Jaarverslag PgD 2013€¦ · Workshop Profilering van de psychologie - 17 april 2013 Tijdens deze...
Transcript of Jaarverslag PgD 2013€¦ · Workshop Profilering van de psychologie - 17 april 2013 Tijdens deze...
1
PgD-Jaarverslag 2013
Inleiding Dit verslag omvat een inhoudelijke samenvatting van de activiteiten van de PgD in 2012.
Dit is onderverdeeld naar kwartalen. In dit jaarverslag zijn de bijlagen en de jaarrekening
niet opgenomen. Meer informatie is op te vragen bij de directie, via
Eerste kwartaal 2013
Plannen 2013 en 2014
De dienstverlening van de PgD gaat ook onder de nieuw samengestelde directie op volle
toeren verder. In de eerste maanden van het jaar hebben al diverse activiteiten
plaatsgevonden, waarover we in deze nieuwsbrief graag berichten. De PgD staat nu en in
de toekomst voor het vergaren en verspreiden van psychologische expertise als basis
voor kwalitatief goede ouderenzorg. We verheugen ons in het feit dat ruim 240
psychologen elkaar via de PgD weten te vinden.
Voor 2014 staan enkele ontwikkelingen in de organisatie op de agenda. De PgD zal dan
verder gaan als zelfstandige stichting. Dat betekent dat er nieuwe overeenkomsten
gesloten worden met de deelnemende organisaties, de docenten en de supervisoren. Alle
belanghebbenden worden hier uiteraard tijdig over geïnformeerd. In principe zullen
kosten en diensten vergelijkbaar blijven met het huidige pakket. Wel komen er, in reactie
op vragen van deelnemers aan het samenwerkingsverband, wat aanpassingen om de
tarifering transparant te maken.
De nieuwe stichting zal een commissie van Toezicht benoemen en deze zal vervolgens de
aanstelling van de directieleden moeten goedkeuren. Wij houden u op de hoogte van de
ontwikkelingen, via deze nieuwsbrief en zonodig tussentijds extra.
Actualiteiten op de website
Op het forum zijn in dit kwartaal o.a. de volgende thema’s ter discussie gesteld: cva-
revalidatie in verpleeghuis, Lichttherapie en Video Interactie Begeleiding.
2
Een account kan via de volgende link http://www.pgdexpertise.nl/user/register
aangevraagd worden. Vervolgens zullen wij de aanvraag beoordelen en krijgt u bericht,
zodra u kunt inloggen.
Samenwerking met de VU: Stageplaatsen gezocht
Aan de faculteit Klinische Psychologie van de Vrije Universiteit Amsterdam bestaat er een
leerstoel Klinische Ouderenpsychologie. In dit kader wordt het mastervak Klinische
Ouderenpsychologie aangeboden. De docenten in dit vak zijn hoogleraar
Ouderenpsychologie Anne Margriet Pot en docent Iris van Asch.
Om masterstudenten de gelegenheid te geven praktijkervaring op te
doen in de Ouderenzorg is er behoefte aan samenwerking met
zorgorganisaties die een stageplaats kunnen aanbieden. Een vaste
samenwerkingsrelatie met de VU betekent dat stagiaires ingezet
kunnen worden voor een bijdrage aan wetenschappelijk onderzoek in de klinische
praktijk, bijvoorbeeld door de Masterthese te koppelen aan de stage. Dit onderzoek zal
begeleid worden door de VU. Bekijk de bijlage voor meer informatie.
Tot de dood hen scheidt… – 30 januari 2013
Op woensdag 30 januari 2013 organiseerde de PgD een studiemiddag met als thema ‘Tot
de dood hen scheidt…’. Na een lang leven samen is het voor veel (echt)paren niet altijd
gemakkelijk om de ouderdom op goede wijze samen te beleven. Door ziekte en
achteruitgang van mogelijkheden van een of beide partners kan de relatie onder druk
komen te staan. Zorgverleners vinden het vaak moeilijk om paren goed te begeleiden.
De psycholoog kan (echt)paren ondersteunen bij het vinden van een nieuw evenwicht in
hun leven op latere leeftijd. Ook kan de psycholoog andere zorgverleners adviseren bij
de begeleiding van (echt)paarproblematiek. De studiemiddag ging in op de dynamiek van
ouder wordende (echt)paren vanuit het systeemtherapeutisch perspectief. Ruim 40
geïnteresseerden woonden de bijeenkomst bij. In de bijlage is een samenvatting
opgenomen.
Kitwood en Belevingsgerichte Zorg – 21 maart 2013
Op donderdag 21 maart 2013 organiseerde de PgD een
studiemiddag met als thema ‘Kitwood en Belevingsgerichte Zorg’.
3
Het motto van de Engelse psycholoog Tom Kitwood, pionier in de zorg voor mensen met
dementie was: ‘The person comes first’. Zijn werk vormt de basis voor Persoons- en
belevingsgerichte zorg voor mensen met dementie. Door de nadruk te leggen op
persoonsversterkend contact met mensen met dementie, blijken zij een aantoonbaar
beter gestemd. Op de studiemiddag stonden het werk van Kitwood en de methodiek van
Dementia Care mapping centraal. Ruim 60 geïnteresseerden woonden de bijeenkomst
bij. In de bijlage is de samenvatting opgenomen.
Workshop Supervisie geven – 15 maart 2013
Op vrijdag 21 maart 2013 organiseerde de PgD een workshop voor de supervisoren die
namens de PgD supervisie geven aan psychologen die aangesloten zijn bij de PgD. We
hebben tijdens deze workshop good practices uitgewisseld en kwaliteitscriteria opgesteld
voor goede supervisie. Drie thema’s kwamen hierbij aan de orde: Het vestigen en
bewaken van een goede werkrelatie, het stimuleren van reflectie op het eigen
functioneren en deskundigheids-bevordering.
De workshop werd bijgewoond door 15 supervisoren en door hen positief gewaardeerd.
De uitwisseling zal uiteindelijk resulteren in een duidelijke richtlijnen voor het geven van
kwalitatief hoogwaardige supervisie via de PgD.
Activiteiten van PgD-leden
Op 1 februari 2013 organiseerde Gerion het 6e symposium in de reeks
gedragsproblemen bij ouderen, 'Niet normaal meer?!'. Marja Vink organiseerde het
uitverkochte symposium en verzorgde hier de inleidende presentatie ‘Psychiatrische
problematiek: onthand of toegerust?’. Op de website van de PgD staat een verslag van
dit symposium dat is gemaakt door Annemeike Kuperus, Willeke Stein, Willemijn Rietkerk
en Anneke van Beijnum.
Jackelien Rikkers heeft samen met een collega binnen Lelie zorggroep op 28 januari, 11
februari, 7 en 21 maart 2013 samen met een collega een cursus Korsakov gegeven aan
nieuwe medewerkers van locatie Slingedael.
Op 14 maart is de GERION Delta lezingencyclus ‘VERBROKEN
VERBINDING? Over aansluiten en contact bij dementie’ van start
gegaan. Op 11 april, 16 mei en 13 juni 2013 vinden de volgende
bijeenkomsten plaats.
4
Marja Vink en Willemijn Rietkerk hebben als gastsprekers gesproken bij het
Alzheimercafé Almere over Therapeutische gesprekken bij dementie.
Frederik Jan Bruijel heeft op 25 maart 2013 een lezing gegeven aan behandelaren van
het Zonnehuis in Amstelveen met als thema ‘De mondige klant, zorgen voor een reële
samenwerking.’
Workshop Profilering van de psychologie - 17 april 2013
Tijdens deze workshop leren psychologen communiceren over de randvoorwaarden voor
het uitoefenen van hun vak en leren zij werken met jaarplannen.
Het werk van de psycholoog in de ouderenzorg wordt gewaardeerd vanwege de
gespecialiseerde kennis en kunde. Het vak kenmerkt zich zo langzamerhand door een
enorme diversiteit in werkzaamheden. Daarom is het belangrijk dat psychologen in de
ouderenzorg goed duidelijk kunnen maken wat ze te bieden hebben en onder welke
randvoorwaarden. Zo kunnen zij de verbinding zoeken van de psychologische expertise
met de bedrijfscultuur en visie van de instelling. In deze workshop leren psychologen hun
competenties en taken goed kenbaar te maken aan het management van de instelling.
Belangrijke onderwerpen zijn: het kennen en optimaal gebruiken van de eigen
competenties, weten welke randvoorwaarden en hulpmiddelen nodig zijn voor een
doelmatige en doeltreffende vervulling van de functie, strategisch communiceren, en het
opstellen van een jaarlijks werkplan. Deze workshop is al eerder gegeven en enthousiast
ontvangen: ‘boeiende afwisseling tussen luisteren en opdrachten uitvoeren’, ‘handige
tips’, ‘veel nieuwe inzichten’, ‘motiveert om mezelf meer ‘gezicht’ te geven in de
instelling’. Deze cursus is bedoeld voor psychologen die de waarde van de psychologie in
de eigen instelling goed herkenbaar willen communiceren.
Bernadette Willemse Willemijn van der Vleuten
5
Gebruik van de HAP in de klinische praktijk – 14 juni 2013
De Hetero Anamnestische Persoonlijkheidsvragenlijst (HAP) is
ontwikkeld voor onderzoek naar persoonlijkheidskenmerken van
een cliënt via een informant. Voor de ouderenzorg is het een
aantrekkelijk
instrument, omdat persoonlijkheidsonderzoek bij kwetsbare
ouderen niet altijd (betrouwbaar) kan worden afgenomen. In deze eendaagse cursus
geven de ontwikkelaars van het instrument, Harry Barendse en Toine Thissen, instructie
over indicaties, afname en interpretatie van de scores. Deze cursus mocht zich de
afgelopen jaren verheugen in een grote belangstelling. Meld je dus zo snel mogelijk aan.
Docenten: Toine Thissen & Harry Barendse
Tweede kwartaal 2013
Programma 2014
Zoals aangekondigd in de vorige nieuwsbrief gaat de PgD per 1 januari 2014 verder als
zelfstandige stichting. Dit najaar volgt hierover meer informatie. Voor de dienstverlening
en tariefvoering zal er zoals aangegeven niet veel veranderen. Wel zullen we streven
naar grotere transparantie en proportionaliteit van de bijdrage. Wij ontvangen graag een
bericht per mail indien de contactgegevens van uw organisatie niet meer actueel zijn.
Inmiddels zijn we via het Leden Forum de behoeften aan het verzamelen voor het
scholingsprogramma 2014. Dit zal weer bestaan uit vier interactieve studiemiddagen,
enkele workshops & masterclasses en de twee cursussen ‘begeleiding verzorgende
teams’ & ‘HAP’.
6
Workshop Profilering van de psychologie
“De afwisseling van theorie en praktijk maakt het leuk en dynamisch” -
Deelnemer workshop profilering, 17 april 2013
Onder leiding van Willemijn van der Vleuten en Bernadette Willemse hebben op deze
middag de deelnemers aan de workshop zich gebogen over de vraag hoe zij zich als
psycholoog optimaal kunnen profileren in hun organisatie. Niet altijd is iedereen duidelijk
waarvoor en op welke wijze de psycholoog het beste ingeschakeld kan worden en het is
aan psychologen zelf om hier duidelijkheid over te geven. Ook is in de workshop aan de
orde geweest hoe je samen met het management prioriteiten stelt en deze opneemt in
een werkplan. Lees in de bijlage een verslag van een deelnemer.
Gebruik van de HAP in de klinische praktijk “Ik ben zeker gemotiveerd om de HAP nu vaker te gaan gebruiken” - Deelnemer
cursus HAP, 14 juni 2013
Ook dit jaar was er weer voldoende belangstelling voor de cursus heteroanamnestische
persoonlijkheidsvragenlijst (HAP). De cursus werd dit jaar door 17 deelnemers gevolgd
en met een 7,8 gemiddeld gewaardeerd. De HAP is ontwikkeld voor onderzoek naar
persoonlijkheidskenmerken van een cliënt via een informant, bijvoorbeeld een naast
familielid. Voor de ouderenzorg is het een
aantrekkelijk instrument, omdat
persoonlijkheidsonderzoek in een
gesprek bij kwetsbare ouderen niet altijd
(betrouwbaar) kan worden uitgevoerd.
De docenten Toine Thissen en Harry van
Schijndel zijn tevens ontwerpers van het
instrument. Na een bespreking van de
theorie van de ontwikkeling van de
persoonlijkheid, volgde in de middag een
workshop waarin de deelnemers eigen
casuïstiek inbrachten en
bediscussieerden.
7
Activiteiten van PgD-leden
April 2013 ‘Je mag boos zijn op de dementia, maar niet op elkaar’. Dubbelinterview Marja
Vink vs. Fenny Wiss over ontremd gedrag in Alzheimer Magazine, p. 8-11
Op donderdag 20 juni 2013 vond in Amersfoort het voorjaarscongres Sectie
ouderenpsychologie NIP plaats. Thema's waren: Behandeling van ouderen in de eerste
lijn • Schematherapie bij ouderen • Cognitieve gedragstherapie bij ouderen • EMDR:
Casuïstiek en aanpassingen aan protocol bij ouderen • Person centered care in de
dementiezorg.
Hester Burger en Manon Wardenaar hebben op 13 en 21 mei een nieuwe les verzorgd in
de scholingsreeks Dementie. Het onderwerp van de les was "Gedragsbeïnvloeding" en er
werd gesproken over en geoefend met leertheoretische principes. De les was bestemd
voor medewerkers van Laurens Delfshaven.
Op 21 mei waren Marise van der Linden en Marije de Hen
gastspreker bij het Alzheimercafé van Laurens Antonius
Binnenweg. Het thema van de bijeenkomst was "Moeilijk
en onbegrepen gedrag".
Op 5 juni 2013 sprak Maritza Allewijn op het avondsymposium ‘Dementie in de
schijnwerpers’, georganiseerd door het KNMG, district XIII. Haar voordracht was getiteld:
Dementie: Is er (kwaliteit van) leven na de diagnose? Centraal stond de vraag hoe
hulpverleners, in dit geval artsen, hun behandeling en begeleiding kunnen laten
aansluiten bij de individuele betekenisverlening en aanpassingsmogelijkheden van de
persoon met dementie en diens familie en vrienden. Dergelijke ‘Hulpverlening op maat’
helpt de persoon met dementie belangrijke uitdagingen aan te gaan, zoals het behouden
van een positief zelfbeeld, het onderhouden van dierbare relaties en behoud van eigen
identiteit. Andere sprekers op het symposium waren prof. Philip Scheltens van het
Alzheimercentrum Vumc en dr. Wilma Knol, klinisch geriater & klinisch farmacoloog,
Tergooiziekenhuizen.
Tijdens het voorjaarscongres van de NIP-sectie
Ouderenpsychologie ‘Behandelmethodes voor ouderen onder de
loep’ te Amersfoort hebben meerdere PgD psychologen workshops verzorgd, namelijk
- EMDR bij ouderen: casuïstiek en aanpassingen aan protocol bij ouderen door
Marja Vink & Frederik Jan Bruijel
- Behandeling van ouderen in de eerste lijn: welke mogelijkheden zijn er? Door
Lucinda Meihuizen
- Systeembehandelingen bij ouderen door Maritza Allewijn
8
Frederik Jan Bruijel neemt deel aan de expertgroep Zorg en Dwang van VWS.
Psychologen in de ouderenzorg vinden elkaar nu ook op Twitter! Volg bijvoorbeeld Anne
Margriet Pot, Margje Mahler of Maritza Allewijn.
De Ziekte van Parkinson: voer voor psychologen? - 18 september 2013
Bij de Ziekte van Parkinson staan bewegingsbeperkingen op de voorgrond. Inmiddels is
wel duidelijk dat het lang niet altijd hierbij blijft. Naast lichamelijke veranderingen zien
we ook problemen in het denken, waarnemen, communicatie en stemming. Bij veel
Parkinsonpatiënten komt ook dementie voor, die we soms onder de noemer Lewy Body
dementie kunnen scharen. Het is dan ook geen gemakkelijke opgave om met de Ziekte
van Parkinson te leven of met iemand samen te leven die deze aandoening heeft. De
laatste jaren is de aandacht voor de aandoening nieuw leven ingeblazen, bijvoorbeeld
door aangepaste revalidatieprogramma’s. Welke rol speelt de psychologie hierbij? Wat
zijn de taken voor de psycholoog in de begeleiding van mensen met de Ziekte van
Parkinson en welke methodiek kan hiervoor worden ingezet? Op de studiemiddag komen
zowel theoretische aspecten als praktijkervaringen aan bod.
De middag wordt verzorgd door
Karolien Harink & Debby van Rhijn.
9
Derde kwartaal 2013
Stichting PgD in oprichting heeft een nieuw bestuur
” Als psychologen hun kennis en ervaring bundelen, kunnen
zij meer bijdragen aan de kwaliteit van de hulpverlening aan
kwetsbare ouderen.” – Maritza Allewijn, directeur PgD
Een lange geschiedenis
De PgD is opgericht in 1971 door Leo Cahn, ouderenpsychiater en
toenmalig directeur van de Stichting Verpleeghuizen Nederland
(SVN). Onder deze Stichting vielen destijds de Magnushof in
Schagen, de Heremalerhof in Harmelen, de Lisidunahof in Leusden en
de Stichtse Hof in Laren. Na pensionering van dr. Cahn in 1986 nam
Han Diesfeldt de leiding van de PgD over, daarin later ondersteund
door Maritza Allewijn. Beiden waren werkzaam als respectievelijk
klinisch psycholoog en Gz-psycholoog in De Stichtse Hof. Na de
ontvlechting van de SVN in 1995 hielden de voormailig fusiepartners
toezicht op de PgD door een Commissie van Toezicht die bestond uit
directeuren van de vier zorgorganisaties. Dhr. Diesfeldt heeft per 1
juni 2012 zijn taken voor de PgD neergelegd in verband met zijn
pensioen gegaan. De ondersteuningsverplichting van de voormalige
fusiepartners van de SVN is hiermee komen te vervallen.
Op naar een zelfstandige rechtsvorm
De directie taken zijn per juli 2012 overgenomen door Maritza Allewijn en Irène van
Kessel. De tweede helft van 2012 heeft de nieuwe directie aangegrepen om de huidige
situatie te analyseren en de toekomstvisie te concretiseren. Hierbij heeft de directie input
van de aangesloten zorgorganisaties gevraagd via een klankbordgroep bestaande uit
Marja Vink (Zorgspectrum), Eva Knapper-van der Meulen (Laurens), Sabine Sebel
(Axioncontinu), Willemijn Rietkerk-Grakist (Zorggroep Almere) en Willemijn van der
Vleuten (Vivium Zorggroep).
Voor de middellange termijn is hierbij afgewogen of de PgD zou kunnen toegroeien naar
een zelfstandige rechtsvorm. In goed overleg met vertegenwoordigers van Vivium, die
nu nog de verantwoordelijkheid voor de PgD draagt, is afgesproken concreet toe te
werken naar een zelfstandige Stichting PgD, met als streefdatum 1 januari 2014
vastgelegd.
10
Nieuw bestuur
Op 25 september 2013 heeft het eerste bestuursoverleg plaatsgevonden. De
bestuurders van de Stichting PgD in oprichting hebben de rollen verdeeld. Yolande Kuin
(voorzitter) is ontwikkelingspsycholoog en psychogerontoloog aan de Radboud
Universiteit Nijmegen en vele jaren voorzitter van de sectie ouderenpsychologie van het
NIP en nog steeds actief bij RINO en GERION. Henk Geertsema (secretaris) is
gezondheidszorgpsycholoog en hoofd nascholing GERION. Hij is gespecialiseerd in
onderwijskunde en professionele ethiek en actief bij de RINO, het NIP en de Europese
federatie van psychologen. Theo Arts (penningmeester) is voormalig regiodirecteur
Vivium Zorggroep en bestuurslid van diverse zorgorganisaties in de ouderenzorg. Tijdens
dit overleg zijn de door de directie voorbereide plannen vastgesteld.
Alle aangesloten zorgorganisatie ontvangen eind oktober het verzoek een nieuwe
aansluitingsovereenkomst te ondertekenen, zodat de PgD ook in de toekomst de
kwaliteit van zorg aan ouderen kan verbeteren door het vergaren, delen en
verspreiden van psychologische kennis. In de volgende nieuwsbrief meer informatie over
de Stichting PgD Psychologische expertise voor de ouderenzorg.
Wat betekent dit voor u als aangesloten zorgorganisatie?
We sturen u binnenkort een nieuwe aansluitingsovereenkomst waarmee we de
samenwerking opnieuw willen bekrachtigen. Dit is noodzakelijk i.v.m. de zelfstandige
rechtsvorm.
Nieuwe collega of leidinggevende?
We blijven graag op de hoogte van de mutaties in de bij de PgD aangesloten
vakgroepen. Ook nieuwe post- of mailadressen ontvangen we graag, zodat we de juiste
betrokkenen kunnen benaderen.
11
Collega zoeken via de Wie is Wie
Van enkele collega’s horen we dat zij de emailadressen of telefoonnummers van collega
PgD psychologen niet kunnen vinden. Daarom deze toelichting:
1. Ga naar http://www.pgdexpertise.nl/leden-forum/wie-is-wie
2. Zoek op naam
3. Klik op de enveloppe onder de foto voor het email adres en klik op ‘volledig
profiel’ om de werkplek, het adres en telefoonnummer te lezen.
We hopen dat iedereen elkaar zo weet te vinden. Verbetersuggesties voor de website
blijven welkom!
Programma 2014
Het scholingsprogramma 2014 is al deels bekend gemaakt via
de website. Dit zal weer bestaan uit vier interactieve
studiemiddagen, enkele workshops & masterclasses en de
twee cursussen ‘begeleiding verzorgende teams’ & ‘HAP’.
Schrijf in via de website! Een account kan via de volgende
link http://www.pgdexpertise.nl/user/register aangevraagd
worden. Vervolgens zullen wij de aanvraag beoordelen en
krijgt u bericht, zodra u kunt inloggen.
Onderzoek PgD als educatief voorbeeld gebruikt in r ecent statistiekboek – ingekomen bericht Han Diesfeldt, oud directeur PgD
In een recent statistiekboek voor bachelorstudenten in de gedragswetenschappen is een
project van de PgD gebruikt als educatief ‘doorlopend voorbeeld’. Het studieboek is
geschreven door dr. Jules Ellis, docent van de cursus Psychometrie en Besliskunde bij het
12
Onderwijsinstituut voor psychologie en kunstmatige intelligentie aan de Radboud
Universiteit te Nijmegen. Om studenten vertrouwd te maken met de beginselen van de
factoranalyse (p.19- p.87) is een in 1997 gepubliceerd onderzoek naar de Depressielijst
als doorlopend voorbeeld gebruikt (Han Diesfeldt, De Depressielijst voor
stemmingsonderzoek in de psychogeriatrie, Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie,
1997, 28, 113-118). Dit moderne statistiekboek is zeer toegankelijk en, wie had dat
gedacht, soms zelfs geestig geschreven, bijvoorbeeld waar Ellis een Shocking Program
against Statistical Secondhanders voorstelt, dat met een lichte elektrische schok zou
moeten waarschuwen tegen klakkeloos toepassen van ‘default’ SPSS-routines. Het boek
(Factoranalyse en Itemanalyse) is deel 5 in de serie Statistiek voor de psychologie, en is
uitgegeven door Boom Lemma, Den Haag, 2013 (isbn 978-90-5931-975-2). De
depressielijst is nog steeds een belangrijk instrument in de psychologische hulpverlening
aan ouderen, mede dankzij gedegen kennis van de door de lijst gemeten factoren.
Bestuurder Hermalerhof gaat een andere uitdaging aa n – kort verslag
afscheidsreceptie 11 september 2013
Rien van der Kolk, voorzitter van de Raad van Bestuur van De
Rijnhoven, gaat 1 oktober 2013 met pensioen en legt dan zijn
bestuursfunctie neerlegt. Op 11 september nam hij afscheid van
collega’s en relaties. Het thema van de receptie was cultuur.
Omdat locatie Heremalerhof en dhr. van der Kolk zelf aan de voet
heeft gestaan van de oprichting van de PgD waren ook Maritza en
Irène hierbij aanwezig. Wij wensen dhr. van der Kolk alle goeds.
Deelname aan wetenschappelijk onderzoek: Een Update van het
Onderscheidend Vermogen van de Amsterdamse Dementie Screeningstest
(ADS-6) – oproep volgt binnenkort van Meta van Toutert
Omdat het van groot belang is dat het diagnosticeren van een dementie zo vroeg
mogelijk en zo zorgvuldig mogelijk gebeurt, wil dit onderzoek de normen van
bovengenoemde test herijken. Om dit goed te doen zijn testgegevens en een aantal
andere gegevens nodig. Voor dit onderzoek vragen we binnenkort via de mail ook de
medewerking van de bij de PgD aangesloten psychologen.
13
De Ziekte van Parkinson: voer voor psychologen? - 18 september 2013
Op woensdagmiddag 18 september vond
de PgD-studiemiddag ‘De Ziekte van
Parkinson, voer voor psychologen?’
plaats. Docenten van deze middag waren
Karolien Harink en Debby van Rhijn.
Aan de hand van een beeldopname van
een gesprek dat Debby voerde met een
van haar cliënten, gaf ze een
uiteenzetting van de symptomen van de
Ziekte van Parkinson (ZvP) en de
consequenties hiervan voor het dagelijks
leven.
Indrukwekkend was het interview dat Karolien had met Anneke Blok, die al 30 jaar
Parkinson heeft en er een prachtig werkboek over schreef: ‘Op pad met Parkinson’.
Anneke Blok ziet als een van de taken van de psycholoog dat die kan helpen door je ‘te
leren jezelf beter te begrijpen’. Lees meer in de bijlage aan het eind van deze
nieuwsbrief.
Activiteiten van PgD-leden
Samen met Els Kruidenier (creatief therapeut bij GGZ centraal) heeft Maritza Allewijn de
train-de-trainer cursus 'Op zoek naar zin' bij het Trimbos Instituut verzorgd. De cursus
OP zoek naar Zin is een evidence-based methode om ouderen met depressieve klachten
te behandelen. In de train de trainers cursus leren de begeleiders onder meer
motivationele gespreksvaardigheden en het begeleiden van therapeutische
groepsprocessen. Meer informatie:
http://www.trimbos.nl/onderwerpen/preventie/ouderen/op-zoek-naar-zin.
De nieuwe versie van de participatielijst 3.0 is beschikbaar via de Kennisbank van de
website http://www.pgdexpertise.nl/leden-informatie/kennisbank. Han Diesfeldt heeft
deze lijst ontwikkeld.
Elles Zwart heeft in september les gegeven op de GZ-opleiding voor de Rinogroep. Het
betreft om het blok ‘volwassenen en geriatrie’.
14
Op 17 en 31 oktober zal Hanne Vriezen (Frankelandgroep) twee bijeenkomsten
verzorgen binnen een cursus voor mantelzorgers van patiënten met de ziekte van
Parkinson. Op interactieve wijze zal aandacht besteed worden aan de veranderingen die
kunnen optreden in cognitie, stemming en gedrag en de invloed hiervan op de relatie.
Benite Beijert, GZ psychologe, levert dit jaar tweemaal een bijdrage aan het Alzheimer
café van de Frankelandgroep te Schiedam. Op 8 oktober geeft zij uitleg bij de "Alzheimer
Experience". Dit is een interactieve mediaproductie van Alzheimer Nederland. Zeer de
moeite waard en gratis te bekijken op internet: www.alzheimerexperience.nl
Op 21 september heeft de boekpresentatie van het boek ‘Handig bij
dementie’ plaatsgevonden. Lenie Vermeer (Lelie Zorggroep) heeft dit
samen met Ruud Dirkse geschreven (zie verder het persbericht in de
bijlage). In dat kader staat Lenie ook als een van de hoofdsprekers op
het jubileumcongres van ‘Moderne Dementiezorg’ in november. Al
enkele jaren geeft Lenie ook workshops over de kunst van het verleiden
bij mensen met dementie en apathisch gedrag.
De persoonlijkheidstheorie van Millon en de benadering van cliënten met
persoonlijkheidsstoornissen werden behandeld tijdens een klinische les van Marije de Hen
op 19 september. De les was bestemd voor verpleegkundigen van alle afdelingen van
Laurens Antonius Binnenweg.
Op 24 september was een Voorlichtingsmiddag over het CVA-revalidatie programma
Laurens Therapeutisch Klimaat, door Marieke Terwel, GZ-psycholoog en Cobie van
Bruchem, specialist ouderengeneeskunde.
Eva Knapper heeft op 26 september een les verzorgd met als onderwerp Fronto-
temporale dementie voor het personeel van de afdelingen voor Jong Dementerenden in
Laurens Antonius Binnenweg.
In september is een artikel geplaatst in de GZ-psychologie van Marja Vink (Zorgspectrum
en VUmc) over de profielopleiding ouderenpsycholoog. Het artikel is via de website in te
zien.
In augustus heeft Han Diesfeldt een artikel geschreven over test-hertestbetrouwbaarheid
van de GIP: ‘Wat is een reëel verschil bij herhaalde metingen met de Gedrags-
observatieschaal voor de Intramurale Psychogeriatrie (GIP)? Onderzoek bij deelnemers
aan psychogeriatrische dagbehandeling. Het artikel is te lezen op de website van de PgD.
15
Lucinda Meijhuizen van Zorpartners Midden Nederland heeft een omschrijving gemaakt
van de taken en verantwoordelijkheden van verschillende leden van de vakgroep
psychologie: de Gz-psychologen, de psychologen in opleiding tot GZ psycholoog en de
basis- of masterpsychologen. Ze heeft deze beschrijving beschikbaar gesteld voor leden
van de NIP sectie Ouderenpsychologie en ook voor de website van de PgD. De
omschrijving kan als uitgangspunt dienen voor het maken van taakfunctie
omschrijvingen binnen andere vakgroepen.
Het congres ‘Grijs en van de wijs’ op 26 september jl. besteedde aandacht aan ouderen
in instellingen die moeilijk hanteerbaar gedrag vertonen. Het aantal cliënten met
psychiatrische problematiek in verpleeg- en verzorgingshuizen neemt toe. Het gedrag
van deze cliënten leidt regelmatig tot irritatie, stress en onzekerheid bij u als
zorgverlener, de cliënt en de omgeving. Hoe weet u of het gaat om psychiatrische
problematiek? Welke specifieke zorg en benadering hebben deze cliënten nodig? Maritza
Allewijn was een van de sprekers in het ochtendprogramma. Haar bijdrage ging over het
Stappenplan probleemgedrag, waarbij multidisciplinaire teams met cliënt en familie op
zoek gaat naar oplossingen.
Cursus ‘De begeleiding voor verzorgende teams in de ouderenzorg’
“Alle psychologen binnen onze zorggroep volgen deze cursus, zodat er een
eenduidige werkwijze ontwikkeld wordt” - Deelnemer cursus BVT, 14 september 2012
Op 20 september startte een nieuwe editie van de PgD cursus: Het begeleiden van
verzorgende teams in de ouderenzorg. Aan de cursus, die gegeven wordt door Leny
Haaring, Frederik Jan Bruijel en Maritza Allewijn, doen dit jaar weer 21 psychologen mee.
Als psychologen goed zijn toegerust om samen te werken met verzorgenden, kunnen
gedrag, behoeften en therapeutische mogelijkheden van bewoners van woon-
/zorgorganisaties beter geanalyseerd worden en kan de zorgverlening en bejegening hier
goed op aansluiten. Centraal staat de methode ‘verbindend begeleiden’. De psycholoog
wordt zich hierdoor bewust van het toepassen van de drie kernprocessen die hierbij
horen: begrijpen, verbinden en toevoegen. Op de eerste dag hield Leny Haaring een
voordracht over het vak verzorgen, de moeilijke opgaven waarvoor verzorgenden
dagelijks gesteld worden en de strategieën die zij kiezen om hun werk goed te kunnen
blijven doen. In het najaar van 2014 zal de cursus opnieuw gegeven worden. De data
worden via de agenda op de website bekend gemaakt.
16
Werkconferentie ‘Alles is revalidatie’ – Rotterdam, 4 november 2013
Voor leden van revalidatieteams die zich willen verdiepen in het Laurens Therapeutisch
Klimaat organiseert Laurens wederom een werkconferentie ‘Alles is revalidatie’. Deze
vindt plaats op maandag 4 november 2013 in Rotterdam, en bij voldoende belangstelling
ook op 11 november. Meer informatie en de mogelijkheid tot inschrijving kunt u vinden
op de website www.allesisrevalidatie.nl.
Congres ‘Moderne Dementiezorg’ – Nieuwegein, 25 november 2013
Onder andere Lenie Vermeer (Lelie Zorggroep) zal spreken op dit congres.
Inschrijven kan via www.studiearena.nl.
Vierde kwartaal 2013
Stichting PgD Psychologische expertise voor de oude renzorg een feit! –
20 december 2013
Eind 2013 is de Stichting PgD officieel opgericht door ondertekening van de statuten door
de bestuurders. Aan alle aangesloten zorgorganisaties is een nieuwe aansluitings-
overeenkomst aangeboden, zodat de psychologen ook in 2014 gebruik kunnen maken
van de dienstverlening van de PgD. In de bijlage van deze nieuwsbrief vindt u hierover
meer informatie.
Actualiteiten op de website
Op de website is het nieuwe beleid van de PgD gepubliceerd. Dit is te vinden onder de
volgende link http://www.pgdexpertise.nl/over-de-pgd/lidmaatschap. Op het forum zijn
nog steeds onderwerpen die om reacties vragen, zoals EMDR bij ouderen, de psycholoog
als hoofbehandelaar en het Moreel beraad.
Behandeling thuiswonende ouderen
Steeds meer GZ psychologen binnen de V&V wensen hun behandelingen aan te bieden
aan thuiswonende ouderen. Hiervoor is het wenselijk contracten aan te gaan met de
17
zorgverzekeraars. In 2014 gaan voormalige eerstelijns psychologische behandelingen
vallen onder de generalistische basis GGZ. Mochten jullie tegen knelpunten aanlopen in
het aangaan van de contracten, neem dan contact op met het NIP. Op hun site is een
speciale oproep geplaatst met bijbehorende formulieren. Ook via het PgD-forum kunnen
ervaringen uitgewisseld worden. Voor vragen kun je terecht bij Lucinda Meihuizen.
Verzamelen van actuele en gebruiksvriendelijke norm en voor de ADS-6.
Eind november hebben we alle psychologen aangesloten bij de PgD
opgeroepen om deel te nemen aan het verzamelen van nieuwe normen
voor de ADS-6.We hopen van harte dat er veel psychologen zullen zijn
die deel willen nemen aan dit onderzoek, zodat er nieuwe actuele en
gebruiksvriendelijke normen ontwikkeld kunnen worden voor de ADS-6,
een veelgebruikt instrument in de ouderenzorg. Geef je op via
Masterclass Ondersteunende gesprekken bij dementie
“Veertig jaar praktijkervaring aan het hoofd van de tafel.” – Gijs Lauret,
deelnemer Masterclass
Op woensdag 9 oktober organiseerde de
PgD de tweede editie van een Masterclass
onder leiding van dr. Han Diesfeldt. Gijs
Lauret was enthousiast en schreef een
samenvatting (zie bijlage).
Het laatste taboe: Seksualiteit bij ouderen? – 21 november 2013
Ingrid van Kempen, gz-psycholoog bij de Brabant Zorggroep en
seksuoloog in opleiding, toonde zich een deskundig en bevlogen
docent op de PgD-studiemiddag over seksualiteit bij ouderen.
Seksualiteit en seksuele beleving zijn een wezenlijk onderdeel
van het leven van ouderen en dus een belangrijk
aandachtsgebied voor psychologen en andere zorgverleners.
Daarom dienen zij goed op de hoogte te zijn van beschikbare
kennis over seksualiteit en de invloed van veroudering,
chronische ziekten en medicatie. Het gesprek over seksualiteit bij cliënten vraagt om het
overwinnen van de eigen schroom en om specifieke vaardigheden. Bewustwording van
18
de eigen stijl van gespreksvoering is de eerste stap in het ontwikkelen van deze
vaardigheden. Zie verder de samenvatting en diapresentatie in de bijlagen. In de bijlage
is de samenvatting opgenomen.
Over lijden en uitzichtloosheid: Psychologische asp ecten van euthanasie
bij ouderen – 6 februari 2014
In 1991 stelde de Nederlandse rechtsgeleerde Huib Drion voor een pil beschikbaar te
stellen waarmee ouderen die 'klaar’ zijn met leven op humane wijze een einde aan hun
leven kunnen maken op een zelfgekozen tijdstip. In april 2002 ging de euthanasiewet,
genaamd ‘Toetsing levensbeëindiging op verzoek en hulp bij zelfdoding’, in werking. In
2011 maken de media melding van de eerste euthanasie bij iemand die dementie heeft
in een ver gevorderd stadium. In 2012 gaat de levenseindekliniek van start. Begin 2013
staan de media vol opiniestukken over dementie en euthanasie. Kortom: het zelfgekozen
levenseinde staat volop in de belangstelling. Psychologen staan tot nu toe niet vooraan
bij deze maatschappelijke discussie. Toch heeft de problematiek veel raakvlakken met
ons dagelijks werk. Waar ligt de rol en taak van ouderenpsychologen bij euthanasie-
vraagstukken van ouderen? Wat kan onze specifieke expertise toevoegen aan de
kwaliteit van de besluitvorming en begeleiding? Hoe maken we dit aan cliënt en
verwijzers kenbaar? Als voorbereiding is er alvast wat literatuur beschikbaar gesteld via
de website.
Sprekers: Saskia Teunisse, Marion Klaver, Marja Vink, Maritza Allewijn
Is meten weten? Effectmeting van psychologisch hand elen – 26 maart 2014
Hoe kunnen we ervoor zorgen dat effectevaluatie een
vanzelfsprekend onderdeel van ons professioneel handelen
wordt? Het meten van de effecten van therapeutisch handelen
van psychologen is vaak letterlijk en figuurlijk de sluitpost van
het proces van hulpverlening. Vaak zijn we al tevreden met de
subjectieve ervaring van verbetering. Als cliënten, verzorgenden
of familieleden tevreden zijn, laten we een meting al snel
19
achterwege. Met kennis van zaken, een methodische aanpak en enige extra inspanning is
het echter wel degelijk mogelijk subjectieve ervaringen te objectiveren. Zo kunnen we
het therapeutisch effect daadwerkelijk meten. Dit heeft allerlei voordelen: De psycholoog
ontwikkelt hierdoor kennis over de werkzaamheid van de interventies en de cliënt of
verwijzer krijgt concrete feedback over de resultaten van het proces. Welke instrumenten
staan ons hierbij ter beschikking? Wanneer en op welke wijze kun je gebruik maken van
instrumenten als Likertschalen, Goal-attainmentscaling of de Qualidem.
Activiteiten van PgD-leden
Op vrijdag 31 januari 2014 organiseert GERION in de reeks gedragsproblemen bij
dementie het symposium: ‘Yes we can!’, versterken van de kracht van het zorgsysteem.
Familie en verzorgenden voelen zich vaak zwaar belast in de zorg voor ouderen met een
verminderende regie. Psychologische interventies die effectief zijn in het versterken van
hun kracht en samenwerking zijn dan ook uiterst belangrijk. Dit symposium belicht welke
interventies dit zijn en hoe ze kunnen worden ingezet. Het belooft weer een inspirerende
dag te worden! Verschillende PgD-collega's leveren een bijdrage aan deze dag. Voor
meer informatie en inschrijving verwijzen we naar de website van Gerion.
Op zaterdag 12 april is er weer een landelijk EMDR
congres (zie website: http://www.emdrcongres.nl/).
Wietske Soeteman en Lucinda Meihuizen geven daar een
workshop over EMDR en ouderen. Op de website van de
PgD een pakkend interview met beide collega's onder de
titel: 'Er kan veel meer dan we denken!'
Op 7 maart 2014 start de Gerion cursus Psychologische diagnostiek en interventies bij
CVA-revalidanten in de verpleeghuiszorg. De PgD psychologen Saskia Teunissen en
Anneke Demmendal gaan deze vorm geven. http://www.gerion.nl/bij-en-
nascholing?layout=edit&id=37