Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail:...

134
gamomcemloba `universali~ Tbilisi 2016

Transcript of Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail:...

Page 1: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

gamomcemloba `universali~ Tbilisi 2016

Page 2: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

2

naSromSi gaSuqebulia WabukobaSive gardacvlili qarTveli poetis — beJan xaraiSvilis erovnul—poli-tikuri, religiur-filosofiuri lirikis problemebi.

moZiebulia poetis Sedevrebis wyaroebi, reminis-cenciebi qarTuli klasikuri poeziidan, gamovlenilia originaluri saxismetyvelebis nimuSebi.

naSromi aris Cveni mwerlobis magistralur gzaze mavali Semoqmedis literaturuli portretis Seqmnis mokrZalebuli mcdeloba.

wigni gankuTvnilia beJan xaraiSvilis poeziiT, ase-ve, qarTuli mxatvruli sityviT dainteresebuli mkiT-xvelisTvis.

redaqtori mayvala gonaSvili — saqar-

Tvelos mweralTa kavSiris Tavmjdomare

recenzentebi: marine turava, filologiis

doqtori, profesori lamara gergedava, filolo-

giis doqtori

© l. sordia, 2016

gamomcemloba `universali~, 2016

Tbilisi, 0179, i. WavWavaZis gamz. 19, : 2 22 36 09, 5(99) 17 22 30 E-mail: [email protected]; [email protected] ISBN 978-9941-22-876-6

Page 3: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

3

Tavi I

beJan xaraiSvilis cxovrebis gza ............................. 5

Tavi II

xvedri poetTa .................................................................. 15

Tavi III

dRegrZeli iyos saqarTvelo ukunisamde ............... 22

mtkvari gveliviT Securda WadrebSi, Cemi mamu-lia, aragvs, ca rom mtredisferobs, SemodgomiT, rusTavo, oqros sawmisi adre moipares, waxda saqar-Tvelo, yurZens miCveulma bavSvma, fereidnelis naTqvami, momiaxlovdi, mwvane SuqniSnad inTebian gzaze xeebi, snos xeobidan, me movdiodi saqarTve-los gamoxrul gulSi, aragvs, gergetis taZarTan, xevsureTi, luxumma ki ara, xatobaSi, Cems saxlSi rom maspinZlad damijeqi, gpatiJobT yvelas, fu-lisTvis ki ara, momiaxlovdi, gazafxuli, yayaCos wiTel da Txel furclebze, xsovnis ekrani.

koSmaruli sinamdvilis sizmriT gacxadeba leqsSi `sizmari~ ...............................................................37 mglisa da xaris paradigmebiT samSoblos gansacdelze miniSneba leqsSi `SeciebiaT

mTaSi Releebs~ ................................................................... 44

Tavi IV

filosofiuri problemebi ........................................... 50

sikvdilis gamocana, ar gikvirs, asanTis Re-riT, samocs gadascdao, ZaRlis bedi, xatobaSi es cxovreba

Page 4: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

4

hadesSi mogzauroba ............................................... 61

oreulTan Sexvedra ................................................70 Tavi V

vaJa—fSavelas reminiscenciebi beJan xaraiSvilis SemoqmedebaSi ........................................... 78

sanapiroze, aragvs, mTaSi, caa rom mtrebisfe-robs, luxumma ki ara, zamTris suraTi, sadRac, rusTavo, n. g—s, am Tbil miwaze, xatobaSi, Semodgo-miT, Cemi mamulia, ar Cans varskvlavi, werili mamas, mravalJamier, Cemo beJana. Tavi VI

winaswarmetyveluri xilvebi ....................................... 90

eWvi, SeciebiaT mTaSi Releebs, dinjad alokes, neba—neba, mdinareze, isev ginatre, Sen vis darCebi, da vtoveb, vtoveb, mravalJamier, Cemo beJana, xved-ri poetTa, SeciebiaT mTaSi Releebs. Tavi VII

ras ityvian, ras ityvian netav Cemze ........................ 98 Tavi VIII

SemoqmedebiTi Taviseburebis zogierTi aspeqti...................................................................................111 reziume germanul enaze ................................................. 118

Page 5: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

5

beJan xaraiSvili daibada 1954 wlis pirvel ianvars. is SvidSviliani ojaxis mexuTe Svili iyo. WiWiko xara-iSvilma da donika SubiTiZem erTgulebiTa da TavianTi alali SromiT aRzardes Svilebi. ufrosi vaJiSvili — levan xaraiSvili sports misdevda, asakSi roca Sevida, sxvadasxva profesiiT iyo dakavebuli, dedmamiSvile-bisgan gamoirCeoda musikaluri xmiT da mebrZoli xasi-aTiT, Tamaz xaraiSvili imdenad keTili da uSurvelad mxarjveli iyo, megobrebSi, visac bavSvi daebadeboda, mas anaTvlinebdnen.

eTeri Zalian lamazi iyo, mTvarias eZaxdnen, dedis damjere da yvela mnaxvelis yuradRebis centrSi xvde-boda, amirani, fizikurad lamazi, Zlieri da sportis mimdevari iyo. gulnazisa da beJanis Soris dabadebuli iuza ki erTi wlis gardaicvala wiTura batonebiT.

bavSvebi yvelani lamazebi da niWierebi iyvnen. er-TmaneTs pativs scemdnen da mSoblebis mimfereblobiT da damjerobiT gamoirCeodnen.

ojaxi stumarTmoyvareobiT iyo cnobili. beJanis mamas — WiWiko xaraiSvils, deda dabadebisTanave gar-dacvlia. oblobaSi gazrdili WiWiko imdenad Zlieri da azriani pirovneba yofila, Tormeti wlis bavSvi soflis brigadirad aurCeviaT.

arasodes yofila is momenti, rom col-qmars ekama-TaT da bavSvebi amiT daTrgunviliyvnen. roca stumari moudiodaT, zogi garmons ukravda, zogic dols, fan-durs, stumars didi pativiscemiT xvdebodnen da siyva-ruliT acilebdnen.

Page 6: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

6

axlo mezoblis Semosvlac zeimi iyo maTTvis, ska-mis miwodebas erTmaneTs ar aclidnen, stumari maT-Tvis RvTiT gamogzavnili saCuqari iyo.

dedas — donika SubiTiZes arasodes dauwyevlia Svilebi, misi sityva kanoni iyo. erTi gadaxedviTac ugebdnen ojaxSi.

bavSvebi gaizardnen erTmaneTis siyvaruliT da pa-tiviscemiT. gulnazi da beJani hgavdnen erTmaneTs. isini, garda daZmobisa, erTmaneTis sulieri megobre-bic iyvnen.

beJani yvelaze mSromeli iyo dedmamiSvilebSi, is mamas exmareboda fizikur SromaSi, ufro met dros ki mecadineobas uTmobda.

skola Zalian Sors hqondaT. ToTxmeti kilomet-ris gavla uwevdaT mTeli dRis ganmavlobaSi.

WiWiko xaraiSvili sam adgilze muSaobda, raTa misi col-Svili sxvisi xelebis Semyure ar yofiliyo.

im gaWirvebis periodSi, moaxerxa qalaqSi bina eyi-da da col—Svili gadaeyvana sacxovreblad. suliT da fizikurad lamazi dedmaSvilebi ufro metad sportisa da xelovnebis mimdevrebi iyvnen. maT niWierebas win uZ-Roda sulieri simdidre da zrdiloba.

beJanma skolis periodSi, yovelgvari momzadebis gareSe, icoda inglisuri da rusuli enebi. pirveli klasidanve werda leqsebs, dabadebuli iyo poetad. fi-zikurad maRal beJans saCxereSi meore akakis eZaxdnen. hqonda Zalian swrafi azrovnebis unari da SeeZlo di-di auditoriis dapyroba. darbazSi CamiCumis xmac ar ismoda, rodesac is sityviT gamodioda. saocrad lama-zi xmis tembri hqonda.

studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti maRal qulebs iRebda da umaRles saswavlebelSi xvdeboda.

Page 7: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

7

misi erovnuli suli ver egueboda usamarTlobas, uSiSrad icavda qarTul tradiciebs. mis poezias uk-vdavebis mantia aqvs mxrebze mosxmuli da amayad dgas qarTuli sityvis sadarajoze.

Tbilisis ivane javaxiSvilis saxelobis universi-tetSi swavlis periodSi, beJanis CaTvlis wignaks wiTe-li xaziviT gasdevda friadebi. saocari erTguleba icoda, amitomacaa, mis gardacvalebas amdeni wlis Sem-degac ver eguebian beJanis megobrebi.

levan babuxadiasa da beJanis megobrobaze auci-leblad wignebi daiwereba. iseTi erTguli adamiani, rogoric aris levan babuxadia, Zalian iSviaTia.

miuxedavad imisa, rom fufunebiT ojaxi ar gamoir-Ceoda, mainc axerxebdnen, rom beJani eqspediciebSi gaeS-vaT. is universitetSi folkloris siyvaruliTac gamo-irCeoda. garda poeziisa, mas hqonda prozauli nawarmo-ebi, ramac mkiTxvelTa interesi gamoiwvia. misi `usaxe-lo mkvdrebi~ Casafiqrebelia, gansaxilvelia. Zalian xSirad axsenebda romans `ZaRlis Tavi~, bevrs ecada le-van babuxadia da ver miagno mis adgilsamyofels. ocda-

xuTi wlis asakSi rac moaswro beJanma, eg aris: `sadReg-rZelo~ da `xvedri poetTa~, dRis daswrebulidan saRa-moze gadaitana sabuTebi, raTa emuSava. amitom iyo, rom Tbilisis xexilis sanerge meurneobaSi muSaobda, saida-

nac 25 wlis studentma binac miiRo. silamaze uyvarda, siyvaruli uyvarda rusTveluri, tradiciuli. erTxel erTi gogo moswonebia da scena gauTamaSebia. levan, Sen ar icodi, xelze mkiTxaoba rom mexerxebao? levani mim-xvdara, raSic iyo saqme,rogor ar vicodi, beJan. im dRes Sen rom xelisgulze mimkiTxave, zustad ise axda, ro-gorc miTxario. iqve, universitetis ezoSi qvebze Camom-jara, xeli gauSlia da uTqvams, vmkiTxaob zusti prog-nozebiT da Seucdomlad. gogonebma Turme rkalSi moaq-cies, zogs ra uTxra da zogs ra. xolo, vinc moewona,

Page 8: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

8

isic misula, mec mimkiTxaveo, uTqvams. beJans Zalian se-

riozuli saxe miuRia. Sen?— ho, ho, mec minda mkiTxao-bao, upasuxnia gogonas. beJans misi xeli Tavis daTvis toriviT xelSi mouqcevia da dinjad, dafiqrebulad uTqvams, Sen studenti gaxdi, magram es SenTvis bevr ra-mes ar niSnavs, am wuTSi, Seni Seyvarebuli Soridan giyu-rebs, Tu me makocnineb, ise, sxvaTaSoris, ra iyo, ra da-giSavdeba, lamazo gogo, aucileblad siyvaruli gagi-marTlebso, uTqvams. beJanis sqeli tuCebi gogonas naz, sifrifana saxeze aRmoCenila, gogona gawiTlebula, ra iyo, beJans uTqvams, me ase warmomesaxao.

saCxeris raionis sofel xvanSi, beJanis sofelSi, xSirad modiodnen misi megobrebi.

xvani mTiani sofelia, is mdinare Zirulis gaRma — gamoRma napirzea gaSenebuli. beJans xan tyeSi ahyavda megobrebi, xan mdinare ZirulaSi Tevzs iWerdnen. es wlebi CemTvis dauviwyaria, igonebs levan babuxadia. beJani swavlobda saCxeris raionis sof. Walvanis saSu-alo skolaSi. igi gamoirCeoda gansakuTrebuli niWiT, amitom yvela sagnis maswavleblis yuradRebas iqcevda. ufro metad, qarTuli enisa da literaturis pedagogi iyo misi niWiT dainteresebuli. maSura barbaqaZem gar-kveuli roli Seasrula, rom beJanis niWisTvis swori mimarTuleba mieca. amitom iyo, rom man Tbilisis ivane javaxiSvilis saxelobis universitetis filologiis fakulteti airCia.

swavlis paralelurad, beJani fizikur SromaSi ex-mareboda mamas. radgan beJanis mama sam adgilze muSaob-da, raTa eqvsi Svili daepurebina. dRe dakavebuli iyo brigadirobiT, (soflis meurneobaSi) RamiT yaraulad muSaobda or obieqtze. erTi obieqti patara beJans ekuTvnoda. saRamoTi wavidoda soflidan sakmaod moSo-rebul teritoriaze da erT—erT obieqts yaraulobda, sadac amzadebda gakveTilebs da werda leqsebs.

Page 9: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

9

beJani meoTxe—mexuTe klasSi iyo, roca ase Sro-mobda, meSvide klasSi iyo, roca dasavleTSi wavida man-darinis sakrefad, imdeni fuli daagrova, ojaxis yvela wevrs Camoutana saCuqrebi da mis gaTxovil das ki ga-morCeuli saCuqari gaugzavna. aseve, daasaCuqra dis ojaxis wevrebi, im sofelSi, sadac misi da — gulnazi iyo gaTxovili, dReoba icoda, beJani ver wavida, rad-gan gamocdebi daemTxva. dis mamamTils leqsis strofe-

biT miswera bodiSi: `me bodiSi, dReobaze, ver gewvie, ar mcaloda... im dRes gamocda damemTxva, albaT, bedi ar mwyalobda~.

ase rom, beJani leqsiT saubrobda, anu beJani Tvi-Ton leqsi iyo. magram is prozaSic muSaobda.

gansakuTrebulad uyvarda gulnazTan saubari, msjeloba ama Tu is sakiTxze, maTi azrebi erTmaneTs emTxveoda. erTxel, rodesac poeziaze saubrobdnen, gulnazim Seuqo erT-erTi leqsi, romelSic dam Tavisi Tavi dainaxa, es leqsi iyo `romeli jobnis~. gulnazi pranWia iyo, sul sarkis win trialebda. albaT, es scena Zmam leqsSi asaxa. misi azrovneba Zalian swrafi, Sinaar-siani, filosofiuri da swor momavalze orientirebu-li iyo. is wuxda momavali saqarTvelos bedze. erTxel, fiqrebSi gadaRlils, magidaze CaeZina, dedam gaaRviZa, Svilo, beJan, xSirad aRar modixar da axlac magidas-Tan CagZinebiao. deda, upasuxa beJanma, Rame romanze vi-muSave, uZilo varo. qalbatoni donika gatrialda, ra-Ta qalaqidan Camosuli SvilisTvis cxeli xaWapuri ga-moecxo. sanam dedamisi sacers aiRebda, beJanma sici-

liT mimarTa: dedi, me leqsis xaWapuri gamogicxve, mo-di, waikiTxeo.

`bodiSi, SubiTauro, Sin gvian—gvian movdivar,

Page 10: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

10

rva wlis fxizeli rom viyo, Semxedav, mTvrali ggo-nivar~.

– genacvalos deda, gamikvirda Seni daZineba dRi-siT, mapatieo. — ara, deda, me iseTi romani daviwye, amiT damnaSavis saxeze niRabs Camovfxrew da qveyanas avala-parakebo, uTxra Svilma.

beJani mdinare Zirulaze Cavida, es mdinare beJanis saxls ocdaaTi metriT Sordeboda. bayayebis yiyinSi da Tevzis WeraSi SuadRec movida. isadila da isev fiqre-bis morevTan daiwyo kalmiT Widili.

saRamoTi yvelam erTad moiyara Tavi, WiWiko samsa-xuridan dabrunda, beJanis danaxvaze sixarulis Jruan-telma dauara sxeulSi da Svils gadaexvia. beJan, xom ar damRupav, Svilo?.. ras ambob mama, ratom unda dagRu-

po? — imitom, Svilo, rom uSiSari xar, Sens ZarRvebSi saqarTvelos tkivili duRs, meSinia, Svilo, Seni meSi-nia, ukan daxeva araferze giyvars. es kargicaa, magram xom gagigonia, `sadac ara sjobs, gacla sjobso~. mama, me gaveclebi, Sen gaeclebi da mere saqarTvelo vis xelSi aRmoCndeba. mtkiva mama, Cemi saqarTvelo mtkiva, quCaSi gaivli da gogonebi amerikul sigarets abole-ben, Tan omaxianad gahkivian, waxda saqarveloo. es dag-vRupavs Cven, yvela danaSauls Cadis, zogi qali Zvel tradiciebs Ralatobs da Wkuas aqeT arigebs sxvebs, ma-Sin, rodesac TviTon arian Wkuis dasarigebeli.

saubars Semouswro ufrosma Zmam levanma, romelic saxlSi avtoriteti iyo, mSoblebis Semdeg mis sityvas garkveuli fasi hqonda ojaxSi. beJan, meamayebi, Zmao, uTxra levanma, Seni niWi gansxvavebulia, aba `Sen ici, danarCeni, gasalaxi Tu vinmea, miTxari, kisers ise mo-vugrex, samudamod gverdze darCeso. beJanma Sepasuxe-ba scada, ici, Zmao, roca eqspediciaSi mivdivar, ai, Tundac xevsureTSi, iq visveneb, mTis xalxs SemorCeni-li aqvs Zveli tradiciebi. ise, levan, Sen rom icode,

Page 11: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

11

sad marxia ZaRlis Tavi, guli gagiskdeboda. am sityvas beJani xazgasmiT ambobda da amitom iyo, rom misi roma-

nis saTauric eg iyo: `sad marxia ZaRlis Tavi~. beJanis gardacvalebis Semdeg 30 weli iyo gasuli.

poetis dam gulnazma da misma sulierma Zmam — levan ba-buxadiam gadawyvites, rom daebeWdaT beJanis axali wig-ni `xvedri poetTa~. levan babuxadia dajerebulad wavi-da erT-erT Tanakursel qalbatonTan. darwmunebuli iyo, rom iqidan beJanis daumTavrebel romans wamoiReb-da, amas gulnazic gulisfancqaliT elodeboda, beJanis naTqvams Tu gavixsenebT, misi namuSevrebidan yvelaze saukeTeso, daumTavrebel romans, magram wigni, samwuxa-rod, jerjerobiT, ukvalod aris dakarguli.

gulnazi eZebs, akvirdeba, rom beJans vinme hgavdes, magram jerjerobiT es survili ar Sesrulebia, mainc ra saocari xmis tembri hqonda, wminda qarTuliT saub-robda, iyo Zalian seriozuli da, saWiroebis SemTxve-vaSi, iumoristuli.

beJani qvis saxlSi cxovrobda. guaSiT Selamaze-bul kedlebze wlebis ganmavlobaSi iyo misi daxatuli SoTa rusTavelis da Tamar dedoflis portretebi. sportsac misdevda, Zalian uyvarda frenburTi, fex-burTi da wyalSi Tevzaoba.

beJanis sanaTesao, anu ZmisSvilebi, disSvilebi yve-

lani umaRlesi ganaTlebis arian. diSvilebidan (eTeris Svilebi) valeri mosiaSvili sruli profesoria ekono-mikis dargSi, misi Sedgenili saxelmZRvaneloebiT is-wavleba ekonomikis sagani, is, amave dros, seus dekania eTeris gogonebi, marexi mosiaSvili pedagogia (logo-bedi) nato mosiaSvilic pedagogia (geografiis specia-listi). gulnazi TviTon poetia da Jurnal `aTinaTis~ mTavari redaqtoria, Svili daTo sxirtlaZe markSei-deria, meuRle — cira miqelaZe fsiqologi hyavs. gela sxirtlaZem, romelic 39 wlis asakSi gardaicvala, sam-

Page 12: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

12

xedro ganaTlebis Semdeg daamTavra metalurgiuli da rusTavis saglinavi saamqros mTavari operatori iyo. misma Svilma, Tamuna sxirtlaZem daamTavra suxiSvile-bis saxelobis universiteti, meore qaliSvili Teona sxirtlaZe ilias universitetis fsiqologiuri ganyo-filebis meoTxe kursis studentia.

daviT sxirtlaZis Svilma — levan sxirtlaZem oq-ros medalze daamTavra saSualo skola, Semdeg ki ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis universiteti qimiu-ri eqspertizis specialobiT. amJamad erovnuli gamoc-debi da Sida gamocdebi warmatebiT Caabara magistratu-raSi, nana sxirtlaZe Cairicxa ivane javaxiSvilis saxe-lobis Tbilisis universitetis filologiis fakul-tetze. ZmiSvilebidan xaTuna xaraiSvili pedagogia, da-To xaraiSvili iuristia. naTia xaraiSvili studentia fsiqologiur ganyofilebaze. muxran xaraiSvili cnobi-li fexburTeli iyo, WiaTuris `maRaroelSi~ TamaSobda, Semdeg ki lagodexis `hereTSi~ gadaiyvanes. mirza xara-iSvilma axalgazrda wlebi erovnul moZraobas Sealia da axlac qarTuli ocnebis lideria.

amaTgan yvelaze gamorCeuli niWi gvanca xaraiS-vils aqvs, romelic swavlobs Tbilisis saxelmwifo universitetis magistraturaSi, is ukve ori poeturi krebulis avtoria.

beJanis vaJi laSa xuTi wlis iyo, rodesac mama gar-daecvala. is xis nakeTobebs qmnis iseTs, rom marTlac saocrebaa. laSa amJamad daojaxebulia, hyavs ganaTle-buli meuRle (xatia xatiaSvili) da ori qaliSvili (gvanca da barbare). mis aRzrdaSi didi wvlili miuZ-Rvis dedis dedas (qalbaton margalitas) da dedis de-dis — qalbaton nunus.

Tu beJanis das gaesaubrebiT, qalbaton gulnazs da dausvamT kiTxvas, beJani ram mokla ocdaaTi wlis asak-

Sio, gipasuxebT: drom, drom mokla beJani, magram aqve

Page 13: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

13

dasZens, beJani am droSi ocdaaT welsac ver miatanda, dakarguli afxazeTi da samaCablo, ZmaTa Cxubi, sibil-we, gautanloba, beJani amas ver Seegueboda.

da mainc: sad marxia ZaRlis Tavi, sad aris beJanis daumTavrebeli romani?

beJanis leqsebi didi rudunebiT Seagrova da 1992 wels sakuTari xarjebiT gamosca misma megobarma levan babuxadiam. saavtoro mogeba mTlianad gadasca beJanis TerTmeti wlis Svils — laSa xaraiSvils.

beJani mounelebeli satkivaria mTeli sanaTesaos-Tvis, gansakuTrebiT misi dis — gulnaz xaraiSvilis-

Tvis, romelmac saTayvanebeli Zmis Semoqmedebas (poe-

zias da moTxrobebs) 2014 wels axilvina dRis sinaTle saxelwodebiT `xvedri poetTa~.

xaraiSvilebis jansaRi genetikuri kodebi ojaxis yvela wevrSi asxivebs.

gulnaz xaraiSvili TviTonac cnobili poeti da sa-zogado moRvawea, cxra poeturi da erTi prozauli krebulis avtori, romelsac kargad icnobs literatu-ruli sazogadoeba.

gulnazs miRebuli aqvs iakob gogebaSvilis medali aRmzrdelobiT dargSi, aris saqarTvelos mweralTa kavSirisa da misi gamgeobis wevri. dajildoebulia ma-rika baraTaSvilis saxelobis, beJan xaraiSvilis saxe-lobis, galaktion tabiZis saxelobis premiebiT. aseve miRebuli aqvs SemoqmedTa Rvawlmosilis premia, miRe-buli aqvs imedis saxlis madloba. dajildoebulia mSvidobis varskvlaviTa da droSiT. aris jumber leJa-vas saxelobis mecnierebaTa mravalprofiliani saer-TaSoriso akademiis prezidenti, Jurnal `aTinaTis~ mTavari redaqtori.

xaraiSvilTa didi ojaxis mesame, axalgazrda wevri gvanca xaraiSvili poetia, ori krebulis avtori, ro-melmac ukve miiqcia yuradReba Cveni cxovrebis aqtua-

Page 14: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

14

luri problemebisadmi interesiT, originaluri xel-weriT da, imedia, misi saxelic iseve SemorCeba litera-turis istorias, rogorc beJan da gulnaz xaraiSvile-bis.

2016 wlis 17 oqtombers Tbilisis erovnul biblio-TekaSi mimdinareobda gulnaz xaraiSvilis Jurnal `aTinaTis~ 5 wlis iubilis RonisZieba. darabzidan er-Ti qalbatoni gamoeyo da gulnazis orad gakecili siZ-

velisagan gayviT-lebuli furceli miawoda, Tan dasZi-na: daxedeT, aba, Tu icnobT. es xom Cemi Zmis xelweraa, beJa-nis. cremlnarevi xmiT wamoiZaxa gak-virvebulma dam. leqsi erTi Tvalis gadavlebiT gadai-kiTxa, mere ucnob qalbatons miub-runda: Tqven vina xarT? me beJanis Ta-nakurseli var, poe-ti manana braWuli. ormoci weliwadia es leqsi Senaxuli maqvs

komentari Tavad mkiTxvelma gaakeTos. beJan xaraiSvilis biografiuli masalebi mogvawo-

da misma dam — poetma da sazogado moRvawem gulnaz xa-raiSvilma, risTvisac uRrmes madlobas movaxsenebT.

Page 15: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

15

beJan xaraiSvilis krebulis saxelwodebaa `xvedri

poetTa~, romelic ixsneba leqsiT `xvedri poetTa~ da eZRvneba meore msoflio omSi gmirulad daRupuli axalgazrda poetis — mirza gelovanis xsovnas.

TiTqos Tavis Tavze eTqvas beJan xaraiSvils: `...waqceuls mklavebSi Cauklavs sikvdili, mis Tvalebs CahyoliaT cecxloba, poetebi yvelaze adre kvdebian da poetebi yvelaze didxans cocxloben~.

TviTonac maRali idealebisTvis Sewiruls, kargad hqonda gacnobierebuli, rom WeSmariti mxatvruli sityvis msaxureba, poeziis maRali misiis Sesruleba mxolod suliT raindTa, TavganwirulTa, msxverplis gaRebisaTvis mzadmyofTa xvedria. amitomac ejda mxarze mimino, enatreboda arsakiZis damarwyulebeli xekorZulas wyali, RmerTTan mebrZoli iakobiviT er-kineboda bedisweras, mzad iyo sakuTari marjvenis moW-

ris fasad eSenebina sulieri taZrebi: `wamodi, ici, sad? kafeSi ki ara,—wyali vsvaT xekorZulis... Cavudaraj-deT gogonebs ki ara —wiTel miminoebs Cveni rjulis da mere iqneb vinme madlianma mogvTxovos suli iakobi-viT... da mogvWras marjvena gaRma—gamoRma naSenebi kedlebisaTvis~ (megobrisadmi).

xelovneba, poezia Cveulebriv mokvdavTTvis dawe-sebuli sazRvrebis gawevaa, zekacoba, RmerTkacoba, su-lis, sicocxlis gaReba maRali idealebisaTvis, udide-

si msxverpli: `... jer unda momWran marjvena da suli momTxovon~ (gazafxuli).

poetis kumiri iyo mklavis moWris fasad svetic-xovlis amgebi konstantine arsakiZe, mTavari mizani —

Page 16: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

16

fSaveli geniosis vaJas mier eris simbolod moazrebu-

li xmeli wiflis fesvebis gaxareba: `... da vaSenebde gaRma-gamoRma orive mklavis mosaWrel kedlebs, rom samoTxeSi, gind jojoxeTSi TavTan dakluli sikvdili medos. anda vaJais mTebSi Cammarxa, xmeli wifelis sa-nedlo fesvad, o, rogor minda, Sorena gerqvas, cerze wiTeli mimino mesvas~ (natvra).

misi mTavari orientiri iyo eris sicocxlisunari-anobaze, mis maradiulobaze zrunva TavSewirvis fasad.

cxovrebaSi gamudmebuli winaaRmdegobaa rwmena-urwmunoebas, sikeTe-borotebas, simaRle-simdables, siwminde-uzneobas Soris. maRali idealebis msaxurs marad damiznebuli aqvs ukeTurTa isrebi, daundobel-

Ta maxvili: `... da im taZarSi, Sen rom aRmarTe, gagine-

ben da danas lesaven~ (mravalJamier, Cemo beJana). amitom xelovnebis, sityvis didostatebi gamudme-

biT gvicnobiereben ara mxolod Semoqmedebis tanjva—siZneles, genialobis sevdas, aramed msxverplis, sis-xlis, cremlis aucileblobas.

`Cemi Cango, obol-mwiro, Cemis ubedobis Ziro, mtrebisagan qvebnasrolo, moyvrisagan ganawiro~ — aR-moxda akaki wereTels.

`vwerdi sisxliT, vwerdi cremliT~ — gvamcnobda galaktioni.

`xelovneba gulis sisxls moiTxovs~— afiqsirebda konstantine gamsaxurdia.

`me poeziis umanko msxverpli~, hgodebda terenti graneli. me poeziis jvarze var gakruli ambobs kax ba-cikaZe.

cremls, sisxls anTxevdnen, WeSmariti Semoqmedni, mudmivad cixe, fsiqiatriuli represiebi, sasaflao iyo gamzadebuli dinebis winaaRmdeg mavalTaTvis. ami-tom poeti moiazreboda unazesi gedis saxeSi, romel-sac emuqreba uamindoba, sulieri sicive, sikvdili.

Page 17: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

17

frangi simbolisti poetis, malarmes gedi Semoqme-dis alter egoa, msxverpli cxovrebis erTferovnebis, zamTris sicivis , udabnos yinvis (gedi).

akaki wereTlis gedi `saSviliSvilo galobas~ aRav-lens (qebaTa qeba).

galaktioni tbis sevdiani gedia, simReriT samya-

ros damtevebeli, saukuno sagaloblis avtori (mTaw-

mindis mTvare). terenti granelis gedi sneulia, sikvdilis momlo-

dine (zamTris moaxloeba). SoTa niSnianiZis gedi 1989 wlis saqarTvelos tra-

gediis winaswarmgrZnobia. (sizmrad vnaxe TeTri gedi). beJan xaraiSvili frTamotexili, daWrili, sik-

vdilTan mebrZoli gedia: `da sadRac tbaSi CaeSva gedi, frTamotexili utevda wamebs~ (daWrili gedi).

raoden winaswarmetyveluri, Semzarav tragediaze mimaniSnebeli striqonebia, beJan xaraiSvili xom maRal idealebs, erovnuli damoukideblobisTvis brZolas emsxverpla, ukeTuris daniT daWrili, merab kostavas da zviad gamsaxurdias erTguli TanamebrZoli. Tanac beJan xaraiSvili did iliasaviT mterTa mimtevebeli, SurisZiebis grZnobasmoklebuli adamiani iyo da ar ikadra mowinaaRmdegis saqveynod mxileba.

cxovrebaSi maradiulia sulis qveynisa da `xorcis qveynis~ dapirispireba, simaRlisa da simdablis Widi-

li: `noembris qarSi, Tbil xelisgulze, jer isev mwvane foTlebi geyara... da quCa—quCa, mtverSi, talaxSi, yivi-liT gxvdeboda xorcis qveyana. daclil boTlebis da-gexva grova da SeginiRba saxe baxusma...~

poetis nugeSi, sulis TavSesafaria rwmena, qristes humanuri Segoneba: `da ara kacTa kvla, RaRad—hyo qristem~.

Page 18: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

18

am mcnebis aseT perifrazirebas axdens poeti: `ara xorc Wama, Sen Tqvi pasuxad!!!~ (daWrili gedi).

cxovrebaSi vardis saxeSi Smoris suni scemda, ek-lebiT hqonda guli daCxvletili, zRarbebi Cxvlet-dnen usaxurni, magram mainc sjeroda sakuTari san-

Tlis anTebis, gamaisebis: `gulze miikar ekal—ukali, bage zRarbebis zurgiT aivse, me im eklebze sanTlebs avanTeb, im eklebzeve davimaiseb~ (Tavganwirva) .

cnobilia, niWi suliwmindis madlia, rogorc rwme-na, keTili sibrZne, mkurnalobis, saswaulmoqmedebis, winaswarmetyvelebis unari, enebis codna Tu enebis ganmarteba (pavle mociquli, I korinTelTa, 12,7,8,9,10).

suliwmindis-STagonebis movlineba qaris, niavis dabervasTan asocirdeba.

vaJa-fSavelas poezia suliwmindis — `ciuri niavis~ madliT iyo xeldasxmuli, akaki wereTels `maxarobeli niavi~ ufaqizebda smena-xedvas, `efemeruli da feradi qarebiT~ qrodnen galaktionis lurja cxenebi, teren-ti granels caSi miafrenda STagonebis `uCinari qarebi, siCumis grigali~. valerian gafrindaSvils. `uzenaesi niavi~, `spetaki niavi~ evlineboda STagonebisas, esmoda `saocari xmebi qaridan~ (saRamos maskebi), `da rogorc leqsis dasawyisi, amodis qari~, gvamcnobda paolo iaS-vili.

vaJa egriselis poeziaSi suliwmindis movlinebas ukeTebs aqcents `cisferi niavi~, gulnaz xaraiSvilis sulis mkurnavia `zecis niavi~, is `suliwmindiT wam-lobs~ tkivilebs.

beJan xaraiSvilis smenas esalbuneboda `TibaTvis qari~, `ciuri cvariT~ apurebda leqsebs, `leqsis yan-wiT~ Tvreboda, Camuxlul muxas, ayvavebul Sindis Stoebs umReroda, gulis mzis, poeziis ukvdavebis sje-

roda: `ca rom mtredisferobs, tye rom feri—ferobs, mze rom nislis yanwebs etaneba, buCqTan wamovwvebi

Page 19: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

19

sadme cvarianSi, leqsebs davapureb netarebiT, ubes ga-miqeqavs qari TibaTvisa, gulSi Cametkboba pirvelyov-lis, riTmebs gamoakrTobs wveTTa sinazeSi da mziT ga-

daferavs mwvane moli~ (ca rom mtredisferobs). `ucxos~, gansxvavebul saTqmels Caagonebda qari—

zecis asuli, suliwmindis qari, mze, sxivi: `da ucxo motivs gimRerda qari. qarTa TareSSi da mzis areSi ga-mokrTeboda sxivi uCino~...

mze saRvTo saxelia: `mze da faria ufali RmerTi~ (fs.84,12).

naTeli, Suqi, sxivi uzenaesis simboloebia: `xalxe-

bi movlen Sens naTelze da Seni sxivis elvarebaze~ (esa-

ia winaswarmetyveli, 60,3). poetis cadawvdili striqonebis masazrdoebeli

iyo erovnuli garemo, saqarTvelos didi dedis — Ta-

mar mefis xateba iyo didi SemoqmedebiTi impulsi: `...da striqonebic mercxlebiviT caSi Sexlilan... TiTqos qoCorze gadamisva xeli Tamarma. dRes SemiZlia daviWe-qo mtkvarTan mexiviT, beber mdinares davadevno sityva Tamamad. fiqro gamiZex! — sadac micdis mwvervali So-

ri~ (rusTavo). poeti, rogorc cis Svili, iswrafoda cisken, `caTa

cisken~, amisTvis mzad iyo miwaze, bolo sunTqvaze eT-

qva uari: `rom gamovcado cis siaxlove, miwaze bolo sunTqvas vimeteb~.

rusTvelis avTandilis simRera aTvinierebda mxe-cebs, organul da araorganul bunebas.

akaki wereTels atkbobda `salamuri, xmatkbili da saamuri~ qarTuli hangebi, salamurisgan gaJRerebuli `cis da qveynis ambavi, erTad SeTxzuli... Sezavebuli!~ (salamuri).

Page 20: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

20

`qvebs, balaxebs daatkbobs hangi Taviseburi, mkac-

ri, magram lamazi, nazi, magram veluri~ (miyvarda han-

gi), ase esmoda umaRlesi poetis Zala galaktions. beJan xaraiSvilis leqsSi `salamuri~ mTa, tye, wya-

ro mojadoebulia salamuriT: `mTebs kocnida eSxiT qari,... iqve tyispirs, TiTqos xmaliT, dardebs hkveTda salamuri. tye ganaba hangma moTqmiT, irmis rqaze dai-buda, wyaro daTvra xmaTa kocniT, sicilisgan gaiguda. xevs CanCqeri ahyva CqeriT, mTis arwivi mohyoloda... tkbil—narnari aRmafreniT mTasac cremli mosdioda~.

poetis `xsovnis ekrans~ anaTebda wiwamurTan tyvi-iT gangmiruli da mTawmindaze amaRlebuli didi ilias fiqrebi (xsovnis ekrani).

vaJasaviT SegrZnobda `xeTa suls~, `sulis naf-leTs~.

galaktionTan `zRaprebis TeTri kvamlia~, beJan xa-raiSvilTan — `dauwereli leqsebis boli~.

galaktioni grZnobda `sulis surnels~, drois surnels~.

beJan xaraiSvilTan `leqsis sunia~, `vardis suni~, amasTan aRaSfoTebda vardis saxemiRebuli arsebis Smoris suni, anu sulis suni da ara `qristes Semecnebis keTilsurneleba~, rogorc brZanebs wminda pavle mo-ciquli.

didi poeziis misia TviTSecnobaa, eris fenomenis Secnoba, samyaros, kosmosis saidumloebebis xilva da gaTavisebaa.

suliT da xorciT nawamebi poeti winaswar Wvretda Tavis naadrev aRsasruls, mtrebis avbediT zraxvebs. sulierebis taZris amgebs, araTu ginebiT xvdebodnen, danebs uRerebdnen, aRsasruls umzadebdnen, magram ara samagieros mizRvevis survili, aramed Tavisi keTi-li saqmeebis, poeziis ukvdavebis rwmena asuldgmuleb-da.

Page 21: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

21

avsulTa Secnoba, sakuTari tragikuli xvedris utyuari winaswarWvretaa leqsi `mravalJamier, Cemo beJana~: `ar dagklebia gaCenis dRidan sulis simZime, xorcis JeJva da mainc icani, vin ra feria, — mravalJa-mier, Cemo beJana,! da im saydarSi, Sen rom aRmarTe, ga-

gineben da danebs lesaven... xom gaicani, vin ra feria?! — mravalJamier, Cemo beJana!~

TviTreqviems rom werda, enugeSeboda sikvdilis Semdeg Tavisi wminda sulis ukvdavebis, simRerebis Rirseulad gaxmianebis rwmena: `guli samareSic imzia-

nebs, guli samareSic amRerdeba~ (ca rom mtredisfe-

robs). `mimino aRmafrenis fareSia~ (k. gamsaxurdia). beJan xaraiSvilis ideali iyo `wiTeli mimino~, misi

`TvalTa mimino~ sxvaTagan uxilavs Wvretda, mzad iyo marjvena da suli gaeRo msxverplad sulierebis taZ-ris `gaRma—gamoRma naSenebi kedlebisTvis~. mis poezia-Si, aseve, aRmafrenis simboloa mTis mwvervalis dam-

laSqravi arwivi: `davrCiT xelgawvdili mTis mwverval-

ze, davrCiT asafreni arwivebi~ (gaxseneba). aseTia WeSmarit xelovanTa bedi da es xvedri ar

acda beJan xaraiSvils, magram, sabednierod, uk-vdaveba gaxda yovelives sazRauri, radgan is iyo qarTuli poeziis `wiTeli mimino~, naadrevad ganSo-rebuli sawuTros, magram maradisobaSi dabinadre-buli Tavisi wminda, mar-Tali, WeSmariti mxatvru-li sityvis ZaliT.

Page 22: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

22

mtkvari gveliviT Securda WadrebSi, Cemi mamulia, aragvs, ca rom mtredisferobs, SemodgomiT, rusTavo, oqros sawmisi adre moipares, waxda saqarTvelo, sana-piroze, yurZens miCveulma bavSvma, fereidnelis naT-qvami, xdis xeobidan, me mivdiodi saqarTvelos gamox-rul gulSi, gamoTxoveba, luxumma ki ara, gergetis ta-ZarTan, xevsureTi, xatobaSi, Cems saxlSi rom maspin-Zlad damijeqi, gpatiJobT yvelas, fulisTvis ki ara, momiaxlovdi, gazafxuli, yayaCos wiTel da Txel fur-clebze, sizmari, SeciebiaT mTaSi Releebs.

beJan xaraiSvilis poeziaSi mravali saqrestomati-iT Sedevri iqcevs yuradRebas. misi patriotuli liri-kis nimuSebi erovnuli kulturis organuli nawilia. aq SevxvdebiT qebaTa-qebis intonaciebs, WeSmariti mamu-liSvilis pirvel siyvaruls — samSoblos, satrfos sa-xiT moazrebuls, samSoblosTvis TavSewirvis ideas, erovnuli fenomenis srulyofil wvdomas, qveynis tra-gikuli istoriis, misi aqtualuri problemebis goniv-rul ganWvretas, momavlis orientirebis Ziebas, sis-xlisa da miwis yivils, negatiuri movlenebis gabedul mxilebas, erovnul nostalgias.

Zalze xSirad, poetis SemoqmedebiTi individualo-ba vlindeba simbolur-metaforuli saxeebiT, qveteq-stebiT.

beJan xaraiSvilis, `gulis ZarRvebi mamulis sun-

Tqvas iweren~ (sxvaoba) muxis, xmeli wiflis, Wadrebis saxeSi nagulisxmevi samSoblos fesvebis feTqvas Seig-

Page 23: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

23

rZnobs, eris suls da gulisZgeras afiqsirebs misi ut-yuari xedva.

mSobliuri Semogarenis Wadrebi, mtkvris mkerdze gaelvebuli Tbilisi iyo poetisTvis ocnebis natvris-Tvali, udidesi ganZi da misi Semyure natrobda ara ma-terialur sargebel—Rirebulebas, aramed Tavisi qvey-

nis maradiulobas SesTxovda ufals: `mtkvari gveli-viT Securda WadrebSi da SeaTamaSa mkerdze natvris-Tvali—Tbilisi. da me vinatre, me, patronma amxela gan-Zis, fuli ki ara, oqro ki ara, saxli ki ara, daxli ki ara, dRegrZeli iyos saqarTvelo ukunisamde~ (mtkvari gveliviT Securda WadrebSi).

ase lakonurad, mignebuli saxeebiT gangvacdevina leqsis avtorma Tavisi upirvelesi siyvarulis sidia-de.

akaki wereTels natvris Tvali qarTuli keris Zir-

Si eguleboda, winaparTa mier Semonaxuli (natvris Tvali).

qarTul poeziaSi mravali patriotuli Sedevria (gr. orbelianis `sadRegrZelo~, akakis `ganTiadi~, va-Jas, `Cemis kacobis gvirgvino ... galaktionis `mSobliu-ro Cemo miwav~, terenti granelis `samSoblo~, lado asaTianis `salaRobo~, ana kalandaZis `qari gimReris nanasa~, muxran maWavarianis `iaron~, SoTa niSnianiZis `me var misani xari wiqara~, murman lebaniZis `yvelas, yvelas~, mirza gelovanis `Savnabada~...

uTuod am magaliTebs usworebs mxars beJan xaraiS-vils leqsi `Cemi mamulia~. leqsSi mamulis siyvarulis cecxls aRvivebs ganumeorebeli, sulis mkurnavi bune-ba — `SxvarTala Releebi~, foTlis cremli, tyeTa idu-mali locvebi, `ocferi~ cisartyela, mzis madlmocxe-buli yanebi, qarTvel gogonebze morcxvi gzispireTis SroSanebi, mTis ferdobze cis namiviT mofenili cxvris fara, mdinareTa kalmaxi da oraguli, da, rac

Page 24: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

24

yvelaze sagulisxmoa, qarTvelTa poeturi gulebis zRvauri, `moqarTule auli~ da gulSiCamwvdomi das-

kvna: `sadac vaiRmerTs da ukumomsvlels waRma veraso-des gauvlia — Cemi mamulia!~

poets abruebda, abarbacebda ara lud—aryis suni, aramed mamulis siyvaruli, saqarTvelos eSxi: `...mar-qvi, talRaa mkerds rom gitokebs, Tu bunebis wigns ifurclav xelSi, mag Tmebs CamoaqvT lud—aryis suni, Tu saqarTvelos vbarbaceb eSxiT, giJo qalwulo, mar-

qvi!~ (aragvs). samSoblos sisxlxorceuli gancda ase gamoixata

sxva leqsSic: `... WaWis arayma gamabrua erTi danaxviT, Tu saqarTvelos surnelebam Semabarbaca~ (jariskace-

bi dediseul amanaTs xsnian). maRalganviTarebuli grZnobis adamianebi amtkice-

ben, rom suls, moZRvrebas, azrs suni aqvs. pavle mociquli saubrobs sicocxlis da sikvdilis

surnelze, qristes moZRvrebis keTilsurnelebaze. sunis, feris, gemos SegrZnebebs asoebs ukavSireb-

dnen simbolistebi. beJan xaraiSvili siyvaruls eficeba mTebs, tyes:

`am mTebs venacvale, am tyes venacvale, meti raRa dam-rCa dasafici~.

sxvagan ase ificeba `... vficav imerul tyemlis Wa-Raras~.

leqsSi samSoblos saxed moazrebulia `Camuxluli muxa~, romelsac `zecis asulebi~ umRerian: `erTi gai-xede, qari ra dReSia, rogor gadaloka aremare, es Sen gimRerian zecis asulebi, muxav, Camuxlulo, gaixare!~.

arc Sindebis rtos yvaviloba ixseneba SemTxveviT, arc mze da gaTeneba, rac guls samareSic aamRerebs: `rtoman Sindebisman iyvavila da mze CanCqerebis Tarze dneba, guli samareSic imzianebs, guli samareSic am-

Page 25: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

25

Rerdeba, CvenSi ase icis mzis amosvla, CvenSi ase icis gaTeneba!~ (ca rom mtredisferobs).

beJan xaraiSvili axleburad, gansxvavebuli saxee-biT xedavda mTvarian soflis Walas, kldis qvebidan gadmomdinar CanCqers, varskvlavian zecas: `miyvars xolme Cemi soflis Walaze simindebSi mTvaris Canamga-leba, kldis qvebidan gadmomquxar CanCqeris TvaliT Sesma da wyurvilis wvaleba... miyvars xolme xevsuruli Coxisebr gaSlil caze gadawinwkvla varskvlavTa~ (Se-

modgomiT). poeti samSoblos Znelbedobis, aTas momxvdurTan,

aTas urjulosTan brZolebis, grigalebTan Sebmis mo-nawilea, kocnis qar-wvimidan `gamobRujul yvavilebs, `SublnaTurian gorakebs~, `axal pirimzes~, ferflidan amosul Wadris xes: `ferflze amosul im Wadris xes veqarTulebi, fesvi xelaxla rom gaudgams mtkvris na-pirebze da striqonebic mercxlebiviT caSi Sexlilan~.

TiTqos Tamaris xeli esaTuTeba Sublze, raTa me-xiviT Weqdes misi sityva, raTa Sewydes warsulze ox-vra. ferflze amosul muxasaviT eTayvaneba xaris saxe-Si moazrebul, samSoblos, mwvervalebisken mimswraf fiqrebs: `xaro, ibRavle, papis guTniT sxva beltebs movxnavT, fiqro, gamiZex — sadac micdis mwvervali So-

ri~ (rusTavo). beJan xaraiSvilis TvalTaxedvis areSi eqceva ar-

gonavtebis mier adre moparuli oqros sawmisi, igive graali, romelic gaigivebulia kosmiur sibrZnesTan, suliwmindasTan, mariam RvTismSobelTan (zviad gamsa-

xurdia, saqarTvelos sulieri mama). Robeze WiSkari Camoxsnilia. kari, rogorc sazRvris Seuvalobis, amasTan, Rmer-

Tis simboloa (`me var kari cxovarTa~ – ioane, 10,7). sawmisis dakargva saqarTvelos momavalze fiqreb-

Page 26: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

26

sac asevdianebs, radgan mzis Svilis — aietis samefoSi momravlebulan RvTis glaxebi, gaqarTvelebulan, ga-

didebulebulan Wrelsisxlianebi: `...oqros sawmisi ad-

re moipares (kai batono, getyvi imerulad), amdeni RvTis glaxa da Wrelsisxliani vin gaaqarTvela, vin gaadidebula?~

poets suls uSfoTebs nasaxlarebze cecxlmoki-debuli Cveneburi atmis xeebi, uimedobas amZafrebs gzajvaredinis isrebi, amkrZalavi niSnebi, rCeba mxo-

lod saswaulis molodini (oqros sawmisi adre moipa-

res). qveynis mraval negatiur problemas uRrmavdeba

poeti, romelTa Soris umTavresia sulierebis dakar-gva, xorcis, nivTis gafetiSeba, gadagvareba, `sisxlis gaTeTreba~, rwmenis, tradiciebis uaryofa: `xorcis qveyanaSi xom ar davibade? am kiTxvas aTasi kiTxva uer-Tdeba, mTas ZarRvi gauskda civ mdinareebad Tu saqar-Tvelos sisxli uTeTrdeba. ... Tbilisi Tvals xuWavs, mtkvars gulSi ixanjlavs, diaci ZaRlebTan seirnobs... da bolos: waxda saqarTvelo,—ambobs qaliSvili da ame-

rikul sigarets abolebs~ (waxda saqarTvelo). zneobrivi dacema, xorciT vaWroba, sanapiroze

amoralur adamianTa fuWi facifuci, uqmad gatarebu-li dro aRaSfoTebs maRalmoralur tradiciaTa er-Tgul qalaqs, amitomac `Tvalebs xuWavs Tbilisi RamiT da xanjaliviT mtkvars icems mkerdSi~ (sanapiroze).

qarTul yurZens momwamvleli Zaxveli Senacvlebia, rasac sikvdili moaqvs da poeti kiTxulobs: `gaTaTre-buli qarTvelis sisxlze xom ar amodixar, Zaxvelo. (yurZens miCveulma bavSvma).

ucxo miwa, ucxo suli, ucxo sisxli iyo mudam qar-Tveli kacis upirvelesi satkivari, rasac ver anelebda materialuri keTildReoba.

Page 27: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

27

`ucxoobaSi raa siame?~ kiTxulobda nikoloz bara-TaSvilis `bedi qarTlisas~ personaJi. ubedurebad iT-

vleboda ucxo miwaze sikvdili (niko lorTqifaniZis `guli~), `ucxo fardebi, ucxo mdgmurebi~, gaucxoeba stanjavda galaktions, mSobeli miwis yivili ar asve-

nebda andria kaiSaurs (mixeil javaxiSvilis `miwis yivi-

li~). ucxoeTis nisliT itanjeboda konstantine gamsa-

xurdias konstantine savarsamiZe (`dionisis Rimili~). sxvisi miwa fexisguls uTuTqavs fereidanSi gada-

saxlebul qarTvels. ver Seguebia ucxo sisxls, erov-nuli nostalgia ki ar amRerebs, dardi Rmuis misi gu-lidan da Wiamaias evedreba, apovninos samSoblo, rome-

lic erTaderTia da `ar gaicvlebis sxvazeda~: `Wia—Wia mapovnine saqarTvelo, Torem sisxli ucxo sisxlTan aRar ferobs, sxvisma miwam amomTuTqa fexisguli, dar-di Rmuis CemnairTa gana vmReri! — Wia—Wia mapovnine sa-qarTvelo! mze Sina da mze gareTa sad vixilo, daviSle-bi dardebad da erTgulebad, Tbilisma rom erTxel gulSi Camixutos~ (fereidnelis naTqvami).

mamulis nasaxlarebis, daclili soflebis sevda Jonavs poetis leqsebidan da es procesi gansakuTre-biT sagrZnobia mTaSi, radgan medrove xelisufleba mTaSi normaluri cxovrebis pirobebs ki ar uqmnida iqaur mosaxleobas, aramed barSi Camosaxlebisken mou-wodebda da ase carieldeboda zRapruli sakurorto zonebi: `xdis xeobidan cisfer zurgCanTiT Camomaqvs Cemi patara sevda, rom amovaxrCo TergSi uCumrad dac-

lil soflebis sicariele~ (xdis xeobidan). `TovliT aevso guli nasaxlars, buxari cxvirSi

dumils ixrColebs~ — ase xatovnad aRwerda poeti da-

carielebuli mTis mdgomareobas (SeciebiT mTaSi Re-

leebs), rogorc adre ana kalandaZe, romelmac gulis-tkiviliT aTqmevina gaukacurebuli mTis soflis

Page 28: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

28

Svils, uadamiano sivrceSi `...ra gviWirs? arc ise marto varT: daTvi... qe gvakiTxavs xandaxan~...

beJan xaraiSvilis gaunelebeli dardi iyo mesxeT—javaxeTSi qarTvelTa mcirericxovneba, dakarguli tao—klarjeTi, didi Turqoba, mTad amarTuli sazRva-

ri qarTul teritoriebTan: `... da axla, roca mesxeT—javaxeTs asdinda suni qarTvelT simciris, me unda aqeT, awyurTan vidge, jiSian Zvlebze mkbendes sicive... da kars uRebdes ucxo turistebs xerTvisi, xanZTa, be-beri tao, gadamaviwye didi Turqoba, gadmiSvi mTao!~ (me mivdiodi saqarTvelos gamoxrul gulSi).

poetis mier `saqarTvelos~ gulze~ saubari gvaxse-

nebs udidesi patriotis — giorgi leoniZis sityvebs: `axlos moiwi, samSoblos gulo~.

beJan xaraiSvilis STagoneba axal—axal impulsebs iRebda mTaSi. poets uvlia didi vaJas, ana kalandaZis naval gzebze, folklorul eqspediciebze svaneTSi, xevsureTSi, fSavSi, mTiuleTSi.

leqsSi `aragvs~ — aragvi moxsenebelia, rogorc `fSav-xevsurTa giJi qalwuli~: `Sen, fSav—xevsurTa gi-Jo qalwulo, o, rogor gSvenis mtkvarTan wawloba, va-Jas CangeTSi Caitkbe eg xma, Tu gudanisjvris mogaqvs wyaloba, sveticxovelTan, jvarTan~.

laSargoris kai ymaTa usityvo saubari esmis, iax-sarze saqarTvelosTvis jvarcmuli WaRara vefxvis —

didi vaJas nakvalevs xedavs: `miTxar, laSarqors rai iTqmebis, kai ymaTagan, gana enebiT... iaxsars ferdobs Tu kvlav miyveba WaRara vefxvi sveneb—svenebiT saqar-Tvleoze jvarcmiT!~

aragvis talRa TiTqos bunebis wigns furclavs xe-liT, poeti ara lud—aryis suniT, aramed saqarTvelos eSxiT barbacebs: `marqvi, talRaa mkerds rom gitokebs, Tu bunebis wigns ifurclav xelSi, mag Tmebs CamoaqvT

Page 29: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

29

lud—aryis suni, Tu saqarTvelos vbarbaceb eSxiT, gi-

Jo qalwulo, marqvi!~ (aragvs). Jinvalis wyalsacavSi datyvevebuli aragvi, wyal-

qveS aRmoCenili saflavebi, TaTrebisgan ki ara, mamu-lisgan tyvedqceuli aragvi da laSaris dumilia poe-tis ukmayofilebis mize-zi leqsSi `luxumma ki ara~.

poetisaTvis xaxmati `miwis mzeqalia~ da siy-varuliT eTxoveba xevis mJave wylis Sxefebs, be-winas wisqvils, `aragvis talRis qvebTan xumro-bas~, mTas da xevsur qals: `miyvars eg mTa da eg qalic miyvars, magram SevZleb ki mag xevsuro-

bas?~(gamoTxoveba). gergetis taZarTan

civi wyaros xma esmis, rogorc `yazbegis asu-lis~— myinvaris gulis kenti simRera, rac siTamames hmatebs da simaRleebs mihyveba `dauduRari leqsebis maWriT~ (gergetis taZarTan).

leqsSi `xevsureTi~ xevsuri moiazreba, rogorc erovnuli sulis, mama—papis sisxlis matarebeli qar-Tveli, xmeli wiflis, orwyalis fonze, sikvdilis dasa-

marcxeblad SemarTuli: `orwyalTan Sedga SemTvrali xevsuri, orive wyalSi orjer Caxeda,—Sen mama—papis sisxli mogaqvis,—Semodudunes wylebma mkvaxeda, or-wyalze Sedga SemTvrali xevsuri... qari xmel wiflis totebs arxevda — erTi mec unda magkla, sikvdilo... Tqva da Canislul xevebs gaxeda~.

Page 30: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

30

xatobaSi dakluli umanko kravis sisxls rom uyu-rebs, `saqarTvelos sisxliani avi warsuli wveT—wveT, TandaTan Jonavs~ poetis Tvalebidan (xatobaSi).

mTavaria ara saklavebis daxocva da sisxlis daR-vra uflis saxelze, aramed WeSmariti rwmena.

gvaxsendeba biblia: `Seni miwis pirvelmoweuli na-yofebi miitane uflis, Seni RvTis saxlSi, nu moxarSav cikans dedamisis rZeSi~ (dabadeba, 34,26) (93).

esaias winaswarmetyvelebaSi naTqvamia: `ras vaqnev Tqvens uzomo saklavebs, ambobs ufali, gamZRari var Tqveni aRsavleni kerZebiT da kuratebis qoniT. aRar msurs mozvrebis, kravebisa da vacebis sisxli!

`... xelebi sisxliTa gaqvT savse! `ganibaneT, ganiwmindeT, avi saqmeebi TvalTagan

ganmarideT, SewyviteT borotis qmna~ (esaia, I, 11,15,16). erovnuli suliskveTebiT gamorCeul poets ar

aviwydeba gakicxos qarTuli bedovlaToba, rac maspin-Zlis funqciis daviwyebaSi, stumris uzomo galaReba-Si, misTvis yvelafris uflebis micemaSi gamoixateba, amas ki, sabolood, ZirZvel mosaxleTa uflebebis Se-

laxva, ucxoTa metismeti moZaleba mosdevs: `Cems sax-lSi rom maspinZlad damijeqi, Cems magier Wurs rom mixdi maranSi, Sexvedrisas gzas rom miTmob pirvelad, me vtyuivar, Sen ki ara amaSi~ (Cems saxlSi rom maspin-

Zlad damijeqi). es iyo qarTuli mwerlobis rCeulTa erT—erTi

mTavari problema, razedac gulwrfelad wuxda SoTa niSnianiZe: `stumars araTu pativi veciT,aq yvela mas-pinZeliviT cxovrobs, magram dedis rZe, bunebis wesiT, Svilebs ekuTvniT mxolod da mxolod~ (stumars araTu pativi veciT).

es gaumarTlebeli gularxeinoba, maspinZlis rol-ze uarisTqma, ucxoTa moZaleba da maTi movlineba

Page 31: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

31

qveynis namdvili mepatroneebriviT SeuniSnavi ar rCe-boda grigol robaqiZes, is Tbiliss babilons uwodeb-

da, (`gvelis perangi~) SoTa niSnianiZec babilonis god-lad naTlavda samSoblos. ufro meti, vulkanze dgo-

mas adarebda da RmerTs SesTxovda: `RmerTo, daifare godoli babilonis, vulkanze Semdgari saqarTvelo!~

beJan xaraiSvils kargad hqonda gacnobierebuli qarTuli erovnuli fenomenis Tavisebureba, rac mtris Semorigebis, mitevebis, patiebis grZnobaSi, toleran-tobaSi gamoixateba, amitom eris am TvisebaTa ganmasa-xurebeli, Seundobs ucxoel dampyroblebs Cvens mi-marT gamovlenil codva-danaSauls, epatiJeba russ, sparss, Turqs, iviwyebs warsulis muxanaTobebs da ase mimarTavs Cvendami arakeTilmosurneobiT gamorCe-

ulT: `Tasi avavsoT da vTqvaT dideba qarTuli keris... me Sen gTxov, sparso, Semoxval roca, mware saxeli Sah—abasis ar gamaxseno da saqarTvelos miwa-wyali ar dami-loco urusTavelod, ugiorgod da uarsenod... rogo-

ric viyav maspinZeli, iseTad vrCebi~ (gpatiJobT yve-

las). poets Zils ufrTxobda TurqeTisagan mitacebuli

tao-klarjeTi, xerTvisi, xanZTa, beberi tao, varZias-Tan saSvis moTxovna, mesxeT-javaxeTSi qarTvelTa sim-cire da RmerTs evedreboda sisxliani warsulis daviw-

yebas, Cveni kanonieri sazRvrebis aRdgenas: `... gadama-

viwye didi Turqoba, gadmiSvi, mTao~ (me mivdiodi sa-

qarTvelos gamoxrul gulSi). Cveni savalalo warsulis, feodaluri SuRlis,

qveynis uniaTo mesveurTa wyalobiT jer sparseTSi, me-re TurqeTSi gadaxvewili giorgi saakaZis aCrdili ar asvenebda poets.

samSoblos interesebisTvis Svilis—paatas Semwir-veli didi mxedarTmTavris saqmeebi azrTa sxvadasxva-

Page 32: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

32

obas iwvevs, maradiuli gansjis, ganqiqebis Tu bedis ukuRmarTobis msxverplad aRqmulia dRemde.

vaJa—fSavela werda: `Tu ver viguebT, ver Sevife-

rebT, kargi Svilebi sad gvebadeba?~ grigol robaqiZe pozitiur WrilSi axsenebda gi-

orgi saakaZes da mravalgzis amaxvilebda yuradRebas simbolur aqtze — am tragikuli pirovnebis mier qar-Tul miwaSi gadatexil xmalze da am xmlis gamTelebas ukavSirebda eris ukeTes momavals.

konstantine gamsaxurdia `kondotiers~ uwodebda did mouravs. aseT WrilSi gaiazrebda am pirovnebas rostom CxeiZe.

vasil barnovi, ana antonovskaia, ioseb saakaZe, jansuR Rvinjilia, niko xerkelaZe mowiwebiT saubro-ben giorgis did mxedarTmTavrul geniaze, patriotiz-mze da epoqis ukuRmarTobiT, bagrationTa umaduro-ba—ususurobiT xsnian rogorc qveynis, ise didi mou-ravis tragedias.

giorgi saakaZis mier alahis msaxurebas fulis, gan-Zis, xarkis, xaTris motivebiT rodi xsnis beJan xaraiS-vili, piriqiT, mravaltanjul mamuliSvilad miiCnevs samSoblodan gadaxvewils da didi diplomatiis, zRap-ruli mamacobis wyalobiT samSoblosTvis Svilis — paa-tas Sewirvis xarjze sparseTis dammarcxebels mowiwe-

biT axsenebs: `... enatreboda mcxeTa da martyofi, gul-ma ver gauZlo martoyofnas, TmaTa siTeTre Tmis wve-riT ivarcxna da mamuls Seswira saklavi ki ara, sxva mklavi ki ara, paatas mxrebze dakluli sicocxle~ (fu-

lisTvis ki ara). sulisSemZvreli, qveynis maradaqtualur proble-

mebze mRaRadebeli leqsia beJan xaraiSvilis `momiax-lovdi~.

samwuxarod, saqarTvelos arasodes hklebia qar-TvelebiT, qarTuli miwebiT, qarTuli saganZuriT,

Page 33: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

33

rwmeniT momaWre ukeTurni, yvelafers rom imetebdnen piradi keTildReobis safasurSi.

me-19saukunis poetis — grigol orbelianis weri-lebSi gulistkiviliT aris gacxadebuli qarTvel Ta-vadaznaurTa bedovlaToba, romlebic ZirZvel qar-Tul miwebs daunaneblad hyidnen yovel gamvlel—ga-movlelze piradi angarebiT.

niko lorTqifaniZis miniatura `iyideba saqarTve-lo~ ukve axal droSi amxelda qveynis Ralatis tolfas qmedebas...

es problema, samwuxarod, aqtualuri iyo sabWoTa periodSi, oqtombris revoluciis pirveli dReebidan-ve, roca moxda qarTuli saxelmwifos sazRvrebis moS-la, teritoriebis xelaxali gadanawileba da soWi-ru-seTis, saingilo-azerbaijanis, taSiris olqi somxeTis, teritoriaze aRmoCnda tao-klarjeTs ki adridanve, me-16 me-17 saukuneebidan Tvali daadga TurqeTma. mamu-liSviluri grZnobis poeti beJan xaraiSvili ver urig-deboda am sabediswero procesebs da Tavisi saxeli da-

arqva movlenebs: `momiaxlovdi, rogorc arasdros, mo-miaxlovdi—vyidi varZias, — vyidi xerTviss, — vyidi ar-xots da vyidi xoSaras!~

gayidva nagulisxmevia ara marto pirdapiri gage-biT, aramed igulisxmeba erovnuli fenomenisadmi or-guleba, feriscvaleba.

leqsis lirikuli gmiri upirispirdeba am TviT-

mkvlelobis tolfas movlenas: `me aRar minda Tqveni libani, israeli da mTeli kamboja, me sakuTari dardi gamboWavs, me sakuTari boRma momSxamavs, Sen ki jibeze xelebs ifareb, me amitirda muxrani, ana~.

SemTxveviTi rodia erovnuli idealebis medroSee-bis — muxran maWavarianisa da ana kalandaZis xseneba leqsSi.

da bolos: `me rom gavyido, iyidi gana? me rom gav-

Page 34: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

34

giJde, momklavdi gana? me TvalebdaTxril did fres-kebs gicvli, mxrebCamokveTil am xerTviss gicvli im pirveladqmnil saocrebaze~ momiaxlovdi).

rogori iyo samSoblos momavalze poetis azri? grigol robaqiZe qveynis beds arwivisa da xoxbis,

mdevarisa — devnilis WrilSi gaiazrebda (mcvelni gra-

alisa). galaktion tabiZe ajamebda qveynisTvis Tavsdam-

tydar ubedurebebs da alvis xis, muxebis, baRis gadar-CeniT migvaniSnebda eris maradiulobaze, magram imasac aRniSnavda, rom gamudmebulma TavdacviTma omebma qar-Tvelis suli SiSiT, gansacdelis molodiniT dadaRa da mas mSvidobis drosac faTerakebi elandeboda (as-

pinZa). galaktioni afrTxilebda ers: `Semoikribe gonT

siZliere, Torem gvianRa iqneba mere... ufro metad gam-

Wriaxoba iyos imedad~ (mSvidobis wigni). gonieri adamianebi miRweulis gamo TviTkmayofi-

lebas rodi eZleodnen, Zil-RviZlSi Tu sikvdilis win gamudmebiT fxizlobdnen, maRali, saqveyno idealebiT sunTqavdnen.

SemTxveviTi rodia, rom konstantine gamsaxurdias romanSi `daviT aRmaSenebeli~ Zlevamosili, kaspiis zRvidan Sav zRvamde gadaWimuli saqarTvelos Sem-qmnel daviT mefes sikvdilis winac ar asvenebda saqvey-no safiqral-sazrunavi da Zlevamosili samSoblos mesveurs taos kars momdgar TurqTa laSqari elande-boda. es iyo momavalSi geniosuri gadaxedva, gafrTxi-leba, rom miRweuliT tkboba, moduneba—miZineba ki ara, gamudmebuli safxizle-SemarTebaa warmatebis garanti.

saflavis miwaze, marjvenis moWraze rom fiqrobda, beJan xaraiSvils gzaze Camorigebuli xeebi `mwvane Suq-niSnad~ esaxeboda, win mamuls, mis gasavlel gzebs

Page 35: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

35

Wvretda: `.. ra dros sikvdilia, kidev erTgan gaWrian miwas... jer unda momWran marjvena da suli momTxo-von... mwvane SuqniSnad inTebian, gzaze xeebi, es imas niS-

navs, gaviaro, win mamulia! (gazafxuli). saocari leqsia yyayaCos wiTel furclebze dasmu-

li Savi wertilebis saxeSi amokiTxuli qarTveli kacis sicocxlis gansacdelebi da maradiuloba, aqac arse-bobis garantiaa tyvia, anu gamudmebuli brZola, sif-rTxile, rogorc yofili, ise mosalodneli faTerake-

bidan gamomdinare:`yayaCos wiTel da Txel furclebze Savad naferi Savi wertili, ara aris ra, Tu ara tyviiT qarTveli kacis sisxlSi dasmuli misi sicocxlis mra-valwertili!~

brZolebma gadaarCina saqarTvelo da misi arsebo-bis safuZveli momavalSic brZolebi unda iyos, ara tyviiT, aramed goniT, ganWvretiT, sibrZniT, aseTia poetis daskvna Cveni yofna—aryofnis maradiul kiT-xvaze.

beJan xaraiSvili morwmune poeti iyo, zedmiwevniT icnobda biblias, iyo kargi analitikosi, xedavda, rom misi xalxi acda RvTiur gzas, ris gamoc daimsaxura sasjeli: `saqarTvelo umZimes gasaWirSia, magram ufro didi ubedureba mogvelis, Tu droze ar gamovfxiz-ldebiT da ar davadgebiT WeSmarit RvTiur gzas, rad-gan Cven varT uZvelesi marTlmadidebeli, yovladwmin-da RvTismSoblis wilxvedri da Tavis wiaRSi qristes kvarTis Semnaxveli eri, rac bevr rames gvavalebs RvTis winaSe. xolo dRes rac Cven Tavze xdeba, es aris sasjeli im codvis gamo, rac Cven xalxSi dagrovila!~

poeti mouwodebs mkiTxvelebs, mousminon ezra wi-

naswarmetyvelis sityvebs da Caufiqrdnen mis azrs: `aha, Semovitan, ambobs ufali, dedamiwaze ubedure-bebs, maxvils, sikvdils, SimSils da ganadgurebas, rad-gan wabilwa ukeTurebam mTeli dedamiwa da zRvars ga-

Page 36: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

36

dascda misi mavne saqmeebi. amitom, ambobs ufali, ar ga-vuCumdebi maT uRvTo saqmeebs, rasac mkrexelurad sCa-dian, aRarc maT ukeTurobebs moviTmen. aha! udanaSau-lo da marTali xalxi meZaxis me da marTalTa sulebi meZaxian gamudmebiT. Surs viZieb maTze da udanaSaulo-Ta mTel sisxls movkiTxav. vai wuTisofels da misTa mkvidrTa, radgan moaxlovda maTi Semmusvreli maxvi-li, samtrod aRdgeba tomi tomis winaaRmdeg da xmali iqneba maT xelSi... aRar Seibralebs kaci Tavis axlo-bels, maxvili saieriSod Seiqneba~.

Zvirfaso Tanamemamulev!, ase mimarTavda beJan xa-

raiSvili Tanamemamuleebs 1974 wels, riTac aSkara xde-

ba, rom igi jer kidev 30 wlis win grZnobda samSoblos momaval kataklizmebs.

samwuxarod, beJan xaraiSvilis poeziis bevri nimu-Si dakargulia, gauCinarebulia misi erovnul-religi-uri, filosofiuri problemebisadmi miZRvnili romani `sad marxia ZaRlis Tavi~, romelic, mis mcnobTa az-riT, axali sityva iqneboda qarTul prozaSi, magram Se-morCenili lirika gvarwmunebs maTi avtoris gansakuT-rebul niWierebaSi, riTac is Cveni literaturis did klasikosTa rCeulSi imkvidrebs adgils mokrZalebu-lad.

wiwamuris tragediis msxverplis — didi ilia WavWa-vaZis maRalmoralur, mamuliSvilur fiqrebs hqonda samudamo adgili baJan xaraiSvilis gulSi, radgan is iyo eris mamis triadis — `ena, mamuli, sarwmuneoba~ — erTguli msaxuri: `xsovnis ekrani gafatra elvam da binds gamoukrTa mTawmindis sanTeli, anZa, romelic ekranze aCvenebda saswauls ki ara, yvelafer imas, ra-sac fiqrobda kaci wiwamurTan, cxraasxuTi rom esro-

les gulSi~ (xsovnis ekrani gafatra elvam).

Page 37: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

37

`erT gazafxulsac ver moeswari, ise daTova Seni

mwvervali~, ambobs winaswarmetyveluri intuiciiT mo-madlebuli, samzeos naadrevad ganSorebuli beJan xa-raiSvili.

mamulis am erT—erTi gamorCeuli mecixovnis yov-lismxilveli Tvalebidan `wveT—wveTad Jonavda Cveni sisxliani, avi warsuli~, xolo poetis `gulis ZarRvebi mamulis sunTqvas~, mis majiscemas ayuradebdnen.

beJan xaraiSvilis mzera geniosi winapris—vaJa fSa-velas darad Wvretda eris sulis — `Camuxluli muxis~, xmeli wiflis satkivars da misi fesvebis darwyuleba, `Sindis Stos~ ayvaveba, mSobeli xalxis genetikuri ko-debis siwmindisTvis zrunva iyo poetis upirvelesi sa-fiqrali.

mtkvris mkerdze natvrisTvals — Tbiliss eTayva-neboda sxvaTagan uxilavis mxilveli da `ara oqros, fuls, saxls Tu daxls~, aramed saqarTvelos dRegrZe-

loba — maradiulobas SesTxovda ufals (mtkvari gve-

liviT Securda WadrebSi). sizmar—cxadSi amgzavreboda lokaluri Tu globa-

luri satkivrebi, xorcis qveyanaSi~ sulis taZrebs aSe-nebda, ver Serigeboda axlomxedTa ugunurebas, gadag-vareba — gadaSenebamde rom mihyavda eri da gafrTxile-bis zarebs rekavda qveynis av—kargis Semcnobi, sameufo gzas uCvenebda ufskrulSi moborialeT.

beJan xaraiSvilisTvis, bibliis kvalobaze, samSob-los paradigma iyo baRi, venaxi.

wminda werilSi orgvari baRi da venaxi gvxvdeba: mi-wiuri da zeciuri.

miwiuri venaxi da baRi ebraeli xalxis metaforaa:

Page 38: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

38

`cabaoT uflis venaxi israelis saxli da iudas saxlia, misi sanatreli nergi~ (esaia winaswarmetyveli, 4,7).

saxarebaSi `mevenaxe~ mamaRmerTia, `vazi WeSmariti~ — qriste (ioane, 15,1).

bibliis winaswarmetyvelTan ebraeli xalxia mor-

wyuli baRis adresati: `iqnebi morwyuli baRiviT da wyarosaviT, romlis wylebi arasodes daSreba~ (esaia winaswarmetyveli, 58,11).

zeciuri baRi uzenaesis, wminda sulebis, angelo-zebis savanea.

edemis baRi, romelic Seqmna RmerTma, ucodveli adamis da evas Tavdapirveli sacxovrisi iyo, sadac yva-oda sicocxlisa da cnobadis xeebi. pirvelma adamia-nebma boroti sulis waqezebiT igemes uflisgan akrZa-luli cnobadis xis nayofi da dakarges samoTxe, ukvda-

veba (dabadeba, 2,16,17). qarTvel klasikosTa saxismetyvelebaSi erT-erTi

upirvelesi adgili baRs ukavia. galaktionis `pirimzeSi~ `Zmebisgan~ gayofili `mo-

xuci baRi~ uZvelesi istoriis mqone qarTveli xalxis paradigmaa, `ZmebSi~ Cveni Crdiloeli mezobeli, avan-turisti, sxvisi miwebiT gaumaZRvari imperia igulis-xmeba.

terenti granelis erT leqsSi naTqvamia: `Zvel ba-Rebs daecnen qarebi yaCaRiviT da aikles foTlebi~ (Sens gaqcevas).

am konteqstis `Zveli baRic~ mravalsaukunovani warsulis mqone qarTvel xalxze, xolo yaCaRTan aso-cirebuli qarebi Cvens mosazRvre Crdiloel dampyro-bel monstrze migvaniSnebs.

analogiuri Sinaarsisaa dariaCangis baRi oTar Wi-laZis romanSi `gzaze erTi kaci midioda~.

Page 39: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

39

beJan xaraiSvili icnobda simboluri baRis pir-velwyaros da sagulisxmo saTqmels ukavSirebda am sa-xes.

am mxriv mravlismTqmelia misi leqsi `sizmari~, ro-melic Zalze aqtualur, erovnul da msoflio satkiv-rebSi gvaxedebs sizmriseuli xilvis moSveliebiT, radgan `sizmarSic, ocnebaSic Cven araraobaSi an caSi rodi vimyofebiT, aramed dedamiwaze, sinamdvilis sfe-roSi, oRond namdvil nivTebs sinamdvilis da aucileb-lobis SuqSi ki ar vuyurebT, aramed warmosaxvisa da TviTnebobis warmtac moCvenebebSi~.

ganarCeven `gancdilis, momaswavlebel, winaswar-

metyvelur~ sizmrebs (r. naTaZe, ra aris sizmari~, Tb. 19,48,gv.,56).

sizmars kavSiri aqvs ganwyobasTan: `sizmari pirov-nebis Sinagani mdgomareobis gamovlenaa, xSirad alego-riul, arapirdapiri, magram mainc Sinagani ZalebiT amoZravebuli da pirovnebiseuli~ (levi, nadiroba fiqrze~, Tb. 1982,gv. 112).

sizmars intuicias, winagrZnobas, aracnobiers ukavSireben z. froidi, k.g. iungi.

`winaswarmetyveluri sizmrebi, telepatiuri fe-nomenebi da sxva misTanani intuiciis sferos ganekuT-vneba~, gvanmcnobs iungi. is ganasxvavebs sizmris `pros-peqtul da kompensatorul funqciebs~.

`sizmris prospeqtuli funqcia momavali cnobieri warmatebebis aracnobieri anticipaciaa, winaswari var-jiSis, monaxazis an zogadi gegmis msgavsad.

`sizmari SeiZleba moicavdes garduval WeSmarite-bas, filosofiur debulebebs, iluziebs, velur fanta-ziebs, mogonebas, gegmas, anticipacias, iracionalur gancdebs, telepatiur xilvebs... sizmari zogjer sik-

vdil—sicocxlis sakiTxia~ (karl gustav iungi, anali-

Page 40: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

40

zuri fsiqologiis safuZvlebi, sizmrebi, Tb. 1995,gv. 305,209).

stefan cvaigi dostoevskis samyaros `Rrma da wi-naswarmetyvelur sizmars~ uwodebda, romelic `sinam-dvilesac ki jabnis, magram es mainc realizmia, sakuTa-

ri sazRvrebidan fantastikurSi rom gadasula~ (ste-

fan cvaigi, `fantastikuri Rame~, Tb. 1966, gv; 211). grigol robaqiZe SemoqmedebiT process `TvalRia

sizmars~ uwodebda, galaktioni — `ocneba—sizmars~, terenti graneli—`dedamiwis sizmars~.

beJan xaraiSvilma mravalnairi rakursiT ganWvrita saqveyno, aqtualuri problemebi, am SemTxvevaSi ki siz-mars daakisra mTavari saTqmelis gamoxatvis funqcia.

studentobis periodi.

leqsSi `sizmari~ saubari iwyeba baRze, anu mamul-

ze, yvavilebian ucxo molze, sadac vards surneleba

Page 41: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

41

daukargavs da boloks isxams, boloks ki vardis surne-

leba SeuZenia: `baRi vnaxe da sizmari erTad, yvavilTa ucxod naferi moliT, boloks vardebis surneli hqon-da, vardi SigdaSig isxamda boloks~.

vardi, yvavili bibliaSi uzenaesis paradigmaa: `yva-vilebi daCndnen miwis pirze, Jami galobisa moiwia da xma gvritisa ismis Cvens mxareSi~ (solomonis qebaTa qe-

ba~, 2,12). aseve, vardi, uxrwneli yvavili~ aris RvTismSoblis

metafora (daujdomeli yovladwminda RvTismSobli-

sa). leqsis bolokad gardasaxuli vardi diadis, mSve-

nieris, amaRlebulis damdablebis mauwyebelia. RmerTisuarmyofeli epoqis maxasiaTebelia galak-

tionis poeziis damWknari, gaTelili, gayinuli, gauCi-narebuli, gardacvlili, silaSi moqceuli vardis saxe-ebi.

terenti granelis lirikaSi `Soreuli yvavilebis~ Wknoba migvaniSnebs rwmenisgan gaucxoebas, radgan am SemTxvevaSic yvavili uzenaesis simboloa (`sicocxlis gradacia~).

beJan xaraiSvilis leqsSi isev sapirispiro movle-

nebi fiqsirdeba: `mze anaTebda, magram gzis piras muxa totebSi cremlad dneboda~.

sulieri mze mxolod wmindaT, naTlisken, sxivisken midrekilT unaTebT.

mze saRvTo saxelia: `mze da faria ufali RmerTi~ (fsalmuni, 84,12).

leqsis mravlismetyveli saxea cremliani muxa. ra-

ze migvaniSnebs igi? muxa eris, misi sulis simboloa konstantine gamsa-

xurdias `mTvaris motacebaSi~, `vazis yvavilobaSi~,

Page 42: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

42

grigol robaqiZis SemoqmedebaSi (`saubari kardus-

Tan~), galaktionis poeziaSi (`muxebi~). beJan: xaraiSvilis acremlebuli muxis saxeSi gven-

cnaureba eris sulis gansacdeli. vards surneleba gasclia, magram `mindvris oxSi-

vars~ etaneba narcisi: `plani, planio~, stvenda narci-si, mindvris oxSivars etaneboda~.

leqsis lirikuli gmiri cdilobs gons moiyvanos gondabindulni: `gons modiT—meTqi! — viyvire erTxel, vidre ar aris biWebo, gvian~...

magram waRma Semobrunebas ar apireben cdunebis morevSi CaTreulebi: `Cven qeSebi varT, Setydi mande-dan! — Caixavila xaxaSi xviam~.

arays daxarbebulni `cis nams~ emijnebian, `goime-

bad~ da `Sterebad~ naTlaven zneobis erTgulT: `arays moveliT, cis nams viRa svams, goimebad da Sterebad gTvlian~.

nami, cvari saRmrTo saxelia: `viqnebi cvari esrae-lisTvis, ayvavdeba, rogorc SroSani da libaniviT ga-

idgams fesvebs~ (esaia winaswarmetyveli, 14,3). cis namis ironiuli xseneba amaRlebuli idealebis-

gan gandgomis momaswavebelia. Sarl bodleri Tvreboda `RviniT, saTnoebiT, poe-

ziiT~ (iTrobodeT). galaktionTan gvxvdeba Troba `cisferi Rvinoe-

biT~, `dRis sielvariT~, poeziiT, fiqriT... poetebis mefes epyra `bedTan ardaridebis Tasi, alis Tasi, cec-xliani azarfeSa, sixarulis Wiqa~.

cecxli, ali, sixaruli saRvTo saxelebia. Tasi, azarfeSa, Wiqa—RvTismSoblis paradigmebia. beJan xaraiSvilis leqsis personaJebi Tvrebian ara

`cis namiT~ (rwmeniT), aramed aryiT, gonisdambindavi narkotikebiT.

Page 43: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

43

narciss, xvias ayolia iac, masac Tavi moaqvs modis mimdevrobiT: `mec modas mivdev! modi, makoce! — gamom-wripina buCqidan iam!~

aSkaraa erovnuli, tradiciuli, maRalzneobrivi idalebisgan, rwmenisgan gadaxveva, sameufo gzis daviw-yeba, TavdaRmarSi daSveba, rac baRis—xalxis jansaR na-wils ganadgurebiT emuqreba.

leqsis avtori keTilmosurne guliswyromas ver faravs, SeZrwunebuli amxels erovnul safrTxes. re-

ziumesaviT JRers misi ganacxadi: `RmerTma daswyevlos gadagvareba, ara da baRo, rogor miyvardi. Sevexe vards da boloki SemrCa — es Sen iyavi!~ (`sizmari~).

did, Rrmaazrovan safiqrals gvitovebs leqsis STambeWdavi saxeebi: bolokad gardasaxuli vardi, min-dvris oxSivars dawafebuli narcisi, xvia, ia.

Troba ara `cis namiT~, aramed aryiT, planiT. acremlebuli muxa. Cvens irgvliv trialeben maradiuli mzis naTels

ganridebulni, mindvris oxSivriT mowamlulni, bnel-Tan wilnayarni, gzasacdenilebi...

Tavisi epoqis (da ara mxolod Tavisi), Tavisi qvey-

nis (ufro sworad, sakacobrio) aqtualuri problemis mxilebis misia poetma sizmars daakisra, rogorc es klasikur mwerlobaSia (akaki, vaJa, galaktioni).

leqsi `sizmari~ axalgazrda avtors warmoaCens, rogorc did winaparTa kvalze maval, erovnuli idea-lebis msaxur, bibliis, klasikuri mwerlobis tradici-ebs naziareb, TviTmyofad, individualuri xelweris Semoqmeds.

Page 44: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

44

beJan xaraiSvilma socializmis epoqaSi icxovra,

roca damoukideblobawarTmeuli Cveni samSoblo didi sabWoTa imperiis kedlebSi iyo CaSenebuli.

XX saukunis 70-ian wlebSi daiwyo saqarTvelos erovnuli TviTSegnebis amaRlebis axali etapi, Tavi-suflebisken swrafva, disidenturi moZraoba zviad gamsaxurdiasa da merab kostavas mesveurobiT. beJan xaraiSvili maTi Tanamoazre iyo. samwuxarod, samives tragikuli bedi xvdaT wilad.

beJan xaraiSvils, rogorc WeSmarit mamuliSvils, Zils ufrTxobda sxvisi teritoriebiT gaumaZRari im-periuli monstris politika, mis mier Cveni erovnuli saxis waSlis mcdeloba.

leqsSi `SeciebiaT mTaSi Releebs~ swored mglis madiT cnobili, daundobeli yinulovani mezobeli Ca-safrebia patara, mravalsaukunovani warsulis mqone qveyanas, romelic moazrebulia Rvinias saxiT: `korto-xis mglebi fatraven Rames da molandebiT zmuis Rvi-nia, SeciebiaT mTaSi Releeebs,—barad mirbian~.

mglis saxisadmi interesi vlindeba rogorc xal-xur SemoqmedebaSi, ise bibliaSi, klasikur mwerlobaSi.

mgeli ormagi simboloa. bibliaSi ama qveynis Zlierni avlenen mglur in-

stinqtebs, mglur sisastikes: `SeTqmulni... winaswar-metyvelni lomebiviT brdRvinaven. mTavrebi mglebiviT glejen nedavls, sisxls Rvrian, sicocxlis umwareben angarebisTvis~ (ezekiel winaswarmetyveli, 25,27).

Page 45: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

45

`gajiutebuli, wabilwuli, moZalade qalaqis... mTavrebi mbrdRvinavi lomebia mis SuagulSi, misi msa-julebi saRamos mglebia,dilisTvis Zvalsac rom ar toveben~ (sofonia winaswarmetyveli, 3, 1-3).

ioane RvTismetyvelis gamocxadebaSi wiTeli gve-leSapisgan movlinebuli, winaswarmetyvelebTan meb-

rZoli sami mxecia: ufskrulis mxeci, (11,7,13,14), RvTis-

mgmobeli zRvis mxeci (13,1,5), miwis mxeci (13,11), romle-bic Tayvans scemen gveleSaps da qmnian uRmerTo impe-rias, romelic, komentatorTa mixedviT, sabWoTa kavSi-ria, xolo zRvisa da miwis mxecebSi moiazrebian xalxTa masebidan movlenili lenini da iatakqveSeli stalini (apokalifsi da dRevandeloba) (ioane—ioana, ra unda vakeToT, Tb. 1994).

miTologiaSi mgeli Zalis, daumorCileblobis sim-

boloa: `kidevac daizrdebian algeTs lekvebi mglisa-ni, ise ar amowydebian javri ar Wamon mtrisani~.

aseve, pozitiur WrilSi moixseneba mglis muxli. k. gamsaxurdias Tavis totemad mgeli miaCnda, rad-

gan TviTonac mgeliviT mouTvinierebeli iyo, misi ga-dabireba—gawvrTna verafriT moaxerxes komunistebma.

didi germaneli mwerlis—herman heses personaJi hari haleri tramalis mgelia, Sinagani gaorebisgan, kac—mxecis sawyisTa urTierTbrZolisgan gatanjuli martosuli, vidre ar moaTvinierebs Tavis arsebaSi mxecs da harmonias ar eziareba (tramalis mgeli).

mglebi urTierTdaundoblobiTac gamoirCevian. vaJa vSavelas moTxrobaSi `amodis, naTdeba~ mglebi

mgel totias cocxlad SeWamen. goderZi Coxelis roman `mgelSi~ mxecuri instin-

qtebis momZlavrebis xelSemwyobia totalitaruli sabWoTa imperia, romelsac mamali mglis sadari komu-nistebi marTaven, isini mglebad naTlaven TavianT Ta-namoazreebs, sikeTisgan clian maT, gacema—daundob-

Page 46: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

46

lobaSi wvrTnian da cxovreba gausaZlisi xdeba. sabo-lood, namglari adamiani ojaxis, jansaRi genetikuri kodebis, rwmenis wyalobiT isev adamianad gardaisaxe-ba.

msoflios istoriis gaazrebis Sedegad miRebul daskvnebs gvaziarebs SoTa niSnianiZe: `babilonidan, romidan, sulac ar vambob tyuils da kidev ufro Sori-dan mgluri kanoni ymuis. Senc dagkbens mgluri kanoni, verc Sen idgebi calke, romSi xar dabadebuli Tu gaz-

rdili xar algeTs~ (mgluri kanonis balada). beJan xaraiSvilis leqsSi Rvinias Casafrebuli

mglebi negatiur konteqsSia Casmuli. Rvinia, xari mravalgzis CaufiqrebiaT Zalis, gam-

Zleobis, Sromismoyvareobis, Seuvaloba—erTgulebis, qveynis msaxurebis simbolod.

`xars vgavar naialaRars, rqebiT miwas vCxver, vbu-buneb, RmerTo, samSoblo micocxle, mZinaric amas vdu-duneb~—ase iyo didi vaJa—fSavela asocirebuli xar-Tan.

`me var misani xari wiqara, Seni dvrita var, mamul—dedulo, zRapridan misTvis gamovipare, rom gemsaxu-ro da gierTgulo~ — acxadebda SoTa niSnianiZe da aqac mamul—dedulis msaxureba iyo `misani xaris~ misia (me var misani xari wiqara).

xars yovelTvis hyavda Casafrebuli kbilebalesi-li mgeli, amitom elandeba mamulis simbolod Cafiqre-bul Rvinias mgeli beJan xaraiSvilis leqsSi.

albaT, mTis Releebis barisken swrafvac araa Sem-TxveviTi.

nasaxlari, daTovlili, usaxuravo saxlis Camqra-li buxari yvelaze sasurveli, avi zraxvebis xelSem-wyobi adgilia sxvis miwaze dadarajebuli veragi, mglis madis mqone mtaceblisTvis: `TovliT aevso gu-

Page 47: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

47

li nasaxlars, buxari cxvirSi dumils ixrColebs, mTva-re zvinebis TeTri boxoxiT—wyalSi ixrCoba~.

Tovli, yinva, qari erovnul—politikur WrilSi, yinulovani qveynis avi zraxvebis dasaxasiaTeblad aqvs gamoyenebuli galaktion tabiZes. iisferi Tovlis, spe-taki Tovlis paralelurad, mis poeziaSi figurirebs uamindoba, Savi Tovli, arawminda Tovli, saukuneTa Tovli, mwuxare Tovli, msaxvrali Tovli, fifqiT mtroba, yinvaTa mfeni Tvalebi, yinulovani garemocva, `auxdenelTa dResaswauliT lurji yinuli~, TeTri qa-ri, wiTeli qari, Tovliani alva, Tovliani naZvi, gazaf-xulis Tovli, gazafxulze gayinuli nakaduli.

yvela es saxe po-

etebis mefesTan mi-maniSnebelia muxana-Ti mezoblis, Tov-lian — yinuliani im-periis satanur, mzakvrul politi-kaze, mis av zraxveb-ze. leqsSi `oforti~ galaktioni enigme-biT migvaxvedrebs, rom Cveni samSoblo CrdiloeTis avdri-ani, civi imperiis mi-er damonebulia da es monstri gvaiZu-lebs, Tavisi Tovli-an— yinuliani sa-

xelmwifo sakuTar samSoblod vaRiaroT: `... ra siCumea. rogor aCnia gzebs nakvalevi arsaamsoflo, rom sxva samSoblo ar gamaCnia... rom es Tovlia Cemi samSoblo~.

Page 48: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

48

marTlac, sakuTaris daviwyebas da Tavisi Tovli-an—yinuliani teritoriis samSoblod aRiarebas iTxov-da Cvengan `gaiZvera moyvare~.

ruseTis qar—yinvis, Tovlis, yinulis, yinuleTis asociacia uCndeba konstantine gamsaxurdias `dioni-sos Rimilis~ personaJs — konstantine savarsamiZes ru-seTis oficer slanskisTan Sexvedrisas.

goderZi Coxelis romanSi `mgeli ~ Savi wvima, wiTe-li Tovli, wiTeli gveleSapis movlineba migvaniSnebs veragi mezoblis av zraxvebze.

`CrdiloeTis wiTeli qari~ qris galaktionis poe-maSi `mogonebebi~, `Savi gulisnaRebiT savse~ qaria mis leqsSi `rogor ebrZodnen zarebs zarebi~.

`Tovlis Talxi~ anu igive Savi Tovli moaswavebs mosalodnel ubedurebas kolau nadiraZis leqsSi `25 Tebervali, 1921 weli~.

beJan xaraiSvilis leqsis `qaric~ da `Tovlis bara-Tebic~ simboluri xerxiT aqcentirebaa mtris mzak-vrul sulze, avbediT miznebze.

qari `SeSlili fostalionia~, `Tovlis baraTebs~ misamarTs urevs, sxvagan (Cvensken) agzavnis, xolo xva-

ni (imereTis sofelia) mdinare Zirulas xanjaliviT ecema gulSi: `qari—SeSlili fostalioni Tovlis bara-Tebs misamarTs uSlis, ormxriv Camoswvda xvani Ziru-las, ixanjla gulSi~.

e.i. `Tovlis baraTebi~ sxvagan, anu CvenTan Camoaqvs qars, rogorc avis mauwyebeli (Sdr. galaktionis `fif-

qiT mtroba~). Tovlic da qaric SeTanxmebulad reven situacias.

leqsis bolo striqonebi ufro xsnis qaragmas: `Sen Segymuian mglebi, sofelo, Seni xarebis cxel sisxls natroben, eWvi gZalavs da uyivi Svilebs: dagepatro-

non~ (SeciebiT mTaSi Releebs).

Page 49: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

49

mglis ymuili avis macnea, mgeli sisxlisRvras, xa-rebis xorcs daxarbebuli mtacebelia da adamianis mi-er migdebul, uyuradRebod darCenil soflebSi sakbi-los moxelTebis meti Sansi aqvs.

leqsis pirvel strofSi gamovlenili SiSi, eWvi bo-

loSi ufro konkretdeba: mglebi, mtarvalni ara erT nasaxlars, ara erT sofels, aramed mTel qveyanas Se-mosjarvian da Tu patronoba ar gauwies Svilebma, Tu ar gamofxizldnen, am garemos sxva Caigdebs xelSi, mis naSierTa sisxlisRvrac garduvalia.

leqsi dawerilia sabWoTa imperiis zeobisas da, aS-karaa, ra didi TvalTaxedva gamoavlina misma avtorma, rogor ucdomlad ganWvrita mosalodneli safrTxee-bi, mtris Savi guli, jer kidev didi xniT adre, vidre samaCablos da afxazeTs agvaclida sisxliT gaumaZRa-ri gaiZvera moyvare.

varZiaSi. beJani meuRlesTan da megobrebTan erTad (marjvnidan pirveli beJanis mama — WiWiko xaraiSvili).

Page 50: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

50

kacobriobis xsovnas ar Sordeba erTxel ukve gan-

cdili warRvna, sicocxlis warxocva dedamiwaze adami-anTa codvebis gamo. bibliis mixedviT, mxolod wminda, uflis gziT mavali noe ixsna RmerTma, gaamzadebina ki-dobani, raTa yoveli sulieris TiTo wyvili gadaerCi-na. adamianTa modgmam am movlenidan rodi miiRo gakve-Tili, igi isev ver uZlebs gamocdebs, isev ukuRmarT gzebze dgas da yurad ar iRebs RmerTis Tu bunebis gafrTxilebas.

beJan xaraiSvili morwmune poeti iyo, TviTSecnobis, eris misiis Secnobis, misi daniSnulebis gagebis survi-liT movlenili WeSmariti moazrovne da Semoqmedi.

poets gacnobierebuli hqonda codvebis Tu sike-Tis sazRauri, bibliuri warRvnis gakveTilis mniSvne-loba da Tavis TanamedroveobaSic elandeboda qariS-xali, yornisferi zeca, noes kidobani da cdilobda mo-

salodneli ubedurebis jvriT mogeriebas: `napirs da-uSina qariSxalma Tovlis gundebi — Toliebi da zeca TvalebSi Cayornisferda... vaiTu didi movardes wya-li—jvari aqaurobas, jvari aqaurobas—ram gamaxsena noes kidobani? ~(eWvi).

am striqonebis gacnobisas ar SeiZleba ar gagvax-

sendes 2015 wlis 13 ivnisis wyaldidoba TbilisSi, ia-varqmnili quCebi, saxlebi, adamianTa msxverpli. es un-da aRgveqva, rogorc didi da saWiro gafrTxileba, mag-ram sulierma sibecem ar mogvca saSualeba, gvexila ubedurebis niSnebi.

Page 51: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

51

ioane RvTismetyvelis apokalifsis xilvebic ar Sordeboda poetis TvalTaxedvas, rogorc wminda we-rilis uebro mcodnes, mis mogonebaTa skivrSi, albaT, CaZiruli atlantidis saxec gakrTeboda.

uzenaesi mudmivad gamocdas uwyobs, gansacdels umzadebs adamianebs, xan anebivrebs, xan aCoqebs, Ror-mucelobas ar apatiebs, zomierebis grZnobas unergavs, raTa movlenebidan saTanado daskvna gaakeTos da am wvrTna—faTerakebSi gonierebiT, zomierebiT, imediT imarjvebs: `Tu ram sadme meti Sevsvi, gadmomdinda cxvirSi Zmarad, es cxovreba bagiria, xan davZlie, xan damZala. oqros Citi mofrenili bevrjer Tvalwin ama-cala, fexi wavkar, waviCoqe, sulis moTqma ar macala, xan alersiT manebivra, xan damagdo baRSi calad~...

dakvirvebuli poeti Seicnobs am wyaloba—gansac-

delTa mniSvnelobas: `es cxovreba bagiria, xan dav-Zlie, xan damZala, xan cxel-cxeli puri momca, xan maW-mevda civ mWads mcireds, eh, cxovrebav, ver gadag-

vZlev... Sen ors ebrZvi — me da imeds~ (es cxovreba). arseboba sikeTe-borotebis Widilia, warmateba —

xelmocarulobis monacvleoba. RmerTma adamiani bed-nierebisTvis Seqmna, sicocxlis xis nayofi agema, uk-vdaveba mianiWa, oqros Citi mouvlina sixarulis mac-ned, magram didi gamocdac mouwyo, bagirs daamsgavsa cxovreba, romelic xan daiZleva, xan ara. radgan adami-ans daaviwyda zomiereba, RmerTisgan akrZaluli cno-badis xis nayofic miayola sicocxlis xis nayofs, sata-nisgan cdunebulma da arc moinania, ris gamoc, Rmer-Tma samoTxidan gamoaZeva pirveli adamianebi — adami da eva. adamianma ar unda daiviwyos Tavisi SesaZleblobis sazRvrebi, akrZaluli da nebadarTuli, zomiereba da imedi unda ifaros farad, maSin ar gadaiCexeba da war-matebis garantias moipovebs.

beJan xaraiSvilis Semoqmedeba sikvdil—sicocxlis

Page 52: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

52

saidumlos, miRmuri samyaros. saidumloebebis ZiebiT, ukvdavebaze fiqriT gamoirCeva.

poets xelewifeboda `xorcis qveynis~, nivTis, sag-nis, fulis gamfetiSebeli qveynisa da sulis qveynis, `sulis saydris~ garCeva, gulwrfelad msaxurebda ma-Ral idealebs, misTvis ucxo iyo pragmatuli survile-bi, magram irgvliv `sulis simZimes~, `xorcis JeJvas, erTgulebis nacvlad, gacema—gayidvas xedavda, misive sulierebis taZarSi danas lesavdnen ukeTurni, mis mi-er dalaSqrul mwvervalebze gazafxulis mze ki ara, Tovli da yinva iyo, dakvirvebuli Tvali da ynosva var-dis saxiT movlenil arsebaSi Smoris suns SeigrZnobda, nugeSad ki rCeboda sinamdvilis swori Secnobis, saku-Tari simarTlis rwmena, rac misi maradiulobis garan-ti unda yofiliyo.

leqsi `mravalJamier, Cemo beJana~ cxovrebiseuli siavis, Ralatis, gautanlobis pirispir darCenili mar-

tosulis RaRadisia: `ar dagklebia gaCenis dRidan su-lis simZime, xorcis JeJva da mainc icani, vin ra feria, mravalJamier, Cemo beJana! mTeli qveyana rom anacvale, imaT gagcvales, Seni kvnesame da im saydarSi, Sen rom aRmarTe, gagineben da danebs lesaven... Taflic, o, Taflic, xedav? gemwaris. erT gazafxulsac ver moeswa-ri, ise daTova Seni mwvervali~.

satrfos siaxloveSic ara vardis, aramed Smoris sunis SegrZnobi askvnis: `da mainc gaswi, nu daidardeb, gzad Tu arasdros gamogidara, xom gaicani, vin ra fe-

ria?! mravalJamier, Cemo beJana!~ ratom akviateboda axalgazrda, sicocxliT savse

poets sikvdilis landi, naadrevi aRsrulebis molodi-ni, ratom emzadeboda is ase naadrevad miRmur samyaro-

Si gasamgzavreblad? raki adamiani mokvdavia, sikvdilze fiqrsac ver ga-

eqceva.

Page 53: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

53

arsebobs azri, rom `... unda vweroT sikvdilze, un-da vifiqroT masze, aranakleb imisa, adamianebi siyva-

rulze rom fiqroben~ (m. zoSCenko, mzis amosvlis win, gonebisaTvis, Tb. 1986,gv.213).

es problema awvalebdaT sofokles, bairons, mopa-sans, Cexovs, tolstois, dostoevskis, goeTes, galak-tions, t. granels, g. Coxels.

`alersian dReSic~ `sikvdilis zRapari~ ewveTeba suls: `alersiani Semodgomis dRe mevleba gars, niavi miTxrobs ucvlel zRapars, sikvdilis zRapars~ (ga-

laktioni, `ukanaskneli dRe~). sikvdilis simReras ismens poeti edemis baRis xis—

urTxmelis totisgan: `totma, romelic sibneles er-Tvis, didi xania im xiT, urTxmeliT, mxolod sikvdili imRera SenTvis, bnel ganaCeniT gamouTqmeliT~ (galak-

tioni, `iare gzaze~). ukvdaveba araa miwierTa xvedri. miRmurSi gadaxed-

vis survili ki cnobierebis gamdidrebas, moraluri Rirebulebebis mignebas emsaxureba, rogorc dantes `RvTaebriv komediaSi~.

`mravali sikvdilis gancdaze~ saubrobda nicSe. Sarl boderis `Rrma ocnebis Tanaziari~ iyo sikvdi-

li — `Zveli kapitani~, romelic `qvesknelis bWeebisken~ miuZRvis adamians `ucnobSi rame axlis~ moZiebisTvis (mogzauroba, `borotebis yvavilebi, Tb. 1992, gv. 222).

bodleri mogzaurobda hadesSi, icnobierebda mij-nurTa, upovarTa, xelovanTa sikvdils, iziarebda gar-dasxeulebis, sulis ukvdavebis Teorias, riTac amar-cxebda tragizms.

goeTe sikvdils `Zmas~ uwodebda `faustSi~: `...da Cveni Zma sikvdili Cvensken moipareba~:

sikvdils `mokeTed~ Tvlida frensis bekoni, galak-

tioni `Zmad~: `sikvdils me rodi SevuSindebi, igi — Zma

Page 54: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

54

mudam Cvens mxarezea, me meSinia imgvar sicocxlis, sik-

vdils rom hgavs da uaresia~ (neapolSi). sikvdil-sicocxlis maradiul gamocanas ase epasu-

xeboda vaJa-fSavela: `RmerTma giSvelos sikvdilo, si-cocxle Svenobs SeniTa~.

`sikvdili Cveni cxovrebis idumal etratze aRbeW-dili meSvide beWedia, Cveni sulis ukanaskneli wrToba, ukanaskneli omi, moucilebeli meabjre~, acxadebda k. gamsaxurdia.

galaktionma SeigrZno `sio, saimqveynio da saim-soflo~, dainteresda `yofnisa da aryofnis wignebiT~, Seqmna Taviseburi sikvdilis saxelmZRvanelo, Tavisi `Savi wigni~ da vardisfrad gardasaxul sikvdilis gza-ze `SuqTa kamaras~, `did saidumlos~ miesalma.

terenti granelma moiaxlova da gaiSinaura sikvdi-li, iwama sulis maradisoba, `mesame gzas~ miapyro mze-ra da Tavis samSoblod dasaxa `laJvardebi cisferi~, sikvdilis SiSi daZlia imis imediT, rom `sikvdilia si-cocxleze meti~.

galaktions da terenti granels swamdaT `sulis gaRviZeba~, sulis maradiuloba, gardasxeulebis Teo-ria, sulis maradiuli mogzauroba xilul Tu miRmur samyaroSi.

`ukvdaveba mxolod iseT adamians daumkvidrebia amqveynad, vinc maRali grZnobis saxeliT cocxali zia-rebia sikvdils. gza, ukvdavebisTvis mimavali, mudam sikvdilis arkis qveS gaivlis~, miiCnevda konstantine gamsaxurdia.

`sikvdilze fiqrebs~ `sibrZnis dedas~ uwodebda merab kostava, sikvdils ar miiCnevda borotebad, Tavis samSoblod zecas, Semdeg miwas da saqarTvelos miiC-nevda.

`mTeli Cveni amqveyniuri sibrZnis, mTeli Cveni bWobisa da msjelobis saboloo daniSnuleba is gax-

Page 55: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

55

lavT, rom gvaswavlon, rogor davaRwioT Tavi sikvdi-lis SiSs~, werda frensis bekoni.

sikvdilis SiSis daZlevis saSualebaa imis Segneba, rom igi `axali sicocxlis dasabamia~ (miSel monteni, `cdebi~).

studentobis periodi. saCxere. modi naxe.

sikvdilis Sexsenebis, sikvdilTan Seguebis mizniT egviptelebs dResaswaulis dros, saucxoo saWmel-sas-melTan erTad, darbazSi SemohqondaT mumia.

Zveli romaelebi gamarjvebebs qeifiT xvdebodnen, amave dros, adamianis saboloo xvedris Sexsenebis miz-niT, ar iviwyebdnen sikvdilis arsebobas, monadimeeb-

Tan monas Semohqonda ConCxi da Tavis qala SeZaxiliT: `memento mori! ~ (gaxsovdeT sikvdili!), raTa am aqtiT sazRvari dadeboda adamianis yovlisSemZleobis miTs.

Page 56: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

56

terenti granelma, romelic sikvdilis problemas gamudmebiT uRrmavdeboda, 1924 w. Tavis poetur kre-buls `memento mori~ uwoda, rac Zalze Rrmaazrovani Canafiqris Semcvelia. amiT igi afrTxilebda tiran xe-

lisuflebas, romelmac 1924w. ajanyebis monawileTa totaluri ganadgureba daiwyo da 6 aTasi qarTveli mi-waSi Caawvina. terenti graneli xSirad midioda awyuris quCaze, sadac ajanyebis monawileebi damarxes da dacva idga. gadmocemiT, daWrilebs ki ar mkurnalobdnen, aramed cocxlad marxavdnen da miwa iZroda, radgan jer kidev sunTqavdnen, samareSic borgavdnen omis ka-nonebis damviwyebelTa msxverplni.

sikvdilis moaxloebas mSvidad ver xvdeba is, vinc anderZdautovebeli midis am qveynidan (frensis beko-

ni, `sikvdilis Taobaze~). visac mravali amaRlebuli Canafiqri aqvs da sik-

vdilis aCrdils xedavs, bunebrivia, Tavis ausrule-bel ocnebebs sinanuliT eTxoveba, rogorc beJan xara-iSvili.

poets amqveynad rCeboda `ausrulebeli ocnebebi~, `leqsebis rveuli~, `cxovrebis ani da hoe~, `jer dauwe-reli striqonebi~...

gardacvaleba misTvis iyo caSi damkvidreba da sik-vdils ucqeroda, rogorc bedis gamocdas, gardasaxvas da darwmunebuli iyo, rom `zeciuri sagzliT~ — siyva-rulis TanxlebiT, maradiulobis savanes miaxlebuli, varskvlavad aenTeboda (... da vtoveb, vtoveb).

gvaxsendeba galaktionis analogiuri azri, sxva formiT, sxva stiliT gacxadebuli: `... Sen mxolod ma-radi simaRle giSvelis, ros Suqad mSobliur cas SeeSe-

nebi~ (dro).

Page 57: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

57

beJan xaraiSvils swamda, rom `guli samareSic imzi-

anebs, guli samareSic amRerdeba~ (ca rom mtredisfe-

robs). sicocxle dRegrZelobiT ki ara, adamianis gmiru-

li, suliT, misi mier datovebuli saqmeebiT, xelovne-biT izomeba. amis magaliTad esaxeboda mirza gelova-nis xanmokle sicocxle da beJan xaraiSvilma misdami miZRvnil leqsSi aseTi qrestomaTiuli sibrZne gaaJRe-

ra: `poetebi yvelaze adre kvdebian da poetebi yvelaze didxans cocxloben~ (xvedri poetTa).

beJan xaraiSvilis poeziaSi mravali ram aris winas-warmetyveluri, naadrevad ganWvretili, rogorc pi-rad cxovrebaSi, ise saerTo—sazogado problemebidan.

axalgazrda poetis mTeli Semoqmedeba aris SiSis daZleva, sikvdilis damarcxebis survili.

poetisTvis misabaZi magaliTia arsakiZis pirovne-ba, sveticxovlis taZris mSenebeli mklavmokveTili xe-lovani. TviTonac mzad aris, orive mklavis mosaWreli kedlebi aaSenos, sikvdili daamarcxos, an vaJas mTebSi daimarxos, raTa misma sulma xmeli wiflis fesvebi gaa-

nedlos: `... da vaSenebde gaRma — gamoRma orive mklavis mosaWrel kedlebs, rom samoTxeSi, gind jojoxeTSi TavTan dakluli sikvdili medos, anda vaJais mTebSi Cammarxa, xmeli wifelis sanedlo fesvad~ (natvra).

sikvdilis damarcxebis surviliT anTebuli, mama—papis rainduli sulis da sisxlis matarebeli xevsuria leqsSi orwyalTan Sedga SemTvrali xevsuri~: `orwyal-Tan Sedga SemTvrali xevsuri, `...qari xmel wiflis to-tebs arxevda... — erTi mec unda magkla sikvdilo... Tqva da Canislul xevebs gaxeda~.

TiTqos or mTas Sua ruxi kameCebiviT gawolili nislebi devis xaxasaviT emuqrebian poetis siWabukes: `dinjad alokes Zirulas talRebi ruxma kameCebma,——

Page 58: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

58

nislebma da or mTas Sua, rogorc nacnob devis xaxaSi inamcoxreben Cems siWabukes~ (dinjad alokes).

leqsSi `winagrZnoba~ mRvrie Rele, augis mTqmele-bi miacileben poets `usamarTlo da `ucxo mxareSi~, irgvliv qari TareSobs, sxivi gauCinarebulia, saydari mitovebuli, suli gvemuli, sicive, ugzoobaa mtanjve-

li, xolo ucxo napiridan uxmobs meborne: `ra sicivea, gzai ara Cans, kivis meborne ucxo napirTan, imas misru-lebs muxTali bedi, imas misrulebs, rasac dampirda~.

beJan xaraiSvilis idealia omSi gmirulad daRupu-li axalgazrda poeti mirza gelovani, romelmac ar icoda, ra iyo SiSi, xolo tkiviliT da sinanuliT mosa-gonaria feodaluri SuRlis, Suris gamo saqarTvelo-dan gandevnili raindi —giorgi saakaZe, romelic mo-saCveneblad sparseTis jars SemouZRva, viTom saqar-Tvelos dasamarcxeblad da gaugonari gamarjveba moi-pova momxdurze sparseTSi mZevlad datovebuli paatas msxverplad Sewirvis fasad (fulisTvis ki ara).

poeti wuxs, `sixaruls mudam sevda rom erTvis~ (ar gikvirs).

sikvdil — sicocxlis problemis originaluri ga-azrebaa leqsi `sanTlis ReriT~. viRac kvdeba, cocxle-bi ki asanTis ReriT kbilebs iCiCqnian, anu xorcis saW-melad emzadebian, xorcis mosaxarSad qvabebs amzade-ben, samfexa ZaRls cemiT istumreben, yasbebi danebis prialiT cxaddebian, sazvarakod gamzadebuli mozvre-bi amas erTmaneTs zmuiliT amcnoben da yelSi utokavT `erTaderTi sicocxlis nervi~. ai, ase, erTi SexedviT, naturalisturi, yofiTi suraTebis CvenebiT, qveteq-stebiT gvamcnobs leqsis personaJi mezoblis sikvdil-Tan, rogorc Cveulebriv ambavTan Sexvedras. kacebis alesili kbilebi, yasbebis danebis priali gvarwmunebs, rom aq zedapiruli aRqmaa sikvdil—sicocxlis da ara filosofiuri Wvreta, am idumali movlenis seriozu-

Page 59: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

59

li gaazreba: `asanTis ReriT kbilebi daiCiCqnes kaceb-ma, samfexa ZaRlma sanagves miaSura nacemma, saxlis kuTxeSi qvabebi Semodges muriani, danebis prialiT. Se-modgnen kacebi Surianni ...mezoblis qalebma saqme gai-Cines ZaZebis kerviT, — viRac momkvdarao, gadazmuvla mozverma mozvers da yelSi Setokda erTaderTi si-

cocxlis nervi~ (asanTis ReriT). poets aRaSfoTebs es Seguebuli sikvdili, adamianis

saboloo aRsasrulis dakavSireba mavanTa danayrebas-Tan, ara mwuxareba, aramed movlenis gamarTleba imiT, rom yvelani sikvdilis Svilebi varT: `samocs gadasdao, — Tqva erTma dananebiT, — ras izam, yvelani sikvdilis Svilebi varT, Tqva meorem da xelebi gaSala, RmerTma ac-xonos, — CaurTo mesamem, — aha, gviWamia xaSlama!~

leqsis avtori am sikvdilis Tanamdev movlenas warmoidgens, rom micvalebuls sisxlisferi mozveri unda daaklan daundoblad, ar emeteba Rvinia, eris, vaJkacobis, Sromis simbolod qceuli gonieri cxoveli da mouwodebs: `wadi, gaaswari tyisken, gaaswari, Cemo sisxlisfero mozvero, yelSi Cagiklaven sicocxles xanjlebiT, arc Sen dagindoben, oxero!~ (samocs gadas-

cdao). yoveli adamiani ganumeorebeli arsebaa da mis am-

qveynidan wasvlas, beJan xaraiSvilis azriT, Tan unda axldes sicocxlis Tu sikvdilis gonivruli gaazreba, xanmokle arsebobaSi Tavis daniSnulebaze, raobaze se-riozuli fiqri, miuxedavad imisa, brZeni tovebs am sam-zeos Tu ugnuri.

ilia WavWavaZem fuqsavat luarsab TaTqariZis sikvdls mTeli filosofiuri gansja Seageba adamianis daniSnulebaze.

beJan xaraiSvili ver egueba movlenaTa zerele aR-qmas, mas swadia yoveli movlenis ZirisZiris ganWvreta, ara mxolod sadReiso, samomavlo WeSmaritebis Zieba

Page 60: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

60

da povna. am SemTxvevaSi igi did winaparTa tradiciebis SemoqmedebiTi gamgrZelebelia.

leqsi `ZaRlis bedi~ am problemis WrilSi gaiaz-rebs erTgulebis, sikeTe—umadurobis, usulgulobis problemas. ZaRli, rogorc erTgulebis simbolo, leq-sSi patronis gulgrilobis msxverpli xdeba.

samfexa ZaRlis CamWknar ferdebSi SimSili Tvlems, rac patronis araadamianur xasiaTze metyvelebs, ZaR-li mainc erTgulad utevs Rames.

Sebralebis nacvlad, patroni qvebs imaragebs, sam-fexa ZaRli ki arsad gamqcevia. ugulo patroni cdi-lobs, male moiSoros koWli ZaRli, is ketavs fanjaras da TvalebiT Txris ZaRlis dasaflav miwas.

leqsi ase mTavrdeba: `jaWvis maxloblad ZaRlis sicocxles erTgulebaze daexrCo Tavi~.

ase gakicxa poetma sikeTesmoklebuli, ugulo, uma-duri patroni, romelmac ar daafasa erTguli ZaRli da qveteqstebSi igulisxmeba, rom aseT adamians arc TvistomTa sibraluli eqneba, arc adamianis fasi eco-dineba.

`gogolaurTas Seveswar xatobas, yelSi Caukles si-cocxle Wedilebs... dRes, ra Tqma unda, momiwevs daT-roba da saqarTvelos sisxliani, avi warsuli wveT—

wveT, TandaTan gamoJonavs Cems Tvalebidan~ (xatoba-

Si), wers poeti da umanko cxovelis sisxlTan erTad, samSoblos ubedo warsulSi daRvrili sisxli uSxamavs gunebas.

Page 61: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

61

sikvdilze fiqri, hadesSi mogzaurobis survili mokvdavi adamianis mudmivi Tanamdevia. srulyofa da ukvdaveba miwierTa xvedri rodia. mokvdavis mcdelo-ba, miRmurSi gadaxedvis survili mxolod cnobierebis gamdidrebas da axali moraluri Rirebulebis mignebis stimulia.

astraluri mogzaurobis unariT momadlebuli dantes xedva, suli mdidrdeboda miRmuri STabeWdile-

bebiT: `gamaxvilda aq Tvali Cemi da Semecnebac mkvidr niadags damyarebia~ (RvTaebrivi komedia, Tb. 1941, gv. 293).

`xilvis gaaxleba~, axal, samermiso cnobierebamde, amaRlebaa hadesis saufloSi Wvretis Sedegi dantes mi-xedviT.

sicocxleSi sikvdilis gancda, mis saidumloebebze fiqri rCeulTa xvedria. esaa piroba warmavlobis gama-radiulebisa.

`raTa iaraRi avyaroT sikvdils, CamovaSoroT mas idumalebis saburveli, davukvirdeT da TandaTan ga-vuSinaurdeT mas... ufro xSirad vifiqroT masze, vidre sxva rameze vfiqrobT~, gvirCevs miSel monteni.

`ar viciT, sad gvisafrdeba sikvdili, maS, modiT, yvelgan velodoT mas. sikvdilze fiqri Tavisufleba-ze fiqrs niSnavs. vinc mieCvia sikvdils, monobas gada-eCvia. vinc gvaswavlis, rogor movkvdeT, imavdroulad gvaswavlis, rogor vicxovroT~.

`sikvdilze fiqri Zalze sasargeblo ram gaxlavT~. `...sikvdili samyarouli wesrigis erTi nawilia. is

aris samyaros sicocxlis nawili~.

Page 62: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

62

`... sicocxlis xangrZlivoba dRegrZelobiT ki ar izomeba, aramed imiT, Tu rogor moixmareT igi~, wers miSel monteni, `cdebSi~.

frensis bekoni gvamcnobs: `suli, asxletili sxeu-lis artaxebs, TviTve maRldeba yoveldRiurobis aradCamgdebi, mihyveba Tavis warmmarTvel xels.

`...sikvdili arsebobisgan ki ar aTavisuflebs ada-

mians, martooden gardasaxavs mas~ (sikvdilis Taobaze). WeSmariti poezia sicocxlesTan erTad, sikvdilis

raobasac acnobierebda: `ar var mexotbe martooden si-cocxlis grZnobis, sikvdilis trfobac Semiqia, midi-debia~, acxadebda uot uitmeni leqsSi `himnebi sixaru-

lisadmi~ (balaxis foTlebi, Tb. 1966). Sarl bodlerisTvis `Rrma ocnebis Tanaziaria~

saflavi. sikvdili `Zveli kapitania~ da sasurvelia masTan erTad ufskrulSi danTqma, raTa `ucnobSi movi-

ZioT rame axali~ (mogzauroba) (`borotebis yvavilebi~, Tb. 1992, gv.222).

bodleri mogzaurobda hadesSi, icnobierebda mij-nurTa, upovarTa, xelovanTa sikvdils, iziarebda gar-dasxeulebis Teorias. sulis ukvdavebis rwmeniT sZlevda tragizms.

nicSesTvis `sad saflavni hgieben, hgieben aRdgoma-

ni~ (ese ityoda zaratustra, Tb. 1993, gv. 88). `da Cveni Zma sikvdili, Cvensken moipareba, acxadeb-

da goeTe `faustSi~. sikvdil—sicocxlis maradiul gamocanas ase epa-

suxeboda vaJa—fSavela: `RmerTma giSvelos sikvdilo, sicocxle Svenobs SeniTa~.

konstantine gamsaxurdiasTvis sikvdili `Cveni cxovrebis idumal etratze aRbeWdili meSvide beWe-dia, Cveni sulis ukanaskneli wrTobaa, ukanaskneli omia, moucilebeli meabjrea~.

Page 63: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

63

`sikvdils me rodi SevuSindebi, igi Zma, mudam Cvens mxarezea, me meSinia imgvar sicocxlis, sikvdils, rom hgavs da uaresia~, ambobda qarTveli poetebis mefe ga-laktioni. `artistuli yvavilebis~ avtorma SeigrZno `sio, saimqveynios da saamsoflo~, dainteresda `yofnis da aryofnis wignebiT~, Seqmna Taviseburi sikvdilis sa-xelmZRvanelo, Tavisi `Savi wigni~ da `vardisferi sik-vdilis gzaze~ `SuqTa kamaras~, `did saidumlos~ mie-salma.

terenti granelma moiaxlova da gaiSinaura sikvdi-li, iwama sulis maradiuloba da `mesame gzas~ miapyro mzera ...poets samSoblod esaxeboda `laJvardebi cis-feri~, `sikvdilia sicocxleze meti~, gvarwmunebda `me-mento moris~ avtori.

galaktionma da terenti granelma `sulis gaRviZe-bis~, astraluri mogzaurobis araCveulebrivi magali-TebiT gagvaognes.

`sikvdilze fiqrebs sibrZnis dedas~ uwodebda me-

rab kostava da acxadebda: `Cemi samSoblo zecaa Tavad, Semdeg es miwa da saqarTvelo~.

cnobilia, rom saaqao da saiqio erTmaneTTan kav-SirSia, micvalebulebi cocxlebs evlinebian da, piri-qiT, amqveyniurT hadesSi Wvretis unari miemadlebaT.

`mTeli amqveyniuri sibrZnis, mTeli Cveni bWobisa da msjelobis saboloo daniSnuleba is gaxlavT, rom gvaswavlon, rogor davaRwioT Tavi sikvdilis SiSs~, werda frensis bekoni.

sikvdilTan gabeduli damokidebulebiT, ukanas-knel sazRvarTan dgomiT da mis saidumloebaTa amoc-nobis surviliT, sikvdilis SiSis damarcxebiT cnobi-

lia ernest hemingueis cxovreba (sikvdilis da SiSis Se-

saxeb). kantisTvis ucnobi iyo sikvdilis SiSi, gogoli,

ekaterines favoriti potiomkini, dedofali elizave-

Page 64: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

64

ta petrovna, xelmwife mixail fedoroviCi, poeti al. bloki dambladacemulni iyvnen sikvdilis SiSiT.

SiSi aClungebs brZolisunarianobas, far-xmals ay-revinebs adamians da xSirad sikvdilis mizezi xdeba.

`aseT dros normis farglebSi~ adamians goneba un-da moevlinos mxsnelad, SiSi man unda daTrgunos.

`goneba, ideebi da amaRlebuli grZnobebi Trguna-ven SiSis grZnobas, amarcxeben sikvdils~, wers zoSCen-

ko (mzis amosvlis win, gonebisTvis, Tb. 1986). sikvdilisaTvis Tvalis gasworeba, sicocxleSive

masTan Segueba-gaSinaureba esaxeba k. gamsaxurdias Si-

Sis dasaZlev Zalad: `visac sicocxleSi ramdenjerme ganucdia sikvdili, misTvis sikvdilis idumaleba da SiSi aRar arsebobs, Tumca sicocxle adamianebs Tov-liviT adnebaT xelSi~.

arsebobs sikvdilis religiuri, miTologiuri, fi-

losofiuri (materialisuri Tu idealisturi) axsna. msoflios yovel did Semoqmeds ucdia miRmuris

fardis gadaweva da landeTis samyaros idumalebaTa Secnoba. am Ziebis mizania Semecnebis gafarToeba, rad-gan `Cven ucnobisa da dafarulis Ziebisas ufro uke-

Tesni, ufro mxneni da qmediTni vxdebiT~ (platoni, `me-

noni~, gv. 146). `filosofia, platoniseuli sityvebiT rom vTqvaT,

sikvdilisTvis mzadebaa, e.i. mas evaleba imdenad srul-yos suli, rom igi samudamod darCes ideaTa samyaroSi da gadaurCes mokvdavTa naklul qveyanaSi kidev er-

Txel dabrunebas~ (uiliam gaTri, `platoni~, berZeni filosofosebi, Tb. 1983, gv. 110).

yvela religiasa da idealistur filosofiebSi su-li ukvdav fenomenad aris aRiarebuli.

egvipturi da tibeturi mkvdrebis wigni warmoad-genda gardacvalebis saxelmZRvanelos. maTSi moTxro-bilia, Tu rogor unda Sexvdes adamiani sikvdils.

Page 65: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

65

aseTi krebulebi arsebobs amerikaSi (Жизнь после смерти, 1990)

gardacvalebis Semdeg adamianis fizikuri garsi ispoba, suli ki mogzaurobs da RvTaebriv sasamarTlo-ze wardgeba.

egvipturi micvalebulTa wignis mixedviT, sikvdi-lis Semdeg adamianis suls unda gaevlo ozirisis — micvalebulTa meufis samsjavro da ficiT unda emtki-cebina Tavisi ucodveloba. misi simarTlis Semmowmebe-li iyo simarTlisa da wesrigis qalRmerTi maati. mic-valebulis guli sasworze iwoneboda da Tu igi frin-velis guls gadaswonida, es codvilobis sabuTi iyo da mas demonebi STanTqavdnen. ucodveli ki RvTaeba anu-biss ialus mindvrebSi gadahyavda, raTa mzis RmerTis Tanmxlebi gamxdariyo mzian navze mudmivi mogzauro-bisTvis.

micvalebulTa codvebis uaryofis teqsti erT aseT muxls Seicavs: `me sufTa var, me sufTa var~ (Zve-li aRmosavleTis xalxTa istoriis qrestomaTia, Tb, 1990,gv. 130).

tibeturi wignis mixedviT, sikvdili aris cnobie-rebis gadasvla ufro maRal safexurze. aqac mTavaria RvTaebrivi sasamarTlo, sadac micvalebulTa mosamar-Tle, dxarma—radJa afasebs micvalebulTa saqmeebs karmis sarkis saSualebiT. sarkeSi irekleba gardac-vlilTa kargi da cudi saqmeebi.

manus kanonebSi (Zv. w. II da Cv. w—is IIs.) sikvdilis RmerTs ewodeba iama.

micvalebulTa samefoze arsebuli warmodgenebi Seqmnilia im adamianTa naambobis mixedviT, romelTac gadaitanes klinikuri sikvdili. sikvdilis sikeTe mdgomareobs imaSi, rom adamians STaagonebs amqveyniu-ri cxovrebis mcire drois gonivrul gamoyenebas, ama

Page 66: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

66

soflis warmavali arsebobis maRali idealebiT, wminda zneobiT gajerebis aucileblobas.

Staineris mixedviT, `Sav da TeTr gzebs~ Soris ar-Cevans ganapirobebs adamianis siwminde, misi ganviTare-

buli sulis simaRle (Staineri, `rogor miiRweva zena samyaroTa Semecneba~, Tb,1993, gv. 104-113).

beJan xaraiSvilis xanmokle sicocxle, misi suli ratomRac sul sikvdilze fiqrebiT iyo savse. rogorc Semoqmeds, didi survili hqonda, Seecno miRmuri sam-yaros saidumloebebi, magram iq darCena ki ara, sicoc-

xle da isev xilul samzeoSi dabruneba ewada: `...am bo-lo dros saiqios ambebi Zalian mawuxebs. meSinia, rame cudi ar momivides. me minda movkvde, vnaxo saiqio, mag-ram iq ver davrCebi. ubralod, vnaxav da davbrundebi. vnaxav da davbrundebi~.

xevsureTis cadawvdili mTebiT da koSkebiT aRta-cebuli, veZas wyaroTi darwyulebuli, cdilobda am mxaris silamaze qaRaldze gadaetana, cdilobda moeT-vinierebina, leqsis artaxebSi moeqcia sityvaTa zRvau-ri, mere ki CaeZina da sizmarSi zRvis napirze aRmoCnda ubis wignakiT da avtokalmiT. zRva gayinuli iyo. zRvis dasalierze ki uamravi mze enTo, zogi amomavali, zo-gi—Camavali. gayinul talRebs mimwuxris feri ido, rac SiSs iwvevda. mere zRva mzeraSi gadna da dasalier-ze naxevrad Casuli gamoCnda.

Semdeg moxda saocari ram. zRvis napirze, uamrav xalxTan erTad, is da misi Tanatolebi idgnen ubis wig-nakebiT da avtokalmebiT.

zRvis talRebze zRvaTa da saukuneTa miRmidan RmerTkaci gamoCnda da rom gaigo, napirze qarTvelebi ariano, Sewuxda maTi simciriT, ram dagabeCavaT, ram dagakninaTo. RmerTkacma miwas akoca. oTxi uxucesi mi-egeba, dauCoqa TavdaxriT. rusTvelma yvela wamoayena.

Page 67: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

67

`vefxistyaosnis~ avtori gaicnes akakim, iliam, vaJam, galaktionma.

roca galaktioni leqss kiTxulobda, zRva boboq-robda, tiroda rusTveli, tiroda xalxi. roca kiTxva daamTavra, zRva dacxra.

rusTvelma ikiTxa, Tu vin iyvnen napirze Tavmoyri-

li bavSvebi. akakim upasuxa: eseni patara poetebi arian, leqsebze CaliCoben, kalmebi daaqvT, mxatvrul saxeebs iniSnaven, eZeben da isev iniSnaven, mere dajdebian da Rameebs sityvebis SerCevaSi atyemlisferebeno. leqsze imdens wvaloben, imdens aSalaSineben, rom gaTenebisas TeTri leqsi rCebaTo.

rusTvels leqsebi waukiTxes axalgazrdebma. yvela leqsi zeciT iwyeboda da zeciT mTavrdeboda. mSrali sityvebis raxaruxiT sanapiroze mtveri dadga, zeca SeinjRra. rusTavelma SeaCera isini da oxvriT uTxra: `didTa ver mohklavT nadirTa~... ubis wignakebi da sa-werkalmebi yvelas waarTva da miwiT dauTxupna, ubis wignakebi ki zRvaSi gadauyara.

~ — visac kalams davubruneb, wera iman gaagrZelos, vinc ise darCeba, Tavisufalia am xelobisgan. leqsi verc yanas momkis, verc gagaZRebs da leqsma SeiZleba yanac momkas da kidec gaaukvdavos poeti. leqsma SeiZ-leba samyaro aafeTqos, an daamSvidos~.

rusTavelma oTx axalgazrdas kalmebi waarTva da uTxra: `wadiT, moToxneT, momkeT. isic leqsia, simRe-raa, sixarulia~.

Semdeg oTxeulsac igive gaumeora. roca moTxrobis avtoris jeri dadga, rusTvelma

ikiTxa, es kalami visiao, Cemia! — wamoiZaxa axalgazrdam da xeli gauwoda, igrZno, rom avtokalams aZlevdnen.

es iyo yvelaze didi poeturi maestros nebarTva, wyaloba, rom wera gaegrZelebina, rac uzomo stimuli iyo axalbeda avtorisTvis.

Page 68: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

68

xevsureTSi cxovrebam, mTis rainduli bunebis xal-xTan urTierTobam, maTTan Sromam uaRresad Zlieri gaxada misi suli da sxeuli.

swored aq daesizmreba sakuTari sikvdili, damar-xva, saiqioSi moxvedra, Tumca `iqaurebi~ saiqios aqau-robas eZaxian.

sikvdilamde ZmasTan erTad vaSli da venaxi gaaSena. TviTve daeswro sakuTar gasvenebas. cremls aR-

vridnen deda, Seyvarebuli. jujam ubrZana, sikvdilze eloca, magram is ar da-

Tanxmda, razedac jujam uTxra: `Sen rom sikvdilze ge-loca, aqaurobas saerTod ver naxavdi... sikvdils jiu-ti xalxi uyvars, — siamovnebs, roca mas ejibrebian, edavebian, saxels utexen. icis, bolos TviTon rom gai-marjvebs da dammarcxebels daamarcxebs. sikvdils sa-bolood veravin morevia, Tu moindoma, sikvdili RmerTs moklavs. sikvdils ufleba aqvs, mTeli samyaro araraobad aqcios,... kacobrioba mospos... amiT Tqveni RmerTi mokvdeba, Semqmneli da Tayvanismcemeli ar eyoleba.samyaro darCeba, magram Semmecnebeli aRara-vin iarsebebs, Semecnebis gareSe ki samyaro da mis ir-gvliv arsebuli movlenebi araraobaa. araraoba da sik-vdili Zmebi arian.~

palmebis qveS, tbasTan isvenebdnen rusTaveli, ilia, akaki, vaJa, galaktioni. sikvdilma maTi vinaoba ar icoda, maT Rvawli da amagi mokvdavTaTvis daetovebi-naT, TavianTi saxelebic iq darCenodaT. isini usaxelo mkvdrebi iyvnen. usaxelo mkvdrebs sikvdili saxelebs ar arqmevs, tbis piras, palmebis ZirSi ajens da anebiv-rebso. es tba usaxelo mkvdrebisaa da masTan axlos sa-xeliani mkvdari ver mivao, uTxra jujam.

juja mkvdars ukuRma aToxninebda, razedac aujan-yda xalgazrda, yelSi wvda da daxrCoba moundoma, sama-

Page 69: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

69

giero silac miiRo. es juja ki ara, misi xevsuri mas-pinZeli anieli iyo.

mere diliT tyidan cvrian balaxze gamokuntruSe-buli Svlis nukri ixila, mTiels Tofi mohpara, vaznebi amoiRo da gareT gayara.

beJan xaraiSvilis Svili — laSa da rZali — xatia xatiaSvili.

Page 70: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

70

beJan xaraiSvilis SemoqmedebaSi gvxvdeba oreu-

lic, rac gvarwmunebs, rom mas warmodgena hqonda ada-mianis sawyisebze, amasTan, gamaxvilebuli intuiciac uwyobda xels, SeegrZno sakuTari arsebis idumali meo-re, adamianis bunebis Tandayolili Tu mere SeZenili negatiur—pozitiuri sawyisebi. Sexvedra oreulTan, TviTmxileba emsaxureboda mTavar mizans — zneobrivi ganwmendis aucileblobis Segnebis gaRviZebas da es ar iyo mxolod piraduli amocana, aramed zogadad adamia-nis bunebis ucdomeli Wvreta da sakuTari sulis, eris, zogadad kacobriobis TviTSecnobis impulsi.

iogebis filosofiis mixedviT, adamiani Sedgeba Svidi sawyisisgan. pirvelia fizikuri sxeuli. meore— astraluri sxeuli, mesame— prani anu sasicocxlo Za-la, meoTxe instinqturi Wkua, mexuTe—inteleqti, gone-ba, gansja, meeqvse — sulieri Wkua, ganWvretis unari, intuiciuri Wkua, meSvide — suli.

am Svidi sawyisidan yvelaze dabla dgas fizikuri sxeuli, is advilad aRsaqmelia da warmoadgens adamia-nis agebulebis uxeS nawils.

meore sawyisi aris astraluri sxeuli, romelic mWidrod aris dakavSirebuli fizikurTan, rogorc mi-si asli. astraluri sxeuli adridanve iyo cnobili, mas uwodebdnen `efirul sxeuls, fluidur oreuls~, ore-uls~. is fizikurisgan gansxvavebul wvril, Txel mate-rias warmoadgens.

astraluri sxeuli aris originali, romelzedac aris aSenebuli fizikuri sxeuli. calkeul SemTxveveb-Si isini SeiZleba iyon calcalke. Segnebulad maTi ga-yofa Znelia, magram maRali fsiqikuri ganviTarebis adamianebs SeuZliaT Seqmnan STabeWdileba fizikuri organoebis gareSe yofnisa.

Page 71: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

71

okultizmis mimdevrebs SeuZliaT Segnebulad ga-moyon TavianTi astraluri sxeuli da xiluli gaxadon is. naTelmxilvelebi xedaven astraluri sxeulis fi-zikurisgan gamoyofas sikvdilis momentSi.

Zilis dros adamianis `me~ fizikuri sxeulidan ga-dadis astralur sxeulSi.

umaRles samyaros ewodeba astraluri, romelSic Sedis sxvadasxva sibrtye.

xuTi fizikuri grZnobis paralelurad, adamians aqvs xuTi astraluri grZnoba, romlebic arian fiziku-ris originalebi. adamians SeiZleba hqondes meeqvse grZnobac, romelic iZleva telepatiur unars. fiziku-ri organoebis Sesatyvisia astraluri oreulebi.

adamians aqvs unari, astraluri sxeuliT gadaad-gilebisa nebismier simaRleze. es xelewifebaT okul-tistebs. zogierTebs SeuZliaT aracnobierad moimoq-medon es da moigonon, rogorc sinamdvileSi momxdari sizmari. okultistebi mogzauroben sadac surT, roca sxeuli ZilSia. maRali sulieri ganviTarebis adamia-nebs SeuZliaT gamovidnen TavianTi fizikuri sxeuli-dan astralur sxeulSi da daexmaron `daRupulTa su-lebs~.

astraluri sxeuli aris originali, romelzedac aSenebulia fizikuri sxeuli, mas uwodeben `suls~.

adamianis sikvdilis Semdeg `me~ stovebs astra-lur sxeulsac. is aris Txeli materiis gvami, okultis-tebis enaze mas hqvia astraluri Crdili, romelsac ara aqvs sicocxle, arc goneba da tivtivebs (Sdr. galak-tionis `suli motivtive~, `daviwyebuli Crdili~, `moC-

veneba cru munjad da yrud moare~). e. da n. rerixebi miuTiTeben, rom aCrdilebi iseve

realuria, rogorc Crdilebi qviSaze, adamians SeuZlia dainaxos Tavisi Tavi fxizlad da Tvlemis dros. as-traluri sxeuli materialuria, magram Txeli, mis Sem-

Page 72: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

72

Cnevas sWirdeba naTelmxilvelis unari, irwmunebian rerixebi (`aum~).

naTelmxilvelebi TavianT astralur sxeuls gzav-nian iq, sadac surT da mogzauroben mTel planetaze.

platonis mixedviT, nebismier materias gaaCnia Se-satyvisi ideebis qveyanaSi.

mistikosebis azriT, efiruli oreuli, eleqtruli suli agrZelebs arsebobas klinikuri sikvdilis Sem-deg.

adamians SeuZlia erTdroulad yofna or sxvadas-

xva adgilas (Sdr. t. granelis `aqac da iqac~). cocxal sxeulebs orgvari buneba aqvT. uxeSi sxeuli gvaZlevs siamovnebas uxeSi sagnebis-

gan. sulieri cxovreba, inteleqtualuri, esTetikuri,

moraluri mxareebiT gapirobebulia Txeli sxeuliT. is amyarebs kavSirs warsulsa da momaval movlenebs So-ris.

adamiani sxeulebrivic aris da sulieric. `me~, Semdgari sami garsisagan, ukvdavia, `arame~—

mokvdavia. suli ukvdavia, sxeuli — xrwnadi. mediumebis azriT, suli da astraluri sxeuli er-

Ti da igivea. sulier sxeuls aRweren, rogorc kvamls, gamWvirvale, yvavilovan Rrubels. mas gaaCnia Sors xedvis, sulieri xedvis usazRvro unari (Sed. galakti-

onis `sami feradi Rrubeli~). mistikosebis azriT, efiruli oreuli, eleqtruli

suli agrZelebs arsebobas klinikuri sikvdilis Sem-deg.

individs aqvs biologiuri SesaZlebloba, zogier-Ti formiT,, gauxangrZlivebeli droiT iarsebobs sik-vdilis Semdegac.

arian adamianebi, romlebic amtkiceben, rom micva-lebulebs xedaven.

Page 73: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

73

autoskopiis dros pirovnebas SeuZlia gaigonos, rogor esaubreba Tavisi oreuli, arigebs Wkuas, eubne-ba sawyens...

amerikeli mecnieri praisi aRwers SemTxvevas, roca klinikuri sikvdilis gadamtanma adamianma ixila Tavi-si fizikuri sxeuli saavadmyofoSi.

klinikuri sikvdilis dros jef berkerma moaxdina astraluri mogzauroba saavadmyofodan samsaxurSi, sadac is naxa TanamSromelma saavadmyofos xalaTiT da sisxlis wveTebiT. am faqtis siswore dasturda (Жизнь после смерти, м.1990 ст.217).

am dros, `sulieri sxeuli xedavs mis mier datove-bul sxeuls~.

oreulebiT dainteresebuli iyvnen romantikosebi, maT SeeZloT mogzauroba or samyaros Soris.

oreulTan Sexvedraze laparakobs goeTe `poeziasa da simarTleSi~ (I wignis II nawili).

xSirad sikvdilis mauwyebelia oreulis naxva. r. Sumani acxadebda, rom gardacvalebamde evline-

bodnen Subertisa da mendelsonis sulebi. astraluri gamosaxuleba iyo hamletis mamis aC-

rdili. goeTes `faustSi~ suli aCrdilis saxiT cxaddeba. `RvTaebriv komediaSi~ gvxvdeba `mistiuri aCrdi-

lebi~, sulTa landebi, adamis, virgiliuris aCrdilebi. dante xedavda sakuTar aCrdils: `Cemi aCrdili ga-

momeyo da kldes miadga~, `Cven vWvretT~ saxeTa CvenTa naCrdils~.

bodleri laparakobda sakuTari Tavis Wvretaze (mipatiJeba samogzaurod),`ganuyreli aCrdilis~ xil-

vaze (navsadguri).

Page 74: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

74

Jerar de nervali, giom apolineri saubrobdnen sa-

kuTar moCvenebaze, oreulebze (franguli poezia, Tb. 1984).

al. blokis, aTinas fetis, vl. soloviovis , a. belis poezia savsea oreulebiT (maradi dRe, T. 1984).

ilia WavWavaZes aCrdilis saxiT gamoecxada `saqar-Tvelos Tanamdevi, ukvdavi suli~.

k. gamsaxurdia aRwers Tavisi meore `mes~ movline-bas novelaSi`tabu~.

v. gafrindaSvilis poeziaSi yuradRebas iqcevs `oreulTa Syinvarebi, oreulTa rCeva, oreulTa dRe-saswauli, dueli oreulTan~.

t. granelis poeziaSi `landebis aseuli~ binadrob-da. poeti `Soridan~ xedavda sakuTar aCrdils, misTvis organuli iyo `sicocxle sxeulis gareSe~, anu astra-luri arseboba.

galaktioni xedavda gardacvlilTa sulebs, coc-xalTa oreulebs, Tavis meore mes, ciur arsebebs, `idu-mal meore saxes~, `mxilebis saxes~.

aRniSnaven, rom adamiani did gamocdilebas iZens sulis, oreulis drosa da sivrceSi mogzaurobis Sede-gad. amitom gvxvdeba ase xSirad astraluri Tu menta-luri oreuli sityvis ostatTa, xelovanTa Semoqmede-baSi.

beJan xaraiSvilis `usaxelo mkvdrebSi~ saintere-sod aris aRwerili oreulTan Sexvedra.

zRvis dasalierze, naxevrad Casuli mze moCans, moTxrobis personaJi (mTxrobel) mzesTan erTad dab-la iwevs miwaSi, miwaze ufro qvemoT.

qviSaze wamowolili oreuli dascinos, is ki Sve-las iTxovs.

oreuli amxels: `giSveli, oRond Seni sxeulidan gamouSvi: gveli, boroteba, Suri, SuRli, dacinva, miC-

Page 75: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

75

qmalvis niWi, yvelaferi, rasac dabla Cayavxar. moixse-ni niRabi~.

`braldebuli~ uaryofs, aseTi Tvisebebi ar gamaC-nia da romc gamaCndes, mainc ver gamovuSveb, me adamia-ni varo.

oreuli arwmunebs: `Sen Cemgan CamoTvlili yvela Tviseba gagaCnia, igi dabadebidanve dahyveba mokvdavs, Sen patara xar, patara da msubuqi, dabla sakuTari Ta-vis jojoxeTi gezidebao~.

bibliidan dawyebuli, gvelisa da gveleSapis para-digmebiT moiazreboda arsi borotebis, romelic mara-diulia.

dabadebis wignSi gvelis saxiT movlenilma satanam daakargvina pirvel adamianebs — adams da evas samoTxe da ukvdaveba(dabadeba, II, 15-17, III-1-24).

bibliaSi mravalgzis gvxvdeba gvelis, gveleSapis saxeSi personificirebuli boroteba.

esaia winaswarmetyveli gvamcnobs: `gvelis fesvi-dan gamova unars da misi naSieri mfrinavi gveleSapi iq-

neba~ (esaia winaswarmetyveli, 14, 29). RmerTi unasiT aSinebda ukeTurT: `aha, mogisevT

mounusxav unasebs da daggeslaven~ (ieremia winaswar-

metyveli, 8,10). gveli, veSapi igive antiqristea, urwmunoni mxecis

niSniT aRibeWdebian, nacvlad cxovelmyofeli jvrisa. wm. episkoposi egnate gvirCevs: `rwmenis maxviliT

mohkveTe Tavi am gvelebs, rogorc ki Tavisi xvrelidan gamosrialdebian~ (sityva marTlisa sarwmunoebisa, naw. III, Tb. 1993, gv. 236).

moTxrobis personaJs oreulis sityvebze cremlis niaRvari waskdeba, peSvs SeuSvers cremlebs, dalevs da gamococxldeba.

Page 76: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

76

ase Caatia mweralma didi filosofiuri saTqmeli am erT patara epizodSi, romlis mixedviTac, yvela adamiani daatarebs Tandayolil codvas, rac mas miwa-Si Ziravs da mizani is unda iyos, rom Seicno sakuTari Tavi, ebrZolo negatiur sawyisebs, ganiwmindo ukeTu-rebisgan, rac xels uSlis amaRlebas. mxolod ase SeiZ-leba miaRwio RmerTebis, angelozebis, wminda sulebis savanes.

gvaxsendeba dantes `RvTaebrivi komedia~, romel-Sic amqveynad miwieri, mdabali interesebiT mcxov-

rebT, saiqioSi misjili aqvT miwisTavis cqera: `radga-nac Tvalni arasodes migviqcevia simaRleTadmi, rad-gan vWvretdiT mxolod miwiers, marTlmsajulebam mogvisaja miwisTvis cqera~.

miwisa da cis mimarTeba, warmavlisa da maradiulis dapirispireba yovelTvis arsebiTia. `Cven pirdapir mi-waSi varT... CaTxrili. sruliad movwydiT zemiwier Za-

lebs~... wuxda rudolf Staineri da Segvagonebda: `ada-miani ar unda Seezardos miwas, ar unda daiZiros mas-

Si~(vardisa da jvris saidumloeba, Tb. 1994, gv. 269-270,273).

miwieri—zeciuri iyo akaki wereTeli, ilia xedavda saqarTvelos Tanamdev ukvdav suls, `miwas miwurad da cas ciurad miveTavazi~, werda vaJa—fSavela.

galaktionisTvis mTavari iyo `cis da miwis Sezave-ba~, `zeca mwyuria da miwa ambobda terenti graneli~.

`raa ciuri, Tu miwisac ar eqna Zali?~ — kiTxulob-da ana kalandaZe da kicxavda cis da ciuris damviwye-belT.

meoce saukuneSi, aTeizmis zeimisas uari eTqva cas, rwmenas, amaRlebul idealebs, magram rCeul erTeulT arasodes gauwyvetiaT kavSiri uzenaes sawyisebTan.

am rCeul erTeulTa Soris unda moviazroT beJan xaraiSvili, romelmac totalitarul sabWoTa imperia-

Page 77: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

77

Si icxovra, magram misTvis yovelTvis arsebiTi iyo su-liereba, siwminde, `ena, mamuli, `sarwmunoeba~, miwa da ca.

poeti xelgawvdili idga `mTis mwvervalze~, ro-

gorc `asafreni arwivi~ (gaxseneba), azris mwvervali iyo misi mTavari orientiri: `...fiqro gamiZex, — sadac micdis mwvervali Sori~ (rusTavo).

WeSmariti poeziis mTavar postulatebs — cas da miwas erTdroulad vipoviT beJan xaraiSvilis poezia-

Si: `... rom gamovcado cis siaxlove, miwaze bolo sun-

Tqvas vimeteb~ (...da vtoveb, vtoveb).

beJanis SviliSvilebi — gvanca da barbare.

Page 78: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

78

~...anda vaJais mTaSi Cammarxa, xmeli wifelis sanedlo fesvad~

beJan xaraiSvili

beJan xaraiSvili qarTuli klasikuri poeziis tra-

diciebs agrZelebda SemoqmedebiTad. misi upirvelesi ideali iyo fSaveli geniosi vaJa—fSavela. didi fSave-lis mimarTeba bunebasTan, misi mamuliSviluri ideale-bi, Tu gamorCeuli personaJebi, sulierebis primati mTavari gzamkvlevi iyo axalgazrda poetisTvis. didi winapris ganumeorebel xilvebs iTavisebda, did sti-muls iRebda originaluri gzebis gakvlevisas.

sulisa da xorcis mimarTeba vaJa-fSavelasTvis mara-diulisa da warmavalis, amqveyniurisa da saukunoebrivis dapirispireba iyo da upiratesoba yovelTvis maradiuls eniWeboda, suli unda yofiliyo xorcis mmarTveli, msa-xuri da ara piriqiT. wminda sulis amaRlebas, ayvavebas, vardiT dafarvas mieltvoda poeti: `xorco dahneldi, damWlevdi, sulo ixare, hlaRobde... sulo, ahyvavdi, amaRldi! dae, leSiTa vwvalobde. sulo, ahyvavdi, amaR-

ldi, vardebiT daifaria!~ (xorco, dahneldi). es maradiuli satkivari aforiaqebda beJan xaraiS-

vils. mas aRaSfoTebda, rom xorcis primati iyo ir-gvliv, adardebda eris udidesi tragediis — qveynis-Tvis `sisxlis gaTeTrebis~ molodini, rac sulis, su-

lierebis dakargviT iwyeba: `xorcis qveyanaSi xom ar davibade?! am kiTxvas aTasi kiTxva uerTdeba... mTas Zar-

Page 79: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

79

Rvi gauskda civ mdinareebad Tu saqarTvelos sisxli uTeTrdeba...~

da isev mravlismTqmeli finali: `Tbilisi Tvals xu-Wavs, mtkvars gulSi ixanjlavs, diaci ZaRlebTan seir-

nobs... da bolos: waxda saqarTvelo, — ambobs qaliSvili da amerikul sigarets abolebs!~ (waxda saqarTvelo).

vaJas sjeroda kargi gulis, sulis ukvdaveba: `karg guls ara hklavs buneba, Tan daaqvs ZvelisZvelada~.

beJan xaraiSvili ase exmianeba did winamorbeds: `guli samareSic imzianebs, guli samareSic ayvavdeba~.

beJan xaraiSvils adardebda `uqmad natexi~ Ramee-

bi, `xorciT vaWroba~ (sanapiroze). `xorcis qveyanaSi~ baxusis, mtvris, talaxis zeimia,

aq ucxoa mSvenierebis gancda: `noembris qarSi, Tbil xelisgulze, jer isev mwvane foTlebi geyara... da quCa quCa, mtverSi, talaxSi, yiviliT gxvdeboda xorcis qve-yana~.

nugeSi qristes mcnebaa: `da ara kacTa kvla~, ro-

melsac ase epasuxeba poeti: `ara xorc Wama~... vaJas vaJkacur suls exmianeboda mousvenari arag-

vi: `dawuxebulma aragvo, ro gnaxe, gavixareo, sruliad gamovicvale, welSiac avixareo. ra lamazia, wyeulo, Sen zvirTTa laRni Cqerani, gaafTrebulsa talaRasa kldes rom wauvlen Tqerani! Sen Tvals garideb maSina, mTebisken mwadis cqerani, uecrad momindebian bed-

kruls bedkruli mRerani~... (aragvs). beJan xaraiSvils axal suls STaberavs fSav—xevsu-

reTi, laSaris gora, vaJas Cangi, saqarTvelosTvis jvarcmuli `WaRara vefxvis~ molandeba iaxsaris fer-dobze, misi kai ymis ideali, bunebis wignad molandebu-li aragvis talRa, `giJi qalwuli~ da leqsis avtori barbacebs ara `lud-aryis suniT~, aramed saqarTvelos eSxiT: `Sen, fSav-xevsurTa giJo qalwulo, o, rogor

Page 80: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

80

gSvenis mtkvarTan wawloba, vaJas CangeTSi Caitkbe eg xma, Tu gudanisjvris mogaqvs wyaloba sveticxovel-Tan, jvarTan... miTxar, laSargors rai iTqmebis, kai yma-

Tagan, gana enebiT?! iaxsaris ferdobs Tu kvlav mihyve-ba WaRara vefxvi sveneb-svenebiT saqarTveloze jvar-cmiT!~

vaJa `nakadis Tmebze~ (`Tmebs ukuiyris nakadi~) ake-Tebda aqcents, beJan xaraiSvilis xilvaSic Tmebis aso-ciacias iwvevs aragvis talRa Tan momyoli lud-aryis suniT, xolo poeti barbacebs ara sasmeliT, aramed sa-

qarTvelos eSxiT: `marqvi, talRaa mkerds rom gito-kebs, Tu bunebis wigns ifurclav xelSi, mag Tmebs Camo-aqvT lud-aryis suni, Tu saqarTvelos vbarbaceb eS-

xiT, giJo qalwulo, marqvi! (aragvs). beJan xaraiSvilis leqsSi `neba—neba~ gvxvdeba `mTa-

Ta Tmebis~ saxe. `... xan mTaTa Tmebs gadaWorfavs Tofis baTqi~.

an: `mTebi CanCqeris sufTa sarkeSi Tmebs isworeb-

dnen, rogorc qalwulni~ (mTaSi). sxvagan ~... yelSenaTeTri sunTqaven mTebi~ (ar sCans

varskvlavi). `cvriani mTa~ iqcevs yuradRebas leqsSi `Semodgo-

miT~: `foTlis cremlSi tyis locvaTa cimcimi, cvrian mTaze cxvaris gadaTovleba~.

vaJaseburi harmoniaa beJan xaraiSvilis bunebis ma-

xasiaTebeli: `wyaro sisxls gadusxams Relis cisfer venebs da Zmas Caexveva Zmadnafici. am mTebs venacvale, am tyes venacvale, meti raRa damrCa dasafici! es Sen gimRerian zecis asulebi, muxav, Camuxlulo, gaixare!~ (`ca rom mtredisferobs~).

beJan xaraiSvilis leqsSi oxraven nislebi, qaris WorebiT gulsusti gvirila Robes miesveneba (luxumma ki ara).

Page 81: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

81

vaJasTvis aragvi `giJmaJia~, beJan xaraiSvilTan — `giJi qalwuli~.

kai yma iyo vaJas ideali, simarTlis, sikeTis, sam-

Soblos msaxuri (kai yma). `kai ymis~ gansaxiereba iyo beJan xaraiSvili, `gana

enebiT~, saqmiT~. bunebaSi kanonzomierebas, mis movlenaTa sis-

xlxorceul kavSirs Wvretda vaJa-fSavela: `... xevi mTas hgonebs, mTa-xevsa, wyalni tyeT, tyeni-mdinareT, yvavilni miwas da miwa-Tavis aRzrdilTa mcenareT da mxe xom yvelas mona var, pirzed oflgamdinareT~, (Rame mTaSi). `mona var, mona bunebis~ (gazafxuli) acxadebda geniosi mgosani.

sityvis did meufes Taviseburad exmianeba beJan xa-

raiSvili: `...o, mdelo iyo maSin ra dReSi, yvavilni hqondaT TmebSi Cawnuli, mTebi CanCqeris sufTa sarke-Si Tmebs isworebdnen, rogorc qalwulni. mTani sti-rodnen, wyalni sdiodnen, vewafebodiT ankara Sxefebs, maRliT mwvervalni Cven dagvcqerodnen, Cven ki vuc-

qerdiT, viT mona mefes~(mTaSi). aqac, rogorc vaJasTan, buneba mefea, adamiani—mo-

na, ufro swored, misi moTayvane. vaJas poema `baxtrionis~ gamorCeuli patrioti

personaJebis — luxumis da kvirias saxeebi elandeba be-

Jan xaraiSvils aragvisa da xoSaris mTis fonze: `lu-xumma ki ara — zecam iSiSvla xmali cisartyelis, kra-visfer Rrublebs gafatra yeli da aragvs aRmoxda ox-vra nislebis. kviria ki ara — qari amoiWra xoSaris mTas, miWor—moWora ambavi baris da gulsusti gvirila Ro-

bes miesvena~(luxumma ki ara). gaxalxurebuli, mTeli eris mier gaTavisebuli sa-

xea vaJa-fSavelas xmeli wifeli, misi fesvebidan amosu-

Page 82: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

82

li ylortebis isev ayvavebis molodini eris samomavlo ocnebasTan dakavSirebuli xilvebia.

beJan xaraiSvilis ocnebisgan ganuyrelia qarTul cnobierebaSi wiflis saxed damkidrebuli samSoblos xateba, xolo survilia — mis fesvad qceva. momavlis rwmenas ase gamoxatavs poeti: `isev iyvavilebs Sindis rto~ (ca rom mtredisferobs).

`xe tots misvamda CamoSlil Tmebze, Senc gaxdebio male poeti.. azrTa Stoebis sxva iyo JeJva~, `xe daikvne-sebs~, naTqvamia beJan xaraiSvilis leqsSi `rusTavo~.

vaJas SemoqmedebaSi loculobs tye, buneba, iremi... bunebas Tvalebi aqvs, xes, balaxs — cremli, xe kvnesis.

beJan xaraiSvili TiTqos vaJas TvalebiT xedavs bu-nebas, misTvis `xoxbisferi Tvlems TavTuxTa Tvaleb-Si~, foToli cremliania, irgvliv dahqris tyis locva. Tu vaJa xmeli wiflis fesvebidan amosul kvirtebs Seh-xaroda, beJan xaraiSvili Camuxluli muxis gaxarebaze ocnebobs: `erTi gaixede, qari ra dReSia, rogor gada-loka aremare, es Sen gimRerian zecis asulebi, muxav, Camuxlulo, gaixare!~

aqve, cis namiT gamomTvrali beberi muxebis dakoJ-

rili fesvebis imedi aqvs poets: `... da cis naJuriT ga-momTvrali beberi muxebi mTel Rames barbacebdnen da-koJril fesvebze~.

es tradicia usasrulod aris gamravalferovnebu-li beJan xaraiSvils poeziaSi. ayvavebuli Sindis rto, qarTuli mze, Cveni qveynis gaTeneba guls samareSic aamRerebs, ase swams poets: `rtoman Sindebisam iyvavi-la da mze CanCqarebis Tarze dneba, guli samareSic im-zianebs, guli samareSic amRerdeba. CvenSi ase icis mzis amosvla, CvenSi ase icis gaTeneba~ (ca rom mtredisfe-

robs). fiWvebTan guliT naTqvami locva—aRsarebis Zala

Page 83: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

83

mRvdelTan naTqvam aRsarebaze nakleb faseuli rodia: `rad minda mRvdeli, locva rad minda, me aRsarebas vityvi fiWvebTan da Zveleburad Seni naTeli sulSi Ri-

miliT SemoiWreba~ (n.g—s). beJan xaraiSvils eocnebeba didi siyvaruli, cerze

wiTeli mimino, orive mklavis moWris fasad aSenebuli taZari, xelovnebiT sikvdilis damarcxeba, anda vaJas mTebSi damarxva, xmeli wiflis fesvad qceva: `ise vi-natreb, Sorena gerqvas, cerze wiTeli mimino gejdes. da vaSenebde gaRma—gamoRma, orive mklavis mosaWrel kedlebs. rom samoTxeSi, ginda jojoxeTSi TavTan dak-luli sikvdili medos... anda vaJais mTaSi Cammarxa, xme-li wiflisTvis sanedlo fesvad... o, rogor minda Sore-

na gerqvas, cerze wiTeli mimino mesvas~ (natvra). samSoblos simbolod `beberi muxebic~ mouazrebia

poets (fexmZime zecas), `Camuxluli muxac~ (ca rom mtredisferobs).

beJan xaraiSvils esmoda `miwis yivili~ (meCaie da musikosi, xelnaweri), tyeebis lurji simfonia: `Seni TiTebiT nazad daxrili tirifis toti ukravs tyemle-bis lurj simfonias SeSlil morevis lurj firfita-

ze~(sadRac). SeigrZnobda verxvebis `mTrTolvare xelebs~: `ara

var marto, mTrTolvare xelebs Tavze misvamen Cumad verxvebi~ (baRSi).

`xeebis mklavebi~ da `totebis xelia~ leqsSi `ne-

lis~: `siTeTrem CasTvlima xeebis mklavebSi, qari mcems totebis xeliT~.

TiTqos ocnebis asrulebas amcnobs xeTa totebis alersi: `xe tots misvamda CamoSlil Tmebze, Senc gaxde-

bio male poeti~ (erTi xe vici rusTavis baRSi, xelnaweri). `imedis xe~, gzis xeebi `mwvane SuqniSania~, mamulis

Page 84: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

84

maradiulobis simbolo: `...mwvane SuqniSnad inTebian gzaze xeebi, es imas niSnavs, gaviaro, win mamulia!~

vaJasaviT cocxaliviT aRiqvams mTel bunebas, grZnobs xeebis suls: `Sebindebisas mocaxcaxe xeebis suli Semoapara qarma sarkmelSi da mZinar Tvalebs da-

acrica TeTri sizmari~(zamTris suraTi). sxvagan yuradRebas iqcevs `imedis xe~: `qari wivis

da imedis xes mainc ar vtoveb~ (enas ver vZrav da). er-

Tgan `yelSenaTeTri sunTqaven mTebi~ (ar Cans var-

skvlavi). did poezias usworebs mxars beJan xaraiSvilis uC-

veulo xilvebi: `Tovs da mdinaris gayinul enas Savi kbilebiT iWeren qvebi~ (sadRac).

an: `Tovs da mdinaris gayinul enas cems TeTri qari totebis xeliT~, `zamTari — Cemi TeTri Tolia~.

adamianuri gancdebi, urTierTobebi mTis saxes ukavSirdeba vaJas poeziaSi (`ialbuzi, ~, `myinvari~).

aRmafrenis cremliT savse mTa iqcevs yuradRebas beJan xaraiSvilis `salamurSi~: `tkbil-narnari aRmaf-reniT mTasac cremli mosdioda~.

erTgan mTebi qalwulebTan aris Sedarebuli: `mTe-bi CanCqeris sufTa sarkeSi Tmebs isworebdnen, rogorc qalwulni~ (mTaSi).

mSobliuri mTebi da tye wminda saficaria leqsSi `fexmZime zecas~: `am mTebs venacvale, am tyes venacva-le, meti raRa damrCa dasafici~.

beJan xaraiSvilis upirvelesi sazrunavia `... sam-

Soblos miwa mTebdagrexili~ (am Tbil miwaze). vaJas esmoda `mTebis gulis Zgera~ (aragvs). beJan xaraiSvilTan `yelSenaTeTri sunTqaven mTe-

bi~ (ar Cans varskvlavi), `mTas cremli mosdis~ (salamu-

Page 85: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

85

ri), `mTani stirodnen~ (mTaSi) `myinvaris gulis kenti simRera~ civ wyaros Camoaqvs (gergetis taZarTan).

vaJa naialaRari xaris saxiT gvevlineboda, beJan xaraiSvilisTvis Rvinia xaris saxeSia moazrebuli Cveni samSoblo, romelsac mglebi Sehymuian (SeciebiaT mTa-

Si Releebs). mTis trubadurs—vaJas simaRlidan, mwvervalidan

evlineboda STagonebis RmerTi—suliwminda, gaTavise-buli hqonda mTeli samyaro, mzis da mTvaris idumale-ba, muzebis mamamTavars emusaifeboda gadiadebuli su-

lis mgosani: `mTas viyav, mwvervalze videq, Tvalwin me-fina qveyana, gulze mesvena mze-mTvare, vlaparakobdi RmerTTana~.

vaJasTan `mTebma daxuWes Tvalebi~, beJan xaraiS-vilTan `yelSenaTeTri sunTqaven mTebi~.

klde, nisliani mTebi, mTis napralebi emSoblure-boda poeziis arwivobisTvis gamzadebul beJan xaraiS-

vils: `... davrCiT xelgawvdili mTis mwvervalze, dav-

rCiT asafreni arwivebi~ (gaxseneba). `gaxleCili mTis gulebia~ leqsSi `Cemi mamulia~. Tu vaJasTan `nisli fiqria mTebisa~, beJan xaraiS-

vilTan `mze ... nislis yanwebs etaneba~, `cvariani buCqi~ ki `wveTTa sinazeSi~, `TibaTvis qarSi~ `riTmebs gamoak-rTobs~.

es aris urTulesi, Rrma Canafiqris matarebeli sa-xe, romelic STagonebis movlinebas gvamcnobs.

`cvari~ saRvTo saxelia: `viqnebi cvari israelis-Tvis, ayvavdeba, rogorc SroSani da libaniviT gaid-

gams fesvebs~ (osia winaswarmetyveli, 14,6). qari, TibaTvis qari STagonebis momniWebeli su-

liwmindis simboloa, radgan muzis movlineba saRvTo niavis, saRvTo qaris moqmedebas ukavSirdeba.

Page 86: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

86

didi siyvaruliT, vaJasa da ana kalandaZiseburi interesiT da SemarTebiT umReris da aukvdavebs beJan xaraiSvili xevsureTs.

usaTuod WeSmariti poeturi saxea da qarTul kla-sikur poeziaSi daimkvidrebs kuTvnil adgils axalgaz-rda poetis TvaliT danaxuli xevsureTis aragvi, mTe-

bis ube da ruxi nislebi: `xevsureTs xmlisebr ielva aragvma da mTebis ubes Seasxipa ruxi nislebi~ (xatoba-

Si). leqsSi `gamoTxoveba~ xaxmati `miwis mzeqalia~. mravalnairad ixila poetma aragvi, erT SemTxveva-

Si, is `fSav-xevsurTa giJi qalwulia~, mtkvris `wawali: `Sen, fSav-xevsurTa giJo qalwulo, o, rogor gSvenis mtkvarTan wawloba~ (aragvs).

`Suafxos nislia~ leqsSi `neba-neba~. imereTis soflis Walaze mavals, xiblavs `simin-

debSi mTvaris Canamgaleba~, kldis CanCqerebis TvaliT Sesma (sinesTezia), xolo caze dawinwkluli varskvla-

vebi xevsurul Coxas moazmanebs: `...foTlis cremlSi tyis locvaTa cimcimi, cvrian mTaze cxvaris gadaTov-leba... miyvars xolme Cemi soflis Walaze simindebSi mTvaris Canamgaleba, kldis qvebidan gadmomduRar Can-Cqeris TvaliT Sesma da wyurvilis wvaleba... miyvars xolme xevsuruli Coxisebr gaSlil caze gadawinwkvla varskvlavTa~ (SemodgomiT).

rogorc winapari klasikosebisTvis, rogorc vaJas-Tvis, ana kalandaZisTvis, beJan xaraiSvilisTvis Zvir-fasia xevsureTi, mama—papis sisxlis matarebeli xevsu-ri, romelic qarSi xmeli wiflis rxevas aris miyurade-buli, is uSiSaria, sikvdilis damarcxebis surviliT atanili: `orwyalTan Sedga SemTvrali xevsuri, orive wyalSi orjer Caxeda, — Sen mama-papis sisxli migaqvis, — Semodudunes wylebma mkvaxeda~.

Page 87: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

87

qaris, xmeli wiflis fonze Zlieria sikvdilis Zle-

vis survili: `orwyalTan Sedga SemTvrali xevsuri... qari xmel wiflis totebs arxevda... — erTi mec unda magkla, sikvdilo... Tqva da Canislul xevebs gaxeda~.

SemTxveviTi rodia qarTan morkinali xmeli wiflis saxe, wifeli eris sulis simboloa, qari — masTan dapi-rispirebuli boroti Zala.

mTis, xevsureTis garemocvaSi, bunebrivia, poets agondebodes didi vaJa, xmeli wiflis saxeSi moazrebu-li samSoblo, mama-papis sisxli, boroteulis, sikvdi-

lis Zlevis survili (xevsureTi). xatobis gareSe ver warmoidgineba vaJas poezia. go-

golaurTa xatobaze daRvrili umanko cxovelis sis-xlis mayurebeli poetis — beJan xaraiSvilis Tvalebi-dan `wveT-wveTad Jonavs saqarTvelos sisxliani, avi warsuli~ (xatobaSi).

gvaxsendeba cxovelis sisxlis daRvris mowinaaR-mdege vaJas mindia, TanamedroveTagan gaucxoebuli k. gamsaxurdias mindia, romelmac dasaklavi cikani gaa-rida alesili danis patronebs da gulSi Caikra umanko cxoveli, goderZi Coxeli, mkerdSi Caxutebuli wminda kraviT.

beJan xaraiSvilis xilvas ar Sordeboda Suafxos nisli, laSaris gora, fxovis wyali, sajixve mTa, mTaTa Tmebi, xatoba, beri biWuris saxe, fic —vercxliT savse yanwebi (neba-neba).

xevis silamaziT, gergetis samebiT, CaZinebuli nis-

lebiT iyo gaognebuli: `...vnaxe gergetis sameba... dab-liT rom CamovdiodiT, nislebs eZina rweviTa, zog zur-

giT Camavitane, zog Camamyavda TreviTa~(werili mamas). did poezias usworebs mxars saocari poeturi xil-

va: `xevsureTs xmlisebr ielva aragvma da mTebis ubes Seasxipa ruxi nislebi~ (xatobaSi).

Page 88: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

88

vaJasTan `fiqris yorea~, beJan xaraiSvilTan — `fiqris karavi~.

vaJas dahbedebia `eklebze wola~, `eklis logini~, `nar-ekali~ (sicocxlem Sxami masmia). poeti Tanamokal-

meebs urCevs: `SiSvelis xeliT daglijeT nari-ekali mravali~ (Cvens mxcovan moRvaweebs).

eklebi, zRarbebi ar scildeba beJan xaraiSvils, magram eklebze sanTlebis anTebis, eklebze `damaise-

bis~ imedi aqvs mainc: `gulze miikar ekal—ukali, bage zRarbebis zurgiT aivse, me im eklebze sanTlebs avan-

Teb, im eklebzeve davimaiseb~ (Tavganwirva, xelnaweri). vaJa kicxavda sakuTari mama—papis kerisadmi gul-

grilT: `ra vuTxra imaT, vinc uTmobs sxvas mama—papis kerasa? ver argebs kacobriobas igi Tvis dReSi verasa~ (qebaTa qeba).

sakuTar saxlSi sxvisi galaRebis, stumar—maspin-Zlis rolis aRrevis mizezad damxvdurs saxavda beJan xaraiSvili: `Cems saxlSi rom maspinZlad damijeqi, Cems magier Wurs rom mixdi maranSi, Sexvedrisas gzas rom miTmob pirvelad, Sen ki ara, me vtyuivar amaSi~ (Cems saxlSi rom maspinZlad damijeqi).

vaJas swamda kargi gulis maradiuloba: `karg guls ara hklavs buneba, Tan daaqvs Zvelis—Zvelada~ (mwams, marad miwamebia).

beJan xaraiSvils sjeroda wminda guliT Seqmnili simReris ukvdaveba, poeziiT sikvdilis damarcxebis SesaZlebloba: `guli samareSic imzianebs, guli samare-

Sic amRerdeba~ (ca rom mtredisferobs). vaJas dardi eris ZnelbedobiT iyo nakarnaxevi, be-

Jan xaraiSvili itanjeboda samSoblos bedis varskvla-

vis gauCinarebiT: — `roca ara Cans bedis varskvlavi,

Page 89: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

89

fiqris karavze dardi daaTovs, sevda dabardnis~ (ar Cans varskvlavi).

`vicani, RmerTo samyaro,—es Seni danabadebi, — imi-

si avla—dideba da Sig sagzali nadebi: mboWavs, ar maTa-

visuflebs gars Semortymuli bardebi~~ (vicani, Rmer-

To, samyaro) brZanebda geniosi vaJa—fSavela. didi winamorbedis maradiuli gzis kvalze mavali

axalbeda beJan xaraiSvili cxovrebis av—kargis gacno-bierebas cdilobda da sikeTe—borotebis, samyaros fa-

ruli dinebebis Secnobas aRwevda: `ar dagklebia gaCe-nis dRidan sulis simZime, xorcis JeJva da mainc icani, vin ra feria—mravalJamier, Cemo baJana! (mravalJamier, Cemo beJana!).

gvanca xaraiSvili.

Page 90: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

90

sruliad axalgazrdam, 29 wlisam datova beJan xa-

raiSvilma es wuTisofeli da am xanmokle sicocxleSi ucdomlad ganWvrita warsuli, awmyo, momavali. utyua-ri intuiciiT gamoTvala is sabediswero Tu sasicoc-xlo procesebi, romlebic eris cxovrebis Tanamdevi gaxda.

axalgazrda poets didi analitikuri unari, guli-sa da gonebis Zala gamoarCevda, rac saSualebas aZlev-da zustad exila momavlis movlenebi, eris cxovrebaSi mosalodneli kataklizmebi, Tu sakuTari cxovrebis naaadrevi finali.

beJan xaraiSvili ar iyo efemeruli didebis maZie-beli. morwmune poeti kargad arCevda warmavals da ma-

radiuls, `xorciel sibrZnes~ da `RvTis madls~(pavle mociquli, II korinTelTa mimarT, 1,12).

bibliaSi `miwier, mSvinvier, eSmakeul sibrZnes~ upirispirdeba `maRlidan gardmovlenili sibrZne~, romelic `wmindaa, mSvidobiani, lmobieri, wesieri, wya-lobiTa da keTili nayofiT savse, miukerZoebeli da uTvalTmaqco~ (iakobi, 4,15,17).

`ara wuTisoflis sibrZne, aramed RvTis sibrZne, saidumloebaSi dafaruli~, acxadebda pavle mociquli (I korinTelTa, 2,6,13).

`sibrZnis sityva~ sulis madlia (pavle mociquli, I korintelTa, 12,18).

bibliis mixedviT, yovelgvari niWis, maT Soris, wi-naswarmetyvelebis unaris mboZebeli aris suliwminda (pavle mociquli, I korinTelTa, 12).

Page 91: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

91

mxolod `ubiwo sulebs~ xelewifebaT, ganWvriton momavali, gavidnen dedamiwis sainformacio velze, ro-melSic kodiviT Cadebulia sruli informacia samya-ros da cocxal arsebaTa Sesaxeb.

RvTis saxed da xatad Seqmnili adamiani umaRlesi kosmiuri gonebis matarebelia, Cveulebrivi Tvalisa da smenisaTvis uxilav—mousmenelis gagebis unariT ga-morCeuli.

rogorc aRmosavluri, ise dasavluri samyaros mxatvrul, religiur da filosofiur TxzulebebSi im-TaviTve arsebobda sainformacio velis cneba da ze-ganviTarebul, zneobrivi siwmindiT gamorCeul adamia-nebs exsnebodaT kosmiuri kavSiris arxi, energetikuli veli, erTdroulad amyarebdnen kavSirs miwier da ze-narul sivrceebTan, dedamiwis ionosferosTan. amis ma-galiTebia lao—Zis `dao de Zini~, `bhagavad—gita~, rajneSis `tantra~, dantes `RvTaebrivi komedia~, goe-Tes `fausti~, lirika, rilkes, aTanas fetis, vladimer soloviovis, al. blokis, daviT guramiSvilis, nikoloz baraTaSvilis, ilia WavWavaZis, akaki wereTlis, vaJa—fSavelas, konstantine gamsaxurdias, galaktion tabi-Zis, terenti granelis, mixeil javaxiSvilis, grigol robaqiZis, niko lorTqifaniZis, tician tabiZis, paolo iaSvilis, guram rCveuliSvilis, revaz inaniSvilis, oTar CxeiZis, oTar WilaZis, Wabua amirejibis, revaz miSvelaZis, goderZi Coxelis Semoqmedeba. maT ixiles da moismines sxvaTagan uxilav— mousmeneli da gadaixe-des momavalSi.

bergsoni ganarCevda codnis or saxes: raciona-lurs da intuiciurs da aRniSnavda, rom intuicia war-matebiT wyvets im amocanebs, romelTa gadaWrac ar Se-uZlia gonebas.

amasTan, ar arsebobs ufskruli intuiciasa da go-

nebas Soris, radgan TviT goneba intuiciuria (anri

Page 92: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

92

bergsoni, cnobierebis uSualo monacemebi., Tb. 1995, gv. 24,85).

karl gustav iungis naazrevSi didi adgili eTmoba intuiciiT miRebuli winagrZnobis unars da mis mniS-

vnelobas adamianTa cxovrebaSi: `intuicia aris fun-qcia, romlis meSveobiTac mxedvelobis velSi realu-rad mocemulis farglebs miRma xedva SegviZlia. arse-bobs winagrZnoba, romelmac SeiZleba kaci sikvdils gadaarCinos~ (karl gustav iungi, analizuri fsiqolo-

giis safuZvlebi, sizmrebi, Tb. 1995, gv. 24). stefan cvaigi dostoevskis samyaros `Rrma da wi-

naswarmetyvelur sizmars~ uwodebda (cvaigi, dostoev-

ski, fantastikuri Rame, Tb. 1966, gv. 211,243). didi RvTismetyveli ioane damaskeli gamoarCevda

`RmrTivsulier winaswarmetyvelebs, RmerTSemosil mwyemsebs~ (marTlmadidebluri sarwmunoebis zedmi-

wevniTi, gadmocema, Tb. 2002, gv. 33). Cezar lombrozis azriT, geniosi flobs imis mix-

vedris unars, rac misTvis savsebiT ar aris cnobili. magaliTad goeTe dawvrilebiT aRwerda italias ise, rom arc enaxa igi (Ч. Лоброзо,Гениальность и помещательство, Москва, 1995,с.123).

Staineri saubrobda `sulieri Tvalis~, umaRlesi grZnobis gaxsnaze: `mecnieruli gamokvlevebis Sedegad dadgenilia, rom adamianis tvinis marcxena naxevarsfe-ro axorcielebs logikur azrovnebas, marjvena ki in-tuiciurs.

`graalis barZims Seesabameba adamianis tvinis are-Si arsebuli erTi metad mniSvnelovani organo, epifi-zi, romelic naTelxilvis organoa da adamianis spiri-

tualur unarebTan aris dakavSirebuli~ (mesame kosta-

va, fiqrebi saqarTvelos misiaze, Tb. 1991,gv.51).

Page 93: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

93

mxolod naTelxilvisa da naTelsmenis fenomene-biT Tu aixsneba is utyuari ganWvreta sazogado Tu pi-rovnuli momavlisa, rac yuradRebas ipyrobs beJan xa-raiSvilis poeziaSi.

jer kidev 80-ian wlebSi uxilavs poets qariSxlis mier zRvidan Tovlis gundebiviT gamoriyuli Tolie-bi, `Cayornisferebuli~ zeca da didi wyalniaRvris mo-vardnis SiSs bibliuri didi warRvnis, bibliuri noes kidobnis asociaciiT auvsia poetis suli: `napirs dau-Sina qariSxalma Tovlis gundebi, — Toliebi da zeca TvalebSi Cayornisferda.—vaiTu didi movardes wya-li... — jvari aqaurobas, jvari aqaurobas, ram gamaxsena noes kidobani?!~(eWvi).

Tu gavixsenebT 2015 wlis 13 ivnisis wyaldidobas TbilisSi, iavarqmnil saxlebs da adamianTa msxverpls, saocar winaswarmetyvelebad mogveCveneba leqsis azri.

miT ufro, roca mTeli msoflio Zrwis globaluri daTmobisgan mosalodneli movlenebiT, qveynebis, kon-tinentebis iavarqmnis, gamanadgurebeli axali war-Rvnis, cocxal arsebaTa sicocxlisTvis dasmuli didi kiTxvis niSnis SiSiT... roca kacobriuli goneba axali katastrofisgan xsnis gzebs eZebs, SeuZlebelia ar ga-gaocos momavalSi gadaxedvis poetiseulma unarma, ro-melic unda aRviqvaT, rogorc gafrTxileba.

leqsis saocrad mignebuli saxea: `zeca TvalebSi Cayornisferda~.

`Cayornisferda~ neologizmia. aseve, aTeuli wlebis win iwinaswarmetyvela poet-

ma, ra bedi eweoda Cvens nasaxlarebs, ras moawavebda Tovlis samyarodan movlenili, qaris motanili avis macne `Tovlis baraTebi~, Cveni `xarebis~ cxel sis-xlze, Rviniaze daxarbebuli mglebis ymuili mSobliur SemogarenSi... grZnobs ra mosalodnel erovnul ube-durebas, Tanamemamuleebs mouwodebs, patronoba gau-

Page 94: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

94

wion, gulTan miitanon samSoblos satkivari: `...Sen Seg-ymuian mglebi, sofelo, Seni xarebis cxel sisxls nat-

roben... eWvi gZalavs da uyavi Svilebs: dagepatronon!~ (SeciebiaT mTaSi Releebs).

gafrTxilebis es gonivruli sityva aravis miuta-

nia gulTan, sadac jer ars, dumili iyo da Sedegi: da-

karguli samaCablo, dakarguli afxazeTi, isev 2008 wlis avbediTi agvisto da dakargul samaCablos mima-

tebuli axalgoris raionis 160 sofeli, damoukideb-lobamiRebuli samaCablo da afxazeTis ZirZveli qar-Tuli teritoriebi... aSkara xdeba, ra dardi uRrRnida poets suls da rogor axda misi winagrZnoba.

Tu gaviTvaliswinebT, rom CrdiloeTis mezobel-Tan ormocdaaTi sazRvari gvaqvs, xolo amaTgan TiT-qmis naxevari daucvelia, naTeli xdeba axali safrTxe, miT umetes, gaiZvera monstri mavTulxlarTebis axal—axali gadmowevebiT yoveldRiurad uaxlovneba qveynis Suaguls.

`Sen Segymuian, mglebi, sofelo~, ra ucdomeli xil-vaa kataklizmebis, ase xatovnad, ase mignebulad Tqmu-li da ra amao RaRadebaa smenadaxSulTaTvis...

roca poeti feodaluri SuRlis gamo samSoblodan gadaxvewil uebro rainds—giorgi saakaZes, mis gmirul, mamuliSvilur SemarTebas da erovnuli interesebis-Tvis Sewirul paatas axsenebs, esec didi gafrTxilebaa imaTi misamarTiT, romelTac eris saWe upyriaT xelT...

meore samamulo omSi gmirulad daRupuli Wabukis — mirza gelovanisadmi miZRvnili leqsic — `xvedri po-etTa~ sakuTari tragikuli aRsasrulis winagrZnoba iyo.

poeziisTvis dabadebuli didi mamuliSviluri su-lis beJan xaraiSvili mzad iyo maradiuli faseulobe-

bisTvis marjvena mietana msxverplad: `...ra dros sik-

Page 95: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

95

vdilia, ... jer unda momWran marjvena da suli momTxo-

von~ (gazafxulia). asakiT da suliT Wabuks devis xaxa da dakarguli

kenti biliki elandeboda, rac, aseve, uiRblo momavlis macne iyo: `dinjad alokes Zirulas talRebi ruxma ka-meCebma, — nislebma da or mTas Sua, rogorc nacnob de-vis xaxaSi inamcoxreben Cems siWabukes, dakarguls ken-

ti bilikiviT cvrian balaxSi~ (dinjad alokes). xelnaweri leqsi `winagrZnoba~, aseve, ubedo momav-

lis xilvebiT aris savse. arawminda suli, `mRvrie Re-le~ cdilobs poetis kvalis waSlas. sizmriseuli TeT-ri raSis mxedari `augs~ amzadebs da motexili alublis toti, binds adevnebuli aCrdili, grigalSi zRvis tal-RaSi Cakarguli kvari, ugzooba, ucxo mxaris, ucxo na-piris mebornis molandeba, mitovebuli saydari aSka-

ras xdis bedis muxTlobas, usamarTlo aRsasruls: `...mogitydeboda alublis toti da ucxo motivs gim-Rerda qari, binds gahyveboda Cemi aCrdili, rogorc zRvis talRas grigaliT mkvari usamarTlo da ucxo mxareSi. qarTa TareSSi da mzis areSi gamokrTeboda sxivi uCino, Sen moalxendi Seneul Wias, me ki gvemulma visRa vuCivlo mitovebuli saydris iqidan! ra sicivea, gzai ara sCans, kivis meborne ucxo napirTan, imas mis-rulebs bedi muxTali, imas misrulebs, rasac dampir-da~.

SuafxoSi, laSaris goraze, xatobaze, beri biWuris mogonebebis msmenels, fic-vercxliT savse yanwebis mpyrobels, sakuTari aRsasrulis xilvebi aemgzavre-

boda, rac sul male auxda kidec: `iRrubleba, ra axloa dasasruli. ocdamecxre ianvari bolavs mxrebze—ra gza midis Turme aqeT... ras ityvian, ras ityvian netav Cemze!~ (neba neba).

zviad gamsaxurdias da merab kostavas erovnuli idealebis Tanamoziares SemTxveviT ar ezmaneboda

Page 96: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

96

`sisxlisferi niCabi, baZaZgnari~: `sisxlisfer niCabs gulze misvam da baZaZgnars mayri~ (mdinareze, xelnawe-

ri). hadesis aCrdilebi karnaxobdnen TiTqos am qveynis

datovebis ganaCens: `me gazafxulze davbadebulvar da gazafxulze movkvdebi, lelav!~ (isev ginatre).

awamebda ara imdenad sakuTar aRsasrulze fiqri, aramed sayvareli arsebis momavali xvedri: `... Seni we-

rili... Cemi darCeba, Sen vis darCebi, neli!!!~ (Sen vis darCebi).

caSi gasamgzavreblad gamzadebuli, miwaze ausru-lebel ocnebebs, dauwerel striqonebs tovebda, xolo zeciur sagzlad siyvaruls iaxlebda:`... da vtoveb, vtoveb, yvelafers vtoveb: sasowarkveTas, nukvas, ime-debs,... rom gamovcado cis siaxlove, miwaze bolo sun-Tqvas vimeteb! ausrulebel ocnebebs vtoveb, gaciage-bul leqsebis rveuls... jer dauwerel striqonebs vtoveb, romelsac mere veravin dawers!... mxolod siy-varuls ar vtoveb, ara! ... igi Tan mimaqvs zeciur sag-zlad... radgan siyvaruls ara aqvs sxva gza, amieridan varskvlavad enTos!~ (davtoveb, vtoveb).

saqveyno interesebisTvsi mebrZoli poeti grZnob-da Ralats, mis mier agebuli sulieri taZris damcire-

bas, esmoda ukeTurTa gineba, xedavda danis lesvas: `ar dagklebia gaCenis dRidan sulis simZime, xorcis JeJva da mainc icani, vin ra feria—mravalJamier, Cemo baJana! mTeli qveyana rom anacvale, imaT gagcvales... Seni kvnesame da im saydarSi, Sen rom aRmarTe, gagineben da danebs lesaven~.

usamarTlo aRsasrulis momlodine ara gazaf-xuls, aramed daTovlil mwvervalebs xedavda, sat-rfos vardis saxiT aRiqvamda, vardis suniT gabruebu-li vardis SigniT Smoris suns SeigrZnobda masTan miax-

Page 97: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

97

loebisas da am avdrebSi is anugeSebda, rom sworad Se-icno da gaicno orguli samyaro... eimedeboda Tavisi poeziis maradiuloba, mravalJamieri, jvarcmis fasad mosalodneli ukvdaveba: `erT gazafxulsac ver moes-wari, ise daTova Seni mwvervali. rogorc mwevari, irmis nakvalevs, ise misdevdi satrfos xmas SoriT, daewie da netav ar gegrZno vardis suni da ... vards SigniT — Smo-ris da mainc gaswi, nu daidardeb, gzad Tu arasdros gamogidara, xom gaicani, vin ra feria?! — mravalJamier, Cemo beJana!~ (mravalJamier, Cemo beJana!~).

poeziisTvis, mamulis idealebisTvis jvarcmuls, xilvebSi rusTaveli, Tamari evlineboda, rac siTamames matebda Sori mwvervalebisken mimswrafs: `...TiTqos qo-Corze gadamisva xeli Tamarma. dRes SemiZlia daviWeqo mtkvarTan mexiviT. beber mdinares davadevno sityva Tamamad... fiqro, gamiZex, sadac micdis mwvervali So-

ri!~ (rusTavo). sikvdilTan SebrZoleba, sikvdilis damarcxeba iyo

poetis mizani: `...rom samoTxeSi, gind jojoxeTSi Tav-

Tan dakluli sikvdili medos~ (natvra). `erTi mec unda magkla, sikvdilo,~ (orwyalTan

Sedga SemTvrali xevsuri), aTqmevinebs vaJkacuri su-lis xevsurs.

TiTqos TavisTavze eTqvas mirza gelovanisadmi miZRvnil leqsSi: `waqceuls mklavebSi Cauklavs sik-vdili, mis Tvalebs CahyoliaT cecxloba, poetebi yve-laze adre kvdebian da poetebi yvelaze didxans co-

cxloben~ (xvedri poetTa). Cveni Crdiloeli mezoblis veraguli zraxvebis

ucdomeli ganWvretaa leqsi `SeciebiaT mTaSi Rele-ebs~.

Page 98: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

98

beJan xaraiSvils gamudmebiT Tan sdevda xilul

samzeosTan naadrevi ganSorebis winagrZnoba, amasTan, ar asvenebda Tavis TanamedroveTa Tu momavlis msjav-

rze fiqri: `...iRrubleba, ra axloa dasasruli. ocda-mecxre ianvari bolavs mxrebze — ra gza modis Turme aqeT... ras ityvian, ras ityvian netav Cemze~ (neba—neba).

upirvelesad, beJan xaraiSvilis pirovnebis da poe-ziis fasi zedmiwevniT kargad icoda misma megobarma levan babuxadiam, romelic mimarTavs miRmur samyaro-

Si naadrevad gadasaxlebul Wabuk poets: `...Sen... mar-Tla ar iyavi Cveulebrivi, Sen meti iyavi~.

Tavzardamcemi ambis gamgebs, swored levans xvda wilad morgidan saTayvanebeli megobris gamosveneba, mis ormocze tiriliani Tamadoba, saflavis epitafiis dawera. sulisSemZvrelia levanis `werili megobars~, romelic ara mxolod maTi Taobis, mTeli eris istori-

ul kataklizmebze amaxvilebs yuradRebas (werili me-

gobars, krebuli `xvedri poetTa~, Tb. 2014w.gv. 181-186). da, rac yvelaze dasafasebelia: levan babuxadiam

Semoinaxa beJanis leqsebi da sakuTari xarjiT gamosca krebuli `sadRegrZelo~ 1992wels, xolo wignis hono-

rari mTlianad gadasca avtoris Svils — 11 wlis laSas. levan babuxadias didi Zalisxmeva dasWirda aqeT—

iqiT mimobneuli beJanis leqsebis moZiebisTvis. aq Tu nawilobriv mainc miaRwia mizans, verafriT miakvlia mis Zalze saintereso romans `sad marxia ZaRlis Tavi~. niWieri avtoris am wignis gauCinareba usaTuod didi danaklisia Cveni klasikuri mwerlobisTvis.

Page 99: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

99

saerTod, levanisa da beJanis uangaro megobroba avTandilisa da tarielis urTierTobas gvagonebs da is momavali kvlevebis, TviT romanis Temac aris, ri-Tac, albaT, dRes Tu xval, usaTuod dainteresdeba vinme simarTlis moyvaruli, Surze maRla mdgomi qar-Tveli.

beJanis Taobis erT—erTi cnobili warmomadgeneli gulo kobiaSvili igonebs: `beJan xaraiSvili erT—erT poetur wreSi gavicani. suliT poets garegnobac poe-turi hqonda,—lamazi axalgazrda iyo, naTeli Rimi-liT~.

gulo kobiaSvilis mier adre gardacvlili niWieri pirovnebis dafasebis nimuSia poetis gansakuTrebuli sikeTe-xelgaSSlilobis xazgasma, 2009w. `qarTuli poe-ziis anTologiis~ `damSveneba~ beJanis `brwyinvale po-

eturi SemoqmedebiT~ (beJan xaraiSvilis gaxseneba, kre-

buli `xvedri poetTa~, Tb. 2014w.). beJanis upirveles megobrad unda movixsenioT ana

xunaSvili (bodbeli), romelic mxars uWerda daviT Su-biTiZis ideas — sofel Walvanis saSualo skolas, sa-dac beJani swavlobda, miniWeboda poetis saxeli, rac sisruleSi iqna moyvanili.

aseve, ana bodbelis survilia, WalvanSi, beJanis saxlSi, mouwyos eTnografiul—memorialuri darbazi — saloni, sadac gaimarTeba Zveleburi, tradiciuli xelovnebis nimuSebis gamofena, moewyoba folkloru-li saRamoebi, Sexvedrebi studentebTan, moswavle axalgazrdobasTan, turistebTan, miT ufro, beJani iyo gansacvifrebeli ganswavlulobis, folkloruli eq-spediciebis monawile svaneTSi, xevsureTSi, TuSeTSi, fSavSi.

ana bodbeli xazgasmiT saubrobs beJanis gamorCe-ul sikeTeze, erovnul tkivilebze, misi poeziis aqtua-

lobaze da askvnis: `beJan xaraiSvils samSoblos gare-

Page 100: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

100

Se, viT frinvels frTebis gareSe, arseboba ar SeeZlo. mas Tavisi kredo hqonda eris erTgulebisa da gadarCe-nis gzisa, misi warsulisa da momavlisa, winaparTa an-

derZisa da xsovnisa, mter-moyvris garCevisa~ (krebuli `xvedri poetTa, gv. 189-192).

beJans vrceli, Zalze kompetenturi werili uZRvna poetma da kritikosma, fazisis saero akademiisa da jumber leJavas saxelobis mecnierebaTa mravalprofi-liani saerTaSoriso akademiis wevrma Tamar jaWvaZem.

werilis avtors Zalze gauTavisebia beJanis erov-nuli satkivrebi, dakarguli tao—klarjeTis sevda, Tanadroulobis da maradiulobis problemebi, misi `realurobaze ufro realuri xilvebi~, `daclil sof-lebis sicariele~, `diderovnuli fiqrebi~, `erovnuli tkivilis doneze danaxuli~ `yayaCos wiTel da Txel farflebze Savad naferi Savi wertili~.

Tamar jaWvaZis TvalTaxedviT, beJan xaraiSvili `brZeni misania~, romelic `darigebas ar iSurebs eris ganaxevrebisa da qveynis dacarielebis, sxvis tyveobaSi moqceuli miwebis winaswarmWvreti~, `saocaria poetis `sulieri sicarielis moSiSi guli~.

aqve xazgasmulia fereidnelis satkivari, sikvdil-Tan brZolis surviliT Sepyrobili xevsuris natvra, yofiTi, miwieri siyvaruli da astraluri siyvaruli, `qarTuli surneliT~ gajerebuli siyvarulis `kosmiu-ri Zala~, misi leqsebis `qarTuli ZarRvi da sisxli~, saocrad mignebuli saxeebi.

aseve, sayuradReboa Tamar jaWvaZis beJan xaraiSvi-lisadmi miZRvnili leqsi `TavTan dakluli sikvdili edo~ (`xvedri poetTa~, gv. 192-206).

poeti vaJa mirotaZe igonebs beJanis pirvel publi-kaciebs saCxeris raionul gazeTSi, mis gacnobas, im ap-lodismentebs, roca Tbilisis saxelmwifo universite-

Page 101: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

101

tis 95-e auditoriaSi beJanis leqsis — `me mivdiodi sa-qarTvelos gamoxrul gulSi~ —mohyva.

`mdidari bunebis Semoqmedi, xalasi poeturi niWiT dajildoebuli kaci~, `TvalSeudgami poeturi mwver-valebisken~ mimswrafi, ase axasiaTebs vaJa mirotaZe be-

Jan xaraiSvils (poetis meored dabadeba, `xvedri poet-

Ta~, gv. 217-219). sainformacio werilSi `beJan xaraiSvilis pirveli

didi gaxseneba~ poeti da mwerali sergi lomaZe saub-

robs 2013 wlis 25 dekembers beJan xaraiSvilis xsovni-sadmi miZRvnil did saRamoze, romelic Catarda erov-nul biblioTekaSi.

beJani im dRes samoci wlis unda gamxdariyo, mag-ram patrioti poeti didi xnis win sasikvdilod daWres merabisa da zviadis erTgulebis gamo~, xazs usvams sergi lomaZe beJanis erovnul idealebs.

RonisZiebaze dawesda beJan xaraiSvilis saxelobis sigeli da am jildos pirveli mflobelebi gaxdnen be-Janis wignis gamomcemeli levan babuxadia da poetis me-gobari, Tanamoazre poeti zaur nozaZe.

RonisZiebaze naxsenebi iyo sergi lomaZis gulnaz xaraiSvilis Sesaxeb dawerili wigni `gza mwvervalis-ken~, romelSic aris beJanisadmi miZRvnili pasaJic. sergi lomaZis am wigns poetma mimoza canavam `genialu-ri naSromi~ uwoda da, vfiqrobT, samarTlianadac.

sergo lomaZe, kaxa bacikaZesTan erTad, gvanca xa-raiSvils uniWieres poetad miiCnevs, mesame niSansve-tad xaraiSvilTa cnobili gvarisa. misi axali wigni `poeziis asi weliwadi~, sergi lomaZis TqmiT, `SeiZleba revoluciur movlenadac ki iqces qarTul poeziaSi~.

saRamoze sergi lomaZem gansakuTrebiT gamoarCia poeti da musikaluri niWiT momadlebuli kaxa bacika-Ze, romelsac oci wlis ganmavlobaSi Svidasze met poe-

tur paeqrobaSi gaumarjvnia zedized (ucxoel poeteb-

Page 102: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

102

Tanac), ris gamoc, `saqarTvelos da msoflios Cempio-ni~, `xelovnebis mefe~ uwodes.

saRamoze julieta alaviZis mier motanili gasao-cari silamazis vardebi — molurjo—Savi feris saoc-rebani aRqmul iqna, rogorc simbolo adre warsuli poetis tragikuli bedisa.

rogorc sergi lomaZe aRniSnavs, `es RonisZieba iyo Rimilisa da cremlebis Taviseburi zeimi, romelic uTuod gaaxarebda iq, caTa sasufevelSi davanebul ma-rad axalgazrda poetis TeTr suls~.

`legendad qceuli beJan xaraiSvilis xsovnis saRa-mo gansakuTrebuli sinaTle, saxelovnebo naTebaTaga-

ni iyo~, askvnis sergi lomaZe (xvedri poetTa, gv. 219-223).

naili xaraiSvilis marTebuli azriT, `beJan xaraiS-vilis niWiT da siyvaruliT gaJRenTili poezia did-xans eyofa sagzlad qarTvel ers~.

`gasaocari, amaRlebuli naTeliT daukavSira po-etma Tavis SemoqmedebaSi orTav sofeli—droebiTi da mudmivi.

`am axalgazrda poetis siyvaruli qristesmieria... poetisaTvis faseuli mxolod sulieri siyvaruli ar-sebobs, spetaki, WeSmariti, saRmrTo madliT mosili.

`...adamianisadmi usazRvro siyvarulma ori soflis urTierTobis gza gauiola TiTqos. sulTa kavSiris Se-saxeb Teoriul axsnaSi meti sicxade Semoitana Tavisi cxovrebiT da SemoqmedebiT.

`beJan xaraiSvilis poeziaSi sinanuli bednierebis aucilebeli komponentia, radgan yoveli adamiani cod-vilia.

`...dedamiwa misTvis darbazia da am darbazSi, amaR-lebul ambionze aRwevs qarTuli poeziis kdemamosili sulis aRzevebas. sulierebis am darbazSi Sehyavs ada-

Page 103: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

103

mianebi, vis mimarTac misi suli mokrZalebas gamoxa-tavs.

`poetis Zvirfasi megobrebi — patiosneba da er-Tguleba exmareba margalitebad akinZos sityvebi.

~misi naadrevi gardacvaleba uflis mier boZebul saidumlos mkveTrad acxadebs: keTili sulebi ar kvde-bian, isini maradiul sofelSi agrZeleben cxovrebas~, askvnis naili xaraiSvili (xvedri poetTa, gv. 225-230).

daviT tiginaSvils ar sjera beJan xaraiSvilis gar-

dacvaleba. is beJanis lamaz suls iq... im usasrulo po-eziis da siyvarulis galaktikaSi xedavs, romelic ar-wiviviT frens. is TviTon aris monawile usasrulo ga-laktikuri procesebis, eswreba uflis gamobrZanebas angelozebTan erTad. is zecaSi xedavs poetis saxes.

werilis avtors ainteresebs xevsureTis, saerTod, mTis bedi, vaJas fSavi, beJanis survili xom vaJas mTeb-Si Camarxva iyo, xmeli wiflis sanedlo fesvad qceva...

bednierebad esaxeba yofna maradiul mzianeTSi. daviTi beJans amcnobs Tavisi vaJkacis — laSas naR-

di qarTvelobis ambavs. ekiTxeba gulnaz xaraiSvilis vaJkacis — gela sxirtlaZis Sesaxeb. locavs cnobil qarTvel poet qals gulnaz xaraiSvils, akrostixebis didrostats, sikeTiTa da siyvaruliT savse `poeziis dedofals~. moxiblulia misi saocari sikeTiT, adamia-nuri urTierTobis maRali kulturiT, eamayeba xaraiS-

vilebi: `Seni leqsi vaJas sisxliT gadauvlis mraval mze-Jams... aTinaTis siyvaruli xaraiSvils — mgosan be-

Jans!~, ase mTavrdeba werili (xvedri poetTa, gv. 230-233).

beJanis ZmisSvils, gvanca xaraiSvils axarebs, roca misi leqsebis stils beJanisas adareben. `warmosaxva, romelic SeiZleba swored Sengan mergo memkvidreo-biT, mexmareba, axlos myavde yovelTvis da yvelgan, sa-

Page 104: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

104

dac zecaa, warmovidgen xolme, rogor dgaxar Rrublis kidesTan da makvirdebi. mec gxedav, yovelTvis saoc-rad iRimebi, mxolod TvalebSi gidgas samyaros wiaRSi arsebuli udidesi sevda, romelsac yvela sulieri am-tanobis mixedviT vatarebT... sikvdilis ar meSinia, radgan miwieri cxovreba mxolod dasawyisia, raRac ufro didis da diadis. sikvdili verc maT SeaSinebT, visTvisac awmyo warsulis gareSe sruli absurdia. me mouTmenlad davelodebi im Zalas, romelic Senamde momiyvans da getyvi, rom ise menatrebodi, rogorc mxo-lod poeziiT SekavSirebul, Tundac sxvadasxva drosa da sivrceSi ganfenil sulebs SeuZliaT erTmaneTi enatrebodeT~, wers niWieri axalgazrda poeti (xvedri poetTa, gv. 234-235).

gulnaz xaraiSvilis werili `Zmis nakvalevze~ mra-vali ramiTaa saintereso. akademiis wevrebis, jguf `zRvaris~ warmomadgenlebis — kaxa bacikaZisa da sergi lomaZis qcevaSi, urTierTsiyvarulSi, sikeTeSi, sxvisi tkivilisa da sixarulis gaziarebaSi igi beJanTan msgavsebas xedavs, maTi megobroba beJanisa da levanis urTierTobas agonebs.

gulnazi ixsenebs Zmis studentobas, megobrebTan urTierTobas, erovnuli tkivilebiT gajerebul saub-rebs, zviad gamsaxurdias dapatimrebas da amaze wuxs.

poetis TvalTaxedviT aRwers gulnazi ana bodbel-Tan stumrobas daviT SubiTiZesTan da mirza xaraiS-vilTan erTad. gzadagza kldidan naSal qvebs eferebo-da fiqriT, radgan isini Sewyvetil sicocxles axseneb-

dnen, Camonadeni wyali ki – dedis tbad damdgar crem-lebs.

daviT SubiTiZem gaimarjva saCxeris arCevnebSi da misi TaosnobiT saCxeris raionis xvanis saSualo sko-las beJanis saxeli ewoda.

Page 105: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

105

gulnazi ixsenebs beJanisa da levan babuxadias me-gobrobis epizodebs, maT gamorCeulad kacur, rain-dul qcevebs, zviad gamsaxurdias ideebis erTgulebas.

levan babuxadias TaosnobiT gamoica beJanis leq-sebis krebuli `sadRegrZelo~ sakuTari xarjebiT. `samzeo ixila sulis naduRma, adamianTa gulebisken wa-rakrakda da TiTqos meored daibada beJan xaraiSvili~.

roca poeti qali beJanis Sesaxeb mogonebas werda, oTaxSi mercxali Semofrenila, romelic fanjris ra-faze naxevari saaTi mjdara, uyurebda ojaxis wevrebs, rogorc beJanis suli da Svilmkvdarma dedam mokiTxva daabara beJanTan, Tavis naadrevad gardacvlil gelas-Tan, gaaxsenda, rogori cxare cremlebiT tiroda beJa-nis Svili laSa mamis gauCinarebas da mamida amSvidebda, mama aucileblad movao... didi xnis mere, marTlac mivi-da beJani Tavis ojaxTan, saxeliani, ukvdavi, daviT Su-biTiZis ideiTa da wminda ninos madliT...

beJan xaraiSvili yvela namdvili mamuliSvilis, yvela niWierebis damfasebeli adamianis didi tkivi-lia, rogorc samSoblos WeSmariti Wirisufali, misi gadarCenis, xsnis gzebis maZiebeli, saqveyno ubedure-bis moziare da winaswarmWvreti. amitom bunebrivia, mis Sesaxeb leqsebis mTeli cikli rom aris Seqmnili.

SesaniSnavi poeti da moazrovne Tamar jaWvaZe Ta-visi leqsiTac ukvdavyofs beJan xaraiSvils, masaviT stkiva qveynis gadajiSeba, erovnuli ideebis gaucxoe-ba, magram sjera mirzas, beJanis leqsebis maradiuloba da askvnis: `...poetebi arasdros kvdebian, poetebi coc-xloben leqsad~. SemTxveviTi rodia nawarmoebis saTau-rad beJanis striqonebis — `TavTan dakluli sikvdili edo~ — gamzeureba (krebuli `xvedri, poetTa~, gv. 206).

poet lamzira SeyilaZisTvis beJan xaraiSvili aris `aragvis msgavsi, mzisebr `daudgromeli mdinare~, sam-Soblos `karibWis mecixovne~, mamulis xsnis gzebis ma-

Page 106: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

106

Ziebeli, `xat-salocavi wminda sanTeli~ (krebuli `xvedri poetTa~, gv. 206-207).

poet zaur nozaZis azriT, `beJanis gza samarqafo, istoriuli gzaa~. mas megobari poetis xateba ecxadeba `mxarze xurjiniT~, welgamarTuli, esmis misi xma da xarobs `kai poetis sicocxliT~, radgan mas maradiul sicocxles aniWebs Tavisi mxatvruli memkvidreoba.

zaur nozaZis meore leqsSic beJanis saxe elavs, ea-mayeba `qarTuli poeziis anTologiaSi~ adgildamkvid-rebuli megobari, cdilobs, yvelgan gaaxmianos misi striqonebi (beJan xaraiSvils, xvedri poetTa, gv. 207-208).

poeti leila SubiTiZe leqsiT gvesaubreba muzas-Tan ganuyreli poetis — beJanis Sesaxeb, romelsac `ka-

fiobaSi naRdad ekuTvnoda xuTiani~ (iqve, gv. 209). leqsis didostati mimoza canava, romelic er-

Tdroulad flobs gulisa da gonebis Zalas, Zalisxme-vas ar iSurebs beJanis naTeli pirovnebisa da maradiu-

li poeziis RirsebaTa warmoCenisTvis: `... es ra sikeTis marcvali Tese, cecxlad anTia, xsovnis koconi... ger-Cia vaJas mTaSi Camarxva oqro-vercxlsa da abreSum at-lass~... viT mTis mwvervali gadaTovlili Seni leqsebi brwyinavs da elavs. Sen xom sicocxle gxiblavda mxo-lod da barbacebdi samSoblos eSxiT, es leqsTa jarma mokla sikvdili, Sen cocxali xar, mtrediviT frTebs Sli~.

eris maradiul saganZurSi eguleba TviTonac WeS-

marit poet qals beJanis mxatvruli sityva: `ardaviwye-bis da siyvarulis Semoasxivebs naTeli mze Jams, is locvasaviT naTqvami sityva ers saganZurad darCeba, beJan!... de, Sennairi leqsis kacebi saxate miwam da ze-cam Sobos, kaci, romelic sinaTled darCi, sanTlad aenTe deda-samSoblos!~

Page 107: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

107

mimoza canavas leqsSi arc beJanis RviZli da, nam-dvili poeti gulnaz xaraiSvilia daviwyebuli. `sulSi sevdis mTa-gorebiT,... dardTan mebrZoli qali~ (leq-

sis kaci, krebuli `xvedri poetTa~, gv. 210-211). beJan xaraiSvilis pirovnebiT da poeziiT moxiblu-

li poeti petre jajaniZe ase mignebulad warmoaCens leqsis adresats: `Sxaraze cali xeliT ekide, samSob-lo iyo Seni edemi... Tavisufali qveynis memkvidre, Ta-visuflebas TviTon eZebdi... leqsebSi gqonda TavSesa-

fari, ukvdavebisken fexiT mimavals~. (zemoxsenebuli krebuli, gv. 211).

beJanis biZaSvili naili xaraiSvili poetisadmi miZ-Rvnili mogonebiT rodi kmayofildeba, mas leqsSic aemgzavreba alali poetis xateba, misi `qarTuli sit-yvis margalitebi~, `daWrili xaris~ gminva samSoblos bedze, misi winagrZnobebiT savse lirika: `mamuli iyo Seni funji, guli, palitra, Cafiqrebuli, miyrdnobili iyavi mTebze. arsebiT grZnobdi Savi Rrublis moaxlo-ebas, daWril xariviT rom gminavdi samSolos bedze~.

naili xaraiSvilis leqsSi beJani warmoisaxeba, ro-gorc qarTuli poeziis freska, Zlieri frTebiT zeca-

Si afrenili: `da, Seni guliT, — sasaflaod gadaqceu-liT, freskad aekar poezias mosvlisTanave, Zlieri frTebi Sens suls zecad ezidebian, vin Tqva leqsebis, an poetis sipatarave~ (`freskad aekar~, zemoxsenebuli krebuli, gv. 212).

poet TinaTin xaburzanias `fiqris kacSi~ beJani warmoisaxeba, rogorc `fiqris kaci~. romelsac `mtkiv-neul dardad~ tanze eca `saqarTvelo, qedze dadgmul uRliT~. albaT, poetis TanamedroveTa mogonebebze dayrdnobiT, beJani leqsSi moCans `Wadrebis qveS dau-tevel mxrebiT, vaJkacuri, arwivuli frTebiT~.

Page 108: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

108

leqsis mixedviT. bibliuri abeliviT wminda sulis poeti kaenisgan gaiwira erovnuli idealebis erTgule-bis gamo, magram didsulovanma miuteva momxdurs.

beJanis suli, albaT, miRmur samyaroSic wuxda `TavCaqindrul saqarTvelos droSaze, moZmeTa sis-xlis daRvraze~.

leqsis adresati bunebrivad aris Sedarebuli am-qveynidan adre wasul da masaviT Wabukad darCenil la-

do asaTianTan, mirza gelovanTan: `fiqris kaci daRli-li qveynad, zRva siyvaruls ver itevdi sulSi. rogorc lado, rogorc mirza, beJan, Sen Wabukad darCi marad gulSi!~ (iqve gv. 213-214).

liana osiaSvili-meliqiZes, rogorc poetis, upir-velesi maxasiaTebelia sxvaTa Rirsebis Zirfesviani warmoCena, leqsis adresatTa sulis ucdomeli xilva. misTvis beJani `misania~, misdami `mtruli Jinis~ winas-war amomcnobi, ukeTurTa samizned qceuli, `vardis sunSi rom iynosa Smoris~.

leqsi aseTi STambeWdavi striqonebiT mTavrdeba: `isev SegxariT `wiTel miminos~, legenda strofnic xom Cems wina Zevs... striqonebs, beds rom winaswar mixvdi, misxal-misxal vxsni, viT naanderZevs~ (zemoxsenebuli krebuli, gv. 215).

beJanis da, poeti, 10 krebulis avtori, ramdenime premiis laureati gulnaz xaraiSvili Rirseulad ag-rZelebs beJanis mier dawyebul poeziis saSviliSvilo gzas. mis pirovnebasa da Semoqmedebaze. gamoCenilma poetma da kritikosma sergi lomaZem dawera wigni `gza mwvervalisken~, romelsac erTxmad ewoda `genialuri~, rasac uyoyomanod iziarebs am striqonebis avtoric.

qalbaton gulnazs mTeli cikli aqvs Seqmnili be-Janze, mis pirovnul tragediebze, erovnul idealebze, ukvdavebaze. davimowmebT mxolod ramdenime striqons: `...leqsiT umRerdi samSoblos zecas, Seni sityvebi

Page 109: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

109

mters moTokaven, im gzas, Sens ganvlils, dro ver da-kecavs, radgan leqss mainc xom ver moklaven~. nugeSia is, rom `Sen did sicocxles agrZelebs laSa, Seni sulis da xorcis nawili~ (gaxseneba).

leqsi `drom ver miSvela~ Zmis nakvalevze moaruli poeti qalis gulisnadebia, romelsac genetikuri ko-

debi ubiZgebs uerTgulos mxatvrul sityvas: `... leqse-bi were! Camesmis da TiTqos maqezebs. es xmis CurCuli, Cemo beJan, vici, Senia~. winsvlisken momwodebeli es xma mudmivad Caesmis poet qals, rogorc `sionis gumbaTe-bis samreklos zari~.

Zmis naTel aCrdils, mis keTilismyofel gavlenas ver gaqcevia poeti qali, rac Cvens poeziaSi kidev erTi niWieri, didbunebovani Semoqmedis movlinebis momas-

wavebeli gamxdara: `ase mgonia, CemTan trialeb, vgrZnob, gverds mimSveneb beJani, Zmao... zecidan wera maswavle, riTma maCuqe didi fiqrebiT da vwer im leq-sebs, rac damavale, wamwamze kvnesis Tovlis fifqebi. o, Cemo beJan, gixmob, mWirdebi~ (`ase mgonia~, ix. zemox-

senebuli krebuli, gv. 217). beJanisadmi miZRvnil kidev erT leqsSi gulnazi am-

bobs: `biliks, mis gavlils, wlebi ras waSlis, enawylia-ni poetis sityvebs~... da gulnazis miznis gamomxatveli Semdegi striqonebi: `locviT sagzali caSi avides, im brZolis velis kenweros mivwvde, Tu ginda wlebi bevri gavides. mere avanTo guls lampioni, gavaciskrovneb bnels varskvlavebiT. mwams, miwyalobebs madli sionis da isev vivli Zmis nakvaleviT~.

leqsSi — `Cemi tkivili mourCenelia~ — `dardis TavSliT~, `dardis devebis~ TanxlebiT moaruli poeti qalis `sulis sagzalia~ wminda mSobliuri keridan, xa-raiSvilebis jansaRi genidan gamoyolili siwminde, ma-Rali suliereba, uflisgan samoTxeSi gamwesebuli Zme-bis aCrdilTa siaxlove, mudmivi Tanamdevia beJanis

Page 110: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

110

`leqsis yanwi~ (Cemi tkivili mourCenelia~, krebuli `xvedri poetTa~, gv. 254).

Tumca gvian, magram mainc ipova sanTel—sakmelma Tavisi adgili, WeSmariti poetis maradiulma striqo-nebma SeZra mkiTxvelis guli da ase daiwera beJan xara-iSvilisadmi miZRvnili gulwrfeli mowonebis gamom-xatveli striqonebi.

es utyuari magaliTia imisa, rom WeSmariti poeziis damarcxeba SeuZlebelia, is, zogjer gvian, magram ma-inc yovelTvis axdens furors.

laSas mamida — gulnazi xaraiSvili.

Page 111: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

111

beJan xaraiSvili gansxvavebuli TvaliT xedavda bunebas,samyaros, adamianebs.

poeti bunebis, garemos Zalze reliefur saxeebs qmnida da, rac mTavaria, am suraTebSi yovelTvis didi erovnuli grZnoba, samSoblos awmyo Tu mermisi war-moCndeba.

ai ra gansxvavebulia poetis mier xiluli yayaCo, misi Savi wertilebi, erTi mxriv, mravaltanjul sam-Soblos warsulTan, tyviasTan asocirebuli da, amas-Tan, brZolebiT maradiulobas ziarebuli eris para-

digma: `yayaCos wiTel da Txel furclebze~. `Savad na-feri Savi wertili, ara aris ra, Tu ara tyviiT qarTve-li kacis sisxlSi dasmuli misi sicocxlis mravalwer-

tili~ (yayaCos wiTel da Txel furclebze). aseve, mamulisTvis mwvane parolia gzaze SuqniSnad

anTebuli xeebi, momavlis gzebad moazrebuli: `mwvane SuqniSnad inTebian gzaze xeebi, es imas niSnavs, gaviaro, win mamulia!~ (gazafxuli).

cis naJuriT darwyulebuli beberi muxebis dakoJ-rili fesvebis barbaciTac gvagrZnobinebs poeti eris sulis Zlierebas: `... da cis naJuriT gamomTvrali bebe-ri muxebi mTel Rames barbacebdnen dakoJril fesvebze (fexmZime zecas).

aseve, imedis aRmZvrelia ayvavebuli Sindebis rto da CanCqerebis Tarze Seyvarebuli mze: `rtoman Sinde-

bisman iyvavila da mze CanCqerebis Tarze dneba~ (ca rom mtredisferobs).

Page 112: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

112

sulSi sinaTlis Semomtani Tovliani fiWvis toti gvamaxsovrebs Tavs Semdeg striqonebSi: `isev Caizniqa fiWvis toti da Tovlma CamoTvlima netarebiT~.

sxvagan yuradRebas iqcevs Tovlis daxatuli rZis-

feri ruka: `Sexede, mwvane glolis serebze Tovls dau-xatavs rZisferi ruka~.

da isev Tovlis fonze moazrebuli siyvaruli: `dahqris borani mag TvalTa zRvaSi, Seni Rimilis bro-

lis bilikebs romeli Tovli daTovs da waSlis? (n.g—s). Tovlis `TeTri qari~, `TeTr Toliad~ moazrebuli zamTaria leqsSi `zamTris suraTi~. dauviwyari saxea: `Tovs da mdinaris gayinul enas Savi kbilebiT iWeren qvebi~.

poetis `fiqris karavze~ `dardi daaTovs, `sevda dabardnis~ (ar Cans varskvlavi~). `fifqebi kortnian Tvalebs~(nelis).

nasaxlarebze ayvavebuli atmis xeebi ara sixaruls, aramed sevdas aRZravs: `Sexede nasaxlarze Cvenebur atmis xeebs, Rvelfi dautotavT, cecxli ukidiaT!~ (oqros sawmisi adre moipares).

tyemlis ayvavebac gansxvavebulad ganicdeba: `oc-

damecxred gamoWaRda ezos tyemali~ (mamas). `tyemlebis lurji simfonia~ esmis siyvarulis mo-

revSi mcurav suls leqsSi `Seni TiTebiT~: `Seni TiTe-biT nazad daxrili tirifis toti ukravs tyemlebis lurj simfonias SeSlil morevis lurj firfitaze~ (Seni TiTebiT).

didi mamuliSviluri grZnoba ukavSirdeba erov-nul peizaJs leqsSi `mtkvari gveliviT Securda Wad-

rebSi~: `mtkvari gveliviT Securda WadrebSi da SeaTa-maSa mkerdze natvrisTvali — Tbilisi da me vinatre, me patronma amxela ganZis, fuli ki ara, oqro ki ara, sax-

Page 113: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

113

li ki ara, daxli ki ara, — dRegrZeli iyos, saqarTvelo ukunisamde!~

xolo ukeTurobis xilvisas — `Tvalebs xujavs Tbi-

lisi RamiT da xanjaliviT mtkvars icems mkerdSi~ (sa-

napiroze). leqsSi — `eWvi~ — axali warRvnis SiSiT `zeca Tva-

lebSi Cayornisferda~. erovnuli kataklizmebis molodins aZlierebs na-

saxlarSi daxvavebuli Tovli, buxris dumili, TeTri mxridan `fostalioni qaris~ motanili `Tovlis baraTe-

bi~: `TovliT aevso guli nasaxlars, buxari cxvirSi du-mils ixrColebs, mTvare zvinebis TeTri boxoxiT—wyal-Si ixrCoba. qari — SeSlili fostalioni Tovlis bara-

Tebs misamarTs uSlis~... (SeciebiaT mTaSi Releebs). eris sabediswero procesebi, sulierebis, rwmenis

Ralati ase mignebuli xerxiT gadmoicema leqsSi `waxda saqarTvelo~. `xorcis qveyanaSi xom ar davibade?! am kiTxvis aTasi kiTxva uerTdeba... mas ZarRvi gauskda civ mdinarebad da saqarTvelos sisxli uTeTrdeba~...

lakonurad, bunebasTan SexmianebiT gvagrZnobinebs poeti dacarielebuli mTis satkivars: `xdis xeobidan cisfer zurgCanTiT Camomaqvs Cemi patara sevda, rom amovaxrCo TergSi uCumrad daclil soflebis sicarie-

le~ (xdis xeobidan). `Jangisferi sevda~ ipyrobs balaxebis Wknobis Sem-

yures: `...balaxebi Jangisferi sevdiT xundebian~. leqsSi `SemodgomiT~ dauviwyaria mlocveli tyis,

cvriani mTis, xevsuruli Coxisebr dawinwkluli var-skvlavebis saxeebi...

aragvi mtkvris `wawalia~, `fSav-xevsurTa giJi qal-

wuli~ (aragvs). zecaSi `cisartyelis xmals~ xedavs poeti. yuradRebas iqcevs `TvalTa mimino~ (dinjad alo-

Page 114: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

114

kes), `TvalTa saWreTeli~ (isev ginatre). `TavTuxTa Tvalebi~, TvalebSi Cayornisferebuli zeca (eWvi), TvalebSi mTvlemare `xoxbisferi~. Tvalebis gamomet-

yvelebaSic Cveni sisxliani warsulis dardi ixateba: `...da saqarTvelos sisxliani, avi warsuli wveT—wveT, TandaTan gamoJonavs Cems Tvalebidan~ (xatobaSi).

TvalTa saWreTeliT gulze amoWrili cocxali asoebi iqcevs yuradRebas Semdeg striqonebSi: `Tval-Ta saWreTliT amomWra gulze Seni saxelis cocxali asoebi~.

Tvalebze keTdeba aqcenti leqsSi `axla gabutva gamigonia?~: `TeTri tyeebiT msurs Semovfrinde Seni Tvalebis svel siameSi!~

leqsSi `xvedri poetTa~ aqcentirebulia mirza ge-

lovanis Tvalebis cecxli: `waqceuls mklavebSi Cauk-lavs sikvdili, mis Tvalebs CahyoliaT cecxloba~ (xvedri poetTa).

leqsis avtori TiTqos mirza gelovanis dauwereli leqsebis bols xedavda: `piridan mZime boli amosvlia, dauwereli leqsebis boli~ (xvedri poetTa).

aseve dasamaxsovrebeli realisturi Sedarebaa: `kbilebs ufrqveviaT broli~.

`baRSi~ nagrZnobia `verxvis mTrTolvare xelebi~: `ara var marto, mTrTolvare xelebs Tavze misvamen Cu-

mad verxvebi~ (baRSi). gancdilia `xeebis mklavebi~, qaris totebis xeli:

`siTeTrem CasTvlima xeebis mklavebSi, qari mcems to-

tebis xeliT~ (neli). ufaqizesi xelweris poeti sulis xorcisgan gaTiS-

vas, Tu sulis xorcTan Seziarebas ase mZafrad ganic-

dis: `Setortmandeba ucbad mxarmarcxniv haeri mZime,

Page 115: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

115

odnav notio da lokokinas instinqtis geSiT sakuTar gvamSi zlazvniT Sevdivar~ (aRar dalio).

miwaze rodi Cerdeba, cisken miiltvis suli: `rom gamovcado cis siaxlove, miwaze bolo sunTqvas vime-

teb~ (da vtoveb, vtoveb), `da striqonebic mercxlebi-

viT casTan Sexlilan~ (rusTavo). qalis SvelTan Sedarebis cnobili xerxic axlebu-

rad ganicdeba:`yoresTan arxotis SveliviT Sedgebi, verxviviT giTrTolavs xma~ (xatias).

mTebi mignebulad aris Sedarebuli qalwulebTan: `mTebi CanCqeris sufTa sarkeSi Tmebs isworebdnen, ro-

gorc qalwulni~ (mTaSi). wiTeli miminoa poetis ideali: `...CavudarajdeT

wiTel miminoebs Cveni rjulis~ (megobrisadmi). aseve, arwivia poetis sayvareli saxe: `davrCiT xel-

gawvdili mTis mwvervalze, davrCiT asafreni arwivebi~ (gaxseneba).

xiluli sagnis gamovlenisa da misi namdvili arsis kontrastia striqonebSi: `netav ar megrZno vardis su-

ni da vards SigniT Smoris~ (mravalJamier, Cemo beJa-

na!). beJan xaraiSvilisTvis mainc yvelaze mTavaria sam-

Soblos ZarRvebi, samSoblos guli, myinvaris guli, adamianis guli, misi gancdebi: `...eWvis maxrebiT faCu-

nobs Rame... yvelaze didi sasaflaoa guli~ (gulTan ar damado xeli).

arsebiTia xsovna eris warsulis, xsovna misi mara-diuli idealebis, xsovna kacobriuli kulturis mTava-ri etapebis, radgan, rogorc platoni brZanebda, mogo-neba RvTiuri niWia, `Zieba Semecneba da codna sxva ara

Page 116: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

116

aris ra, Tu ara mogoneba~ (platoni, `ioni, didi hipia, menoni~, Tb. 1974, gv. 100).

beJan xaraiSvilis `xsovnis ekrans~ asxivosnebs `el-va~ da mis Suqze Cans `mTawmindis sanTeli~ da mTawminda-

ze davanebuli eris mamis fiqrebi (xsovnis ekrani). poets movlili hqonda saqarTvelos mTianeTi da

xelewifeboda iqaur mkvidrTa darad exila da esaubra: `...nislebs eZina rweviTa, zog zurgiT Camavitane, zog Camamyavda TreviTa~(werili mamas).

vefxvis ferebs xedavda Semodgomis mTaSi: `daTvis jvars vefxvis feri dajabnis~ (gamoTxoveba).

erT ironiul poetur SekiTxvaSi mravalmniSvne-

lovani qveteqsti ikiTxeba: `amdeni RvTis glaxa da Wrelsisxliani vin gaaqarTvela, ram gaadidebula?~ (oqros sawmisi adre moipares).

poeturi SekiTxva arRvevs leqsis monotonur mdi-

narebas da saintereso saxes aZlevs leqss: `ra xelma unda aiRos netav, rom ver dasZalavs iseTi gunda?~ (gulze ar damado xeli).

poetis originalur saxismetyvelebaSi mTavari aq-

centis matarebeli saxeebia: muxa, xari, qari, mimino, arwivi, Tovli, mgeli, devi, nisli, natvris Tvali, saw-misi, mze, mTa.

beJan xaraiSvilis krebulSi yuradRebas iqcevs ne-

ologizmebi: Cayornisferda, atyemlisfereben, ixan-jla, monamgluri, Canamgaleba, gamoWaRda, gadmoafeTa, mtredisferobs, feriferobs, vifurclav, gardaqneva, davimaiseb, imaisebs, gaadidebula, inamcoxreben, gada-winwkvla, veqarTulebi, gadaTovleba, gamoWaRda, cec-xloba, Caixavala, gamomwripina.

asonansuri riTmebia: natroben — dagepatronon, uSlis — gulSi, Tolia — gamohyolia, gaSala — xaSlama,

Page 117: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

117

mozvero — oxero, dagwyevlos — Zaxvelo, mogitana — Worikana, xatobas — daTroba, natroben — dagepatro-non.

erT poetur krebulSi `xvedri poetTa~ gamoyene-

bulia 5,6,7,8,9,10,11,12,13,14,15 marcvliani riTmebi. ase-ve yuradRebas iqcevs ritmis xSiri cvla, rac araTana-barmarcvliani riTmebis siuxviT aixsneba, TvalSi sa-cemia iseTi gansxvavebuli sazomebis gverdigverd ga-

moyeneba, rogoricaa 5-7, 5-9, 5-10,-6-10, 6-11, 6-7, 7-6. rvamarcvlians mosdevs rvamarcvliani, aTmar-

cvliani, TerTmetmarcvlianebi, 11 marcvlians-9, 12, 15,

14, 10 marcvlians 8,10,12,7 marcvlianebi. 9 marcvliani Sewyvilebulia 12 marcvlianTan, aTmarcvlianebi — 15 marcvlianebTan, Tormetmarcvlians uwyvildeba 10, 12,

8,15 marcvlianebi, 13 marcvlians — 6,11 marcvlianebi, 14 marcvlians — 10,15 marcvlianebi. es gansxvavebul sa-zomTa monacvleoba, sazomTa xSiri cvla Zalze sainte-resos, mravalferovans xdis leqsebis ritms da erTfe-rovnebis standarts amsxvrevs.

SeiZleba davaskvnaT, rom beJan xaraiSvili qarTu-li mxatvruli sityvis namdvili ostatia, mis saqveyno ideebs yovelTvis morgebuli aqvs mignebuli, Sesafe-risi samoseli.

asonansuri riTmebis paralelurad, gvxvdeba kon-

sonansebi (rogorc xalxurSi, rogorc galaktionTan): qarTveli—saTofed, martyofi — martoyofnas, ivar-cxna—sicocxle, ixrColebs — ixrCoba, Camoleqavs — ga-giqeqavs.

Page 118: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

118

luara sordia

beJan xaraiSvili — qarTuli

poeziis mimino

reziume

Zalze tragikuli iyo beJan xaraiSvilis bedi. sul

29 weli dahyo am wuTisofelSi, magram gamorCeuli ni-Wis wyalobiT, maradisobaSi gadainacvla.

didi SoTa rusTvelis, ilia WavWavaZis, akaki we-reTlis, vaJa fSavelas, galaktionis, terenti grane-lis gadasaxedidan zomavda poetis, mxatvruli sityvis misias.

naziarebi iyo bibliis, miTologiis, qarTuli Tu ucxouri klasikuri poeziis tradiciebs, gaTavisebuli hqonda maradiuli, saRvTo sibrZne, uflis rangSi ayva-nili mamulis siyvaruli.

Semoqmedebas ganicdida, rogorc uzenaes miste-rias, sisxlis, msxverplis, mklavis moWris fasad eZebda da poulobda maradiul WeSmaritebebs. Secnobili hqonda, rom adamianis fasi misi dRegrZelobiT ki ar izomeba, aramed rainduli bunebiT, mis mier mignebuli sulieri fenomeniT.

beJan xaraiSvilma aTeistur sabWoTa epoqaSi ic-xovra, roca Cveni saxelmwifoebriobawarTmeuli sam-Soblo ruseTis imperiis provinciad iyo qceuli da erovnuli Cagvris uReli edga.

poeti Tavisi SexedulebebiT disidenti iyo, merab kostavas da zviad gamsaxurdias Tanamoazre, ara dine-bis mxares, aramed qaris sapirispirod mavali Semoqme-di. is obieqturad afasebda movlenebs da naTlad Wvretda, rom qveynis mesveurebs araswori mimarTule-biT, monobis, gadagvarebis, mama-papuri tradiciebis ugulebelyofis, erovnuli triadis — „ena, mamuli,

Page 119: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

119

sarwmunoeba“ — ignorirebis gziT mihyavdaT procesebi da gangaSis zarebs rekavda, raTa eri mibruneboda mara-diul faseulobebs, moeZia samomavlo orientirebi. ma-mulis gadarCena, misi uangaro msaxureba iyo poetis mTavari mizani.

beJan xaraiSvili grZnobda eris majiscemas, misi „ZarRvis feTqvas“, xedavda qveynis „gamoxrul guls“, esmoda myinvaris „gulis kenti simRera“, ramac SesaZ-lebloba misca klasikuri, patriotuli Sedevrebis-Tvis gvedriT waeyenebina iseTi maRalideuri da origi-naluri nimuSebi, rogorebicaa: „Cemi mamulia“, „ca rom mtredisferobs“, „mtkvari gveliviT Securda Wadreb-Si“, „oqros sawmisi adre moipares“, „gazafxuli“, „xev-sureTi“, „rusTavi“.

erovnuli satkvris qarTuli fsiqologiis gamom-xatveli leqsebia: „waxda saqarTvelo“, „momiaxlobdi“, „gpatiJobT yvelas“, „SeciebiaT mTaSi Releebs“, „sizma-ri“, „fereidnelis naTqvami“. mTis dacarielebis mize-zebis Zieba da mxilebaa leqsebi: „xdis xeobidan“, „xato-baSi“.

mamulis gadarCenis imedis originalurad gamom-xatveli leqsia „gazafxuli“, romelSiac poetis es um-Tavresi idea ukavSirdeba mSobliur gzaze Camomwkri-vebul xeebs: „mwvane SuqniSnad inTebian gzaze xeebi, es imas niSnavs, gaviaro, win mamulia!“

Cveni qveynis arsebobis garantia mudam brZola, SemarTeba iyo gamudmebiT. es azri beJan xaraiSvilma yayaCos Savad dawinwkluli wertilebis saxeSi gaiazra da leqsis boloSi dasmuli „sicocxlis mravalwerti-lis aqcentirebiT gasca saimedo pasuxi saqarTvelos yofna-aryofnis maradiul problemas: „yayaCos wiTel da Txel farflebze Savad naferi Savi wertili, ara aris ra, Tu ara tyviiT qarTveli kacis sisxlSi dasmu-li misi sicocxlis mravalwertili“. („yayaCos wiTel da Txel furclebze“).

Page 120: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

120

samSoblos momavali kataklizmebis winaswari, uc-domeli Wvretaa leqsi „SeciebiaT mTaSi Releebs“. didi erovnuli saSiSroebis mauwyeblad esaxeboda poets CrdiloeTis Tovlian-yinuliani imperiis „TeTri qa-risgan“ motanili „Tovlis baraTebi“, romelsac zus-tad kiTxulobda gamorCeuli intuiciis poeti da moy-vris saxiT gamoxcadebuli „gadamTieli gadiis“ xrikebs aaSkaravebda, roca Cvens „xarebs“ dadarajebuli sis-xlismsmeli „mglebis“ Sesaxeb gvamcnobda. magram poe-tis mowodeba sifrTxilisken, gonivruli politikis-ken ama qveynis bedis mWedelTaTvis rCeboda xmad mRa-Radeblisa udabnosa Sina...

warmoaCenda erovnul fenomens, mis stumarTmoy-vareobas, tolerantobas, humanizms („gpatiJobT yve-las“, „momiaxlovdi“), magram am samoTxisdari qveynis patronad movlenil uRirsT ver patiobda gulgrilo-bas, sakuTaris daviwyebas, maspinZlis rolze uaris-Tqmas da ucxoTa gaparpaSebas Cvens miwaze.. („Cems sax-lSi rom maspinZlad damijeqi“), magram SemTxveviT aR-zevebul, monuri sulis medroveT ar esmodaT proble-mis simwvave, an Zalad ibrmavebdnen Tvalebs.

erovnuli gadagvarebis, narkotikebiT axalgaz-rdobis mowamvlis safrTxesac kargad xedavda da mar-Tebul gzas uCvenebda gzaabneulT.

poeti mistiroda Cvens simcires, dakargul teri-toriebs, TurqeTisgan mitacebul tao-klarjeTs, gmobda Surs, SuRls, im vaiqarTvelT, romelTac ver gaiges erovnuli gmiris _ samSoblosTvis Svilis Sem-wirveli umamacesi raindis _ giorgi saakaZis fasi da muxanaTurad Casafrebulma cilismwameblebma jer sparseTSi, Semdeg ki TurqeTSi gaaqcies mamulis uanga-ro msaxuri, rac eris Zalisxmevis, misi erovnuli ener-giis ganaxevrebis tolfasi iyo („fulisaTvis ki ara“).

beJan xaraiSvilis leqsebi saqrestomaTioa, isini Tamamad daudgeba gverdSi nimuSebs qarTvel klasikos-

Page 121: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

121

Ta, romlebic WeSmariti mamuliSvilis gulmodginebiT usinjavdnen qveyanas majas, Cxrekdnen mis av-kargs da mermisis gadasaxeds eZebdnen, erovnuli ideologiiT gamoirCeodnen (ilia, akaki, vaJa, galaktioni, lado asa-Tiani, muxran maWavariani, SoTa niSnianiZe, murman leba-niZe, ana kalandaZe).

beJan xaraiSvils zedmiwevniT hqonda Secnobili sakuTari misia, eris misia, qarTuli gonis adgili saer-TaSoriso arenaze.

filosofiurad moazrovne poetis SemoqmedebaSi didaqtikurad Suqdeba Suris, eWvis, erTgulebis, sina-nulis problemebi. es cxovreba gaazrebuli aqvs, ro-gorc sikeTe- borotebis brZola.

rogorc religiuri, marTlmorwmune qristiani poeti adamianis movaleobas saklavebis dakvlaSi, uman-ko kravebis sisxlis daRvraSi ki ar xedavda, aramed aTi mcnebis msaxurebaSi, moyvasis siyvarulSi, mtris mite-vebaSi.

beJan xaraiSvils swamda sulis ukvdaveba, aidea-lebda wminda suls, sulierebas, sulier samyaros da ara „xorcix qveyanas“.

cxovrebis av-kargis, adamianis daniSnulebis Sem-cnobi, cis saidumloebaTa wvdomasac eswrafvoda.

xedavda oreulebs, miRmiur samyaros, sxvaTagan uxilavs. rusTavelis simaRlidan zomavda poeziis mi-sias, iTvaliswinebda da iTavisebda winapar sityvis os-tatTa gamocdilebas, magram TviTon yovelTvis saku-Tari gziT mavali Semoqmedi iyo.

beJan xaraiSvili gansakuTrebuli yuradRebiT da siyvaruliT ekideboda mTas _ TuSeTs, xevsureTs, fSavs, svaneTs.

gamoarCevda vaJa fSavelas, mTis geniosiviT Tvi-Tonac sulis, sulierebis, zneobis apologeti iyo da ara pragmatuli, miwiuri iteresebis.

vaJasaviT aidealebda mTas, mTis xalxTa raindul

Page 122: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

122

bunebas, tkioda dacarielebis gzaze mdgari samoTxe, vaJasaviT umReroda aragvs, eris simbolod esaxeboda muxa, xmeli wifeli, xari, vaJasaviT ebrZoda nar-ekle-bis momravlebas, vaJasaviT maRldeboda caSi, eltvoda „siyvarulis samefos“, vaJasaviT erTgulebda „kai ymis“ ideals.

poetis mimarTeba vaJa fSavelasTan iyo ara epigo-nis, Segirdis damokidebuleba didostatTan, aramed daRvinebuli, Tavisi xmisa da xelweris Semoqmedis gulwrfeli mowiweba didi maestrosadmi.

beJan xaraiSvili momadlebuli iyo naTelxilvisa da naTelsmenis fenomeniT. mas xelewifeboda planetis sainformacio velze gasvla da warsulis, awmyos obieq-turi Sefasebis mixedviT, momavlis movlenebis utyua-ri ganWvreta.

poetma iwinaswarmetyvela momavlis kataklizmebi, meoce saukunis 90-iani wlebis samoqalaqo omi, Cveni me-zobeli CrdiloeTis imperiuli monstris muxanaToba da teritoriebis dakargva, wyaldidobebi qveynis regi-onebSi, sakuTari naadrevi aRsasruli. misi eWvi moma-val warRvnaze efuZneboda adamianTa uzneobas, mora-luri kategoriebis ugulebelyofas, bunebis, samyaro-sadmi mtacebluri instiqtebiT midgomas. es iyo sazo-gadoebis Zalze gonivruli gafrTxileba.

sagulisxmoa didi saTqmeliT datvirTuli beJan xaraiSvilis saxismetyveleba. poetma qaris, Tovlis, nislis, xaris, mglis, devis, baRis, mTis, muxis, wiflis, miminos, arwivis saxeTa gamoyenebiT Seqmna ganumeore-beli, qveynis problemebze mimaniSnebeli simboloebi, metaforebi, Segonebebi..

„es cxovreba bagiria, xan davZlie, xan damZala“, as-kvnida poeti, romelic mxolod movlenaTa zedapirs ki ara, mis gulisyurs xedavda: „netav ar megrZno vardis suni da vards SigniT Smoris“.

sagulisxmo qveteqstebis Semcveli poeturi Se-

Page 123: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

123

kiTxvebia: „ra xelma unda aiRos netav, rom ver dasZa-lavs iseTi gunda?“ „gaTaTrebuli qarTvelis sisxlze xom ar amodixar, Zaxvelo?“ „ amdeni RvTis glaxa da Wrelsisxliani vin gaaqarTvela, ram gaadidebula?“

beJan xaraiSvilis SemoqmedebaSi gvxvdeba Tavisebu-ri, gansxvavebuli xilvebi bunebisa: „xevsureTs xmlisebr ielva aragvma da mTebis ubes Seasxipa ruxi nislebi“, „Tovs da mdinaris gayinul enas Savi kbilebiT iWeren qve-bi“, „TeTri ZafebiT mogarTmevs Cems suls zamTari - Cemi TeTri Tolia“, „da cis naJuriT gamomTvrali beberi mu-xebi mTel Rames barbacebdnen dakoJril fesvebze“, „mTe-bi CanCqeris sufTa sarkeSi Tmebs isworebdnen, rogorc qalwulni“, ocdameerTed gamoWaRda ezos tyemali“, „ba-laxebi Jangisferi sevdiT xundebian“, „mtkvari gveliviT Securda WadrebSi da SeaTamaSa mkerdze natvrisTvali — Tbilisi“, „TovliT aevso guli nasaxlars“, „buxari cxvirSi dumils ixrColebs“, „mTvare zvinebis TeTri bo-xoxiT wyalSi ixrCoba“, „nislebs eZina rweviTa, zog zur-giT Camavitane, zog Camamyavda TreviTa“, „ara var marto, mTrTolvare xelebs Sublze misvamen Cumad verxvebi“, „simindebSi mTvaris Canamgaleba“, „foTlis cremlSi tyis locvaTa cimcimi“, „cvrian mTaze cxvaris gadaTovleba“, „miyvars xolme xevsuruli Coxisebr gaSlil caze gada-winwkvla varskvlavTa“, „Sen, fSav-xevsurTa giJo qalwu-lo, o, rogor gSvenis mtkvarTan wawloba“, „im Wadris xes veqarTulebi, fesvi xelaxla rom gaudgams mtkvris napi-rebze“, „davrCiT xelgawvdilni mTis mwvervalze, dav-rCiT asafreni arwivebi“.

poets gamaxvilebuli mzera hqonda, amitomac xSi-rad aris mis leqsebSi aqcentirebuli Tvali, Warbobs xedviTi saxeebi: „zeca TvalebSi Cayornisferda“, „dah-qris borani mag TvalTa zRvaSi“, „Seni Rimilis brolis bilikebs romeli Tovli daTovs da waSlis“, „Tbilisi Tvals xuWavs, mtkvars gulSi ixanjlavs“, „mis Tvalebs CahyoliaT cecxloba“, „da saqarTvelos sisxliani, avi

Page 124: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

124

warsuli wveT-wveT TandaTan gamoJonavs Cems Tvalebi-dan“, „CumCumad mivsdevdi mag TvalTa miminos“, „Tval-Ta saWreTliT amomWra gulze Seni saxelis cocxali asoebi“, „qarma TvalTa mimino kvlav Sens saxlisken gadmoafeTa“, „TeTri tyeebiT msurs Semofrinde Seni Tvalebis lurj siameSi“.

aseve poets momadlebuli hqonda gansakuTrebuli smena, esmoda bunebis, samyaros ena, ucxo xmebi, musika-lurad aRiqvamda garemos: „da miWixvinebs joxis cxeni gardasul droTa, tirifis toti ukravs tyemlebis lurj simfonias SeSlil morevis lurj firfitaze, yazbegis asulo, - myinvaro! Seni gulis kenti simRera CemTan Camohqonda civ wyaros, TiTqos xmaliT, dardebs hkveTda salamuri, rtoman Sindebisman iyvavila da mze CanCqerebis Tarze dneba, yelSenaTeTri sunTqaven mTe-bi, tkbil narnari aRmafreniT mTasac cremli mosdio-da, uxmo zarTa enebs lokavs niavqari...

SeuZlebelia ukeTesad gadmoices bunebis mkurnavi Zala: „wamodi CvenTan _ Ria fanjridan Wadris foTleb-ma CurCuliT miTxres, Cven Cvennairi viciT wamloba, ba-xuss gauva roca Tafloba“ an: ara var marto, mTrTol-vare xelebs Sublze misvamdnen Cumad verxvebi“...

beJan xaraiSvilis leqsSi wina planzea suli, su-liereba, guli, myinvaris guli, saqarTvelos gamoxru-li guli, gulis ZarRvebi mamulis sunTqvas iweren, poe-tis TqmiT „yvelaze didi sasaflaoa guli“.

nislis da devis saxeTa gamoyenebiT gvamcno poet-ma sakuTari aRsasrulis winaTgrZnoba: „dinjad alokes Zirulas talRebi ruxma kameCebma nislebma da or mTas-Sua, rogorc nacnob devis xaxaSi inamcoxreben Cems si-Wabukes, Cakarguls kenti bilikiviT cvrian balaxSi“. („dinjad alokes“).

poeti xedavda suls, xedavda oreulebs, misTvis ucxo ar iyo sulis ganTavisufleba sxeulisgan da su-lis xelaxali dabruneba xorcSi ase daafiqsira: „Se-

Page 125: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

125

tortmandeba ucbad mxarmarcxniv haeri mZime, odnav notio da lokokinas instiqtis geSiT sakuTar gvamSi zlazvniT Sevdivar“ („aRar dalio“).

poetis jadosnur xilvebSi didi rusTavelis sa-xec gakrTeboda, romelmac sizmarSi kalami uboZa („usaxelo mkvdrebi“), xolo Cvens istoriografiaSi da poeziaSi samebis meoTxe wevrad gamocxadebuli Tamar mefe ise emSobliureboda, rom wers: „TiTqos qoCorze gadamisva xeli Tamarma. dRes SemiZlia daviWeqo mtkvarTan mexiviT, beber mdinares davadevno sityva Tamamad... fiqro gamiZex, - sadac micdis mwvervali So-ri!“ („rusTavi“).

wignSi „xvedri poetTa“ yuradRebas iqcevs neolo-gizmebi: Cayornisferda, atyemlisfereben, ixanjlavs, monamgluri, Canamgaleba, gamoWaRda, gadmoafeTa, mtredisferobs, ifurclav, davimaiseb, maisoba, gar-daqneva, feriferobs, gaadidebula, inamcoxreben, ga-dawinwkvla, gadaTovleba, gadmoafeTa, cecxloba, ve-qarTulebi.

gvxvdeba rogorc asonansuri (uSlis-gulSi, gaSa-la-xaSlama, Tolia gamohyolia, mozvero-oxero, dag-wyevlos-Zaxvelo, natroben-dagepatronon, mogitana-Worikana), ise konsonansuri riTmebi (qarTveli-saTo-fed, martyofi-marto yofnas, ixrColebs-ixrCoba, ivarcxna-sicocxle, Camoleqavs-gagiqeqavs).

poeti mimarTavs 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 14, 15 mar-cvlian sazomebs, amasTan erTmaneTis gverdiT ganTav-sebulia gansxvavebuli sazomebi, rac ritmis mravalfe-rovnebis sawindaria.

SeiZleba uyoymanod davaskvnaT, rom beJan xaraiS-vili SemoqmedebiTad agrZelebs mravalsaukunovani qarTuli literaturis tradiciebs, rac rwmenis, erov-nulobis, religiur-filosofiuri problemebis axle-buri, maRalmxatvruli saxeebiT gacxadebaSi vlindeba.

Page 126: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

126

LUARA SORDIA

BEDSCHJAN CHARAISCHWILI- SPERBER GEORGISCHER DICHTUNG/POESIE

RESÜME

Charaischwili Bedschjan hatte ein tragisches Schicksal. Er ist

nur 20. Jahre. alt geworden, aber dank seiner aussergewὅhnlichen Fảhigkeit ist er in die Ewigkeit eingegangen,

Die Mission des Dichters, des literarischen Wortes urteilte er aus der Sicht heraus.von den grossen Dichtern Schota Rustaweli, Ilja Tschawtschawadse, Akaki Zereteli, Wadschja Pschawela. Galaktion und Terenti Graneli.

Er war sich mit der Bibel, der Mythologie, der Traditionen georgischer oder auslảndischer klassischen Poesie gut vertraut. Die ewige gὅttische Weisheit und seine Anhimmelei zur Heimat waren ihm zu nah.

Seine Tảtigkeit hielt er für die hὅchste Mysterie. Er suchte nach der ewigen Wahrhaftigkeit und hatte sie gefunden. Dafür hatte er Blut, Opfer und Abhauen des Armes lassen müssen. Seiner Meinung nach sollte der Menschenwert nicht nur durch die Langlebrigkeit, sondern auch durch die Reiternatur, durch das von ihm erfundene geistige Phảnomen gemessen werden.

Charaischwili Bedschjan lebte in der atheistisch-sowjetischen Epoche, als unsere Heimat durch das Entnehmen der Staashochheit zum Prowinz der russischen Imperie wurde und sie unter dem nationalen Joch stand.

Der Dichter war nach seinen Ansichten Dissident, Gleichsinnige von Merab Kostawa und Gamsachurdia Zwiad, der sich als Schὅpfer nicht nur neben dem Strom, sondern auch gegen den Wind bewegte. Er kὅnnte die Geschehenisse objektiv einschảtzen und ganz klar vorsehen, dass die Staatsoberhảupter die Prozesse im Lande durch falsche Richtung, Sklaverei, Ausrottung, Verneinung der Traditionen der Nachkomme, durch Ignorierung der nationalen Triade-“Sprache, Heimat, Religion führten. Er allarmierte, damit die Nation zu den ewigen Wertigkeiten zurückkerte und die

Page 127: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

127

zukünftige Orientierungen suchte. Sein Hauptzweck war die Heimat zu retten und ihr kostenlos zu dienen.

Charaischwili Bedshjan fühlte sich “das Rytmus, die Pulssation der Nation, das”Aderschlagen. Er sah auch das ”schwerverwundete Herz, das Elend des Landes, hὅrte das Herzenssinglelied des Gletschers-Mkinwari. Das alles hatte ihm die Mὅglichkeit gegeben neben den klassischen, patriotischen Meisterwerken seine solch hὅchstidielle und originelle Arbeiten zu stellen, wie :”Meine Heimat, “Der taubfarbige Heimat”, “Kura schlảngelt sich zwischen den Platanen,” “Das goldene Vliess ist schon früh gestohlen, “Frühling”, Chewsureti”, “Rustawi.”

Die georgische Psychologie des nationalen Schmerzens wird in folgenden Gedichten ausgedrückt werden;”Georgien ist anders geworden”, “Nảhere dich zu mir”, “Ich lade alle zu mir ein”, “Den Bảchen wurde es im Gebirge kalt”, “Traum”, “Aussage des Phảreidaner”, Die Suche nach den Grün den der Leerung /des Verlassens der Gebirgzonen und nach der Entlarwung ist in folgenden Dichtungen gegeben’”Aus der Kluft Chdi’, Chatobaschi”

Die Hoffnung auf die Rettung der Heimat wird ganz originell im Gedicht “Frühling”ausgedückt werden, wo diese Hauptidee des Dichters mit den auf dem Heimatweg stehenden Reihenbuảmen verbunden sind. Die Bảume leuchten unterwegs in der Art der grünen Ampel, das bedeutet-ich soll gehen. da vorne ist meine Heimat”.

Die Kriege und auch die Bereitschaft waren immer die Existenzgarantien unseres Landes, Diesen Gedanke hatte Charaischwili Bedschjan in der Art der schwarz gepunhkten Mὅhnen durchgedacht, am Ende des Gedichtes auf die “Gedankenpunkte im Leben akzeptiert und damit hoffnungsvoll auf das ewige Problem des Seins und Nichtseins Georgiens geantwortet.” Die schwarz gefảrbte Punkte an den Blảttern der roten und dünnen Mὅhnen sind die im Blut des georgischen Mannes durch den Kugel eingesetzte Gedankenpunkte seines Lebens”, (“An den roten und dünnen Blảttern der Mὅhnen”)

Die fehlerlose Vorhersage der zukünftigen Naturkatastrophen in der Heimat ist im Gedicht: “ Den Bảchen wurde es im Gebirge kalt”gegeben. Als Zeichen der grossen nationalen Gefahr sah der Poet die durch das “weisse Wind” gebrachte “Schneebriffe”des

Page 128: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

128

nὅrdlichen, schneeigen, eisigen Reiches, die der Dichter mit einer besonderen Intuition genau auslesen und die Falle der, als Nảhste angesehene/ verkündete”Fremde Bediener” entlarven kὅnnte, als er uns darüber mitteilte, wie die blutdürstigen Wὅlfe auf unsere “Ochsen”warteten. Der Aufruf des Dichters zur Vorsicht, zur vernünftigen Politik blieb für die Schicksalschmieden unseres Staates ausser Acht.

In den Gedichten: (Ich lade alle ein”. Nảhere dich zu mir”) zeigte er das nationale Phảnomen und seine Gastfreundlichkeit, Toleranz, Humanismus. Den als Herrscher des paradiesảhnlichen Landes aufgetauchten unwürdigen Menschen kὅnnte er Gleichgültig-und Vergesslichkeit, Verzicht auf die Rolle des Besitzers , Fremdenverbleib, ihr Freibewegen, Eroberrung unserer Erde nicht vergeben(“Bei mir zu Hause hockst du wie Besitzer”) Die zuverlảssig aufgetauchte, von der Zeit abhảngige Menschen mit dem sklaverischen Geist kὅnnten die Komplizitảt der Probleme nicht verstehen oder sie absichtlich vermeiden.

Er sah gut die Gefahr der nationalen Ausrotterung, des Verfalls ,auch die Gefahr der Vergiftung der Jugendlichen durch das Rauschgift und kὅnnte den Verwirrter auf einen richtigen/wahren Weg hinweisen.

Der Dichter weinte sich die Augen über unsere Minderzahl, verlorene Terrotorien, durch die Türkei erroberte Tao-Klardschjeti aus.. Er verurteilte Neid und Feindseligkeit dieser Georgoer, die den nationalen Held, mutagen Reiter, Giorgi Saakadse, der der Heimat seinen Sohn opferte, entsprechend einschảtzen und seinen Verdienst nicht hatten verstehen kὅnnen. Durch den Verrat der Verleumder war Saakadse, als selbstloser Diener seiner Heimat gezwungen, anfangs nach Prảussen und dann in die Türkei zu fliehen, was auf die Halbierung der nationalen Kraft, ihrer nationalen Energie deutete. ( “Nicht für das Geld”)

Die Gedichte von Charaischwili sind in die Chrestomatie einzutragen. Sie kὅnnten neben den Meisterwerken der georgischen Klassiker gestellt werden, die durch die Eifer des wahren Sohnes die Pulsation des Staates prüften, die nach dem Bὅsen und Guten, dem Schicksal des Landes fragten und die zukunftswege suchten. Durch ihre nationale Idelogie sonderten sich besonders Ilja, Akaki, Wadschja, Galaktioni, Assatiani Lado, Matschawariani Muchran,

Page 129: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

129

Nischnianidse Schota, Lebanidse Murman und Kalandadse Anna sonderten sich.aus. Charaischwili Bedschjan hatte sich seine eigene Mission, die Mission der Nation und den Platz der georgischen Vernunft planetenweit auf der internationalen Arena besonders gut geeignet und annerkannt.

Die Probleme des Neides, der Efersucht, des Vertrauens, des Bedauers werden im Schaffen des philiosopisch aufgelegten /gesinnten Dichter didaktisch beleuchtet. Unter diesem Leben verstand er den Kampf zwischen der Gütigkeit und dem Bὅsen.

Die Pflicht der Menschen war nach der Ansicht der religiosen, ortodoxen, christlichen Dichter zehn Gebote zu erfüllen, ihnen zu dienen, die Nảhsten zu lieben und den Feinden zu vergeben, kein Vieh zu schlachten, das Blut der unschuldigen Schaffen nicht zu vergiessen.

Charaischwili Bedshjan glaubte an die Unsterblichkeit der Seele. Er idealisierte den heiligen Geist, die Seeligkeit, die geistige Welt und kaum die /“Welt des Fleisches”/

Als Erkenner des Schlechten und Gutes des Lebens, der Menschenpflicht strebte er sich auch zum Erschliessen der Heimatsgeheimnisses,

Er war in der Lage die Doppelgảnger und jene Seite der Welt zu sehen, was von den anderen vὅllig unsichtg war,. In der Hὅhe von Rustaweli mass er die Mission der Poesie, berücksichtigte die Erfahrung der Wortmeister unserer Vortfahre/. Selbst er aber gehὅrte zu dem Schὅpfer, der immer nur seinen Weg ging.

Seine besondere Aufmerksamkeit und die Liebe schenkte Charaischwili Bedschjan auf die Bergzonen-Thuscheti, Chewsureti, Pschawi, Swaneti.

Von den anderen Schὅpfern hatte er Pschawela besonders Wadshja auserwảhlt und ảhnlich dem Berggenie war er auch Apologet des Geistes, der Seeligkeit und kein Verteidiger des pragmatischen und irdischen Interesse.

Er idialisierte den Berg, die Reiternatur der Bergvὅlker, wie Wadscha . Er konnte ohne Schmerzen aufs Paradies nicht sehen, dass auf dem Wege der Leerung stand. Wie Wadschja besang der Dichter auch den Fluss Aragwi. Er hielt die Eiche, die dürre. Buche, den Oxen für die Symbole der Nation. Wie Wadschja kảmpfte er gegen die Vermehrung der Stachelstrảucher/ Dὅrnerstrảucher. Er

Page 130: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

130

erhὅhte sich in den Himmel, wie Wadschja. strebte er sich zum “Reich der Liebe und blieb dem Ideal “des “jungen Helden/jungen Kerls” treu.

Der Dichter verhielt sich zum Pschawela, wie schon ein formierter Schὅpfer, der seine Stimme und Handschrift, seinen aufrichtigen Respekt vor dem grὅssten Meister hatte und nicht, wie sich der Epigone, der Lehrling zu seinem Grossmeister verhielt.

Die Natur hatte Charaischwili Bedschjan mit dem Phảnomen des Hellsehens und-Hὅrens ausgestattet. Er war im Stande, die Informationen weltweit zu sammeln, nach der objektiven Einschảtzung der Vergangenheit und der Gegenwart, die zukünftigen Geschehenisse wahr vorzusehen.

Der Poet hatte die zukünftigen Naturkatastrophen, den Bürgerkrieg in den neunzigen Jahren des zwanzigsten Jahrhunderts, Verrat/Treulosigkeit des imperialistischen Ungeheuers unseres nὅrdlichen Nachbars, das Verloren der Territorien, die Hochwasser in den Staatsregionen, seinen frühzeitigen Tod propezeiet. Sein Verdacht auf die erwarteten Naturkatastrophe grnüdete sich auf die Unsicherheit der Menschen, die Vernachlảssigkeit der moralischen Kategorien, auf die rảuberischen Instikten im Verhalten zur Natur und zur Welt. Das war seine sehr vernünftige Warnung der Gesellschaft davor.

Ernennenswert ist die zu viel umfassende Gesichtssprache von Charaischwili Bedschjan. Der Poet hatte in der Art des Winters, der Schnee, des Nebels, der Oxen, des Wolfes, des Ungeheuers, des Gartens, des Berges, der Eiche, der Buche, des Sperbers und des Adlers die auf die Probleme des Landes anzeigende Symbole, Metaphers und Belehrungen geschaffen.

“Dieses Leben ist das Seil, bald habe ich es , bald hat sie mich beweltigt, uberwiegt”, schloss der Dichter Rückschlüsse, der die Obeflảche bis auf die Tiefste sehen kὅnnte.”Wenn ich die Rosenduft und innerhalb der Rose ein abscheuliches, widerliches Geruch nicht gespürt hảtte.”

Unter den poetischen Fragen ist etwas umfassendes und Wichtiges zu vermuten:”Wer nimmt doch sochen Klumpen in der Hand, damit er ihn nicht beweltigt? ” ‘Moosbeere! wảchst du nicht aufs Blut der weishaarigen Georgier auf?” Wie wurden so viele armseelige/dürftige und buntblutige Menschen Georgier geworden?

Page 131: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

131

Wer hatte sie vergeorgischt? Wodurch sind sie so vortrefflich, gross geworden?

Im Schaffen von Charaischwili Bedschjan sehen wir eigenartige, abwechslungsreiche Naturbeschreibungen:” In Chewsureti hat Aragwi wie ein Schwert geblitzt und Bergfluss mit den grauen Nebeln bespritzt”’Es schneit und die Steinen halten die zugefrorene Zunge des Flusses mit den schwarzen Zảhnen an”, “Der Winter wird Dir meine Seele durch weissen Faden überreichen-meine weisse Mὅwe’” Und die mit der Himmelstropfen betrunkene alte Eichen schwankten die ganze Nacht auf die Wurzeln”, “Die Berge ,wie die jungen Frauen , kảmmen sich die Haare vor dem sauberen Spiegel des Wasserfalls”, ”Einundzwanzigstemal ist die Pflaume aufgeblüht”. “Die Krảuter werden durch rostfarbigen Traurigkeit verbleicht werden”, “Mtkwari schlảngelte sich zwischen den Platanen und hatte auf seine Brust –Tbilissi als Edelstein behandelt, mit ihm gespielt, “ “Herz des Resthauses ist voll von Schnee,””Offen verbirgt das Schweigen”, “Der Mond, mit dem weissen Hut aus Heu, erstrikt sich im Wasser”, Die Nebel sind durch Wiegen eingeschlaffen, einige habe ich mit meinem Rücken getragen, die Anderen aber schleppend”,. “Ich bin nicht allein, die Eichen streicheln mich mit ihren zitternden Hảnden auf die Stirn”, Der Mond geht zwischen den Meisen hinein”, Das Glảnzen des Waldgebetts in Laubtrảnnen”, “Zwrian Mtaze Zchwaris gadatowleba”, ‘Ich mag, wenn die Sternen am weit gezogenen Himmel, wie eine chewsurische Tracht Tschocha , glảnzen” , “ O, , Frảulein aus Pschaw-Chewsureti, wie schὅn siehst du am Ufer des Mtkwari aus”, “Ich spreche mit der Platane georgisch an, die ihre Wurzeln am Ufer des Flusses Mtkwari wieder geschlagen hat,” “Wir, Adler, die fliegen sollen, sind auf dem Berggipfel mit emporgehobenen Hảnden geblieben”.

Die Natur hatte den Dichter mit einem herrlichen, besonderen Gehὅr ausgestattet. Er hatte ein gutes Verstndnis von der Natur, der Sprache der Welt, von den fremden Stimmen. Die Welt kὅnnte er auch musikalisch anerkennen.”Holzernes Pferd erinnert mich an die vergangene Zeit”, der Weidenzweig spielt die dunkelblaue Pflaumensimphonie auf der dunkelblauen Platte der wütenden Untiefe, Kasbegis Tochter-Gletscher Mtkwari! Kalter Bach brachte mir dein alleines Herzenslied, als ob die Rohrpfeife mit dem Schwert

Page 132: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

132

die Betrübtheit bekảmpfte. Die Zweige der Kornelkirschen sind aufgeblüht, die Sonne schmilzt sich über den Wasserfall, weissbeschneidete Berge atmen, die Berge weinen vor Begeisterung, leichter Wind leckt die Zungen der stimmlosen Glocken.

Es ist unmὅglich die heilende Kraft der Natur besser darzustellen:” Komm zu uns-die Platanenblảtter haben mir durch offene Fenster flüsternd gesagt, wir kὅnnen dich nach dem Katzenjammer, nach dem Rausch auf unsere Art behandeln’, oder :” Ich bin nicht allein, mit ihren zitternden Hảnden streichelten mich die Espen leise auf die Stirn/

In der Vordergrund der Poesie von Charaischwili Bedschjan steht die Seele, die Seeligkeit, das Herz, das Herz des Gletschers und die tiefste Lὅcher, Schmerzen Georgiens”. Die Adern des Herzens schreiben das Atem der Heimat hinein”, der Dichter sagte dazu, dass das Herz der grὅste Friedhof sei”

In der Gestalt des Nebels und des Ungeheuers teilte er uns über das Vorgefühl seines eigenen Todes mit:” Die grünen Oxen, die Nebel haben die Dsirulas Wellen vorsichtig geleckt und meine Jugend verschwindet sich in der Rache des bekannten Ungeheurs, als das Pfad zwischen den Bergen im taubedekten Grass verlorengeht.”

Der Dichter kὅnnte die Seele, die Doppelgảnger klar hellsehen. Die Seelenwanderung, wie sich die Seele von dem Leib trennt, war ihm nicht fremd. Er hatte die Rückkehr der Seele ins Fleisch, Kὅrper folgenderweise übergegeben:”Die Druckluft wird sich plὅtzlich links von dem Schulter stehenbleiben, ich trette kaum feucht und mit dem Instikt der Schnecke enthaltsam wieder in den eigenen Kὅrper ein”.

In den zauberhaften Hellsehen des Dichters tauchten ab und zu die Gesichter von grossen Schota Rustaweli und auch die in unserer Histographie, in der Poesie als viertes Mitglied aller guter Dinge verkündete Kὅnigin Tamari auf. Schota Rustaweli hatte dem Poet die Feder überreicht (“Namensloser Tod”) Kὅnigin Tamari liebkostete ihn folgenderweise:” Mir war es so , als ob Tamari mir auf den Scheitel gestreichelt hảtte. Heute kann ich am Flussufer Mtkwari laut, wie mὅglich, wie es ein Blitz aus heiterem Himmel donnert, schreien und dem alten Fluss ein mutiges Wort sagen: “Mein Nachdenken -vorwảrts! dorthin, wo auf mich der weite Gipfel wartet.

Im Buch unter dem Tittel “Das Schiksal der Dichter”soll man die Aufmerksamkeit auf die Neologismen richten: “tschakornisperda,

Page 133: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

133

atkemlisphereben, ixandschjlaws, monamgluri, tschanamgaleba, gamotschagda, gadmoapheta, mtredispherobs, iphurzlav, davimaiseb, maisoba, gardaqnewa, pheripherobs, gaadidebula, inamzochreben, gadazinzkwla, gadathowleba, gadmoapheta, zezxloba, weqartulebi,

Hier gibt es sowohl asonantishe /uschlis-gulschi, gaschala-chaschlama, tholia-gamochkolia ,mozwero-ochero, dagzkewlis- mdsachweli, natroben-dagepatronon, mogitana-tschorikana) als auch konsonantische Rythmen(qartweli-sathophed, martkophi-marto kop-nas, ichrtscholebs-ichrtschoba, iwarzchna-sizozxle, tschamoleqaws-gagikekaws)..

Der Dichter wendet sich an 5,6, 7, 8, 9,10, 11, 12, 14, 15-silbigen Mảsse zu, ausserdem sind nebeneinander auch unters-chiedliche Mảsse gesetzt, die ein Vorwand für die Vielseitigkeit des Rythmus sind.

Man kann zuletzt ohne Zὅgern sagen, dass Charaischwili Bedschjan die Traditionen der hunderjảhrigen georgischen Literatur schὅpferisch fortsetzte, was sich beim Ausdruck des Glaubens, der naionalen, religiὅsen-philosophischen Problemen durch die Verkündigung der neueren literarischen Gestalten gezeigt werden.

Page 134: Iverieli: Homedspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/220851/1/Xaraishvili_Bejan.pdf · E-mail: universal@internet.ge; universal505@ymail.com ... studentobis periodSi misi momzadebuli abituri-enti

134

gamomcemloba `universali~

Tbilisi, 0179, i. WavWavaZis gamz. 19, : 2 22 36 09, 5(99) 17 22 30 E-mail: [email protected]; [email protected]