Jama'n Pra Sajarah di Sumedang Lolobana Titinggal Jaman...

2
(haIa~@@ ( kolom )OW Nvusur Galor Mapav 18 o Selasa 4 t. 20 o Mar o Rabu 6 7 21 22 OApr .Mei . Kamis C Jumat 8 9 10 11 2~ 24 2~ 26 OJun OJul 0 Ags o Sabtu 0 Minggu 12 13 @ 15 16 27 28 29 30 31 o Sep 0 Okt 0 Nov 0 Des --.-----..-- Jama'n Pra Sajarah di Sumedang Lolobana Titinggal Jaman Megalitikum Panalitian Prasajarah taun- taun ka dieunakeun muka . hasanah anyar pikeun sajarah kabudayaan Sunda. Tumali jeung hal eta, panali- . tian prasajarah di Sumedang hususna, aya kaitanana jeung fauna verte- brata, tim Bale Arkeologi Bandung nu ngayakeun panalitian di Desa Jembarwangi jeung sabudeureunana bawahan Kacamatan Tomo Kabupaten Sumedang, bulan Mei 2007. Kitu di antarana anu diungkabkeun ku Prof. Dr. Hj. Nina Lubis dina bukuna "Sejarah Sumedang ~ari Masa ke Masa" . 62 -- Situs Jembarwangl -r: na barang purbakala anu kapendak nurutkeun Nina, katalungtik,dumasarkanajenis- na, huntu jeung tulang fauna anu geus jadi fosUkanyahoanasalna tina Kolompok hewan gajah purba (ste- godon sp.), Cervus sp jeung Boviddaesp. FragmenfosUnuasalna tina stregodon sp di antarana diwan- . gun tina bagian huntu bonggol sendi tulang kering luhur jeung potongan tulangpingping.Tinakolompokcervus sp. Diwangun Una bagian sungut jeung jajaran huntu. TI kolompok Bovilae sp diwangun tina sawatara fosU huntu. leu teh pepend~kan nu mimiti di kawasan perbukitan Pasir Malati, pangpangnadi kawasan Blok Gegermaja nu langsung tapel wates jeung walungan Cisaar jeung Blok Reumapeundeu,500 meter kalereun Bale Desa Jembarwangi. Sacara geografis tempat kapen- dakna fosil vertebratateh di'kawasan perbukitan nu umpak-umpakantapi handap nu perenahnadi tapel wates Majalengka, dibeulah ku walungan Cimanuk anu ngamuara di basisir kaler Laut Jawa. Ku jalan kitu, paling henteu Sumedang mangrupa bagian tina kajadian migrasi fauna purba ti daratanAsia ka K~puloanIndonesia, pangpangnaPulo Jawa bagian Kulon dina mangsaprasajarah. . Lian ti manggihan fosil fauna purba,tacankapanggihdeui paparab- otan batu samemeh jaman megaIi- tikum. Papanggihan pangreana ti jaman prasajarah di Sumedang, pependakanjaman tatanen, hususna jaman megalitikum.Situs-situsmega- litik ampir di sabagian gade wewengkon Sumedang kayaning Darmaraja, Jatigede,Wado, Gunung Tampomas, Gunung Lingga jeung tempat-tempatsejenna.Etasitus-situs digunakeun deui dina jaman sabadana,tepi ka jaman Islam, malah tepi ka kiwari, atawa dina istilah arke- ologimah disebutnateh Situssaterus- na. Fosil Stegadon ti Jembarwangi Mangsa tatanen di Indonesia dimimitian kira-kira mareng jeung kamaher manusa ngasah papara- botan tina batu sarta mimiti dikenalna tehnik nyieun garabah.Terustatanen Mangle No. 2220 Kliping Humas Unpad 2009

Transcript of Jama'n Pra Sajarah di Sumedang Lolobana Titinggal Jaman...

(haIa~@@

( kolom)OW

Nvusur Galor Mapav 18

o Selasa

4 t.20

o Mar

o Rabu

6 7

21 22

OApr .Mei

. Kamis C Jumat

8 9 10 112~ 24 2~ 26

OJun OJul 0 Ags

o Sabtu 0 Minggu

12 13 @ 15 1627 28 29 30 31

o Sep 0 Okt 0 Nov 0 Des--.-----..--

Jama'n Pra Sajarah di SumedangLolobana Titinggal Jaman Megalitikum

PanalitianPrasajarah taun-taun ka dieunakeun muka

. hasanah anyar pikeunsajarah kabudayaan Sunda.Tumali jeung hal eta, panali-

. tian prasajarah diSumedang hususna, aya

kaitanana jeung fauna verte-brata, tim Bale ArkeologiBandung nu ngayakeun

panalitian di DesaJembarwangi jeung

sabudeureunana bawahanKacamatan Tomo

Kabupaten Sumedang,bulan Mei2007. Kitu di

antarana anu diungkabkeunku Prof. Dr. Hj.Nina Lubis

dina bukuna "SejarahSumedang ~ari Masa ke

Masa" .

62 --

Situs Jembarwangl

-r:na barang purbakala anukapendak nurutkeun Nina,katalungtik,dumasarkanajenis-

na, huntu jeung tulang fauna anugeus jadi fosUkanyahoanasalna tinaKolompok hewan gajah purba (ste-godon sp.), Cervus sp jeungBoviddaesp. FragmenfosUnuasalnatina stregodonsp di antaranadiwan-

. gun tina bagian huntu bonggol senditulang kering luhur jeung potongantulangpingping.Tinakolompokcervussp. Diwangun Una bagian sungutjeung jajaran huntu. TI kolompokBovilae sp diwangun tina sawatarafosU huntu. leu teh pepend~kan numimiti di kawasan perbukitan PasirMalati, pangpangnadi kawasanBlokGegermaja nu langsungtapel watesjeung walungan Cisaar jeung BlokReumapeundeu,500 meter kalereunBale DesaJembarwangi.

Sacara geografis tempat kapen-dakna fosil vertebratateh di'kawasanperbukitan nu umpak-umpakantapihandap nu perenahnadi tapel watesMajalengka, dibeulah ku walunganCimanuk anu ngamuara di basisirkaler Laut Jawa. Ku jalan kitu,paling

henteu Sumedang mangrupa bagiantina kajadian migrasi fauna purba tidaratanAsia ka K~puloanIndonesia,pangpangnaPulo Jawa bagian Kulondina mangsaprasajarah. .

Lian ti manggihan fosil faunapurba,tacankapanggihdeui paparab-otan batu samemeh jaman megaIi-tikum. Papanggihan pangreana tijaman prasajarah di Sumedang,pependakanjaman tatanen, hususnajaman megalitikum.Situs-situsmega-litik ampir di sabagian gadewewengkon Sumedang kayaningDarmaraja, Jatigede,Wado, GunungTampomas, Gunung Lingga jeungtempat-tempatsejenna.Etasitus-situsdigunakeun deui dina jamansabadana,tepika jaman Islam,malahtepi ka kiwari,atawadina istilaharke-ologimahdisebutnateh Situssaterus-na.

Fosil Stegadon ti JembarwangiMangsa tatanen di Indonesia

dimimitian kira-kira mareng jeungkamaher manusa ngasah papara-botan tina batusarta mimiti dikenalnatehnik nyieungarabah.Terustatanen

Mangle No. 2220

Kliping Humas Unpad 2009

. Nvusur Galur Mapav Ia

nu lahir tina upaya rnanusa prasajarahpikeun nyurnponan pangabutuh hirup-na sarta ngamekarkeun kahirupananyar. Ku jalan tatanen, hartinamanusa hirupna geus netep turtagede kamungkinan maranehan'anageus . bisa ngalilindeuk sate hewananu ilahar dijadikeun hewan piaraan(temak). Oina tarap kahirupan anu

. kieu sawadina rupa-rupaning sendi-sendi kahirupan sejenna bakal robahsajalan jeung karaharjaan anu kahon-tal.

Oi kalangan masarakat basajan,parobahan nu kajadian, nyaeta nam-bahanana jumlah anggota kulawargakusabab paktor kelahiran anu dinaahima bakal ngabalukarkeun diranjah-na leuweung dipake lahan pertcimian,pangwangunan perumahan tingkatbasajan, masalah sanitasi jeung.numpukna runtah nu ngabalukarkeuncemama lingkungan jeung sajabana.

Masalah sanitasi jeung numpuknaruntah mangrupa cemama lingkungannu ngabalukarkeun daratangna bibitkasakit nu ngakibatkeun datangnamalakalmaot.

Tapi aya oge kauntunganana, kumahabuna sasalad kasakit jeungbrabruna jalma-jalma ngadadakgarering, kapan juljol datang jalma-jalma pinter, dukun jeung ahli pengo-batan anu mere pitulung tadina mah.Ku kituna peran reliji beuki nyata beukidipikabutuh jeung beuki karasa ayanaku masarakat. Jalma-jalma jadimaphum yen nu gering bisa cageurlamun benet-bener ditambaan. Acara-

acara ritual keur nyageurkeun nugarering jeung keur tolak balai.Oilakukeun dina waktuna masarakat

diserang ku sasalad kasakit. Lian tikitu aya oge upacara ritual keur dunyapertanian anu dipercaya bisanyuburkeun tanah jeung nyuburkeunpepelakan turta miharep hasilnamucekil.

Oina kahirupan .relijius, dinamangsa.ahir tatanen, mekar sarupan-ing tradisi nu boga corak jeung sipathusus, nyaeta tradisi megalitik.Pangna disebut kitu, dina sajero eta,muncul tradisi ngagunakeun batubadag, bisa jadi lain keur nyumponan

pangabutuhjasmaniah (paparabotanpraktis). Tapi keur nyumponanpangabutuh ,rohamiah. Sabagiangede bahanmatina materialnu digu-nakeun mehmehanhenteu dipigawe.Sanajan katingalna aya tapakmigawe,daponngabentuksapertianudipikahayang. Saperti contona,diratakeunatawa digaris-garismakemotip nu dipikahayang. .

Oasar kahirupan reliji masarakatjaman megalitik mangrupa sikep kaalam kahirupan sabada mao1.Masarakatmangsaharitapercayayenroh (arwah)manusa henteu musnahdina waktu maranehna maot, tapitetep hirupjeung boga lajuning lakukahirupandinawujud-wujudrohaniah-na, tepi ka roh-roh luluhur dianggapkacida mangaruhanana kana jalankahirupanturunannadi dunya.

Pikeun ngaho'rmat jeung keursarana komunikasi,nya nyieun saru-paning media anu lian ti ngandungma'na merenahkeunroh para luluhurdina tatarananu leuwihluhur.

Aya ma'nana oge pikeun leuwihngadeukeutkeunpuncak gunung nudianggap dunya luhur jeung dunyahandaptempat kumelipnaanak incu.Oina hal ieu umumna disebutkeun yenmaksud utama tina diwangunna etawawangunan, teu luput tina kasangtukang pamujaan karuhun jeungharepan karaha~aankeur anu hirupkeneh.

Ampir sakabeh media panghor-matan jeung komunikasi diperenah-keun dina umpak-umpakananu toha-ga, anu nyusunbeuki luhur beuki leu-tik jiga aseupan nangkub. Memangbentukna diwujudkeun keur replikatina bentukgunungwaktueta gunungdianggapjadi alam arwah nu abadi,tepi ka dipandangjadi gunungsuci.

Lian ti' wawangunanumpak-umpakan,karya tradisi megalitikbisamangrupadolmen,peti mati tina batu,kamar batu, kuburan batu, sarkofa~gus, kalamba,waruga,batu,kandangjeung temu gelang. Oi tempat etabiasanadiadegkeunage sababarahabatu gede sejenna keurngalengkepanatawamediapamujaankaruhunsapertimenhir,arca karuhun,

batu sasajen, lulumpang batu, lisungbatu, batu dakon, batu pangcalikan,atawatembok batu.

Hasil panalitian arkeologi prasa-jarah di Sumedang, tepi ka kiwarididominasi ku papanggihan tradisi.megalitik.Oumasarkanahasilpanalit-ian arkeologi,bisa diungkabkeunyendina mangsasamemehtradisimegal-itik lumangsung, masarakat jamanharita condong maratuh di kawasansisi wetan TalagaBandung,dirojongku ayana situs-situs prasajarah nukapanggihdi eta kawasan,'nu jamanharita tapel wates jeung Sumedang.Oi antarananu kapanggihteh obsidi-an, jeung nu sejen-sejenna,titinggaljaman mesolitikjeung neolitik,kaya-ning situs-situs nu aya di GunungManglayang, Cibiru Wetan, jeungCileunyi jaman harita. Henteu nutupkamungkinan yen dina jamansamemehna,waktu Talaga Bandungmasih keneh hirup,masarakatprasa-jarah nareangan lahan deukeut caikeur dipake sumber kahirupan.Kakara dina jaman sabadana,waktupangabutuh lahan keur pamatuhanbeuki ngadongsok, sabab penduduk.beuki nambahan, nya masarakatmuka lahan anu pangdeukeutnanyaeta kawasan Sumedang.Panalitian saterusna, tangtu masihmukadina pae-poenu bakaldatang.

Titinggal ArkeologiOi Sumedang sabagian gede ti-

tinggal arkeologi diwangun ku wawan-gunan teras umpak nu asalna ti jamanprasajarah nu digunakeun keneh dinaj~man Hindu, Buda, Islam, malah tepika ayeuna. Teu kabeh titinggal arke-ologi bisa dideskripsikeun, sababsabagian gede situsna geus ngala-man transformasi,boh ku alam boh kumanusa. Sabagian gede situs numasih bisa didata, ayeuna nungguwaktu dipindahkeun, sabab lokasisitus mimiti ruksak balukar kalakuan

manusa nu ngaganggu situs lantaranlahanna dipake tatanen, hususnanyawah jeung ngebon. Oi antara situs'anu sakitu lobana, anu bisa kenehdidata jeung dideskripsikeun. ***(Diteraskeun minggu payun)--