ismail kasıkcı

download ismail kasıkcı

of 53

Transcript of ismail kasıkcı

  • 8/6/2019 ismail kaskc

    1/53

    E L E K T R K M H E N D S L

    r e t i m , l e t i m v e D a t m

    P r o f . D r . s m a i l K a k

    1 E y l l 2 0 1 0

  • 8/6/2019 ismail kaskc

    2/53

    2

  • 8/6/2019 ismail kaskc

    3/53

    B l m 1

    K s a D e v r e A k m H e s a p l a r

    1 . 1 G i r i

    B u b l m d e o k k s a o l a r a k k s a d e v r e a k m t e o r i k o l a r a k a n l a t l a c a k t r .

    A y r n t l a r i i n k a y n a k t a v e r i l e n k i t a b a b a k n z .

    l e t m e v e k o r u m a c i k a z l a r n n s e i m i v e b o y u t l a n d r l m a s i i n k s a d e v r e

    h e s a p l a r n n y a p l m a s I E C 6 0 9 0 9 a g r e z o r u n l u d u r . E l e k t r i k t e s i s l e r i n d e

    o r t a y a k a n k s a d e v r e a k m l a r i s t e n m e y e n o l a y l a r d r .

    l e t m e c i h a z l a r n , c a n v e m a l n e m l i d e r e c e d e e t k i l e r v e b o z a r . E l e k t r i k

    t e s i s l e r i , k s a d e v r e s r a s n d a t e r m i k v e d i n a m i k z o r l a n m a l a r a k a r d a y a n -

    a b i l e c e k b i i m d e t a s a r l a n m a s n d a f a z l b a s l a n k s a d e v r e a k m o l d u k a

    n e m l i d i r .

    K s a d e v r e n o k t a s n d a d e v r e n i n e d e e r g e r i l i m k a y n a y n t e m i u y g u -

    l a n r . B u y n t e m , a k t e l i l e t m e k o n u m u n d a n v e g e l e c e k t e k i y k a k s n -

    d a n b a m s z o l d u u n d a n , h e s a b k o l a y l a t r r . E l e k t r i k i l e t m e c i h a z l a r n n

    b y k l h e s a p l a r d a k u l l a n l r v e t m e b e k e b e s l e m e l e r i , j e n e r a t r l e r v e

    m o t o r l a r i r e a k t a n s l a r n d a n s o n r a k s a d e v r e e d i l m i k a b u l e d i l i r . B u n e -

    d e n l e e d e e r g e r i l i m k a y n a e b e k e d e k i t e k g e r i l i m d i r .

    O l a s e n b y k k s a d e v r e a k m i l e t m e e k i p m a n n n s e i m i i i n v e e n

    k k k s a d e v r e a k m k o r u m a n l e m l e r i A m a i l e k o r u m a v e t e r m i k m a n y e t i k

    k e s i c i l e r d e e b e k e k o r u m a s n n a y a r i i n b a z a l n r . k u t u p l u k s a d e v r e

    a k m n d a n b a k a t m d i e r k s a d e v r e a k m l a r s i m e t r i k b i l e e n l e r y a r d m

    i l e h e s a p l a n r .

    K s a d e v r e a k m l a r n n o r t a y a k m a s o k y n l d r :

    1 . Y a l t k a n l n b o z u l m a s

    3

  • 8/6/2019 ismail kaskc

    4/53

    1 . 1 . G I R I B L M 1 . K I S A D E V R E A K I M H E S A P L A R I

    2 . l e t m e c i h a z l a r n n k s a d e v r e d e n d o l a y m e k a n i k o l a r a k z o r l a n m a l a r

    3 . T e k n i k p e r s o n e l i n v e i n s a n l a r n y a n l u y g u l a m a l a r

    4 . H a t a l t e s i s k u r m a

    5 . T e s i s l e r i n v e h a v a h a t l a r n n , i s o l a t o r l a r n k i r l e n m e s i

    o l a r a k s a y a b i l i r i z .

    K s a d e v r e a k m l a r n n h e s a p l a n m a s i i n u n o k t a l a r k a b u l e d i l i r :

    1 . G e i d i r e n l e r i s f r d r .

    2 . l e t m e a k m l a r d i k k a t e a l n m a z .

    3 . A G e l e k t r i k t e s i s l e r i n d e k s a d e v r e j e n e r a t r d e n u z a k t a d r .

    4

  • 8/6/2019 ismail kaskc

    5/53

    B L M 1 . K I S A D E V R E A K I M H E S A P L A R I 1 . 2 . K I S A D E V R E A K I M E I T L E R I

    1 . 2 K s a d e v r e a k m e i t l e r i

    E l e k t r i k t e s i s l e r i n d e o r t a y a k a n k s a d e v r e a k m l a r e k i l ? ? d e g s t e r -

    i l m i t i r . K s a d e v r e i k i v e y a d a h a o k i l e t k e n b l m a r a s n d a e l e k t r i k s e l

    p o t a n s i y e l f a r k n e i t l e m e k v e y a s f r a y a k l a t r m a k i i n z o r l a y a n b u i l e t k e n

    b l m l e r a r a s n d a k i m a k s a t l v e y a m a k s a t l o l m a y a n i l e t k e n b i r y o l d u r . k i

    t a n m n e m l i d i r .

    F a z - F a z k s a d e v r e s i : T o p r a k b a l a n t l v e y a b a l a n t s z i k i v e y a d a h a f a z l a

    f a z a r a s n d a k i m a k s a t l v e y a m a k s a t l o l m a y a n i l e t k e n y o l .

    F a z - T o p r a k k s a d e v r e s i : N t r d o r u d a n v e y a e m p e d a n s z e r i n d e n t o p r a k l

    s i s t e m d e , f a z i l e y e r e l t o p r a k a r a s n d a k i m a k s a t l v e y a m a k s a t l o l m a y a n

    i l e t k e n y o l .

    L2

    L3

    L1

    Toprak

    C

    L2

    L3

    L1

    Toprak

    1 2

    34 5

    6E

    IE

    CE CE

    e k i l 1 . 1 : K s a d e v r e a k m l a r

    1 ) 3 k u t u p l u 2 ) 2 k u t u p l u 3 ) i f t k u t u p l u t o p r a k h a t a s 4 ) 1 k u t u p l u t o p r a k

    h a t a s 4 ) 5 ) t o p r a k - t o p r a k h a t a s , 6 ) y a l t k a n s i s t e m d e t e k k u t u p l u t o p r a k

    h a t a s ( N o t : f a z y e r i n e a n a d i l e t k e n t a n m k u l l a n l m a l d r )

    5

  • 8/6/2019 ismail kaskc

    6/53

    1 . 3 . K I S A D E V R E A K I M L A R I N I N I N C E L E N M E S I B L M 1 . K I S A D E V R E A K I M H E S A P L A R I

    1 . 3 K s a d e v r e a k m l a r n n i n c e l e n m e s i

    K s a d e v r e a k m n n b i l e e n l e r i n i h e s a p l a m a k i i n k s a d e v r e n i n b a l a n g c n -

    d a k i g e r i l i m i n a n d e e r i n e t e k a b l e d e n , k s a d e v r e n i n b a l a m a s n d a n s o n a

    e r m e s i n e k a d a r k s a d e v r e y e r i n d e k i a k m l a r z a m a n n b i r f o n k s i y o n u o l a r a k

    e k i l ? ? d e g s t e r i d i i g i b i b i r R - L d e v r e s i i l e a k l a y a l m .

    t=0

    w

    0

    k

    u

    Y

    u

    tw

    Y tw

    ki

    i

    LR

    ~

    t=0

    u

    e k i l 1 . 2 : K s a d e v r e e d e e r e m a s , a k m v e g e r i l i m e r i l e r i

    u = u sin(t + ) ( 1 . 1 )

    R ik + L dikdt

    = u sin(t + ) ( 1 . 2 )

    6

  • 8/6/2019 ismail kaskc

    7/53

    B L M 1 . K I S A D E V R E A K I M H E S A P L A R I 1 . 3 . K I S A D E V R E A K I M L A R I N I N I N C E L E N M E S I

    DC =LR

    ( 1 . 3 )

    iDC = IDCA et

    DC( 1 . 4 )

    UY =U

    3( 1 . 5 )

    Ik =

    2 UYZk

    sin(t + ) =

    2 Ik sin(t + ) ( 1 . 6 )

    ik = i

    k + iDC ( 1 . 7 )

    ik = 0

    v e

    t = 0

    i s e :

    IDC =

    2 Ik sin ( 1 . 8 )

    iDC =

    2 Ik et

    DC sin ( 1 . 9 )

    ik = i

    k + iDC =

    2 Ik sin(t + ) et

    DC sin ( 1 . 1 0 )

    E e r

    = 0

    7

  • 8/6/2019 ismail kaskc

    8/53

    1 . 3 . K I S A D E V R E A K I M L A R I N I N I N C E L E N M E S I B L M 1 . K I S A D E V R E A K I M H E S A P L A R I

    v e

    t = 0i s e

    iDC = 0

    k =

    k =

    o l d u u n d a

    t = 5 DC

    k =

    8

  • 8/6/2019 ismail kaskc

    9/53

    B L M 1 . K I S A D E V R E A K I M H E S A P L A R I 1 . 4 . S I M E T R I L I B I L E E N L E R

    1 . 4 S i m e t r i l i B i l e e n l e r

    f a z l s i s t e m l e r d e d e n g e l i v e d e n g e s i z k s a d e v r e l e r i n s e b e p o l d u u a k m n

    d e e r i n i n h e s a p l a n m a s , s i m e t r i k b i l e e n l e r m e t o t u k u l l a n l a r a k b a s i t l e t i r i l i r .

    B u h u s u s , t r a n s p o z e e d i l m i h a t l a r g i b i e l e k t r i k l i t e h i z a t n d e n g e l i b i r y a p y a

    s a h i p o l m a s n g e r e k t i r i r . K s a d e v r e h e s a p l a m a l a r n n s o n u l a r , t r a n s p o z e

    e d i l m e m i h a t l a r d a b i l e k a b u l e d i l e b i l i r d o r u l u k t a o l m a l d r . B u y n t e m

    k u l l a n l a r a k h e r b i r h a t i l e t k e n i n d e k i a k m , s i m e t r i k b i l e e n l i s i s t e m e a i t

    a k m l a r t o p l a n a r a k b u l u n u r . B u b i l e e n l e r :

    - P o z i t i f b i l e e n a k m I ( 1 ) ,

    - N e g a t i f b i l e e n a k m I ( 2 ) ,

    - S f r b i l e e n a k m I ( 0 ) ,

    s i m e t r i k b i l e e n s i s t e m l e r i n i n h e r b i r i n i n k e n d i e m p e d a n s v a r d r . e k i l ? ?

    i l e S s i m e t r i k k o m p o n e n t l e r m e t o t u n u i n c e l e y e l i m .

    U1 + U2 + U3 = 0 ( 1 . 1 1 )

    Ik3L1 + I

    k3L2 + I

    k3L3 = 0 ( 1 . 1 2 )

    Ik3 =E

    ZQ + ZT + ZL1=

    E

    ZT oplam( 1 . 1 3 )

    ip =

    2 Ik3 ( 1 . 1 4 )

    ip =

    2 Ik3 =

    2 Ik3 [1 + et

    DC sink] ( 1 . 1 5 )

    a = 1 ej120 = 0, 5 + 0, 5 3, a2 = 1 ej240 = 0, 5 0, 5 3

    1 + a + a2 = 0

    9

  • 8/6/2019 ismail kaskc

    10/53

    1 . 4 . S I M E T R I L I B I L E E N L E R B L M 1 . K I S A D E V R E A K I M H E S A P L A R I

    Yk

    T

    ~

    Q

    Ksadevreyeri

    L

    Ik3E

    Z~ ~ Yk3U

    ZL1 ZL2

    Y /2B

    ZT

    Y /2B

    QZ

    n

    ~

    ZL1ZTQZ

    E

    ZToplam

    ~ ~ ~

    ~ ~

    ~ ~ ~

    ~

    ~

    b)

    c)

    a)

    e k i l 1 . 3 : 3 k u t u p l u k s a d e v r e a k m n n h e s a p l a n m a s a ) 3 k u t u p l u k s a d e v r e

    e m a s , b ) t e k k u t u p l u e d e e r e m a , c ) k s a d e v r e a k m n n b a s i t l e t i r i l m i

    e d e e r e m a s

    1 0

  • 8/6/2019 ismail kaskc

    11/53

    B L M 1 . K I S A D E V R E A K I M H E S A P L A R I 1 . 4 . S I M E T R I L I B I L E E N L E R

    a bc

    a

    c

    ba

    b

    0c

    21

    e k i l 1 . 4 : k o m p o n e n t l e r i n ( a ( 1 ) , b ( 2 ) , c ( 0 ) ) t o p l a m o l a r a k g s t e r i l m e s i

    I (2)S

    I (0)SI S

    I(0)R

    I (1)S

    I (0)T

    I R

    I (1)R

    I(2)T

    I T

    I (1)T

    I (2)R

    Positifb sistemileen

    Negatif sistembileen

    Sfr ileensistemb

    e k i l 1 . 5 : B i r a s i m e t r i k k u t u p l u s i s t e m i n ( a R , b S u n d c T ) s i m e t r i k

    s i s t e m d e ( a ( 1 ) R , S , T , b ( 2 ) R , S , T , c ( 0 ) R , S , T , ) g s t e r i l m e s i , a b i r i m g s t e r g e s i

    1 1

  • 8/6/2019 ismail kaskc

    12/53

    1 . 4 . S I M E T R I L I B I L E E N L E R B L M 1 . K I S A D E V R E A K I M H E S A P L A R I

    kutupluasimetriktrifazesistemin

    in(120)gsterilmesi

    un

    Simetrikkomponentlereevrimi

    simetriksistem

    Hersistemiinedeer emannizilmesivebirletirilmesi

    Geritransformasyonyaplmas

    e k i l 1 . 6 : B i r a s i m e t r i k k u t u p l u s i s t e m i n , s i m e t r i k s i s t e m d e k u l -

    l a n m n n g s t e r i l m e s i

    1 2

  • 8/6/2019 ismail kaskc

    13/53

    B L M 1 . K I S A D E V R E A K I M H E S A P L A R I 1 . 5 . T E K K U T U P L U K I S A D E V R E A K I M I N I N I N C E L E N M E S I

    1 . 5 T e k k u t u p l u k s a d e v r e a k m n n i n c e l e n -

    m e s i

    E l e k t r i k e b e k e l e r i n d e t e k k u t u p l u k s a d e v r e a k m l a r t m h a t a l a r n %80n i n i o l u t u r u r . H e s a p l a n m a s a a d a k i s e b e b l e r d e n d o l a y m e c b u r i d i r .

    E n u z u n i l e t k e n d e a m a a r t l a r n s a l a m a k D o l a y l d o k u n m a y a k a r k o r u m a ( I E C 6 0 3 6 4 k s m 4 1 0 ) v e K a b l o v e i l e t k e n l e r i n t e r m i k d a y a n k l n n i s b a t ( I E C 6 0 3 6 4 k s m 4 3 0 )

    e k i l ? ? i n b i r k u t u p l u k s a d e v r e a k m n n e d e e r e m a s n z e l i m

    ( e k i l ? ? ) v e s i m e t r i k k o m p o n e t l e r y a r d m i l e b i r k u t u p l u k s a d e v r e a k m n

    h e s a p l a y a l m .

    TransformatrHatveyailetken

    Tekkutupluksadevreyeri

    ebeke

    UT

    US

    U =0R

    UR

    UT

    UT

    USUS

    UR

    e k i l 1 . 7 : K s a d e v r e y e r i i l e b e s l e m e n o k t a s n d a k i g e r i l i m g s t e r g e l e r i

    1 3

  • 8/6/2019 ismail kaskc

    14/53

    1 . 5 . T E K K U T U P L U K I S A D E V R E A K I M I N I N I N C E L E N M E S I B L M 1 . K I S A D E V R E A K I M H E S A P L A R I

    k1enazI~

    (0)RU

    ~

    ~ E (1)RU

    ~

    (1)RZ

    (2)RZ

    (0)RZ

    (2)RU

    e k i l 1 . 8 : B i r k u t u p l u k s a d e v r e a k m n n e d e e r e m a s

    1 4

  • 8/6/2019 ismail kaskc

    15/53

    B L M 1 . K I S A D E V R E A K I M H E S A P L A R I 1 . 5 . T E K K U T U P L U K I S A D E V R E A K I M I N I N I N C E L E N M E S I

    S i m e t r i k k o m p o n e n t l e r e g r e a k m v e g e r i l i m d e n k l e m l e r i n i y a z a l m :

    IS = IT = 0, I

    k1 = IR , UR = 0.

    U0 =1

    3(UR + US + UT) =

    1

    3(US + UT) ( 1 . 1 6 )

    U1 =1

    3(UR + aUS + a

    2UT) =1

    3(aUS + a

    2UT) ( 1 . 1 7 )

    U2 =1

    3(UR + a

    2US + aUT) =1

    3(a2US + aUT) ( 1 . 1 8 )

    U0 + U1 + U2 = 0 ( 1 . 1 9 )

    I0 =1

    3(IR + IS + IT) =

    1

    3IR ( 1 . 2 0 )

    I1 =1

    3(IR + aIS + a

    2IT) =1

    3IR ( 1 . 2 1 )

    I2 =1

    3(IR + a

    2IS + aIT) =1

    3IR ( 1 . 2 2 )

    I0 = I1 = I2 =1

    3IR ( 1 . 2 3 )

    3 I0 = IR + IS + IT ( 1 . 2 4 )

    I1R = I2R = I0 ( 1 . 2 5 )

    IR = I1R + I2R + I0R = 3 I1R ( 1 . 2 6 )

    I1R =E

    Z1 + Z2 + Z0( 1 . 2 7 )

    IR =3 E

    Z1 + Z2 + Z0( 1 . 2 8 )

    1 5

  • 8/6/2019 ismail kaskc

    16/53

    1 . 5 . T E K K U T U P L U K I S A D E V R E A K I M I N I N I N C E L E N M E S I B L M 1 . K I S A D E V R E A K I M H E S A P L A R I

    E

    =3

    Un3 ( 1 . 2 9 )

    Z1 = Z2 a r t l a r n a g r e :

    Ik1 en az =

    3 cen az Un|2Z1 + Z0|

    ( 1 . 3 0 )

    K s a d e v r e d e k i e v r i m e m p e d a n s i l e :

    Ik1 en az =cen az Un

    3 Zs( 1 . 3 1 )

    Zs = 2 Z1 + Z03

    ( 1 . 3 2 )

    I E C 6 0 9 0 9 a g r e :

    R = (2R1Q + 2R1T + 2R1L + R0T + R0L)2

    X = (2X1Q + 2X1T + 2X1L + X0T + X0L)2

    Ik1 en az =

    3 cen az UnR2 + X2

    ( 1 . 3 3 )

    1 6

  • 8/6/2019 ismail kaskc

    17/53

    B L M 1 . K I S A D E V R E A K I M H E S A P L A R I 1 . 6 . K U T U P L U K I S A D E V R E A K I M I N I N I N C E L E N M E S I

    1 . 6 k u t u p l u k s a d e v r e a k m n n i n c e l e n m e s i

    k u t u p l u k s a d e v r e a k m s i m e t r i k b i r a k m d r v e h e s a p l a n m a s i i n g e r e k l i

    o l a n a r t l a r u n l a r d r :

    H a t l a r n ( h a v a h a t l a r n n v e y a k a b l o l a r n ) r e z i s t a n s 20C s c a k l k t a u y g u l a n r .

    G e r i l i m f a k t r I E C 6 0 9 0 9 a g r e a l n r .

    UR = US = UT = 0, ( 1 . 3 4 )

    IR + IS + IT = 0, ( 1 . 3 5 )

    D a r a u s f o l g t :

    U0U1

    U2

    = 1

    3 1 1 11 a a2

    1 a2 a

    URUS

    UT

    , ( 1 . 3 6 )

    U0 = U1 = U2 = 0, ( 1 . 3 7 )

    I0I1I2

    = 13 1 1 11 a a2

    1 a2 a

    IRIS

    IT

    , ( 1 . 3 8 ) k u t u p l u k s a d e v r e a k m :

    Ik3 =c Un3 Z1

    , ( 1 . 3 9 )

    Z1 i i n :

    Z1 = (R1Q + R1T + R1L)2 + (X1Q + X1T + X1L)2, ( 1 . 4 0 )

    V e y a t e k t e k c i h a z l a r m e m p e d a n a s l a r i l e : :

    Z1 = Z1Q + Z1T + Z1L. ( 1 . 4 1 )

    1 7

  • 8/6/2019 ismail kaskc

    18/53

    1 . 6 . K U T U P L U K I S A D E V R E A K I M I N I N I N C E L E N M E S I B L M 1 . K I S A D E V R E A K I M H E S A P L A R I

    Q T

    YG AG

    Ksadevre

    yeri

    Havahatt,kabloveyailetken

    SI

    ~

    2U

    2I

    02

    2Z

    ~

    0U

    0I

    00

    0Z

    ~

    1U

    1I

    01

    ~

    1Z

    1E

    Toprak

    S

    R

    TI

    RI

    3

    2

    1

    L

    L

    L

    T

    e k i l 1 . 9 : k u t u p l u k s a d e v r e a k m v e e d e e r e m a s

    1 8

  • 8/6/2019 ismail kaskc

    19/53

    B L M 1 . K I S A D E V R E A K I M H E S A P L A R I 1 . 7 . K I S A D E V R E A K I M L A R I N I N P R A T I K T E H E S A P L A N M A S I

    1 . 7 K s a d e v r e a k m l a r n n p r a t i k t e h e s a p l a n -

    m a s

    e k i l ? ? v e r i l m i o l s u n . T e k v e k u t u p l k s a d e v r e a k m l a r n n b a r a l a r d a v e

    s o n d e v r e l e r d e h e s a p l a n m a s i s t e n i y o r . T r a n s f o r m a t r d e n s o n y k l e r e k a d a r

    b a s i t y n t e m l e r l e v e I E C 6 0 9 0 9 a g r e a k m l a r h e s a p l a y a l m .

    Q

    USV

    G

    3~

    T1

    M

    3~M

    3~

    T2

    e k i l 1 . 1 0 : E l e k t r i k e b e k e s i v e k s a d e v r e n o k t a l a r

    1 9

  • 8/6/2019 ismail kaskc

    20/53

    1 . 7 . K I S A D E V R E A K I M L A R I N I N P R A T I K T E H E S A P L A N M A S I B L M 1 . K I S A D E V R E A K I M H E S A P L A R I

    1 . 7 . 1 e b e k e d e r l e r i

    e k i l g r e f a z k s a d e v r e Q d e r b a l a n t n o k t a s n d a y a l n z c a b a l a n g

    s i m e t r i k k s a d e v r e a k m IkQ b i l i n d i i e b e k e d e n b e s l e n i r s e , b u d u r u m d a Q d e r b a l a n t n o k t a s n d a e b e k e n i n e d e e r e m p e d a n s ZQ ( p o z i t i f b i l e e n k s a d e v r e e m p e d a n s ) , a a d a k i g i b i b e l i r l e n i r .

    Y G v e O G e l e l e k t r i k e b e k e l e r i n d e i e m p e d a n s :

    ZQ = RQ + j XQ

    ZQ =c UnQ

    3 IkQZQ =

    c U2nQSkQ

    ( 1 . 4 2 )

    E e r k s a d e v r e b i r T r a n s f o r m a t r n z e r i n d e b e s l e n i r s e .

    ZQt =c UnQ

    3 IkQ 1

    t2r

    ZQt =c U2nQ

    SkQ 1

    t2r( 1 . 4 3 )

    IkQ =c UnQt

    3 ZQt( 1 . 4 4 )

    > 35 kV d a n y k s e k g e r i l i m d e Z = 0 + jXQ a l n a b i l i r .

    XQ = 0, 995 ZQRQ = 0, 1 XQ,

    SkQ =

    3 UnQ IkQ ( 1 . 4 5 )

    2 0

  • 8/6/2019 ismail kaskc

    21/53

    B L M 1 . K I S A D E V R E A K I M H E S A P L A R I 1 . 7 . K I S A D E V R E A K I M L A R I N I N P R A T I K T E H E S A P L A N M A S I

    1 . 7 . 2 T r a n s f o r m a t r l e r

    Y k t e k a d e m e d e i t i r i c i l i o l a n v e y a o l m a y a n i k i s a r g l t r a n s f o r m a t r n p o z -

    i t i f b i l e e n k s a d e v r e e m p e d a n s l a r a a d a k i g i b i b e y a n t r a n s f o r m a t r v e r i -

    l e r i n d e n h e s a p l a n a b i l i r .

    TR TX

    1U

    2U

    YG

    AG

    1I

    kk IR ?

    kk IjX ?

    '

    2U

    1U

    e k i l 1 . 1 1 : T r a n s f o r m a t r l e r v e e d e e r e m a s

    ZT = ukr

    100%U2rTSrT

    ( 1 . 4 6 )

    RT =uRr

    100%

    U2rTSrT

    =PkrT

    3 I2rT( 1 . 4 7 )

    XT =

    Z2T R2T ( 1 . 4 8 )

    T r a n s f o r m a t r n a l t g r u b u D y n 5 a l n r s a :

    Z2T = Z1T( 1 . 4 9 )

    R0T = RT ( 1 . 5 0 )

    X0T = 0, 95 XT ( 1 . 5 1 )

    T r a n s f o r m a t r n a l t g r u b u D z n 0 v e Y z n 1 1 a l n r s a :

    2 1

  • 8/6/2019 ismail kaskc

    22/53

    1 . 7 . K I S A D E V R E A K I M L A R I N I N P R A T I K T E H E S A P L A N M A S I B L M 1 . K I S A D E V R E A K I M H E S A P L A R I

    R0T = 0, 4 RT ( 1 . 5 2 ) X0T = 0, 1 XT ( 1 . 5 3 )

    T r a n s f o r m a t r n n o m i n a l a k m i l e s e k o n d e r k l e m e s l e r i n d e s r e k l i k s a

    d e v r e a k m h e s a p l a n a b i l i r .

    Ik = IrT %100ukr

    ( 1 . 5 4 )

    T r a n s f o r m a t r l e r d e e m p e d a n s d z e l t m e s i :

    ZT = KT ZT ( 1 . 5 5 )

    KT = 0, 95 cmax1 + 0, 6 kT ( 1 . 5 6 )

    kT =XT

    U

    2

    rT/SrT

    ( 1 . 5 7 )

    S i m g e l e r i n a n l a m :

    UrT Y G v e y a A G t a r a f n d a k i t r a n s f o r m a t r n b e y a n g e r i l i m i , IrT Y G v e y a A G t a r a f n d a k i t r a n s f o r m a t r n b e y a n a k m , SrT T r a n s f o r m a t r n b e y a n g r n e n g c , PrT B e y a n a k m d a s a r g l a r d a t r a n s f o r m a t r n t o p l a m k a y b , ukr B e y a n a k m d a y z d e k s a d e v r e g e r i l i m i , uRr K s a d e v r e g e r i l i m i n i n y z d e b e y a n r e z i s t i f b i l e e n i , R0T T r a n s f o r m a t r n s f r d i r e n c i ,

    RTT r a n s f o r m a t r n e t k i n d i r e n c i ,

    X0T T r a n s f o r m a t r n e n d k t i f s f r d i r e n c i , XT T r a n s f o r m a t r n e n d k t i f d i r e n c i .

    2 2

  • 8/6/2019 ismail kaskc

    23/53

    B L M 1 . K I S A D E V R E A K I M H E S A P L A R I 1 . 7 . K I S A D E V R E A K I M L A R I N I N P R A T I K T E H E S A P L A N M A S I

    1 . 7 . 3 K a b l o v e i l e t k e n l e r

    K a b l o v e i l e t k e n l e r i n o h m i k v e e n d k t i f d i r e n l e r i i s e :

    e k i l 1 . 1 2 : K a b l o v e i l e t k e n l e r i n e d e e r e m a s

    ZL = RL + j XL ( 1 . 5 8 )

    RL = R

    L l ( 1 . 5 9 ) XL = X

    L l ( 1 . 6 0 )

    R0L =R0LRL

    RL ( 1 . 6 1 ) X0L =

    R0LRL

    XL ( 1 . 6 2 )

    S i m g e l e r i n a n l a m :

    RL l e t k e n r e s i s t a n s , S l e t k e n k e s i t i , XL l e t k e n r e a k t a n s .

    2 3

  • 8/6/2019 ismail kaskc

    24/53

    1 . 7 . K I S A D E V R E A K I M L A R I N I N P R A T I K T E H E S A P L A N M A S I B L M 1 . K I S A D E V R E A K I M H E S A P L A R I

    1 . 7 . 4 T N s i s t e m d e t e k k u t u p l u k s a d e v r e

    A G e l e k t r i k e b e k e l e r i n d e T N s i s t e m i u y g u l a n r s a s f r v e p o s i t i f b i l e e n l e r

    d i k k a t e a l n r v e y a o k b a s i t f o r m l l e r k u l l a n l r .

    L L

    3

    X

    PEN PENR X

    T TR X

    PE PE

    ~

    X

    Q T

    YG AG

    Ksadevre

    yeri

    Havahatt,kabloveyailetken

    R

    R

    nc.U

    Q QR X

    e k i l 1 . 1 3 : T N s i s t e m v e e d e e r e m a s

    S f r v e p o s i t i f b i l e e n l e r m e t o t u i l e : Rk = (2RQ + 2RT + 2RL + R0T + R0L)

    Xk = (2XQ + 2XT + 2XL + X0T + X0L)

    V e y a r e s i s t a n z v e r e a k t a n s d i r e n l e r i n t o p l a m i l e :

    Rk = (RQ + RT + RL + RP E + RP EN)

    Xk = (XQ + XT + XL + XP E + XP EN)

    Zk =

    R2k +

    X2k ( 1 . 6 3 )

    2 4

  • 8/6/2019 ismail kaskc

    25/53

    B L M 1 . K I S A D E V R E A K I M H E S A P L A R I 1 . 7 . K I S A D E V R E A K I M L A R I N I N P R A T I K T E H E S A P L A N M A S I

    D a h a s o n r a t e k k u t u p l u k s a d e v r e a k m Zk i l e h e a s p l a n r .

    Ik1 =cenaz Un

    3 Zk( 1 . 6 4 )

    B a s i t f o r m l l e r y a r d m i l e :

    1 ) n e m p e d a n s s f r a l n r .

    2 ) T r a n s f o r m a t r n e m p e d a n s d o r u d a n h e s a p l a n r .

    ZT =ukr

    100%

    U2rTSrT

    ( 1 . 6 5 )

    3 ) K a b l o v e i l e t k e n l e r i n e m p e d a n s d o r u d a n h e s a p l a n r .

    ZL = l rL, ( 1 . 6 6 ) ZL = l xL. ( 1 . 6 7 )

    2 5

  • 8/6/2019 ismail kaskc

    26/53

    1 . 7 . K I S A D E V R E A K I M L A R I N I N P R A T I K T E H E S A P L A N M A S I B L M 1 . K I S A D E V R E A K I M H E S A P L A R I

    1 . 7 . 5 r n e k 1 : F a b r i k a b e s l e m e s

    C n o k t a s n d a k i b i r f a b r i k a i k i t r a n s f o r m a t r i l e h a v a h a t t v e y e r a l t k a b o s u

    v a s t a s i y l e b e s l e n m e k i s t e n i y o r ( e k i l ? ? ) .

    1 . H a t a y e r l e r i n d e k i i m p e d a n s l a r h e s a p l a y n z .

    2 . k u t u p l u k s a d e v r e a k m n ( Ik3 ) h e s a p l a y n z .

    e k i l 1 . 1 4 : F a b r i k a b e s l e m e s i

    1 . m p e d a n s l a r n h e s a b :

    ZQt =

    c

    U2nQ

    SkQ =

    1, 1

    (0, 4kV)2

    500MV A = 0, 352mXQt = 0, 995 ZQt = 0, 995 0, 352m = 0, 35mRQt = 0, 1 XQt = 0, 1 0, 35m = 0, 035mZT =

    ukr100 %

    U2rTSrT

    =6%

    100% (400V)

    2

    4MV A= 2, 4m

    RT =uRr

    100% U

    2rT

    SrT=

    1, 05%

    100% (400V)

    2

    4MV A= 0, 42m

    XT =

    Z2T R2TXT = 2, 42 0, 42

    2m = 2, 363m

    H a v a h a t t

    RF = r l = 0, 299/km 0, 350km = 104, 7m

    2 6

  • 8/6/2019 ismail kaskc

    27/53

    B L M 1 . K I S A D E V R E A K I M H E S A P L A R I 1 . 7 . K I S A D E V R E A K I M L A R I N I N P R A T I K T E H E S A P L A N M A S I

    XF = x l = 0, 075/km 0, 350km = 26, 3m

    ZF = R2 + X2 = 104, 72 + 26, 32m = 107, 95m

    K a b l o

    Rk = r l

    n= 0, 101/km 0, 750km

    4= 18, 94m

    Xk = x l

    n= 0, 080/km 0, 750km

    4= 15m

    Zk =

    R2 + X2 =

    18, 942 + 152m

    Zk = 24, 16mZkA = ZQt + ZT = 2, 75m

    A n o k t a s n d a k s a d e v r e

    Ik3 =c Un3 ZkA

    =1, 0 400V3 2, 75m = 83, 98kA

    B n o k t a s n d a 3 - k u t u p l u k s a d e v r e

    ZkB = ZkA + ZF = 2, 75m + 107, 95m = 110, 7m

    Ik3 =1, 0 400V3 110, 7m = 2, 09kA

    C n o k t a s n d a 3 - k u t u p l u k s a d e v r e

    ZkC = ZkB + ZK = 110, 7m + 24, 16m = 134, 86m

    Ik3 =1, 0 400V

    3 134, 86m = 1, 71kA

    2 7

  • 8/6/2019 ismail kaskc

    28/53

    1 . 7 . K I S A D E V R E A K I M L A R I N I N P R A T I K T E H E S A P L A N M A S I B L M 1 . K I S A D E V R E A K I M H E S A P L A R I

    1 . 7 . 6 r n e k 2 : I m p e d a n z d z e l t m e s i i l e k s a d e v r e

    e k i l ? ? v e r i l m i t i r .

    1 . H a t a y e r l e r i n d e k i i m p e d a n s l a r h e s a p l a y n z .

    2 . H a t a y e r l e r i n d e k i i m p e d a n s d z e l t m e l e r i n i h e s a p l a y n z .

    3 . K s m i k s a d e v r e l e r i h e s a p l a y n z .

    4 . Ik3 , ip3 v e Ia h e s a p l a y n z .

    e k i l 1 . 1 5 : m p e d a n z d z e l t m e s i

    A a d a k i v e r i l e r b i l i n m e k t e d i r :

    T r a n s f o r m a t r :

    SrT = 1000kV A, a l t g r u b u : D y n 5 , ukrT = 6%, uRrT = 1, 05%.J e n a r t r :

    SrG = 600kV A, UrG = 0, 4kV , c o s rG = 0, 8, x

    d = 12%, x

    (0)G = 8%.K a b l o K 1 :

    r = 0, 105/km , x = 0, 072/km .K a b l o K 2 :

    r = 0, 066/km , x = 0, 079/km , R0LRL

    = 4, X0LXL

    = 3, 66.F i d e r i n i m p e d a n s

    ZQ =1, 1 U2n

    SkQ

    =1, 1 (20kV)2

    500MVA= 0, 88

    ZQ =

    R2Q + X2Q

    XQ =ZQ

    1, 005=

    0, 88

    1, 005= 0, 8756

    2 8

  • 8/6/2019 ismail kaskc

    29/53

    B L M 1 . K I S A D E V R E A K I M H E S A P L A R I 1 . 7 . K I S A D E V R E A K I M L A R I N I N P R A T I K T E H E S A P L A N M A S I

    RQ = 0, 1 0, 8756 = 0, 08756ZQ = (0, 08756 + j0, 8756)

    K a b l o n u n i m p e d a n s

    ZK1 = l (r + jx) = 8, 5km(0, 105 + j0, 072)/km = (08925 +j0, 612)ZG1 = ZQ + ZK = (0, 98 + j1, 4876)

    Z = ZG1

    UrTUS UrTOS

    2= (0, 98 + j1, 4876)

    0, 4kV

    20kV

    2

    = (0, 000392 + j0, 000595)

    uxrT =

    u2KrT u2RrT = (62 1, 052)% = 5, 9 %RT =

    uRrT100%

    U2rTUS SrT

    =1, 05%

    100%

    (0, 4kV)2

    1000kVA= 0, 00168

    XT =uXrT100%

    U2rTUS SrT

    =5, 9%

    100%

    (0, 4kV)2

    1000 kVA= 0, 00944

    ZT = (0, 00168 + j0, 00944)

    ZG = Z+ ZT = (0, 002072 + j0, 01)

    ZG = 0, 01

    XGen = X

    d =xd U2rG

    100% SrG=

    12%

    100%

    (0, 4kV)2

    600kVA

    = 0, 032

    RGen = 0, 15 Xd = 0, 15 0, 032 = 0, 0048

    D z e l t m e f a k t r l e r i

    KG =Un

    UrG cmax

    1 + Xd sin rG=

    0, 4kV

    0, 4kV

    1

    1 + 0, 12 0, 6 = 0, 93ZGK = KG ZG = 0, 93 (0, 048 + j0, 032) = (0, 0445 + j0, 0298)ZGK =

    0, 04452 + 0, 02982 = 0, 0536

    B a l a n g k s a d e v r e a k m n n h e s a p l a n m a s :

    F i d e r i n k s m i a k m :

    Ik3 =c Un3 ZG

    =1, 0 0, 4kV

    3 0, 01 = 23, 09kA

    2 9

  • 8/6/2019 ismail kaskc

    30/53

    1 . 7 . K I S A D E V R E A K I M L A R I N I N P R A T I K T E H E S A P L A N M A S I B L M 1 . K I S A D E V R E A K I M H E S A P L A R I

    J e n e r a t r n k s m i a k m :

    I3 = c Un

    3 ZGen= 1, 0 0, 4kV

    3 0, 0536 = 4, 31kA

    K a s m i k m l a r n t o p l a m : Ik3 = I

    k3Netz + I

    k3Gen = 27, 4kA

    T e p e n o k t a s n n h e s a p l a n m a s

    F i d e r i n k s m i a k m :

    ip3Netz =

    2 Ik3R

    X=

    0, 002072

    0, 01= 0, 2 = 1, 58

    ip3Netz = 1, 58

    2 23, 09kA = 51, 59kAJ e n e r a t r n k s m i a k m :

    ip3Gen =

    2 Ik3GenR

    X= 0, 15 = 1, 03

    ip3Gen = 1, 03

    2

    4, 31kA = 10, 36kA

    T o p l a m k s m i a k m l a r : ip3 = ip3Netz + ip3Gen = 61, 95kA

    A m a a k m n h e s a p l a n m a s

    F i d e r i n k s m i a k m :

    IaNetz = I

    k3Netz = 23, 09kA ( j e n e r a t r d e n u z a k )

    J e n e r a t r n k s m i a k m :

    IaGen =

    Ik3Gen = 0, 755

    4, 31kA = 3, 25kA

    IrG = SrG

    3 UrG= 600kV A

    3 0, 4kV = 866AIk3Gen

    IrG=

    4, 31kA

    0, 866kA= 4, 98

    3 0

  • 8/6/2019 ismail kaskc

    31/53

    B L M 1 . K I S A D E V R E A K I M H E S A P L A R I 1 . 7 . K I S A D E V R E A K I M L A R I N I N P R A T I K T E H E S A P L A N M A S I

    T o p l a m : Ia = Ia3Netz + Ia3Gen = 26, 34kA

    T o p l a m i m p e d a n s F 1

    Zp =ZG ZGK

    ZG + ZGK=

    (0, 00207 + j0, 01) (0, 0445 + j0, 0298)(0, 00207 + j0, 01) + (0, 0445 + j0, 0298)

    =0, 000206 + j0, 000507

    0, 0466 + j0, 0398

    = 0, 00282 + j0, 00847

    ZG =

    0, 002822 + 0, 008472 = 0, 00893

    K a b l o K 2 n i n i m p e d a n s

    Zk2 = l(r + jx) = 0, 085km (0, 066 + j0, 079)/km

    = (0, 00561 + j0, 006715)

    Zk = Zp + Zk2= (0, 00282 + j0, 00847) + (0, 00561 + j0, 006715)

    = (0, 00843 + j0, 0152)

    Zk = (0, 00843 + 0, 0152)2 = 0, 0174

    B a l a n g k s a d e v r e a k m :

    Ik3 =c Un3 Zk

    =0, 4kV

    3 0, 0174 = 13, 3kA

    3 1

  • 8/6/2019 ismail kaskc

    32/53

    1 . 7 . K I S A D E V R E A K I M L A R I N I N P R A T I K T E H E S A P L A N M A S I B L M 1 . K I S A D E V R E A K I M H E S A P L A R I

    1 . 7 . 7 r n e k 3 : T r a n s f o r m a t r n j e n e r a t r v e d e r t a r a f n -

    d a n b e s l e n m e s i

    e k i l ? ? v e r i l m i t i r .

    1 . I m p e d a n s l a r h e s a p l a y n z .

    2 . Ik3 , I

    k2E, I

    k2 v e I

    k1 h e s a p l a y n z .

    3 . H a n g i k s a d e v r e e n f a z l a d r ?

    e k i l 1 . 1 6 : T r a n s f o r m a t r n j e n e r a t r v e d e r t a r a f n d a n b e s l e n m e s i

    J e n e r a t r :

    Xd = x

    d (1, 05 Un)2

    SrG= 0, 12 (1, 05 110kV)

    2

    500MV A= 12, 8

    e b e k e :

    ZQt =1, 1 U2n

    SkQ=

    1, 1 (110kV)2125MV A

    = 26, 62

    T a n s f o r m a t r :

    ZT =uR

    100% U

    2n

    SrT= 0, 15 (110kV)

    2

    125MV A= 14, 52

    P a r a l e l i m p e d a n s

    Zp =ZGt ZQt

    ZGt + ZQt=

    (12, 8 26, 62)(12, 8 + 26, 62)

    = 8, 64

    3 k u t u p l u k s a d e v r e

    Ik3 =c Un3 ZG

    =1, 1 110kV

    3 23, 16 = 3kA

    3 2

  • 8/6/2019 ismail kaskc

    33/53

    B L M 1 . K I S A D E V R E A K I M H E S A P L A R I 1 . 7 . K I S A D E V R E A K I M L A R I N I N P R A T I K T E H E S A P L A N M A S I

    1 k u t u p l u k s a d e v r e

    Ik1 =3 c Un

    Z1 + Z2 + Z0

    P o z i t i f b i l e e n : Z1 = 23, 16N e g a t i f b i l e e n : Z2 = Z1S f r b i l e e n : R0 = 0, X0 = 0, 75 X1 = 0, 75 14, 52 = 10, 89

    Ik1 =

    3 1, 1 110kV

    |2 23, 16 + 10, 89|= 3, 66kA

    T o p r a k t e m a s l i k i k u t u p l u k s a d e v r e :

    Ik2E =

    3 c UnZ0 + Z1 + Z0 Z1Z2

    =

    3 1, 1 110kV10, 89 + 23, 16 + 10, 89 23,1623,16

    = 4, 66kA

    T o p r a k t e m a s o l m a y a n i k i k u t u p l u k s a d e v r e :

    Ik2 =c Un

    Z1 + Z2

    =c Un2 Z1

    =

    3

    2 Ik3 = 3, 67kA

    T o p r a k t e m a s l i k i k u t u p l u k s a d e v r e e n y k s e k .

    1 . 7 . 8 r n e k 4 : M o t o r l a r n p a r a l e l t e s i s i v e k s a d e v r e

    a k m n a e t k i s i

    D r t m o t o r e k i l ? ? e g r e 2 0 / 6 k V z e r i n d e n b a l a n m t r .

    T r a n s f o r m a t r :

    SrT = 25MV A, ukrT = 13%, 20/6, 3 k V .M o t o r 1 v e 2 :

    2 x Prm = 2, 3 MW, UrG = 6kV , c o s rG = 0, 86,p = 2 , Ia/Irm = 5, = 0, 97.M o t o r 3 v e 4 :

    2 x Prm = 0, 36MW, UrG = 6kV , c o s rG = 0, 87 ,

    3 3

  • 8/6/2019 ismail kaskc

    34/53

    1 . 7 . K I S A D E V R E A K I M L A R I N I N P R A T I K T E H E S A P L A N M A S I B L M 1 . K I S A D E V R E A K I M H E S A P L A R I

    p = 1 , Ia/Irm = 5, 5, = 0, 98 .

    S o r u l a r :

    1 . R e a k t a n z l a r h e s a p l a y n z .

    2 . M o t o r k l e m e s l e r i n d e k i a k m l a r h e s a p l a y n z .

    3 . M o t o r l a r d a k i a m a a k m l a r n h e s a p l a y n z .

    e k i l 1 . 1 7 : M o t o r l a r n p a r a l e l t e s i s i v e k s a d e v r e a k m n a e t k i s i

    e b e k e

    ZQt =c U2nQ

    SkQ 1

    u2=

    1, 1 (20kV)21000MV A

    (6, 3kV)2

    (20kV)2= 0, 044

    T r a n s f o r m a t r

    ZT =ukrT

    100% U

    2rTUS

    SrT=

    13%

    100% (6, 3kV)

    2

    25MV A= 0, 206

    m p e d a n s

    Zk = ZQt + ZT = 0, 25

    M o t o r s u z b a l a n g a k m

    Ik3 =c Un3 Zk

    =1, 1 6kV

    3 0, 25= 15, 24kA

    M o t o r i m p e d a n s l a r

    Zm1 =1

    2 cos

    Ian/Irm U

    2rm

    Prm=

    1

    2 0, 86 0, 97

    5 (6kV)

    2

    2, 3MV A= 1, 305

    3 4

  • 8/6/2019 ismail kaskc

    35/53

    B L M 1 . K I S A D E V R E A K I M H E S A P L A R I 1 . 7 . K I S A D E V R E A K I M L A R I N I N P R A T I K T E H E S A P L A N M A S I

    Zm2 =1

    2 cosIan/Irm

    U2rm

    Prm=

    1

    2 0, 87 0, 98

    5, 5 (6kV)2

    0, 36MV A

    = 7, 75

    K s m i a k m l a r

    Ikm1 =c Un3 Zm1

    =1, 1 6kV3 1, 305 = 2, 92kA

    Ikm2 =c Un3 Zm2

    =1, 1 6kV

    3 7, 75 = 0, 492kA

    M o t o r u n k s a d e v r e a k m n a k a t k s

    I

    k = I

    k ( m o t o r s u z ) + I

    km1 + I

    km2

    = 15, 24kA + 2, 92kA + 0, 492kA = 18, 65kA

    K s a d e v r e g c

    Sk =

    3 Un Ik =

    3 6kV 18, 65kA = 193, 8MV A

    - f a k t r l e r i n i n h e s a b t = 0 , 1 s

    Irm1 =

    Srm1

    3 Urm1 = 0, 221kAIrm2 =

    Srm23 Urm2

    = 0, 035kA

    Ikm1Irm1

    =2, 92kA

    0, 221kA= 11, 2 = 0, 64

    Ikm2Irm2

    =0, 492kA

    0, 035kA= 12, 1 = 0, 634

    q - f a k t r

    motor

    Pol=

    2, 3MV A

    2= 1, 15 q = 0, 587

    motor

    Pol=

    0, 36MV A

    1= 0, 36 q = 0, 447

    3 5

  • 8/6/2019 ismail kaskc

    36/53

    1 . 7 . K I S A D E V R E A K I M L A R I N I N P R A T I K T E H E S A P L A N M A S I B L M 1 . K I S A D E V R E A K I M H E S A P L A R I

    M o t o r u n a m a a k m

    Iam1 = q Ikm1 = 0, 64 0, 587 2, 92kA = 1, 0997kAIam2 = q Ikm2 = 0, 634 0, 447 0, 492kA = 0, 139A

    Ia = 16, 4kA

    1 . 7 . 9 r n e k 5 : A G e l e k t r i k t e s i s l e r i n d e k s a d e v r e m e k a n i k

    z o r l a m a l a r

    E l e k t r i k t e s i s l e r i n p l a n l a m a s v e b o y u t l a n d r m a s n d a t e r m i k v e m e k a n i k k s a

    d e v r e d a y a n k l k n e m l i b i r r o l o y n a r . B i r r n e k i l e k o n u y u a k l a y a l m .

    i z e l g e ? ? v e ? ? d e k s a d e v r e a k m l a r n n b i r d k m a n v e r i l m i t i r .

    T a b l o 1 . 1 : D a t m t a b l o s u n d a Ik1min i i n t o p l a m s o n u l a r

    l e t m e c i h a z R m RPE m X m XPE v e m

    ( 1 2 0 m m

    2) ( 7 0 m m

    2)

    n d e r - - - -

    T r a n s f o r m a t r 3 , 5 1 3

    K a b l o 1 5 , 6 8 2 6 , 8 8 6 , 8 6 , 8

    i m p e d a n s = 5 3 , 1 8 m

    K s a d e v r e a k m Ik1min = 4 , 1 2 k A

    T a b l o 1 . 2 : S o n l i n y e d e Ik1min i i n t o p l a m s o n u l a r

    l e t m e c i h a z R m RPE m X m XPE m

    ( 1 2 0 m m

    2) ( 7 0 m m

    2)

    n d e r - - - -

    T r a n s f o r m a t r 3 , 5 1 3

    K a b l o 1 5 , 6 8 2 6 , 8 8 6 , 8 6 , 8

    l e t k e n 2 2 1 , 4 2 2 1 , 4 2 2

    T o p l a m d i r e n l e r 2 3 9 , 7 8 2 4 8 , 2 8 2 3 , 8 8 , 8

    T o p l a m i m p e d a n s 4 8 8 , 8 6 m = 3 0 , 6 m

    i m p e d a n s = 4 8 9 , 8 m

    K s a d e v r e a k m Ik1min = 4 4 8 A

    3 6

  • 8/6/2019 ismail kaskc

    37/53

    B L M 1 . K I S A D E V R E A K I M H E S A P L A R I 1 . 7 . K I S A D E V R E A K I M L A R I N I N P R A T I K T E H E S A P L A N M A S I

    T a b l o 1 . 3 : D a t m t a b l o s u n d a Ik3 i i n t o p l a m s o n u l a r

    l e t m e c i h a z R m X m

    n d e r -

    T r a n s f o r m a t r 3 , 5 1 3

    K a b l o 1 2 , 6 5 6 , 8

    T o p l a m 1 6 , 1 5 m 1 9 , 8 m

    T o p l a m i m p e d a n s 2 5 , 5 5 m

    K s a d e v r e a k m I

    k3 = 9 , 1 4 k A

    T a b l o 1 . 4 : S o n l i n y e d e Ik3 i i n t o p l a m s o n u l a r

    l e t m e c i h a z R m X m

    n d e r -

    T r a n s f o r m a t r 3 , 5 1 3

    K a b e l 1 2 , 6 5 6 , 8

    l e t k e n 1 7 8 , 6 2

    T o p l a m 1 9 4 , 7 5 2 1 , 2 8

    K s a d e v r e a k m 2 0 4 , 2 5 m

    I

    k3 = 1 , 0 6 8 k A

    T e p e n o k t a s n n h e s a p l a n m a s :

    = 1, 02 + 0, 98 e3RX

    = 1, 02 + 0, 98 e3 15,3521,8 = 1, 138ip =

    2 Ik3 = 1, 138

    2 9, 14kA = 14, 7kA

    T e r m i k a k m n h e s a p l a n m a s :

    Ithm = I

    k

    m + n

    J e n e r a t r d e n u z a k t a k i k s a d e v r e i i n n = 1 g e e r l i d i r .

    m = 12 f tk ln( 1)e

    4fTkln(1) 1]

    m =1

    2 50Hz 0, 9s ln(1, 138 1)[e450Hz 1sln(1,1381) 1] = 0, 005

    3 7

  • 8/6/2019 ismail kaskc

    38/53

    1 . 7 . K I S A D E V R E A K I M L A R I N I N P R A T I K T E H E S A P L A N M A S I B L M 1 . K I S A D E V R E A K I M H E S A P L A R I

    Ithm = 9, 14kA

    0, 005 + 1 = 9, 16kA

    D a t m p a n o s u n d a k i t e r m i k k s a d e v r e a k m :

    Ithz = 12, 5kA

    s

    0, 9s= 17, 17kA

    A n a d a t m p a n o s u n d a k i t e r m i k k s a d e v r e y k l e m e a k m :

    Ithz = 20kA

    s

    0, 9s= 21, 8kA

    tth = 1s v e tk = 0, 9s o l d u u n d a A n a v e t a l i d a t m p a n o s u n d a k s a d e v r e z o r l a m a a k m ( i z e l g e ? ? ) :

    T a b l o 1 . 5 : Z o r l a m a a k m n n d e e r l e n d i r i l m e s i

    4 0 0 - V K s a d e v r e - G e r e k l i -

    h e s a b k s a d e v r e

    I

    k3 ip Ithm Isc Ima Ith Ithz

    A n a p a n o 1 7 , 1 5 k A 3 3 , 9 5 k A 2 0 k A 4 0 k A 2 1 , 0 8 k A

    T a l i p a n o 8 , 5 8 k A 1 3 , 8 k A 1 2 , 5 k A 2 0 k A 8 , 6 k A 1 7 , 1 7 k A

    L i n y e 1 k A 6 k A 6 k A

    1 . 7 . 1 0 r n e k 6 : Y G v e O G a l t s i s t e m l e r i n i n k s a d e v r e

    a k m n a k a r d a y a n k l

    e k i l ? ? d e 1 1 0 k V b i r e b e k e d e e r l e r i v e r i l m i t i r . e k i l ? ? s i s t e m i n e d e e r

    e m a s n g s t e r m e k t e d i r .

    n c e 1 1 0 k V t a r a f n d a s i s t e m i n i m p e d a n s l a r n h e s a p l a y a l m .

    ZQ =c (UrQ)

    2

    S

    kQ

    =1, 1(110kV)2

    5000MV A= 2, 662

    XQ = ZQ = 2, 662

    B u i m p e d a n s d n t r n e o r a n t2max i l e 2 0 k V t a r a f n a i n d i r g e n i r .

    3 8

  • 8/6/2019 ismail kaskc

    39/53

    B L M 1 . K I S A D E V R E A K I M H E S A P L A R I 1 . 7 . K I S A D E V R E A K I M L A R I N I N P R A T I K T E H E S A P L A N M A S I

    e k i l 1 . 1 8 : Y G v e O G a l t s i s t e m l e r i

    e k i l 1 . 1 9 : S i s t e m i n e e d e e r e m a s

    ZQt = 2, 662 1t2max

    = 72, 1m

    XQt = 72, 1m

    I E C 6 0 9 0 9 a g r e j e n e r a t r d e n u z a k k s a d e v r e y i h e s a p l a y a l m :

    XT U S 2 XQt = 1, 265 2 71, 74m,

    3 9

  • 8/6/2019 ismail kaskc

    40/53

    1 . 7 . K I S A D E V R E A K I M L A R I N I N P R A T I K T E H E S A P L A N M A S I B L M 1 . K I S A D E V R E A K I M H E S A P L A R I

    a r t y e r i n e g e l m i t i r .

    T r a n s f o r m a t r n i m p e d a n s l a r n h e s a p l a y a l m :

    1 1 0 k V 1 6 % 1 3 k a d e m e l i ( 2 7 t a n z i m l i ) , 2 1 k V , 3 1 , 5 / 1 1 0 k V . E n f a z l a t a n z i m i i n ( 1 . k a d e m e i i n ) :

    O r t a t a n z i m ( 1 4 . k a d e m e i i n ) :

    Zk = 46, 7, IT OS = 165, 3/209, 9A, UT OS = 110kVE n f a z l a t a n z i m ( 2 7 . k a d e m e i i n ) :

    Zk = 30, 7, IT OS = 196, 8/249, 9A, UT OS = 92, 4kV

    UT OS = UnTOS(1 pT)

    pT = 0, 16 > 0, 05

    E n y k s e k t a n z i m d e k s a d e v r e a k m o r t a y a k a r :

    tmax =UT OSUT U S

    =127, 6kV

    21kV= 6, 08

    RT =PkrT

    3 IrTOS= 136kW

    3 (209, 9A)2 = 1, 03

    ZT = XT = 46, 7 1t2max

    = 1, 265

    RT = 1, 03 1t2max

    = 27, 84m

    K a b l o i m p e d a n s l a r n h e s a p l a y a l m :

    K a b l o d e e r l e r i [? ]: N 2 X S ( F ) 2 Y 1 x 3 0 0 R m / 2 5 , 1 2 / 2 0 k V : R = 0, 0601/km 30m km

    1000m= 1, 8m v e L = 0, 347mH/km

    X = 2 50Hz 0, 347mH/km = 109m/km 30m km1000m = 3, 27m

    4 0

  • 8/6/2019 ismail kaskc

    41/53

    B L M 1 . K I S A D E V R E A K I M H E S A P L A R I 1 . 7 . K I S A D E V R E A K I M L A R I N I N P R A T I K T E H E S A P L A N M A S I

    e k i l 1 . 2 0 : F 1 n o k t a s n d a p o z i t i f s i s t e m e d e e r e m a s

    H a v a h a t t : A l / S t 5 3 7 / 5 3 m m 2 .

    e k i l ? ? e g r e k s a d e v r e a k m l a r n h e s a p l a y a l m .

    ZQ 2 , 6 6 2 XQ 2 , 6 6 2 RQ 0

    Ik =c (UrQ)

    3 Zk=

    1, 1 110kV3 2, 662

    = 26, 24kA

    Ik = Ik = Ia = 26, 24kA

    RkXk

    =RQXQ

    =0

    2, 662= 0

    = 1, 02 + 0, 98 e0 = 2

    ip = 2

    2 26, 24kA = 74, 23kA

    B a s b a r d a 3 - k u t u p l u k s a d e v r e a k m :

    4 1

  • 8/6/2019 ismail kaskc

    42/53

    1 . 7 . K I S A D E V R E A K I M L A R I N I N P R A T I K T E H E S A P L A N M A S I B L M 1 . K I S A D E V R E A K I M H E S A P L A R I

    e k i l 1 . 2 1 : F 2 n o k t a s n d a p o z i t i f s i s t e m e d e e r e m a s

    F i d e r T r a n s f o r m a t o r K a b l o

    ZQ 2 , 6 6 2 ZT 1 2 6 5 m XK/3 1 , 0 9 m XQ 2 , 6 6 2 XT 1 2 6 5 m RK/3 0 , 6 0 1 m RQ 0 RT 2 7 , 8 7 m

    D a l 1 :

    RkXk

    =27, 87m

    1265m= 0, 02203

    Rk = 0, 02203 Xk < 0, 3Xk1D a l 2 :

    RkXk

    =27, 87m + 0, 601m + 0, 601m

    1265m + 1, 09m + 1, 09m= 0, 02294

    Rk = 0, 02294 Xk < 0, 3Xk

    Xk = XQt +XT1(XT2 +

    Xk13

    + Xk23

    )

    XT1 + (XT2 +Xk13

    + Xk23

    )

    Xk = 72, 1m +1265m (1265m + 1, 09m + 1, 09m)

    1265m + (1265m + 1, 09m + 1, 09m)

    = 705, 1m

    4 2

  • 8/6/2019 ismail kaskc

    43/53

    B L M 1 . K I S A D E V R E A K I M H E S A P L A R I 1 . 7 . K I S A D E V R E A K I M L A R I N I N P R A T I K T E H E S A P L A N M A S I

    Ik = c UnTUS3 Zk

    = 1, 1 20kV3 705, 1m = 18, 014kA

    Ik = Ik = Ia = 18, 014kA

    Sk =

    3 20kA 18, 014kA = 624MV AT a l i k s a d e v r e a k m l a r n n h e s a p l a n m a s :

    Ikdal2

    I

    kdal1

    =XT

    XT + Xk/3 + Xk/3

    =XT

    XT + 2/3 Xk=

    1

    1 + 2/3 XK

    XT

    Ikdal2 = I

    kdal1 1

    1 + 2/3 XKXT

    Ik = I

    kdal1 + I

    kdal2 + + Ikdaln

    Ikdal1 = I

    k [1

    1 + 11+ 2

    3XKXT

    ]

    I

    kdal1 = 18, 014kA [1

    1 + 11+ 231,09m1265m

    = 9, 0095kA

    2 . d a l i i n :

    Ikdal2 = I

    k Ikdal1 = 18, 014kA 9, 015kA = 8, 999kAT e p e n o k t a s n d a k s a d e v r e a k m n n h e s a p l a n m a s :

    1 = 1, 02 + 0, 98 e3RX = 1, 02 + 0, 98 e30,02203 = 1, 937ipdal1 = 1, 937

    2 Ikdal1 = 1, 937

    2 9, 015kA = 24, 7kA

    2 = 1, 02 + 0, 98 e3R

    X

    = 1, 02 + 0, 98 e30,02294

    = 1, 935ipdal2 = 1, 935

    2 Ikdal1 = 1, 937

    2 8, 999kA = 24, 6kA

    ip = ipdal1 + ipdal2 = 49, 32kA

    4 3

  • 8/6/2019 ismail kaskc

    44/53

    1 . 7 . K I S A D E V R E A K I M L A R I N I N P R A T I K T E H E S A P L A N M A S I B L M 1 . K I S A D E V R E A K I M H E S A P L A R I

    2 0 k V b a s b a r d a 3 - k u t u p l u k s a d e v r e a k m n n h e s a p l a n m a s :

    e k i l 1 . 2 2 : F 3 n o k t a s n d a p o z i t i f s i s t e m e d e e r e m a s

    Xk = XQt +(XT1 +

    Xk13 ) (XT2 +

    Xk23 )

    XT1 +Xk13 + XT2 +

    Xk23

    Xk = 72, 1m +(1265m + 1, 09m) (1265m + 1, 09m)

    (1265m + 1, 09m) + (1265m + 1, 09m)

    = 705, 1m

    Ik =c UnTUS

    3 Zk=

    1, 1 20kV3 705, 1m = 18, 014kA

    Ik = Ik = Ia = 18, 014kA

    Sk =

    3 20kA 18, 014kA = 624MV A

    RkXk

    =14, 24m

    705, 1m= 0, 02019

    = 1, 02 + 0, 98 e30,02019 = 1, 94

    4 4

  • 8/6/2019 ismail kaskc

    45/53

    B L M 1 . K I S A D E V R E A K I M H E S A P L A R I 1 . 7 . K I S A D E V R E A K I M L A R I N I N P R A T I K T E H E S A P L A N M A S I

    ip = 1, 94

    2 18, 04kA = 49, 5kA

    IkIk

    = 1 n = 1

    m =1

    2 f Tk ln( 1) [e4 f Tk ln(1) 1]

    Tk = 1 s :

    m =1

    2 50Hz 1s ln(1, 94 1)[e450Hz Tkln(1,941)

    1] = 0, 162

    T e r m i k k s a s r e l i a k m :

    Ith = I

    k

    m + 1 = 18kA

    0, 162 + 1 = 19, 4kA

    Tk = 1 s :

    Ith = I

    k

    m + 1 = 27kA

    0, 195 + 1 = 29, 5kA

    C i h a z l a r n b o y u t l a n d r l m a s :

    4 5

  • 8/6/2019 ismail kaskc

    46/53

    1 . 7 . K I S A D E V R E A K I M L A R I N I N P R A T I K T E H E S A P L A N M A S I B L M 1 . K I S A D E V R E A K I M H E S A P L A R I

    1 . 7 . 1 1 r n e k 7 : 2 2 0 k V b i r e b e k e d e k s a d e v r e h e s a p l a r

    e k i l ? ? v e r i l m i t i r .

    K s a d e v r e a k m l a r n h e s a p l a y n z .

    e k i l 1 . 2 3 : 2 2 0 k V e b e k e

    F i d e r :

    ZQ =c U2nQ

    SkQ=

    1, 1 (220kV)28000MV A

    = 6, 65

    J e n e r a t r :

    ZG =xd U2rG

    100% SrG =17 (21kV)2

    250MV A= 0, 30

    D z e l t m e f a k t r :

    KG,KW =c

    1 + xd sinrG=

    1, 1

    1 + 0, 17 0, 63 = 0, 994

    ZG,KW = KG,KW ZG = 0, 994 0, 30 = 0, 298

    B l o k t r a n s f o r m a t r :

    ZT OS =ukr

    100%

    U2rTOSSrT

    ZT OS =15%

    100%

    (240kV)2

    250MV A= 34, 56

    ZT US =ukr

    100%

    U2rTUS SrT

    4 6

  • 8/6/2019 ismail kaskc

    47/53

    B L M 1 . K I S A D E V R E A K I M H E S A P L A R I 1 . 7 . K I S A D E V R E A K I M L A R I N I N P R A T I K T E H E S A P L A N M A S I

    ZT U S =15%

    100%

    (21kV)2

    250MV A

    = 0, 26

    ZT,KW = c ZT US = 1, 1 0, 26 = 0, 286Q n o k t a s n d a k s a d e v r e d e e r l e r i :

    Ik = I

    kQ + I

    kKW

    IkQ =c UnQ

    3 ZQ=

    1, 1 220kV3 6, 65 = 21kA

    ZKW = KKW (u2r ZG + ZT OS)

    KKW = (

    ufur )

    2

    c

    1 + (xd xT) sinrGKKW = (

    220kV

    21kV)2(

    21kV

    240kV)2 1, 1

    1 + (0, 17 0, 15) 0, 63 = 0, 913

    ZKW = 0, 913 [(240kV21kV

    )2 0, 30 + 34, 56] = 67, 32

    IkKW ==1, 1 220kV

    3 67, 32 = 2, 07kA

    Ik == 21kA + 2, 07kA = 23, 07kA

    A n o k t a s n d a k s a d e v r e d e e r l e r i :

    Ik = I

    kG + I

    kT

    IkG =c UrG

    3 ZG,KW=

    1, 1 21kV3 0, 298 = 44, 75kA

    IkT =c UrG

    3 (ZT,KW + 1u2f

    ZQ)

    IkT =1, 1 21kV

    3

    (0, 286 + ( 21kV

    220kV)2

    6, 65)

    = 38, 48kA

    Ik = 44, 75kA + 38, 48kA = 83, 23kA

    4 7

  • 8/6/2019 ismail kaskc

    48/53

    1 . 7 . K I S A D E V R E A K I M L A R I N I N P R A T I K T E H E S A P L A N M A S I B L M 1 . K I S A D E V R E A K I M H E S A P L A R I

    4 8

  • 8/6/2019 ismail kaskc

    49/53

    E k A

    S o m e A p p e n d i x

    n o t h i n g s p e c i a l t o s a y h e r e . . .

    4 9

  • 8/6/2019 ismail kaskc

    50/53

    E K A . S O M E A P P E N D I X

    5 0

  • 8/6/2019 ismail kaskc

    51/53

    e k i l L i s t e s i

    1 . 1 T o p r a k l a m a v e k o r u m a t e r i m l e r i n i n e m a t i k g s t e r i m i . . . . . 5

    1 . 2 Y a r k r e h e s a b . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7

    1 . 3 H a t a a k m v e p o t a n s i y e l d a l m . . . . . . . . . . . . . . . . 9

    1 . 4 D o k u n m a v e a d m g e r i l i m l e r i ( E T T Y ) . . . . . . . . . . . . . 1 0

    1 . 5 T o p r a k l a y c e i t l e r i v e p o t a n s i e l d a l m . . . . . . . . . . . . 1 1

    1 . 6 S n r l a k m s r e l e r i i i n i z i n v e r i l e n e n y k s e k d o k u n m a g e r -

    i l i m l e r i . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 5

    1 . 7 T o p r a k l a m a t e s i s l e r i n i n y a p l m a s . . . . . . . . . . . . . . . . 1 7

    1 . 8 Y a l t l m e b e k e l e r . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 9

    1 . 9 K o m p a n z e e d i l m i e b e k e . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 0

    1 . 1 0 Y l d z n o k t a s d o r u d a n t o p r a k l a n m e b e k e l e r . . . . . . . . 2 2

    1 . 1 1 1 5 H z ' d e n 1 0 0 H z ' e k a d a r a . a e t k i l e r i n i n a k m - z a m a n b l g e l e r i 2 5

    1 . 1 2 T N - S s i s t e m . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 7

    1 . 1 3 T N - C - S s i s t e m . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 8

    1 . 1 4 T N s i s t e m i n e d e e r e m a s . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 8

    1 . 1 5 T T s i s t e m . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 2

    1 . 1 6 T T s i s t e m i n e d e e r e m a s . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 3

    1 . 1 7 I T s i s t e m . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 7

    1 . 1 8 I T s i s t e m d e t o p r a k k a p a z i t e s i . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 7

    1 . 1 9 I T s i s t e m i n s i m e t r i k b i l e e n l e r e m a s . . . . . . . . . . . . . . 3 8

    1 . 2 0 A m a s r e l e r i n i n e k i l i l e g s t e r i l m e s i . . . . . . . . . . . . . . 4 2

    1 . 2 1 T o p r a k l a m a y a r n e k l e r . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 4

    1 . 2 2 E k p o t a n s i y e l d e n g e l e m e e m a s a ) i k i c i h a z a r a s n d a k i k e s i t

    b ) c i h a z v e m e t a l a k s a m l a r a r a s n d a k i k e s i t . . . . . . . . . . . 4 5

    1 . 2 3 B i r a l t s a h a s n d a t o p r a k l a m a . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 6

    1 . 2 4 S a n a y i d e t o p r a k l a m a v e b i n a l a r n v e y l d r m a k a r k o r u n m a s 4 7

    5 1

  • 8/6/2019 ismail kaskc

    52/53

    E K I L L I S T E S I E K I L L I S T E S I

    5 2

  • 8/6/2019 ismail kaskc

    53/53

    T a b l o L i s t e s i

    1 . 1 Y a l t l m e b e k e l e r i n a v a n t a j l a r v e d e j a v a n l a t j l a r . . . . . . . 1 9

    1 . 2 K o m p a n z e e d i l m i e b e k e l e r i n a v a n t a j l a r v e d e j a v a n t a j l a r . . 2 1

    1 . 3 Y l d z n o k t a s d o r u d a n t o p r a k l a n m e b e k e l e r i n a v a n t a j l a r

    v e d e j a v a n t a j l a r . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 2

    1 . 4 i z e l g e : B l g e l e r e i l i k i n a i k l a m a l a r . . . . . . . . . . . 2 6

    1 . 5 i z e l g e : A G s i s t e m l e r i i i n e n b y k a m a s r e l e r i ( A C ) 3 0

    1 . 6 i z e l g e : K o r u m a i l e t l k e n i k e s i t l e r i . . . . . . . . . . . . . 3 1

    1 . 7 i z e l g e : T o p r a k l a m a i l e t k e n l e r i k e s i t l e r i . . . . . . . . . 3 1

    1 . 8 i z e l g e : K o r u m a i l e t l k e n i k e s i t l e r i . . . . . . . . . . . . . 3 1

    1 . 9 i z e l g e : T T s i s t e m d e k o r u m a i l e t k e n i k e s i t i . . . . . . . 3 4

    1 . 1 0 i z e l g e : l e t k e n l e r i n a y r l m a s i l e k e s i t h e s a b . . . . . 3 4

    1 . 1 1 i z e l g e : K o r u m a p o t a n s i y e l d e n g e l e m e i l e t k e n i k e s i t i . 3 5