Jaarbericht 2014 - Markttoegang

60
Jaarbericht 2014 Markttoegang en Marktpositie Fytosanitair en Veterinair

Transcript of Jaarbericht 2014 - Markttoegang

  1. 1. Deze brochure is een uitgave van: Ministerie van Economische Zaken Bezuidenhoutseweg 73 Postbus 20401 | 2500 EK Den Haag www.rijksoverheid.nl/ministeries/ez Ministerie van Economische Zaken | Februari 2015 Jaarbericht 2014 Markttoegang en Marktpositie Fytosanitair en Veterinair
  2. 2. Jaarbericht 2014 Marktpositie en markttoegang Fytosanitair en Veterinair Ministerie van Economische Zaken Den Haag, februari 2015
  3. 3. 2 | Jaarbericht 2014
  4. 4. Jaarbericht 2014 | 3 Inhoud Woord vooraf ........................................................................ 7 1 Hoogtepunten van 2014 ............................................................ 8 1.1 Veterinair.............................................................................. 8 1.2 Fytosanitair ........................................................................... 9 2 Activiteiten in de prioriteitslanden .............................................. 11 2.1 Regio Noord-Amerika............................................................... 12 Canada................................................................................ 12 Verenigde Staten .................................................................... 13 Mexico................................................................................ 15 2.2 Regio Midden-Amerika ............................................................. 17 Cuba .................................................................................. 17 Panama en Costa Rica............................................................... 17 2.3 Regio Zuid-Amerika.................................................................18 Brazili................................................................................18 Colombia .............................................................................19 2.4 Regio Afrika en het Midden Oosten ............................................... 21 Egypte ................................................................................ 21 Algerije .............................................................................. 22 Kenia................................................................................. 23 Zuid-Afrika ...........................................................................23 Golfregio (GCC) ..................................................................... 24 2.5 Regio Noord-Europa ............................................................... 25 Noorwegen.......................................................................... 25 2.6 Regio Oost-Europa en Centraal-Azi............................................. 25 Russische Federatie ................................................................ 25 Oekrane............................................................................. 27 Turkije ............................................................................... 28 Isral................................................................................. 29
  5. 5. 4 | Jaarbericht 2014 2.7 Regio Azi ........................................................................... 30 China................................................................................. 30 India ..................................................................................33 Indonesi............................................................................ 34 Zuid-Korea ...........................................................................35 Taiwan............................................................................... 36 Japan................................................................................. 36 Vietnam ............................................................................. 38 2.8 Internationale en multilaterale fora.............................................. 40 3 Aandacht voor capaciteitsopbouw ..............................................41 4 Partners en relaties................................................................ 43 4.1 Institutionele partners ............................................................. 43 4.2 Sectororganisaties (Plantaardig/Dierlijk) ........................................ 45 4.3 Communicatie ...................................................................... 47 5 Vooruitblik.......................................................................... 49 6 Missies .............................................................................. 52 Afkortingenlijst ..................................................................... 54 Contact .............................................................................. 55
  6. 6. Organogram Figuur 1 Organogram Ministerie van Economische Zaken, januari 2015 6 | Jaarbericht 2014 Dierlijke Agroketens en Dierenwelzijn (DAD) Europees Landbouwbeleid en Voedselzekerheid (ELV) Plantaardige Agroketens en Voedselkwaliteit (PAV) Secretaris-Generaal Maarten Camps Minister Henk Kamp Staatssecretaris Sharon Dijksma DG AgroLoco SG Bureau Bestuursraad (BBR) Directie Communicatie (DC) Directie Financieel Economische Zaken (FEZ) Directie Wetgeving Juridische Zaken (DWJZ) Directie Europese en internationale Zaken (EIZ) Algemene Economische Politiek (AEP) Energie en Duur zaamheid (ED) Energiemarkt (EM) Telecommarkt (TM) Mededinging en Consumenten (MC) PD Nucleaire Installaties en Veiligheid (PD NIV) Innovatie en Kennis (IK) Topsectoren en Industriebeleid (TOP) Ondernemerschap (O) Regeldruk en ICT beleid (R&ICT) PD Biobased Economy (PD BBE) Directie Natuur en Biodiversiteit (DNB) Directie Agro en Natuurkennis (DAK) Directie Bedrijfsvoering (DB) DG Agro & Natuur DG Bedrijfsleven en Innovatie DG Energie, Telecom en Mededinging DG Bedrijfsleven en Innovatie Hoofddirecteur Interne Organisatie DG RVO.nl IG Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit Directie Regio
  7. 7. Jaarbericht 2014 | 7 Woord vooraf Voor een belangrijk deel van de export van de Nederlandse land- en tuinbouwsector is het een levensvoorwaarde om in fytosanitair en veterinair opzicht toegang te krijgen en te houden tot markten buiten de Europese Unie. De derdelandenteams Markttoegang Fytosanitair en Veterinair en de agro-landenmedewerkers van het ministerie van Economische Zaken (EZ) helpen het Nederlands exporterend bedrijfsleven bij het openen of open houden van afzetmarkten en het versterken van de marktpositie voor plantaardige en dierlijke producten in het buitenland. In de aanpak van het ministerie zijn markttoegang enerzijds en het op- en uitbouwen van de Nederlandse marktpositie anderzijds met elkaar verweven. Dat past binnen de internationale strategie van de economische topsectoren Tuinbouw & Uitgangsmateriaal en Agrofood. Daarbij blijft vanzelfsprekend het agrobedrijfsleven de partij die inspeelt op de vraag vanuit het betreffende exportland. Bij het bevorderen van markttoegang en marktpositie werken verschillende partijen nauw met elkaar samen. De activiteiten vanuit het ministerie worden afgestemd met de sector- en brancheorganisaties, maar ook met de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA), keuringsdiensten en de posten op Nederlandse ambassades. Waar mogelijk wordt gezamenlijk opgetrokken met de Europese Commissie. Deze gezamenlijke inspanningen hebben in 2014 tot omvangrijke en blijvende resultaten geleid. Dit Jaarbericht geeft de belangrijkste resultaten weer op het gebied van het behoud en vergroten van de markttoegang fytosanitair en veterinair in de derde landen. Elzo Kannekens (plv. CVO), Meeuwes Brouwer (CPO) en Sara Knijff (plv. directeur ELV)
  8. 8. 8 | Jaarbericht 2014 Nederland is na de Verenigde Staten de tweede exporteur van land- en tuinbouwproducten in de wereld. De waarde van de Nederlandse export van plantaardige producten naar derde landen, dus landen buiten de Europese Unie, bedraagt circa 3,3 miljard; die van dieren en dierlijke producten ongeveer 4,3 miljard op jaarbasis. Het doel van de Nederlandse overheid is om het bedrijfsleven in staat te stellen beter handel te drijven door fytosanitaire en veterinaire belemmeringen weg te nemen en te voorkomen. De volgende twee paragrafen tonen de belangrijkste resultaten van 2014. 1.1 Veterinair DemogelijkhedenvoordeexportvankalfsvleesnaarJapanzijnvergroot doordat een inspectie vanuit Japan positief resultaat opleverde. DemarktvandeVerenigdeStatenisvoorkalfsvleeseenstapdichterbij gekomen, ondanks dat de inspectie in juni niet direct het gewenste resultaat opleverde. Na de nodige verbeteringen bij het bedrijfsleven en in het toezicht van de NVWA zal de markt waarschijnlijk in 2015 geopend worden. Het ministerie van EZ blijft investeren in de markttoegang voor rund- en kalfsvlees, die in een aantal landen nog gehinderd wordt door BSE-eisen. Eriseenreeksvereenvoudigdecertificatenafgesprokenvoordeexport van levende runderen naar Egypte, Bahrein, Pakistan, Senegal, Oeganda, Mongoli, Mali en Kenia. MetBraziliwerdeennieuwcertificaatvoorvarkensspermaafgesproken, terwijl naar Rusland een eerste partij doses daadwerkelijk werd gexporteerd. DeChinesemarktvoordiermengvoedersisnaeensuccesvolleinspectie behouden als exportmarkt met een geschatte waarde van zon 25 miljoen euro per jaar. NagezamenlijkeinspanningenheeftdeThaiseoverheidvoorbegin2015 1 Hoogtepunten van 2014
  9. 9. Jaarbericht 2014 | 9 een inspectiebezoek aangekondigd dat kan leiden tot meer toegang voor varkens-, kalfs- en rundvlees, petfood en runder- en varkenssperma in Thailand. DoordeinzetvanEZenNVWAisdepilotElektronischecertificerenvoor zuivel in Shanghai vlekkeloos verlopen. Voor zuivel worden alleen nog elektronischecertificatengewisseld.Doelisomditin2015uittebreiden naar andere Chinese buitengrensposten en andere productcategorien. DoorintensiefoverlegmetChinaisdemarktvoorpetfood uit Nederland open gebleven. EendelegatievandeAmerikaanseFood and Drug Administration legt in januari 2015 een inspectiebezoek af aan de Nederlandse zuivelsector (potentile exportwaarde 100 miljoen euro). 1.2 Fytosanitair InChinamogenNederlandseperenopdemarktwordengebracht. NasuccesvolleinspectiesispootgoednaardeRussischeFederatie gexporteerd. Chrysantenvondenin2014weerhunwegalssnijbloemennaardeVS. Deexportvanconsumptie-uiennaarIndonesienPanamawerdin 2014 mogelijk. VooraardappelminiknollenisexportmogelijkgemaaktnaarChina. DeuitvoervanbloembollennaarColombiaisveiliggesteld. HetprotocolvoortoegangtotdeCubaansemarktvoorpootaardappelen is met twee jaar verlengd. DeexportvanzaaizadennaarIsralisgeborgd. ErzijnMemorandums of Understanding getekend voor fytosanitaire samenwerking met onder meer China, Vietnam en Colombia. DeNederlandseFruittelersOrganisatie(NFO)heefteenawarduitreikt voor de inspanningen van EZ en NVWA op het gebied van markttoegang Fytosanitair.
  10. 10. 10 | Jaarbericht 2014
  11. 11. Jaarbericht 2014 | 11 Noord-Amerika Canada, VS en Mexico Midden-Amerika Cuba, Panama en Costa Rica Zuid-Amerika Brazili en Colombia Afrika Egypte, Algerije, Kenia, Zuid-Afrika en de Golfregio (GCC) Midden-Oosten Saoedi Arabi en Libanon Noord Europa Noorwegen Oost-Europa en Centraal Azi Russische Federatie, Oekrane, Turkije en Isral Azi China, India, Indonesi, Zuid-Korea, Taiwan, Japan en Vietnam Figuur 2 Prioriteitslanden Markttoegang fytosanitair en veterinair (2014) Activiteiten in de prioriteitslanden Voor het jaar 2014 werd in overleg met de koepelorganisaties, op basis van de bestaande beleidsrichtlijnen van het ministerie en de informatie uit andere netwerkpartners, de onderstaande lijst opgesteld met prioriteitslanden. 2 De kerntaak van de derdelandenteams Fytosanitair en Veterinair is om nieuwe markten te openen en de toegang tot bestaande te behouden en vergroten. De derdelandenteams onderhandelen met de autoriteiten van landen buiten de Europese Unie over de fytosanitaire en veterinaire voorwaarden opdat het product uit Nederland mag worden toegelaten op de markt. Zodra markttoe- gang is verkregen, spant het ministerie zich verder in om bijvoorbeeld ondernemers te helpen bij het organiseren van handelsmissies, beurzen en marktstudies. Een ruimere toegang tot de markt vergroot de Nederlandse afzetmogelijkheden en maakt daarmee het agrobedrijfsleven weerbaarder in het geval andere afzetmarkten plotseling wegvallen. De Russische handels- boycot is een goed voorbeeld van een ingrijpende handelsbelemmering met grote gevolgen voor de export van zowel plantaardige als dierlijke producten. Naar aanleiding van de Russische sancties is extra energie gestopt in het starten van pest risk analysis-procedures (PRA) voor de toegang van hard fruit tot de
  12. 12. 12 | Jaarbericht 2014 2.1 2.1.1 VerenigdeSt aten Canada markten van de VS, Mexico, Colombia, Vietnam, India en Zuid-Afrika. De uitbraken van Hoog Pathogene Aviaire Influenza laten zien hoe snel situaties kunnen veranderen en er nieuwe uitdagingen kunnen ontstaan. Er zal extra inzet nodig zijn om de markten die hierdoor nu gesloten zijn weer zo spoedig mogelijk open te krijgen. Hieronder volgt per regio een beknopte opsomming van de inzet en behaalde resultaten op de gebieden van markttoegang en marktpositie in het afgelopen jaar. Regio Noord-Amerika Canada In september 2014 is het handelsverdrag tussen de EU en Canada formeel vastgesteld. De Comprehensive Economic and Trade Agreement (CETA) moet nog worden vastgesteld door het Europees Parlement. Begin mei was er in Ottawa een bilateraal overleg met de Canadian Food Inspection Agency (CFIA) over toegang tot de Canadese markt voor Nederlandse aardappelminiknollen en voor waardplanten van Anoplophora chinensis en Anoplophora glabripennis (boktorren). In de loop van 2014 heeft de CFIA beide dossiers verder besproken met haar NAFTA (North American free trade agreement) partners de Verenigde Staten en Mexico. Het streven is in 2015 tot een akkoord te komen met Canada over markttoegang voor aardappel- miniknollen en de betreffende waardplanten. De Europese Commissie neemt op het veterinaire vlak veel initiatief om exportcertificaten tot stand te brengen voor onder meer paardensperma, levende varkens, rund- en kalfsvlees. Het ministerie van EZ heeft intensief met de Europese Commissie samengewerkt om de lopende dossiers verder te brengen. Afgelopen jaar zijn belangrijke certificaten overeengekomen voor vers varkensvlees en rundersperma. Daarnaast heeft het ministerie van EZ zich ervoor ingezet om de positie van de officile dierenarts in Nederland uit te leggen aan Canada. De landbouwraad bezocht Spruce Meadows (Calgary), het voornaamste paardenspringconcours in Noord-Amerika met een belangrijke netwerkfunctie. Onderdeel daarvan is de jaarlijkse receptie van de Nederlandse vertegenwoordi- Mexico
  13. 13. Jaarbericht 2014 | 13 2.1.2 Fytosanitair ging in Canada op de Hollanddag (13 september). Het ministerie van EZ draagt uit oogpunt van handelsbevordering al jaren bij aan de kosten van deze receptie. Verenigde Staten Het afgelopen jaar stond in het teken van de onderhandelingen tussen de Europese Unie en de Verenigde Staten over het Transatlantic Trade and Investment Partnership (TTIP) handelsverdrag. Het directoraat-generaal Agro heeft de onderhandelingen actief bijgewoond en bijgedragen aan het EU-tekstvoorstel voor het SPS-hoofdstuk (sanitary and phytosanitary). De onderhandelingen vinden om de beurt plaats in Brussel en Washington DC. Sinds de zomer van 2014 is de voormalige veterinaire raad werkzaam als landbouwraad in Washington DC. In Washington DC vond in mei bilateraal fytosanitair overleg plaats met de Amerikaanse Animal and Plant Health Inspection Service (APHIS). Ook sloot Nederland als EU-lidstaat in mei en oktober aan bij het halfjaarlijkse overleg van de Fytosanitaire Werkgroep van de Europese Commissie en APHIS. In juni 2014 zijn voor het eerst weer Nederlandse chrysanten als snijbloemen naar de VS gexporteerd na een periode van intensief onderhandelen en een invoerverbod van ruim vijf jaar. De VS overwegen daarnaast om de invoer van chrysantenstekken in de toekomst, onder voorwaarden, weer mogelijk te maken. De verwachting is dat de Nederlandse export van geraniumstekken op niet al te lange termijn zal volgen. Dankzij een door Nederland voorgelegd bilateraal fytosanitair protocol werd met de VS nog enige voortgang geboekt op het gebied van de toegang van boomkwekerijproducten die gevoelig zijn voor de boktor. De VS (en Canada) hebben de grens voor deze producten uit Europa gesloten. De moeizame en langdurige onderhandelingen over markttoegang voor appels en peren uit de EU kregen in het najaar, mede vanwege de Russische boycot voor fruit, weer een impuls. In overleg met de Commissie en een aantal lidstaten is in het najaar een gezamenlijk Operationeel Werkplan uitgewerkt en
  14. 14. 14 | Jaarbericht 2014 voorgelegd aan APHIS. Hiermee is een belangrijke stap gezet in het proces om toegang te verkrijgen voor appel en peer. Na vele jaren kondigden de VS in november 2013 aan de BSE-regels aan te passen, waardoor de markt voor Nederlands kalfsvlees geopend zou kunnen worden. In maart 2014 werden de nieuwe regels van kracht. Direct heeft het ministerie van EZ zich ingespannen voor een inspectiebezoek van de Amerikanen om de markt zo snel mogelijk geopend te krijgen. Na overleg met de Amerikaanse Food Safety and Inspection Service (FSIS) in Washington DC heeft EZ samen met de NVWA veel energie gestoken in het invullen van de uitgebreide vragenlijst, het beantwoorden van aanvullende vragen en het versturen ondersteunende documenten. In juni hebben EZ en NVWA vertegenwoordigers van FSIS ontvangen voor een systeeminspectie op het terrein van de kalver- slachterijen. Daaruit kwam een behoorlijk aantal bevindingen naar voren die markttoegang nog in de weg zouden staan. De rest van het jaar is hard gewerkt om de structurele verbeteringen door te voeren die de Amerikanen voldoende vertrouwen zullen geven om de markt te openen. De NVWA en het bedrijfs- leven hebben hier beide aan bijgedragen. Begin 2015 zal op onderdelen een herinspectie door FSIS in Nederland plaatsvinden. De markt voor eiwitpoeder in de VS biedt veel potentie. Na het invullen van een uitgebreide vragenlijst vond in juni een systeeminspectie door FSIS plaats waarbij ook een aantal producenten van eierproducten werd bezocht. Mede door de goede voorbereiding aan Nederlandse kant verliep deze zonder problemen. Toegang tot de markt wordt spoedig verwacht. Nederland is dan het tweede land na Canada en de eerste EU-lidstaat die goedgekeurd is voor de export van eierproducten naar de Verenigde Staten. De laatste jaren is het meer dan eens voorgekomen dat paarden die in Nederland negatief testen voor Kwade droes, na aankomst in de VS positief testen. De paarden moesten dan teruggestuurd naar Nederland en kregen een exportverbod naar de Verenigde Staten. Het probleem was dat de door Nederland toegepaste detectietechniek Western Blot niet door APGIS werd erkend. APHIS werd bereid gevonden om hierover een vergadering te beleggen Veterinair
  15. 15. Jaarbericht 2014 | 15 2.1.3 Fytosanitair waaraan ook specialisten van het Centraal Veterinair Instituut CVI deelnamen. Op basis van dit overleg en een uitgebreid testregime, waarbij vijf internatio- nale veterinaire referentielabs bloedonderzoek op het betreffende paard hebben uitgevoerd heeft APHIS besloten de resultaten van de Western Blot voortaan te erkennen. Het betreffende paard werd begin juli opnieuw naar de VS gexporteerd, deze keer met succes. De EU streeft naar equivalentie met de VS voor bepaalde zuivelproducten, de zogenaamde Daily Grade A producten. Hoewel Nederlandse zuivel, zoals kaas, al naar de VS kan worden gexporteerd gaat het hier om een interessante uitbreiding van de productenrange, met bijvoorbeeld weipoeder. Nederland is n van de weinige landen die met de Europese Commissie actief is in dit proces. Dit jaar werd twee keer deelgenomen aan technisch overleg tussen de Europese Commissie en de Verenigde Staten, waarbij het Centraal Orgaan voor Kwaliteitsaangelegenheden in de Zuivel (COKZ) de technische kennis inbracht. Van 5-16 januari 2015 zal een systeeminspectie plaatsvinden door de Food and Drug Administration (FDA). Hierbij zullen onder andere melkveebedrijven, producenten van Grade A producten en laboratoria worden bezocht. Een ander equivalentieproject in de handel tussen de EU en VS waar Nederland handelsmogelijkheden ziet betreft schelpdierproducten. Hierover is veel informatie gestuurd aan de FDA. De volgende stap is een inspectiebezoek aan Nederland. Mexico Tot enkele jaren geleden was toegang tot de Mexicaanse markt vrijwel onmogelijk en de handel dus beperkt. Nadat Mexico besloot om meer aandacht te richten op andere landen dan de VS en Canada, kwamen handelsstromen op gang. Op 1 juli vonden in Mexico-City fytosanitaire onderhandelingen plaats, die in het teken stonden van markttoegang voor pootaardappelen en zaaizaden. Gesproken is over behandelingen van gemporteerde biologische zaaizaden,
  16. 16. 16 | Jaarbericht 2014 Veterinair het nemen van monsters bij importinspecties van kleine hoeveelheden nieuwe en hoogwaardige rassen, harmonisatie in de naamgeving op fytosanitaire exportcertificaten en importeisen en -procedures rond het land van oorsprong versus het land van (re-)export voor zaaizaden. Het dossier pootaardappelen ligt in Mexico echter vanwege recente juridische verwikkelingen voorlopig stil. Op uitnodiging van de Nederlandse delegatie bracht de Mexicaanse fytosani- taire directeur met n van zijn experts in september een geslaagd bezoek aan Nederland. Samen met de betrokken koepelorganisaties werd een programma samengesteld over zaaizaden en markttoegang voor hardfruit. Nederland heeft eind 2014 informatie verzameld en aangeleverd voor het in Mexico uitwerken van een risicoanalyse voor pest in peer. Mexico is een interessante afzetmarkt voor de Nederlandse peer. In 2015 worden, tegen de achtergrond van de Russische fruitboycot, dan ook extra inspanningen aan dit dossier besteed. Vooral in het certificaat voor levende paarden, belangrijk voor Nederlandse paardensportsector, werd veel inspanning genvesteerd totdat de laatste details naar wederzijdse tevredenheid waren aangepast en verduidelijkt. De overeen- stemming voor het certificaat voor paardensperma kwam iets soepeler tot stand. Over de certificaten voor rundersperma en voor pluimveemest werd een akkoord bereikt. Ook is er duidelijkheid gekomen over de Mexicaanse importeisen voor kaaskoekjes en soortgelijke producten die minder dan 50% zuivelingredinten bevatten. De EU besteedt in het kader van de SPS-overeenkomst met Mexico aandacht aan de toegang op de Mexicaanse markt voor varkensvlees en met exportcertifi- caten voor varkenssperma, fokvarkens, sperma en -embryos van runderen, schapen en geiten, zuivelproducten en surimi. Mexico heeft aangekondigd in het voorjaar van 2015 in de EU op inspectie te komen voor varkensvlees. Zes landen zullen worden bezocht. Dit moet uiteindelijk leiden tot de acceptatie door Mexico van de Europese Unie als n markt voor dierlijke producten. Het Sanitary and Phytosanitary Joint Ministerial Committee van de EU en Mexico dat eind november gepland stond, werd echter door Mexico kort tevoren afgezegd. Het is de bedoeling dat de overeenkomst een update krijgt in het komende Joint Ministerial Committee.
  17. 17. Jaarbericht 2014 | 17 Regio Midden-Amerika Cuba In Havana werd begin juli met de Cubaanse fytosanitaire autoriteiten een bilateraal protocol vernieuwd over markttoegang voor pootaardappelen. De export van pootgoed naar Cuba is hiermee voor 2014 en 2015 veiliggesteld. Cuba en Nederland werken al decennia samen op het gebied van de handel in pootaardappelen. In het najaar van 2014 bracht een Cubaans team een bezoek aan Nederland om pootaardappelen te inspecteren. Cuba is n van de eerste afzetmarkten als de nieuwe oogst voor export beschikbaar komt. De inspectie van pluimveevlees(producten) leidde in 2013 tot goedkeuring van alle vijftien bezochte bedrijven. Cuba heeft ook inspectie aangekondigd voor zuivel, maar wanneer dat gaat gebeuren is nog niet duidelijk. Panama en Costa Rica Panama en Costa Rica hebben aangegeven bereid te zijn hun grens voor Nederlandse plantaardige producten zoals aardappelen en fruit te openen. De Panamese markt voor Nederlandse consumptie-uien is in 2013 geopend en in 2014 werkelijk van start gegaan. Verwacht wordt dat de Panamese vraag naar (poot)aardappelen aanzienlijk zal stijgen, wat kansen biedt voor het Nederlands bedrijfsleven. De mogelijkheden zijn onderzocht voor het ontwikkelen van een tuinbouwstrategie voor Panama. In Costa Rica zijn exportmogelijkheden voor Nederlandse uien die extra aandacht vergen. Tegen de achtergrond van het belang van de markt voor een aantal Nederlandse plantaardige producten, is besloten de banden met deze landen aan te halen en samenwerking met de fytosanitaire autoriteiten aldaar te bevorderen. Europese zuivelproducten en vleeswaren hebben toegang tot de markt van Panama en Costa Rica. De Europese Unie heeft een foreign trade agreement afgesloten met Midden- Amerika inclusief Panama. 2.2 2.2.1 2.2.2 en 2.2.3 Costa Rica Panama Cuba
  18. 18. 18 | Jaarbericht 2014 Regio Zuid-Amerika Brazili Sinds de komst van een nieuwe fytosanitaire directeur bij het Braziliaanse landbouwministerie zijn de onderhandelingen met Brazili verbeterd. De agenda van het eind maart in Brasilia gehouden fytosanitair overleg bestond uit uiteenlopende onderwerpen zoals het behoud van markttoegang en transparantere fytosanitaire procedures voor Nederlandse zaaizaden, bloembollen en pootaardappelen en het openen van de Braziliaanse grens voor peren. Daarnaast is gesproken over samenwerking op het terrein van het elektronisch certificeren. Tijdens het bilateraal overleg zijn heldere afspraken gemaakt over de toetsingscriteria bij invoer van Nederlandse pootaardappelen. Brazili is nu serieus bezig de voorwaarden voor de invoer van nieuwe variteiten (Nederlandse) zaaizaden te versoepelen. Dankzij het open en constructief bilateraal overleg in maart en de goede inzet van de Nederlandse ambassade kwam het dossier markttoegang peren in een stroomversnelling terecht en werd er in de zomer van 2014 een overeenkomst bereikt. In januari 2015 zijn de overeengekomen fytosanitaire importeisen officieel gepubliceerd waardoor de export van peren mogelijk is gemaakt. Op het terrein van diergezondheid zijn de betrekkingen met Brazili goed. Dossiers worden meestal binnen afzienbare tijd adequaat afgehandeld. Maar Brazili heeft als Mercosul-partner ook te maken met Mercosul- wetgeving. Vooral op het terrein van genetica bestaan er al gezamenlijke afspraken, die jammer genoeg niet altijd goed werkbaar zijn voor export vanuit Nederland. Dan blijkt het lastig en ingewikkeld om over die dossiers te onderhandelen met Brazili (en de andere betrokken landen) en om afspraken te maken die acceptabel zijn voor alle Mercosul-leden. Op het gebied van volksgezondheid is de markttoegang uiterst ingewikkeld. Procedures zijn traag en omslachtig en kosten veel tijd. Erkenningsprocedures zijn omslachtig voor zowel de bedrijven die mogen exporteren naar Brazili en hun producten, als de vereiste registraties van etiketten van levensmiddelen waaronder ze in het land mogen worden verkocht. 2.3 2.3.1 Fytosanitair Veterinair Colombia Brazili
  19. 19. Jaarbericht 2014 | 19 2.3.2 Meteen na de uitbraak van Highly Pathogenic Avian Influenza (HPAI) heeft Brazili een annex gemaakt ten behoeve van de export van broedeieren. Op het gebied van rundersperma heeft de EU een akkoord bereikt over de interpretatie van de eisen die in de annex over Schmallenberg stonden. Over de inhoud en de interpretatie van die annex heeft ook Nederland zelf meer dan een jaar onderhandeld met de Brazilianen. De certificaten voor de export van levende paarden en paardensperma zijn akkoord bevonden. Op de aanpassing van het certificaat voor varkenssperma werd in december akkoord gegeven. Het certificaat voor runderembryos is gereed om aan Brazili te worden voorgelegd voor akkoord. De aanpassing van het certificaat voor vis(producten) is gereed. Er is veel tijd besteed aan de afwikkeling van de reacties op het Braziliaanse rapport over de Nederlandse zuivelindustrie. Dat moet er toe leiden dat Brazili het toezicht op de zuivelsector op systeemniveau goedkeurt. Voor kalfsvlees is toegang gevraagd tot de Braziliaanse markt. Dit proces kan beginnen nu Brazili het BSE-beleid heeft gewijzigd. Colombia De economie van Colombia groeit de laatste jaren behoorlijk, vooral door de export van landbouwproducten naar China. Ook de handel met Nederland groeide; vooral de export van tuinbouwproducten, kaas en zuivelproducten, zuivelmengvoeders en genetica naar Colombia nam toe. De Europese Unie heeft in 2013 met Colombia en Peru een vrijhandelsverdrag (free trade agreement) afgesloten, die in 2014 in werking trad. In dat kader wordt er nu jaarlijks over en weer een joint ministerial committee over sanitaire en fytosanitaire (SPS) aangelegenheden gehouden. Het jaar 2014 kan beschouwd worden als een keerpunt in de relatie tussen Nederland en de fytosanitaire dienst van Colombia, ICA. De Nederlandse waarborgen die al jaren de export van leliebollen mogelijk maakten, voldeden volgens de Colombiaanse autoriteiten niet aan de fytosanitaire importeisen van het land. Door de aankondiging daarvan en omdat aan de bestaande importeisen van Colombia niet kon worden voldaan, werd het voor NVWA onmogelijk om het bestaande certificaat te blijven afgeven. Daardoor werd de
  20. 20. 20 | Jaarbericht 2014 export van Nederlandse leliebollen naar Colombia geblokkeerd. Een periode van uitgaande en inkomende fytosanitaire missies en intensief onderhandelen volgde. In juni brachten de Colombiaanse fytosanitaire autoriteiten een bezoek aan Nederland. Het bezoek stond in het teken van bloembollen (o.a. lelies, gladiolen en zantedeschias) en de re-export van zaaizaden. In het najaar werd met Colombia een akkoord bereikt over de Nederlandse export van leliebollen en in oktober is een memorandum of understanding ondertekend over een nieuw samenwerkingsproject over elektronische certificering. In Colombia zijn er twee departementen betrokken bij markttoegang: diergezondheid en volksgezondheid. Tot nu toe onderhandelde Nederland met het Colombiaanse Instituut voor Veeteelt (ICA) en waren de betrekkingen steeds goed. Contact over markttoegang verliep soepel en het lijsten van bedrijven ging naar wens. Daar komt nu enige verandering in. Prelisting wordt mogelijk als resultaat van de onderhandelingen met EU, maar dan moet er eerst een flinke questionnaire worden ingevuld en mede beoordeeld door INVIMA, het instituut voor volksgezondheid. De bloemenveiling in Aalsmeer
  21. 21. Jaarbericht 2014 | 21 2.4 2.4.1 Eenvrijlo opstal voor vleeskalveren Kenia Algerije Egypte Golfregio Zuid-Afrika Regio Afrika en het Midden Oosten Egypte De programmatische aanpak Agrologistiek heeft er afgelopen november toe geleid dat in aanwezigheid van de Egyptische minister van landbouw en vertegenwoordigers van meer dan honderd genteresseerde landbouwbedrij- ven het agrologistieke forum is opgericht. Het forum biedt het Nederlandse bedrijfsleven in transport, logistiek, post harvest-technologien het podium om zich te orinteren op de Egyptische markt en er een positie te kiezen. Om de toegang voor Nederlandse exporteurs en investeerders te bevorderen, zijn in het kader van de programmatische aanpak Coperaties high level delegations in Nederland ontvangen. Er waren delegaties van het ministerie van Landbouw, de coperatieve sector en het agrarisch bedrijfsleven op bezoek. Ze gingen bij een groot aantal genteresseerde bedrijven langs, namen kennis van hun plannen en van de mogelijke win-win oplossingen. Deze bezoeken hebben het Nederlandse bedrijfsleven in een betere uitgangspositie gebracht, een effectief netwerk opgeleverd en een stimulans gegeven aan hun activitei- ten om zich een positie in Egypte te verwerven. De betrokken Nederlandse bedrijven hebben na deze bezoeken meer actie ontplooid op het gebied van de Egyptische handel.
  22. 22. 22 | Jaarbericht 2014 2.4.2 Egypte is een van de belangrijkste afzetmarkten voor Nederlandse pootgoed, terwijl het land zelf veel consumptieaardappelen exporteert. In 2014 bracht een delegatie van de Europese Commissie samen met de hoogste ambtenaren van de Egyptische fytosanitaire dienst een bezoek aan Nederland. De delegatie woonde onder meer inspecties bij van bloemen, groenten en fruit. De fytosanitaire missie werd door de Commissie gefinancierd. In februari is ook een vereenvoudigd certificaat voor de export van levende runderen overeengekomen. Nadat in 2013 daarvoor al een nieuw certificaat was beklonken, kwam er in februari 2014 overeenstemming over een nieuw certificaat voor de export van rundvlees n kalfsvlees. Dat laatste was de wens van de Egyptische importeurs, die in het oude certificaat geen specifieke vermelding troffen van veal (kalfsvlees). Algerije Algerije is een belangrijke afzetmarkt voor pootaardappelen en zuivel. Voor pootaardappelen is het zelfs de grootste Nederlandse afzetmarkt. In de zomer is in het land op grote schaal mond-en-klauwzeer uitgebroken. Nederland heeft ter bestrijding daarvan 900.000 vaccins beschikbaar gesteld. Over een certificaat voor de import van pet food wordt nog onderhandeld; vertraging wordt veroorzaakt door de ingredinten van dierlijke origine. Van Algerijnse zijde is aangegeven dat het Nederlands bedrijfsleven in samenwerking met de NVWA een proefcertificaat kan opstellen, dat door de Algerijnse veterinaire autoriteiten zal worden beoordeeld. Het geplande bezoek van de fytosanitaire dienst van het land aan Nederland heeft door verkiezingen niet plaatsgevonden. Een van de belangrijke onder- werpen van onderzoek op fytosanitair gebied in Algerije is het kiemkracht- percentage van zaaizaden. Daarnaast is er belangstelling om in het algemeen de samenwerking tussen de Nederlandse en Algerijnse fytosanitaire diensten te intensiveren en formeel vorm te geven. De Algerijnen hebben daar een voorstel voor gemaakt dat nu door Nederland wordt beoordeeld.
  23. 23. Jaarbericht 2014 | 23 2.4.3 2.4.4 Kenia In het najaar van 2014 was er een fytosanitair overleg in Nairobi waarin met de Keniaanse autoriteiten werd gesproken over de voortgang van een lopend bilateraal aardappelproject. Verder is Kenia op 9 oktober akkoord gegaan met de eerste grootschalige import van Nederlands pootgoed voor rechtstreekse productie van consumptieaardappelen. De markt was sinds 2012 al open voor pootgoed om te vermeerderen tot nieuw pootgoed, maar tot nu toe verloopt de import moeizaam. Met de import van pootgoed voor de productie van consumptieaardappelen wordt mogelijk een impuls gegeven aan het proces. De Keniaanse autoriteiten zijn in oktober akkoord gegaan met het Nederlandse voorstel voor een certificaat voor de export van fokrunderen van Nederland naar Kenia. Andere producten waarvoor toegang tot de Keniaanse markt wordt onderzocht zijn pluimveemest en pluimveevlees. In verband met de recente HPAI-uitbraak in Nederland ligt dat op dit moment gevoelig. Zuid-Afrika Op 8 april 2014 was er in Pretoria een bilateraal fytosanitair overleg met het Zuid-Afrikaanse fytosanitaire team. Op de agenda stond een aantal fytosani- taire kwesties, waaronder de Nederlandse export van turf (peatmoss) als groeimedium, appels en peren, aardappelminiknollen en aardbeienzaden. Het overleg was daarnaast bedoeld om de banden op fytosanitair terrein met Zuid-Afrika aan te halen. De laatste fytosanitaire bijeenkomst tussen beide landen was in 2001 geweest. Zuid-Afrika werkte in 2014 verder aan de afronding van de risicoanalyses voor pest in appel en peer. In 2015 worden de onderhan- delingen over opening van de markt voor hardfruit voortgezet. Het land importeert aanzienlijke hoeveelheden pluimveevlees(producten) uit Nederland. Direct na de uitbraak van HPAI gaf Zuid-Afrika exact aan onder welke voorwaarden pluimveevlees nog geaccepteerd kon worden. Op dat moment stonden er enkele zendingen gereed voor vertrek en waren er vele al varend. Aan de andere kant dreigt Zuid-Afrika de import van pluimveevlees om handelspolitieke redenen (dumping) te stoppen en werden er twee bedrijven getroffen door hieruit voortvloeiende maatregelen.
  24. 24. 24 | Jaarbericht 2014 2.4.5 Op het gebied van varkensvlees is onlangs positief bericht ontvangen over de lijst van snitten die mogen worden gemporteerd. Het exportcertificaat wordt momenteel afgerond en de laatste details over enkele specifieke snitten worden uitgewisseld. Voor varkenssperma eist Zuid Afrika twee nieuwe testen: op Porcine Epidemische Diarree (PED) en Porcine Cytomegalovirus (PCMV). Voor die laatste ziekte bestaat nog geen geaccrediteerde test. Een gezamenlijke oplossing wordt bekeken. In augustus werd overeenstemming bereikt over de aanpassing van het certificaat voor rundersperma inzake het Schmallenbergvirus en sinds dat moment loopt de handel naar wens. Het certificaat voor verwerkte varkenseiwitten (non processed animal proteins) is vrijwel afgerond. Bezoek van de Nederlandse Chief Veterinary Officer (CVO) aan Zuid Afrika staat gepland voor 27/28 januari 2015. Dan staan alle dossiers op het gebied van markttoegang op de agenda. Golfregio (GCC) In 2014 vond een bijeenkomst plaats van importeurs en exporteurs van aardappelen, groente en fruit. Dit was onderdeel van het bezoek van minister Kamp aan staten van de Gulf Cooperation Council (GCC) van 8 tot 11 september 2014. Zes Nederlandse vertegenwoordigers van exporteurs ontmoetten drie vertegenwoordigers van de importerende bedrijven in de Verenigd Arabische Emiraten (VAE). Er zijn goede mogelijkheden om de export vanuit Nederland naar de VAE te vergroten, zo werd duidelijk gemaakt door een van de VAE- bedrijven, zeker als het gaat om appels en peren. Minister Kamp overhandigde aan het eind van de bijeenkomst een assortiment van verse Nederlandse producten aan de voorzitter van de Kamer van Koophandel van Dubai. Saoedi Arabi, Koeweit, Oman, Qatar en de Verenigde Arabische Emiraten zijn dit voorjaar door de veterinaire raad samen met de landbouwraad in Riyadh bezocht, vooral om de bilaterale contacten met de autoriteiten in de Golfstaten te bestendigen. Persoonlijke contacten met de lokale autoriteiten zijn onmisbaar ter ondersteuning van de formele correspondentie over handels- dossiers. Exportmogelijkheden voor rundvlees, fokvee en rundersperma zijn op deze manier succesvol uitgebreid.
  25. 25. Jaarbericht 2014 | 25 Regio Noord-Europa Noorwegen De Nederlandse export van plantaardige producten naar Noorwegen verloopt over het algemeen zonder grote problemen. Noorwegen heeft ons land medio 2014 laten weten dat export van aardbeienplanten onder bepaalde voorwaar- den mogelijk is. Er vindt overleg met de sector plaats over het invullen van deze voorwaarden. Op 1 januari 2015 opende Noorwegen de markt voor Nederlandse aardbeiplanten. Deze handreiking van Noorwegen moet gezien worden als uitkomst van eerder overleg in 2013. Daarnaast is het afgelopen jaar ook de export van vruchtbomen beperkt op gang gekomen. Er is in 2014 evenwel geen voortgang geboekt op het nog lopende fytosanitaire dossier voor aardappelen. Regio Oost-Europa en Centraal-Azi Russische Federatie 2014 was uit fytosanitair oogpunt een roerig jaar voor de toegang tot de Russische Federatie. Voor Nederland, en alle andere lidstaten van de Europese Unie, was er sprake van twee importverboden waarvan er n in het vooraf- gaande jaar werd ingesteld en de andere in de zomer van 2014. Het verbod voor pootgoed en (boom)kwekerijproducten werd op 1 juli 2013 van kracht. Het intensieve overleg om opnieuw markttoegang voor deze producten te krijgen werd in 2014 onverminderd voortgezet. Dat gebeurde zowel op het niveau van de Europese Commissie als bilateraal. Tijdens de Grne Woche in januari 2014 in Berlijn werd op hoog ambtelijk niveau met de Russische delegatie een doorbraak bereikt. De Russische markt voor Nederlandse pootaardappelen werd onder bepaalde technische voorwaar- den voor het lopende exportseizoen (2013/2014) weer geopend. Daarop bezocht een team van drie Russische experts in het voorjaar de belangrijkste pootaardappelregios in Nederland. Medio maart werden de resultaten van de analyses door de Russische veterinaire en fytosanitaire dienst Rosselkhoznadzor bekend gemaakt. Nederland kon als n van de eerste en weinige EU-lidstaten weer pootgoed naar de Russische Federatie exporteren. In het seizoen 2013/2014 heeft ons land uiteindelijk circa 15.000 ton pootaard- appelen op de Russische markt kunnen afzetten. 2.5 2.5.1 2.6 2.6.1 Fytosanitair Noorwegen Russische federatie Oekrane Turkije
  26. 26. 26 | Jaarbericht 2014 Veterinair Noorwegen Russische federatie Oekrane Turkije In juni werd vanuit het ministerie van EZ met de sector, met de Europese Commissie en met EU-lidstaten overlegd over de te ondernemen stappen naar Rosselkhoznadzor voor het exportseizoen 2014/2015. Op bilateraal niveau werd besloten door te gaan met de fytosanitaire onderhandelingen over markt- toegang pootaardappelen. In oktober was er een landbouwwerkgroep met de Russische autoriteiten in Den Haag, waar Rosselkhoznadzor meedeelde dat haar experts in het nieuwe exportseizoen twee inspecties in Nederland zullen uitvoeren. De eerste vond in december 2014 plaats. Het wachten is op de resultaten. Als de resultaten goed zijn, dan zal Rusland de markten voor pootaardappelen begin 2015 openen. De tweede inspectie is gepland voor het voorjaar van 2015. De Russische vraag naar Nederlandse pootaardappelen is in het nieuwe exportseizoen aanzienlijk gestegen en wordt door de sector op ruim 30.000 ton geschat. Het andere importverbod op plantaardig materiaal werd ingesteld in augustus 2014 en trof voornamelijk de Nederlandse export van groente en fruit naar Rusland. Rusland heeft op basis van art. 21 van het WTO-verdrag de handels- barrire ingesteld. Deze heeft geen fytosanitaire achtergrond. Toch werd de druk groter om alternatieve afzetmarkten voor groente en fruit te vinden, en daarmee het werk van het team markttoegang Fytosanitair. De relatie tussen de EU en Rusland is op veterinair gebied slecht en vraagt permanent veel aandacht, ook los van de huidige boycot. In maart werden, als gevolg van Afrikaanse varkenspest in sommige lidstaten, de grenzen voor varkensvlees en varkensvleesproducten uit de EU gesloten. Dat was een tegenvaller. De lidstaten zijn voor een deel afhankelijk van de successen van de Europese Commissie. Voor verschillende belangrijke productstromen zijn er certificaten overeengekomen tussen de Commissie en de Russische Federatie. Dit jaar kwamen daar tenslotte levende paarden bij, zodat met de aangepaste export- eisen de export vanuit Nederland kan plaatsvinden. Nederland heeft in nauwe samenwerking met de Europese Commissie jarenlang hard aan dit dossier getrokken. Ons land slaagde erin om de export van levende fokrunderen en rundersperma weer op gang te krijgen door specifieke afspraken over het Schmallenbergvirus op te nemen. Rusland is voor die sector belangrijk en Isral
  27. 27. Jaarbericht 2014 | 27 veelbelovend, nu het land zich gedwongen ziet zijn eigen melkveesector versneld uit te breiden. Op dit moment wordt eraan gewerkt om de export van schapen en geiten mogelijk te maken. De voorwaarden om naar Rusland te kunnen exporteren, de manier waarop Rusland de toelating van bedrijven tot zijn bedrijvenlijsten beheert en de veelheid van tekortkomingen die door de Russen op ingevoerde partijen worden aangetroffen, het zijn allemaal aandachtspunten. De laatste inspectie vanuit Rusland, eind 2013, benvloedde de zuivelsector. Een enorme inspanning van sector en overheid was nodig om verdere reikende gevolgen voor de handel te beperken. Begin augustus is opnieuw een uitge- breide rapportage opgestuurd om de door Rusland ingestelde tijdelijke maatregelen op te heffen. Ook communicatie over uitbraken van dierziekten zoals Laagpathogene Aviaire Influenza (LPAI) en en Hoogpathogene Avaire Influenza (HPAI) blijft voortdurend intensieve aandacht eisen evenals de dierziektestatus van Nederland, bijvoor- beeld op het gebied van Blauwtong en Schmallenberg. Medio november 2014 heeft Nederland een akkoord met de Russische Federatie bereikt over het terugdraaien van een gedeelte van de boycot. Onder bepaalde voorwaarden mogen enkele Nederlandse bedrijven weer slachterijproducten en vetten van kalveren exporteren. De Russische veterinaire dienst komt daarom medio december nog voor een korte inspectiemissie naar Nederland. Tegen de algemene tendens in konden met Rusland afspraken worden gemaakt om naar elektronisch certificeren te streven: Rusland wil informatie over partijen die naar het land worden gexporteerd in elektronische vorm gaan ontvangen. Deze samenwerking verloopt voorspoedig en beide partijen verwachten in 2015 met een proef te kunnen beginnen. Oekrane De politieke ontwikkelingen en de onrust in Oekrane hebben geleid tot enige terughoudendheid in de inspanningen op fytosanitair en veterinair gebied met betrekking tot dit land. Voor het najaar van 2014 stond een bilaterale land- bouwwerkgroep gepland in Kiev, maar deze is vanwege de crisissituatie in Oekrane niet doorgegaan. 2.6.2
  28. 28. 28 | Jaarbericht 2014 2.6.3 Fytosanitair Veterinair Noorwegen Russische federatie Oekrane Turkije Isral Overigens zijn er momenteel geen problemen in de fytosanitaire sfeer op het gebied van toegang tot de markt van Oekrane; de contacten op het niveau van de national plant protection organisations (NPPO) zijn goed. Medio 2014 vroeg de Oekraense NPPO om medewerking bij het verifiren van de echtheid van fytosanitaire certificaten. De ondertekening in juni 2014 van het associatieakkoord met de EU geeft nieuwe kansen voor het bedrijfsleven en vraagt om steun bij de harmonisering van Oekraense fytosanitaire regelgeving en procedures met die van de EU. De eerste tekenen van een meer op de Europese Unie georinteerd beleid zijn merkbaar, zoals op het gebied van zuivelproducten en de BSE-status van EU-lidstaten. Vroeg in 2014 werd overeenstemming bereikt over een nieuw exportcertificaat voor rundersperma. Een geplande missie voor het opzetten van samenwerking op het gebied van elektronisch certificeren is uitgesteld naar een geschikter tijdstip. Turkije In mei was er een bilateraal fytosanitair overleg in Ankara. De vertegenwoordi- ger van de Turkse fytosanitaire dienst sprak daar lovende woorden over de uitkomst van de Nederlands-Turkse workshop Inter laboratory comparison studies, die aan het begin van die maand in Turkije was gehouden. Deze workshop, begeleid door experts van NVWA, was de start voor het uitvoeren van vergelij- kingsstudies over fytosanitaire toetsen tussen de Turkse, en in een latere fase ook Nederlandse laboratoria. Nederland wil met deze capaciteitsopbouw voor het Turkse fytosanitaire systeem voorwaarden scheppen voor een goede positie van de Nederlandse partijen in de tuinbouwketen als leverancier van uitgangs- materiaal in Turkije. In februari bracht de Chief Veterinary Inspector van de NVWA een bezoek aan Turkije om de lopende veterinaire dossiers met de Turkse autoriteiten te bespreken. De veterinaire relatie met Turkije is niet makkelijk. Dossiers lopen stroef, er moet lang worden gewacht en wederzijds is er niet altijd begrip. Turkije werkt duidelijk aan harmonisatie van eisen met de Europese Unie. Regelmatig moet het team Veterinair in actie komen worden omdat Turkije certificaten met een late of in het geheel geen aankondiging wijzigt.
  29. 29. Jaarbericht 2014 | 29 De certificaten voor zuivelproducten en voor visserijproducten, beide voor humane consumptie, zijn in 2014 overeengekomen. Na lang aandringen zijn half oktober de beperkingen voor de export van pluimveeproducten vanwege LPAI opgeheven voor de provincies Gelderland, Groningen en Flevoland. De uitbraak van HPAI in november heeft tot nieuwe beperkingen vanuit Turkije geleid. Vanuit de NVWA wordt een government-to-government project geleid dat gericht is op e-certificering. Dit jaar zijn de nodige stappen genomen om komend jaar een proef operationeel te hebben. Isral Isral dreigde begin dit jaar de invoer van Nederlandse zaaizaden te blokkeren. In maart bezocht het derdelandenteam de Isralische fytosanitaire autoriteiten om het Nederlandse fytosanitaire garantiesysteem met betrekking tot de re-export van groentezaden toe te lichten. Daarmee werd het vertrouwen in de Nederlandse systematiek weer grotendeels hersteld. Na deze ontmoeting is gewerkt aan een overeenkomst voor de export van tomaten-, paprika-, uien-, komkommer- en bietenzaad, opdat deze producten ook in de toekomst op de Isralische markt terecht kunnen. Verder kwam tijdens het bilateraal overleg in maart de Nederlandse export van appels, peren en bloembollen aan bod. Isral toonde belangstelling voor de invoer van freesiaknollen uit Nederland. In november vond een Isralische inspectie voor aardappelen plaats bij het Nederlandse bedrijfsleven en is informeel met de fytosanitaire autoriteiten gesproken over de voortgang met de in maart gemaakte afspraken. 2.6.4
  30. 30. 30 | Jaarbericht 2014 Regio Azi China Medio januari bezocht een Chinese fytosanitaire delegatie op uitnodiging ons land. Het ging om een vervolg op de in oktober in China gehouden bilaterale fytosanitaire werkgroep. De delegatie bestond uit experts van inspectie- en quarantainediensten uit de omgeving van de zuidelijke havenstad Guangdong. Via deze haven komen veel Nederlandse plantaardige producten China binnen. Uitwisselen van fytosanitaire kennis en ervaring was een belangrijk onderdeel van de missie, met als doel de relaties met deze voor de Nederlandse export belangrijke autoriteiten te intensiveren. Verschillende sectoren passeerden de revue: van bloembollen en zaaizaden tot groenten, fruit en bloemen. Meerdere bedrijven werden bezocht en fytosanitaire inspecties in het havengebied en op Schiphol bijgewoond. In maart werd in Peking een geslaagde bilaterale workshop gehouden over de fytosanitaire aspecten van houten verpakkingsmateriaal zoals pallets in de internationale handel. Aanleiding van deze bijeenkomst met de Chinese fytosanitaire autoriteiten (AQSIQ) waren vondsten in ons land van Asian/Chinese Longhorn Beetles (ALB/CLB) oftewel boktor, die met verpakkingsmateriaal worden verspreid. De boktor vormt een bedreiging voor natuurgebieden en een groot risico voor de Nederlandse productie en export van (boom)kwekerijproducten. Op het internationale niveau worden fytosanitaire maatregelen genomen om verspreiding van de boktor te voorkomen, zoals het behandelen/traceren van verpakkingsmateriaal. Tijdens de workshop zijn afspraken gemaakt om elkaar beter en sneller te informeren over vondsten en markeringen op verpakkings- materiaal strikter te controleren. Verder bezocht een delegatie van AQSIQ begin november de Rotterdamse haven. Medio april werd in Peking een extra fytosanitair overleg gehouden met AQSIQ om definitieve afspraken te maken over het openen van de Chinese markt voor Nederlandse aardappel miniknollen en peren. Vervolgens vond op 22 mei op het ministerie van EZ in Den Haag een High Level Meeting met AQSIQ plaats. De directeur-generaal Agro en de Chinese vice-minister van AQSIQ ondertekenden twee protocollen voor markttoegang van de twee plantaardige producten. Taiwan Indonesi China India Zuid- Korea Japan 2.7 2.7.1 Fytosanitair
  31. 31. Jaarbericht 2014 | 31 Voordat de Nederlandse uitvoer van peren en miniknollen naar China daadwerkelijk kon starten, bezochten experts van AQSIQ in augustus Nederland voor een inspectie. Voor Nederlandse peren ging de Chinese markt in oktober open. Het protocol voor miniknollen betekent dat meer Nederlandse rassen in China kunnen worden getest en op grotere commer- cile schaal gentroduceerd. Tijdens de High Level Meeting zijn twee Memorandums of Understanding getekend; een over samenwerking bij de controle op wederzijdse invoer en de behandeling van houten verpakkingsmateriaal en een over en elektronische certificering en gegevensuitwisseling. Het idee is om effectiever illegaal verpakkingsmateriaal uit China te bestrijden door kennis uit te wisselen en toegang te verlenen tot elkaars systemen. In het voorjaar van 2014 vond de jaarlijkse inspectie door AQSIQ voor bloembollen in Nederland plaats. Er is verder gewerkt aan markttoegang voor Nederlandse paprikas. In mei bezocht een Chinese delegatie van experts Nederland voor een inspectie voor paprikas en in de zomer zijn de onderhandelingen begonnen voor een nieuw bilateraal protocol voor de export van paprika naar China in 2015. Tekenmoment High Level Meeting
  32. 32. 32 | Jaarbericht 2014 In de relatie met China lopen, in verschillende stadia, veel veterinaire dossiers. Ook de snelheid waarmee ze vorderen verschilt tussen deze ongeveer 22 dossiers. Tijdens op 22 mei werden drie protocollen getekend: over de export van levende paarden, over de export van genetisch uitgangsmateriaal van varkens en over papierloos certificeren. Voor de export van paarden hield China vast aan de eis dat de paarden zes maanden in Nederland moeten hebben verbleven. Voor de export van varkenssperma zijn Nederland en China weliswaar nader tot elkaar gekomen maar door het voortbestaan van onnodige tests en te hoge kosten is nog geen optimale situatie ontstaan. Het doel is om de export laagdrempeliger te maken. Papierloos certificeren is de laatste stap in een reeds lopende samenwerking. Sinds 1 augustus geeft de NVWA nog slechts een elektronisch certificaat af voor zuivel die naar Shanghai wordt uitgevoerd. De gehouden proef is vlekkeloos verlopen en het resultaat van de evaluatie in november is dat papierloze certificering van zuivel voor deze stad is ingevoerd. Nederland heeft daarmee als eerste land papierloze certificering op veterinair gebied ingevoerd met China. Dat land zal nu eerst de papierloze procedures voor zuivel introduceren in andere Chinese inspectieposten. Daarna volgen andere productgroepen. De import van varkensvlees werd weer mogelijk nadat deze een jaar stil lag door administratieve problemen. Deze konden worden opgelost. Ook zijn meer varkensvleesbedrijven toegelaten voor export. Het openen van de markt kwam op het moment dat de Russische grenzen werden gesloten als gevolg van de Afrikaanse varkenspest, hetgeen een deel van de problematiek zeker heeft opgevangen. China heeft nieuwe zuivelwetgeving gentroduceerd met een nieuw systeem van erkenningen. Ook vonden er inspecties plaats. Dankzij flinke inspan- ningen van het derdelandenteam werden uiteindelijk alle bedrijven die dit wensten door China goedgekeurd; ook de producenten van babymelkpoeder. Enige uitbreiding van het aantal bedrijven wordt nog voorzien. De erkennings- procedure bracht aan het licht dat de manier waarop in Nederland tot nu toe zuivelbedrijven worden geregistreerd, ook al is die EU-conform, aan verbete- ring toe is: derde landen begrijpen het vaak niet. Taiwan Indonesi China India Zuid-Korea Vietnam Japan Veterinair
  33. 33. Jaarbericht 2014 | 33 2.7.2 In 2014 zijn verder de nodige inspanningen verricht om de export van kalfsvlees naar China te regelen. Er is een BSE-seminar georganiseerd, er zijn export- voorwaarden overeengekomen, er is een vragenlijst aangeleverd en China heeft de blokkade op kalfsvlees opgeheven. De verwachting is dat China begin 2015 een inspectie van de kalfsvleessector komt uitvoeren. In oktober is een protocol overeengekomen voor de export van eendags- kuikens en broedeieren. Op basis hiervan wordt nu het exportcertificaat opgesteld. Om export echt mogelijk te maken zijn daarnaast afspraken gemaakt over het opheffen van de blokkade op grond van Aviaire Influenza. Eerder dit jaar heeft China de ban al opgeheven die voor pluimvee en pluim- veeproducten was ingesteld vanwege Newcastle disease. Verder wordt ook het certificaat voor de export van levende vogels waaronder sportduiven nu afgerond. Een inspectie van die sector heeft dit mogelijk gemaakt. Tenslotte zijn de eerste stappen gezet om de Chinese markt open te krijgen voor meer soorten visproducten, waaronder schelpdieren. Een officile aanvraag is september bij de Chinese overheid ingediend. India De ervaring leert dat India n van de moeilijkste landen is om onderhandelin- gen mee te voeren. In 2014 waren in de handel met India een aantal fytosanitaire dossiers belangrijk zoals over het gebruik van turf (peatmoss) als verpakkingsmateriaal en groeimedium, en over markttoegang voor appels en peren. In oktober was er een geslaagd bilateraal fytosanitair overleg in India. Daarbij bleken de Indiase autoriteiten druk bezig te zijn met het opstellen van een korte pest risk analysis (PRA) voor de Nederlandse appels en peren. De verwachting is dat in 2015 de Indiase markt open gaat voor deze producten. Een aantal veterinaire dossiers, zoals over genetisch materiaal van runderen, levende fokstieren en varkensvlees, vorderde in 2014 langzaam. Het landbouw- bureau heeft positieve ontwikkelingen aangekondigd voor fokstieren en varkensvlees. Wanneer India de regelgeving zal aanpassen is nog onduidelijk.
  34. 34. 34 | Jaarbericht 2014 2.7.3 Fytosanitair Veterinair Indonesi Met de bekendmaking van een Indonesisch ministerieel decreet over de invoer van Nederlandse consumptie-uien, zijn de fytosanitaire eisen duidelijk geworden waaraan de Nederlandse uien voor de Indonesische markt moeten voldoen. In de eerste helft van 2014 is hard gewerkt om aan die voorwaarden te beantwoorden. In september zijn de eerste zendingen in Indonesi aangekomen. Vanaf dat moment tot midden november is voor 14.000 ton met een uitvoerwaarde van zon vier miljoen euro naar Indonesi gexporteerd. Voorts is gevolg gegeven aan het verzoek van de Indonesische autoriteiten om te helpen bij capaciteitopbouw voor het beheersen van het aardappel- cysteaaltje (PCN) in de aardappelsector. Tijdens de International Week Potato Sector zijn de directeuren verantwoordelijk voor fytosanitaire zaken en voor zaadveredeling van het Indonesische Landbouwministerie uitgenodigd om kennis te nemen van de vele facetten van de Nederlandse aardappelsector. Het programma werd besloten met een bilateraal overleg, waarin de eerste stappen naar samenwerking zijn gezet. Die samenwerking kwam opnieuw aan de orde op een Fytosanitaire Taskforcemeeting op 19 november, waar ook is besproken hoe de issues met betrekking tot het beheersen van PCN moeten worden gedentificeerd. Er is afgesproken een rondetafelbijeenkomst te organiseren waarbij experts hun kennis zullen delen over de problematiek van PCN en Phytophthora. Het zal dan onder meer gaan over het trainen van en de kennisoverdracht aan inspecteurs, de inzet van resistente gewassen en gewasrotatie. Op basis van de uitkomsten van de rondetafelbijeenkomst zal Nederland met een projectvoorstel komen met op maat gesneden activiteiten die Indonesi zullen helpen om PCN onder controle te krijgen Medio november 2014 vond de jaarlijkse Veterinary Expert Meeting Nederland- Indonesi plaats in Jogjakarta. Nederland heeft er bij het Indonesische ministerie van Landbouw op aangedrongen de lopende aanvragen voor zuivel, pluimveevleespoeder en varkensvleesbedrijven voortvarend te behandelen. Vertegenwoordigers van het ministerie zijn uitgenodigd in 2015 naar Nederland te komen voor inspecties van varkensvlees- en
  35. 35. Jaarbericht 2014 | 35 pluimveevleespoederbedrijven. Voor zuivelproducenten geldt dat een desk review voldoende is. Indonesi heeft geen toezeggingen gedaan. Alle Nederlandse bedrijven die naar Indonesi mogen exporteren staan geregistreerd op de website van het ministerie. Indonesi heeft alle incorrecte vermeldingen aangepast. Nederland verwacht binnenkort onderhandelingen te kunnen beginnen over de export van processed animal proteins. In de relatie met Indonesi spelen verder geen grote kwesties op het gebied van markttoegang. Kalfsvlees mag niet naar Indonesi worden gexporteerd als gevolg van halal-eisen waaronder onverdoofd slachten. Dat moet de sector zelf oplossen omdat het geen onderdeel is van de veterinaire certificaten. Zuid-Korea Hoewel de relatie met Zuid-Korea goed is, zijn de vorderingen op het gebied van markttoegang vaak langzaam. De fytosanitaire agenda in de relatie met het land gaat vooral over bloembollen en zaaizaad. Op de jaarlijkse bijeenkomst van de Commission on Phytosanitary Measures (CPM) in het kader van de International Plant Protection Convention (IPPC) in Rome zijn gesprekken gevoerd met de fytosanitaire directeur van Zuid-Korea. Daaruit viel op te maken dat waarschijnlijk een nieuwe directeur zou aantreden en dat een bezoek aan Nederland er in 2014 waarschijnlijk niet in zat. Het derdelanden- team heeft besloten het volgende fytosanitair overleg met Zuid-Korea te plannen in de eerste helft van 2015. De zaak rond het aangetroffen verboden antibioticum furazolidon op bedrijven in Nederland heeft geleid tot vragen over de veiligheid van varkensvlees dat naar Zuid-Korea is gexporteerd. Begin december 2014 heeft Nederland een veterinair bezoek gebracht aan Zuid-Korea. Het land staat in principe welwillend tegenover de Nederlandse aanvraag om kalfsvlees op de markt te mogen brengen. Korea ontving de Nederlandse vragenlijst als laatste van vier gelijktijdige Europese aanvragen. Deze was ingevuld in afstemming met de Europese Commissie, die het horizontale gedeelte van de zeer uitgebreide questionnaire voor zijn rekening had genomen. Omdat de Nederlandse vragenlijst het meest 2.7.4 Fytosanitair Veterinair
  36. 36. 36 | Jaarbericht 2014 2.7.5 2.7.6 Fytosanitair volledig was ingevuld wordt ons land beloond door onze aanvraag als eerste in behandeling te nemen. Hoewel Nederland en Korea na meer dan tien jaar onderhandelen heel dicht bij een akkoord zijn voor rundersperma, blijven er voorlopig nog veel technische vragen van Koreaanse zijde. Nederland heeft eind december weer aanvullende informatie aangeleverd en verwacht begin 2015 tot een akkoord te kunnen komen. Taiwan Eind 2013 is tijdens de vergadering van de Landbouwwerkgroep in Taipei overeenstemming bereikt met de fytosanitaire autoriteit van Taiwan (BAPHIQ) over de export van leliebollen met een tolerantie voor het Plantago Asiatica Mosiac Virus van 0,5%. Deze komt overeen met de tolerantie voor Japan, waardoor alle Nederlandse bollen geschikt voor Japan ook naar Taiwan kunnen worden gexporteerd. Begin 2014 heeft Taiwan de wetgeving gepubliceerd en kon de export worden voortgezet. Onderdeel van de overeenkomst is een bezoek van Taiwanese inspecteurs aan Nederland voor een audit van het inspectiesysteem voor bloembollen. Deze heeft in juni plaatsgevonden. De inspecteurs waren tevreden en hebben geen problemen geconstateerd. De totale Nederlandse export van bloembollen naar Taiwan bedraagt ruim 5 miljoen euro. In 2015 wordt de Landbouwwerkgroep in Nederland gehouden en zal de overeenkomst worden gevalueerd. Ook zal naar verwachting het protocol voor de export van Anthuriumplanten worden gevalueerd en op een aantal punten worden aangepast. Japan Begin februari vond in Tokio het 29ste bilateraal fytosanitair overleg met het Japanse ministerie van Landbouw plaats. Behoud van de Japanse markt voor plantaardige producten was vanuit Nederland gezien de prioriteit. De lange agenda was vooral gericht op het versoepelen van de fytosanitaire procedures bij de invoer van bloembollen, snijbloemen, zaaizaden en groenten. Er werd overeenstemming bereikt over het toetsen van groentezaaizaden in plaats van de moederplanten op bepaalde virussen. Verder is in 2014 de verplichte
  37. 37. Jaarbericht 2014 | 37 Veterinair veldtoets voor de invoer van nieuwe variteiten gladiolen afgeschaft, wat de handel aanzienlijk vergemakkelijkt. In december was er een studiereis naar Japan voor Nederlandse inspecteurs van het Kwaliteitscontrolebureau KCB en de bloembollenkeuringsdienst BKD. Nederland en Japan werken op fytosanitair terrein al vele jaren samen in de vorm van inspectieprogramma's voor Nederlandse bloembollen en snijbloemen. Tenslotte wordt nauw samengewerkt op het terrein van elektronisch certificeren en is er in Japan een workshop over dit thema georganiseerd. In mei 2014 vond en herinspectie plaats van kalfsvleesbedrijven. Deze was succesvol, zodat de export naar Japan kan worden voortgezet. Overigens is die export nog gering: het bedrijfsleven werkt aan verdere marktpenetratie. In juli heeft Nederland een verzoek ingediend om meer kalfsvleesproducten te mogen exporteren. Tijdens een veterinaire missie begin december 2014 heeft Japan met dit verzoek ingestemd en de leeftijdsgrens van maximaal twaalf maanden verruimd tot dertig maanden, zodat Nederland nu ook jong rundvlees naar Japan kan exporteren. Na een jarenlange lobby op Europees niveau heeft Japan in juni van dit jaar de export toegestaan van het exclusieve Wagyuvlees. De Nederlandse horecaslager en importeur Nice to Meat verwacht maandelijks minimaal 24 runderen te kunnen afnemen. Bij het ministerie van Volksgezondheid heeft Nederland een aanvraag ingediend voor markttoegang voor pluimveevleesproducten. De Japanse markt voor Nederlandse pluimveeproducten is al jaren gesloten in verband met de aanwezigheid van laagpathogene aviaire influenza (LPAI). Nederland heeft daarom een voorstel ingediend voor zonering bij LPAI. Het Japanse landbouwministerie heeft te kennen gegeven dat het principe van zonering geen probleem is voor Japan, dat het immers ook zelf toepast op andere landen. De ministeries van Landbouw en Volksgezondheid van Japan hebben toegezegd de twee recente aanvragen voor markttoegang en regionalisering bij export van pluimveeproducten te zullen beoordelen, ondanks de huidige hoogpathogene aviaire influenza (HPAI). Over de aanpak
  38. 38. 38 | Jaarbericht 2014 2.7.7 daarvan heeft een Nederlandse vertegenwoordiging een uitgebreide presenta- tie gegeven, waarover Japan zeer tevreden was. Nederland heeft aangegeven kippenmest te willen exporteren naar Japan en daarvoor een aanvraag te zullen indienen begin 2015. Voor varkenssperma en rundersperma heeft Nederland al eerder in 2014 een verzoek ingediend om niet te hoeven testen op Aujeszky en Blauwtong, omdat Nederland vrij is van deze ziekten. Japan had de dossiers onvoldoende bestudeerd om akkoord te kunnen gaan. Vietnam Medio april was er in Hanoi een bilateraal fytosanitair overleg met de Vietnamese fytosanitaire autoriteiten. Daar kwam allereerst aan de orde het bilaterale project Strengthening the production and international trade position of plants and plant products by enforcing the PPD in Vietnam. Dit project ondersteunt de Vietnamese autoriteiten bij de organisatie van hun National Plant Protection Organisation (NPPO) en bij het opleiden van inspecteurs. Daarnaast werd gesproken over de nieuwe fytosanitaire wetgeving die van invloed is op bestaande handelsstromen van plantmateriaal. Het projectvoorstel voor samenwerking is tijdens het bezoek van de Nederlandse staatssecretaris op 17 juni bekrachtigd met haar akkoord en dat van haar Vietnamese counterpart. De eerste activiteiten uit het voorstel zijn in september van start gegaan. Van Vietnamese kant is aan Nederland gevraagd om informatie in de vorm van pest risk analysis (PRA) over alle Nederlandse planten en plantproducten die reeds enige jaren al de Vietnamese markt bereiken. Hoewel de International Standards for Phytosanitary Measures (ISPM) toestaan dat zulke informatie over bestaande handelsproducten wordt gevraagd, heeft Nederland alles in het werk gesteld om de Vietnamese autoriteiten ervan te overtuigen dat hun verzoek niet bijdraagt aan het reduceren van de risicos van de insleep van ziekten en plagen. Nederland heeft voor een scala van producten kunnen aantonen dat deze sedert enige jaren naar Vietnam worden gexporteerd. Mede daardoor is de Vietnamese grens niet gesloten in 2014. Toch was Vietnam, mede op grond van
  39. 39. Jaarbericht 2014 | 39 de ervaringen met Frankrijk en de VS, niet van het idee af te brengen dat informatie moest worden aangeleverd. Tijdens de bilaterale onderhandeling van 6 oktober is overeengekomen dat de gevraagde informatie in een PRA-light vorm kan worden aangeboden. Van elf producten, vallend onder hoog risico, is PRA-informatie aangeleverd voor het einde van het jaar. De gekozen constructieve houding is mede ingegeven door de samenwerking tussen Nederland en Vietnam in het eerder genoemde project. En van de activiteiten daarin is gericht op het opstellen van een PRA. De uitkomsten van de betref- fende workshop PRA hebben dan ook bijgedragen aan de onderhandeling en het resultaat. Medio december heeft de plv. Chief Veterinarian Officer (CVO) Vietnam bezocht samen met een medewerker van het Centraal Veterinair Instituut (CVI), vooral om het dossier kalfsvlees/BSE vlot te trekken. Vietnam heeft sinds 2012 nog geen besluit genomen over het toelaten van Nederlands kalfsvlees. Net zoals bijvoorbeeld Korea is het land zeer beducht voor BSE. Het bezoek is bedoeld om Vietnam te overtuigen van de veiligheid van het Nederlandse kalfsvlees. Door de inspanningen van de landbouwraad en het team Veterinaire markt- toegang hoopt Nederland dit dossier in januari 2015 tijdens het bezoek van de plaatsvervangend CVO aan Vietnam te kunnen afronden. Verder zal deze een tweetal verzoeken bespreken: de uitbreiding van de toegestane productcatego- rien voor varkensvlees en een nieuwe certificaat voor gemengde producten van pluimvee- en varkensvlees.
  40. 40. 40 | Jaarbericht 2014 2.8 Internationale en multilaterale fora De derdelandenteams Fytosanitaire en Veterinaire markttoegang hebben ook in 2014 weer actief deelgenomen aan diverse multilaterale fora, waaronder de vergaderingen van de Roosendaalgroep (3x) en de Potsdamgroep (9x) in Brussel, de WTO-SPS voorbereidende vergadering (3x) in Brussel, het WTO-SPS Comit (3x) in Genve, in Brussel, de jaarlijkse IPPC-CPM vergadering (1x) in Rome en de OIE-jaarvergadering (1x) in Parijs.
  41. 41. Jaarbericht 2014 | 41 Aandacht voor capaciteitsopbouw Capaciteitsopbouw kan uitstekend bijdragen aan het behoud van markttoe- gang en het openen van nieuwe markten. De derdelandenteams Fytosanitair en Veterinair zijn zeer selectief in de keuze van inzet op capaciteitsopbouw in derde landen. Ze investeren alleen in die prioriteits- landen waar dat mogelijk loont en leidt tot resultaten in de vorm van toegang tot de markten voor plantaardige producten, of waar dit voor de NVWA leidt tot verlichting van zijn taken als NPPO. De tabel op deze paginas geeft de landen weer waarmee in 2014 op fytosanitair terrein een samenwerkingsverband bestond of is begonnen. 3
  42. 42. 42 | Jaarbericht 2014 Land Inhoud samenwerking Diverse landen Elektronischcertificeren:projectgestartofgeplandmetVS,China,Japan, Zuid-Korea, Chili, Colombia, Kenia, Turkije en Brazili met als doel de wederzijdse handel soepeler te laten verlopen. China Houtenverpakkingsmateriaal:metChinaisinmei2014eenMemorandum of Understanding getekend over samenwerking op dit terrein, gericht op de fytosani- taire risicos (insleep boktor) rond de handel en het terugdringen van illegaal verpakkingshout. In een ander project wordt kennis en ervaring uitgewisseld rond het detecteren van de boktor. Los hiervan is er bilaterale samenwerking tussen nationale referentielaboratoria van China en Nederland. Vietnam Het project omvat een scala aan fyto-activiteiten die bijdragen aan de opbouw van de NPPO-taken in Vietnam. Deze samenwerking heeft zijn nut al bewezen door een soepeler toegang van Nederlandse bloembollen, zaaizaden en stekken tot de Vietnamese markt. Indonesi Beheersing van het aardappelcysteaaltje en van Phytophtora in de Indonesische aardappelsector:opverzoekvandeIndonesischeautoriteitengaatNederland verkennen welke capacity building hierbij kan helpen. Met activiteiten, gekoppeld aan registratie van de nieuwe Nederlandse aardappelrassen die resistent zijn tegen het cysteaaltje, probeert Nederland markttoegang voor Nederlandse pootaardap- pelen te verkrijgen. Turkije Samenwerkingopfytosanitairterrein:metTurkijewerdhierovereerdereen Memorandum of Understanding getekend. Het project omvat onder meer trainingen van Turkse experts en wordt gevolgd door een vergelijkende studie tussen Turkse laboratoria waarbij in de tweede fase het Nederlandse Nationaal Referentie- centrum mogelijk ook zal deelnemen. Egypte VersterkingvandeEgyptischeNationalPlantProtectionOrganisation(NPPO):groot meerjarig fytosanitair twinning project, in het voorjaar van 2013 gestart met NederlandalsbelangrijkstetrekkerengefinancierddoordeEU.Egypteisnvan de grootste afzetlanden voor Nederlandse pootaardappelen. Ontwikkeling van het landbouwkundig onderzoek en de modernisering van het EgyptischCentrumvoorLandbouwkundigonderzoek:recentelijkisopditgebied eentweedeEUtwinning gegund aan een Frans-Nederlands consortium. De activiteiten van dit project liggen in het verlengde van het NPPO-project. Kenia Kenia Potato Platform; bilateraal PPP-project voor ontwikkeling van de aardappel- sector in Kenia en markttoegang van Nederlandse pootaardappelen. Brazili Project Smartfyto heeft als doel de bilaterale relaties met Brazili te intensiveren en onderhandelingen over onder meer wederzijdse markttoegang voor fruit verder te vergemakkelijken. Figuur 3 Overzicht van de bilaterale projecten
  43. 43. Jaarbericht 2014 | 43 4 Partners en relaties De betrokken teams Het derdelandenteam Fytosanitair van de directie Plantaardige Agroketens en Voedselkwaliteit (PAV) werd in augustus 2014 uitgebreid met een persoon tot vijf personen. Het team wordt op ad hoc-basis ondersteund bij de voorberei- ding en organisatie van bezoekende buitenlandse delegaties en missies. Het team werkt nauw samen met de vijf collegas van het internationale fytosanitaire team van de NVWA in Wageningen. De technische beleidsadviezen en bijstand door de NVWA is onmisbaar om op fytosanitair gebied toegang te krijgen en te houden tot de markten van derde landen. De vier keurings- diensten (KCB, BKD, NAK en Naktuinbouw) worden onder meer betrokken bij het voorbereiden van dossiers door de NVWA. Daarnaast wordt voor capaciteits- opbouw regelmatig een beroep gedaan op de internationale projectmanager van de NVWA. HetderdelandenteamPAVenhetteamvandeNVWAvanlinksnaarrechts:DennisKraaijeveld, Meeuwes Brouwer (CPO), Anton van der Sommen, Marian Folkers, Homa Ashtari, Tjitske Bolt, Nico Horn, Jos van Meggelen, Johan Roman, Henk Gritter (Henk Stigter is afwezig op de foto) 4.1
  44. 44. 44 | Jaarbericht 2014 Voor het derdelandenteam Veterinair van de directie Dierlijke Agroketens en Dierenwelzijn (DAD) is het veterinaire exportteam van de NVWA is een belangrijke partner. De medewerkers van dit team toetsen de eisen van derde landen op haalbaarheid en werkbaarheid. Ook beheert de NVWA alle afge- sproken certificaten en instructies en geeft ze de certificaten af, zowel centraal (Certificeren op Afstand) als op locatie wanneer er partijkeuring moet plaatsvinden. Door de opheffing van de productschappen is ook het Veterinair Informatie- Punt (het VIP) komen te vervallen. Vanaf december 2013 is daarom een nieuwe structuur ontstaan waarbij de brancheorganisaties als vertegenwoordigers van de sector het aanspreekpunt zijn. Begin 2015 zal de nieuwe vorm van samen- werking worden gevalueerd. DerdelandenteamDAD:FrankJanvanderValk,ErikBosker,DinyClaassen,TamaravanRiet, Geert Kits Nieuwenkamp, Frank Tillie en Elzo Kannekens (plv.CVO)
  45. 45. Jaarbericht 2014 | 45 Beide teams onderhouden ook intensieve contacten met de landbouwposten op de Nederlandse ambassades en met de vertegenwoordigers van de handels- koepelorganisaties en de Europese Commissie (DG Sanco en DG Trade). De samenwerking met en het informeren van de medewerkers bij de Europese Commissie is van beslissend belang voor het werken aan markttoegang op fytosanitair en veterinair gebied. Beide derdelandenteams zijn in 2014 door- gegaan met hun deelname aan de reguliere fytosanitaire Roosendaal-groep, de veterinaire Potsdam en de SPS-vergaderingen in Brussel, en aan het reguliere WTO/SPS-overleg in Genve. 4.2 Sectororganisaties Aan een aantal koepelorganisaties is een kort commentaar gevraagd op de activiteiten van de derdelandenteams. Hieronder volgt een overzicht. Vanuit ZuivelNL, het voormalige Productschap Zuivel, ervaren wij een prettige samenwerking met de medewerkers van Veterinaire Markttoegang. Er zijn erg korte lijnen, waardoor zaken adequaat worden opgepakt. Zo heeft het ministerie onder meer goede contacten met de Nederlandse ambassade in China. Mede door het onderhouden van deze goede contacten, zijn een aantal belangrijke mijlpalen bereikt. Voorbeelden hiervan zijn de succesvolle implementatie van het elektronisch certificeren voor zuivelexport en het succesvol doorlopen van de inspectie van het Nederlandse zuivelsysteem. We kunnen er op vertrouwen dat de directie DAD altijd binnen haar mogelijkheden met onze sector meedenkt en waar mogelijk ruimte en kansen zal scheppen. Het mooie van de Nederlandse overheid is dat ze toegankelijk is en dat wij als belangenbehartigers in vertrouwen open en eerlijk kunnen communiceren met onze DAD-collegas. Steeds vaker wordt de sector geconfronteerd met fytosanitaire regelgeving, procedures of eisen waardoor een markt moeilijk of niet toegankelijk wordt. In nauw overleg met Frugi Venta zet DG Agro en de NVWA/NPPO zich structureel in om het bedrijfsleven op deze markten te ondersteunen. Deze inzet en positieve samenwerking wordt door Frugi Venta zeer gewaardeerd. Complimenten voor het succes van de markttoegang van peren naar China!
  46. 46. 46 | Jaarbericht 2014 Wij ervaren de samenwerking met DG Agro als constructief en positief. Veel fytosanitaire kwesties waar de bedrijven uit onze sector mee geconfronteerd worden, kunnen alleen opgelost worden op het niveau van overheden. Daarom is het voor ons heel belangrijk dat DG Agro en de NVWA/NPPO goede relaties opbouwen en onderhouden met hun counterparts in belangrijke exportlanden. Daarbij waarderen wij het laagdrempelige contact tussen DG Agro en Plantum. Door een snelle uitwisseling en terugkoppeling van informatie kunnen we elkaar wederzijds, en daarmee de internationale handel in deze sector, ondersteunen. Voor de Nederlandse aardappelsector zijn de inspanningen van DG Agro en de NVWA/NPPO van groot belang. Samen met DG Agro stelt NAO prioriteiten en knelpunten vast voor de Nederlandse export van consumptie- en pootaardappelen. NAO hecht zeer aan het bilaterale overleg tussen DG Agro van EZ en de NVWA/NPPO. Door nationaal bilateraal overleg te voeren kunnen markttoegangsproblemen snel worden opgepakt. Buitenlandse overheden praten nu eenmaal met overheden, waardoor de sector de overheid nodig heeft. Een pluim voor de wijze van aanpak; er is intensief contact, DG Agro is makkelijk toegan- kelijk, praktisch en koppelt steeds goed terug. Belangrijk is ook dat er een goede combinatie is van diplomatie (EZ) en technische dossierkennis (NVWA/NPPO). Het team is onmisbaar voor een land dat zo afhankelijk is van export en import. Daarbij zijn de praktische contacten, de hands on-mentaliteit en een goede bezetting van de bureaus van de landbouwraden essentieel. Anthos heeft intensief contact met DG Agro en ook met de NVWA/NPPO. Wij ervaren de samenwerking tussen beide organisaties als positief en constructief. Onze achterban exporteert hun producten wereldwijd en daarbij is markttoegang op basis van fytosanitaire eisen die praktisch uitvoerbaar zijn cruciaal.
  47. 47. Jaarbericht 2014 | 49 5 Vooruitblik Door de politieke ontwikkelingen en de economische sancties tegen en van de Russische Federatie is de roep van het bedrijfsleven om alternatieve afzetmarkten aanzienlijk toegenomen. Het derdelandenteam Fytosanitair zal zich in 2015 op het gebied van groenten en fruit vooral inzetten voor het openen van markten in China, Verenigde Staten, Mexico, Colombia, Zuid-Afrika, Vietnam en India. Dat vergt een intensieve aanpak en de nodige fytosanitaire acties/missies. Ook is het verzamelen, beoordelen en aanleveren van informatie van belang voor het uitvoeren van risicoanalyses (PRAs) in bepaalde derde landen. Daarom zullen twee projectattachs worden ingezet op landen die bijvoorbeeld niet door het netwerk van landbouwposten worden bediend, zoals in Midden-Amerika, West-Afrika en de Kaukasus. Zij zullen vooral een verkennende rol hebben, en zich waar mogelijk inspannen voor het open maken en houden van markten uit fytosanitair en veterinair oogpunt in een aantal vooraf geselecteerde landen. De komst van de twee projectattachs zal de inzet en slagkracht op het gebied van markttoegang alleen maar vergroten. Figuur 4 Exportcijfers plantaardige producten 2011-2013 In totaal is de export van plantaardige producten naar derde landen in van 2011 tot 2013 gestegen met 407 miljoen euro, een procentuele stijging van 14%. In 2013 bedroeg de totale export van plantaardige producten buiten de EU 3,28 miljard euro. 0 1000000 2000000 3000000 4000000 5000000 6000000 7000000 8000000 SierteeltBloembollen BoomkwekerijZaaizadenGroente & FruitAardappelen Waardevanexportin1000euro Plantaardig product en jaartal 2011 2012 2013 2011 2012 2013 2011 2012 2013 2011 2012 2013 2011 2012 2013 2011 2012 2013 Export naar 3e landen Export binnen EU
  48. 48. 48 | Jaarbericht 2014 Nederlandse Fruittelers Organisatie (NFO) reikt award uit voor de inzet van EZ en NVWA op markttoegang fytosanitair De Nederlandse Fruittelers Organisatie (NFO) reikte op 16 mei tijdens een ledenbijeenkomst de Toffe Peer Award uit voor de inzet van de EZ-/NVWA-teams op markt-toegang fytosanitair. De NFO heeft in het bijzonder de Nederlandse inzet op het markttoegangsdossier peren met China zeer gewaardeerd. Vorig jaar werd in relatief korte tijd een bilateraal protocol overeengekomen, dat Nederlandse export van peren naar China mogelijk maakt. De EZ/ NVWA-delegatie besloot de onderhandelingen met de Chinese fytosanitaire collegas te intensiveren door extra af te reizen naar Peking. De landbouwpost in Peking vervulde daarbij een uitstekende intermediaire rol en zorgde voor een goede afstemming met de Chinese autoriteiten. De fytosanitaire inhoud van het protocol werd tijdens de onderhandelingen zorgvuldig door NVWA met NFO afgestemd. Het overeengekomen protocol peren werd op 22 mei 2014 door directeur-generaal Hoogeveen en vice-minister Wei ondertekend. De Nederlandse export van peren naar China start deze zomer en wordt geraamd op jaarlijks 15 miljoen euro.
  49. 49. Jaarbericht 2014 | 49 5 Vooruitblik Door de politieke ontwikkelingen en de economische sancties tegen en van de Russische Federatie is de roep van het bedrijfsleven om alternatieve afzetmarkten aanzienlijk toegenomen. Het derdelandenteam Fytosanitair zal zich in 2015 op het gebied van groenten en fruit vooral inzetten voor het openen van markten in China, Verenigde Staten, Mexico, Colombia, Zuid-Afrika, Vietnam en India. Dat vergt een intensieve aanpak en de nodige fytosanitaire acties/missies. Ook is het verzamelen, beoordelen en aanleveren van informatie van belang voor het uitvoeren van risicoanalyses (PRAs) in bepaalde derde landen. Daarom zullen twee projectattachs worden ingezet op landen die bijvoorbeeld niet door het netwerk van landbouwposten worden bediend, zoals in Midden-Amerika, West-Afrika en de Kaukasus. Zij zullen vooral een verkennende rol hebben, en zich waar mogelijk inspannen voor het open maken en houden van markten uit fytosanitair en veterinair oogpunt in een aantal vooraf geselecteerde landen. De komst van de twee projectattachs zal de inzet en slagkracht op het gebied van markttoegang alleen maar vergroten. Figuur 4 Exportcijfers plantaardige producten 2011-2013 In totaal is de export van plantaardige producten naar derde landen in van 2011 tot 2013 gestegen met 407 miljoen euro, een procentuele stijging van 14%. In 2013 bedroeg de totale export van plantaardige producten buiten de EU 3,28 miljard euro. 0 1000000 2000000 3000000 4000000 5000000 6000000 7000000 8000000 SierteeltBloembollenBoomkwekerijZaaizadenGroente & FruitAardappelen Waardevanexportin1000euro Plantaardig product en jaartal 2011 2012 2013 2011 2012 2013 2011 2012 2013 2011 2012 2013 2011 2012 2013 2011 2012 2013 Export naar 3e landen Export binnen EU
  50. 50. 50 | Jaarbericht 2014 Figuur 5 Exportcijfers producten van dierlijke oorsprong 2011-2013 0 1000000 2000000 3000000 4000000 5000000 6000000 7000000 8000000 Dierlijke en plantaardige vetten en olin Overige dierlijke producten Zuivel, eieren, honing, andere eetbare dierlijke producten Vis, schaal- en schelpdieren en marine ongewervelden Vlees en eetbare slachtproducten Levende dieren Waardevanexportin1000euro Dierlijk product en jaartal 2011 2012 2013 2011 2012 2013 2011 2012 2013 2011 2012 2013 2011 2012 2013 2011 2012 2013 Export naar 3e landen Export binnen EU Rond de problematiek van de re-export van plantaardige producten zoals zaaizaden en bloembollen is er een trend waar te nemen die in 2015 aandacht zal vergen. Zo vraagt een aantal derde landen van Nederland om een nadere toelichting op het gebruik van het EU Communicatie Document en/of het Fytosanitair Certificaat. In de afgelopen periode zijn samenwerkingsprojecten gestart in een aantal derde landen, waaronder Vietnam, Turkije, China en Egypte, om de toegang tot de betreffende markten op fytosanitair gebied te bevorderen. Deze projecten lopen deels door in 2015. Daarnaast zijn nieuwe bilaterale activiteiten in voorbereiding, waaronder met Indonesi en Myanmar. Ook zal in 2015 aandacht worden besteed aan elektronische certificering bij de handel in plantaardige en dierlijke produc- ten. Het betreft met name China, Brazili, Colombia, de Verenigde Staten, Russische Federatie, Oekrane, Japan en Indonesi. Naast de bovengenoemde economische sancties van de Russische federatie, die de export van bepaalde dierlijke producten ernstig heeft geraakt, heeft de uitbraak eind 2014 van hoogpathogene aviaire influenza (HPAI) grote gevolgen voor de export van pluimvee en pluimveeproducten. Dit betekent een dubbele uitdaging voor het team Veterinaire Markttoegang van EZ. De bestaande exportstrategie (2012) biedt echter een goed fundament om op verder te bouwen, waarbij naast landen als China, de VS en Zuid Afrika de landen met een marktpotentieel (India) in beeld zijn en de landen die specifiek aandacht nodig hebben vanwege HPAI (Oekrane, west Afrikaanse landen, Hong Kong, Brazili etc.). Export is van vitaal belang voor de pluimveesector. Daarom heeft het wegnemen van handelsbelemmeringen die door de uitbraak zijn ontstaan hoge prioriteit. Om dat te bereiken voor landen
  51. 51. Jaarbericht 2014 | 51 buiten de EU is extra capaciteit vrijgemaakt. De beantwoording van de vragen van deze derde landen is onmiddellijk ter hand genomen, waarbij in overleg met het bedrijfsleven een prioriteitsvolgorde wordt vastgesteld. Dit is een belangrijke eerste stap om de betreffende markten weer open te krijgen. Daarnaast wordt een extra impuls gegeven aan de bilaterale relatie met de verantwoordelijke autoritei- ten aan de hand van een actieplan per land. Tenslotte zullen de derdelandenteams fytosanitair en veterinair in 2015 ook betrokken zijn bij de voorbereidingen voor het Nederlandse voorzitterschap van de Europese Unie, eerste halfjaar van 2016. Het gaat dan vooral om de agenda- voorbereiding en het voorzitten van de Roosendaal- en Potsdamgroepen, die de Commissie adviseren in haar handelsrelaties met derde landen.
  52. 52. 52 | Jaarbericht 2014 Figuur6 Uitgaandeeninkomendefytosanitaireenveterinairemissiesin2014 Land Periode Type missie Inkomend Uitgaand Verenigde Staten April Mei Juni Juli Oktober Veterinair Fytosanitair (Cie) Veterinair Fytosanitaire audit Fytosanitair (Cie) X X X X X Canada Mei Fytosanitair X Mexico Juli September Fytosanitair Fytosanitair X X Cuba Juli November Fytosanitair Fytosanitaire audit X X Argentini Mei Fytosanitair X Chili Mei Fytosanitair X Brazili Maart September Fytosanitair Veterinair X X Colombia Juni Juli Juli Fytosanitair Fytosanitair Veterinair X X X Egypte Januari Fytosanitair X Zuid-Afrika April Fytosanitair X Kenia November Fytosanitair X Russische Federatie Februari Februari Oktober Feb/Dec Fytosanitair Veterinair HLM AGRO Fytosanitaire audit X XX X X Turkije Februari Mei Veterinair Fytosanitair X X Isral Februari November Fytosanitair Fytosanitaire audit X X GCC April Veterinair X Missies6
  53. 53. Jaarbericht 2014 | 53 Land Periode Type missie Inkomend Uitgaand China Januari Januari Maart Maart April April Mei Oktober Oktober November November December Mei Aug Fytosanitair Veterinair Workshop WPM + Fytosanitair Veterinair Fytosanitair Veterinair HLM AGRO/AQSIQ Fytosanitair Veterinair Veterinair HL AQSIO-missie Fyto expert missie Fytosanitaire audit X X X XX X X X XXXXX X X X X X X Hong Kong November Veterinair X India Maart September Oktober Veterinair Landbouwwerkgroep Fytosanitair X X X Indonesi Juli November November Fytosanitair Fytosanitair Veterinair X X X Zuid-Korea April Mei December Fytosanitair Fytosanitaire audit Veterinair X X X Taiwan Februari Mei Veterinair Fytosanitaire audit X X Thailand Februari Veterinair X Japan Februari Mei November December Fytosanitair Veterinair Studiemissie NVWA/KD (Fyto) Veterinair X X X X Vietnam April Oktober December Fytosanitair Fytosanitair Veterinair X X X Roosendaal Brussel Fytosanitair XXX Potsdam Brussel Veterinair XXXXXXXXX WTO/SPS Genve Fytosanitair/Veterinair XXX MAWG Brussel Fytosanitair/Veterinair XXX CPM/IPPC Rome Fytosanitair X OIE jaarvergadering Parijs Veterinair X AA-cursus Miami Nederland Fyto./Vet. Cursus Fyto./Vet. Cursus X X