IŞIK VE SES

IŞIK VE SES

ÖĞRENELİM

EĞLENELİM

DEĞERLENDİRELİM

Gözümüzle görebilmemiz için ışık gereklidir.Doğal ve yapay ışık kaynakları olmak üzere çeşitli ışık kaynakları vardır.

IŞIĞIN YAYILMASI

Bazı cisimler kendiliğinden ışık yayar. Bu tür cisimlere doğal ışık kaynağı adı verilir.Güneş ve ateş böceği doğal ışık kaynağına örnek verilebilir.

IŞIĞIN YAYILMASI

İnsanlar tarafından üretilen ve belli şartlar sağlandığında ışık veren cisimlere yapay ışık kaynağı adı verilir.Mum yapay ışık kaynağına örnektir.

IŞIĞIN YAYILMASI

Işık doğrular boyunca yayılır.Bir muma düz bir borunun içinden bakıldığında alevin görülmesi, muma eğri bir borudan bakıldığında görülmemesi buna örnektir.

IŞIĞIN YAYILMASI

Işık her maddeden geçemez. Seraların üzeri cam ve ya naylonla kaplanır. Çünkü cam ve naylon ışığı geçirir.

IŞIĞIN BİR ENGELLE KARŞILAŞMASI

Cam, jelatin, fazla derin olmayan su tabakası ve hava; ışığı geçiren maddelerdir. Işığı geçiren böyle maddelere saydam madde adı verilir.


Duvar, tahta, kitap gibi ışığı geçirmeyen maddelere opak madde adı verilir.


Buzlu cam, bulut, sisli hava gibi ışığın bir kısmını geçiren maddelere yarı saydam madde denir.


Bir ışık kaynağının önüne ışık geçirmeyen bir engel koyulduğunda , engelin arkasında karanlık bir alan oluşur.Bu karanlık alana gölge denir.

IŞIK OYUNLARI VE GÖLGELER

Bir cisme iki ışık kaynağından gelen ışınlar ekranda farklı iki gölge oluşturur. Bu oluşan gölgelerden koyu olanına tam gölge, daha açık tonda olanına da yarı gölge denir.

IŞIK OYUNLARI VE GÖLGELER

Ay dünyanın etrafında hareket ederken Dünya ile Güneş arasına girer. Ay dünya üzerinde gölge oluşumuna sebep olur. Bu duruma güneş tutulması denir.

Güneş Tutulması

GÜNEŞ VE AY TUTULMASI

Ay, Dünyanın çevresinde hareketine devam ederken belli zamanlarda Dünyanın gölgesi içinde bulunur. Ay, Güneşten ışık alamaz. Bu olaya ay tutulması denir.

Ay tutulması

GÜNEŞ VE AY TUTULMASI

Başta insan olmak üzere bir çok canlı ağız, akciğer ve ses tellerini kullanarak ses çıkarır. İnsanın sesi konuşmasına , şarkı söylemesine , mırıldanmasına ve bağırmasına imkan sağlar.

SESİN OLUŞMASI VE YAYILMASI

Arıların , sivrisineklerin sesi kanatlarının titreşiminden meydana gelir.Kulağımızı uyaran ve bu yolla beynimizde duyumlara yol açan etkilerin tamamına ses adı verilir.


Ses, suya taş atıldığında meydana gelen bir dalganın etrafa yayılması gibi yayılarak kulağımıza gelir.


. İnsan, kuş, arı ve ördek doğal ses kaynaklarıdır. Davul , kaval ve müzik seti gibi kaynaklar yapay ses kaynaklarıdır.


Sesler katı, sıvı ve gaz ortamlar da yayılarak kulağımıza gelir.Çalar saatten gelen sesi duymamız sesin gaz ortamlarda yayıldığını gösterir.


Balina ve yunus gibi canlılar su da yaşarlar. Su içersinde çıkardıkları seslerle birbirleriyle iletişim sağladığı anlaşılmaktadır. Bu olay da sesin sıvı ortamlarda yayıldığını gösterir.


Evimizin dışındaki sesleri işitmemiz de sesin katı ortamlar da yayıldığını gösterir. Boşlukta ise ses yayılmaz. Uzayda meydana gelen çok şiddetli patlamaların sesini duyamayız.


Farklı maddeler farklı sesler çıkarır. Örneğin; porselen fincan, plastik tabak, çay bardağı, su bardağı gibi maddelere tahta bir çubukla vurduğumuzda hepsin de farklı sesleri gözlemleriz.

SESLERİN FARKLI ORTAMLARDA YAYILMASI

Sesin yayılmasının engellenmesine ses yalıtımı denir. Sinema ve kayıt stüdyosunda ses yalıtımı yapılır.

SESİN YAYILMASINI ÖNLEYEBİLİR MİYİZ?

İnsanlar üzerinde olumsuz etki yapan ve hoşa gitmeyen seslere gürültü denir. Şehir merkezleri, sanayi tesisleri, trafik yoğunluğu olan yerler ve işlek caddeler buna örnektir.

SESLER VE ORTAMLAR

Gürültüyü azaltmak için ; Hava alanları ve sanayi tesisleri yerleşim bölgelerinden uzak yerlere koyulmalıdır. Televizyon ve müzik aletleri insanları rahatsız etmeden açılmalıdır.

SESLER VE ORTAMLAR

Otobüs, otomobil ve uçak gibi ulaşım araçlarında da ses yalıtımı gereklidir. Otomobillerde egzozlara susturucu takılır ve sesin azaltılması sağlanır.

ULAŞIM ARAÇLARINDA SES YALITIMI

Bazı sesler gerekli olabilir. Çalar saatin sesi insanı rahatsız edebilir ancak sabah uyanıp okula gitmek için o sese ihtiyaç duyarız. Ambulans , itfaiye sesi de insanları uyarır.

BİZE YARDIMCI OLAN SESLER

Eski dönemlerde antik tiyatrolarda sesin her hangi bir araç kullanılmadan herkese ulaştırılması gerekiyordu. Mimarlar binalar da bu özelliğe dikkat ediyorlardı.

SES VE MESLEKLER

Gürültünün insanlar üzerinde pek çok olumsuz etkisi vardır; Geçici ve sürekli işitme bozukluklarına Kan basıncının artmasına, Aşırı sinirlilik ve strese, sebep olur.

SES VE SAĞLIĞIMIZ

Bu bölümde size anlatılan konu ile ilgili sorular yöneltilecektir.Aşağıdaki “SORULARA GEÇ” butonuna tıklayarak soruları cevaplandırmaya başlayabilirsiniz.

SORULARA GEÇ

DEĞERLENDİRELİM

http://www.dersetkinlik.com/wp-content/uploads/resimyok3.gif

Soru1) Sesin yayılamadığı ortam aşağıda verilenlerden hangisidir?

Katı

Sıvı

Gaz

Boşluk

A

C

B

D

DEĞERLENDİRELİM

Soru2) Aşağıdaki ortamlardan hangisinde ışık yayılamaz?

Kaya

Hava

Uzay

Cam D

C

B

A

DEĞERLENDİRELİM

Soru3) Aşağıdaki maddelerden hangisi opak bir cisimdir?

Hava

Defter

Çay bardağı

Pencere camıD

B

A

C

DEĞERLENDİRELİM

Soru4) Aşağıda verilenlerden hangisi ses kaynağı değildir?

Radyo

Sıra

Kuş

Cep telefonu

A

B

C

D

DEĞERLENDİRELİM

Soru5) Polis, sesini kalabalıklara daha rahat iletebilmek için aşağıdaki araçlardan hangisini kullanır?

Fonograf

Megafon

Steteskop

Teyp

A

D

C

B

DEĞERLENDİRELİM

TEBRİKLER DOĞRU CEVAP

SONRAKİ SORUYA GEÇ

Maalesef yanlış cevapladınız!Doğru yanıt; D’ dır.Sorunun cevabı ile ilgili bilgi almak için “BİLGİ AL” butonuna tıklayınız.Bir sonraki soruyu görmek için de” SONRAKİ SORUYA GEÇ” butonuna tıklayabilirsiniz.

BİLGİ AL SONRAKİ SORUYA GEÇ

ÜZGÜNÜM

Maalesef yanlış cevapladınız!Doğru yanıt; A’ dır.Sorunun cevabı ile ilgili bilgi almak için “BİLGİ AL” butonuna tıklayınız.Bir sonraki soruyu görmek için de” SONRAKİ SORUYA GEÇ” butonuna tıklayabilirsiniz.


ÜZGÜNÜM

Maalesef yanlış cevapladınız!Doğru yanıt; B’ dır.Sorunun cevabı ile ilgili bilgi almak için “BİLGİ AL” butonuna tıklayınız.Bir sonraki soruyu görmek için de” SONRAKİ SORUYA GEÇ” butonuna tıklayabilirsiniz.


ÜZGÜNÜM

Maalesef yanlış cevapladınız!Doğru yanıt; B’ dır.Sorunun cevabı ile ilgili bilgi almak için “BİLGİ AL” butonuna tıklayınız.Bir sonraki soruyu görmek için de” SONRAKİ SORUYA GEÇ” butonuna tıklayabilirsiniz.

BİLGİ AL

ÜZGÜNÜM

Çalar saatten gelen sesi duymamız sesin gaz ortamlarda yayıldığını gösterir.

Su içersinde canlıların çıkardıkları seslerle birbirleriyle iletişim sağladığı anlaşılmaktadır. Bu olay da sesin sıvı ortamlarda yayıldığını gösterir.

Evimizin dışındaki sesleri işitmemiz de sesin katı ortamlar da yayıldığını gösterir. Boşlukta ise ses yayılmaz.


SESİN YAYILMASI

• Cam, jelatin, fazla derin olmayan su tabakası ve hava; ışığı geçiren maddelerdir. Işığı geçiren böyle maddelere saydam madde adı verilir.

• Duvar, tahta, kitap gibi ışığı geçirmeyen maddelere opak madde adı verilir.

• Buzlu cam, bulut, sisli hava gibi ışığın bir kısmını geçiren maddelere yarı saydam madde denir.


IŞIĞIN YAYILMASI

Işığı geçirmeyen maddelere opak madde denir. Hava, çay bardağı ve pencere camı saydam maddelerden yapılmış cisimlerdir. Bu üç cisim ışığı geçirir. Ancak defter opak maddeden yapılmış bir cisimdir. Defter ışığı geçirmez.


OPAK MADDE

Ses kaynağı titreşerek ses meydana getiren cisimler ya da araçlardır. Radyo, kuş ve cep telefonu ses çıkaran ve ya üreten varlıklardır. Ancak sıra bir ses kaynağı değildir.


SES KAYNAKLARI

Polis sesini kalabalıklara rahat iletebilmek için megafonu kullanır.

BİTİR

SES KAYNAKLARI

• Benim iki pencerem var,

Gündüz açar, gece kaparım.

GÖZ

İLERİ

BİRAZ BİLMECE ÇÖZELİM

TIKLA

• Bakarsın yay, Bakarsın top,

Bakarsın var, Bakarsın yok.

AY

İLERİGERİ


TIKLA

• Ben varmadan o varır,

Her şeyden çok yol alır

IŞIK

GERİ İLERİ


TIKLA

GERİ İLERİ

BİRAZ DA BULMACA YA NE DERSİNİZ?

1

2

3

4

ÇENGEL BULMACA1. İşitme organımız2. Ses çıkararak

iletişim kuran bir hayvan

3. Sesin en iyi iletildiği madde hali

4. Görebilmemizi sağlayan enerji

K

U

L

A

K

Y N U S

A T I

Ş

I

K

GERİtıkla


BİTİR

IŞIK VE SES

Documents

Transcript of IŞIK VE SES