمانى ک��وردى، زمانى ده ڵێن کاتدا له هه مان به اڵم نه ته وه ییه ، زمانى زمانى ده وت��رێ��ت ستانداردیش به زمانى پێى کاتێک نه ته وه یى زمانى نه ته وه یى. کۆمه ڵه که که نه ته وه یى زمانى ده وترێت دام��وده زگ��اى هه بێت. حکومه تێکیان دامه زراوه ى خه ڵکیان و هه بێت حکومیان هه بێت. واته دام��ه زراوه ى حکومى هه بێت له گه ڵ هه بێت. مه ده نیش دام��ه زراوه ى و وه زیران ئه نجومه نى که ده بینین ئه وه شدا هه یه . په رله مان و هه رێم سه رۆکایه تى و پێى به پێکه وه داموده زگایه هه موو ئه م زمانێکى ستاندارده که م و کورتیه کى زۆرى بیره کاندا به رجه سته کردنى له هه م هه یه په یوه ندیه کانى له به رجه سته کردنى هه م داموده زگاکانى و وه زاره ت��ه ک��ان نێوان خواره وه . هه م له قۆناغه کانى خوێندندا تا

ده گاته زانکۆ. ~: کێ بودجه ى ئه و پڕۆژه یه ى

دابین کردووه یان دابینى ده کات؟ - ئه وه ى که پشتگیرى ئه م پڕۆژه یه ده کات بااڵیه . خوێندنى وه زی��رى ته نها و ته نها سوپاس بۆ خوا که ئێستا که سێکى وه ک له و پشتگیری و وه زیره دالوه ر دکتۆر و زانستیانه و نه ته وه یى پ��ڕۆژه و بابه ت ته نها ئابوریه که ى الیه نه ئه مه ش ده کات. ئه وه یه یان بودجه ى ته رخانکراو بۆى ته نها ئه وه یه که من ته نها ئه و دوو ساڵه مۆڵه تى خوێندنم وه رگتووه به و موچه یه ى که لێره هه مه له گه ڵ یارمه تیه کى که م ده چم له وێ

به ته واو کردنى ئه و پڕۆژه یه هه ڵده ستم .~: جگه له وه زیرى خوێندنى

بااڵ که سى تر هه یه هاوکاریت بکات؟ - که سانى تر خوێندکاره کانى تر که لێره خوێندکارى دکتۆرام بوون، یان خوێنکارى ماسته ر بوون ئه و به ڕێزانه ئاماده ن له ڕووى هاتنمه وه به ده نگ ڕووى له و زانستیه وه له ئێستا ت��ا ده ن��ا دێ��ن، به ده نگمه وه تاده گاته خواره وه هه رێمه وه سه رۆکایه تى قسانه ئه م بۆیه من نه بووه . وه اڵمێک ده که م چونکه نامه کان و پڕۆژه کان ئاڕاسته کراوه بۆیان هه مووی به کۆپى کراوى الى

خۆم ماوه . وه زاره ت��ى ته نها ک��ه وات��ه :~هاوکاریکردنى ئاماده یى بااڵ خوێندنى

پڕۆژه که ى ئێوه یان ده ربڕیوه ؟ خوێندنى وه زاره ت��ى ته نها ب��ه ڵ��ى -دالوه ر دکتۆر وه زی��ر که سى وه ک��و ب��ااڵ ئاماده یى هاوکاریکردنى پڕۆژه که ى ئێمه ى وه زاره ت��ى دواییه شدا ل��ه م ده رب��ڕی��ووه . به اڵم گرتووه ، کۆنفرانسێکى ڕۆشنبیرى که ئه وانه یه ڕۆژى ڕۆژگ��ار دیسسانه وه که ئه وانه ش وه به ده سته وه یه . پۆستیان پۆستیان به ده سته وه یه به داخه وه هه ڵپه ى خۆیانه و خه مى خه ڵک و خه مى خاکیان نیه ، له به ر ئه وه ئه و که سانه ى که ئه ندامن له و لیژنه یه دا که سانێکن که نه پسپۆڕیه کیان هه یه و نه تواناى ئه وه شیان هه یه ته نانه ت له و دانیشتنانه شدا گفتوگۆ بکه ن. تواناى ته واوکردنى کاره که و جێبه جێکردنى کاره که کێشه و بۆخۆى خۆى ئ��ه وه ش نییه یان گرفتێکه ، چونکه من واتێده گه م که وه زاره تى خوێندنى بۆ گه ڕانه وه به بێ ڕۆشنبیرى به وکۆنفرانسانه په روه رده وه زاره تى بااڵو هه ڵساوه ، ئه وه ش که م و کورتیه کى زۆرى پڕۆژه یه م ئه م که من له کاتێکدا ده بێت بۆ ناردووه وێنه یه کم کردووه پێش که ش وه زاره تى ڕۆشنبیرى و وێنه یه کیشم ناردووه بۆ وه زاره ت��ى پ��ه روه رده ، ته نها وه زی��رى په روه رده وه اڵمێکى داوه ته وه ئه ویش داواى که من ک��ردووه کتێبانه ى ئ��ه و سه رجه م نوسیومه داواى پڕۆژه که ى کردووه و بۆم ناردووه به اڵم له وێشدا وه ستاوه بۆچى؟ من وا تێده گه م کورد کێشه یه کى هه یه ترس و

سڵه مینه وه ى زۆر زۆره .زم��ان��ه ى ئ��ه و ئ��ای��ا :~ده تانه وێت به ڕێزتان که ستاندارده ره ى التینى بێ و ئه لف به بکه ن دروستى ده بێت یان به ئه لف و بێ ى عه ره بى یان ناوه ڕاسته کرمانجى ئایا ده بێت،

کرمانجى سه ره وه ؟.- من له خوارووى کوردستاندا هه لومه رجى ده زگ��او و دام که ب��ۆڕه خ��س��اوه ئ��ه وه م وه زاره ت��ى هه یه حکومه تم دام��ه زراوه ى پ��ه روه رده و وه زاره ت��ى ب��ااڵو خوێندنى مێژووش درێ��ژای به هه یه ، ڕۆشنبیریم کرمانجى ناوه ڕاست بۆته جۆرێک له زمانى ده ستورى و فه رمى حکومه ته که مان، جگه له وه ش ئه م زمانى ناوه ڕاسته ش له ڕۆژهه اڵتى من ده هێنرێت، به کار دا کوردستانیش به هه م ستاندارده زمانى ئه و ده مه وێت ئه لف و بێ ى عه ره بی بێت هه م به ئه لف و ئه لف به هه ردوو بێت التینى ى بێ و به رده ست بیخه مه و بکه م ئاماده ى بێکه وه زاره تى خوێندنى بااڵو به رپرسان ئه وه ى که لێره لێى ده ترسم ئه وه یه بۆ کرمانجى هه م بێت؟ ستاندارد زمانى ن��اوه ڕاس��ت وه ک وه زاره ته کان هه م وه کو سه رۆکایه تى هه رێم ، له کاتێکدا ڕونکردنه وه ى ئه مه زۆر ئاسانه ئێمه ده بێت به جۆرێک له جۆره کان ئه وزمانه ى که خه ڵکى ڕۆژهه اڵتى کوردستان ستاندار زمانى بیکه نه ده هێنى به کارى کرمانجى سه روش که تائێستا خۆیان ئه لف و بێ ى التینی یان هه یه و به کارى ده هێنن نیه ، ده ستورى زمانێکى تائێستا به اڵم ستاندار له زمانى جۆره کان له به جۆرێک نزیک بۆته وه به اڵم زمانى ستانداردى ته واو نیه چونکه ئه وکاره زانستى و ئه کادیمیانه ى ستاندارد زمانى بۆئه وه ى پێویستن که بێته ئاراوه بۆ کرمانجى سه رو نه کراوه ، ئه م له سه ر بڕیارى نایانه وێت لێره که ترسه به ڕاى بکه ن پشتگیرى نایانه وێت بده ن بۆ ئه وه ده گه ڕێته وه که وا ده زانن من من ناوڕاست کرمانجى ئه وه ى له سه ر سوورم که لێره بۆته زمانى گفتوگۆ و ده ستورى ببێته زمانى ستانده رد. سڵه مینه که ى ئه وان

له سه ر ئه و شته یه .

ترى پارچه کانى چه ند تا :~پڕۆژه یه وه به و ده بن پابه ند کوردستان

ئه گه ر ته واو بکرێت؟بااڵ یان ستانده رد زمانى الیه نێکى - ئه و بۆ بااڵ زمانى شکۆداره . که ئه وه یه که سانه شکۆداره که ئه کادیمین، زانکۆیان ئه و بۆ ک��ردووه . تەواویان و خوێندووه ئه و که سانه بۆ که سانه ى که ڕۆشنبیرن، زمانى بااڵ زمانى ناو مێشکه . زمانێکه زیاتر دارێژراوه ، مێشکدا که له ناو نزیکه له وه وه نه ک له وه وه که له قسه کردنه وه ده بیسترێت. و چین له و زۆر که سانێکى ئ��ه وه له به ر ڕاگه یاندنه کاندا له به تایبه تى توێژانه دا به پێى بااڵیه . زمانه ئه م ده گه ڕێنه وه بۆ کات ئه م شکۆداریه ده بێته هۆى ئه وه ى که له ڕۆژهه اڵتى کودستانیشدا کاریگه رى هه بیت و ئه وانیش بگه ڕێنه وه وه کو چینى بااڵ و توێژى بااڵ بۆ ئه م زمانه ستانده رده . به م به اڵم باڵوده بێته وه . بااڵکه زمانه شێوه یه له گه ڵ ئه مه شدا له په رله مانى کوردستانه وه ئه وه ى و پێنرا دانى یاسایه ک که به پێى که وه کو به رهه م خرایه به رده ست و کرا به زمانى ده ستورى ئه و کاته ده بێته زمانێکى که له قۆناغه کانى ده ستورى ستانده ردى و ڕاگه یاندنه کان و داموده زگا و خوێندن

هه موو الیه نه کانى تردا به کارده هێنرێت. ~: که واته تا ئێستا ئێوه هیچ له گه ڵ قسه کردنێکتان و ڕاگ��ۆڕی��ن��ه وه نوخبه ى که سانى و س��ی��اس��ه ت��م��ه داران به شه کانى ترى کوردستان کردوه له سه ر

ئه و پڕۆژه یه ؟ ده ست له به ر به رهه مه که تاکو ئێمه -به زمانى هه م بەرهه مه ش ئه و نه بێت دا زمانى و ئینگلیزى زمانى و ئه ڵمانى کوردى ده بێت، به واتا ده خرێته به ر ده ست ئه وکاته له ئه مه ریکا، ئه وروپاو پسپۆڕانى ئاستێکدا ئه وکاره له چ ئاستى ده زانینی به وه ئاماژه لێره دا من بۆنمونه ده بێت، که نوسینه که ى زم��ان��ى که بۆ ده ک��ه م ستاندارده یه و زمانى ئه و گرنگ به شێکى بنه ماکانى چۆنێتى نیمانه ، تائێستا ئێمه نوسینى زمانى قورئانەوە وه رگێراوه ئه مه خۆى له خۆی دا کارێکى زانستیه ، له ڕێ ى کارى لێکۆڵینه وه ى زانستیه وه ئه مه کراوه و پێمان دا له خۆی خۆى ئه مه ده کرێت، ده اڵێت که ئه و زمانه ستاندارده ئاستێکى

بااڵو شکۆداریه کى تایبه تى ده بێتت��اچ��ه ن��د ئ��ێ��وه ب��ه ڕاى :~ده م له به ر ده بن ڕێگر دراوس��ێ واڵتانى

سه رکه وتنى ئه م پڕۆژه یه دا؟هه شتاکاندا ل��ه س��اڵ��ى خ��ۆى ک��ات��ى -ب��ووم ئاشنا پ��ڕۆف��ی��س��ۆره ب��ه و ک��ه م��ن منى دکتۆراکه ى نامه ى که سه رپه رشتى پێگه یشتم من ئه ودا ده ستى له به ر کردو ئامانجى ووت: کردوپێم له گه ڵدا قسه م ئه وه یه زم��ان زانستى خوێندنى له من دابڕێژم، ستانداردوبۆمیلله ته که م زمانێکى وزه رده خه نه گرتى پێکه نى پڕۆفیسۆره که وووتى کورد ده وڵه تى خۆى نیه ، به اڵم من ته واو دکتۆرام نامه ى تامن ڕه نگه ووتم: ده که م کورد ده وڵه تى خۆى دروست بکات، له ژیانمدا ئاوابوه ، من له ژیانمدا کارى من جێ بوه که له سه رم به وه ى نه داوه گوێم پێویسته جێ که زانیومه و بکه م به جێ به جێ بکرێت کردومه ، یه کێک له وکارانه ش من ئه وه ى له به ر ئێستایه ئه مپرۆسه یه ى خاک به م ب��اوه ڕم که نه ته وه یم که سێکم که کورد به وه ى ب��اوه ڕم هه یه ، خه ڵکه و ئیبراهیمه ن��وح��ه ،ل��ه ن��ه وه ى ل��ه ن��ه وه ى به داخه وه به اڵم پێغه مبه ره کانه ، له نه وه ى کوردبه دواى نیه ، کوردنرخى الى مێژوو یه ، بزانێت کێ ناگه ڕێت که سێکى خۆیدا

خه وه له و بێته وه کوردخه به رى ئه گه ر ئه وده وڵه تانه ى دراوسێ که باسیان ده که ن هیچیان نامێنێته و، هه ره زۆرى ئه وشتانه ى ده که ن پێوه شانازى هه یانه و که ئه وان کورده وبۆ کورد ده گه ڕێته وه ، ئه مزانیاریانه لێ که وام مندا منه وه وله هزرى له پشتى ئه مه ئایا نه که مه وه ل��ه وه بیر ده ک��ه ن تر ده ساڵى یان دووسبه ى یان سبه ینێ ده هێنرێت وبه کار ده بینرێت لێ سودى

گرنگ ئه وه که ئاماده بکرێت.زم��ان��ى ک��ورد ئ��ه گ��ه ر :~زمانى تاچه ند هه بێت خۆى ستاندارى

کورد ده بێته زمانێکى جیهانى؟جیهانى زمانێکى ده بێته بڵێم ناکرێت -که مرۆڤێکى ل��ه وه دای��ه گ��رن��گ ته نها کوردئه وکاته هه ست ده کات چۆن عه ره ب شانازى شانازى به زمانى قورئانه وه ده کات وه کو زمانه ستاندارده که ى ئه وکاته کوریش شانازى به وه وه ده کات که خاوه نى زمانێکى به تایبه تى ی��ه ک��گ��رت��ووه ، س��ت��ان��دارده و مه رجى و که هه ل کوردستاندا له خواروى ئه و بۆئه وه ى ئ��اراوه هاتۆته له بار زۆر بیان توانیوه که نه مان پێویستیانه ى هێنینه دى، ئێستا بیان هێنینه دى،بۆنمونه له کۆنفرانسێکدا ئه و هێدفۆنانه ى ده کرێته بدوێ ئینگلیزى به زمانى ئه گه ر گ��وێ، به زمانى یان عه ره بى به زمانى ئه کرێت که ئێمه نیه ئ��ه وه کوردیه که ک��وردى، ئاخاوتنه ، زمانى کوردیه که ده مانه وێ، ستاندارده که زم��ان��ه ده بینین ل��ێ��ره دا هه رێم سه رۆکى سه ره کییه پێویستیه کى په رله مان وسه رۆکى حکومه ت وسه رۆکى زمانى ئه گه ر کاتیک وپه رله مانتاران ئینگلیزى وزمانى ئه وروپى نه زانن، وه رگێڕ له گه ڵیان ده بێت،وه رگێڕه که نابێت وه کو به زمانى ڕۆژانه ئاخاوتنى به زمانى ئه مڕۆ ده بێت وه رگ��ێ��ڕان��ه ک��ه ب��ک��ات، ڕه ش��ۆک��ى بکات، وه رگێڕانه که دا ئه مانه له ئاستى وه اڵمى بۆ ب��ه اڵم ستاندارد، به زمانێکى ئێمه ب��ه داخ��ه وه ئێوه ش پرسیاره که ى ئه وروپادا له زۆرمان په نابه رانێکى ئێستا هه یه ئه وپه نابه رانه به کام کوردیه ده دوێن که بۆئه وه ى ده نوسن، کوردیه به کام و لێره که بۆئه وه ى ڕۆژان��ه ی��ان ئاخاوتنى دوریشه زۆر و ئه ده بى زمانى ناونراوه پێویستیان ئ��ه وان ئه ده بیه وه ، له زمانى بۆوه رگێڕان له مه وال ئێمه ده بێت، به چى تائێستا زمانێکى ستانداردمان نیه ، تا لە تابزانین هاوبه شى زمانه که مان بکۆڵینه وه ته یبه تمه ندیه کانى ئه تکارو وج��ی��اوازى یه ، چى ئینگلیزى کوردىزمانى زمانى بیتوانین وه رگێڕان بکه ین، ئه وانه تابه پێ به تایبه تى له وێ خۆێندندا له قۆناغه کانى ک��وردى زمانى دا س��ه ره ت��ای له قۆناغى ده خوێنرێت به اڵم کام زمانه ، ئه وسه رچاوانه که ئێمه لێره هه مانه هى ئه م سه رده مه نیه ، مناڵى ئه م سه رده مه زیره که ، به توانایه زۆر زۆر جیاوازه له ئێمه ، له به ر ئه وه ى به رنامه ى وسه رده مى زیره کى له گه ڵ خوێندنه که ى زمانه که مان ده بێت بگونجێت، ئه واندا له گه ڵ بۆئه وه ى ستاندارد زمانى بکه ینه

سروشتى ئه واندا بگونجێتک��وردى زمانى تێکه اڵوى :~له گه ڵ زمانه کانى تردا وه کبوونى هه ندێک له ناو وفارسى وتورکى عه ره بى ووشه ى زمانى کوردیدا، له پرۆژه که ى ئێوه دا چى

بۆ ده کرێت؟کاتێک چ��ون��ک��ه ک��ێ��ش��ه ی��ە ئ��ه وه -زمانه ستاندارده که دروست ده بێت پێویستە له ک��وردى زمانى ووشه کانى فه رهه نگى چه ندکتێبێکدا یان کتێبێکدا چوارچێوه ى ئاماده بکرێت له گه ڵ ئه وه ش دا فه رهه نگى

ووشه بیانیانه ن ئه و ئه مانه ده ڵێن که تر بۆمان کوردیه وه ، ناوزمانى هاتونه ته که کوردى چى کوردیه و چى ده رده ک��ه وێ��ت نیه ، ئه مه ش به درێژاى مێژوو ده مێنێته وه ، بوونى ئه و ووشانه ڕه هه ندى بیرکردنه وه ى کورد، تاکوکۆمه ڵى کوردفراوان ده کاتله به ر له زمانى ووشانه ئه و گرنگبوونى ئ��ه وه ئێمه ئه گه ر ب��ه اڵم ک��وردی��دا، ستاندارى هه بێت مان نه ته وه یى ئاوه زى فه رهه نگى زۆر له و کێشانه ووشه ى بیانى وده ربڕینى بیانیمانله زمانه که ماندا بۆ چاره سه ر ده بێت

زمانى له سه ر ک��ردن ک��ار :~ستانداردو پێویستى به مامۆستاوکادیرى تازه هه یه ئه و کادیرو مامۆستایانه چۆن

دابین ده کرێت؟ب��ااڵدا خوێندنى وه زی��رى له گه ڵ من -گفتوگۆم په یوه ست به م بابه ته وه کردوه ، ئێمه له داهاتوویه کى نزیکدا مامۆستاى زمان و ئه ده بى کوردیمان ده وێت بۆ ڕۆژهه اڵتى ئه وه ده چن به ره و ڕووداوه کان کوردستان، که جۆرێک له دام و ده زگاودامه زراوه کان بۆ شێوه به هه مان بێت، دروست له وێش کوردستان ڕۆژاواى و کوردستان باکورى ده وێ��ت، وئ��ه ده ب��م��ان زم��ان مامۆستاى تائێستا ئێمه کادیرو مامۆستامان بۆ ئه وه پێویستمان ئێستاوه له نه گه یاندوه پێ که سانى تایبه تییه ، به به رنامه یه کى و له زمان تائێستا ئه وانه ى نه ک پسپۆڕ به ڕێزانه ى له و هه ندێک کوردیدا ئه ده بێ به شێوه کالسیکیه که به بابه ت ووانه کانیان پێشکه ش کردوه به ڵکوبه پێ ى ئه و زمانه تازه کان لێکۆڵینه وه ستاندارده و به پێ ى مامۆستا پێ گه یه نین بۆئه و به شانه ى ترى نه ته وه یى ئه رکێکى ئه وه ش کوردستان،

وئه رکێکى مرۆڤ دۆستانه یه .خۆشیمان ده س��ت وێ��ڕاى :~ئێمه ب��ه اڵم به ڕێزان مه زنه ى له وکاره ئه نجامى ى چ��اوه ڕێ ت��ر ت��اچ��ه ن��دى

پڕۆژه که ى به ڕێزتان بین؟وه زاره ت��ى پشتگیرى ئه مه وابه سته ى -به پله ى یه که م به پله ى بااڵیه خوێندنى کار ڕۆژان��ه ده توانم تاچه ندخۆم دووه م ده کاتژمێر ی��ان کاتژمێر پێنج بکه م، ت��اچ��ه ن��دئ��ه وک��ه س��ان��ه ى ک��ه ل��ه ن��ه م��س��ا سه رپه رشتى کاره که م ده که ن به ده نگمه وه نامه ى پڕۆقیسۆرى وه ک��و ئه گه ر دێ��ن، دکتۆراکه م به و شێوه یه به ده نگمه وه بێت ته واو کاره که م دووساڵدا له ماوه ى ئه وا ده بێت، به شى هه ره زۆرى کە بۆ پڕۆژه که م

پێویسته ته واو ده بێت.~: ئێمه زۆر سۆپاست ده که ین.- سوپاس بۆ ئێوه ش که بایه خ به م الیه نى

گرنگه ى مێشکى مرۆڤ دەده ن.

د. محەمەد مەحوی: ناتوانین لە موتوربەکردنی دوو زار زمانی ستاندارد دروست بکەیندیدار

دیمانه: عومەر عەبدوڵاڵ

پرۆفایل

دکتۆر محه مه د مه حوى له ساڵى 1949 له گه ڕه کى چوارباخى سلێمانى له دایک بووه ، له ساڵى 1968-1969 په یمانگاى وبۆته ت��ه واوک��ردووه مامۆستایانى له پێنجوێن، سه ره تایى مامۆستاى و نه مسا وواڵتى چۆته 1978 ساڵى ماوه ى 10 ساڵ سه رگه رمى خوێند بووه ماوه ى 10 ساڵیش مامۆستاى کۆلێژى زانست بوه له زانکۆى سازبورده له نه مسا وه هاتۆته وه کوردستان 1998 له ساڵى به شى زم��ان له کۆلێژى ومامۆستایا

کوردى له زانکۆى سلێمانى.

خاوه نى نه ته وه یه ک و گ��ه ل هه موو به خۆیه تى تایبه تى وڕێزمانى زمان شێوازێکى تایبه تى وئه کادیمى کراوه ته ونه ته وانه ، ئه وگه ل ستانداردى زمانى خاوه نى ئه گه رچى ک��وردی��ش گه لى زمانێکى ڕه سه ن و خاوه ن مێژوویه کى دیالێکتى زاراوه و وله چه ند دێرینه تائێستا به اڵم پێکهاتووه ، جیا جیا نه توانراوه زمانێکى ستاندارد بۆ ئاخاوتن بنه مایه کى وبێته دابه زێت ونوسین زانست بۆ زمانه که به اڵم خۆش به ختانه له م ڕۆداوله سه ر ده ستى مامۆستایه کى خ��اوه ن ه��ه س��ت ب��ه رزى ن��ه ت��ه وه ی��ى زمانى وڕه سه نایه تى له زمان وخه مخۆر دانانى بۆ له ئارادایه هه وڵێک کوردى که ک��وردى ی��ه ک��گ��رت��ووى زمانێکى سه رجه م بۆ زانستى بنه مایه کى بێته پارچه کانى کوردستان وگه لى کوردیش بتوانێت به وزمانه ستاندارده وه ئاخاوتن ب��ک��ات وزم��ان وئ��ه ده ب��ه ک��ه ى خۆى ب��ه ڕێ��زه ش)دک��ت��ۆر ئ��ه و بناسێنێت، ئازادى ڕێبازى یه ، مه حوى( محه مه د دیمانه یه کى له گه ڵ به ڕێزیاندا سازکردو تیایدا له ڕێگه ى وه اڵمى پرسیاره کانه وه ئامانج پرۆژه که و سه ر ده خاته تیشک

وکاتى ته واو بوونى پرۆژه که .

د. محەمەد مەحوی


مرۆڤ ناتوانێت به بێ خۆشه ویستى )وج��ود( بووندا ده ری��اى له س��ه وڵ لێبدات و ده خنکێت، ئه وانه ى به پاکى زۆرج��ار ک��ردووه خۆشه ویستییان ئه فسانه ش وه ک سیمبول و بوونه ته باسکراون. بۆ ئه وه ى له ڕه وت و پێگه ى کۆمه ڵگایه دا و ل��ه م خۆشه ویستى هۆکاره کانى سه رهه ڵدان و سستبوونى کۆمه ڵێک بگه ین، خۆشه ویستى دوواندووه ،به و زانکۆمان خوێندکارى مه عریفییه و جێگایه کى زانکۆ پێیه ى زیاتر له شوێنه کانى تر خۆشه ویستى ئه وانیش ده بێته وه ، جێگه ى تیایدا له باس ڕوانگه یه که وه له هه ریه که و

خۆشه ویستى ده که ن.کوڕو کچ ئه گه ر به باشى یه کترى نه ناسن، ناتوانن خۆشه ویستى بکه نله خۆشه ویستى ئه وه ى له باره ى جێگه یه که وه بۆ جێگه یه کى تر به پێى گونجاویى شوێنه که گۆڕانى به سه ردا دێت سابیر له تیف وتى »خۆشه ویستى ک��وڕو ک��چ ل��ه ج��ێ��گ��ه ی��ه ک��ه وه بۆ جێگایه کى تر جیاوازى هه یه ، ئه وه ى په یمانگاکانه ، زانکۆو له دیاره زۆر م��ن پێم وای��ه زۆرێ��ک ل��ه و ک��وڕو له و دوو کچانه به یه کگه یشتوون، که کردووه و خۆشه ویستییان ناوه نده دا خۆشه ویستییه ، ئه و به یه کگه یشتنى ئه و کوڕو کچانه ئه وه یه هۆکاره که ى ه��ه روه ه��ا نییه ، ل��ه س��ه ر فشاریان بۆماوه یه کى زۆر پێکه وه ن و به باشى به ئه گه ر کچ کوڕو ده گه ن، له یه ک ناتوانن نه ناسن، یه کترى باشى

خۆشه ویستى بکه ن«.کوڕان و کچان بۆ کات به سه ربردن

خۆشه ویستى ده که نکات ب��ۆ ته نها ک��ه س ه��ه ن��دێ��ک ده که ن، خۆشه ویستى به سه ربردن »غ��ه ری��زه ى وت��ى سابیر ک��اروان مرۆڤێکدا هه موو له خۆشه ویستى کچان ک��وڕان و خۆشه ویستى هه یه ، له زانکۆ زۆر به که مى به ڕاستییه ، زۆرب��ه ى ک��وڕان و ک��چ��ان ب��ۆ کات به سه ربردن خۆشه ویستى ده که ن یان له ناو مۆدیل به بووه خۆشه ویستى

زانکۆدا«.کچان بۆیه خۆشه ویستى ده که ن،

بۆ ئه وه ى بڵێن که پڵى هه یه کچ هه ندێک ب��ه وه ى س��ه ب��اره ت خۆهه ڵکێشان یان مونافه سه له به ر خ��ۆش��ه وی��س��ت��ى ده ک��ه ن، ب��اخ��ان بۆیه کچان »زۆرب��ه ى وت��ى فایه ق خ��ۆش��ه وی��س��ت��ى ده ک��ه ن ل��ه ب��ه ر ئه وه ى بۆ هاوڕێکانیان، مونافه سه ى

بڵێن که پڵى هه یه «.ژیانى هاوسه رێتى به خۆشه ویستییه وه جوانه

ژیانى خۆشه ویستى به ئه وانه ى ده بێت پێکده هێنن، هاوسه رگیرى بن؟ سه رکه وتوو به خته وه رو تاچه ند خۆشه ویستى به که غه فور، س��ارا وتى پێکهێناوه هاوسه رێتى ژیانى »به المه وه ئاساییه خۆشه ویستى کوڕو خۆشه ویستى له ژیان ،چونکه کچ خۆشه ویستى ئ��ه وه ى پێکدێت، به خته وه ر ژیانێکى ناتوانێت نه کات هاوسه رێتى ژی��ان��ى پێکبهێنێت،

من ج��وان��ه ، خۆشه ویستییه وه به ژیانى چوومه ته خۆشه ویستى به به زۆر خ��ۆش��م ه��اوس��ه رێ��ت��ی��ی��ه وه

به خته وه ر ده زانم له و پرۆسه یه دا«.کچان به دواى کوڕى ده وڵه مه نددا

ده گه ڕێنپه یوه ندى له کچان له به شێک خۆشه ویستى و هاوسه رگیریدا زۆرجار ده گرن و له به رچاو سامان سه روه ت و نه بێت ده وڵه مه ند کوڕه که ئه گه ر په یوه ندی له گه ڵ نابه ستن، دانا ئارام وتى »هه ردوو ڕه گه ز به شوێن ئه وه دا به کچان زۆرى به به اڵم ده گه ڕێن، شوێن ئه و ده وڵه مه ندییه دا ده گه ڕێن. که هه یه ، مه رجه یان ئه و زۆربه یان پاره ى سه یاره و م��اڵ و کوڕ ده بێت ئاماده ن ئه وان ئینجا هه بێت باشى

شووى پێبکه ن«.

ته مه ن ده بێته ڕێگر له به رده م خۆشه ویستى دوو ڕه گه زى جیاوازدا

له ڕێگر ده بێته ته مه ن زۆرج��ار ڕه گه زى دوو خۆشه ویستى ب��ه رده م کۆمه ڵگاى ف��ه ره ج ژی��ان ج��ی��اوازدا، »به ڵێ وتى کردو تاوانبار کوردیى ده ب��ێ��ت��ه ڕێ��گ��ر ب��ه ت��ای��ب��ه ت��ى له ده بێت ئه وه ش کوردیدا، کۆمه ڵگاى بێت بچووکتر ژن ته مه نى هه میشه فێرکراوین وا یان پیاو، ته مه نى له کچ ده ڵێت شوو به کوڕێک ده که م له ئه وه ش ئه گه ر ، بێت خۆم گه وره تر بێت گه وره تر کچه که دابێت ڕووى دروس��ت گرفتى ئ��ه وا ک��وڕه ک��ه ، له

کردووه«.

ماناو زۆر گه نده ڵیى زاراوه ى که ده گ��رێ��ت��ه وه ، جیاواز چه مکى دون��ی��ادا ل��ه به ماناگشتیه که ى یاسا و نه ریت و داب له الدان��ه ڕه وش��ت��ی��ه گ��ش��ت��ی��ه ک��ان��دا خ��ۆى به ماناى که ئه مه ش ده بینێته وه ، تێرکردنى یان بێ ک��ردن سێکس ده ره وه ى له سێکسێه کان غه رێزه وه ک .) )ه��اوس��ه رگ��ی��رى زه واج نێربازى و له شفرۆشى و زیناکردن و س��ه رخ��ۆش��ى وق��وم��ارک��ردن و ماده بێهۆشکه ره کان به کارهێنانى یان پێیانه وه . بازرگانیکردن و فریودانى خه ڵک و هه ڵخه ڵه تاندنیان یانیش ، م��ام��ه ڵ��ه ک��ردن له کاتى ف��رۆش��ت��ن و پ��ێ��ش��ک��ه ش ک��ردن��ى ، نادروست ناڕه واو خزمه تگوزارى به سه راگرتن ده س��ت و دزی��ن یان برى ل��ه بێت خه ڵک ڕفاندنى و به هه مو بێت کوشتن یان ، پ��اره ج��ۆره ک��ان��ی��ه وه .ی��ان درۆک��ردن و ئه م که ب��ه درۆ، بێت شایه تیدان خانه ى ده چنه س��ه ره وه کارانه ى زۆرترین که ڕه وشتیه وه گه نده ڵیى ڕه نگ تاکه کاندا به سه ر زیانه کانى ده داته وه ،ئاشکراشه خێزان ڕۆڵێکى ڕووبه ڕووبونه وه ى له گه وره ى هه یه ئ��ه م ج��ۆره ک��رده وان��ه ب��ۆ په یوه ندییه دی��ارده و پاراستنى که کۆمه ڵگا کۆمه اڵیه تیه کانى کردوون،گه نده ڵیى دروستى خۆى ئ��ه و ڕه ف��ت��اره ی��ه ک��ه ل��ه گ��ه ڵ ئه و ده وڵه ت که ناگونجێت متمانه یه گشتى فه رمانبه رى به خشیویه تیه ده ستپاک ک��ه ده ب��ێ��ت ل��ه وه ى ،و ب��ه ئ��ه خ��اق ب��ێ��ت ،ی��ه ک��ێ��ک له له شفرۆشى گه نده ڵیى دیارده کانى له دی��ارده ی��ه ک��ه و کۆندا له ب��وه کۆمه ڵگایه کدا هه ر ڕۆژانه ى ژیانى ئیستاشدا ل��ه و م��ێ��ژوودا ل��ه به رتیل مێژوودا پیاده ده کرێت،له ، نه بووه پ��اره دا فۆڕمى له ته نها ئیمپراتۆرى پارێزه رێکى سیساریۆ له مه وبه ر ساڵ هه زار دوو ڕۆمانى نووسیویه تى که ژنان وه ک به رتیل ب��ه ک��اره��ات��ون ب��ۆ دادوه ره ک��ان��ى ئیمپراتۆرێتى ڕۆمان. پاره و سێکس به رتیلدان بۆ که ره سته ن باوترین به تایبه ت بێگانه به فه رمانبه رانى داراییان بارى که ده وڵه تانه ى ئه و

پێشکه وتوو نیه و له بارێکى خراپى نیوه نده شدا له و ده ژی��ن, داراییدا ژن��ان ده ب��ن��ه ک��ه ره س��ت��ه ی��ه ک بۆ پیاوانى غه ریزه ى کردنه وه ى خاڵى پێکردنیان مامه ڵه و کاربه ده ست سودى و مه رام بۆ بازرگانى وه ک تایبه تى خۆیان ، کچێک به ناوى )گریست کیلى ( هونه رمه ندى شانۆ ، شاى ئێران دووچار سێکسى له گه ڵ کردووه به به هاى )10( ملێۆن زێڕى وه رگرتوه ، جگه له پاره ئه م خانمه پاشان شوى کرد به شازاده مۆناکۆ .دواتر به ڕووداوى ئۆتۆمبیل گیانى فیرده وس حسین ( ده ستدا، له ئێران شاى ده رب��اره ى وه زی��رى )دابین تایبه ت ف��ڕۆک��ه ى ده ل��ێ��ى کرابوو بۆ هێنان و بردنى ئافره تى سۆزانى بۆ شا، یه کێک له شاجوانى سویدیان به فڕۆکه ى تایبه ت بردوه دۆالرى ) )1ملێۆن ئه ویش بۆشا، سێکس شه و یه ک به رکه وتوه .بۆ دۆالرى ملێۆن )15( شادا له گه ڵ به شیوه یه کى ژن��ان وه رگ��رت��وه ، به رباڵو به کارده هێنرێن وه ک به رتیل دان به دیپلۆمات و سیاسه تمه دارانى بێگانه پێده چێت ژنان که ره سته یه کى به پایه به رزى به رتیلدان بۆ باشبن ب��ێ��گ��ان��ه ، ب��ۆک��اس��ا دی��ک��ت��ات��ۆرى ئه فریقا ن��اوه ڕاس��ت��ى پ��ێ��ش��وى به وه ناوه دانى ) 1979( له ساڵى که یه کێک له ژنه جوانه کانى خۆى به سه رۆکى داوه به رتیل وه ک ) گاردیستان گیست ( فه ڕه نسى ناوه ڕاستى س��ه ردان��ى هه رکاتێک کوردستانى بکردایه .له ئه فریقاى خۆشماندا که ش و هه واى گه نده ڵیى له ڕوو ڕۆژ دواى له ڕۆژ سێکسى زیادبوونى ئه نجامى له زیادبونه تاک پێداویسته کانى ڕاده ب��ه ده رى خێزان له هه ندێ پێڕانه گه شتنى و پێداویستانه ئه و به ده ستهێنانى بۆ گه نده لێى کاتیشدا له هه مان ،زیاتر ئه خاقه .بۆیه نزمبونه وه ى وواڵته هه ژاره کان ڕیگا خۆشکه ره بۆ له باڵوبونه وه ى گه نده ڵیى سێکسى ناوچه که دا، ڕه نگه لێره دا پرسیارێى هه موو له خۆ کا, نمایش خۆى ئازادێکى پێشکه وتوه کاندا وواڵته و هه یه سێکسى ڕاده ب��ه ده رى له گه نده لێى سێکسیش له چاو وواڵته

دواکه وتوه کاندا نابینرێى ؟

هەندێک لە کچان له به ر مونافه سه ى هاوڕێکانیان خۆشه ویستى ده که ن

گه نده ڵیى سێکسى

کۆمەاڵیەتی

ئا: باخان سه الح

ئازاد حاجى ئه حمه د زۆرخواردن له کاتی دووگیانه ییدا ئاساییه ، به اڵم خۆراکی زۆر زیانی بۆ کۆرپه هه یه. توێژه ران بۆیان قه ڵه و دایکانی که ده رکه وتووه، به گشتی منداڵی قه ڵه و ده خه نه وه - به مجۆره ش دایکان ته ندروستی کۆرپه کانیان بۆ هه میشه ده خه نه

مه ترسییه وه.زۆرێ��ك ل��ه ژن��ان ل��ه ک��ات��ی سکپڕیدا بێزوو به زۆر خۆراکه وه ده ک��ه ن و ئ��اره زووی خ��ۆراك به اڵم ده ک��ه ن. زۆر خواردنێکی ئه م ب��ه ران��ب��ه ر ژن��ان پێویسته و هۆشیاربن سروشتییه دیارده خۆیان ته ندروستی له ئاگایان

ب��ێ��ت. ن��ه وس��ن��ی ک��اردان��ه وه ی سه ر ب��ۆ ته نها ب��ه نه گه تیڤی جه سته و ته ندروستی ژنان نییه، ناهه موار ده کاته به ڵكو کاریگه ی ناو کۆرپه ی ته ندروستی س��ه ر توێژه ران زۆره ماوه یه كی سك. قه ڵه و دایکانی که باوه ڕیانوایه، ئێستا ده خه نه وه. قه ڵه و منداڵی توانیویانه ئه مه ریکی توێژه ران ب��ه ش��ێ��وه ی��ه ک��ی زان��س��ت��ی��ی��ان��ه پ��ه ی��وه ن��دی ک��ه بیسه لمێنن، له نێوان دایکانی قه ڵه و و کێشه ی

کۆرپه دا هه یه.لێکۆڵینه وه یه ئ��ه م ک��ڕۆك��ی زاوه کانی هه موو نووسراوه کانی له 2003 بۆ 1989 ساڵی نێوان

New« و »Michigan«توێژه ران تا ب��وو. »Jerseyبۆماوه ییه کانی فاکته ره به هۆی نه که ونه هه ڵه وه، ئه و دایکانه یان زیاتر ی��ان دوو که ه��ه ڵ��ب��ژارد، ه��ه روه ه��ا ه��ه ب��ووه. منداڵیان دواک��ات یان پێشکات ئه وانه ی زای��ب��وون، پ��ش��ت��گ��وێ��خ��ران. و ژن 513,501 ده رئ��ه ن��ج��ام

1,164,750 زاوه مانه وه.دوای و دووگیانه بوون پێش ژنه کێشی ت��وێ��ژه ران��ی زای��ن دواتر و وه رگرت دووگیانه کانیان کێشه ی له گه ڵ ئه نجامه کانیان له کاتی ب��ه راوردک��رد. زاوه ک��ان��دا 14 ب��ڕێ ژن��ان دووگیانه بووندا ک��ی��ل��ۆگ��رام ک��ێ��ش��ی��ان ئه مه ش و زی��ادی��ک��رد ب��ۆ دووگ��ی��ان��ه ک��ان ئاسایی کێشێکی ته ندروسته. و ب��ه اڵم ژنه له نێو

زۆر ژماره یه کی دووگیانه کاندا ب��ه ره وو کێشیان ک��ه ه��ه ب��وو، س��ه ره وه و ب��ه ره وو خ��واره وه ده چ��وو: ت��وێ��ژه ران ل��ه س��ه ر ڕووپه ری گۆڤاری »Lancet«دا ژنانی 12%ی له که ده نووسن، کێشیان زایندا له کاتی دووگیانه مانگی نۆ پێش له کیلۆگرام 20زایندا زیاتر بووه. به هه مان شێوه 4 کێشیان کۆرپه کان 12%ی له کیلۆگرام زیاتر بووه. زۆرێك له م قه ڵه وه دایکانی له مندااڵنه ش

زاون.له »David Ludwig« »Children›s Hospital«ده ڵ��ێ��ت: »Boston« ل��ه زۆری کێشی نێوانی »په یوه ندی کاتێك کۆرپه سه لمێنرا، و دایك به راوردمان له گه ڵ کێشی کۆرپه و

خوشك و براکانیدا کرد.«په یڤه کانیدا درێژه ی له ناوبراو دایکان ک��ات��ه ی »ئ��ه و ده ڵ��ێ��ت: به رزبوونه وه له ڕووی کێشیان کۆرپه کانیش کێشی ک��ردووه، ک��ردووه. به رزبوونه وه له ڕووی به مجۆره ش توانراوه بسه لمێنرێت، به په یوه ندی زۆری کێشی که

بۆماوه ییه وه نییه.«ب��ه راوردک��ردن ل��ه گ��ه ڵ ئ��ه و ته نها زایندا له کاتی سکپڕانه ی قورسبوون، کیلۆگرام 10 بۆ 8زیاتر کێشێکی تازه دایکانه ی ئه و هه بووه، کیلۆگرام 22 بۆ 20 له کۆرپه کانیان زیاتر ج��ار 1,7ئه و هه بووه. زیاتریان کێشێکی قورسبوون، کیلۆگرام 24 ژنانه ی ئه گه ری قورسبوونی منداڵه کانیان به رزبۆته وه. جار 2,3 به ڕێژه ی شێواز به هه مان په یوه ندیانه ئه م مانه وه، کاتێك توێژه ران ئه و ژنانه ده رهێنا، لێکۆڵینه وه که یان له نێو ک��ه ج��گ��ه ره ک��ێ��ش��ب��وون ی��ان به منداڵیان قه یسه ری نه شته رگه ری

بۆ ئه نجامدرابوو.کۆرپه کێشی ب��ه رزب��وون��ه وه ی کاردانه وه ی ته ندروستی ناهه مواری هه یه: به هۆی قه ڵه وییه وه ئه گه ری دووچاری مندااڵن که هه یه، زۆر هه ناسه ته نگی و شێرپه نجه David« ه��ه روه ك ب��ب��ن��ه وه،

Ludwig« ئاماژه ی پێده دات.

دایکانی قه ڵه و منداڵی قه ڵه و ده خه نه وهخۆزگه


له پزیشکى نوێى توێژینه وه یه کى ئه مه ریکا له »میسورى« زانکۆى هه ندێک ک��ه ده رخ��س��ت ئ��ه وه ى گ��ی��راوه ى س��روش��ت��ى ه��ه ی��ه له مه عده نوس که گه شه ى خانه کانى ئافره تان الى سنگ شێرپه نجه ى راده گرێت و ناهێلێت گه شه بکه ن، پزیشکه کان ئه وه یان روون کرده وه »Apigenin« م��اده ى ک��ه له گ��ی��راوه ی��ه ک��ى س��روش��ت��ی��ه هۆى ئه بێته هه یه م��ه ع��ده ن��وس شێرپه نجه ى نه خۆشى له رێگرتن ئه م ب��ۆی��ه ئ��اف��ره ت��ان الى سنگ ماده یه ئه بێته به ربه ست له به رده م نه خۆشیه ئه م خانه کانى گه شه ى ئه وه یان پزیشکه کان مه ترسیداره ، م��اده ى که ک��رده وه روون زیاتر هۆى ئه بێته »Apigenin«و بچوک خوێنى ملوله پێکهێنانى هۆى ده بێته رێگه یه وه له م بۆیه

نه خۆشى خانه کانى له رێگرتن شێرپه نجه ى سنگ، جێگه ى ئاماژه و سێو ل��ه م��اده ی��ه ئ��ه م پێدانه

دا جه ره زات و که ره وز و پرته قال هه یه به الم له مه عده نوس رژه که ى

زۆر زیاتره .

له ئاگاداربوون بۆ رێگه باشترین مێژوو و که لتورى ناوچه جیاجیاکانى مۆزه خانه کانیانه . سه ردانى جیهان به پێى راپۆرتى ده زگاى گه شتیارى و 10 مۆزه خانه ى گرنگ »بانکی«

به ناوبانگى جیهان بریتین له :1- مۆزه خانه ى ڤاتیکان: »پاپا ژان مۆزه خانه یه ئ��ه و دووه م پ��ۆل«ى په یکه رى س��ه دان و دام��ه زران��دووه تێیدایه جیهانى مێژوویى و گرنگ سه رده مى هونه رییه کانى شاکاره و

له خۆگرتوه . »رینسانس«ى 2- مۆزه خانه ى »لوور«ى فه ره نسا: 35 فه ره نسا لوورى مووزه خانه ى و تێیدایه ه��ون��ه رى ک��ارى ه��ه زار گه لێک شوێنه وارى مێژوویى تێیدایه

ئه م به ریتانیا: م��ۆزه خ��ان��ه ى -3و ئاسه وار ملیۆن 7 مۆزه خانه یه

پارچه ى کۆن و مێژوویى تێیدایه .ش��ارى ل��ه ئ��ۆف��ی��زی: گالیرى -4تابلۆ و ئیتالیایه ف��ل��ۆران��س��ى »له دایکبوونى وه ک هونه رییه کانى

ڤینووس«ى له خۆگرتوه .ه��ون��ه رى م��ۆزه خ��ان��ه ى -5له مۆزه خانه یه ئه و میترۆپۆلیتین: نیویۆرکه و 2 ملیۆن کارى هونه رى

تێدایه .ئه م پ��رادۆ: دیل مۆزه خانه ى -6مه دریدى ش��ارى له مۆزه خانه یه به سه دان و ئیسپانیایه پایته ختى ه��ون��ه رى ت��اب��ل��ۆى و پ��ه ی��ک��ه ر

رازاوه ته وه .

ل��ه م م��ی��س��ر: م��ۆزه خ��ان��ه ى -7سه رده مى شوێنه وارى مۆزه خانه یه ده س��ه اڵت��دارى ف��ی��رع��ه ون��ه ک��ان

نمایشده کرێت.8- مۆزه خانه ى نیشتمانى هۆڵه ندا: سه دان تابلۆى نیگارکێشى تێیدایه .سمیتسۆنین: م��ۆزه خ��ان��ه ى -9ن��ازن��اوى و واشنتۆنه ش��ارى ل��ه و زانستى مۆزه خانه ى گه وره ترین

که لتوورى جیهانى به ده سته وه یه .هه رمیتیچ: م��ۆزه خ��ان��ه ى -10ئ��ه و م��ۆزه خ��ان��ه ی��ه ل��ه ش��ارى ته نیا و دای��ه سه نپیتیرزبۆرگ و نییه هونه رى کارى به تایبه ت کۆنه کانى ئه ڵماسه و زێر بەڵکو

تێیدا نمایش ده کرێت.

ئه توانین نزیک داهاتویه کى له هه یه م��رۆڤ مێشکى له ئ��ه وه ى

ب��ی��خ��وێ��ن��ی��ن��ه وه وه ک��و چ��ۆن ک��ت��ێ��ب ئ��ه خ��وێ��ن��ی��ن��ه وه ، که نوێ لێکۆلینه وه یه کى زانایانى خه یاڵى بیرو له دروست پزیشکى بوارى خوێندنه وه ى بۆ ب��ووه له م��رۆڤ م��ێ��ش��ک��ى نزیکدا. داهاتویه کى زان��اک��ان��ى م��ێ��ش��ک و زانکۆى له ده ماره کان که وا ده ڵێن »گالسکۆ« دۆزیوه ته وه رێگایه کیان بۆ دیارى کردنى زانیاره کان

به شێوه ى شه پۆلى دیارى مێشکه وه ده چێته که کراو

بینین. »چاوه کان« رێگه ى له داخراو که ناڵێکى چۆن وه ک هه ر

ئه کرێته وه . ک��ارت��ه وه رێگه ى له ئه توانین هێماکان بکه ینه وه به اڵم ببینین، ناوه رۆکه که ى ناتوانین هه ر وه ک »فلیپ« که زاناى و ده م��اره ک��ان و مێشک ئاماژه ده رونییە پزیشکى ئێستا ده ک��ات. ب��ەوە وێنه ى ئه توانن زاناکان بێنن ب��ه ک��ار مێشک چاالکیه پ��ێ��وان��ى ب��ۆ مێشک کاره بایه کانى هه ندێ که کاته ى له و ئه نجام جیاواز چاالکى ک��ات��ەدا ل��ه و ده دات، روخسارى ئه توانرێت ه��ه ن��دێ ل��ه و ک��ه س��ان��ه دیارى بکرێت که به پێش تێپەڕ که سه وه ئه و چاوى

دەبن.

زان��اک��ان ب��ه م��ه ب��ه س��ت��ى

ل��ێ��ک��ۆڵ��ی��ن��ه وه ی��ه ک��ى مێژووى به س��ه ب��اره ت تایبه ت

توێژینه وه یان دڵ نه خۆشییه کانى مۆمیاکانى کۆنترین له کۆمه ڵێک له سه ر که ده رک��ه وت بۆیان دواج��ار کرد، جیهان له مه وبه ره وه ساڵ ه��ه زاران له دڵ نه خۆشى سه رده مه به م تایبه ت نه خۆشییه کى و هه یه نییه . له کاتى لێکۆڵنه وه شدا له سه ر 52 مۆمیاى

مۆزه خانه ى م��ی��س��ر ک��ه

بنه ماڵه ى له نیوه یان ده رک��ه وت فیرعه ونییه کانن 52مۆمیاکراوه کان له کۆی که هه بووه . دڵیان نه خۆشى یان 44ئه مه ش ده ریخست که خێزانى فیرعه ونه کان به

نه خۆشى دڵ له ناوچوون.

کــاوڕ4/20-3/21

دووانه6/20-5/21

قرژاڵ7/20-6/21

شێر8/20-7/21

فه‌ریک9/20-8/21

ئ��ه م ه��ه ف��ت��ه ی��ه ه��ه واڵ��ى خ��ۆش��ى ت��ێ��دای��ه س��ه ب��اره ت ب��ه ن��او کاتییه م��اوه ی��ه ک��ى ن��اوب��ان��گ��ت و و سۆزدارییه کانتداو په یوه ندییه له دەبێت دارای��ت مامه ڵه ى سه رگه رمى

وره ت به رز ئه بێته وه .

ش��ت��ێ��ک��ى ن��وێ ئه که یته وه تاقی ئه بینیت و سه رنجڕاکێش که سێکى ده ده یت و ئه نجام سه رکه وتوو کارێکى ماوه یه کى ئه بێت، ب��ه رز زۆر وره ت گرنگه و سه رکه وتنى تیا تۆمار ئه که یت و ل��ه ژی��ان��ى ت��ێ��دای��ه ن��وێ��ى قۆناغێکى

سۆزداریدا.

س��ه رک��ه وت��ن ب��ه ده س��ت��دێ��ن��ی��ت ل��ه ب��وارى دارای��دا گرنگ پێشهاتى م��اوه ی��ه دا ل��ه م ل��ه ژی��ان��ى س��ۆزداری��ت��دا رووئ��ه دات و ئه که یت، هاوسه رگیرى گفتوگۆیى بۆ رۆژه باشترین چوارشه ممه رۆژی

تۆ.

تیایه ئ��ام��اژه ى ب��ۆ ژی��ان��ى ئاگات س��ۆزدارى کەسانێک له گوێ بێت و ره فتارت له م��ه گ��ره ، ک��ه م��ت��م��ان��ه ت پ��ێ��ی��ان ن��ی��ی��ه و م��اوه ی��ه ک��ى ب��اش��ت��ر هه لى له وانه یه به رده م دێته پێشوو له

دارایى باشى تێدابێت.

باشه م��اوه ی��ه ک��ى کۆت و هه ندێک له ب��ه ن��د رزگ��ارت گرنگى دی��دارێ��ک��ى ل��ه وان��ه ی��ه ئه بێت، ده ستپێشخه رى هه وڵبده تێدابێت، نه که یت خۆت لە هه ڵچوون و رووبه رووبوونه وه

به دوور بگره .

ه نه و و به هه ڵچوه��ی��چ ب��ڕی��ارێ��ک هێمنى ب��ه پ��رۆژه ک��ان��ت م��ه ده و تر په یوه ندى بۆ ئاماده به ته واوبکه و له ئه که یت نزیک که سانێکى هاوکارى به ختی رۆژی دووشه ممه پرۆژه یه کدا،

تۆیه .

گـــــا5/20-4/21

ک��ێ��ش��ه ی��ه ک��ى چاره سه ر ئاڵۆز ده سپێشخه رییه ک هیچ ئ��ه ک��ه ی��ت و م��ه ک��ه و ب��ه دواى ب��اب��ه ت��ێ��ک��ى گ��رن��گ��ه وه ئ��ه ب��ێ��ت و ب��ه ئ��اگ��اب��ه له گ��ۆڕان��ک��ارى ل��ه ژی��ان��ى س��ۆزدارى و

خێزانى و پشه یدا.

ته‌رازوو10/20-9/21

زۆر وریابه له وانه یه ک��اردان��ه وه و ه��ه ڵ��چ��وون��ى گرنگى گفتوگۆیه کى تێدابێت و توندى ب��ه رپ��رس��ی��اری��ه ک��ان��ت ت��ێ��دای��ه ، ئ��اراس��ت��ه ی��ه ک��ى ق��ووڵ وه رئ��ه گ��رن،

رۆژی به ختی تۆ پێنج شه ممه یه .

که‌وان12/20-11/21

سه رنجى که سانێکى ده س��ه اڵت��دار قازانج رائه کێشیت و ئه که یت، یان پاره یه کى چاوه ڕواننه کراوت رۆژى دوو ماوه یه ئ��ه م ده س��ت، دێته پ��رۆژه ى ی��ان س��ه ف��ه ر، به ڵێنن و پ��ڕ

سه فه رێکییان تێدایه .

گیسک1/20-12/21

ه یه کى ستنه و ا گوت��ێ��دای��ه و ل��ه ش��وێ��ن��ێ��ک��ى ن��وێ نیشته جێ ئه بیت و به ئاگابه له هه ندێک دوژمنى شاراوه و په یوه ندیه کانت له گه ڵ هه ڵچوونه کانت بکه و باش به رامبه ر

زیاد ئه کات.

سه‌تڵ2/20-1/21

تووشى له وانه یه کێشه هه ندێک ب��ب��ی��ت ل��ه گ��ه ڵ ئ��ام��اده بکه ده س��ه اڵت و خ��ۆت پێشهاتى ت��ون��دو هه ڵچوونى ب��ۆ پ��ه ی��وه س��ت ب��ه ه��ه ن��دێ��ک له سه ر ئه خەیته تیشک هاوڕێکانت و

هاوبه شییه کانت. په یوه ندى و

نه‌هه‌نگ3/20-2/21

رووب��ه ڕووى کێشه ى هه ندێک رابردو ئه بیته وه و هه ندێک ناوه ندى نوێ هه ست ئه چێته وه به کاره کاتدا ئه ناسین پێویسته ئه که یت، به کاریگه رییه کانى به ئاگابیت له که لله ره قى و هه ڵه له بوارى

دارایى و سۆزداریدا.

دووپشک11/20-10/21

ده‌وڵه‌مه‌ندى‌به‌دڵه‌‌به‌‌ماڵ‌نییه‌

*****

گه‌وره‌یى‌به‌عه‌قڵه‌‌به‌‌ساڵ‌نییه‌

*****

بار‌به‌الباران‌قه‌ت‌ناگاته‌‌هه‌واران

*****

دوژمنى‌دانا‌،‌نه‌ک‌دۆستى‌نه‌زان

له په نده کانی ژیان

گرنگترین مۆزه خانه کانى جیهانمه عده نوس رێگه ده گرێت له شێرپه نجه ى سنگ

خوێندنه وه ى مێشکى مرۆڤ وه ک کتێب

فیرعه ونه کان به چى مردوون؟

پشوو

Sudoku سودۆکو


دۆستانه ى ی��اری��ه ک��ى میانه ى ل��ه له سه ر ئه مڕۆ ئێواره ى خێرخوازیدا یاریگاى سانتیاگۆ بێرنابیۆ هه ردوو ڕیاڵ کۆنه کانى ئه ستێره یانه ى کۆنه کانى ئه ستێره و مه درید گه یشتن به یه ک میونشن بایێر ی��اری��ه ک��ه س��ه رئ��ه ن��ج��ام و به سه رکه وتنى ڕیاڵ مه ردیدى ئه نجامى ب��ه ئیسپانى به به رامبه ر گۆڵ هه شت هات کۆتایى گ��ۆڵ سێ

یارییه ئه م داهاتى ،ب��ۆ ق��وت��اب��خ��ان��ه

وه رزشیه کانى یقیا ئه فر

هانده ریکى ک��ه ده ک��رێ��ت ت��ه رخ��ان یاریه دا له م به اڵم ، ئاماده بوون زۆر چاو له مه درید ری��اڵ یاریانه کانى گه نجتربوون زۆر باڤارى یاریزانانى به و پێیه ى که زۆرێکیان له م سااڵنه ى وه ک هێنابوو له یارى وازیان دواییدا مۆریانتێس و فیگۆ و زیدان و هیلگێرا وه ک دیکه ى یاریزانیکى چه ند و

یارى ئێستاش تاوه کوو که دیالڕێد باڤارى یانه ى له به رامبه ردا ، ده کات به کۆمه ڵێک پیره پیاو هاتنه مه یدا که له پێشتردا ئه ستێره ى گه شاوه ى نێو یاریگا بوون به اڵم یاریه که یان دۆڕاند 20 له ماوه ى ناوبژیوان ،وه هه روه ها خووله کدا دوولێدانى سزاى گووماناوى ب��ۆ ری��اڵ م��ه دری��د ه��ه ژم��ار ک��رد ، یاریزانان دیالڕید گۆڵه کانى مێره نگى

وپوتراگینۆ سزاوه لێدانى ڕێگاى له له دواى پێنچ خووله ک و ڕیدۆندۆ و ئه لفۆنسۆ پیریز و به رگریکارى بایێرن له دووگۆڵى کۆڤاچ نیکۆ میونشن خۆیان تۆمار کرد ! وه فیرناندۆ ساز دیکه یان گۆڵه کانى سوکه ر داڤید و باڤارى گۆڵه کانى ، ک��رد تۆمار رۆبه ر و دووگ��ۆڵ سێرجۆ یاریزانان

کۆڤاج تۆماریان کرد.

پاش ئه و ده نگۆیانه ى که به سه باره ت باڵوبویه وه نه سری سه میر ڕۆشتنى له ڕیزى یانه ى ئه رسیناڵ ئه و یاریزانه له لێدوانێکى ڕایگه یاند ڕۆژنامه وانیدا

ده کات ئ��اره زوو ئه و که یانه ى ڕی��زه ک��ان��ى بچێ ووتى به اڵم یونایتد مان م��ن ئ��ه م��ه وێ ب��زان��م که یاریزانه ڕیزبه ندى له من یانه ى داواک��راوه ک��ان��ى

وه .. هه م یونایتدا مان ئارسین تره وه له الیه کى یانه ى ڕاهێنه رى فینگر ئه رسیناڵ ڕای گه یاند که ڕیزى له نه سری سه میر

ده مێنێته وه یانه که یدا

دۆستانه ى یاریه کى میانه ى له ئ��ام��اده ک��اری��دا ه��ه ڵ��ب��ژارده ى شکستێکى تووشى ئه رجه نتین دیکه هات که ئه مه دووه م دۆڕانه یه ک له سه ر باتیستا کوڕانى بۆ له م ، ڕۆژدا پینچ م��اوه ى ل��ه ئه رجه نتین یاریه شدا هه ڵبژارده ى ئاشت هانده رانى دڵى نه یتوانى ڕۆژى له ئ��ه وه ى دواى بکاته وه پایته ختى ل��ه چ��وارش��ه م��م��ه گه وره دۆڕانێکى تووشى نێجیریا ئێواره ى ، 1-4 به ئه نجامى هات ئه مڕۆش له سه ر ئیستاد فۆلسیکا پۆڵندا ه��ه ڵ��ب��ژارده ى ئیستیفۆ و کرد ئه رجه نتینى میواندارى دووگ��ۆڵ به ئه نجامى یاریه که ى ب��رده وه لێ به گۆڵێک به رامبه ر ی��اری��زان��ان ل��ه ڕێ��گ��اى پۆڵندا ،له زاراک باول و مێرزیڤیۆسکى تۆمار 67 و 21 خووله که کانى ئه رجه نتینیش گۆڵه که ى و کران ڤیاریاڵ هێرشبه رى و ی��اری��زان ماڕکۆ رۆبن له خووله کى 47 تۆمار کرا ، له م یاریه دا پاتیستا پشوى به یاریزانه سه ره کیه کان دابوو وه که ده کرد یارى پێکهاته یه ک به ناوه ندى ژماره ى ته مه نیان له 25

ساڵ زیاتر نه بوو.

له لێدوانێکى رۆژى یه ک شه مه جۆسێ مۆرینۆى ڕاهینه رى یانه ى ڕیال مه درید ڕیال یانه ى گواستنه وه کانى و ئامانج یانه که ى که ، روونکرده وه مه دریدى ” ووت��ى مۆرینۆ . دان��اوه بۆ پالنى ماوه یه کى زۆره گوێم له گواستنه وه ى هه ردوویاریزان گۆنزالو هیگوین و که ریم بنزیمه ده بێت به ره و یانه یه کى تر به اڵم بکه مه وه ڕوون ئ��ه وه ده مه وێت من ده مێننه وه لێره ناوبراو ه��ه ردوو که وه ک��و و ناهێڵن به جێ یانه که و

دوویاریزانى ڕیال ده مێننه وه و ئه وان بۆ فرۆشتن نین ، له باره ى گواستنه وه ى ڕیکاردۆ کاکاى یاریزانى هێڵى ناوه ندى باوه ڕى هیواو ئومێدو من یانه که ، زۆرم به و هه یه وه ئه و ئێستا له کاتى و پێکان له و بوونه وه کانیدایه چاک بوو ئه نجامدرا بۆى نه شته رگه رییه ى ئه و وه وێنه یه بێ یاریزانێکى ئه و ،له سه ر ده گیرێت له کاکا ڕه خه نانه ى ناراسته و نادرووست ئاستى شتێکى به خته و یاریزانێکى بێ کاکا چونکه

زوو زوو و به رنادات به رۆکى پێکان پێتان به اڵم ، ده بێت پێکان توشى ڕاده گه یه نم که ئه ویش لێره ده مێنێته وه له باره ى . ناهێڵێت به جێ یانه که و گواستنه وه ى یاریزانانیش به ڵێ ڕاسته یانه ى ڕیال چاوى له سه ر یاریزان فابیۆ کۆنتراوى یاریزانى باڵى چه پى به رگرى یاریزانێکى ئه و ، به نفیکایه یانه ى بتوانین وای��ه هیوام وه وێنه یه بێ بیگوێزینه وه بۆ یانه که مان چونکه من

زۆر ئاره زووى ناوبراو ده که م.

فه رمى ماڵپه ڕى ئ��ه وه ى پ��اش ڕه ت ئ��ه وه ى مێسى لیۆنیل سه ر کرابێته هێرش که کرده وه چێشتخانه یه کى له به رده م مێسى شارى ڕۆزارۆ ، که چى پاش چه ند

ڤیدیۆیه ک ڕووداوه له و ڕۆژێ��ک هه واڵه ى ئه م که وا باڵوکرایه وه دووره میسى م��اڵ��پ��ه ڕه ک��ه ى سه ر کراوه ته هێرش و له ڕاستى

یاریزانه که .

یانه ى ئینته رمیالنى ئیتالى هاته یاریزانى کڕینى بۆ سه رهێل ئه رسناڵ وی��ان��ه ى ئیسپانى به گوێره ى فابریگاس سیسک ئیتاڵیا له رۆژنامه کانى هه ندێک ملیۆن بری50 مۆراتى ماسیمۆ بۆئه م ئسته رلینى ج��ون��ه ى ی��اری��زان��ى ت��ه رخ��ان ک��ردوه ، یاریزانى شوێنى فابریگاس شنایده ر ویسلى ه��ۆڵ��ه ن��دى ده گرێته وه ، ئه گه رى زۆر هه یه ئه م یاریزانه یانه ى ئینته رمیالن یانه ى روودەک��ات��ه جێبهێلێت مان یونایتد بۆیه یانه ى ئینته ر ئیسپانى یاریزانى داواى میالن بۆشوێنى ده ک��ات فابریگاس

یاریزان ویسلى شنایده ر.

ئیسپانیا سه رزه وى تێنسى یاریزانى ن��ادال رافائیل جیهان یه که مى و یاریزانى به سه ر سه ربکه وێت توانى رۆجیه جیهان یه مى سێ سویسرى کۆمه ڵه س��ێ به ئه نجامى فێدرێر ، 5-7( به کۆمه ڵه یه ک به رامبه ر له ) 1-6 ، 7-5 ، 6-7پاڵه وانیه تى ک��ۆت��اى ی��ارى دووه م رۆالن��دگ��ارۆس له پاڵه وانیه ته پاڵه وانیه ته گ��ه وره ک��ان��ى ج��ی��ه��ان بۆ شایه نى . سه رزه وى تێنسى ب��اس ک��ردن��ه ن��ادال )6(ج��ار له هێناوه به ده ست نازناوه ى ئه م

کاروانى وه رزشى خۆیى دا .

ئه ستێره کانى ڕیاڵ ئه ستێره کانى بایرنیان گۆڵباران کرد

سه میر نه سری ده رگاى بۆ مان یونایتد کرده وه بۆ په یوه ندی کردن به ریزى ئه و یانه یه

له ماوه ى 5 رۆژدا تانگۆ تووشی دوو دۆڕانى له سه ر یه ک هات مۆرینهۆ: کاکا و بنزیمه و هیگواین بۆ فرۆشتن نین

له شارى ڕۆزارۆ هێرش ده کرێته سه ر میسی

ئینته رمیالن ئاماده یه بڕی 50 ملیۆن جونه ی ئسته رلینى بۆ به ده ست هێنانى تواناکانى فابریگاس

رافائیل نادال به سه رکه وتنى به سه ر ڕۆجیه فێدرێردا نازناوى ڕۆاڵند گارۆسی به ده ست هێنا

وةرزش

ئ��ه ک��ت��ه ر و ک��ه ری��م��ی، نیکى ده ره��ێ��ن��ه ری ب��ه ن��اوب��ان��گ��ی ئێرانی که یه کێکه له ئه ستێره ناوداره کانى سینه ماى ئێرانی ، له ساڵى 1971 له شاری تاران له دایکبووه ، کارى نواندنى له

قوتابخانه کانه وه شانۆى له ده ستپێکردووه ،

ت��ه م��ه ن��ى ن��ۆزده س��اڵ��ی��دا ب��ۆ یه که مجار وه ک هاتۆته ئه کته ر ن��او دون��ی��اى س��ی��ن��ه م��اوه ، ب��ڕوان��ام��ه ى دی��ب��ل��ۆم��ى

ه و ه ستهێنا به دک��اری و

وه رگ��ێ��ڕان��ی��ش ده ک��ات و وه رگ��ێ��ڕی

مارلون ژیاننامه ی کتێبی براندو وه ، هه روه ها تا ئێستا ب��ه ش��دارى ل��ه ده ی��ان فیلمى سینه مایى دا ک��ردووه ، که له ڕۆڵ��ى سه ره کى زۆرب��ه ی��ان��دا ف��ی��ل��م��ه ک��ان��ی وه ک ب��ی��ن��ی��وه »وه س��وه س��ه ، ع��ه روس، ره دپ��ای گ��ورگ، س��ارا، پری، بۆنی پیراهه نی یوسف، سایه ب��ه س��ای��ه ، ب��ورج��ی م��ی��زو، ژن، دو ت��ه خ��ت��ی، ره وان��ی، بازیگر، سیب، دختران انتزار، نسل سوخته ، هه زار زن مانند از دی��وان��ه پنهان، نیمه م��ن، قفس پرید، واکنش پنجم، باج گریز، هاوانا، پرونده خ��ور، کشت، را ئه میر کسی چ��ه ش��ام ع��روس��ی، ن��وک ب��رج، فیلمی چه ندین و ستاره ها« ده رهێنه ری هه روه ها دیه که ، فیلمه کانی »داشتن یا نداشتن، گ��ری��ز، ی��ک ش��ب« ب��ووه . ل��ه الی��ه ک��ی ت��ره وه خ��اوه ن��ى

ئافره تى یه که مین ن��ازن��اوى ب��ووه و ئاسیا سینه ماکارى ئ��ه و خ��ه اڵت��ه ى وه رگ��رت��ووه . ل��ه چ��ه ن��دی��ن ف��ی��س��ت��ی��ڤ��اڵ��ى نێوده وڵه تیدا خه اڵتى رێزلێنانى پێبه خشراوه . له ساڵى 2004

ب��وارى ل��ه ه وه ده ره��ێ��ن��ه ری��دا پ��ه ره ب��ه ت��وان��اک��ان��ى

ده دات.ن��ی��ک��ى ک��ەری��م��ی

ی��ه ک��ێ��ک ل��ه ئ��ه س��ت��ێ��ره ک��ان��ى ن��او

س��ی��ن��ه م��ای ئ��ێ��ران��ی و ل��ه م��ن��داڵ��ی��ی��ه وه خ��ول��ی��اى

و ه��ه ب��ووه نواندنی ک��ارى رۆڵى یه که مین 1989 ساڵى سینه مایی له فیلمى )وسوسه (دوات��ری��ش س��اڵ��ى بینیوه ، دا به هرۆزى ئه فخه مى پێشنیارى ف��ی��ل��م��ى ب��ووک )ع��روس(ى خ��س��ت��ه ب��ه ر ده م��ی و ل��ه و سه ره کیى رۆڵ��ى فیلمه شدا پاش که ریمى نیکى بینیوه . به شداریکردنى ل��ه س��اڵ 15له یه که م فیلم دا، چیتر ته نیا نامێنێته وه ، ئه کته رێک وه ک

ب��ه ڵ��ک��و رۆڵ��ى ده ره��ێ��ن��ه ری��ش له ساڵى ئ��ه وه ب��وو ده ب��ی��ن��ێ، ی��ه ک��ه م ده ره��ێ��ن��ه رى 2004فیلمى له ئه ستۆ گرت، به ناوى له فیلمه ئ��ه و ش��ب(، )ی��ک ئ��ێ��ران پ��ه خ��ش ن��ه ک��را، ب��ه اڵم

و ئ��ه وروپ��ا سینه ماکانى ل��ه ئه مریکا به گرنگییه وه پێشوازى لێکرا و هه روه ها له فیستیڤاڵى کاندا به شدارى کرد، که ریمى ل��ه ب��اره ى ئ��ه و ک��اره وه ده ڵ��ێ »ئه گه رچى بۆ من ئه زمونێکى

نوێ بوو، به اڵم پێى گه شبین نیکى پێشکه وتنى ب��ووم«. ه��ون��ه رى ل��ه ب��وارى که ریمى سینه مادا بووه هۆى ئه وه ى له چه ند فیستڤاڵێکى نێوده وڵه تیدا هه ڵسه نگاندن لیژنه ى رۆڵ��ى

نیکى ببینێت، دادوه رى و به گرنگییه وه باس له و رۆڵه ى خۆى ده کات و ده ڵێ »ئه وه ه��ه ن��گ��اوێ��ک��ى گ��ه وره ب��وو ئاسیا ژن��ى وه ک ک��ه ب��ۆم، به شدارى چه ند فیستیڤاڵێکى

ن��ێ��وده وڵ��ه ت��ی��م ک��ردووه و هه ڵسه نگاندنم لیژنه ى ڕۆڵى

پێسپێردراوه «.نیکى تا ئێستا چه ندین خه اڵتى گ��رن��گ��ى ب��ه ده س��ت ه��ێ��ن��اوه ، ل��ه وان��ه خ��ه اڵت��ى ب��اش��ت��ری��ن فیستیڤاڵى له ژن ئه کته رى و ئیسپانیا سانسباستینى خ��ه اڵت��ى س��ێ ک��ی��ش��وه ر له فه ره نسا و خه اڵتى قاهیره بۆ و ئیتاڵى ته ئورمیناى و فیلم ده یان خه اڵتى تر. ناو براو له باره ى سینه ماى ئێرانى »سینه مایى ده ڵ��ێ��ت له ئاستێکى ئێرانى دای��ه ب��اش زۆر ل��ی��اق��ه ت��ى و وه رگ��رت��ن��ى خ��ه اڵت��ى ئ��ۆس��ک��ار خ��ه اڵت��ه و نى نییه کا جیهاه��ه ی��ه«. ئ��ه وه ى ل��ه و خ��ات��ون��ه ه��ون��ه رم��ه ن��ده تێبینى ئێرانییه ده ک��رێ��ت، ئ��ه وه ی��ه ک��ه زۆر که م خۆى خستۆته تیڤییه کان شاشه ى ده رک��ه وت��ن��ى و له سینه مایه ، زۆرت��رى بۆ وه اڵم��ى نیکى ب��ه اڵم ده ڵێ »ئه و ئه وه ش هه یه و قسه یه ڕاسته ، به اڵم وا نازانم ئه مه نه نگى بێ، به ڕاى من به شه دوو ئ��ه و پێویسته و سینه ما ب��ک��ه ی��ن��ه وه ، جیا سریالى ته له فزیۆنی، بۆیه ش زیاتر خۆم له کارى سینه ما زیاترم بینیوه ته وه و چێژى وه رگرتووه و هه وادارانیشم په سه ند ال زی��ات��ر ئ��ه وه ی��ان

بووه «.

و:‌ژاڵه‌

ژینگه‌ساڵێک هه موو ى /6/5 ڕۆژى داده نرێت، ژینگه جیهانى به ڕۆژى که له چه ند مه ترسیه ى ئه و ڕه نگه ساڵى داهاتوودا بەرۆکى مرۆڤایه تى ه��ه واى ئ��او تێکچوونى ده ک��رێ��ت ژینگه پیسبونى و زه وى گ��ۆى واڵتێکى چه ند به جۆرێک بێت، چه ند و بیابان به بکات ئه مڕۆ دواى قوتبه کانش به سته ڵه کێکى ببنه زه وى به فره کانیان توانه وه ى مرۆڤ ئیدى بوون نیشته جێ بۆ نه دۆزێته وه و زه وى که به به دیلى له گه ڵ خ��ۆى بتوانێت ده ب��ێ��ت بگونجێنێت هه وا و که ش گۆڕانى داینا چ��اره ن��وس��ه ى ئ��ه و یانیش ساڵ ملیۆن چه ندین س��ۆره ک��ان به رله ئێستا به هۆى گۆڕانى که ش و ه��ه واوه ت��ووش��ى ب��وون گ��ه رم چاره نوسیش هه مان زه وى بوونى بێگومان ده گ��ات مرۆڤ به نسیب س��ه رچ��اوه ک��ان��ى پ��ی��س��ب��وون��ى زۆرو له وانه جۆرن جۆراو ژینگه زه وه ن��دب��وون��ى ک��ارگ��ه ک��ان که دوانه هێنانى به رهه م ده بنه هۆى سه ر ئه مه ک��ارب��ۆن، ئۆکسیدى ئۆتۆمبیل ژماره ى زۆربوونى بارى و چڕه کان دارستانه بڕینه وه ى و پیسبونى ده ریاییه کان، که شتیه ناو ژاوه ژاوى له خ��ۆى ژینگه ى پاک هه واى نه بوونى و شاره کان زۆر ده بینێته وه ، پیسدا ئاوى و و ده رونیه کان نه خۆشیه بوونى له دایک بوونى زۆر شێرپه نجه پیس به رهه مى ئه ندام که م بوانى خۆپه رستى ژی��ن��گ��ه ی��ه ، ب��وون��ى که ڕاده ی��ه ک گه یشتۆته م��رۆڤ وواڵته سه رمایه داره کان و خاوه ن قازانجى بۆ سنورێک کارگه کان گوێ و دانانێن به رهه مه کانیان ته نها زه وى ناده ن، پیسبوون به به ڵکو نیه م��رۆڤ��ه ک��ان موڵکى گیاندارانه شه ملیۆنەها ئه و هى که به داخه وه ده ژی��ن که له سه رى ڕۆژ به ڕۆژ ژماره یان به ره و که م وورچى ئه وه تا ده ڕوات، بوونه وه هێشتنى ج��ێ ل��ه ل��ێ��وارى پ��ان��دا که م بونه ته وه ، نزیک زه وی گۆى بوونه وه ى ژماره یه ک جۆر له پڵنگ ئه وه مان پێ نیشان ده دات که زۆر له سه ر مرۆڤه کان ژماره ى بوونى حسابى ئه و گیانه وه رانه یه که وه ک زه وی له سه ر ژیانیان مافى ئێمه به کوردستانیش وه سه باره ت هەیە به خ��ۆم��ان ن��اب��ێ و ن��اک��رێ به اڵم بزانین شارستانى وواڵتێکى شاره کانمان ڕێژه ى سه و زاییان له جیهانى ستانداردى ڕێژه ى نیوه ى که متر بێت تکاده که م گرنگى بده ن

به سه وزایى.و پ��اک ژینگه یه کى ک��وردس��ت��ان ئه وتۆى سروشتێکى هه یه جوانى گه شتیاره ده توانرێت که هه یه نابێت بیانى بۆ ڕابکێشرێت. به اڵم ئه وه مان له یاد بچێت که کوردستان ئه گه ر چى واڵتێکى پیشه سازى نییه به اڵم کاریگه رى واڵتانى پیشه سازى له سه ره چونکه تێکچونى ژینگه و زه وى گه رمى پله ى به رزبوونه وه ى ئه گه ر ته نها واڵته پیشه سازیه کانى واڵتان هه موو به اڵم لێیبه رپرسن له گرنگ هه نگاوى ده گرێته وه . ئه وه یه کوردستان ژینگه ى بوارى که له ته قه مه نیانه ى و مین ئه و و هه ڵبگیرێنه وه هه ن کوردستاندا سنوریه کان ناوچه ژینگه ى چیتر کاتى ب��ه س��ه رب��ردن��ى ل��ه ج��ی��ات��ى خۆشى و سه یران نه بن هۆى خه م و پرسه و یادگارى ناخۆش و چیتر ڕۆڵه کانمان بوونى ئه ندام ک��ه م خه ڵکى ڕۆژان��ه ى هه واڵى نه بێته

کوردستان.

سنور‌بابه‌کر

بە ئ��ه درێ��ت ه��ه ول سعودیه ل��ه شاردنه وه ى چاوى جوان، ده سته ى االمر بالمعروف و النهى عن المنکر )پۆلیسى دینی( له سعودیه به نیازن که یاسایه ک دابنێن بۆ شاردنه وه ى هه ر چاوێک که سه رنجراکێش بێت. ئه وه وه دوایى له ڕێنماییه ش ئه م

دێت که له یه کێک له مارکێته کان ده سته یه ئ��ه م ئه ندامێکى چه ند که ئه وه ى له سه ر شه ڕیان ئه بێته جوانه زۆر چاوى پیاوه ئه و ژنى په رچه یه ى ئه م نه یشاردۆته وه . و وێنه به چه ند حااڵتێکى که م چاو

له جیهاندا. دائه نرێت

زنجیره یه کى کۆرییه ، له ساڵى 2010 پله ى یه که مى وه رگرت، به هۆى ئه وه ى که زۆرترین دا په خشکردنى کاتى له هه بوو بینه رى پڕۆدێکشن�ه وه ئاڕت میدیا به کۆریا، له له بریتییه زنجیره یه ئه م ئاماده کراوه ، )88( ئه ڵقه ى 45 ده قیقه یى، ئه م درامایه ، مێژووییه ، درامایه کى یى دۆنگ درام��ای )سوکجۆنگ(ى، شا چیرۆکى گێڕانه وه ى نه وه ى )جوسۆن(ى کۆریایه ، که عاشقى

)دۆنگ یى( ده بێتدۆنگ یى، یه کێکه له کاره که ره ساده کانى شا سه رنجى جێگه ى ده بێته کۆشک و )سوکجۆنگ(و به ته واوى هۆگرى ده بێت، دۆن��گ ی��ى، ه��ه ر له س��ه ره ت��اى چوونه شاژنه له الیه ن شاهانه وه ، کۆشکى ناو )لنهیۆن(�ه وه ، رووبه رووى چه ندین گرفت ده بێته وه له به رئه وه ى دۆنگ یى سه ر به خێزانێکى هه ژاره رقى لێیه تى، هه روه ها کۆشکه وه ترى کاره که رێکى له الیه ن کێشه ى زۆرى بۆ دروستده کرێت چونکه شوێنه ل��ه و ئه وه یه خه ونیان ئ��ه وان کاربکه ن که دۆنگ یى هه ر له سه ره تاى

کارکردنیه وه وه ریگرتووه ئ��ه م زن��ج��ی��ره درام��ای��ه چ��ی��رۆک��ى خ��ۆش��ه وی��س��ت��ی��ی��ه ک��ى وێناکردنى و رۆمانسى ژی��ان��ى ک��ۆری��ی��ه ک��ان��ه له

س��ه رده م��ى ش��ا )ج��وس��ۆن( و ن��اس��ان��دن��ى بونه ریتى ا دکۆرییه کانه ل��ه و سه رده مه دا

ه��اوک��ات نى ندا پیشا

چ��ۆن��ێ��ت��ى ب��ه ڕێ��وه ب��ردن��ى

له الیه ن ده وڵه ته ش��اوه ل��ه و س��ه رده م��ه ى ک��ۆری��ادا ب��اس

ده کات.

ماڵپه رى یوتوب که تایبه ته به بارکردن و باڵوکردنه وه ى گرته راگه یاند ئه وه ى ڤیدیۆییه کان

ک��ه داب��ه زان��دن��ى 60 له ڤیدیۆییه کان رێ��ژه ی��ه ک��ى رۆژدا و ب��ووه زۆر پێوانه یى ژماره یه کى تۆماکردووه . هه روه ها له دات��اک��ان به پێى

ماوه ى سالى 2010 دا 13 ملیۆن ماڵپه ره ل��ه م ڤیدیۆ کاتژمێر دابه زێنراوه که ئه مه ش ده کاته

به رامبه ر و زۆر رێژه ییه کى که ته واوه فیلمى 150000 به هه فتانه جیهان سینماکانى له ن��م��ای��ش ده ک��رێ��ن، به پێى ه��ه روه ه��ا ٧00 سه رژمێریه کان سه یرى م��ل��ی��ارج��ار کراوه ماڵپه ره ئه م ساڵى م��اوه ى ل��ه

2010 دا.

کتێبی س��ێ��ه��ه م��ی ب��ه رگ��ی »ده ره ته نگی ناویی به شیعر له یالن، نوسینی له هه ڵوان« خوێنه ران، دیدی به ر که وته 205 له شیعره کتێبه ئ��ه م الپ��ه ڕه پ��ێ��ک��ه��ات��ووه که کچه ب��ه ک��راوه پێشکه ش قاسم له یال کورد تێکوشه ری به عس رژیمی ده ستی به که شیعره کانی درا، سێداره له ن��او ئ��ه م ب��ه رگ��ه م��ۆرک��ی

نه ته وه یی به رگری و شیعری له دی��اره پێوه نیشتمانی و هه مان کاتیشدا ده چنه خانه ی شیعری »فێرکارییه وه «چونکه له کۆتایی کتێبه که دا په راوێز راڤه کردنی بۆ دروستکراوه

ن��اوی ش��ار و ش��اخ و و ناوداران شوێنه وارو شه هیدان و شۆرش و راپه ڕینه کانی نه ته وه ی

کورد.

نیکى که ریمی : خۆشحاڵم‌وه‌ک‌ئافرەتێک‌به‌شدارى‌چه‌ند‌فیستیڤاڵێکى‌نێوده‌وڵه‌تیم‌کردووه‌و‌ڕۆڵى‌لیژنه‌ى‌هه‌ڵسه‌نگاندنم‌پێسپێردراوه‌

دۆنگی‌و‌خۆشەویستیله‌‌سعودیه‌‌هه‌وڵ‌ئه‌درێ‌به‌‌شاردنه‌وه‌ى‌چاوى‌جوان‌

ده‌ره‌ته‌نگی‌هه‌ڵوانله‌‌ساڵى‌‌٢٠١٠دا‌‌٧٠٠ملیار‌جار‌سه‌یرى‌یوتوب‌کراوه‌‌‌

خاوەنی‌ئیمتیاز

عەبدوڵـاڵ‌حاجی‌مەحمود

دیزاین

سەعید‌ئەحمەد07704633866

سەرنووسەر

ئەنوەر‌عەبدوڵاڵ

[email protected] www.JamawarNews.com 0784 010 8289

ناونیشان: هەرێمی کوردستان سلێمانی - گردی ریعایه - گەڕەکی 115 - کۆاڵنی 7 - دەرگای 6یەکەم ژمارەی ئەم ڕۆژنامەیە لە )1981/5/25( بە ناوی )رێگای ئازادی(یەوە دەرچووە

نرخی 500 دینارە

Jamawar News 656

Documents

Transcript of Jamawar News 656