Jaarverslag 2014 Eenheid in verscheidenheid · Meldpunt# 22! 4.7!Programmaraad# 22!...
Transcript of Jaarverslag 2014 Eenheid in verscheidenheid · Meldpunt# 22! 4.7!Programmaraad# 22!...
Jaarverslag 2014
Eenheid in verscheidenheid
Dovenschap Randhoeve 221 3995 GA HOUTEN Postbus 197 3990 DD HOUTEN [email protected]
2 Dovenschap Jaarverslag 2014
Inhoudsopgave Voorwoord 3 1. De vereniging 6 1.1 Visie 6 1.2. Missie 6 1.3 Doelgroep 7 1.4 Dovenparlement 7 1.5 Bestuur 8 1.6 Bureau / secretariaat 9 1.7 Ledenadministratie 9 1.8 Financiële administratie 10
2. Informatievoorziening 11 2.1 Website 11 2.2 Nieuwsbrief 11 2.3 Sociale media 11 2.4 Overige media 12 2.5 In de media 12
3. Bondgenotencontacten 13 3.1 Nationale contacten 13 3.2 Federatie dovenorganisaties 14 3.3 Platform D SH TOS 14 3.4 Internationale contacten 15 3.5 Werkgroep DOS 15 3.6 Werkgroep DAF 16 3.7 OPCI 16 3.8 Grow2Work 16 3.9 ToDo 17 3.10 Themabijeenkomsten 17 3.11 Regiogroep Brabant 17
4. Belangenbehartiging 18 4.1 Samen Sterk 18 4.2 VN verdrag 18 4.3 Erkenning NGT 19 4.4 Tolkvoorzieningensysteem 20 4.5 Rechtshulploket 21 4.6 Meldpunt 22 4.7 Programmaraad 22 4.8 Mijn baby is doof 23 4.9 Kwaliteit TeleTolken 23
3 Dovenschap Jaarverslag 2014
Voorwoord
Dit jaarverslag: bespreekt wat in 2014 is gedaan 1e jaarverslag echt helemaal van ons. Het
vorige jaarverslag surfden we nog mee op de naweeën van het oude bestuur.
Het was ergens in november 2012. Ik lag op een hagelwit strand, uitkijkend op een azuurblauwe
zee en wuivende palmbomen. Het digitale tijdperk. Een cocktail in mijn ene hand en een iPad in
mijn andere. Leve de Wi-Fi. Of juist niet. Tril. Een nieuwe mail. Ik had nooit verwacht dat ik
voorzitter zou worden. Het illustreert hoe het verschil tussen werk en privé vervaagt.
Het digitale tijdperk is goed en heeft heel veel voordelen. Zo het bestuur op afstand vergaderen
via Skype of Google Hangout. Hierdoor vermindert de reistijd. Daarnaast werkt het bestuur
intensief met Google Drive. Hier kun je mailen, documenten opslaan, delen en samen gelijktijdig
aan een document werken. Printen doen we nauwelijks. Als je door ziekte, drukke agenda of
reisafstand niet in staat bent om te reizen is Google een ideale oplossing.
Toen dit bestuur in 2013 begon kregen we te maken met een drastisch verminderd budget
waardoor een verhuizing en inkrimping van het personeel een noodzakelijke stap waren.
Daarnaast was de politiek volop in beweging en kwam de transitie op gang: de wet Passend
Onderwijs, de Participatiewet, de Jeugdwet en de wet Herziening Langdurige Zorg. Daarnaast
kwam ook het ratificatieproces van het VN-verdrag voor de Rechten van Mensen met
Beperkingen op gang. Bovendien melde Roelof van Laar (PVDA) dat hij bereid was om een
initiatiefwet te maken voor de erkenning van de Nederlandse Gebarentaal.
Onze strategie in 2014 was om samen te werken, en een goede basis te bouwen qua
organisatie. Intern beginnen is extern winnen. Er zijn veel afspraken gemaakt met verschillende
personen binnen de dovengemeenschap en het bestuur heeft vele adviezen gekregen. Een
compleet nieuw bestuur betekent ook dat er hoge verwachtingen zijn van zo’n nieuw bestuur.
We wilden binnen 100 dagen al een verschil maken. Door een structuur op te zetten, een koers
uit te stippelen, door samenwerken, kennismaken, vrijwilligers te vinden en actieve leden te
werven. Ook hebben de bestuursleden zich erop gericht om met elkaar samen te werken. Hierin
4 Dovenschap Jaarverslag 2014
hebben we ons een aantal keren moeten herpakken. Er was sprake van vertrek van een
bestuurslid maar ook van de komst van twee nieuwe bestuursleden. Samen werken we hard
aan de belangen voor de dovengemeenschap, maar zonder ondersteuning van ene bureau en
met een klein budget. Dit vraagt van alle bestuursleden, die dit werk op vrijwillige basis doen,
een forse inzet.
Zoals eerder geschreven: het digitale tijdperk is goed. Maar het is ook een gevaar. Op sociale
media zoals Facebook en Twitter zijn kritische berichten jegens Dovenschap te vinden. Kritiek is
goed: het houdt je bij de les en zorgt voor zelfreflectie. Maar als kritiek niet onderbouwd is en
puur negatief bedoeld is, dan kan het verzwarend werken voor de inzet van het bestuur, en
zelfs contraproductief. Achter de veiligheid van het computerscherm is het makkelijk oordelen.
De uitdaging van het bestuur is hoe we met beperkte middelen onze doelgroep kunnen
informeren. Communicatie is juist een knelpunt. Het is een uitdaging hoe we zoveel mogelijk
mensen op een voor hun passende manier kunnen bereiken. Via sociale media bereiken we het
algemene publiek. Daarnaast pikt het bestuur signalen via sociale media. Het is voor ons
onbegonnen werk gebleken om overal op te reageren maar we lezen de berichten en kritieken
wel. Ook op dit vlak vervaagt het verschil tussen werk en privé. In het digitale tijdperk zijn
bestuursleden altijd bereikbaar. Bovendien liggen bestuursleden onder een vergrootglas. Het
bestuur zocht daarom in 2014, ook in combinatie met de werkdruk, naar een balans tussen
werk en privé.
Het digitale tijdperk: houdt dit kansen in, of bedreigingen? De dovenwereld verandert.
Lidmaatschap van een belangenorganisatie is niet vanzelfsprekend. Het liefst willen mensen
vrijblijvend zijn, en het liefst bezoekt men gratis activiteiten. Steun bieden middels lidmaatschap
en een financiële bijdrage doet men niet snel. Men ziet er graag wat tegenover staan, zoals bij
een directe ruilactie. Dan is de respons groter. Het meeste werk van Dovenschap is echter
onzichtbaar voor de leden, zoals het gesprekspartner zijn voor de overheid, het behartigen van
de belangen van doven in gesprekken met de overheid, zorgaanbieders en dienstverleners.
Een bijkomend probleem van te weinig leden is dat de subsidiegevers hun financiële bijdrage
baseren op het aantal leden.
5 Dovenschap Jaarverslag 2014
Wat is het doel van Dovenschap? Waar streven we naar? Tijdens een brainstormweekend in
2014 kwam we tot conclusie dat onze missie eigenlijk is om onszelf ooit op te heffen. Het
ideaalbeeld is dat Dovenschap op een dag niet meer nodig is omdat de belangen van doven
goed gewaarborgd zijn in de wetgeving en in de maatschappelijke structuur. Maar dat is een
ideale wereld. Voor het zover is hebben we nog veel werk te verzetten. We bouwen aan het
Dovenschap van de toekomst. We zaaien hiervoor nu de plantjes zodat we straks kunnen
oogsten. Alle bestuursleden: doen het werk voor Dovenschap naast hun betaalde baan, wat
hen avonden en weekenden kost. We doen het graag. Het blijft wel jammer dat maar weinig
mensen bereid zijn om vrije tijd op te offeren. Want eigenlijk is het niet echt een offer: werken
voor Dovenschap is leuk, boeiend, inspirerend en leerzaam. Je werkt dan voor het belang van
doven en dus ook voor je eigen belang. Bovendien is dit werk een goede aanvulling op je C.V.
Dus kom op mensen! We zoeken actieve dove leden!
Eva Westerhoff
voorzitter Dovenschap
6 Dovenschap Jaarverslag 2014
1. De vereniging
Dovenschap is de grootste onafhankelijke vereniging voor dove mensen. De vereniging biedt
activiteiten en diensten aan, die dove mensen en hun betrokkenen ondersteunen bij vragen en
problemen. Bijvoorbeeld door het geven van informatie via de nieuwsbrief, sociale media zoals
Facebook en Twitter, en de website. Daarnaast versterkt de vereniging de band tussen dove
mensen en betrokkenen door het organiseren van themabijeenkomsten.
De belangrijkste taak van Dovenschap is momenteel de behartiging van de belangen van dove
mensen bij onder meer de overheid, zorgaanbieders en zorgverzekeraars. Dit heeft te maken
met actuele maatschappelijke en politieke ontwikkelingen zoals de decentralisatie van de zorg,
de WMO, de participatiewet en de ratificatie van het VN Verdrag voor de Rechten van Mensen
met Beperkingen.
1.1 Visie Dovenschap streeft naar een maatschappij waarin doven als zelfbewuste en betrokken burgers
dezelfde rechten, verantwoordelijkheden, mogelijkheden en levenskwaliteit hebben als
iedereen. Een toegankelijke samenleving en maatschappelijke gelijkwaardigheid voor alle
doven in Nederland vraagt om een volledige ratificatie van het VN Verdrag inzake de Rechten
van Mensen met Beperkingen en een wettelijke erkenning van de Nederlandse Gebarentaal
(NGT). Ratificatie van het VN Verdrag betekent voor dove burgers dat er een einde komt aan
discriminerende praktijken. Erkenning van de NGT houdt erkenning van de taal en cultuur van
de Nederlandse dovengemeenschap in.
1.2. Missie Dovenschap behartigt de belangen van doven en/of gebarentaalgebruikers en bewaakt het
culturele en linguïstische erfgoed van de Nederlandse dovengemeenschap. Maatschappelijke
gelijkwaardigheid en toegankelijkheid wordt bereikt door een pro actieve houding ten opzichte
van sociaal-maatschappelijke ontwikkelingen, door (mede)zeggenschap over wet- en
regelgeving, wetenschappelijk onderzoek, kwaliteitstoetsing van producten en dienstverlening
en door empowerment van doven zelf. Dit vraagt om een krachtige en coöperatieve houding
7 Dovenschap Jaarverslag 2014
van Dovenschap: krachtig wanneer het gaat om maatschappelijke ontwikkelingen en
coöperatief waar het gaat om mogelijke nationale en internationale samenwerkingsverbanden.
1.3 Doelgroep
Dovenschap richt zich met haar activiteiten op dove mensen en/of gebarentaligen, en direct
betrokkenen als partners, kinderen en/of ouders. Daarnaast onderhoudt de vereniging contact
met zorgverleners en het bredere publiek.
Onder dove mensen verstaat de vereniging iedereen met een auditieve beperking, ongeacht
taalkeuze (gesproken Nederlands en/of Nederlandse Gebarentaal, NGT) en ongeacht
hulpmiddelenkeuze (geen, hoorapparaten, CI of anders). Andere benamingen zijn Doof, doof,
plotsdoof, laatdoof, slechthorend en doofblind.
1.4 Dovenparlement Het Dovenparlement (Algemene Leden Vergadering) is voor Dovenschap de hoogste orgaan
binnen de organisatie. Individuele leden en aangesloten organisaties kunnen dan meedenken,
meepraten en meebeslissen over het beleid van Dovenschap.
In 2014 hadden we twee heel verschillende Dovenparlementen! In juni kwamen we bijeen in
SWDA in Amsterdam, met een opkomst van ongeveer 20 leden. Maar in november hadden we
in Utrecht met meer dan 50 aanwezigen! Tijdens die dag hadden we ook een interessante
aanbod van verschillende lezingen en workshops over de projecten waar Dovenschap met zes
andere organisaties bij betrokken is; Zorg, Onderwijs, Tolkenvoorziening, hoorhulpmiddelen,
SOAP, Telecommunicatie, OPCI en Grow2Work. Ook kwam Tweede Kamerlid Roelof van der
Laar langs om te vertellen over hoe een wetsvoorstel voor de erkenning van de Nederlandse
Gebarentaal in zijn werk gaat. Voor wie mee wilde eten hadden we ’s avonds een lekker diner
met verschillende winterse gerechten en het bestuur had een quiz gemaakt over de
Dovengeschiedenis in Nederland.
8 Dovenschap Jaarverslag 2014
De vrijwilligers die zich in 2013 en 2014 belangeloos hadden ingezet voor Dovenschap werden
die avond in de watten gelegd: zij kregen een gratis diner, een bos bloemen en een dankwoord.
Het was een erg gezellige dag die zeker voor herhaling vatbaar is in 2015!
1.5 Bestuur Dovenschap is een vereniging met leden. De leden kiezen om de drie jaar een nieuw bestuur
die zorg draagt voor het uitvoeren van de activiteiten van Dovenschap.
Het huidige bestuur trad in juni 2013 aan. Op 25 februari 2014 is een etentje georganiseerd
waarbij het nieuwe bestuur het oude bestuur en bureau bedankte voor hun inzet. Aanwezig
waren Jan Bloemkolk (voormalig bureaumanager), Benny Elferink, Mark Bunck, Mariëtte Booij
en Eva Westerhoff. Alice van der Garde en Leo Bruggeman hadden zich afgemeld. Ook
Annemieke van Kampen en Dennis Hoogeveen moesten helaas verstek laten gaan.
De bestuurssamenstelling was in 2014 als volgt:
● Eva Westerhoff voorzitter
● Annemieke van Kampen vicevoorzitter, tot 14 juni 2014
● Dennis Hoogeveen vicevoorzitter
● Mark Bunck penningmeester
● Mariëtte Booij secretaresse
● Corrie Tijsseling algemeen bestuurslid, sinds 14 juni 2014
● Bjorn Verbeek-Yanagase algemeen bestuurslid, sinds 15 november 2014
● Vacant algemeen bestuurslid
Het bestuur had te maken met persoonlijke tegenslagen. Eva Westerhoff was begin 2014 nog
herstellende van ziekte. De combinatie werk en gezin werd teveel voor Annemieke van
Kampen, zij besloot zich terug te trekken. Dit gebeurde op 14 juni 2014, en dezelfde dag stelde
Corrie Tijsseling zich kandidaat als bestuurslid. Zij werd door de aanwezige leden en
organisaties unaniem gekozen. Ook Mariëtte Booij had te maken met ziekte. Mark Bunck
tenslotte was belast met mantelzorg. Bij het dovenparlement stelde Bjorn Verbeek-Yanagase
zich kandidaat als bestuurslid. Hij werd toen door de aanwezige leden gekozen.
9 Dovenschap Jaarverslag 2014
Op 29 en 30 augustus vond het bestuursweekend plaats. Hier zijn plannen ontworpen en
strategieën besproken. Op 27 december hield het bestuur een kerstborrel, waarbij het er om
ging om het jaar 2014 gezamenlijk af te sluiten en met goede moed en enthousiasme het jaar
2015 in te gaan.
Het bestuur kwam in het jaar 2014 twaalf keer bij elkaar, waarbij sommige bestuursleden soms
via Skype deelnamen aan de vergadering. Daarnaast is er een voortdurend contact via een
Whatsapp-groep en e-mail. Bovendien worden regelmatig losse werkafspraken gemaakt tussen
bestuursleden. Documentatie en verslaglegging gebeurt geheel via Google Drive. Door deze
digitale werkwijze wil het bestuur zo efficiënt en kostenbesparend werken als mogelijk is. Ook in
2014 ontving het bestuur geen vacatiegeld of vaste kostenvergoeding. Wel hebben
bestuursleden reiskosten en kosten voor eten/drinken gedeclareerd.
1.6 Bureau / secretariaat Per 1 juni 2014 heeft het bestuur helaas afscheid moeten nemen van de bureau-medewerkster,
Rike Baas. We hadden haar graag gehouden maar vanwege de grote onzekerheid rondom de
subsidiering in de toekomst konden wij haar geen verlenging van haar contract bieden, en zeker
geen vast contract. Vanaf juni tot en met december 2014 heeft Karin Haerkens-Parlevliet op
vrijwillige basis bureauwerkzaamheden uitgevoerd. Helaas moest zij zich terugtrekken omdat dit
voor haar toch te veel werk bleek. De taken van Mariette werden in de loop van het jaar door
ziekte beperkt tot de ledenadministratie. De resterende werkzaamheden voor het bureau en het
secretariaat zijn daarna onder de overige bestuursleden Eva Westerhoff, Dennis Hoogeveen
en Corrie Tijsseling verdeeld. Dovenschap deelt haar kantoor met Nederlandse Dove Jongeren
(NDJ), samen hebben we het kantoor grondig opgeruimd.
1.7 Ledenadministratie Toen het nieuwe bestuur in juni 2013 aan de slag ging is besloten om een ledenstop in te
stellen tot eind 2013, omdat de ledenadministratie eerst op orde gebracht moest worden. Met
een nieuw systeem wilden we de ledenadministratie efficiënter en eenvoudiger maken. Banster,
het nieuwe softwaresysteem, is na proefdraaien in maart 2014 in gebruik genomen. Annemieke
10 Dovenschap Jaarverslag 2014
Bouwmeester heeft hier een belangrijke bijdrage aan geleverd. In verband met de reorganisatie
van de ledenadministratie en besparing van kosten is er door het bestuur besloten om in 2014
geen ledenpas af te geven. Dit hebben we tijdig kenbaar gemaakt aan de leden.
Stand ledenadministratie per 31 december 2014:
- individuele leden: 562
- organisatie leden: 10
- donateurs: 35
1.8 Financiële administratie Mark Bunck heeft de jaarrekening voor 2014 opgemaakt. Deze is ter akkoord voorgelegd aan
een externe accountant, dhr. Konijnenburg van Kernhem, Accountants en Adviseurs B.V. De
jaarrekening wordt als apart document aan de aangesloten leden en organisaties gestuurd.
11 Dovenschap Jaarverslag 2014
2. Informatievoorziening
Een andere kerntaak van Dovenschap is informatievoorziening. Dat wil zeggen: het
verstrekken van informatie aan de aangesloten leden en organisaties en aan de
dovengemeenschap in het algemeen, maar ook aan de samenleving in het geheel. Er is een
poging gedaan om een werkgroep informatievoorziening op te richten. Na twee overleggen
moet helaas geconstateerd worden dat dit niet gelukt is. Uiteindelijk zijn onder leiding van Eva
Westerhoff twee personen ingehuurd. Bij de informatievoorziening wordt wat betreft
toegankelijkheid nadrukkelijk rekening gehouden met doofblinden.
2.1 Website Het centrale systeem van de website van Dovenschap bleek lastig te onderhouden door de
combinatie van een moeilijk systeem en te weinig menskracht en tijd. In 2014 is daarom
begonnen aan de ontwikkeling van een nieuwe website met een makkelijker systeem. Johan
Groskamp heeft hier een grote bijdrage aangeleverd.
2.2 Nieuwsbrief Door het noodgedwongen vertrek van de bureaumedewerkster, Rike Baas, stopte ook
“Nieuwsflits”, de nieuwsbrief van Dovenschap. Opnieuw was de reden een gebrek aan
menskracht en tijd. Bovendien bleek het lastig om nieuwsbrieven te versturen via het systeem
voor de ledenadministratie, Banster. In 2014 is begonnen met de ontwikkeling van een nieuwe
vorm van de nieuwsbrief, en een nieuwe verzendwijze. Daarbij is aandacht besteed aan de
vraag hoe de nieuwsbrief optimaal op digitale wijze verzonden kan worden, maar ook terecht
komt bij de leden die geen gebruik maken van digitale kanalen.
2.3 Sociale media Dovenschap is in 2014 wel steeds actief gebleven in de sociale media. De Facebook-pagina is
goed bijgehouden, en Twitter in een wat mindere mate. Daarnaast zijn video’s geplaatst op
YouTube.
12 Dovenschap Jaarverslag 2014
2.4 Overige media Het streven was om in 2014 in elke uitgave van Woord & Gebaar, het onafhankelijke blad van
doven, een advertentie te plaatsen van 1 pagina. Dit streven bleek, opnieuw door gebrek aan
menskracht en tijd, lastig na te volgen. Dovenschap heeft wel een informatiekraam gehad op
de WDD, waar contact is geweest met (potentiele) leden en informatie is verstrekt.
2.5 In de media In 2014 werd verschillende malen in de media aandacht besteed aan doven. Een greep hieruit:
Dovenschap werkte mee aan een item over CI van het actualiteitenprogramma 1Vandaag. Eva
Westerhoff schreef een kritische blog over het RTL-programma Doof!. Annemieke van Kampen
en Benny Elferink werkten mee aan de bejubelde documentaire van de Hokjesman over de
dovengemeenschap. Dovenschap droeg er aan bij dat de kersttoespraak van de koning
voorzien werd van een tolk. Verder was doofheid en doofzijn een onderwerp in diverse kranten
en blogs. Daarnaast hielden bestuursleden lezingen en presentaties over Dovenschap en of
doofheid en doofzijn. Tenslotte bracht Dovenschap dove kiezers onder de aandacht bij de
gemeenteraadsverkiezingen van 19 maart en de Europese verkiezingen van 22 mei, en bracht
Dovenschap deze verkiezingen onder de aandacht van de dovengemeenschap.
13 Dovenschap Jaarverslag 2014
3. Bondgenotencontacten
Dovenschap heeft bondgenotencontacten als kerntaak. Daarnaast zijn contacten met
zusterorganisaties als EUD en WFD maar ook nationale belangenorganisaties op het gebied
van doofheid en doofzijn van belang voor Dovenschap, evenals contacten met andere
belangenorganisaties, instellingen en overheden.
3.1 Nationale contacten In 2014 voerde Dovenschap de kerntaken uit door diverse gesprekken te voeren met individuele
personen, zowel professioneel deskundigen als ervaringsdeskundigen. Mensen gaven adviezen
en tips of hadden belangstelling om lid te worden en/of actief te worden als vrijwilliger voor
Dovenschap.
Ook werden banden aangehaald met organisaties in het werkveld en werden ter kennismaking
verkennende gesprekken gevoerd met vertegenwoordigers van organisaties en instellingen die
werkzaam zijn op het gebied van zorg, onderwijs en hulpverlening rondom doven. Een
belangrijke hernieuwde samenwerking vond plaats met de NBTG.
Daarnaast werden gesprekken gevoerd met overheden, evenals met kennisinstellingen en/of
belangenorganisaties op het gebied van gebarentaal en mensenrechten. Al deze contacten
droegen bij aan de opbouw van kennis bij het bestuur.
Ook werden congressen bezocht: Eva Westerhoff bezocht op 20 maart het Teaching Deaf
Learners congres van Kentalis. Mariëtte Booij en Eva Westerhof bezochten samen het
jubileumcongres van de Stichting Plotsdoven, van 27 t/m 29 maart 2014. Eva Westerhoff was
eveneens aanwezig bij een congres over taalontwikkeling van kinderen en voerde daar een kort
gesprekje met prinses Laurentien.
Er waren ook feestelijke gelegenheden. Zo was Eva Westerhoff in 2014 jurylid bij de Nationale
Leesvertelwedstrijd, op 12 april 2014. Het hele bestuur was aanwezig op WereldDovenDag, op
26 september 2014 in Dordrecht. Het was een zeer geslaagde dag, met bovendien mooi weer.
14 Dovenschap Jaarverslag 2014
Corrie Tijsseling was op 9 oktober 2014 aanwezig bij de oratie van Beppie van den Boogaerde,
hoogleraar NGT aan de Universiteit van Amsterdam. Tenslotte promoveerde Corrie Tijsseling
op 1 december 2014 aan de Universiteit Utrecht op haar onderzoek naar de betekenis van het
Nederlandse dovenonderwijs voor de Nederlandse dovengemeenschap.
3.2 Federatie dovenorganisaties Voordat het huidige bestuur in de zomer van 2013 aantrad was er al een proces ingezet voor de
federatievorming van de zeven belangenorganisaties voor doven, slechthorenden en mensen
met een taalontwikkeilngsstoornis (TOS). De Nederlandse Vereniging voor Slechthorenden
(NVVS), de Federatie Ouders van Slechthorende kinderen en kinderen met TOS (FOSS) en de
jongerenorganisatie SH-Jong besloten vlak voor het aantreden van het nieuwe bestuur samen
verder te gaan. Zij vonden de cultuurverschillen met Dovenschap, NDJ, Fodok en Stichting
Plotsdoven te groot. Tegelijkertijd spraken zij de wens uit om te blijven samenwerken.
Dovenschap, NDJ, Fodok en Stichting Plotsdoven besloten na overleg verder te gaan met het
proces. Vanaf januari 2014 vond maandelijks en soms twee keer per maand overleg plaats over
de federatievorming, onder leiding van een onafhankelijke voorzitter en procesbegeleider. Het is
geen makkelijk proces, toch kan gemeld worden dat de organisaties dichter bij elkaar komen.
Gesproken wordt onder andere over het rekening houden met elkaar bij het maken van een
activiteitenplan, een gedeelde website, gedeelde financiën en een gedeelde ledenadministratie.
Vooralsnog gaat het dus om een facilitaire samenwerking. Dovenschap wil de ruimte behouden
voor een eigen gezicht.
3.3 Platform D SH TOS Voorheen heten de zeven belangenorganisaties “de Molenorganisaties” naar het oude adres
waar zij gevestigd waren: de Molen in Houten. In het besturenoverleg van de zeven
organisaties, dat maandelijks plaats vindt, is besloten om een nieuwe naam aan te nemen: het
Platform D SH TOS. De organisaties deelden in 2014 de huur van het kantoor en werkten
samen in het voucher-project “Samen Sterk in de Samenleving”.
15 Dovenschap Jaarverslag 2014
3.4 Internationale contacten De Europese Unie voor Doven (EUD) is gevestigd in Brussel, België. De leden zijn nationale
verenigingen van Doven uit 28 Europese landen. Dovenschap is ook lid. De organisatie is erop
gericht om op EU-niveau contacten te leggen en te onderhouden met de instellingen van de
Europese Unie en ambtenaren.
De EUD heeft in het najaar van 2013 een manifest gelanceerd voor de leden van het Europees
Parlement. Dit manifest vraagt de Europarlementariërs om naar de aanloop van de Europese
verkiezingen hun campagnes zo toegankelijk mogelijk te maken voor doven en slechthorenden,
door bijvoorbeeld video’s te ondertitelen en/of te voorzien van een gebarenpostzegel. Verder
moeten hun campagnebijeenkomsten ook toegankelijk zijn d.m.v. een gebaren- of een
schrijftolk. Om de EUD in hun campagne te ondersteunen heeft Dennis Hoogeveen,
vicevoorzitter van Dovenschap, begin 2014 gesproken met verschillende Nederlandse
Europarlementariërs in Brussel. Drie van hen (CDA en D66) hebben het manifest ondertekend
en tijdens de gesprekken is het werk van Dovenschap voor doven in Nederland ook uitgebreid
besproken.
In mei 2014 waren dus de Europese verkiezingen, waarbij er maar liefst 5 doven een gooi
deden naar een zetel in het parlement. Twee waren de gelukkigen: Ádám Kósa uit Hongarije
werd herkozen en Helga Stevens uit België werd in het Parlement voor de eerste maal
gekozen. De volgende stap voor Dovenschap is om de nieuwe en terugkerende
Europarlementariërs te ontmoeten en terug te koppelen op de manifest.
Elk jaar organiseert de EUD een Workshop, Seminar & Algemene Vergadering. Dit jaar was
dat van 14-18 mei in Athene, Griekenland. Vanuit Dovenschap waren Eva Westerhoff en
Dennis Hoogeveen aanwezig. Gastland is het land dat op dat moment voorzitter is van de
Europese Unie. In 2015 is dat Letland en in 2016 Nederland! In het najaar van 2014 zijn de
voorbereidingen voor de organisatie van de EUD-bijeenkomst in Nederland begonnen.
3.5 Werkgroep DOS DOS staat voor Doven Ontwikkelingssamenwerking en heeft als doel Nederlandse doven te
informeren over ontwikkelingswerk in het buitenland. Eva Westerhoff had samen met Caroline
16 Dovenschap Jaarverslag 2014
Smits van de NDJ contact met Roos Wattel en Martine Wattel van DOS. Formeel is DOS een
werkgroep die zowel onder NDJ als Dovenschap valt. In de praktijk werkt DOS vooral
zelfstandig. Op 1 maart 2014 vond de DOS-dag plaats, deze is bezocht door Mariëtte Booij.
3.6 Werkgroep DAF DAF staat voor Dove Allochtonen Front. Formeel is DAF een werkgroep van Dovenschap. Ook
deze werkgroep fungeert in de praktijk zelfstandig. Op 29 maart organiseerde DAF een
intercultureel festival in Rotterdam, dat bezocht is door Mariëtte Booij. Vanaf september 2014
vond er intensiever contact plaats met DAF, naar aanleiding van een verzoek van drie
studenten aan de opleiding Sociaal Pedagogische Hulpverlening van de Hogeschool Utrecht
om een onderwerp voor hun afstudeeronderzoek. Het onderwerp ‘asielprocedures van dove
asielzoekers’ werd uiteindelijk gekozen en in overleg en samenwerking met DAF is aan het
onderzoek begonnen, onder begeleiding van Corrie Tijsseling. Juni 2015 zullen de
onderzoeksresultaten gepresenteerd worden bij het Dovenparlement.
3.7 OPCI Het Onafhankelijk Platform CI beoogt namens alle CI-gebruikers op te treden. Dovenschap had
ook in 2014 vertegenwoordigers in deze werkgroep. Helaas werd er tijdens de Wereld CI dag,
die in Nederland op 25 februari 2014 in het UMC in Utrecht werd gevierd, weinig aandacht
besteed aan doven.
3.8 Grow2Work Dit project beoogt doven te ondersteunen en stimuleren bij het zoeken naar werk. Hiertoe
werden in 2014 diverse bijeenkomsten georganiseerd. Het bestuur was aanwezig bij de
promotie van dit project, en draagt er door middel van activiteiten op Facebook en andere
sociale media aan bij dat het project onder de aandacht komt van alle doven. Eva Westerhoff
was aanwezig bij een bezoek aan het bedrijf De Verbinding, waar vrijwel alle werknemers doof
zijn. Corrie Tijsseling vertelde bij de netwerkborrel in december over haar loopbaan.
17 Dovenschap Jaarverslag 2014
3.9 ToDo De werkgroep Tolken en Doven is een gezamenlijke werkgroep van Dovenschap en de
Nederlandse Beroepsvereniging Gebarentaal (NBTG). Mariëtte Booij heeft namens
Dovenschap zitting in deze werkgroep. Op 21 juni 2014 vond de eerste ToDo-bijeenkomst
plaats, die een duidelijk succes was en daarom voor herhaling vatbaar is. De locatie was de
Hogeschool Utrecht. Het thema was “Wat doe jij nou?”. Doven en tolken bogen met elkaar over
de vraag hoe zij gezamenlijk de kwaliteit van de vertaling vergroot kan worden.
3.10 Themabijeenkomsten In 2014 organiseerde Dovenschap in Utrecht een themabijeenkomst over arbeid. Sprekers
waren Bianca Prins en Benny Elferink, en er werd een netwerkborrel gehouden. Een andere
themabijeenkomst, over tolken in de media, ging echter wegens te weinig belangstelling niet
door.
3.11 Regiogroep Brabant In de regio zuid: Limburg, Zeeland en Brabant, bestaan momenteel geen dovenorganisaties. Er
is een bijeenkomst geweest met belangstellenden, om te brainstormen over dit probleem. De
opkomst was groot en de bereidheid eveneens. Dovenschap heeft als voorwaarde gesteld dat
mensen uit de regio zelf de kar moeten trekken en een werkgroep opzetten. De uitvoering ligt
dan bij de werkgroep, waarbij Dovenschap een ondersteunende functie heeft. Helaas heeft dit
niet tot resultaten geleid, er was te weinig daadkracht in de regio.
18 Dovenschap Jaarverslag 2014
4. Belangenbehartiging
Belangenbehartiging vormt eveneens een kerntaak van Dovenschap. Dit gebeurt gedeeltelijk
ook via het voucher-project Samen Sterk van de Platform-organisaties. Doordat de transities in
zorg en onderwijs gevolgd en bewaakt werden binnen het project Samen Sterk kon het bestuur
zich richten op andere zaken die eveneens van groot belang zijn voor doven: de ratificatie van
het VN verdrag voor de Rechten van Mensen met Beperkingen, de erkenning van de
Nederlandse Gebarentaal (NGT) en de herziening van het tolkvoorzieningensysteem.
Daarnaast werden de belangen van doven behartigd door middel van toezicht op, of deelname
in projecten van allerlei aard. Tenslotte: Dovenschap merkte in 2014 dat Tweede Kamerleden
ons weten te vinden. Er kwamen uitnodigingen voor hoorzittingen en vormen van overleg. De
voorlichting omtrent de participatiewet ging helaas naar Tolknet, een bedrijf dat zich in Den
Haag presenteert als belangenbehartiger. De Wet Langdurige Zorg echter werd toegewezen
aan het voucherproject Samen Sterk.
4.1 Samen Sterk Binnen Samen Sterk is Benny Elferink (voormalig bestuurslid Dovenschap) projectleider
tolkvoorzieningen. Samen met de projectleider zorg (Marien Hannink, FODOK) en projectleider
onderwijs (Arend Verschoor, FOSS) heeft hij zich ingezet voor de belangen van doven,
slechthorenden en mensen met TOS bij de transities in zorg en onderwijs, zoals de WMO en de
tolkvoorziening voor leefuren. Het bestuur van Dovenschap werd regelmatig geïnformeerd over
het reilen en zeilen van het project Samen Sterk, onder andere in het besturenoverleg maar ook
via individuele gesprekken. Voor een volledige verslaglegging van Samen Sterk verwijzen wij u
naar de penvoerder, de NVVS.
4.2 VN verdrag In februari 2014 hadden Eva Westerhoff en Corrie Tijsseling samen met Annie Wigger en
Jacques Dijkgraaf van het Rechtshulploket een afspraak met Jetta Klijnsma, staatssecretaris
Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) en Martin van Rijn, staatssecretaris
Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). De onderwerpen waren de problemen rondom de
19 Dovenschap Jaarverslag 2014
tolkvoorziening, op basis van de meldingen bij het meldpunt en het Rechtshulploket en de
ervaringen van de advocaten zelf, het VN-verdrag en de erkenning van de NGT. De erkenning
van de NGT wordt in paragraaf 4.3 besproken en de tolkvoorziening in paragraaf 4.4.
Staatssecretaris Klijnsma moest helaas op het laatste moment melden dat zij niet bij het
gesprek kon zijn, omdat zij in de Kamer geroepen werd. Staatssecretaris Van Rijn stelde zich
luisterend op.
Wat betrof de ratificatie van het VN verdrag was hij het ermee eens dat er ook aandacht moest
zijn voor maatschappelijke toegang voor doven, onder andere door vertalingen van
overheidsinformatie in NGT. Voor inbreng rondom het proces van de ratificatie, en de latere
implementatie van het VN Verdrag verwees hij ons naar de Alliantie, een overkoepelend orgaan
van belangenorganisaties van mensen met beperkingen. Dovenschap was in 2013 al begonnen
met het leggen van contacten met het College voor de Rechten van de Mens en met Ieder(In).
Met name het contact met Ieder(In) is in 2014 in toenemende mate geïntensifieerd. Eva
Westerhoff bezocht verschillende bijeenkomsten en conferenties, zoals de werkconferentie VN-
verdrag Ja zeggen Ja doen, op 27 november 2014. Ieder(In) behoort tot de Alliantie, en de
belangen van doven worden, door de contacten tussen Dovenschap en Ieder(In) via Ieder(In)
ingebracht bij de overheid. Corrie Tijsseling bezocht in oktober een werkconferentie van het
College van de Rechten van de Mens, over de wensen en behoeften van mensen met
beperkingen rondom de implementatie van het VN-verdrag. Het bestuur houdt de
ontwikkelingen in de politiek wat betreft het VN-verdrag nauwlettend in de gaten. Bovendien
heeft het bestuur besloten de ALV van juni 2015 geheel in het teken van mensenrechten te
houden zodat dove burgers, belangstellenden en betrokkenen zich volledig kunnen informeren
hierover.
4.3 Erkenning NGT Wat betrof de erkenning van de NGT leek staatssecretaris Van Rijn weinig positief bij het
gesprek in februari, met name het kostenaspect vond hij zorgelijk. Op 24 april had Eva
Westerhoff overleg met het NGT werkveld.
20 Dovenschap Jaarverslag 2014
Gezien de weinig positieve reactie van staatssecretaris Van Rijn (PVDA) was Dovenschap dan
ook blij verrast toen Roelof van Laar, Tweede Kamerlid namens de PVDA, op 6 mei in de
Gelderhorst een bijeenkomst belegde waarin hij te kennen gaf een initiatiefwet in te willen
dienen voor de erkenning van de NGT. Dovenschap heeft direct te kennen gegeven daarin
betrokken te willen worden, en blijven. Op 16 juni hebben Eva Westerhoff en Corrie Tijsseling in
Den Haag een gesprek gehad met Roelof van Laar. Op 14 oktober vond een vervolggesprek
plaats, tussen Eva en Roelof. Het gehele najaar van 2014 is Roelof aan de slag gegaan met de
wettekst. Bij de ALV van Dovenschap heeft hij de procedures rondom wetsvoorstellen uitgelegd.
Daarnaast onderhield Eva Westerhoff in 2014 intensief contact met experts op het gebied van
wetgeving rondom minderheidstalen, zoals juristen, linguïsten en beleidsmedewerkers van
belangenorganisaties. Ten eerste om zo volledig mogelijk geïnformeerd te zijn en ten tweede
om de wettekst die door Van Laar opgesteld wordt voor advies en opmerkingen aan hen voor te
leggen.
Tenslotte zorgt Ieder(In), steeds in overleg met Dovenschap ervoor dat waar mogelijk en
relevant, aandacht is voor de erkenning van de NGT. De reden hiervoor is dat het VN verdrag
expliciet het recht op (het gebruik van) gebarentaal benoemt wat betreft wonen, werken, leven
en onderwijs.
4.4 Tolkvoorzieningensysteem Terwijl Benny Elferink zich binnen Samen Sterk inzette voor de tolkenvoorziening heeft ook het
bestuur van Dovenschap zich hiervoor ingezet. Zo had Eva Westerhoff een gesprek met de
gemeenteraad van Stichtse Vecht.
Corrie Tijsseling heeft zich samen met Marieke Rensman, econome bij het Centraal Bureau
voor de Statistiek, ingezet voor de verbetering van de tolkvoorziening op het gebied van arbeid.
Beiden bemerkten uit ervaring dat het UWV het beleid zeer restrictief uitvoert. Zo worden
aanvragen voor uitbreiding van de tolkuren stelselmatig afgewezen en zijn tolkgebruikers niet
vrij om binnen het toegekende aantal uren zelf te bepalen of zij teamtolken inzetten. Ook de
meldingen bij het meldpunt van Dovenschap en het Rechtshulploket bevestigen deze indruk:
tolkgebruikers hebben vooral negatieve ervaringen met het UWV. Met name het argument dat
tolkaanvragers ‘geen passende arbeid’ zouden hebben wordt als grievend ervaren. Er hebben
21 Dovenschap Jaarverslag 2014
twee gesprekken plaatsgevonden met de hoofddirectie van het UWV: in juni en in december.
Het UWV lijkt geneigd om aanpassingen door te voeren in de uitvoering van het
overheidsbeleid. De gang van zaken is echter zeer traag. Bovendien bleek het UWV geen
cijfers te hebben over aantallen aanvragen, afwijzingen, procedures met hoorzittingen en
rechtszaken. Dovenschap blijft hierin volharden: als overheid en UWV blijven beweren dat de
kosten voor de tolkvoorziening uit de pan rijzen, zullen zij dit met cijfers moeten boekstaven.
Een ander zorgenpunt is de tolkvoorziening voor onderwijs van mensen die 30 jaar of ouder
zijn. Wettelijk gezien is hier geen regeling voor, wat erop neerkomt dat doven tot hun 30e via
een tolk onderwijs mogen volgen, en daarna niet meer. Dit is een vorm van rechtsongelijkheid.
Het UWV wijst naar de overheid: de wet zou moeten worden aangepast. Het ministerie van
Onderwijs en het ministerie van Sociale Zaken wijzen naar elkaar: valt onderwijs na het 30e jaar
onder onderwijs of onder arbeid? Frouke van Winsum zette een Facebook-pagina op over de
problemen rondom de tolkvoorziening voor 30-plussers. Corrie Tijsseling nam contact met haar
op, met de bedoeling om deze kwestie gezamenlijk aan te pakken.
De combinatie van de vele negatieve ervaringen met het UWV en de patstelling rondom
onderwijs voor 30-plussers maakte dat Corrie Tijsseling het initiatief nam voor een notitie met
een pleit voor de herziening van het tolkvoorzieningensysteem. In samenwerking met Markell
Gremmen van de NBTG is deze notitie uitgewerkt. Vervolgens is de notitie voorgelegd aan
vertegenwoordigers van belangenorganisaties: de NBTG, de Nederlandse Schrijftolken
Vereniging (NSV), Ieder(In) en de Platformorganisaties. Aan het eind van 2014 was
overeenstemming bereikt over de inhoud en het doel van de notitie.
4.5 Rechtshulploket Dit project kende, onder het vorige bestuur, een wat aarzelend begin waardoor de vraag hoe
het verder moest al in 2013 speelde. In 2014 besloot het bestuur om zich in te zetten voor dit
project. Eva Westerhoff en Corrie Tijsseling hebben enige malen overleg gehad met de
advocaten Annie Wigger en Jacques Dijkgraaf. Door die gesprekken werden de doelstellingen
van de advocaten en van het bestuur duidelijk en bemerkten wij dat deze geheel overeen
kwamen wat betreft de belangen van doven. In het jaar 2014 hebben een aantal mensen zelf de
weg naar het Rechtshulploket gevonden via het meldformulier Rechtshulploket of zijn zij door
22 Dovenschap Jaarverslag 2014
bestuur en bureau verwezen naar, of aangemeld bij het Rechtshulploket. In verschillende
gevallen ging het om juridisch advies, in enkele gevallen zijn juridische procedures begonnen.
Het Rechtshulploket behandelt zaken van allerlei aard: van conflicten met buren over bomen tot
en met conflicten met overheden rondom tolkvoorzieningen. In 2014 is bovendien contact
gelegd tussen ons Rechtshulploket en het juridische steunpunt van Ieder(In), met het streven
om kennis en ervaringen uit te wisselen.
4.6 Meldpunt Het bestuur streefde ernaar om in 2014 een meldpunt op te zetten. Dit is gelukt in de zin dat
mensen vaker de weg weten te vinden naar het adres [email protected] en daar hun vraag
of melding bekend maken. Het is nog niet gelukt om een structureel meldpunt in te stellen. Dit is
mede veroorzaakt doordat de andere platformorganisaties overkoepelende
belangenorganisaties zoals Ieder(In) gezamenlijke meldpunten overwogen. Een wildgroei aan
meldpunten is uiteraard ook niet wenselijk. Dovenschap besloot daarom om de situatie
voorlopig te houden zoals deze is: mensen kunnen hun vragen en meldingen kwijt bij het info-
adres waarna wij vragen proberen te beantwoorden, mensen eventueel doorverwijzen, en
meldingen noteren om door te geven aan de betreffende instanties.
4.7 Programmaraad In 2014 nam Corrie Tijsseling de taken over van Benny Elferink wat betreft de Programmaraad.
Dit is een raad voor wetenschappelijk onderzoek die ontstaan is, en gesubsidieerd wordt vanuit
het overheidsproject Verbindend Vernieuwen. De subsidiëring wordt verstrekt aan de
Samenwerkende Instellingen Auditief Communicatief (SIAC): Kentalis, Auris, GGMD, NSDSK
en de Gelderhorst. Gezamenlijk bepalen zij welke onderzoeksvoorstellen op het gebied van
doof, slechthorend en TOS gefinancieerd worden, en bewaken zij de uitvoering van dat
onderzoek. Dovenschap, FODOK en FOSS hebben eveneens zitting in die Programmaraad,
maar vooral in een adviserende rol.
In 2014 is begonnen met twee nieuwe onderzoeken: een onderzoek naar een meetinstrument
voor de leefsituatie van doven en een onderzoek naar leesprofielen van doven. Het doel van
het ontwikkelen van een meetinstrument voor de leefsituatie van doven is dat de overheid met
23 Dovenschap Jaarverslag 2014
dit instrument regelmatig adequate informatie kan vergaren over de situatie van doven wat
betreft wonen, werken en leven. Tot nu toe ontbreekt zo’n instrument en het laatste onderzoek
naar de leefsituatie van doven dateert alweer van 1988. Vermoedens van, en ervaringen met
een lager welzijn van doven kunnen daarom niet gestaafd worden met feiten en cijfers. Een
meetinstrument naar de leefsituatie van doven is daarom van groot nut voor de
belangenbehartiging, zodat argumentatie richting overheden, organisaties en instellingen
onderbouwd kunnen worden met feiten en cijfers. In het onderzoek naar de leesprofielen van
doven gaat het er vooral om, om te onderzoeken hoe doven lezen. Met name gaat het om de
vraag of daar verschillen in zijn, hoe doven zelf het lezen beleven, of zij zelf lees-strategieën
hebben ontwikkeld, enzovoort. Met de resultaten van dit onderzoek kan met name voor doven
die moeite hebben met lezen bekeken worden hoe voorlichtingsmateriaal vanuit de overheid en
de hulpverlening aangepast kan worden.
4.8 Mijn baby is doof Dit project is een navolging van het Vlaamse project en beoogt ouders van dove kinderen zo
volledig mogelijk te informeren over de doofheid en het doofzijn van hun kind. Het gaat dan
vooral om ouders die nog maar kort geleden bericht hebben gekregen dat hun kind doof is. Het
project wordt uitgevoerd door de groep gebarentaalonderzoekers van de Radboud Universiteit,
onder leiding van dr. Onno Crasborn.
4.9 Kwaliteit TeleTolken Dit project werd afgerond per 1 januari 2014. Het eindverslag is op te vragen bij Wouter Bolier.
U kunt het eindresultaat bekijken op www.kwaliteitteletolk.nl. Benny Elferink uitte de wens om
een doorstart te maken van dit project. Het bestuur besloot dat hij dit kan doen binnen zijn
mandaat als projectleider tolkvoorzieningen in Samen Sterk. Dovenschap is hierbij verder niet
meer betrokken.