Jaaroverzicht 2015 - CBK Rotterdamcdn1.cbkrotterdam.nl/wp-content/uploads/... · plein ter...
Transcript of Jaaroverzicht 2015 - CBK Rotterdamcdn1.cbkrotterdam.nl/wp-content/uploads/... · plein ter...
1
Jaar
over
zich
t 201
5
2
3
CBK Rotterdam heeft een mooi jaar achter de rug. Na twee jaren volop bezig te zijn geweest met heroriënteren en reorganiseren, konden we in 2015 ons volle gewicht op de programmering in de stad leggen. En dat voelt heerlijk!
Art Office liet zien dat de regeling Onderzoek & Ontwikkeling prachtige verdiepende projecten oplevert, waarbij kunstenaars op het snijvlak van kunst en samenleving opereren.
BKOR voltooide het rapport Inventarisatie en Beoordeling Kunstwerken in de Openbare Ruimte waarmee Rotterdam een voorloper is op het belangrijke gebied van hoe om te gaan met het beeldende erfgoed in de publieke ruimte.
Sculpture International Rotterdam zette zich vol in voor noodzakelijke restauraties en verplaatsingen van belangrijke internationale sculpturen in onze stad (George Rickey, Henry Moore, Naum Gabo) en reikte spannende en bijzondere vergezichten aan door de manifestatie Eerbetoon aan een Avenue.
Ons tentoonstellingsplatform TENT tenslotte, blijft het episch centrum van hedendaagse Rotterdamse kunst en toonde aan dat het hoge bezoekcijfer uit 2014 geen incidentele verbouwingsbonus was.
Om maar eens wat te noemen!Ik wens u veel plezier met onze terugblik op het jaar 2015.
Ove Lucasdirecteur CBK Rotterdam
voorwoord
4
“Toen schoot Cupido in de roos. Zomaar: ik stapte de drempel over van TENT in Rotterdam en raak was het.” Met die woorden begon de kunstrubriek van Jeanne Prisser op 10 april 2015 in de Volkskrant, over de duotentoonstelling The New Romantic Spirit >pagina 10 in TENT. “Wat een plezier om zijn ogen te le-nen,” zegt ze over de blik van Hidde van Schie op zijn mede-exposant Woody van Amen.
Twee maanden duurde deze ten-toonstelling die twee generaties Rotterdamse ‘romantici’ tegen-over elkaar zette: oude rot Woody van Amen, grondlegger van de Pop Art in de jaren zestig en zeven-tig, naast jong talent Hidde van Schie. Met combinaties van kleur en licht – ’s avonds te zien door de etalage ramen – verleidde de ten-toonstelling de passant om binnen
te lopen bij een tentoonstelling die vragen stelde over het waarom van schilder kunst anno nu.
Doorgaans signaleert TENT jonge kunst en de nieuwste ontwikkelin-gen maar om de helden van nu te herkennen en te begrijpen, moeten we weten op wiens schouders ze staan. In 2015 besloot TENT om wat vaker achterom te blikken, mede in aanloop naar het wederopbouwjaar 2016. De duotentoonstelling van Van Amen en Van Schie, met mu-seale bruiklenen, trok veel pers en veel bezoekers, iets wat ook in de rest van het jaar zou gebeuren. Dat gebeurde zelfs al koos TENT ervoor om behalve gevestigde namen – in
januari Lidwien van de Ven – nieuw-komers te introduceren, zoals in het najaar Nicky Assmann. >pagina 25 “Een esthetisch walhalla dat zowel afgrondelijk was als hypnotiserend om naar te kijken”, schreef NRC Handelsblad over Assmanns solo. De tot dan toe bij het grote publiek onbekende Rotterdamse installatie-kunstenaar werd een overnight pu-bliekslieveling en TENT een spring-plank voor haar carrière.
Het signaleren van talent was ook, zoals altijd, een onderwerp in de zo-mer bij de altijd drukbezochte TENT Academy Awards >pagina 18 en de af-studeertentoonstelling van het Piet Zwart Institute. In meer opzichten
Voorbij het vernis
The New Romantic Spirit. foto: Aad Hoogendoorn
“Wat een plezier om zijn ogen te lenen,” zegt ze over de blik van Hidde van Schie op zijn
mede-exposant Woody van Amen.
jaaroverzicht 2015
5
stond de zomer in het teken van educatie. Naast 100% hedendaags, een samen werking met Showroom Mama en Witte de With, deed TENT mee aan het Jeugd Vakantie-paspoort voor kinderen die niet ‘s zomers op vakantie kunnen – in Rotter dam zijn dat er veel. Het jaar door heeft TENT een educatie-ve programmering met workshops en rondleidingen, met tijdens de zo-mer aandacht voor een zomercarna-valprocessie rond thema’s als identiteit en maskerade. Dit project van Marga Weimans>pagina 19 werd voor de jeugd doorontwikkeld door performancekunstenaar Mette Sterre. >pagina 16
De elf tentoonstellingen dat jaar in TENT werden omlijst door educatie en door festivalavonden, concer-ten, boekpresentaties, debatten, met veel aandacht voor communica-tie. De tentoonstellingsvormgeving waar TENT mee experimenteert, viel op: de Jongens Ronner kregen in mei in Istanbul voor de tentoon-stellingsvormgeving de tweede prijs bij de prestigieuze European Design Awards. Deels gericht op de kunstenaarsgemeenschap en
de kritische massa bereikte TENT ook een breder cultureel geïnteres-seerd publiek. Er kwamen in totaal 34.000 bezoekers (de prognose was 25.000) uit alle lagen van de bevol-king. Op drukbezochte avonden en openingen verzamelt cultureel Rot-terdam zich in de tentoonstellings-zalen, op de trappen, de stoepen op en de straat in.
Oud en jong, nieuw en gevestigd, combineert TENT heden en verle-den met op de bovenverdieping de doorlopende tentoonstellingsreeks Cultural Histories in samenwerking met Witte de With. In aanloop naar de wederopbouwviering 2016 is het goed om stil te staan bij waar we vandaan komen, te bespiegelen. Dat maakte 2015 een soort verbindings-jaar: vieren enerzijds en reflecteren op heden en verleden anderzijds. Vieren deed ook de stad die zich vol elan opmaakte voor Rotterdam viert de stad! in 2016 nadat 2014 al de boeken in was gegaan als jubel-jaar. Dat was het jaar waarin Rot-terdam in alle hippe lijstjes van in-ternationale stedentrips belandde, de economie en toerisme en trots opbloeiden. Dat gaf overal een goed
gevoel, ook bij CBK Rotterdam: het eigenzinnige kunstklimaat en de grote collectie kunst in de openba-re ruimte dragen bij aan de kwaliteit van de stad. Dat optimisme was het onderwerp van een artikel in de Rot-terdambijlage van NRC Handelsblad op 2 januari dat alvast zeven hoog-tepunten voor 2015 voorspelde: nieuwe architectuur, de aanstaan-de wederopbouwviering, beelden-de kunst.
Maar voorspellingen gaan altijd mank. En dan is het goed dat kunst en cultuur meer betekenen dan vie-ren. Nog geen week na dit artikel waren aanslagen in Parijs, waarop burgemeester Aboutaleb een ver-ontruste menigte toesprak op Plein 1940 naast De verwoeste stad van Zadkine. In de uitgesproken behoef-te aan een wij-samenleving paste dit beeld als symbool van saamho-righeid. Het monument bleek in 2015 populairder dan ooit, een anker in een dynamische stad en soms onze-kere tijd. Zoals kunst mensen bindt, zijn sculpturen als De verwoeste stad een levend onderdeel van de stadscultuur. Mensen kwamen er samen bij de herdenkingsmomenten
inleiding
Zebra in de Nesten (2015) van Herman Lamers. foto: Salih Kilic
6
in mei en ook op andere momenten groeide dit beeld uit de SIR-collec-tie uit tot een symbool van samen-zijn en historisch bewustzijn. Het werd een ijkpunt tegen vergetelheid en de waan van de dag, bleek in media discussies op kranten papier en op sociale media. Dat had niet al-leen te maken met onzekerheid over de toekomst, het paste ook in de ge-groeide betrokkenheid van burgers bij kunst in de openbare ruimte – ook de ‘ballen’ van Eliasson>pagina 20 en de slechte staat van het beeld van Naum Gabo waren voer voor verhitte discussies.
Een bezinningsjaar dat 2015, zo tussen een jubeljaar en feestjaar in. Dat betekende vreugde zowel als een pas op de plaats, een jaar van reflectie en verdieping met de kunstgeschiedenis als uitgangs-punt. Dat bleek in tentoonstellin-gen, talkshows, onderzoeken achter de schermen. Het heersende gevoel van optimisme was ook voelbaar in de forse lijst evenementen die CBK Rotterdam organiseerde in 2015, solo zowel als in samenwerking, overdag zowel als ‘s avonds – rond-leidingen, talkshows, avondopen-stellingen. Bij de zeven voorspelde hoogtepunten in het NRC-artikel van 2 januari, was CBK Rotterdam bij vijf ervan betrokken, van routeapps in de wederopbouwviering tot bouw-projecten als het Timmerhuis (licht-kunst en monument voor oud-burge-meester Van der Louw door Herman Lamers) en The First aan het Sta-tionsplein (herplaatsing baksteen-reliëf Henry Moore).>pagina 09 Parallel aan de opleveringen van nieuwe kunstwerken organiseerden BKOR en Sculpture International Rotterdam opnieuw edities van de Z-Files,>pagina 12 & 26 een reizende talk-show die allerlei thema’s rond open-bare kunst verbindt, toegankelijk maakt, en zo discours vormt.
Vanwege de bestaande stads- en internationale collecties is elk jaar voor BKOR en Sculpture Internati-onal Rotterdam een verbinding tus-sen toekomst en verleden. Bij de aanvullingen en studies van deze publieke verzamelingen verzorg-de BKOR publicaties en routekaar-ten en lanceerde een geheel nieuwe
website over kunst in de openbare ruimte. Met veel panoramisch beeld vormen kunst en stad hierin een dy-namische eenheid waarin kunst-geschiedenis aan bod komt. Dat gebeurde bovendien in de beelden-schouw waarvan BKOR eind 2015, na drie jaar intensief onderzoek met een onafhankelijke commissie, zijn rapporten inleverde bij de gemeen-te. Met criteria op basis van de mu-seale LAMO-leidraad heeft het hon-derden buitenbeelden geschouwd. Daarmee wordt een Rotterdamse collectie in kaart gebracht en is te zien waar deze begint en eindigt, wat verzameld en ontzameld moet worden, wat de topstukken zijn en welke thematische en historische verbanden er bestaan. Met deze terug blik liep BKOR voor de troepen uit: zo’n omvangrijk en diepgravend onderzoek is voor veel gemeenten een verre toekomstdroom.
De reden om in zo’n meerjarenstu-die te investeren was niet zomaar. In Rotterdam wordt veel gesloopt waardoor ook kunst verdwijnt. BKOR kreeg als Rotterdams ex-pert op het gebied van de kunstge-schiedenis en kunst in de (semi-)openbare ruimte veel vragen van burgers, instanties, gemeentelij-ke diensten. Veel meer dan pakweg tien jaar geleden hield het zich in 2015 bezig met de kunstgeschie-denis via restauratie (muurschilde-ring Louis van Roode in Olvehflat), verplaatsing (Marten Toondermo-nument), aanlichting (onder andere de Feniks van Hans Ittmann). Het wist zelfs een nieuw wederopbouw-icoon naar Rotterdam te halen: ‘de giraffen’>pagina 14 van de museaal ge-lauwerde Kees Timmer, tot nog toe een hiaat in de Rotterdamcollec-tie. In een deels daartoe ontworpen setting in het park op het Noorder-eiland herleeft het als een construc-tivistische ode aan de haven stad. Veel beelden kregen in het jaar een lichtplan. Samen werkend met LUCI, het internationale netwerk van licht-experts, ontwikkelde BKOR namens
de gemeente lichtplannen voor weder opbouwkunst om ‘s avonds de stad een ander aanzien te geven, met beelden een verhaal te vertellen over cultuur en over de geschiede-nis van de stad.
Ook de nieuwe werken die BKOR dit jaar opleverde, verhalen over de stad. Dat geldt voor de monumen-ten voor André van der Louw>pagina 31 en voor Tomáš Masaryk>pagina 29 (die in Rotterdam de natie Tsjechoslowa-kije concipieerde) en voor de nesten met zebra>pagina 32 op het Diergaarde-plein ter herinnering aan de dieren-tuin hier waarvandaan dieren na het bombardement de stad in vluchtten. Op muren aan de Oude Binnenweg werden nieuwe jazzportretten>pagina 22
opgeleverd die een link leggen tus-sen het uitgaan van nu en van de-cennia terug, toen jazztonen weer-klonken uit de dancings en cafés in het mondaine vooroorlogse stads-centrum. Zelfs het jonge en expe-rimentele kunstwerk Beijerkoppen, dat technisch vernieuwd werd in 2015, verhaalt over de stad als zijn-de een 24/7 mediapolis en doet dat zo iconisch, dat het diezelfde stad een stukje optilt.
Vaak trok BKOR samen op met Sculpture International Rotterdam, dat de grote aftrap deed van het jaar door in januari een tweede Eerbetoon aan een Avenue>pagina 08
te openen. Deze grote videomani-festatie belichtte opnieuw letterlijk en figuurlijk de Coolsingel om diens artistieke en kosmopolitische po-tentie bloot te leggen. Net als het jaar ervoor kwamen pers en bezoe-kers er in groten getale in de don-kere winterdagen op af. De groot-stedelijkheid van deze manifestatie was en is leidraad in de meerjaren-plannen van Sculpture Internatio-nal Rotterdam voor de Coolsingel en het verlengde daarvan, de rivier over, richting Zuidplein. Daar kan kunst weer een heel andere iden-titeit dienen. Als beheerder van de internationale beeldencollectie hield
Bij de zeven voorspelde hoogtepunten in het NRC-artikel van 2 januari, was CBK Rotterdam
bij vijf ervan betrokken
jaaroverzicht 2015
7
Sculpture International Rotterdam zich bezig met erfgoed en regel-de de herplaatsingen van Rickey, Moore, Körmeling. Deze bestaan-de kunstwerken zijn deel van een levende collectie die Sculpture In-ternational Rotterdam aanvult met permanente en tijdelijke werken, en waarbij de bestaande beelden – vooral ook de wederopbouw iconen – onderwerp werden van film, onderzoek en performances. Scupture International Rotterdam liet een film maken van de perfor-mance>pagina 12 behorende bij het kunstwerk van Elmgreen & Dragset It’s Never Too Late to Say Sorry. Deze ging op het IFFR in premièreen reisde de stad door met een boekpresentatie van performer Wim Konings. Intussen bezongen de Gabosingers het in slechte staat verkerende ‘ding’ van Gabo, waarvoor de aandacht niet mag verslappen.
Via de programma’s maar ook als moederorganisatie zelf was en blijft CBK Rotterdam op de achtergrond bezig om alle contacten en netwer-ken te smeden, de grote lijnen uit te zetten, de gesprekken te voeren met kunstinstellingen in het land en met allerlei diensten en instellingen en burgerinitiatieven in de stad. Daarbij
besteedt het veel netwerkbeheer uit aan de minst zichtbare van de vier programma’s van CBK Rotterdam: het Art Office. Dat publiceerde be-gin 2015 een kloek boek: Onderzoek & Ontwikkeling 2010-2014, met daarin 172 kunstenaarsprojecten en onderzoeken uit deze O&O-regeling. Ze maakten een encyclopedische indeling mogelijk: politiek, geschie-denis, natuur, de mens, systemen. Alle grote thema’s uit de actualiteit en wetenschap kwamen aan bod net als in de bijbehorende tentoonstel-ling Shift&Drift>pagina 11 in TENT. Met boek en tentoonstelling verhaalde CBK Rotterdam over hoe kunste-naars een andere kijk op de wereld en de geschiedenis mogelijk maken. Een voorbeeld was het foto album van een voormalige SS-officier dat Annette Behrens onderzocht en analyseerde in een eigen boekvorm dat door TIME werd opgenomen in de top-15 beste fotoboeken van het jaar. De O&O-projecten tonen hoe kunst grenzen overstijgt, zoals Elian Somers die dubbelsteden onder-zoekt (Juarez-El Paso) of Deird-re Donoghue die discours over het moederschap opzet met theoretici uit verschillende landen en weten-schappen – economie, filosofie – omdat de heren onderzoekers een blinde vlek hebben voor dit onder-
werp. Peter Fengler pakte een door het bedrijfsleven half ontwikkelde technologie voor vinylplatenspelers op om dit, samen met een Zweedse partner, door te ontwikkelen voor grammofoonplaten met driedimen-sionale applicaties. De ene kunste-naar heeft gletsjerijs nodig, de an-der deeltjesversnellers – het zijn er te veel om op te noemen. Kunste-naars onderzoeken botanische tui-nen, microbiologie, migratie, Sovjet-verledens, bibliotheken of proberen met sociale sculptuur de economie van een Filipijns visserseiland uit het slop te trekken.
Er zijn kortom geen grenzen aan de beeldende kunst van deze stad. Rotterdamse kunstenaars zoeken telkens vertrekpunten om te ver-beelden, wat wel bestaat maar an-ders onzichtbaar blijft. Zij zijn de motor van CBK Rotterdam en vice versa – Art Office biedt financie-ringsregelingen en artist-in-resi-dencies, investeringsbijdragen voor opdrachten, investeert kunstenaars in stadsontwikkelingsgebieden, van buurtkunst tot stadspromotie en ex-perimentele hubs, denk aan Motel Mozaïque of Zohokwartier. Zo in-vesteert CBK Rotterdam vooral ook in de kunstenaars die in Rotterdam meer dan ooit een buitengewoon intelligente en onderzoekende be-roepsgroep zijn geworden. En dat is misschien nog wel wat Rotterdam het meest nodig heeft in zo’n tus-senjaar, tussen twee jaren in waarin we slingers in de stad hangen. Kun-stenaars graven voorbij het vernis. Kunst is de lange adem, de reden dat Rotterdam een vitale stad is met zo’n heel eigen identiteit en cultuur die allang niet meer ophoudt bij de stadsmuren.
video still It Is Never Too Late to Say Sorry (2015) van Marieke van der Lippe
inleiding
8
Eer
bet
oo
n aa
n ee
n A
venu
eC
ools
inge
l, 16
janu
ari t
ot 8
feb
ruar
i 201
5 fo
to: J
anne
s L
inde
rs
Voo
r de
twee
de o
peen
volg
ende
win
ter o
pend
e SI
R h
et n
ieuw
e ja
ar m
et e
en a
mbi
tieu
ze b
uite
nten
toon
stel
ling
van
vide
okun
st
aan
de C
ools
inge
l, he
t geb
ied
waa
r SIR
al v
ersc
hille
nde
jare
n ku
nsta
ctiv
iteite
n on
tplo
oit.
Eer
beto
on a
an e
en A
venu
e to
onde
nege
n fil
ms
van
inte
rnat
iona
al g
eren
omm
eerd
e m
aker
s.
Gep
roje
ctee
rd o
p de
gev
els
liete
n de
ze d
e po
tent
ie z
ien
van
de
boul
evar
d al
s ee
n gr
oots
tede
lijke
kun
stro
ute.
16 jan
9
Her
plaa
tsin
g W
all R
elie
f N
o.1
(19
55)
van
Hen
ry M
oore
Wee
na, 1
6 ja
nuar
i 201
5 fo
to: J
anne
s L
inde
rs
Met
de
mar
keri
ng v
an e
en I
nter
nati
onal
e B
eeld
en C
olle
ctie
(SIR
) en
een
ontz
amel
ings
bele
id e
n co
llect
ievo
rmin
g va
n ku
nst i
n de
ope
nbar
e ru
imte
(BK
OR
), or
gani
seer
t CB
K R
otte
rdam
een
tege
nbew
egin
g te
gen
de v
aak
rück
sich
tloz
e sl
oop
van
wed
erop
bouw
arch
itect
uur m
et
inpa
ndig
e ku
nst.
Nat
uurl
ijk w
erd
het c
ompl
eet u
niek
e ba
kste
enre
liëf v
an H
enry
M
oore
zor
gvul
dig
herp
laat
st to
en h
et b
ouw
cent
rum
, waa
r het
dee
l va
n ui
tmaa
kte,
moe
st w
ijken
. In
2015
is h
et re
liëf h
erpl
aats
t in
The
F
irst
tege
nove
r het
Sta
tion
sple
in.
16 jan
10
Ope
ning
New
Ro
man
tic
Sp
irit
TEN
T, 5
feb
ruar
i tot
19
apri
l 201
5fo
to: A
ad H
ooge
ndoo
rn
Met
oud
e ro
t Woo
dy v
an A
men
en
jong
e ho
nd H
idde
van
Sc
hie
brac
ht T
EN
T t
wee
gen
erat
ies
‘rom
anti
ci’ s
amen
, tw
ee
kuns
tena
ars
die
in e
en e
igen
tijd
gew
rich
t bew
ust k
ozen
voo
r fig
urat
ieve
kun
st. V
oor d
e ni
euw
e ku
nst m
oet j
e de
oud
e
held
en k
enne
n, z
egt T
EN
T, d
at te
rugg
rijp
en a
ls m
idde
l zie
t om
het
sig
nale
ren
van
nieu
we
ontw
ikke
linge
n te
dui
den.
De
tent
oons
telli
ng, a
ange
vuld
met
opt
rede
ns e
n ev
ents
, is
een
publ
ieks
trek
ker.
5 feb
11
Ope
ning
ten
toon
stel
ling
Shi
ft &
Dri
ftTE
NT,
5 f
ebru
ari t
ot 1
9 ap
ril 2
015
foto
: Aad
Hoo
gend
oorn
Vie
r jaa
r kun
sten
aars
onde
rzoe
k, in
tota
al 1
72 p
roje
cten
van
de
finan
cier
ings
rege
ling
Ond
erzo
ek &
Ont
wik
kelin
g, b
unde
lde
Art
O
ffice
in e
en p
ublic
atie
. Dez
e kr
eeg
een
ency
clop
edis
che
aanp
ak:
gesc
hied
enis
, nat
uur,
de m
ens,
sys
tem
en e
n an
dere
the
ma’s
en o
nder
zoek
sgeb
iede
n. D
e re
ikw
ijdte
van
de
Rot
terd
amse
ku
nst b
leek
gro
ot, d
e kw
alite
it ho
og. D
e bo
ekpr
esen
tati
e gi
ng
verg
ezel
d va
n ee
n te
ntoo
nste
lling
in T
EN
T.
5 feb
12
“It i
s ne
ver t
oo la
te to
say
sor
ryyy
y!”
roep
t Wim
Kon
ings
al
een
paar
jaar
om
12
uur ‘
s m
idda
gs o
p de
Coo
lsin
gel.
Voo
r SIR
vo
ert h
ij de
ze p
erfo
rman
ce v
an E
lmgr
een
& D
rags
et u
it. O
m d
e ac
hter
gron
den
van
deze
vlu
chti
ge k
unst
te b
elic
hten
, lie
t SIR
een
film
mak
en d
oor M
arie
ke v
an d
er L
ippe
. Dit
, en
de u
itga
ve v
an
Kon
ings
’ 366
sorr
y-ra
ppor
ten,
leid
de to
t een
Z-F
iles
en a
nder
e bo
ekpr
esen
tati
es e
n fil
mve
rton
inge
n.
Ver
toni
ng f
ilm It
Is N
ever
To
o La
te T
o S
ay S
orr
y,
Mar
ieke
van
der
Lip
peV
an N
elle
fabr
iek,
6 f
ebru
ari 2
015
vide
o st
ill:
Mar
ieke
van
der
Lip
pe
6 feb
13
Ver
toni
ng f
ilm It
Is N
ever
To
o La
te T
o S
ay S
orr
y,
Mar
ieke
van
der
Lip
peV
an N
elle
fabr
iek,
6 f
ebru
ari 2
015
vide
o st
ill:
Mar
ieke
van
der
Lip
pe
Zo
nneh
oo
fd (
1964
) va
n C
arel
Kne
ulm
an
Pla
atsi
ng o
p K
lein
pold
erpl
ein,
11
maa
rt 2
015
foto
: Aad
Hoo
gend
oorn
In 2
015
wer
d he
t Zon
neho
ofd
(196
4) v
an C
arel
Kne
ulm
an in
he
t mus
eum
voo
r ver
wee
sde
beel
den
op h
et K
lein
pold
erpl
ein
gepl
aats
t, ee
n pr
ojec
t van
Obs
erva
tori
um e
n B
KO
R.
Sind
s 20
12 s
taan
er 1
5 zw
arte
sok
kels
ond
er d
e fly
-ove
rs,
die
wor
den
voor
zien
van
ver
wee
sde
beel
den;
kun
stw
erke
n di
e el
ders
in d
e st
ad o
verb
odig
of d
aklo
os z
ijn g
ewor
den.
H
et Z
onne
hoof
d st
ond
voor
heen
op
een
scho
olpl
ein.
11 mrt
14
Her
plaa
tsin
g ‘d
e gi
raff
en’ (
1964
) va
n K
ees
Tim
mer
Noo
rder
eila
nd, 1
9 m
ei 2
015
foto
: Vin
cent
Pet
it /
BK
OR
arc
hief
Met
het
moz
aïek
nab
ij he
t Mar
coni
plei
n en
de
phoe
nix
aan
het
Post
gebo
uw h
ad R
otte
rdam
al e
nkel
e ku
nstw
erke
n va
n K
ees
Tim
mer
in d
e op
enba
re r
uim
te, m
aar m
oest
het
ste
llen
zond
er
een
van
Tim
mer
s ze
ldza
me
non-
figur
atie
ve b
eeld
en. T
ot 2
015.
BK
OR
en
SIR
wis
ten
een
Am
ster
dam
s dr
aadp
last
iek
van
Tim
mer
te b
emac
htig
en, h
et w
erd
gere
stau
reer
d, e
n he
rpla
atst
in
een
dee
ls d
aart
oe o
ntw
orpe
n pa
rkje
op
het N
oord
erei
land
. H
oew
el a
bstr
act k
reeg
het
toch
de
bijn
aam
‘de
gira
ffen
’.
19 mei
15
Sta
rt k
unst
rout
e R
o H
eilb
ron:
ee
rbet
oo
n aa
n ee
n ku
nsta
rbei
der
Wes
t-K
ruis
kade
, 3 t
ot 3
1 ju
li 20
15fo
to: M
ax D
eret
a
De
maa
tsch
appe
lijk
bew
ogen
Ro
Hei
lbro
n, e
en v
an d
e be
lang
rijk
ste
Suri
naam
se k
unst
enaa
rs e
n la
ng in
Rot
terd
am
acti
ef, w
erd
in d
e zo
mer
doo
r BK
OR
op
de k
aart
gez
et, l
ette
rlijk
, m
et e
en te
ntoo
nste
lling
srou
te e
n ui
tgeb
reid
info
rmat
ieve
rout
ekaa
rt. B
KO
R e
xpos
eerd
e zi
jn s
child
erije
n en
gra
fisch
e w
erke
n in
eta
lage
s en
pan
den
op d
e W
est-
Kru
iska
de, d
é Su
rina
amse
hoo
fdst
raat
van
Rot
terd
am. D
e op
enin
g vo
nd
plaa
ts o
p 3
juli,
tijd
ens
Ket
i Kot
i.
3 juli
16
Sta
rt T
he E
nd o
f N
orm
alTE
NT,
11
juli
tot
4 ok
tobe
r 20
15fo
to: A
ad H
ooge
ndoo
rn
Kun
sten
aar M
ette
Ste
rre,
bek
end
om h
aar t
heat
rale
pe
rfor
man
ces,
doe
t ond
erzo
ek n
aar t
radi
tion
ele
ritu
elen
en
kost
uum
s in
ver
schi
llend
e cu
ltur
en. I
n de
zom
er b
egel
eidd
e ze
sam
en m
et t
utor
en in
TE
NT
tw
aalf
jong
eren
om
sam
en te
wer
ken
aan
een
stra
atpa
rade
die
in p
rem
ière
gaa
t tijd
ens
het
Kun
st in
het
Wit
te d
e W
ith
Kw
arti
er fe
stiv
al in
sep
tem
ber.
Pub
liek
was
wel
kom
om
de
opbo
uw e
n he
t lee
rpro
ces
van
dich
tbij
mee
te m
aken
.
11 juli
17
Ope
ning
All
beg
ins
wit
h A
TEN
T, 1
6 ju
li to
t 28
sep
tem
ber
2015
foto
: Aad
Hoo
gend
oorn
Met
per
form
ance
s va
n Ja
nnek
e va
n de
r Put
ten
en v
an C
hris
tian
G
alar
reta
beg
on A
ll be
gins
wit
h A
van
Jann
eke
van
der P
utte
n, e
en
van
de s
olot
ento
onst
ellin
gen
waa
rmee
TE
NT
een
pod
ium
bie
dt
voor
opk
omen
d ta
lent
. Met
gel
uid,
ste
m, z
ang,
haa
r lic
haam
gee
ft
Van
der
Put
ten
haar
kun
sten
aars
chap
vor
m m
et w
ande
linge
n en
lu
iste
rtoc
hten
als
ver
trek
punt
.
16 juli
18
Uit
reik
ing
TEN
T A
cad
emy
Aw
ard
sC
iner
ama,
17
juli
2015
foto
: Aad
Hoo
gend
oorn
Een
team
van
sco
uts
was
ero
puit
gega
an o
m d
e be
ste
jong
e vi
deok
unst
van
Ned
erla
nd e
n ga
stla
nd I
talië
te s
elec
tere
n. D
oel:
de ja
arlij
kse
TE
NT
Aca
dem
y A
war
ds. T
ijden
s de
Aw
ards
how
in
een
uit
verk
ocht
Cin
eram
a w
erde
n de
gen
omin
eerd
e fil
ms
geto
ond
en r
iep
de ju
ry S
ara
Bac
hour
uit
tot w
inna
ar. Z
e w
on
een
arti
st-i
n-re
side
nce
bij C
areo
f in
Mila
an, m
et w
erkb
udge
t. D
e fil
ms
war
en d
e he
le z
omer
nog
in T
EN
T te
zie
n en
gin
gen
inte
rnat
iona
al o
p to
urne
e.
17 juli
19
Ope
ning
On
the
Oth
er S
ide
of
Rea
lity
TEN
T, 2
5 ju
li to
t 4
okto
ber
2015
foto
: Aad
Hoo
gend
oorn
Toe
n he
t Zom
erca
rnav
al w
egen
s sl
echt
wee
r wer
d af
gela
st,
ging
het
fees
t toc
h do
or, i
n T
EN
T. E
en p
erfo
rman
ce v
an
mod
eont
wer
per M
arga
Wei
man
s di
e ge
plan
d st
ond
voor
de
stra
atpa
rade
, wer
d bi
nnen
shui
s ov
erde
kt u
itge
voer
d. D
anse
rs,
mod
elle
n en
een
bra
ssba
nd s
how
den
haar
mon
umen
tale
m
ode-
inst
alla
tie,
geï
nspi
reer
d op
het
Car
ibis
ch C
arna
val.
In 2
016
zou
TE
NT
de
para
de o
pnie
uw o
rgan
iser
en, i
n P
alai
s de
Tok
yo, P
arijs
.
25 juli
20
Pro
efop
stel
ling
Kis
sing
Ear
th
van
Ola
fur
Elia
sson
Sta
tion
sple
in, 1
8 au
gust
us 2
015
foto
: Jan
nes
Lin
ders
Kun
st in
de
open
bare
rui
mte
ver
oorz
aakt
in 2
015
veel
com
mot
ie:
onde
rhou
d G
abo,
loca
tie
Zad
kine
, wel
of g
een
‘bal
len’
op
het
Stat
ions
plei
n. M
aar E
liass
ons
defin
itie
ve o
ntw
erp
was
er n
og
niet
, eer
st w
ilde
hij m
et e
en p
roef
opst
ellin
g fo
rmaa
t en
loca
tie
beki
jken
. Met
zijn
kun
stw
erk
wil
de s
tad
de v
olto
oiin
g va
n di
t ge
bied
bek
rone
n.
18 aug
21
Spe
lwee
kend
KN
STM
PP
N,
Wit
te d
e W
iths
traa
t, 1
2 en
13
sept
embe
r 20
15fo
to: A
ad H
ooge
ndoo
rn
CB
K R
otte
rdam
ont
wik
kelt
educ
atie
ve t
raje
cten
voo
r alle
rlei
le
efti
jden
en
groe
pen,
wor
ksho
ps e
n te
ntoo
nste
lling
en e
n ro
ndle
idin
gen.
In
sept
embe
r pre
sent
eerd
e he
t KN
STM
PP
N,
een
kuns
tkaa
rtsp
el. G
eric
ht o
p le
erlin
gen
voor
tgez
et o
nder
wijs
is h
et e
en s
pel w
aar j
e as
soci
ëren
d en
bea
rgum
ente
rend
je
win
kans
en v
ergr
oot.
Ver
krijg
baar
in T
EN
T w
erd
het d
aar
gela
ncee
rd m
et e
en s
peci
aal K
NST
MP
PN
spe
lwee
kend
.
12 sep
22
Ont
hulli
ng d
rie
nieu
we
jazz
port
rett
enO
ude
Bin
nenw
eg, 1
3 se
ptem
ber
2015
foto
: Max
Der
eta
Hon
derd
jaar
gel
eden
gol
d R
otte
rdam
al a
ls m
oder
n, n
iet d
oor
arch
itect
uur m
aar d
oor d
e m
uzie
k, ja
zz, d
anci
ngs.
Met
inm
idde
ls
tien
jazz
port
rett
en o
p de
gev
els,
is d
e O
ude
Bin
nenw
eg e
en
onco
nven
tion
ele
maa
r sw
inge
nde
hist
oris
che
jazz
rout
e ge
wor
den.
In 2
015
liet B
KO
R in
sam
enw
erki
ng m
et R
JAM
nog
dri
e m
usic
i doo
r str
ipte
kena
ars
vere
euw
igen
: Nic
o de
Roo
y (M
arti
n L
odew
ijk),
Mit
sey
Smee
kens
(L
oren
zo d
e B
ruin
) en,
op
de fo
to,
Pie
t Noo
rdijk
(D
ick
Mat
ena)
.
13 sep
23
Ont
hulli
ng f
otop
roje
ct D
e H
aven
bar
on
van
Free
k va
n A
rkel
Hou
tlaa
n, 1
6 se
ptem
ber
2015
foto
: Fre
ek v
an A
rkel
Free
k va
n A
rkel
ken
t als
gee
n an
der d
e ha
ven
van
Rot
terd
am, a
lle
plek
ken
en g
ezic
htsp
unte
n. D
e V
vE v
an h
et n
ieuw
e w
oonc
ompl
ex
De
Hav
enba
ron
vroe
g he
m o
m v
oor d
e en
tree
halle
n dr
ie
foto
wan
den
te m
aken
, om
sta
d en
hav
en te
ver
bind
en. A
rt O
ffice
dr
oeg
met
een
inve
ster
ings
bijd
rage
bij
aan
de d
rie
foto
wan
den
die
’s av
onds
ver
licht
wor
den
en z
icht
baar
zijn
van
af d
e st
raat
.
16 sep
24
The
Big
Dra
wTE
NT,
3 e
n 4
okto
ber
2015
foto
: Aad
Hoo
gend
oorn
Vak
man
scha
p w
as h
et t
hem
a va
n te
kenf
esti
val T
he B
ig D
raw
, be
doel
d om
iede
reen
uit
te n
odig
en o
m z
elf t
e ga
an te
kene
n.
TE
NT
org
anis
eerd
e da
arom
een
gra
tis
wor
ksho
p m
et S
ilas,
die
bezo
eker
s de
kne
epje
s va
n na
tuur
getr
ouw
teke
nen
bijb
rach
t. H
ij br
acht
kla
ssie
ke v
aard
ighe
den
in e
en h
eden
daag
s ja
sje.
3 okt
25
Ope
ning
Rad
iant
van
Nic
ky A
ssm
ann
TEN
T, 1
5 ok
tobe
r 20
15 t
ot 3
1 ja
nuar
i 201
6fo
to: A
ad H
ooge
ndoo
rn
In 2
015
maa
kt T
EN
T o
pnie
uw v
eel g
ebru
ik v
an d
e ho
ge
ram
en d
ie h
et b
ij de
ver
bouw
ing
in 2
014
kree
g, e
n w
aar d
e re
lati
ef o
nbek
ende
Nic
ky A
ssm
ann
met
haa
r maj
estu
eus
bew
egen
de li
chti
nsta
llati
e ve
el b
ezoe
k tr
ok. H
aar m
et
licht
, mec
hani
ca e
n ab
stra
cte
geom
etri
e ge
vorm
de o
euvr
e le
verd
e ee
n so
lote
ntoo
nste
lling
op
waa
rmee
ze
een
over
nigh
t pu
blie
kslie
velin
g w
erd
en la
ndel
ijke
beke
ndhe
id k
reeg
.
15 okt
26
Z-F
iles
#13
, Lo
uis
van
Ro
od
e,
Rot
terd
amse
Sch
ouw
burg
, 29
okto
ber
2015
foto
: Aad
Hoo
gend
oorn
In 2
015
orga
nise
erde
n B
KO
R e
n SI
R z
es e
diti
es v
an d
e re
izen
de
talk
show
Z-F
iles,
met
inte
rvie
ws,
pre
sent
atie
s en
min
i-co
llege
s ov
er k
unst
in d
e op
enba
re r
uim
te in
al z
ijn fa
cett
en. Z
e ve
rhaa
lden
ove
r str
eet a
rt, E
urop
a, d
e re
lati
es t
usse
n ku
nst e
n
arch
itect
uur,
de g
eres
taur
eerd
e m
uurs
child
erin
g va
n L
ouis
van
Roo
de in
de
Olv
ehfla
t en
de h
erpl
aats
te 1
989
van
John
Kör
mel
ing.
29 okt
27
Ope
ning
ten
toon
stel
ling
Mo
tio
n/La
bo
ur/M
achi
nery
TEN
T, 2
9 ok
tobe
r 20
15 t
ot 1
7 ja
nuar
i 201
6fo
to: A
ad H
ooge
ndoo
rn
Een
van
de
inte
rnat
iona
le c
urat
oren
waa
r TE
NT
mee
wer
kt w
as
dit j
aar M
anue
l Seg
ade,
die
de
groe
pste
ntoo
nste
lling
Mot
ion
/L
abou
r /M
achi
nery
maa
kte
en d
aarn
a di
rect
eur C
A2M
wer
d.
De
tent
oons
telli
ng v
erke
nde
met
een
ste
vig
acti
vite
itenp
rogr
amm
a
actu
ele
noti
es r
ond
arbe
id e
n de
sta
d va
n m
icro
- to
t mac
roni
veau
. D
e ex
posa
nten
war
en R
otte
rdam
se e
n in
tern
atio
nale
kun
sten
aars
di
e on
derz
oek,
vaa
k O
&O
-pro
ject
en, n
aar m
aats
chap
pelij
ke
kwes
ties
in h
un k
unst
ver
wer
ken.
29 okt
28
Dan
za M
acab
ra /
Hal
low
een
van
TEN
T en
Wor
min
Wor
m, 3
1 ok
tobe
r 20
15fo
to: A
ad H
ooge
ndoo
rn
Mus
eum
nach
t, A
rt R
otte
rdam
, fes
tiva
ls, v
rijd
agav
ondo
pens
tel-
linge
n, c
once
rten
, ope
ning
en e
n af
terp
arti
es: T
EN
T w
as o
ok
in 2
015
wee
r vaa
k ’s
avon
ds o
pen.
Zo
bren
gt h
et c
ultu
ur in
het
ui
tgaa
nsle
ven
van
de s
tad.
Het
wer
kte
daar
bij s
amen
met
Kun
st-
bloc
k en
par
tner
s in
de
stra
at z
oals
Wor
m w
aarm
ee h
et d
it ja
ar
voor
de
derd
e ke
er h
un g
ezam
enlij
ke e
n ex
trav
agan
t spe
ctac
ulai
re
Hal
low
eenf
eest
gaf
. Een
clu
bnig
ht m
et k
unst
optr
eden
s, v
oor
iede
reen
toeg
anke
lijk.
31 okt
29
Ont
hulli
ng m
onu
men
t vo
or
T.G
. Mas
aryk
va
n H
ans
Cit
roen
Gel
ders
ekad
e, 5
nov
embe
r 20
15fo
to: M
ax D
eret
a
In o
ktob
er 1
914
sche
tste
filo
soof
en
polit
icus
Tom
áš M
asar
yk in
R
otte
rdam
, in
het t
oenm
alig
e W
eim
ar H
otel
, de
cont
oure
n va
n de
nie
uwe
repu
blie
k T
sjec
hosl
owak
ije. H
ans
Cit
roen
ver
taal
de
deze
bep
alen
de g
esch
iede
nis
in e
en g
elaa
gd m
onum
ent.
Een
eeu
w n
a M
asar
yks
verb
lijf w
erd
dit o
p na
geno
eg d
ezel
fde
loca
tie
onth
uld
door
Fra
ns W
eisg
las,
in b
ijzijn
van
de
Tsj
echi
sche
en
Slo
waa
kse
amba
ssad
eurs
en
dele
gati
es.
5 nov
30
Ont
hulli
ng H
and
wis
sel v
an N
ico
Par
levl
iet
Bre
de H
illed
ijk, 2
0 no
vem
ber
2015
foto
: Sal
ih K
ilic
Bew
oner
s ha
dden
een
oud
e ha
ndw
isse
l gev
onde
n ui
t de
tijd
da
t vee
l tre
inen
doo
r Zui
d re
den,
van
en
naar
de
have
n. Z
ij be
nade
rden
CB
K R
otte
rdam
, en
BK
OR
liet
Nic
o P
arle
vlie
t een
on
twer
p te
kene
n. D
aari
n m
aakt
e hi
j dez
e ou
de w
isse
l ond
erde
el
van
een
mon
umen
taal
en
eige
ntijd
s ku
nstw
erk.
Inm
idde
ls
omri
ngd
door
nie
uwbo
uw e
n ge
reno
veer
de s
tads
dele
n, h
erin
nert
di
t kun
stw
erk
aan
het a
rbei
ders
verl
eden
dat
zo
bepa
lend
is
gew
eest
voo
r de
opbl
oei v
an R
otte
rdam
Zui
d.
20 nov
31
Ont
hulli
ng m
onu
men
t vo
or
And
ré v
an d
er L
ouw
va
n H
erm
an L
amer
sTi
mm
erhu
is, 2
1 no
vem
ber
2015
foto
: Aad
Hoo
gend
oorn
Vel
en h
erin
nere
n zi
ch A
ndré
van
der
Lou
w a
ls e
en to
egan
kelij
ke
burg
emee
ster
, vri
ende
n en
par
tijg
enot
en r
icht
ten
een
com
ité o
p te
r nag
edac
hten
is. O
p hu
n ve
rzoe
k bo
og B
KO
R z
ich
over
de
opga
ve v
oor e
en m
onum
ent e
n vr
oeg
Her
man
Lam
ers.
Dez
e on
twie
rp e
en r
uim
telij
ke in
stal
lati
e m
et b
ronz
en
men
sfigu
ur in
de
wan
delg
ange
n, t
usse
n de
men
sen,
maa
r zijn
af
gew
ende
blik
ric
htin
g de
ver
te is
enk
el z
icht
baar
van
ver
af,
vana
f de
pati
o op
str
aatn
ivea
u.
21 nov
32
Ont
hulli
ng Z
ebra
in d
e ne
sten
va
n H
erm
an L
amer
sD
ierg
aard
esin
gel,
28 n
ovem
ber
2015
foto
: Sal
ih K
ilic
Vie
r ooi
evaa
rsne
sten
met
in é
én d
aarv
an e
en z
ebra
, doo
r Ate
lier
LE
K ‘s
avo
nds u
itgel
icht
, wer
den
onth
uld
op h
et h
erin
geri
chte
pl
eint
je a
an d
e D
ierg
aard
esin
gel.
Her
man
Lam
ers m
aakt
e di
t to
egan
kelij
k ui
tzie
nde
en s
urre
alis
tisc
he o
ntw
erp
in o
pdra
cht
van
BK
OR
en
de A
llian
tie
Wes
t-K
ruis
kade
. Beh
alve
rui
mte
lijk
func
tion
eert
het
als
her
inne
ring
aan
de
dier
gaar
de d
ie o
oit h
ier l
ag
en w
aaru
it di
eren
vlu
chtt
en n
a he
t bom
bard
emen
t van
mei
194
0.
28 nov
33
Ont
hulli
ng V
olt
van
Dan
iël v
an N
esH
eer
Vra
nkep
lein
, 7 d
ecem
ber
2015
foto
: Dan
iël v
an N
es
In o
pdra
cht v
an T
enne
T T
SO e
n m
et s
teun
van
het
Art
Offi
ce,
ontw
ierp
Dan
iël v
an N
es h
et k
unst
wer
k Vo
lt: e
en w
eeld
erig
e om
hulli
ng v
an e
en o
liedr
ukhu
isje
. Dit
met
alen
hek
wer
k w
erd
met
een
lase
r uit
gesn
eden
, oud
e de
cora
tiev
e st
ijlen
met
hed
enda
agse
st
reet
art
ver
enig
end.
Met
zul
ke in
vest
erin
gsbi
jdra
gen
wil
Art
O
ffice
een
klim
aat v
oor s
tede
lijke
kun
stop
drac
hten
sti
mul
eren
.
7 dec
34
03/01 TENT Hot Chocolate Artist Tour met Silvia B.
07/01 SIR Wekelijkse performances It’s Never Too
Late to Say Sorry van Elmgreen & Dragset door Wim Konings op de Coolsingel
09/01 TENT Hot Chocolate Artist Tour met Anna van Leeuwen
11/01 TENT Performance Deirdre Donoghue
15/01 BKOR Restauratie muurschildering Rolpolis,
Raephorststraat, Rotterdam Noord
16/01– SIR 08/02 Start Videomanifestatie Eerbetoon aan
een Avenue aan de Coolsingel, inclusief verschillende rondleidingen en begin wekelijkse optredens Gabosingers,
elke vrijdag
16/01 SIR Herplaatsing Wall Relief No. 1 van Henry Moore aan het Weena
17/01 TENT Performance Art’s Birthday / Art in the
parking Space door TENT in Muhka, Antwerpen
18/01 TENT Performance Anja Novak
24/01– Art Office17/05 Tentoonstelling In Stock: Rotterdamse
fotografie samengesteld door Otto Snoek in Kunstuitleen Rotterdam
25/01 TENT Boekpresentatie Ukrainian Crossroads van Otto Snoek
26/01 SIR Filmpremière It Is Never Too Late to Say
Sorry en boekpresentatie 366 Sorry-rapporten op het IFFR in LantarenVenster
29/01 BKOR Z-Files #8 Op zoek naar Europa,
symposium en filmvertoning Messages from Paradise#2 van Daniela Swarowsky
in Worm
03/02 BKOR Verwijdering muurschildering Nico Benschop De aarde is een bol met een laag schimmel eromheen,
Jacobusstraat, Centrum
05/02– TENT 19/04 Opening tentoonstellingen Shift & Drift en New Romantic Spirit, met rondleidingen
en maandelijkse kunstavonden samen met Kunstblock en De Derde Dinsdag
06/02 TENT Boekpresentatie Katarina Zdjelar
06/02 SIR Z-Files #9 It Is Never Too Late to Say Sorry
& 366 Sorry-Rapporten, symposium en filmvertoning in de Van Nellefabriek tijdens Art Rotterdam
06/02 Art Office Jaime Levinas Rotterdam Devoid,
lichtinstallatie in de Hofpoort tijdens Art Rotterdam
(PUBLIEKS)ACTIVITEITEN 2015
Her
plaa
tsin
g W
all R
elie
f no.
1 (1
955)
va
n H
enry
Moo
re (f
oto:
Jann
es L
inde
rs)
Ope
ning
New
Rom
anti
c Spi
rit i
n T
EN
T
(fot
o: A
ad H
ooge
ndoo
rn)
35
06/02 BKOR Verplaatsing monument Marten Toonder
09/02 BKOR Overtekening muurschilderingen Dolf
Henkes op Katendrecht door Atelier Leo Mineur vanwege verwachte sloop
10/02 Art Office Oplevering Tromp the Scene, Sabrina Chou
19/02 BKOR Oplevering muurschildering Extra Large #5
van Opperclaes bij Station Hofplein
20/02 BKOR Boekpresentatie Eksit van Kees Vermeer in Worm
21/02 BKOR Onthulling Night Vision van Thijs Kelder,
serie reliëfs aan gevel Worm
01/03 Art Office en TENT Boekpresentatie Onderzoek &
Ontwikkeling en rondleiding Neem een loopje met V&B
05/03 BKOR Bijeenkomst rond kunstplannen Wat te
doen met de Maas…? #1, in Villa Zebra
06/03 TENT Kunstavond XXL met Superduo, Kunstblock en TENT
07/03 TENT Museumnacht met optredens van Superduo en Hidde van Schie
07/03– Art Office 05/04 Deelname Bert Frings na O&O-onderzoek
technieken aan Eternal Lines bij Zic Zerp Gallery
11/03 TENT Avondprogramma met Hidde van Schie,
Woody van Amen, Hans den Hartog Jager
11/03 BKOR Herplaatsing sculptuur Zonnehoofd van
Carel Kneulman aan het Kleinpolderpark
18/03 BKOR Restauratie en herplaatsing Zitplaats van
Jeroen Doorenweerd aan de Bergsingel
21/03– Art Office09/05 Tentoonstelling O&O-onderzoek Katarina Zdjelar In the Wildness with Carl Hagenbeck in Spazioa, Italië
22/03 Art Office12/04 Tentoonstelling Peter Koole A Crushed
Image (20 Years after Srebrenica) bij Stroom, Den Haag
22/03 TENT Rondleiding Neem een loopje met Woody van Amen
01/04 Art Office Aanvang artist-in-residencies Fucking
Good Art bij Luxor Factory in Zwitserland en O’i mei in Milaan, voor O&O-onderzoek anarchisme
01/04 Art Office Deelname Aletta de Jong aan Joya Arte +
Ecologia in Almería, Spanje
01/04– TENT 06/04 Opening tentoonstelling Frame the Artist
06/04 Art Office Start groepstentoonstelling Boomers Art,
partners in time’ in de WTC Art Gallery, Rotterdam
10/04 TENT Workshop Instrumenten bouwen met Yuri Landman
11/04 TENT Rondleiding Hidde van Schie en concert
Yuri Landman en Friday Wilkinson
12/04 TENT Rondleiding Neem een loopje met Jeroen Jongeleen
15/04 SIR Terugplaatsing Two Turning Vertical
Rectangles van George Rickey op het Binnenwegplein
Sabr
ina
Cho
u, T
rom
pe th
e sce
ne, 2
015
(O&
O-b
ijdra
ge)
36
16/04 SIR Z-Files #10 over John Körmeling
wegens onthulling gerestaureerde 1989 op de Hillekopflat, met symposium in LantarenVenster
16/04 BKOR Lezing Wederopbouw oostelijke
binnenstad door Siebe Thissen bij Letteren 010 aan de Hoogstraat
19/04 TENT Rondleiding voor kinderen Neem een loopje met Ernest van der Kwast
25/04– Art Office 26/07 Tentoonstelling Hoffnungen und andere
Albträume van Sara Rajaei in Kunstverein Schwerin, Duitsland
01/05– TENT 05/07 Opening The Museum of Unconditional
Surrender en solotentoonstellingen Priscila Fernandes en Eva Olthof,
met rondleidingen en maandelijkse kunstavonden samen met Kunstblock
en de live shows van De Derde Dinsdag
01/05 Art Office Artist-in-residency Toine Horvers voor twee
maanden in muziekcentrum MIAM, Istanbul
03/05 TENT Rondleiding Neem een loopje met
Niekolaas Johannes Lekkerkerk
05/05 BKOR Fototentoonstelling Met de Cup op de Kiek
door John Blaak in Voetbalclub Feyenoord
08/05 BKOR Presentatie Kunstroutekaart Singeltracé
over kunst en erfgoed rond de singels
08/05 TENT Event Joel Autio. An Introduction door
TENT in Het Wilde Weten
11/05 BKOR Rondleiding internationale delegatie LUCI-
netwerk door centrum Rotterdam
11/05 Educatie Atelierproject OBS de Wilgenstam en RKBS Imelda
13/05 BKOR Z-Files #11 Street Art – Now & Beyond,
symposium met presentaties in Het Nieuwe Instituut
14/05 BKOR Onthulling kunstbijdragen van Dirk Rutten
en Minke Themans in Museum R’dam ’40-‘45
17/05 TENT Boekpresentatie Eva Olthof
19/05 BKOR Herplaatsing ‘de giraffen’ van Kees Timmer
in park Noordereiland
20/05 TENT Boekpresentatie Kairos Time
22/05 TENT Event What are we up against and what are
the possibilities?
22/05 Art Office25/05 Deelname Dineke van Huizen aan Joshua Treenial, festival in de woestijn van Californië, VS
27/05 BKOR Onthulling monument RDM-er van Cor
Kraat op RDM-Werf in Heijplaat
31/05 TENT Boekpresentatie Gees Voorhees en Jan Kleinjan
31/05 TENT Rondleiding Rieke Vos
04/06 TENT Event Strategies of Empowerment door Anne Hjort Guttu
04/06 BKOR Bijeenkomst rond kunstplannen Wat te
doen met de Maas…? #2, in Paviljoen aan het Water, Brielselaan
Z-F
iles #
11, S
tree
t Art
(fot
o: M
ax D
eret
a)
Perf
orm
ance
van
Cha
rlem
agne
Pal
esti
ne
tijd
ens Z
-File
s #10
John
Kör
mel
ing
(fot
o: A
ad H
ooge
ndoo
rn)
37
05/06 Art Office Studiereizen Jack Segbars en Sarah
Zuest SAAS FEE Summer Institute of Art, Zwitserland
06/06 TENT Event A Night at the Museum
06/06 Art Office Opening 10 tégen 1 van Helma Vlemmings
in de Zeetoren, Hoek van Holland
08/06 Art Office TFHMF Award van Tupajumi toegekend
08/06 BKOR Nieuwe muurschildering op gevel Odeon
door Aniel Mohanlal, Amy Boekhout en Onno van Leeuwen, Gouvernestraat
10/06 BKOR Onthulling van de Klimplant van Christine
Saalfeld op het Bloemhofplein
18/06 TENT Event Precarious Pedagogies: Knowledge
Production in the Age of Cognitive Capitalism
18/06– Art Office28/06 Deelname Hieke Pars en Anne Karin
ten Bosch aan Between Realities, de Nederlandse deelname aan de PQ,
Praagse Quadriënnale
19/06 SIR Tentoonstelling en performance It’s Never
Too Late to Say Sorry van Elmgreen & Dragset in het ZKM, Karlsruhe
21/06 TENT Boekpresentaties Benjamin Li en Janine Schrijver
27/06 TENT Event en presentaties Piet Zwart Institute
29/06 TENT Rondleiding 100% Muhka
30/06 Art Office Aanvang fotoproject Anjes Gesink De Echte
Wilde Dieren in Diergaarde Blijdorp
01/07 Art Office Acht Rotterdamse kunstenaars te gast
in artist-in-residency Orangemann in Ampelhaus, Dresden met tentoonstelling
in augustus en september
01/07– Art Office31/12 Gil&Moti artist-in-residency in Bazel,
Zwitserland
01/07 TENT Eindpresentatie Piet Zwart Institute
03/07– BKOR31/07 Tentoonstelling en kunstroute met werken van Ro Heilbron op locaties West-
Kruiskade met plattegrond
04/07 Art Office Opening Keilefest met steun Art Office
07/07 BKOR Oplevering muurschildering Extra Large #6
van Opperclaes bij Station Hofplein
08/07 BKOR Oprichting werkgemeenschap Kleinpolder
10/07 TENT Start educatieproject Summer School met
18 kunstenaars, events, rondleidingen
11/07– TENT04/10 Educatietraject The End of Normal Mette
Sterre
16/07– TENT28/09 Opening tentoonstelling All Begins
With A van Janneke van der Putten, met rondleidingen en maandelijkse kunstavonden samen met Kunstblock
en De Derde Dinsdag
Chr
isti
ne S
aalf
eld,
de K
limpl
ant
Ope
ning
Ro
Hei
lbro
n (f
oto:
Max
Der
eta)
38
17/07– TENT04/10 TENT Academy Awards in Cinerama, met aansluitend tentoonstelling
genomineerde films
25/07– TENT04/10 Opening tentoonstelling On the Other Side
of Reality met Marga Weimans
01/08 Art Office Deelname Wim Schermer aan Primitive
Sense Art Festival in Shinamo, Japan, met twee maanden artist-in-residency
04/08 BKOR Technisch onderhoud multimediakunstwerk
Beijerkoppen door Jan Misker
18/08 CBK R’DAM Proefopstelling Kissing Earth van Olafur
Eliasson op het Stationsplein
20/08 CBK R’DAM Aanbieden van rapport Inventarisatie en
Beoordeling Kunstwerken in de Openbare Ruimte aan College van B&W
26/08 TENT Traject 100% hedendaags, rondleiding,
docentenavond, en verschillende workshops
27/08 SIR Verwerving indemniteit De Kooning
sculpturen aan het Weena
28/08 BKOR Z-Files #12 Flashbacks, vooruitblikken en
visioenen, symposium met interviews in Worm, inclusief presentatie Z-Files krant Nr.2 Kunst en de Stad en Routekaart Art & Architecture in samenwerking met OMI
01/09 Art Office Vervolgtraject Melle Smets The Turtle, het ontwikkelen van een Ghanese auto
06/09 SIR Eerste van een reeks zondagtours De Coolsingel als Monument door Marly Weemen
07/09 Art Office Installatie Take me to the River,
kinetisch kunstwerk Eddy Kaijser bij Wereldhavendagen
07/09 Art Office Uitvoering Straatsieraad, herdenkings-
monument 15 augustus 1945 door Han Goan Lim
10/09 TENT Opening festival De Wereld van Witte de
With Kwartier, in TENT en Kunstblocktours
12/09– BKOR11/10 Kunstroute Arte Concordia De Tuilerieën
aan de Avenue Concordia
12/09– CBK R’DAM13/09 Spelweekend KNSTMPPN
13/09 BKOR Drie nieuwe Jazzportretten aan de Oude
Binnenweg: Piet Noordijk, Nico de Rooy en Mitsey Smeekens, door Dick Matena, Martin Lodewijk en Lorenzo de Bruin
15/09 Art Office Studiereis en artist-in-residency David
Elshout in naar Yawalapiiti Aledeia in het Xingu reservaat in Mato Grosso
16/09 Art Office Opening tentoonstelling Marleen van
Wijngaarden in Seoul, O&O-bijdrage
16/09 Art Office Deelname FotoFever Paris Photo door
Hester Scheurwater
16/09 Art Office Oplevering Zachte wanden in het Taalhuis
door Clara Froger
16/09 Art Office Onthulling fotoproject De Havenbaron
van Freek van Arkel, in complex aan de Houtlaan, Rotterdam
Rep
ordu
ctie
s van
de
Jazz
port
rett
en
(fot
o: M
ax D
eret
a)
Mar
ga W
eim
ans,
On
the O
ther
Sid
e of
Rea
lity
(fot
o: A
ad H
ooge
ndoo
rn)
39
24/09 TENT Event An encounter on the other side of
reality
26/09 Art Office Deelname Michaela Lakova met O&O-
onderzoek Into Digital Forensics & Data Erasure aan tentoonstelling What remains in Graz, Oostenrijk
01/10 Art Office Presentatie video Under Pressure van
Helen Flanagan in ALL Festival, Cambridge, na O&O-onderzoek Tweet naar integratie beeld en geluid
01/10 Art Office Start Bcademy, een maandelijke
samenkomst van kunststudenten en docenten
03/10– TENT28/11 Rondleidingen door Theater Maatwerk
03/10– TENT04/10 Tweedaags tekenfestival The Big Draw met Silas
04/10 BKOR Lezing Tekenen, noteren, oefenen bij
expositie Bouke Ylstra door Siebe Thissen, in Galerie Wind
07/10 Educatie Aanvang Atelier op School, met Anton Klein, Clara Bolle, Yvonne van de Griendt, Geneviève Kooijman
07/10 Educatie Aanvang Atelier op School, bij
Imeldaschool met Marguerite de Geus
15/10– TENT31/01 Opening Radiant, solotentoonstelling van Nicky Assmann met rondleidingen en maandelijkse kunstavonden samen met Kunstblock en de live shows van De Derde Dinsdag
28/10 BKOR Eerste uitzending tv-programma Mirakel
TV op TV Rijnmond, productie van BKOR, Roterodamum en Cultureel DenkWerk
29/10– TENT17/01 Opening tentoonstelling Motion/Labour/
Machinery met rondleidingen in november
29/10 BKOR Z-Files #13 en onthulling gerestaureerde
muurschildering Louis van Roode in de Olvehflat, Joost Blanckertsplaats
30/10 Art Office Presentatie Het Symposium/Feest,
O&O-project Tim Leyendekker in de Gym, Groningen
31/10 TENT Danza Macabra, halloweenfeest in Worm
01/11 BKOR Opening Tales, Tiles and Tails from Georgia,
Sovjet mozaïek uit de Jaren zeventig en tachtig bij Tante Nino
01/11 Art Office Johan Kleinjan, artist-in-residency Mid Rise Taipei, Taiwan
02/11 Art Office Marjolijn Kok artist-in-residency Truth, Lies
and Lore in Banff Arts Centre, Canada
05/11 BKOR Onthulling Monument voor T.G. Masaryk
van Hans Citroen, Geldersekade
10/11– TENT14/11 Reeks rondleidingen en presentaties Piet Zwart Institute, Rietveld Academie,
Willem de Kooning Academie
13/11 Art Office O&O-project Amy Suo Wu The Work of
Art in The Age of Technical Remediation, Kulturni Centar Požega, Servië en Montenegro
Woo
dy v
an A
men
en
Rob
i van
Roo
de ti
jden
s Z
-File
s #13
(fot
o: A
ad H
ooge
ndoo
rn)
Ope
ning
Nic
ky A
ssm
ann,
Rad
iant
(f
oto:
Aad
Hoo
gend
oorn
)
40
07/12 Art Office Onthulling Volt van Daniël van Nes aan Heer Vrankeplein
11/12 Art Office Opening installatie Thuis-Huis van Chantal
van Heeswijk en Archetipi van Ondine de Kroon in Villa Zebra
11/12 BKOR Onthulling lichtobject van Herman Lamers
in Timmerhuis en voltooiing lichtproject LEK bij beeld André van der Louw
28/12 Art Office Tentoonstelling terrein van Martijn Koolstra
op toekomstig AZC-terrein in Beverwaard
18/11 TENT Rondleiding Kunstmarathon
18/11 BKOR Bijdrage herstel kunstwerk bij entree Villa Zebra
19/11 TENT Event At Work met Manuel Segade
20/11 BKOR Onthulling De Handwissel van Nico Parlevliet, Brede Hilledijk
21/11 BKOR Onthulling monument voor André van der Louw
24/11 Art Office Opening tentoonstelling Eva Olthof Pasang
Air Residency in Cementi Art House, Jogjakarta, Indonesië na artist-in-residency
26/11 SIR Eerste van twee schouwploegen Stand van
Kunst in de Stad, expertbijeenkomsten in november en december
28/11 BKOR Onthulling Zebra in de Nesten van Herman Lamers, Diergaardesingelplein
28/11– TENT 12/12 Eerste workshop Werker magazine, deel twee
01/12 Art Office Deelname David Louf aan Big Walls
Big Dreams in Miami, urban arts muurschilderingen tijdens Art Miami
03/12 TENT Educatietraject KNSTMPPN, rondleidingen
en kunstavond met Kunstblocktour
03/12 BKOR Talkshow Rotterdam Late Night in Worm,
inclusief presentatie nieuwe website bkor.nl
04/12 TENT Pop-up Expo KABK in de GYM
06/12– Art Office11/12 Jack Segbars, Benjamin in Palestine,
conferentie en workshop in Ramallah, Palestina
41
TENTAantal producties tentoonstellingen: 11Aantal presentaties: 163Aantal bezoeken: 34.362
Sociale mediaFacebook: 9043Twitter: 6195 (april 2016)Instagram: 883 (april 2016)
Sitebezoek85.280 paginaweergavenAbonnees op nieuwsbrief: 3917
BKOR / SIRAantal opleveringen: 26Aantal events (Z-Files): 6Bezoekers totaal: 545
Sociale mediaFacebook SIR: 1192
SitebezoekBKOR (gelanceerd op 03/09/16): 12.449 paginaweergavenSIR: 77.002 paginaweergaven
OverigeZ-Files krant Kunst en de Stad #2oplage: 15.000
Art OfficeIngeschreven kunstenaars: 1279O&O aangevraagd/gehonoreerd: 152/51Investeringsbijdragen gehonoreerd: 15 Incidentele Bijdrage Buitenland gehonoreerd: 12CBK Fonds Kwadraat (v/h CBK Materiaal fonds) gehonoreerd: 12Activiteiten Stad projecten: 12
Sitebezoek105.003 paginaweergavenAbonnees op nieuwsbrief: 1101
CBK Rotterdam (algemeen)Aantal opdrachten (incl. bijdragen): 202
Sociale mediaFacebook: 3386Twitter: 701 (april 2016)
Sitebezoek52.375 paginaweergavenAbonnees op nieuwsbrief: 1357
EducatiePrimair onderwijs: 244Voortgezet onderwijs: 1.092Mbo/hbo/wo: 1.453Buitenschools -25: 624Buitenschools +25: 1.253Totaal: 4.636
MEDIAWAARDE Totaal (incl. Kunstblock): € 2.230.334
PUBLIEKSBEREIK
42
JAARREKENING
Balans per 31 december 2015(na verwerking resultaat)
Staat van baten en lasten 2015
ACTIVA
Materiële activa 22 0
Financiële activa 53 38
Vlottende activa 2.992 3.177
Vorderingen 489 533
Liquide middelen 2.503 2.644
Totale activa 3.067 3.215
PASSIVA
Eigen vermogen 1.374 1.226
Algemene Reserve 464 127
Bestemmingsfondsen 641 1.030
Bestemmingsreserves 269 69
Voorzieningen 166 586
Door derden belegde gelden 244 269
Kortlopende schulden 1.283 1.134
Totale passiva 3.067 3.215
BATEN
A. Opbrengsten (subtotaal) 644 742
B. Bijdragen (subtotaal) 3.368 3.366
Cultuurplan 2013-2016 1.557 1.538
BKV 1.429 1.410
Overige bijdragen 382 418
Som der baten 4.012 4.108
LASTEN
C. Beheerslasten (subtotaal) 1.134 1.074
D. Activiteitslasten (subtotaal) 3.140 3.042
Som der lasten 4.274 3.116
Rentebaten 18 24
Vrijval gereserveerde kosten 392 116
Exploitatieresultaat 148 132
(x € 1.000) 31/12/2015
31/12/2015
31/12/2014
31/12/2014(x € 1.000)
43
COLOFONRedactieCBK Rotterdam
Tekst en beeldredactieSandra Smets
Ontwerp75B
DrukDrukkerij Tripiti
Oplage250
Fotografie/beeldFreek van Arkel, Max Dereta, Aad Hoogendoorn, Salih Kilic, Jannes Linders, Marieke van de Lippe (video still), Vincent Petit, Daniël van Nes
Raad van ToezichtTineke Bahlmann (voorzitter)Karin ArinkNicole MaarsenPaul TullingRob de Werd
Met dank aangemeente RotterdamStichting Verzameling Van Wijngaarden-Boot J.E. Jurriaanse StichtingStichting Niemeijer FondsStichting ZabawasMondriaan FondsFonds 21STOERStichting DOENVSB FondsRotterdam FestivalsTed Schutten FondsAcción Cultural Española (AC/E)Stichting Bevordering van VolkskrachtStichting Eerbetoon André van der Louw
DisclaimerOndanks alle zorg die wij besteedden aan de samenstelling van deze uitgave, kunnen wij geen aansprakelijkheid aanvaarden voor schade die het gevolg is van enige fout of omissie in deze uitgave.
www.cbkrotterdam.nl
© CBK Rotterdam, mei 2016
44
CB
K R
otte
rdam
is h
et c
entr
ale
adre
s vo
or
kuns
t, k
unst
enaa
rs e
n pu
blie
k in
de
stad
. Met
te
ntoo
nste
lling
en, l
okal
e en
inte
rnat
iona
le k
unst
in
de
publ
ieke
rui
mte
, pro
ject
en, o
pdra
chte
n,
bijd
rage
n en
inve
ster
ings
rege
linge
n br
enge
n
we
de b
eeld
ende
kun
st, d
e st
ad, k
unst
enaa
rs
en p
ublie
k m
et e
lkaa
r in
con
tact
. Op
die
man
ier
stim
uler
en w
e he
t ar
tist
ieke
klim
aat
en d
e vi
tale
ro
l van
kun
sten
aars
en
beel
dend
e ku
nst
voor
en
in
Rot
terd
am.