İşbirliğine Dayalı Öğrenme

İşbirliğine Dayalı İşbirliğine Dayalı ÖğrenmeÖğrenme

Dr.Şirin KARADENİZDr.Şirin KARADENİZ

22

İşbirliğine Dayalı Öğrenme ~ İşbirliğine Dayalı Öğrenme ~ Kubaşık ÖğrenmeKubaşık Öğrenme

““Cooperative Learning” denilen çalışmayıCooperative Learning” denilen çalışmayı Açıkgöz (2000), Senemoğlu (2000), Bilen Açıkgöz (2000), Senemoğlu (2000), Bilen

(1997) ve Saban (2000), İşbirliğine Dayalı (1997) ve Saban (2000), İşbirliğine Dayalı Öğrenme olarak adlandırırken; Öğrenme olarak adlandırırken;

Gömleksiz (1997), Çalışkan (2000), Gömleksiz (1997), Çalışkan (2000), Büyükkaragöz ve Çivi (1999) Kubaşık Büyükkaragöz ve Çivi (1999) Kubaşık Öğrenme adını vermekte ancak İşbirliğine Öğrenme adını vermekte ancak İşbirliğine Dayalı Öğrenme ile Kubaşık Öğrenmeyi aynı Dayalı Öğrenme ile Kubaşık Öğrenmeyi aynı anlamda kullanmaktadırlar. anlamda kullanmaktadırlar.

33


2 metot da çeşitli grup rolleri atasa bile2 metot da çeşitli grup rolleri atasa bile işbirliğine dayalı öğrenmede birkaç işbirliğine dayalı öğrenmede birkaç

atanacak rol vardır. atanacak rol vardır.

Her iki durumda, öğrencilerin grup ile Her iki durumda, öğrencilerin grup ile çalışma becerilerine sahip olmalarını çalışma becerilerine sahip olmalarını isterken isterken kubaşık öğrenmede bu öğretimsel bir kubaşık öğrenmede bu öğretimsel bir

amaçtır ve daha yapısaldıramaçtır ve daha yapısaldır

44


Farklılıkları bilgi ve destekleme Farklılıkları bilgi ve destekleme (güçlendirme) olarak sınıflandırılmıştır: (güçlendirme) olarak sınıflandırılmıştır:

Kubaşık öğrenme altyapısal (ön) bir bilgi Kubaşık öğrenme altyapısal (ön) bir bilgi (örneğin, geleneksel bilgi) için bir seçenek (örneğin, geleneksel bilgi) için bir seçenek olurken olurken

işbirlikli öğrenmede sosyal yapılandırıcıların işbirlikli öğrenmede sosyal yapılandırıcıların bakış açısına göre bakar ve bilgi sosyal bir bakış açısına göre bakar ve bilgi sosyal bir yapıdır.yapıdır.

55


Öğretmenin rolü ise: Öğretmenin rolü ise: Kubaşık öğrenmede öğretmen sınıftaki Kubaşık öğrenmede öğretmen sınıftaki

bir otoritedir, bir otoritedir, • grup görevleri genellikle daha kısa sürede grup görevleri genellikle daha kısa sürede

biter, genellikle belirli cevapları vardır. biter, genellikle belirli cevapları vardır.

Bunun tam tersi, İşbirliğine dayalı Bunun tam tersi, İşbirliğine dayalı öğrenme ile öğretmen kendi öğrenme ile öğretmen kendi otoritesinden vazgeçer ve otoritesinden vazgeçer ve • uzun-sürede bitecek ve karmaşık görevler uzun-sürede bitecek ve karmaşık görevler

verilen küçük grupları güçlendirir, destekler. verilen küçük grupları güçlendirir, destekler.

66


İşbirliğine dayalı öğrenme, kubaşık İşbirliğine dayalı öğrenme, kubaşık öğrenme sınıflarına göre öğrenme sınıflarına göre daha üst sınıf öğrencilerinde ve daha üst sınıf öğrencilerinde ve daha az ön bilgi gerektiren daha az ön bilgi gerektiren

sınıflarda kullanılmaktadır. sınıflarda kullanılmaktadır.

Neden işbirliği?Neden işbirliği?

Neden birbirimize yardım ederiz?Neden birbirimize yardım ederiz?

88

Yakınsal Gelişim Alanı (Zone of Yakınsal Gelişim Alanı (Zone of Proximal Development)Proximal Development)

Kendi başıma bu kadar öğrenirim

Arkadaşlarımla beraber bu kadar daha öğrenirim

ZPD

YGA

99

Yarışmacı Yarışmacı (Competitive)(Competitive) ÖğrenmeÖğrenme

Rekabete dayalı öğrenmeRekabete dayalı öğrenme Bazı öğrencilerin kazanırken diğer Bazı öğrencilerin kazanırken diğer

bazılarının kaybettiği ve kimin“en iyi” bazılarının kaybettiği ve kimin“en iyi” olduğunu ortaya çıkarmak için öğrencilerin olduğunu ortaya çıkarmak için öğrencilerin birbiriyle yarıştığı öğrenme ortamı. birbiriyle yarıştığı öğrenme ortamı.

Örneğin üniversite giriş sınavlarıÖrneğin üniversite giriş sınavları

1010

Bireysel Bireysel (Individualistic)(Individualistic) ÖğrenmeÖğrenme

Diğerlerinin ne yaptığıyla ilgilenmeksizin Diğerlerinin ne yaptığıyla ilgilenmeksizin kendi amaçlarını gerçekleştirmek üzere kendi amaçlarını gerçekleştirmek üzere öğrencilerin tek başına çalıştığı öğrenme öğrencilerin tek başına çalıştığı öğrenme ortamı.ortamı.

Başarı ya da başarısızlık bireye özgüdür.Başarı ya da başarısızlık bireye özgüdür.

1111

İşbirliğine Dayalı İşbirliğine Dayalı (Cooperative)(Cooperative) Öğrenme Öğrenme

Sonuca göre grup üyelerinin ya birlikte Sonuca göre grup üyelerinin ya birlikte kazandığı ya da birlikte kaybettiği, ortak kazandığı ya da birlikte kaybettiği, ortak amaçlar çerçevesinde birlikte çalışmayı amaçlar çerçevesinde birlikte çalışmayı gerektiren öğrenme ortamı.gerektiren öğrenme ortamı.

1212

Her grup çalışması işbirliğine Her grup çalışması işbirliğine dayalı öğrenme değildir;dayalı öğrenme değildir;

Yarışmalı öğrenme; işbirliğine dayalı Yarışmalı öğrenme; işbirliğine dayalı öğrenmenin tersine, bir grubun öğrenmenin tersine, bir grubun başarısızlığını gerektirir.başarısızlığını gerektirir.

Bireysel yarışmada, tek bir kazanan Bireysel yarışmada, tek bir kazanan vardır. vardır.

Grup-içi yarışmada grubun en iyisi Grup-içi yarışmada grubun en iyisi belirlenir. belirlenir.

1313

Her grup çalışması işbirliğine Her grup çalışması işbirliğine dayalı öğrenme değildir;dayalı öğrenme değildir;

Gruplar arası yarışmada, grup halinde Gruplar arası yarışmada, grup halinde kazanma ve kaybetme söz konusu kazanma ve kaybetme söz konusu olduğu için üyeler herkesin başarılı olduğu için üyeler herkesin başarılı olması için çalışırlar.olması için çalışırlar. Çünkü grupta herhangi bir üyenin başarısızlığı Çünkü grupta herhangi bir üyenin başarısızlığı

grubun başarısız olmasına yol açacaktır grubun başarısız olmasına yol açacaktır

1414

Pseudo-group

Traditional G roup

C ooperative G roup

H igh-perform ing C ooperative G roup

Individual M em bers

PE

RF

OR

MA

NC

E L

EV

EL

TYPE O F G RO U P

Teamwork

Yapay(Sahte) Öğrenme Grubu

Geleneksel Öğrenme Grubu

İş Birliğine Dayalı Öğrenme Grubu

Yüksek performanslı-iş birliğine dayalı öğrenme grubu

1515

1. Yapay (Sahte) Öğrenme 1. Yapay (Sahte) Öğrenme GrubuGrubu

En belirgin özelliği, En belirgin özelliği, grubun, grup üyelerinin ilgi ve istekleri göz grubun, grup üyelerinin ilgi ve istekleri göz

önünde bulundurulmaksızın birlikte çalışmak önünde bulundurulmaksızın birlikte çalışmak üzere oluşturulması ve üzere oluşturulması ve

en başarılıdan başarısıza doğru sıralanmak en başarılıdan başarısıza doğru sıralanmak suretiyle bireysel olarak suretiyle bireysel olarak değerlendirileceklerine inanmalarıdır. değerlendirileceklerine inanmalarıdır.

1616


Böyle bir grupta grup üyeleri birbirine Böyle bir grupta grup üyeleri birbirine güvenmezler. Birbirini yanlış yönlendirir güvenmezler. Birbirini yanlış yönlendirir ve bilgiyi paylaşmaktan kaçınırlar. ve bilgiyi paylaşmaktan kaçınırlar.

1717


Sonuçta elde edilen verim grup Sonuçta elde edilen verim grup üyelerinin bireysel potansiyellerinin çok üyelerinin bireysel potansiyellerinin çok altındadır. altındadır.

Eğer üyeler bireysel olarak çalışıyor Eğer üyeler bireysel olarak çalışıyor olsalar elde edecekleri verim daha fazla olsalar elde edecekleri verim daha fazla olacaktır. olacaktır.

1818

2. Geleneksel Öğrenme Grubu 2. Geleneksel Öğrenme Grubu

En belirgin özelliği, En belirgin özelliği, grubun, grup üyelerinin kendi istekleri grubun, grup üyelerinin kendi istekleri

doğrultusunda birlikte çalışmak üzere doğrultusunda birlikte çalışmak üzere oluşturulması ve oluşturulması ve

başarının grup üyeleri olarak değil, bireysel başarının grup üyeleri olarak değil, bireysel olarak değerlendirilmesi ve ödüllendirilmesidir. olarak değerlendirilmesi ve ödüllendirilmesidir.

1919


Grup üyeleri birbirinden bilgi almayı arzu Grup üyeleri birbirinden bilgi almayı arzu ederler ancak kendi bilgilerini paylaşmayı ederler ancak kendi bilgilerini paylaşmayı istemezler. istemezler.

Bazı üyeler kendilerine düşen görevleri Bazı üyeler kendilerine düşen görevleri yerine getirmeksizin, kurnazca grubun yerine getirmeksizin, kurnazca grubun başarısından yararlanmaya çalışırlar.başarısından yararlanmaya çalışırlar.

2020


Sonuçta elde edilen verim Sonuçta elde edilen verim grup üyelerinin bazılarının bireysel grup üyelerinin bazılarının bireysel

çalışmayla elde edebileceğinden fazla çalışmayla elde edebileceğinden fazla olmakla birlikte, olmakla birlikte,

zeki ve çalışkan üyelerin bireysel çalışması zeki ve çalışkan üyelerin bireysel çalışması hâlinde elde edebilecekleri verimden daha hâlinde elde edebilecekleri verimden daha düşüktür. düşüktür.

2121

3. İş Birliğine Dayalı Öğrenme 3. İş Birliğine Dayalı Öğrenme GrubuGrubu

Ortak öğrenme amaçlarını gerçekleştirmek Ortak öğrenme amaçlarını gerçekleştirmek ve elde edilen verimden tüm üyelerin yarar ve elde edilen verimden tüm üyelerin yarar sağlaması esasına dayanan öğrenme sağlaması esasına dayanan öğrenme grubudur. grubudur.

Grup üyeleri öğrenilecek materyali anlama Grup üyeleri öğrenilecek materyali anlama ve daha fazla çalışma konusunda birbirini ve daha fazla çalışma konusunda birbirini teşvik eder, konuları aralarında tartışarak teşvik eder, konuları aralarında tartışarak bilgi paylaşımını sağlarlar.bilgi paylaşımını sağlarlar.

2222


Bütün üyelerin öğrenmesi ve diğerlerinin Bütün üyelerin öğrenmesi ve diğerlerinin öğrenmesine katkı sağlaması esas olduğu öğrenmesine katkı sağlaması esas olduğu için bireysel performans düzenli biçimde için bireysel performans düzenli biçimde kontrol edilir. kontrol edilir.

Hiçbir üyenin çaba sarfetmeksizin grup Hiçbir üyenin çaba sarfetmeksizin grup başarısından yararlanmasına izin verilmez. başarısından yararlanmasına izin verilmez.

2323


Sonuçta elde edilen verim Sonuçta elde edilen verim grup üyelerinin bireysel performansının grup üyelerinin bireysel performansının

toplamından büyüktür. toplamından büyüktür. Bütün üyeler, bireysel çalışmaları hâlinde Bütün üyeler, bireysel çalışmaları hâlinde

elde edebilecekleri verimin daha fazlasını elde edebilecekleri verimin daha fazlasını böyle bir grup çalışmasıyla elde edebilirler. böyle bir grup çalışmasıyla elde edebilirler.

2424

4. Yüksek performanslı-iş 4. Yüksek performanslı-iş birliğine dayalı öğrenme grububirliğine dayalı öğrenme grubu

İş birliğine dayalı öğrenme metodundan en İş birliğine dayalı öğrenme metodundan en verimli sonucun alınabileceği grup çeşitlidir.verimli sonucun alınabileceği grup çeşitlidir.

Böyle bir grubu diğerlerinden üstün yapan Böyle bir grubu diğerlerinden üstün yapan en belirgin özelliği, en belirgin özelliği, grup üyelerinin birlikte çalışma ve üretme grup üyelerinin birlikte çalışma ve üretme

isteğinin ve birbirine olan bağlılıklarının üst isteğinin ve birbirine olan bağlılıklarının üst düzeyde olmasıdır. düzeyde olmasıdır.

2525

4. Yüksek performanslı-iş 4. Yüksek performanslı-iş birliğine dayalı öğrenme grububirliğine dayalı öğrenme grubu

İş birliğine dayalı öğrenme gruplarının İş birliğine dayalı öğrenme gruplarının çok azı bu özelliklere sahiptir. çok azı bu özelliklere sahiptir.

26

Temel Öğeler

2727

Temel ÖğelerTemel Öğeler

Olumlu Dayanışma/Bağımlılık Olumlu Dayanışma/Bağımlılık (Positive Interdependence)(Positive Interdependence)

Bireysel Sorumluluk Bireysel Sorumluluk (Individual Accountability)(Individual Accountability)

Yüzyüze Etkileşim Yüzyüze Etkileşim (Face-to-face Interaction)(Face-to-face Interaction)

Sosyal/Toplumsal Beceriler Sosyal/Toplumsal Beceriler (SocialSkills)(SocialSkills)

Grubun Kendini Değerlendirmesi Grubun Kendini Değerlendirmesi (Group Processing)(Group Processing)

2828

İşbirliğine Dayalı Öğrenme İşbirliğine Dayalı Öğrenme TeknikleriTeknikleri

Takım Oyun Turnuvaları TekniğiTakım Oyun Turnuvaları Tekniği Öğrenci Takımları Başarı Grupları TekniğiÖğrenci Takımları Başarı Grupları Tekniği Ayrılıp Birleşme Tekniği (Jigsaw)Ayrılıp Birleşme Tekniği (Jigsaw) Küçük Grupla Öğrenme TekniğiKüçük Grupla Öğrenme Tekniği Grup Araştırması YöntemiGrup Araştırması Yöntemi

2929

İşbirliğine Dayalı Öğrenmenin Uygulanması İşbirliğine Dayalı Öğrenmenin Uygulanması (Takım Oyun Turnuvaları Tekniği)(Takım Oyun Turnuvaları Tekniği)

Öğrenciler;Öğrenciler; Beceri, cinsiyet ve yarışçı özelliklerine göre 4-5 kişilik Beceri, cinsiyet ve yarışçı özelliklerine göre 4-5 kişilik

takımlara ayrılır.takımlara ayrılır. Her hafta turnuva yapılır ve her takımın görevi Her hafta turnuva yapılır ve her takımın görevi

turnuvaya katılacak arkadaşını hazırlamaktır.turnuvaya katılacak arkadaşını hazırlamaktır. Öğretmen ön bilgi verdikten sonra konu ile ilgili Öğretmen ön bilgi verdikten sonra konu ile ilgili

materyali dağıtır.materyali dağıtır. Her grup kendisini temsil edecek olanı hazırlar.Her grup kendisini temsil edecek olanı hazırlar. Turnuva masaları hazırlanırTurnuva masaları hazırlanır

Her takımdan bir veya iki öğrenci yarışır ve aldıkları Her takımdan bir veya iki öğrenci yarışır ve aldıkları puan takımın puan hesabına yazılır.puan takımın puan hesabına yazılır.

Her hafta turnuva masasındaki öğrenci değişir.Her hafta turnuva masasındaki öğrenci değişir.

3030

İşbirliğine Dayalı Öğrenmenin Uygulanması İşbirliğine Dayalı Öğrenmenin Uygulanması (Öğrenci Takımları Başarı Grupları Tekniği)(Öğrenci Takımları Başarı Grupları Tekniği)

Öğrenciler 4-5 kişilik takımlara ayrılır.Öğrenciler 4-5 kişilik takımlara ayrılır. Takımlar kendi içlerinde çalıştıktan sonra bir test Takımlar kendi içlerinde çalıştıktan sonra bir test

uygulanır.uygulanır. Öğrenciler testten aldıkları puana göre başarı Öğrenciler testten aldıkları puana göre başarı

sırasına dizilir.sırasına dizilir. En başarılı 6 öğrenci 1. grup, sonraki 2. grup vb… En başarılı 6 öğrenci 1. grup, sonraki 2. grup vb…

olarak ayrılır.olarak ayrılır.• 1. gruptakiler takımlarına 8, 1. gruptakiler takımlarına 8, • 2. gruptakiler örneğin takımlarına 6, 2. gruptakiler örneğin takımlarına 6, • 3. gruptakiler örneğin takımlarına 4 puan kazandırırlar. 3. gruptakiler örneğin takımlarına 4 puan kazandırırlar.

Her öğrenci becerisi ve başarısı oranında takımına Her öğrenci becerisi ve başarısı oranında takımına katkı getirir. Öğrenci kendisini kendi başarı katkı getirir. Öğrenci kendisini kendi başarı grubundakilerle karşılaştırır.grubundakilerle karşılaştırır.

3131

İşbirliğine Dayalı Öğrenmenin Uygulanması İşbirliğine Dayalı Öğrenmenin Uygulanması (Küçük Grupla Öğrenme Tekniği)(Küçük Grupla Öğrenme Tekniği)

2-6 kişilik gruplar, öğretmenin belirlediği 2-6 kişilik gruplar, öğretmenin belirlediği ana konunun alt konularından birini ana konunun alt konularından birini seçerek araştırırlar.seçerek araştırırlar.

Grubun her üyesi alt konunun bir Grubun her üyesi alt konunun bir bölümünü alır. bölümünü alır.

Kendi grup arkadaşlarıyla tartışırlar.Kendi grup arkadaşlarıyla tartışırlar. Sınıfa sunu yaparlar.Sınıfa sunu yaparlar. Öğrenciler bu sunuyu değerlendirir.Öğrenciler bu sunuyu değerlendirir.

3232

İşbirliğine Dayalı Öğrenmenin Uygulanması İşbirliğine Dayalı Öğrenmenin Uygulanması (Grup Araştırması Yöntemi)(Grup Araştırması Yöntemi)

Bir konu alt konulara ayrılarak gruplara Bir konu alt konulara ayrılarak gruplara dağıtılırdağıtılır

Grup üyeleri bu alt konuyu bölümlere Grup üyeleri bu alt konuyu bölümlere ayrılır ve iş bölümü yapılır. ayrılır ve iş bölümü yapılır. Her bir grup üyesi diğer grup üyelerinin Her bir grup üyesi diğer grup üyelerinin

çalışmasına bağımlıdır.çalışmasına bağımlıdır. Öğrenciler arası iletişim sağlanırÖğrenciler arası iletişim sağlanır

İletişim ve sosyal becerilerinin gelişmesi için İletişim ve sosyal becerilerinin gelişmesi için etkinlikler yapılabiliretkinlikler yapılabilir

Öğretmen rehberdir.Öğretmen rehberdir.

3333

İşbirliğine Dayalı Öğrenmenin Uygulanması İşbirliğine Dayalı Öğrenmenin Uygulanması (Grup Araştırması Yöntemi)(Grup Araştırması Yöntemi)

Burada Öğrenciler;Burada Öğrenciler; Bir plan geliştirerek bu planı uygularlarBir plan geliştirerek bu planı uygularlar Bilgi toplayarak, bir probleme çözüm getirirlerBilgi toplayarak, bir probleme çözüm getirirler Araştırmalarından elde ettikleri bilgileri Araştırmalarından elde ettikleri bilgileri

paylaşırlar.paylaşırlar.

3434

İşbirliğine Dayalı Öğrenmenin İşbirliğine Dayalı Öğrenmenin Uygulanması (Jigsaw)Uygulanması (Jigsaw)

Takımların oluşturulmasıTakımların oluşturulması Isınma etkinlikleriIsınma etkinlikleri Takımlarda konu ve görev dağılımının Takımlarda konu ve görev dağılımının

yapılmasıyapılması Diğer gruplarla etkileşimDiğer gruplarla etkileşim Takım içi etkinliklerTakım içi etkinlikler DeğerlendirmeDeğerlendirme

3535

Takımların oluşturulmasıTakımların oluşturulması 2-6 kişiden oluşan takımlar2-6 kişiden oluşan takımlar Takımlar heterojen olmalıdır, tüm Takımlar heterojen olmalıdır, tüm

takımların başarı düzeyleri birbirine yakın takımların başarı düzeyleri birbirine yakın olmalıdırolmalıdır

3636

Isınma etkinlikleriIsınma etkinlikleri Gruba ad verme, Gruba ad verme, Grubun sloganını belirlemeGrubun sloganını belirleme Düşün-tartış-yaz-paylaşDüşün-tartış-yaz-paylaş

3737

Takımlarda konu ve görev Takımlarda konu ve görev dağılımının yapılmasıdağılımının yapılması

Konu alt bölümlere ayrılır ve öğrencilere Konu alt bölümlere ayrılır ve öğrencilere bu alt konular verilirbu alt konular verilir

Takım içerisinde görevler belirlenir: Lider, Takım içerisinde görevler belirlenir: Lider, Kaynak sağlayıcı, Denetçi, Özetleyici, Kaynak sağlayıcı, Denetçi, Özetleyici, Araştırmacı, Kayıtçı, Destekleyici, Araştırmacı, Kayıtçı, Destekleyici, Gözlemci-sorun gidericiGözlemci-sorun giderici Her oturumda bu görevler değişmelidir.Her oturumda bu görevler değişmelidir.

3838

Diğer gruplarla etkileşimDiğer gruplarla etkileşim Aynı alt bölümden sorumlu olan, farklı Aynı alt bölümden sorumlu olan, farklı

takımlardaki öğrencilerin birleşerek takımlardaki öğrencilerin birleşerek etkileşim grupları oluşturmasıetkileşim grupları oluşturması

Elde ettikleri kazanımları özetlerler.Elde ettikleri kazanımları özetlerler.

3939

Takım içi etkinliklerTakım içi etkinlikler Etkileşim gruplarında çalışan öğrencilerin Etkileşim gruplarında çalışan öğrencilerin

elde ettikleri kazanımları takımlara elde ettikleri kazanımları takımlara dönerek diğer arkadaşlarına aktarmaları dönerek diğer arkadaşlarına aktarmaları ve tartışmalarıdır.ve tartışmalarıdır.

4040

DeğerlendirmeDeğerlendirme Takım içerisindeki etkinliklerin öğrenciler Takım içerisindeki etkinliklerin öğrenciler

tarafından değerlendirilmesi,tarafından değerlendirilmesi, Bireysel değerlendirme; yapılan bir sınavla Bireysel değerlendirme; yapılan bir sınavla

öğrencilerin bireysel olarak öğrencilerin bireysel olarak değerlendirilerek elde ettikleri puanların değerlendirilerek elde ettikleri puanların takım lehine yazılmasıtakım lehine yazılması

4141

Etkili Ders TasarımıEtkili Ders Tasarımı

Öğrenciler

Amaçlar ve Hedefler

Değerlendirme

Ders adı

Bloom’unTaksonomisi

Derse özel amaçlar ve hedefler

İşbirliğine dayalıöğrenme

Dersler

Laboratuar çalışmaları

Diğerdeneyimler

Sınıfı değerlendirme teknikleri

Testler

Öğretim

Diğer ölçmeler

Teknoloji

(Felder & Brent, 1999)

İşbirliğine Dayalı Öğrenme

Documents

Transcript of İşbirliğine Dayalı Öğrenme