isafsq ivc isafxy aqy buDImfn lok nhIN af rhy: zf[ mnmohn isMGloVINdy kdm AuTfAux leI vcnbwD...

32
North American Truck Stop 14320 Slover Ave., Fontana, CA 92337 909-350-3310, 909-697-5808 [email protected] Ku sL KbrI! Ku sL KbrI!! Ku sL KbrI!!! kYrIar QrmoikMg aYNz kYrIar XUint ieMjx ieQy ssqy Bfa Auqy bdly jFdy hn qsw lIbKL sL srivs iblku l vfjb Bfa Wor or or or orld ld ld ld ldwide wide wide wide wide Travel, el, el, el, el, Inc Inc Inc Inc Inc. Special Sale vfjb ryt, vDIaf srivs 734-525-7304 jF 800-504-3044 aMimRqsr, idwlI, bMby $975* tYks smyq isLkfgo aqy sYn PrFissko qoN ieko smyN pRkfisLq hPqfvfr Email:[email protected] www.punjabtimesusa.com Price 50¢ Punjab Times, Vol 11, Issue 5, January 30, 2010 20451 N Plum Grove Rd. Palatine, IL 60074 Ph:847-359-0746, Fax:847-705-9388 imzvYst aYzIsLn Eleventh Year in Publication trw ikM g kM pnI leI Enr apry trF dI lo V hY trw ikM g kM pnI leI Enr apry trF dI lo V hY trw ikM g kM pnI leI Enr apry trF dI lo V hY trw ikM g kM pnI leI Enr apry trF dI lo V hY trw ikM g kM pnI leI Enr apry trF dI lo V hY 2330 Enterprise Park Dr., Indianapolis, IN 46218 Phone # 317-472-6420 F F Fast Car ast Car ast Car ast Car ast Carg g go Inc o Inc o Inc o Inc o Inc. . . CA to IN, OH, PA, NJ, MD, VA, TN & Back to CA CA to OR & WA Back to CA aqy aqy aqy aqy aqy WA to OH and Back to WA shI pypr imlx ‘qy pYsy qurq *rYNt Auqy trylr vI idMdy hF *vYst kost qoN eIst kost rUt `qy trfly huwk aYNz zrfp AuplbD hn sfzy pfs hyT ilKy rUt hn izspYc swqy idn 24 GMty iPAUl azvFs pRoizAUs qy zrfeI df kMm krdy hF (bfkI sPf 2`qy) isLkfgo (pMjfb tfeImjL ibAU ro ): AuGI BfrqI amYirkn sRImqI kYtkI sLrfP stIPn ny somvfr nUM aYsosIeyt jwj vjoN shuM cuwkI. AunHF nUM shuM ielInfey supIrIar kort dy cIP jsits mfxXog Qfms iPtjLgrflz aqy jsits aYnI aYs brky ny ieQy zfAUn tfAUn isLkfgo ivc ielInfey kort cYNbrjL ivc cukfeI. AunHF swjf hwQ KVHf krky sMivDfn pRqI vPfdfrI df hlP cfeIN cfeIN ilaf. ies mOky sRImqI kYtkI stIPn dy pqI aqy do bwcy vI mOjUd sn. ahudy df hlP lYx dI rsm pUrI hox AuprMq sRImqI kYtkI stIPn amrIkf dI sB qoN vwzI kuk kfAuNtI srkt kort ivc aYsosIeyt jwj vjoN kY tkI stIPn ny shfiek jw j vjo N shu M cu w kI sRImqI kYtkI sLrfP stIPn nvIˆ idwlI: pRDfn mMqrI mnmohn isMG ny ies gwl ‘qy icMqf pRgt kIqI hY ik bhuq isafxy aqy buwDImfn lok isafsq vwl nhIˆ af rhy aqy ividak pyÈfvr aqy AuBr irhf mwD vrg cox pRikiraf qoˆ aksr hI dUr rihMdf hY. Auh mMglvfr ieQy cox kimÈn dy zfiemMz jublI jÈnfˆ dy AudGftnI smfgm nUM sMboDn kr rhy sn. ienHF jsLnF dOrfn dyÈ dI cotI dI isafsq ivc isafx y aq y b u DImfn l o k nhIN af rh y : zf[ mnm o hn is M G lIzriÈp ny cox pRikiraf nUM dUÈq krn leI pYsy aqy Ëor ËbrdsqI qoˆ lY ky ieÈiqhfrfˆ dy rUp ivc Ébrfˆ CupvfAux dy vD rhy ruJfn ‘qy gMBIr icMqf pRgt kIqI hY. AunHfˆ cox kimÈn aqy isafsI pfrtIafˆ nUM ienHfˆ burfeIafˆ nUM dUr krn leI ZukvIˆ kfrvfeI df swdf idMidafˆ kimÈn vloˆ ipCly 60 sflf ˆ ivc pfey Xogdfn dI ÈlfGf kIqI. cox kimÈn 1950 ivc Bfrq dy gxqMqr bxn dy mOky iesy idn hoˆd ivc afieaf sI. rfÈtrpqI pRiqBf pfitl ijnHfˆ 60vIˆ vrHygMZ jÈnfˆ df AudGftn kIqf, ny ikhf ik BfrqI lokqMqr nUM sfP suQrf aqy mËbUq bxfAux leI idRVH ierfdy nfl cox pRikiraf ‘coˆ rukfvtfˆ aqy iBRÈtfcfr dUr krnf pvygf. smfroh ivc hornfˆ qo ˆ ielfvf Aup rfÈtrpqI hfimd aMsfrI, pRDfn mMqrI mnmohn isMG, lok sBf dy spIkfr aiqvfd dy tfkry leI cO ksI dI lo V:pR iqBf pfitl nvIN idwlI:mulk dy 60vyN gxqMqr idvs dI pUrblI sLfm AuWqy kOm dy nF `qy idwqy afpxy sunyhy ivc rfsLtrpqI pRiqBf pfitl ny ikhf ik srkfr vloN dysL dI aSdrUnI surwiKaf XkInI bxfAux leI sKq cOksI kfiem rwKidaF loVINdy kdm AuTfey jfxgy. AunHF ikhf, ‘‘dysL nUM drpysL aSdrUnI surwiKaf sbMDI cuxOqIaF dy tfkry leI srkfr sKLq cOksI rwKx qy loVINdy kdm AuTfAux leI vcnbwD hY.’’ AunHF ikhf ik Bfrq ipCly do dhfikaF qoN vwD smyN qoN dihsLqgrdI df insLfnf bixaf hoieaf hY aqy srkfr ny dihsLqgrdI qoN drpysL KqiraF dy tfkry leI pihlF hI jLrUrI kdm AuTfey hn aqy awgoN vI AuTfey jfxgy. AunHF ikhf, ‘‘ies smwisaf dy tfkry leI asIN kOmFqrI BfeIcfry nfl iml ky kMm krnf jfrI rwKFgy.’’ sRImqI pfitl ny ikhf ik Bfrq df dohry aSk vflI ivkfs dr hfsl krn df tIcf shI hY qy pRfpq kIqf jf skdf hY. AunHF ikhf ik Bfrq ny ipCly dhfky dOrfn mflI Kyqr ivc vDIaf kfrkrdgI idKfeI hY ijhVIaF ivkfs nUM vDfAux aqy ies ivkfs nUM Dur nyVly lokF qk lY ky jfx ijhVy hfly ies (ivkfs) qoN dUr hn.’’ AunHF ikhf ik grIbF aqy pCiVaF dI mjLbUqI aijhf kMm hY ijhVf sBnF nUM krnf cfhIdf hY qF ik smfj df ieh vrg vI mflI qrwkI dI pOVI cVH ky KusLhfl lokF ivc sLfml ho skx. AunHF ikhf, ‘‘aOrqF nUM hr qrHF dI brfbrI imlxI mukqsr ivc gxqMqr idvs pRyz mOky igwDf pysL kr rhIaF muitafrF (Poto: sunIl bFsl) (bfkI sPf 3 `qy) (bfkI sPf 3 `qy)

Transcript of isafsq ivc isafxy aqy buDImfn lok nhIN af rhy: zf[ mnmohn isMGloVINdy kdm AuTfAux leI vcnbwD...

Page 1: isafsq ivc isafxy aqy buDImfn lok nhIN af rhy: zf[ mnmohn isMGloVINdy kdm AuTfAux leI vcnbwD hY.’’ ... gpOV sMK aYlfnidaF ies dy dfavy nUM korI bkvfs afiKaf hY. aKLbfr ny ies dfavy

North American Truck Stop

14320 Slover Ave., Fontana, CA 92337

909-350-3310, [email protected]

KusLKbrI! KusLKbrI!! KusLKbrI!!!

kYrIar QrmoikMg aYNzkYrIar XUint

ieMjx ieQy ssqy BfaAuqy bdly jFdy hn

qswlIbKLsL srivsiblkul vfjb Bfa

WWWWWorororororldldldldldwide wide wide wide wide TTTTTrrrrraaaaavvvvvel,el,el,el,el, Inc Inc Inc Inc Inc.....

Special Sale

vfjb ryt, vDIaf srivs734-525-7304 jF 800-504-3044

aMimRqsr, idwlI, bMby

$975*tYks smyq

isLkfgo aqy sYn PrFissko qoN ieko smyN pRkfisLq hPqfvfrEmail:[email protected]

Price 50¢

Punjab Times, Vol 11, Issue 5, January 30, 2010 20451 N Plum Grove Rd. Palatine, IL 60074 Ph:847-359-0746, Fax:847-705-9388

imzvYst aYzIsLnEleventh Year in Publication

trwikMg kMpnI leI Enr aprytrF dI loV hYtrwikMg kMpnI leI Enr aprytrF dI loV hYtrwikMg kMpnI leI Enr aprytrF dI loV hYtrwikMg kMpnI leI Enr aprytrF dI loV hYtrwikMg kMpnI leI Enr aprytrF dI loV hY

2330 Enterprise Park Dr., Indianapolis, IN 46218Phone # 317-472-6420

FFFFFast Carast Carast Carast Carast Cargggggo Inco Inco Inco Inco Inc.....

CA to IN, OH, PA, NJ, MD,VA, TN & Back to CACA to OR & WA Back to CAaqyaqyaqyaqyaqy WA to OH and Back to WA

shI pypr imlx ‘qy pYsy qurq*rYNt Auqy trylr vI idMdy hF *vYst kost qoN eIstkost rUt `qy trfly huwk aYNz zrfp AuplbD hn

sfzy pfs hyT ilKy rUt hn izspYcswqy idn24 GMty

iPAUlazvFs

pRoizAUs qy zrfeI df kMm krdy hF

(bfkI sPf 2`qy)

isLkfgo (pMjfb tfeImjLibAUro): AuGI BfrqI amYirkn sRImqIkYtkI sLrfP stIPn ny somvfr nUMaYsosIeyt jwj vjoN shuM cuwkI. AunHF nUMshuM ielInfey supIrIar kort dy cIP

jsits mfxXog Qfms iPtjLgrflzaqy jsits aYnI aYs brky ny ieQyzfAUn tfAUn isLkfgo ivc ielInfeykort cYNbrjL ivc cukfeI. AunHF swjfhwQ KVHf krky sMivDfn pRqI vPfdfrIdf hlP cfeIN cfeIN ilaf. ies mOkysRImqI kYtkI stIPn dy pqI aqy dobwcy vI mOjUd sn.

ahudy df hlP lYx dI rsm pUrIhox AuprMq sRImqI kYtkI stIPnamrIkf dI sB qoN vwzI kuk kfAuNtIsrkt kort ivc aYsosIeyt jwj vjoN

kYtkI stIPn nyshfiek jwj vjoN

shuM cuwkI

sRImqI kYtkI sLrfP stIPn

nvIˆ idwlI: pRDfn mMqrI mnmohnisMG ny ies gwl ‘qy icMqf pRgt kIqI hYik bhuq isafxy aqy buwDImfn lokisafsq vwl nhIˆ af rhy aqy ividakpyÈfvr aqy AuBr irhf mwD vrg coxpRikiraf qoˆ aksr hI dUr rihMdf hY.Auh mMglvfr ieQy cox kimÈn dy zfiemMzjublI jÈnfˆ dy AudGftnI smfgm nUMsMboDn kr rhy sn.

ienHF jsLnF dOrfn dyÈ dI cotI dI

isafsq ivc isafxy aqy buDImfnlok nhIN af rhy: zf[ mnmohn isMG

lIzriÈp ny cox pRikiraf nUM dUÈq krnleI pYsy aqy Ëor ËbrdsqI qoˆ lY kyieÈiqhfrfˆ dy rUp ivc Ébrfˆ CupvfAux dyvD rhy ruJfn ‘qy gMBIr icMqf pRgt kIqIhY. AunHf cox kimÈn aqy isafsI pfrtIafnUM ienHfˆ burfeIafˆ nUM dUr krn leI ZukvIˆkfrvfeI df swdf idMidafˆ kimÈn vloˆipCly 60 sflf ivc pfey Xogdfn dI ÈlfGfkIqI. cox kimÈn 1950 ivc Bfrq dygxqMqr bxn dy mOky iesy idn hoˆd ivc

afieaf sI.rfÈtrpqI pRiqBf pfitl ijnHf 60vI

vrHygMZ jÈnfˆ df AudGftn kIqf, ny ikhfik BfrqI lokqMqr nUM sfP suQrf aqymËbUq bxfAux leI idRVH ierfdy nfl coxpRikiraf ‘coˆ rukfvtfˆ aqy iBRÈtfcfr dUrkrnf pvygf. smfroh ivc hornf qo ielfvfAup rfÈtrpqI hfimd aMsfrI, pRDfnmMqrI mnmohn isMG, lok sBf dy spIkfr

aiqvfd dy tfkryleI cOksI dI

loV:pRiqBf pfitlnvIN idwlI:mulk dy 60vyN gxqMqr

idvs dI pUrblI sLfm AuWqy kOm dy nF qyidwqy afpxy sunyhy ivc rfsLtrpqI pRiqBfpfitl ny ikhf ik srkfr vloN dysL dIaSdrUnI surwiKaf XkInI bxfAux leIsKq cOksI kfiem rwKidaF loVINdy kdmAuTfey jfxgy. AunHF ikhf, ‘‘dysL nUM drpysLaSdrUnI surwiKaf sbMDI cuxOqIaF dytfkry leI srkfr sKLq cOksI rwKx qyloVINdy kdm AuTfAux leI vcnbwD hY.’’AunHF ikhf ik Bfrq ipCly do dhfikaF qoNvwD smyN qoN dihsLqgrdI df insLfnf bixafhoieaf hY aqy srkfr ny dihsLqgrdI qoNdrpysL KqiraF dy tfkry leI pihlF hIjLrUrI kdm AuTfey hn aqy awgoN vI AuTfeyjfxgy. AunHF ikhf, ‘‘ies smwisaf dytfkry leI asIN kOmFqrI BfeIcfry nfliml ky kMm krnf jfrI rwKFgy.’’

sRImqI pfitl ny ikhf ik Bfrq dfdohry aSk vflI ivkfs dr hfsl krndf tIcf shI hY qy pRfpq kIqf jf skdfhY. AunHF ikhf ik Bfrq ny ipCly dhfkydOrfn mflI Kyqr ivc vDIaf kfrkrdgIidKfeI hY ijhVIaF ivkfs nUM vDfAux aqyies ivkfs nUM Dur nyVly lokF qk lY kyjfx ijhVy hfly ies (ivkfs) qoN dUr hn.’’AunHF ikhf ik grIbF aqy pCiVaF dImjLbUqI aijhf kMm hY ijhVf sBnF nUMkrnf cfhIdf hY qF ik smfj df ieh vrgvI mflI qrwkI dI pOVI cVH ky KusLhfllokF ivc sLfml ho skx. AunHF ikhf,‘‘aOrqF nUM hr qrHF dI brfbrI imlxI

mukqsr ivc gxqMqr idvs pRyz mOky igwDf pysL kr rhIaF muitafrF (Poto: sunIl bFsl)

(bfkI sPf 3 `qy) (bfkI sPf 3 `qy)

Page 2: isafsq ivc isafxy aqy buDImfn lok nhIN af rhy: zf[ mnmohn isMGloVINdy kdm AuTfAux leI vcnbwD hY.’’ ... gpOV sMK aYlfnidaF ies dy dfavy nUM korI bkvfs afiKaf hY. aKLbfr ny ies dfavy

sfl 11 aMk 5 pMjfb tfeImjL 30 jnvrI 2010 (2)

kYtkI stIPn ny jwj vjoN shuM cuwkIkMm krngy. ies mOky bolidaF Bfrq ivcjMmI plI sRImqI kYtkI stIPn ny Auhidn cyqy kIqy jdoN Auh mYkzfnlz AuqyGwto Gwt qnKfh Auqy kMm kiraf krdIsI qF jo afpxI lfa dI pVHfeI pUrI krsky. afpxy afp nUM iek ‘pUrI amrIknkuVI’ krfr idMidaF AunHF BfrqI amrIknBfeIcfry qoN imly sihXog leI aihsfnpRgtfieaf.

shuM cuwk smfgm smyN srkt kort

(sPf iek dI bfkI)

dMdF nUM iswDy, sfP suQry qycmkdy vyKxf cfhuMdy ho qF awj

hI apuafieMtmYNt bxfE

Lakestreet Dental490 W. Lake Street, Suite 107Roselle, IL 60172630-894-8008

Dr. Harjinder Khaira DMD & AssociatesLakeland Dental115 E. State Rd.,Island Lake, IL 60042847-526-1920

dMdF df qswlIbKLsL ielfjiswDI kfl kro 630-479-0031

ieMsLorYNs nhIN? iPkr nhIN. 20-40% Cot idwqI jfvygI.kI qusIN jfnxf cfhuMdy ho ik quhfzy bwcy Invisialign (Clear Braces) dy Xog hn? muPq msLvrf lE.dMdF qy msUiVaF dI bdbU, KUn inklx qoN pRysLfn ho?

ies df ielfj nvIn qknIk nfl kIqf jFdf hY

Fillings, Dentures,Crowns, Bridge, Veneers,Extractions, Cleaning,

ivafh-sLfdIaF jF pfrtIaFaqy BMgVf tIm leI

248-982-2036e-mail: [email protected]

www.punjabidholak.com

20 sfl df qjrbfPon kro:ZolI mohn isMG

lfs eyNjls (jgjIq isMG):Kflsf kyar PfAUNzysLn vloN hYqI ivcafey Bucfl dy pIVqF leI amYrIkn rYzkrfs PMz ivc 11000 hjfr zflr idwqygey hn. ijLkrXog hY ik 12 jnvrI nUMhYqI dI rfjDfnI port E ipRMs ivc afeyBucfl nfl hjfrF lok mfry gey sn aqylwKF jKmI ho gey sn.

amYrIkn rYzkrfs sosfietI dy dovflMtIarF jYnIPr aqy aYzrIeyn dI mddnfl PfAUNzysLn vloN hrnUr vflIaf ny

hyqI dy pIVqF leI Kflsf PfAuNzysLnvloN 11000 zflr dfn

bYNc Auqy kMm krdy keI sfQI BfrqIamrIkI aYsosIeyt jwj vI hfjLr sn ijnHFivc mfxXog sMjy tylr, mfxXog mfrIafkurIafkos isisl aqy mfxXog nIrfvflsL sLfml sn. BfrqI BfeIcfry dypqvMqy swjxF ivc ibjnsmYn inwk gfKl,zf[ rfm gjylf, rxjIq gFgUlI, kIrqIkumfr rvUrI, aYs pI isMG, joqI aqy zf[afisLsL sYn sLfml sn. jwj kYtkI

stIPn nU M AuGIaF BfrqI sMsQfvFPYzrysLn afP ieMzIan aYsosIeysLnjL,ieMzo amYirkn zYmokrYt afrgynfeIjysLnaqy ‘afpxf Gr’ dI hmfieq hfisl hY.

ielInfey dI kuk kfAu NtI ivcaisstYNt styt atrnI vjoN kMm krnqoN ielfvf Auh apIl adflq ivc POjdfrImfmilaF dI virHaF qwk pYrvI krdy rhyhn. AunHF XUnIvristI afP ielInfeyarbfnf qoN grYjUeysLn kIqI aqy iPr 1991ivc jOhn mfrsLl skUl afP lfa ivcdfKlf ilaf. jwj stIPn srkfrI vkIlvjoN 500 qoN vwD bYNc trfielF, 32 ijAUrIaFaqy sYNkVy hor kysF ivc ihwsf lY cuwky hn.roilMg mYzojL adflq ivc Auh GrylU ihMsfdy kysF dI pYrvI krdy sn.

rfhq leI iek PMzryjLr kIqf qF jo hYqIivc qbfhI df isLkfr hoey lokF dIshfieqf kIqI jf sky. suKI sMDU aqygurmIq isMG milk ny pIVqF dI mddleI agy afAux vfsqy smucy BfeIcfrynUM apIl kIqI ik sfnUM kudrq dI kropIdf isLkfr hoey lokF dI KulH ky mdd krnIcfhIdI hY.

lfs eyNjls dy iswK BfeIcfry ny idlKolH ky shfieqf PMz ivc afpxf ihwsfpfieaf.

ivafh nhIN bdldf aOrq dI jfq-suprIm kortmuMbeI:bMbeI hfeIkort ny iek aihm PYsly ivc ikhf hY ik Auc jfqI dy mrd

nfl ivafh krn qoN bfad vI anusUicq jfqI jF anusUicq jnjfqI ivc pYdf hoeIaOrq dI asl jfq hI kfiem rihMdI hY. iek Puwl bYNc ny ikhf ik Auc jfqI ivc pYdfhoey iksy ivakqI nfl ivafh krn qoN bfad vI anusUicq jfqI jF anusUicq jnjfqIdf Twpf lwgf rihMdf hY.

adflq ny bIqI 23 jnvrI nUM rijMdr sLRIvfsqv dI iek ptIsLn dI suxvfeIdOrfn ieh itwpxI kIqI. sLRIvfsqv dI pqnI ny afpxy pqI aqy shuiraF qy dosLlfieaf sI ik Aus nUM dfj leI qMg prysLfn kIqf igaf. sLRI vfsqv ny dlIl idwqI sIik ivafh qoN bfad aOrq dI asl jfq Kqm ho jFdI hY.

Page 3: isafsq ivc isafxy aqy buDImfn lok nhIN af rhy: zf[ mnmohn isMGloVINdy kdm AuTfAux leI vcnbwD hY.’’ ... gpOV sMK aYlfnidaF ies dy dfavy nUM korI bkvfs afiKaf hY. aKLbfr ny ies dfavy

sfl 11 aMk 5 pMjfb tfeImjL 30 jnvrI 2010 (3)

Petersen`s Auto Body & RepairSchaumburg, IL Ph:847-524-8704

Auto body repair since 1973All Foreign & Domestic VehiclesASE Certified TechniciansEfficient, Reliable, Dependable,Quality ServiceConvenient LocationFree Computerized EstimatesCompetitive PricesFull Tire Service (We carry new tires)Insurance Work Spescialist

pItrsn afto bfzI aYNz irpyar1212 S. Mitchell Blvd. Schaumburg, IL 60193,

Ph:847-524-8704, Fax:847-524-3692

sMqoK isMG zI sI, Pon 847-338-3866

Bring in to the professionals

24 HourTowing

asIN ieMsLorYNs df afto bfzI irpyar df kMm vI bhuq hI shIkImqF Auqy aqy vDIaf kuafiltI df krdy hF

pMjfbI BrfvF dI afpxIafto bfzI qy irpyar sLfp

asIN sB qrHF dIaF kfrFdI bfzI aqy irpyar dfqswlIbKLs kMm bhuq hIvfjb kImqF Auqy krdy hF

ibMdr bsrfpMjfbI aKLbfrF ivc suprmysI dI jMg iek vfr

iPr AuBr afeI hY. ‘rojLfnf spoksmYn’ vloN ieMtrnYWtrfhIN ivsLv Br ivc pVHy jfx vfly BfrqI aKLbfrFivcoN mohrI QF mwlx aqy dunIaF Br dy mohrI aKLbfrFdI pfl ivc sLfml hox df dfavf krn nfl pSjfbIdy iek hor pRiswD aKbfr ‘ajIq’ nfl sLbd XuwDsLurU ho igaf hY. BfvyN donoN aKLbfr iek dUjy df nFnhIN vrq rhy pr AunHF df iesLfrf iek dUjy vl hIhY aqy pfTk vI ieh sB jfxdy hn.

ies sLbdI jMg ‘c aKLbfrF ‘c mukfblybfjLIdI QF sLrIkybfjLI aqy iek dUjy nUM iTwbI lf kyawgy lMGx dI Bfvnf BfrU idKfeI dy rhI hY. pSjfbIaKLbfrF ‘c nMbr vMn hox dy ieh dfavy pihlIvfr nhIN kIqy jf rhy. iesqoN pihlF vI ‘rojLfnfajIq’ aqy ‘jgbfxI’ vloN afpo-afpxy pwDr ‘qyieh dfavy kIqy jFdy rhy hn aqy iPr afp hIdonoN iDrF iek moV ‘qy af ky cuwp Dfr lYNdIaFrhIaF hn.

iek smF sI jdoN jlMDr qoN pRkfsLq hox vflyAurdU, ihMdI aqy pSjfbI dy aKbfrF bfry afm suxn‘c afAuNdf sI ik ienHF dy aYzItr aKLbfrF dI hrmnipafrqf vDfAux aqy pfTk vrg pYdf krn leIiek qYasLudf rxnIqI qihq iek dUjy iKlfP sMpfdkIpSny Brdy rihMdy sn. ajIq dy bfnI sMpfdk zf[sfDU isMG hmdrd vloN mhfsLf pRYs ivruD lMbI lyKlVI sLurU kIqI jFdI rhI aqy iesdy jvfb ‘c imlfpqy vIr pRqfp aKbfrF dy aYzItr XsL aqy virMdrmhfsLf ilKdy rhy. AunHF lyKF ‘c ijQy afpo afpxypfTk vrg dy ihqF nUM iDafn ‘c riKaf jFdf sIAuQy iek dUjy iKlfP iqwKIaF itwpxIaF vI kIqIaFjFdIaF sn. pr AunHF dI Bfvnf aKbfrF pRqI lokFdI rucI pYdf krnf mSinaf jFdf sI. AudoN pSjfbI dydo aKbfrF ‘ajIq’ aqy ‘akflI pwiqRkf’ ihMdI aqyAurdU aKbfrF df mukfblf krdIaF sn jdik ‘nvFjLmfnf’ aqy ‘lok lihr’ aKbfrF KwbypwKI isafsqnfl sbMDq hox kfrn AunHF df afpxf iek Kfs

dfierf sI.spoksmYn vloN afpxI ies pRfpqI nUM ieiqhfsk

dwisaf jf irhf hY aqy isafsI, Dfrimk aqysiBafcfrk hlikaF dIaF sLKLsIaqF dy vDfeIsMdysL nUM ijs DVwly nfl pRkfsLq kIqf jf irhf hYAusnUM dyKidaF lwgdf hY ik sbMDq aKLbfr df pfTkvrg pUrI qrHF AuqsLfihq hoieaf hoieaf hY. pr‘ajIq’ aKbfr ny ies dfavy dy pRqIkrm ‘c aKbfrdy muwK sPy ‘qy iek KLbr pRkfsLq kIqI hY ijs ‘csbMDq aKLbfr df nF ilKy bgYr ies dy sMpfdk nUMgpOV sMK aYlfnidaF ies dy dfavy nUM korI bkvfsafiKaf hY. aKLbfr ny ies dfavy nUM BMblBUsf pYdfkrn vflf krfr idwqf hY.

ies gwl ‘c koeI do rfvF nhIN ik mukfbly ‘cipCy KVHy ivakqI leI awgy vDx dIaF sMBfvnfvFdf ivsLfl Kyqr huMdf hY aqy Auh afpxI mSijLl vlvDx leI pUry qnoN-mnoN jLor lfAuNdf hY aqy Ausdfivkfs vI njLr afAuNdf hY. pr pihlF hI afpxImSijLl ‘qy phuMcy ivakqI jF adfry nUM afpxIAus pujLIsLn ‘qy bxy rihx leI sMGrsL krnfpYNdf hY. spoksmYn dy mfmly ‘c vI kuJ aijhf hoskdf hY ik AusnUM QoVHf ijhf ivkfs hI bhuq vwzfhulfrf dy igaf hovy aqy Aus awgy sMBfvnfvF dyaQfh mOky vI hn. ajIq ikAuNik pihlF hImohrlIaF sPLF ‘c igixaf jFdf hY ies leI afpxInMbr vn pujIsLn nUM kfiem rwKx dI cuxOqI Ausdy sfhmxy KVHI hY.

ajIq aKbfr df mSnxf hY ik muhflI qoN CpdysbMDq aKLbfr ny ajIq smyq dysL dIaF nfmvraSgryjLI aKbfrF nUM glq qwQF dy afDfr ‘qy cuxOqIidMidaF ieh dfavy kIqy hn ik Aus dI vYbsfeItpSjfbI aKbfrF ivcoN hI nhIN sgoN dysL dIaF kOmFqrIpwDr ‘qy jfxIaF jFdIaF aSgryjLI aKLbfrF dIaFvYbsfeItF nfloN vI agfh lMG geI hY jdik swcieh hY ik pSjfbI aKLbfrF ivc ajIq ny ijQy ivsLvBr ‘c Cpx igxqI dy pwKoN lgfqfr afpxI srdfrIkfiem rwKI hoeI hY, AuQy ajIq df afnlfeIn aYzIsLn

vI pSjfbI aKLbfrF ivcoN pihly sQfn ‘qy hY.‘rojLfnf spoksmYn’ vloN ieMtrnYt ‘qy pMjfbI

aKbfrF qoN ielfvf, sfry aSgryjLI aKLbfrF qoN vIawgy lMG jfx aqy sMsfr Br dy vD pVHy jfx vflyaKLbfrF ivc pihly sQfn dy nyVy Zuwkx dy dfavyieMglYNz dI ‘alYksf’ nF dI iek vYbsfeIt vloNjfrI kIqy srvyKx dy afDfr ‘qy kIqy jf rhy hn.ajIq ny ies dfavy nUM Kfrj kridaF ikhf hY ikpSjfbI aKLbfrF dIaF vYbsfeItF dI ivsLv pwDr ‘qydrjfbMdI ‘c ajIq 62779vyN nMbr ‘qy hY jdikmuhflI qoN Cpdf aKbfr 491,538vyN sQfn ‘qy hY.pSjfbI aKbfrF dIaF vYbsfeItF dI Bfrq pwDr ‘qydrjfbMdI ‘c ajIq 8916vyN nMbr ‘qy aqy mukfbly‘c mohrI hox df dfavydfr aKLbfr 34041vyN nMbr‘qy hY. ajIq ny vI afpxy dfavy df sroq alYksfvYbsfeIt nUM hI bxfieaf hY.

ajIq df dfavf hY ik Aukq vYbsfeIt ‘qy ivsLvpwDr ‘qy aqy Bfrq pwDr ‘qy vYbsfeItF dI lokipRaqfbfry aSkVy mOjUd hn. iksy vYbsfeIt ‘qy ikMny kilwkhuMdy hn, Bfv iksy vYbsfeIt nUM pVHn leI ikMnyivakqI Auh vYbsfeIt KolHdy hn ies bfry iekwqrkIqy jFdy aSkVy aqy iksy aKbfr dI lokipRaqf nUMjfcx dy muwZly mfpdMz dy afDfr Auqy Aukq aSkVypysL kIqy gey hn. aKLbfr ny ‘src ivijLt’, ‘bfAUNsryt’, ‘zylI pyj ivAUjL pr XUjLr’ aqy ‘tfeIm afnsfeIt’ dy grfP aqy aSkVy dy ky mohflI qoN CpdyaKbfr dy dfavy nUM JUTf sfbq krn dI koisLsLkIqI hY.

grfP aqy aSkiVaF dI ies Kyz ‘c iks dfdfavf ikMnf shI aqy ikMnf JUTf hY ieh PYslf pfTkvrg dy hwQ hY. hr kMpnI afpxI cIjL dI vDIafkvfltI aqy lokipRaqf bfry dfavy krdI hY.aKfiVaF dy mYt bdldy rihMdy hn. ijs pwDr ‘qyrojLfnf spoksmYn nUM vDfeI sMdysL iml rhy hn AusqoNjfpdf hY ik Aus df afDfr lgfqfr vD irhf hY.dohF pwKF vloN ieh dfavy qy dfeIey afAuNdy idnF ‘chor iqwKy rUp ‘c sfhmxy afAuxgy, aijhf bIqy dIaFaijhIaF sLbdI jMgF dy afDfr ‘qy ikhf jf skdfhY. iksy smyN akflI pwiqRkf dI srdfrI sI hux AuhvI afpxI hoNd kfiem rwKx dI dOV ‘c hI sLfml hY.mukfbly dI dOV ‘c kOx kdoN awgy inkldf hY ieh qFsmF hI dwsygf.

mIrf kumfr, kfˆgrs pRDfn sonIaf gfˆDI, ivroDIiDr dI nyqf suÈmf svrfj, kOmI jmhUrI gwTjoV dyknvInr Èrd Xfdv, keI muwK mMqrI aqy kOmI aqysUbf pfrtIafˆ dy nyqf Èfiml hoey. Aup rfÈtrpqIhfimd aMsfrI ny Ébrfˆ dy rUp ‘c ieÈiqhfr Cfpxaqy kvryj pYkyj dy rUp ivc mIzIaf ‘c PYlyiBRÈtfcfr nUM iek Dwbf dwisaf hY. sfˆJf pRgqIÈIlgwTjoV dI cyarprsn sonIaf gfˆDI ny coxfˆ ivcpYsy aqy qfkq dI vrqo ‘qy rok lfAux aqy aprfiDkipCokV vfly lokfˆ nUM cox aKfVy ivc dfKl hox qoˆrokx ‘qy Ëor idwqf. rfÈtrpqI ny ikhf ik Bfrq dIpRBfvÈflI lokqMqrI pCfx hY pr dUsry dyÈfˆ vfsqyrol mfzl bxn leI ajy sfzy sfhmxy keI cuxOqIafˆhn. cox kimÈn dI ÈlfGf kridafˆ rfÈtrpqI nyikhf ik kimÈn vwK-vwK AumIdvfrf ivckfr brfbrdf mYdfn muhweIaf krn leI pUrI vfh lf irhf hY.

cfhIdI hY.’’ mulk dI Drm inrpwKqf dI gwl kridaFmulk dI sMivDfn muKI ny ikhf ik ieh iek aijhfrfh hY ijhVf Bfrq ny sMivDfnk qOr qy apxfieafhoieaf hY. AunHF ikhf ik DrminrpwKqf sfnUM sfryDrmF df siqkfr krnf isKfAuNdI hY aqy mulk ivcies dI aihmIaq nUM kdy vI Gtfieaf nhIN jf skdf.AunHF ikhf, ‘‘Bfrq aijhf dysL hY ijwQy vwKo-vwKDrmF dy lok sdIaF qoN iekwTy rih rhy hn. asIN

ies smfijk sihhoNd nUM jLrUr kfiem rwKxf hY.iek dUjy nfl iml ky rihx dI sfzI rvfieq lfjLmIqOr `qy jfrI rihxI cfhIdI hY qF ik ieh sfzIaFafAux vflIaF pIVIaF dy vI rom-rom ivc vws jfvy.dysL dI mjLbUq jmhUrIaq dy gux gfAuNidaF AunHFikhf Bfrq ny ieh gwl bVy vDIaf ZMg nfl sfbqkIqI ik ieh iek mjLbUq jmhUrIaq hY. BfrqvfsIaF ny vfr-vfr afpxIaF srkfrF vot rfhINcuxIaF hn aqy jmhUrIaq nUM Dur hyTF qk phuMcfieafhY. AunHF ikhf ik Bfrq vfsIaF ny jmhUrIaq nUMafpxI ijLMdgI df ihwsf bxfieaf hY qy ieh ievyN hIrihxf cfhIdf hY. AunHF nfl hI ikhf, ‘‘BfvyN asINmusLklF qoN pfr afey hF qy afpxI qfkq nUM horvDfieaf hY, pr ies gwl df vI pUrf iKLafl rwKxfcfhIdf hY ik kI sFBxf hY qy kI bdlxf hY.’’

ies dOrfn rfsLtrpqI pRiqBf pfitl ny ikhfik dysL ivc aSn dI AuplbwDqf XkInI bxfAux aqymihMgfeI rokx leI dUjy hry ienklfb leI qurMqkdm cuwky jfx dI loV hY.

aiqvfd dy tfkry leI cOksIdI loV:pRiqBf pfitl

isafsq ivc isafxy aqybuDImfn lok nhIN af rhy

pMjfbI aKLbfrF ivc srdfrI leI sLbdI jMg

brYst kYNsr bfry vrksLfp28 jnvrI nUM

isLkfgo: eysLIan ihAUmn srivisjL PYimlIhYlQ sYNtr vloN CfqI dy kYNsr, ies dI skrIinMgaqy rokQfm bfry vrksLfp dI iek lVI afAuNdI28 jnvrI nUM sLurU kIqI jf rhI hY. ieh vrksLfpsfl 2010 dOrfn hr mhIny dy afKrI vIrvfrsvyry 11 vjy eysLIan ihAUmn srivisjL PYimlIhYlQ sYNtr 2424 vYst pItrsn aYvinAU, isLkfgoivc hoieaf krygI.

ies vrksLfp df mnorQ brYst kYNst bfryjfgrUkqf pYdf krnf aqy iesdI rokQfm krnfhY. hor jfxkfrI Pon 773-761-0300 qoN hfslkIqI jf skdI hY.

Page 4: isafsq ivc isafxy aqy buDImfn lok nhIN af rhy: zf[ mnmohn isMGloVINdy kdm AuTfAux leI vcnbwD hY.’’ ... gpOV sMK aYlfnidaF ies dy dfavy nUM korI bkvfs afiKaf hY. aKLbfr ny ies dfavy

sfl 11 aMk 5 pMjfb tfeImjL 30 jnvrI 2010 (4)

cMzIgVH : pMjfb kYbint ny iewkaihm PYslf lYNidaF nvyN ivwqI vsIly pYdfkrn leI bxfeI geI 2 mYNbrI suKbIrqy kflIaf kmytI dI irport ƒ lfgU krnƒ bIqI 22 jnvrI nUM hrI JMzI dy idwqI.kmytI vlo N srkfrI m ulfËmF dIirtfiermYNt dI Aumr hwd ‘c 2 sfl dyvfDy dI isPfirÈ ‘c qbdIlI kridaFkYbint ny irtfiermYNt dI Aumr hwd ‘cisrP 1 sfl df vfDf krn df PYslf kIqfhY. hux srkfrI mulfËmF dI irtfiermYNtdI hwd 58 vDf ky 59 sfl qwk ho jfvygI.ies qoN ielfvf kYbint ny sUby dy 3iËilHaF aMimRqsr, jlMDr aqy luiDafxf‘c puils kimÈnr inXukq krn ƒ vIpRvfngI dy idwqI. kuJ hlikaF ivcivroDfBfs ikafs arfeIaF dy AultsQfnk srkfr mMqrI aqy Aup-muwKmMqrI suKbIr isMG bfdl vloN iewk-iewknukqf kYbint dy sfhmxy pRvfngI leIpyÈ kIqf igaf. mMqrI mMzl ny kuJ soDFƒ Cwz ky bfkI sfrI irport ƒ ieMn-ibMnpRvfn kr ilaf. irtfiermYNt Aumr ivcvfDf hux kyvl iewk sfl leI hovygf aqyieh 31 dsMbr, 2010 qoN pihlF irtfierhox vfly mulfËmF leI afpÈnl hovygf.mMqrI mMzl ny do mYNbrI kmytI vloNkIqIaF geIaF dUr-aMdyÈI vflIaFisPfrÈF leI sKq imhnq aqy Xqnkrn leI srv-sMmqI nfl ÈlfGf dfmqf pfs kIqf aqy suKbIr isMG bfdlaqy mnorMjn kflIaf vloN kIqy iesaiqaMq aOKy kfrj ƒ ivwqI pRbMD leIiÈlp klf df iewk anoKf kfrj krfridwqf. ivsQfrq jfxkfrI idMidaF muwKmMqrI mIzIaf slfhkfr hrcrn bYNs nydwisaf ik isvfey inXmF ivc loVINdIaF

mMqrI mMzl vloN aihm PYsly, suKbIr-kflIaf irport `qy mohrsoDF dy irport qurMq lfgU ho jfvygI.mMqrI mMzl vloN pRvfn kIqIaF isPfrÈFnfl rfj dy BOiqk aqy smfijk afDfrBUqZFcy leI PMz jutfey jf skxgy aqy iesqoN ielfvf buZfpf pYnÈn aqy hor pYnÈnskImF, aftf-dfl sbiszI aqy ÈgnskIm leI smfijk surwiKaf aqy BlfeIsmrpq PMz bxfieaf jfvygf. iesy qrHFiswiKaf, ishq, pyNzU ÈihrI aqy grIblokF leI sPfeI shUlqF aqy pIx vflfsfÌ pfxI pRdfn krn leI smfijk ivkfsPMz vI kfiem kIqf jfvygf. mMqrI mMzlny lftrI dI afmdn qy tYks, iswiKafsMsQfvF aqy hspqflF ƒ adfrf tYksFqoN muafÌI aqy pMjfb rozvyË aqy pYpsUrozvyË dIaF bwsF dy primtF ivc vfDfPIs qoN muafÌI ƒ pRvfngI dy idwqI. mMqrImMzl ny 31 dsMbr 2010 qwk 58 sfldI Aumr pUrI krn AuprMq syvfmukq hoxvfly mulfËmF leI afpÈnl irtfiermYNtAumr ivc vfDf kyvl iewk sfl leI krndf vI PYslf kIqf. mMqrI mMzl ny iehPYslf ies smyN dOrfn irtfiermYNt hoxkfrn stfÌ dI kmI hox aqy nvIN BrqI

dI pRikiraf pUrI hox qwk dy mwdynËrjnqk syvfvF ƒ pRBfvq hox qoN bcfAuxleI ilaf hY. mMqrI mMzl dI srbsmMqInfl pMjfb ivc AudXogF dI pRPUlqf leIAuqrfKMz, ihmfcl pRdyÈ aqy jMmU kÈmIrƒ idwqy jfx vfly ivÈyÈ snaqI pYkyjhor awgy nf vDfAux leI pRDfn mMqrIzf[ mnmohn isMG qoN mMg kIqI. mMqrImMzl ny pMjfb rfj dy luiDafxf, jlMDraqy aMimRqsr iËilHaF ivKy kimÈnr rytisstm lfgU krn dI pRvfngI idwqI hY,ijs dy leI iek zIafeIjI rYNk df aiDkfrI(kimÈnr afP puils) kimÈnr ryt dI

puils Pors df muKI hovygf, Auh aYktFaqy rUlF anusfr afpxI iËMmyvfrI/izAUtIinBfeygf. ies ZFcy ƒ lfgU krn leI qFiksy nvIN asfmI dI rcnf kIqI jfvygIaqy nf hI ies isstm ƒ lfgU krn dyleI vfDU PMz idwqy jfxgy. mMqrI mMzl nyspYÈl sikAUrtI grup afrzInYNs 2010jfrI krn aqy pMjfb rfj afrmz PorsdI sQfpnf krn aqy Aus ƒ rYgUlyt krndI pRvfngI idwqI hY qF jo DmkIaF idwqyjfx vfly ivakqIaF aqy AunHF dypirvfrk mYNbrF ƒ inktvrqI surwiKafpRdfn kIqI jf sky. mMqrI mMzl ny 1192Xog aYs pI EË ƒ kFstYblF dIaF KflIasfmIaF ivruD azjst/abjfrb krndI pRvfngI dyx dy nfl nfl sfl 2010-11 dOrfn kFstYblF dIaF 800 KflIasfmIaF ivruD nvIN inXukqI krn leIiswDI BrqI ‘qy lwgI rok ivc Cot aqyienHF asfmIaF ƒ pMjfb aDIn syvfvFcox borz dy aiDkfrI Kyqr ivcoN bfhrkwZx AuprMq ivBfgI kmytI rfhIN inXukqkrn dI pRvfngI vI idwqI. ies qoN ielfvfpuils ivBfg ‘c 1600 kFstyblF dIaF

afsfmIaF ƒ Kqm krky 600 hYzkFstybl, 400 ey aYs afeI, 400 sb-ieMspYktr aqy 200 ieMspYktrF dIaFvfDU asfmIaF dI rcnf dI pRvfngI vIidwqI. mMqrI mMzl ny rijstrz rfjnIqkpfrtIaF ƒ iËlHf hYzkuafrtrF ‘qy dPqrKolx leI jgHf alft krn dI pRvfngIidwqI. mMqrI mMzl ny ivBfgI pÈU mylfgrfAUzF ƒ aiq afDuink bnfAux leIpÈU mylf grfAUz, nbIpur (srihMd) iËlHfPiqhhgVH sfihb dy kuJ ihwsy df iswiKafivBfg nfl qbfdlf krn dI pRvfngI idwqIgeI hY. iewQy iËkrXog hY ik rfj srkfrny pVfa vfr ikilaFvflI iËlHf mukqsr,vwlf iËlHf aMimRqsr, nbIpur(srihMd)iËlHf PiqhgVH sfihb aqy qrn qfrniËlHf qrn qfrn dIaF pÈU mylf grfAUNzFƒ aiq-afDuink bxfAux df PYslf ilafhY. iËlHf pitaflf ivc rfjpurf qihsIlbnUV eyrIey dy 28 ipMzF ƒ iËlHfaYs[ey[aYs ngr ivc qbdIl krn aqynfl hI iËlHf jlMDr ivc mihqpur aqylohIaF ƒ sb-qihsIl bxfAux dI vIkfrjBfr pRvfngI vI idwqI. aMimRqsr,jlMDr aqy luiDafxf ivc istI tRFsportsyvfvF imAUNspl hd qoN bfhr pMjiklomItr dy Gyry ivc vI clfAux dIpRvfngI idwqI.

vYt dIaF drF ivc kIqy gey vfDy nUMlY ky pSjfb pRdysL kFgrs kmytI nysrkfr ivruD morcf KolH idwqf hY qyPrvrI dy pihly hPqy qoN snaqkfrF qyvpfrI vrg nUM nfl lY ky pUry pSjfb ivcros mujLfhry krn df aYlfn kr idwqf hY.ieh vI pqf lwgf hY ik vYt dIaF drF ivckIqy gey vfDy nUM lY ky Bfjpf df aMdrUnIklysL iksy vI smyN Puwt skdf hY.

suKbIr-kflIaf kmytIdI irport ƒ hrI JMzI

iksfnF Auqy pvygf 500 kroV df hor boJjlMDr : nvyN afriQk somy jutfAux

dy AudysL nfl muwK mSqrI pRkfsL isMGbfdl nUM sONpI geI do mYNbrI kmytI dIirport ivc BfvyN iksfnF qoN muPLq ibjlI-pfxI dI shUlq dI QF ‘qy AunHF qoN iblvsUlx dI gwl khI geI hY pr ibjlIborz dy aiDkfrIaF df kihxf hY ik iesnfl ibjlI borz nUM rfhq imlx dIsMBfvnf nhIN hY. ibjlI borz nUM srkfrvloN ikhf jfvygf ik Auh 50 rupey pRqI

hfrs pfvr dy ihsfb nfl iksfnF qoNvsUlI kry.

ies nfl ibjlI borz kol isrP500 kroV rupey hI afvygf. kmytI nyafpxI irport ivc 4000 kroV rupey dyafriQk somy jutfAux dI gwl khI hY.ies qrHF qkrIbn 3500 kroV rupey dfboJ qF iswDy qOr ‘qy sLihrIaF ‘qy pY igafhY jo ik vYt drF ivc vfDy, aYNtrI tYkslgfAux aqy vYt srcfrj lgfAux nfl

sMBv hovygf. Bfjpf ivc vI irport nUM lYky Aubfl af igaf hY. BfvyN mSqrIaF nycuwp DfrI hoeI hY pr Bfjpf ivDfiekF aqyijLlf XUintF ivc irport nUM lY ky bycYnIvDdI jf rhI hY. Bfjpf vfilaF ny kihxfsLurU kr idwqf hY ik jy irport lfgU hojFdI hY qF aglIaF ivDfn sBf coxF ivcpfrtI df mukMml sPfieaf ho jfvygf.pihlF hI lok sBf coxF ivc pfrtIsLihrIaF dI mfr Jwl cuwkI hY.

aimRqsr: hflIaF irlIjL pSjfbIiPlm ‘muMzy XU[ky[dy’ nUM dysL ivdysL ivcimlI BrpUr kfmXfbI aqy srfhnf qoNbfad inrdysLk mnmohn isMG iek vfriPr duwgxy cfa, AuqsLfh nfl afpxIaglI iPlm ‘iek kuVI pSjfb dI’ nUMaSiqm CohF dyx ivc jut gey hn. pSjfbIisnymF nUM bulMdIaF qy phuMcfAux dypSjfbIaF nfl kIqy vfady nUM pUiraf krndI lVI qihq bxfeI jf rhI ies ibgbjt pSjfbI iPlm dI sLUitMg sRI aimRqsrsfihb, cMzIgVH aqy ienHF dy afs, pfsdy ielfikaF ivc pUrI kIqI jf rhI hY.‘pSjfb mUvIjL ieMtrnYsLnl’ dy bYnrjL hyTbx rhI ies iPlm dy sRI aSimRqsrsfihb ivc sMpUrn kIqy gey sLizAUl dOrfninrdysLk mn jI qoN iPlm dy QIm sbMDIjfixaf qF AunHF dwisaf ik ies iPlm dfDurf rMgmSc duafly kyNdirq kIqf hI igafhY nfl hI ieh iek aijhI pSjfbI lVkIdI khfxI vI hY jo lVikaF vFg smfjivc apxf ruqbf bulMd krnf cfhuMdI hY.apxy kuJ kr gujrx dy idRV ierfdysdkf ieh afpxy supinaF nUM aSjfm dyxivc sPl vI rihMdI hY. pSjfbI isnymF nUMpVfa dr pVfa qrwkI df hulfrf dy rhy

mnmohn dI nvIN iPlm dI sLUitMg jfrI

mn jI ny awgy dwisaf ik pSjfbI isnymFleI iek hor mfxmwqI pRfpqI bxn jfrhI ies iPlm ivc tfeItl ikrdfrQIeytr nUM smripq pRiqBfsLflI Xuvfadfkfrf jsipSdr cImf inBf rhI hY josfl 2008 ivc ims eI[tI[sI[ df iKqfb

amirMdr igwl vI iek vfr iPr muwKikrdfr inBf rhy hn, ijnHF nfl‘bflIvuwz’ ivc cMgf nfmxf Kwt rhy amnDflIvfl qoN ielfvf guwgU igwl, gurpRIqGuwgI, dIp iZwlo, rfxf rxbIr, kMvljIq,aihm ikrdfrf ivc njLr afAuxgy.

vI afpxI JolI pf cuwkIhY. inrdysLk mn jI vloNinrdys Lq ipClIaFiPlmF dI qrHF ies vfrvI vwzy pwDr qy bxfeIjf rhI ies iPlm ivc

pSjfbIaF dy hrmnipafry gfiek, adfkfr

pSjfbI BfsLf qoN CutkfrfpfAux dy cfhvfn

adfiraF dI muihMm TuwscMzIgVH : pSjfbI BfsLf nUM srkfrI

kMmkfj ivc lfgU krn qoN kMnI kqrfAuxvfly rfj srkfr dy keI adfiraF dImuihMm nUM BfrI Dwkf lwigaf hY. pSjfbI qoNCutkfrf pfAux dI mSg krn vfly srkfrIadfiraF nUM BfsLf ivBfg ny spwsLt kIqfhY ik dPqrI kMmkfr mF bolI pSjfbI BfsLfivc hI krnf lfjLmI hovygf. ivBfg nyqrk idwqf hY ik pSjfb srkfr df koeIvI adfrf, borz jF ivBfg srkfr dInIqI qoN bfhr nhIN ho skdf. BfsLf ivBfgvloN apxfey ies ruKL kfrn pSjfbI qoNCot mSgx vfly pSjfb dy do adfiraFmhfqmf gFDI styt ieMstIicAUt afPLpbilk aYzminstrysLn (mYgsIpf) aqyk OmI idhfqI ishq imsLn(aYn[afr[aYc[aYm[) dI pSjfb sLfKf dyaiDkfrIaF nUM hI cuwp nhIN krnf ipafsgoN dPqrI kMm kfr aSgryjLI ivc krnleI srkfr qoN pRvfngI lYx df aDfrbxf rhy hornF keI adfiraF dI muihMmvI Tuws ho ky rih geI hY.

‘mYgsIpf’ vloN BfsLf ivBfg nUM ilKypwqr rfhIN pSjfbI qoN Cot mSgidaF qrkidwqf sI ik ieh sMsQf susfietI aYktaDIn rijstrz hoeI hY, ies krky iessMsQf Aupr pSjfb ivDfn sBf vloNbxfieaf igaf kfnUMn ies krky lfgUnhIN huMdf ikAuNik pSjfbI BfsLf kfnUMn ivcieh ijLkr nhIN kIqf igaf ik ies kfnUMnmuqfbk susfietI aYkt aDIn bxIaFsMsQfvF df kMm kfr vI pSjfbI ivc hovy.mYgsIpf dy aiDkfrIaF vloN pSjfbI BfsLfqoN Cot pfAux df mfmlf muwK skwqr suboDcMdr agrvfl dy drbfr qwk igaf.sUqrF muqfbk muwK skwqr vI BfsLf ivBfgdIaF dlIlF nfl sihmq hn .

ivdysLI pSjfbI pwqrkfrIdI dyx sbMDI sYmInfr

aSimRqsr: “pSjfbI pwqrkfrI nyivdysL rihMdy pSjfbI BfeIcfry nUM nf isrPafpxIaF jVHF nfl joiVaf hoieaf hY, sgoNAuQy AunHF nUM KbrF qy mnorMjn qoN ielfvfDfrimk, siBafcfrk, rfjnIqk aqysmfijk srgrmIaF qoN vI pUrI qrHF jfxUkrfAuNdI hY. AuQy ivdysLF ivc pSjfbIaKbfr muPLq vMzy jFdy hn aqy lok bVysLONk nfl ienHF nUM pVHdy hn.’’ ienHF ivcfrFdf pRgtfvf amrIkf dy kYlIPornIaf sUbydI rfjDfnI sYkrfmYNtoN qoN pRkfisLq pSjfbmyl XU[aYs[ey[ dy mu wK sMpfdk sRIgurjiqMdr isMG rMDfvf ny kIqf.

A uh ieQy pSjfbI rfeItrjLkoafpryitv susfietI ilmitz vloNsQfnk asLokf sInIar sYkMzrI skUlivKy ‘‘ivdysLF ivc pSjfbI pwqrkfrI dIpSjfbI BfeIcfry nUM dyx’’ ivsLy ‘qy krvfeygey sYmInfr ivc sLfml hox leI afeysn. AunHF nUM pSjfbI pwqrkfrI pRqI pfeyXogdfn leI sosfietI vloN snmfn pwqrdy ky snmfinq kIqf igaf. smfgm dIpRDfngI susfietI dy pRDfn zf[ ibkrmisMG GuMmx, pRbMDkI inrdysLk zf[crnjIq isMG gumtflf, ny kIqI. iesmOky AuwGIaF sLKsLIaqF mOjUd sn.

lMdn : sflF qoN mrd sunihrI vflFvflIaF vflIaF aOrqF df mjLfk AuzfAuNdyafey hn aqy aOrqF iesdf jvfb lwBrhIaF hn. pr hux Koj krqfvF ny iesdfAuWqr pqf lf ilaf hY. XorUsLlm dI ihbrUXUnIvristI dy KojkrqfvF dI mSnIey qFmrd ies leI ienHF aOrqF `qy cutklybxfAuNdy aqy PbqIaF ksdy hn ikAuNikAuh AunHF dy cMcl aSdfjL aqy sYksUaYiltI

qoN zrdy hn. ieh aiDaYn do brUntysXfnI gihry vflF vflIaF mihlfvF ny kIqfhY. AunHF df kihxf hY AunHF qy bxn vflycutkly mrd ies leI mjyL lY ky suxdyhn ikAuNik ies nfl AunHF df zr KqmhuMdf hY aqy AunHF ivc sLRysLTqf df BfvpYdf huMdf hY. XUnIvristI dI zf[ ilmorisLPmYn ny ikhf, hflIvuz dIaF bhuqsfrIaF aiBnyqrIaF ny afkrsLx pUrx

sinhrI vflF vflIaF aOrqF dy cirwqrinBfey hn. ienHF ivcoN mriln munro, jInhfrlo aqy jyn mYnsPIlz sLfiml hn.ieho ijhy cirwqr hfly vI mOjUd hn nfisrP iPlmF ivc blik ivigafpn jgqaqy tYlIvIjn ivc vI. ieMtrnYWt dy afAuxnfl ‘sYksI aqy byvkUP blfnz’ dI CvIAunF dysLF ivc vI phuMc geI hY ijwQy iesqoN pihlF kdy AunHF dy bxy cutkilaF df

mjLf lokF ny nhIN ilaf sI. ienHF dysLFivc bRfjLIl, cIn, jfpfn aqy arb dysLsLfiml hn. sosfeItI pwqirkf ivc zf[isLPmYn aqy AunF dI sihXogI zfPnflYimsL ny iliKaf hY, blfnzs qy bxycutkilaF dI lokipRaqf AunF dysLF ivcijafdf hY ijwQy vfl rMgxf koeI anOKIgwl nhIN hY. ieho ijhy cutkly iPnlYNzaqy nfrvy ivc lokipRaf ho rhy hn.

sunihrI vflF vflIaF aOrqF qoN ikAuN zrdy ny mrd?

Page 5: isafsq ivc isafxy aqy buDImfn lok nhIN af rhy: zf[ mnmohn isMGloVINdy kdm AuTfAux leI vcnbwD hY.’’ ... gpOV sMK aYlfnidaF ies dy dfavy nUM korI bkvfs afiKaf hY. aKLbfr ny ies dfavy

sfl 11 aMk 5 pMjfb tfeImjL 30 jnvrI 2010 (5)

amr kfrpYts

Ph: 773-508-5253,773-507-8043, Fax: 773-508-5249kfl kro : amrIk isMG

GrF/dPqrF aqy hr qrHFdy mkfnF ivc vDIaf

kuafltI df kfrpYt ssqyBfa puafAu

Same day service inChicago and suburbs

dIvfn aYvinAU, isLkfgo ivc kfrpYts dfiewko iewk stor ijwQoN qusI KrId skdy hoiblkul nvyN izjLfeIn dy rwg hr iekkvfiltI ivc, kImqF ienIaF Gwt ik qusINsoc vI nhIN skdy! afE! dyKo amrkfrpYts df nvF qy byhqrIn cox BrpUrnvF aqy vwzf sLoarUm

vYstrn avYinAU qoN aDf blfk vYst, 2423 W Devon Ave. Chicago IL 60659Amar Carpets Inc

amrIk isMG

PrI aYstImyt, afrzr krn dyagly hI idn kfrpYt pfvFgy

iqrCI njLrjsvMq isMG sLfd, stfktn

*Aup muwK mMqrI hux sfzI mMgnhIN rhI-BMzfrI

-koeI hor zIl bx geI hoxI aY.*sLhId Bgq isMG krdf sI

gfieqrI mMqr df jfp-nvFKulfsf

-afrIaf smfjI pirvfr coN sI,hor kI krdf.

*drbfr sfihb Auqy POjIhmly ipCoN lwzU vMzx vfly df buwqsQfpq kIqf akflI srkfr ny

-iebqdfey iesLk hY roqf hYikaf,

afgy afgy dyKIey hoqf hY ikaf.*jQydfr tOhVf dy sfrI Aumr

afpxf kuJ nhINN bxfieaf-qy bxn AunHF ny kOm df vI kuJ

nhIN idwqf jQydfro.*sI[bI[afeI[ nUM swjx kumfr

ivruD kfrvfeI leI hrI JMzI-tfeItlr vFg AuhnUM vI klIn

icwt imlI smJo!*pMjfb dI KusLbo myry rom rom

ivc hY-ajy dyvgn-lwgdY jnfb dI pMjfb afDfrq

koeI iPlm irlIjL hox jf rhI hY!*XU[ ky[ df sB qoN vwD ivkx

vflf jurm lyKk lfn rfnkunBfrqI dOry `qy

-shI jgHf igaY! ilKx leI bVfmsflf imlUgf.

To Advertise with uscall: 847-359-0746Fax:847-705-9388

aMimRqsr : pMjfb ivc puilskimÈnr pRxflI ƒ lfgU krn sbMDI sUbfsrkfr vloN mnËUrI idwqy jfx nflkimÈnr dI inXukqI ƒ lY ky nvF ivvfdiCV igaf hY. srkfr dI ies nIqI dfijwQy mnuwKI aiDkfrF dI rfÉI krn vflIaFjQybMdIaF sÉq ivroD kr rhIaF hn,AuQy sfbkf qy mOjUdf puils aiDkfrIaFdf kihxf hY ik jykr ies nIqI ƒ shIqrIky nfl lfgU kr idwqf jfvy qF iehvDIaf nqIjy dyvygI. ies dy nfl hI iehpRxflI sInIar puils aiDkfrIaF aMdrDVybMdI ƒ hor qyË krygI.

kimÈnr pRxflI bfry jdoN pMjfb dysfbkf puils muKI ky pI aYs igwl nfltYlIPon ‘qy gwl kIqI geI qF AunHF ikhfik ieh srkfr df vDIaf PYslf hY qyjykr ieh shI qrIky nfl lfgU ho jfvyqF srkfrI dÌqrF ivc lokF dI huMdIKwjl- KuafrI Gwt jfvygI. AunHF nfl hIikhf ik ieh pRxflI qF hI kfmXfb ho skdIhY jdoN ies ƒ isafsI glby qoN mukq kridwqf jfvy. sfbkf puils muKI ny mMinaf ikpuils dI mOjUdf idK leI puils vfly hIiËMmyvfr hn. AunHF imsfl idwqI ik ruickfmfmlf, iÈvfnI Btnfgr kql kFz ny puilsdI idK ƒ bdnfm kIqf hY. pr jdoN AunHF qoNrUpn idEl bjfj bfry puwiCaf igaf qF AuhkoeI jvfb nf dy sky.

dUjy pfsy kOmI mnuwKI aiDkfrkimÈn pMjfb dy mYNbr sRI lKxpfl nyies pRxflI ‘qy itwpxI kridaF ikhf ikieh ÈlfGXog Auprflf hY. AunHF ikhf ikkimÈn pRxflI qF hI sÌl ho skdI hY,jykr ies ƒ vËIrF-ivDfiekF dy hwQF dIkTpuqlI nf bxfieaf jfvy. sRI lKxpflny ikhf ik jykr ies pRxflI ivc isafsIdÉlaMdfËI kIqI geI qF iËafdfqr

puils kimsLnr lfAux df mfmlf bixaf ivvfdkimÈnr afpxI kursI bcfAux leI swcnhIN bolxgy. AunHF ieh vI ikhf ikisafsI dÉlaMdfËI kfrn jnqf df JukfainaF-pfilkf vl vD jfvygf. iesy qrHFpMjfb ihAUmn rfiets kimÈn dy izptIcyarmYn ikRpfl isMG rMDfvf qy KflVfkimÈn afrgynfeIËyÈn dI muKI bIbIprmjIq kOr KflVf ny pMjfb puils ƒieh aiDkfr dyx dI inKyDI kIqI. AunHFikhf ik iËafdfqr mfmilaF ivc puilsny lokF nfl inaF nhIN kIqf qy kimÈnrdf ahudf bhfl hox nfl iËlHf pwDr ‘qybYTy sInIar aiDkfrI rbV dI mohr bxjfxgy. kimÈnr pRxflI aDIn inXukqaiDkfrI sUby dy gRih mMqrI dy hukmF ‘qy

isafsI ivroDIaF nfl ikVF vI kwZxgy.iesy qrHF zf[ abMdykr Pfr soÈl jsitsaYNz lybr XUnIan dy jnrl skwqr bUtfisMG ny ikhf ik kimÈn isstm nflpuils dIaF iËafdqIaF sbMDI ptIÈnFdI igxqI ivc vfDf hovygf. AunHF doÈlgfieaf ik suKbIr bfdl ny pihlFmIzIaf, vpfr qy hux aiswDy qOr ‘qy puilsƒ afpxy aDIn lYx leI kfrvfeI ÈurU kridwqI hY. AunHF dwisaf ik ieh pRxflI lfgUhox nfl keI puils aiDkfrI gRih ivBfgdy dÌqr dy cwkr kwtdy rihxgy. afAuxvfly idnF ivc ieh mfmlf BKx dI sMBfvnfhY, ikAuNik srgrm isafsqdfn qy mnuwKIaiDkfr sMsQfvF dy afgU ies PYsly dy

aml dI qfk ‘c hn.ieQy vrnxXog hY ik pSjfb dy iqMn

vwzy sLihrF aSimRqsr, jlMDr aqy luiDafxfivc pulIs kimsLnr lgfAux df PYslfkIqf igaf hY. ienHF iqMnF sLihrF ivc ijLlHfpulIs muKIaF dIaF afsfmIaF Kqm kr kyafeI[jI[jF zI[afeI[jI[ rYNk dy aiDkfrInUM pulIs kimsLnr vjoN qfienfq kIqfjfvygf. pSjfb pulIs ny sUby dy 6 sLihrFluiDafxf, jlMDr,aSimRqsr, pitaflf,biTMzf aqy muhflI ‘c pulIs kimsLnrF dIqfienfqI df pRsqfv gRih ivBfg nUM ByijafsI pr gRih ivBfg ny ienHF iqMnF sLihrFivc hI pulIs kimsLnrF dI qfienfqI dIhfmI BrI sI.

cMzIgVH: ieQy KyqI Kyqr nfl juVyvwK-vwK mfihrF aqy iksfn afgUaF nyiek rfie nfl hokf idwqf hY ik qbfhI dyiknfry puwjI pyNzU afriQkqf nUM muV pYrFisr KVHf krn leI DrqI hyTly pfxI nUMbcfAux, pyNzU Kyqr dI iswiKaf aqy ishqshUlqF nUM mjLbUq krn dy eyjMzy nUM smfjaqy srkfrF pihl dyx. mfihrF vloNidhfq ivc afeIaF kurIqIaF ‘qy zUMGIicMqf df pRgtfvf kIqf igaf hY.

ieQy ieMstIicAUt afP iswK stzIjLvloN pyNzU afriQkqf ‘qy krvfey sYmInfrnUM KyqI Kyqr nfl juVIaF AuWGIaF hsqIaFny sMboDn kIqf. sYmInfr ivc pyNzUafriQkqf nfl juVy aihm pihlUaF nUMcMgI qrHF irVikaf igaf aqy bulfiraFny ies sMkt qoN bfhr afAux bfry afpxyTos suJfa vI pysL kIqy. iksfnIKudksLIaF dy muwdy ‘qy bulfiraF ny icMqf

ivafhF qy msLInrI dy krjLy lY zuwby pMjfb dy iksfnF nUMpRgt kIqI. sYmInfr dI pRDfngI pSjfbKyqIbfVI XUnIvristI dy sfbkf AupkulpqI amrjIq isMG Kihrf ny kIqI qyAudGftnI BfsLn PfrmrjL kimsLn dyc yarmYn jI[aYs[kflkt df sI.bulfiraF ivc krm isMG (aYgrIklcrlienfimks ivBfg dy sfbkf muKI), pSjfbIXUnIvristI pitaflf dy zf[afr[aYs[GuMmx aqy zf[ suKivMdrpfl isMGqoN ielfvf BfrqI iksfn XUnIan dy pRDfnblbIr isMG rfjyvfl, ieMdrjIq isMG jyjIaqy keI hor sLfml sn.

sYmInfr dOrfn zf[ kflkt ny afpxyAudGftnI BfsLn ivc ikhf ik ies vylypSjfb dI KyqI afriQkqf ivc Jonf qy kxkdf PslI cwkr isKr ‘qy hY. AunHF dfkihxf hY ik dysL dy anfj leI kxkaqy Jony df PslI cwkr kyNdr srkfrFdI loV hY aqy ies krky iesnUM qoVnf

sOKf nhIN hY. AunHF ny jLmIn dIaF mflkIaFCotIaF hox dy kfrn nUM vI iksfn dImSdhflI leI ijLMmyvfr Tihrfieaf. zf[kflkt ny msLInrI dy vfDy nUM vI krijLaFdf kfrn ikhf hY. AunHF ikhf ik ipSzFivc ivafhF ‘qy PjLUl Krcf iksfn dIqbfhI df aihm kfrn hY. AunHF ny srkfrnUM ies bfry kfnUMn bnfAux dI slfh idwqIsI pr srkfr sihmq nhIN hoeI. AunHF nysmfijk cyqnf ilafAux df swdf idwqf.zf[ krm isMG ny muwK qOr ‘qy pfxI dysucwjy pRbMD ‘qy jLor idqf. AunHF ny pSjfbdy vwK-vwK KyqrF ivc pfxI dI siQqIbfry jfxkfrI idwqI. sRI rfjyvfl ny ikhfik pyNzU Kyqr dI iswiKaf iblkul qbfhho geI hY. ipSzF ivc nisLaF df ruJfnbhuq vD irhf hY jo ik XuvkF leI mfrUhY aqy amn kfnUMn BMg hox df vwzf kfrnbx irhf hY.

Page 6: isafsq ivc isafxy aqy buDImfn lok nhIN af rhy: zf[ mnmohn isMGloVINdy kdm AuTfAux leI vcnbwD hY.’’ ... gpOV sMK aYlfnidaF ies dy dfavy nUM korI bkvfs afiKaf hY. aKLbfr ny ies dfavy

sfl 11 aMk 5 pMjfb tfeImjL 30 jnvrI 2010 (6)

bIbI nvdIp kOr (zf[)sRI sMnI DUV (imsLIgn)poR joigMdr isMG rmdyvs[ svrnjIq isMG iZloNs[ amolk isMG gfKls[ hridafl isMG idElzf[ guridafl isMG bsrfn

s[ blivMdr isMG sMDUs[ mnjIq isMG igwls[ hrjIq isMG sfhIs[ jYdyv isMG BwTls[ sLmsLyr isMG bopfrfey

pMjfb tfeImjL df afnryrI slfhkfr borzs[ jgdIsLr isMG klyr (imlvfkI)s[ drsLn isMG drVs[ rfijMdr isMG bYNss[ mndIp isMG BUrfs[ gurmIq isMG Kflsf (kYlyPornIaf)

Established in 200011th Year in Publication

Published every Saturdayby A B Publication Inc.

20451 N Plum Grove Rd.Palatine, IL 60074-2018

Ph:847-359-0746Fax:847-705-9388

Editor:Amolak Singh Jammu

Astt. Editor:Jaspreet KaurKuljeet Singh

Graphics:Mandeep Singh

Our ColumnistsAshok Bhaura

Tarlochan Singh DupalpurBaljit Basi

Prof. Kulwant S. Romana

California Bureau:Mandeep Mann661-889-1927Shiara DhindsaPhotographer661-703-6664

Director Community &Business Relations:

Sunita ChopraPh:773-370-7106

Jalandhar Bureau:Jasvir Singh Sheeri

181-325-1889181-279-1422

Distributed in:California, Illinois, Indiana, Michi-gan, Wisconsin, Ohio, Iowa,Missisipi, Arkansas, Texas, Nevada,Virginia, Oregon, Arizona, Georgia,Florida, Massachusettes, Washington,Kansas, Minnesota, New York

Punjab Times

fwk rwhIN prcw mMgvwaux leIfwk rwhIN prcw mMgvwaux leIfwk rwhIN prcw mMgvwaux leIfwk rwhIN prcw mMgvwaux leIfwk rwhIN prcw mMgvwaux leIswlwnw cMdw: 80 fwlr,swlwnw cMdw: 80 fwlr,swlwnw cMdw: 80 fwlr,swlwnw cMdw: 80 fwlr,swlwnw cMdw: 80 fwlr,pMj swl leI: 375 fwlrpMj swl leI: 375 fwlrpMj swl leI: 375 fwlrpMj swl leI: 375 fwlrpMj swl leI: 375 fwlr

n ot: p Mj wb tweImz ivc Cp yn ot: p Mj wb tweImz ivc Cp yn ot: p Mj wb tweImz ivc Cp yn ot: p Mj wb tweImz ivc Cp yn ot: p Mj wb tweImz ivc Cp yl yK W ivcl y ivcwr W n wl Adwr wl yK W ivcl y ivcwr W n wl Adwr wl yK W ivcl y ivcwr W n wl Adwr wl yK W ivcl y ivcwr W n wl Adwr wl yK W ivcl y ivcwr W n wl Adwr wp Mj wb t weImz dw sihmq h ox wp Mj wb t weImz dw sihmq h ox wp Mj wb t weImz dw sihmq h ox wp Mj wb t weImz dw sihmq h ox wp Mj wb t weImz dw sihmq h ox wjrUrI nhIN hY[jrUrI nhIN hY[jrUrI nhIN hY[jrUrI nhIN hY[jrUrI nhIN hY[

p Mj wb t we Imz ivc Cp yp Mj wb t we Imz ivc Cp yp Mj wb t we Imz ivc Cp yp Mj wb t we Imz ivc Cp yp Mj wb t we Imz ivc Cp yieSiqhwrW ivc kIqy gey dwAivAWieSiqhwrW ivc kIqy gey dwAivAWieSiqhwrW ivc kIqy gey dwAivAWieSiqhwrW ivc kIqy gey dwAivAWieSiqhwrW ivc kIqy gey dwAivAWdI jr Ur I nhI N ik Adwr w p Mj wbdI jr Ur I nhI N ik Adwr w p Mj wbdI jr Ur I nhI N ik Adwr w p Mj wbdI jr Ur I nhI N ik Adwr w p Mj wbdI jr Ur I nhI N ik Adwr w p Mj wbtweImz qweId krdw h ov y[tweImz qweId krdw h ov y[tweImz qweId krdw h ov y[tweImz qweId krdw h ov y[tweImz qweId krdw h ov y[

DisclaimerThe views expressed in the

articles published in the columnsof Punjab Times are that oftheir writers, and it is notimplied that Punjab Timesendorses them.

Sameway Punjab Timesdoes not necessarily endorsesthe claims made in theadvertisements published inPunjab Times.

All disputes subject toChicago jurisdiction.

biTMzf :luiDafxf ijlHy dy ipMzafsI dy jMmpl bicwqr anHpV dy ijAuNdyjF moey hox df mfmlf iek vwzf BMblBUsfbx igaf hY. jlMDr qoN pRkfÈq hox vflyiek pMjfbI aÉbfr c Cpy ieÈiqhfr ƒpVH ky sfihqk qy swiBafcfrk hlikaFivc Aus vyly sog dI lihr PYl geI jdoNdyiKaf ik afsI vfly bicwqr anpVH dI17 jnvrI ƒ mOq ho geI hY aqy Ausnimq 24 jnvrI ƒ ipMz dy gurduafrfpwqI bulfrf ivKy sihj pfT dy Bog pfeyjfxgy. pr ies iesLiqhfr dy Cpx qoNbfad sI pI afeI dy muKI jgrUp isMG dynjLdIkI bicwqr isMG ny aKbfr ivcdfavf kIqf ik Auh qF ijAuNdf hY Aus nUMmiraf sLoa krnf iksy sfijLsL df iswtfhY. kfmryz jgrUp isMG df vI afKxf hYik bicwqr isMG ijAuNdf hY aqy Aus nynrygf lihr dy ivc vwzI BUimkf adf kIqIhY. pr ies dfavy qoN ipwCoN ijAuNdy hox dfdfavf krn vflf bicwqr ikDry gfiebhY. ieÈiqhfr Aupr idwqy mobfiel nMbr98144-91040 qy jdoN sMprk kIqf qFjwgI nF dy, kiQq imRqk anpVH dy BqIjydI pCfx krfAuNidaF awgoN bolx vfly nydwisaf ik Auh ipCly do-iqMn mhIinaFqoN ibmfr cilaf af irhf sI, acncyqidl df dOrf pYx kfrn sdIvI ivCoVf dyigaf . Aus ny ieh vI dfavf kIqf ikbicwqr anpVH df aMiqm sskfr 18jnvrI ƒ ipMz ivc hI kr idwqf igafsI. ieÈiqhfr ivc pRkfiÈq dUjy nMbr94177-18103 qy sMprk krn qy awgoNbolx vfly ny afpxy-afp ƒ anpVH dfBrf hrbMs isMG gryvfl dsidaF nf-isrP Ausdy mrn dI puÈtI kIqI, blikieh dfavf vI kr idwqf ik Aus nUM bcfAuxleI keI XUint ÉUn vI cVHfAuxf ipaY.ieh dwsx ‘qy ik nrygf mËdUrF ƒ jQybMdkrn leI bicwqr anpVH ies iËlHy ivchI srgrm hY, jd Ausƒ ieh dwisaf ik

gIqkfr bicwqr anpVH df mfmlf AuliJafdo idn pihlF Aus ƒ biTMzf ivc vyiKafigaY qF awgoN bolx vfly ny ikhf ik AuhqF ipCly keI sflF qoN Aus pfsy igaf hInhIN.

kuJ irportF anusfr, hkIkq dI qihqwk jfx leI jdoN bicwqranpVH dI kuJ mIzIafpRqIinDF ny Bfl ÈurU kIqIqF Auh qlvMzI sfbo dysfihqkfr jgdIp igwl dyGr afpxI m Oq dfieÈiqhfr pVHdf hoieafiml igaf. hYrfnI pRgtkridaF anpVH ny dwisafik ijnHF ivakqIaF dy nFieÈiqhfr c Ausdy BrfvFqy BqIijaF vjoN drsfeygey hn, Auh ÈrIk qF ËrUrhn, pr KUn df nyVlf sbMD Aukf hI nhIN.Ausny dwisaf ik do BrfvF ivcoN vwzyblivMdr isMG AurÌ ibwlU dI 22 sflpihlF mOq ho cuwkI hY, jdik Ausdy dovyNpuwqr hirafxf dI mMzI kfilaFvflI ivKyafpxI mF smyq rih rhy hn.

dwsxXog hY ik 68 sflf anpVHiksy jfx-pCfx df muQfË nhIN, ikAuNikqyrf isMG cMn, jgdIÈ PirafdI, hrnfmisMG nrUlf, joigMdr bfhrlf aqy drÈnÈONkI qoN bfad ienklfbI styjF df iewko-iewk ijAuNdf pfqr hY. Aus ƒ suxn leIhËfrF lokF dIaF BIVF Aumz pYNdIaF sn.hËfrF gIqF dy rcyqy anpVH dy gIq ‘PFsI’ƒ srkfrI qOr `qy snmfnq vI kIqf jfcuwkf hY. iewQy hI bws nhIN blik Ausdy250 dy krIb gIq irkfrz vI ho cuwkyhn, ijnHF ƒ kuldIp mfxk, muhMmdsdIk, krqfr rmlf, rxjIq mnI,rivMdr gryvfl, drÈn drsf afidgfiek gf cuwky hn. gfieb hox qoN pihlFanpVH ny doÈ lfey ik Aus ƒ mirafidKfAux dI sfËÈ kuJ gIqkfrF vloN hI

bxfeI jfpdI hY, ikAuNik pMjfb df hrAuBrdf gfiek afpxy leI gIq ilKvfAuxvfsqy Aus qwk phuMc krn ƒ pihl idMdfhY, jo Ausdy keI BfeIcfrk sfQIaF ƒhËm nhIN huMdI. iewQy ieh vI iËkrXog hY

ik jo qsvIr Bog dyieÈiqhfr ivc pRkfÈqhoeI hY Auh Ausdy hIgIqF dI iewk kfpI dItfeItl Poto hY. iesaÌvfh ipwCy jfiedfd dfkoeI mfmlf hox bfrypuwCx `qy Ausny dwisafik Ausdy ihwsy isrÌ zyZknfl jwdI ËmIn afeIsI, CVf hox kfrn joAusny afpxy vwzy Brf dynF qbdIl krvf idwqI

sI. ijAuNdy hox df dfavf krn vfly anpVHny dwisaf ik iqMn ku sfl pihlF vI Ausdy mrn dI ipMz dy hI kuJ lokF ny aÌvfhPYlf idwqI sI. mfmlf pMcfieq ivc puwjx`qy AunHF muafÌI vI mMg leI sI. Ausnydfavf kIqf ik Auh ies mfmly ƒ kfƒnsfhmxy pyÈ krygf. dUjy pfsy jd pRo[mohn isMG mylf PfAuNzysn dy srpRsqjsdyv isMG jwsovfl nfl sMprk kIqfigaf qF AunHF anpVH dy swcmuwc mrn dfdfavf kridaF dwisaf ik Auh Kud vIAusdy pirvfr kol aÌsos kr cuwky hn.svfl hY, jykr afsI klF ipMz nflsbMDq bicwqr anpVH nF df gIqkfr iewkohI hY, qF iËMdf kOx hY qy dfh sskfriksdf hoieaf hY, ieh suafl iewk zUMGIpVqfl dI mMg krdf hY.

ies dOrfn sI pI afeI dI kOmIkONsl dy mYNbr kf[ jgrUp ny bicwqranpVH dy sQfpq lok kvI hox dI puÈtIkIqI hY. AunHF mMg kIqI ik ijMdf hox dybfvjUd Aus ƒ imRqk drsfey jfx dymfmly dI AuWc pwDrI pVqfl krvfeI jfvy.

AuDr gIqkfr bicwqr anpVH afsI klFvfly df Bog Aus dy jwdI ipMz afsI klFivKy pfieaf igaf. Bog ‘qy kiQq ijAuNdfbicwqr anpVH nhIN afieaf, jdoN ik ipMzafsI dy lok Aus ƒ bysbrI nfl AuzIkdyrhy. ies mOky jgdyv isMG jwsovfl,gIqkfr hrdyv idlgIr, dyv QrIikaFvflf, lok gfiek rivMdr gryvfl, pRo[pIRqm isMG gryvfl aqy hor keIÈKsIaqF puwjIaF. ies mOky srpMcpRIqm isMG, rCpfl isMG pMc, suKbMqisMG pMc qy jgdyv isMG ny ikhf sfƒies dy srtIiPkyt idKfAux dI loV nhINasIN anpVH ƒ bhuq hI cMgI qrHF jfxdyhF qy Aus idn jd Auh miraf sI Aus dfpUry snmfnF nfl sskfr kIqf hY.

AuDr ikhf jf irhf hY ik ijAuNdybicwqr anpVH ny afpxy ihmfieqIaFsmyq 24 jnvrI nUM luiDafxf dy sInIarpuils aiDkfrIaF ƒ imlxf sI, pr iesyrfq krIb do vjy kuJ ivakqI Aus ƒies iËlHy dy ipMz lylyvflf dy vfsI lIlfisMG dy GroN lY gey. dupihr dy sfZy 11vjy qwk Aus df afpxy sfQIaF nflmobfiel `qy sMprk irhf. pr Aus qoNbfad kvryj Kyqr qoN bfhr hox dy sMkyqimlx lwg pey. luiDafxf idhfqI iËlHfpuils muKI dy dÌqr awgy AuzIkdy rhy,jd Aus dy sfQIaF ny ipMz lylyvflf ivKysMprk kIqf qF lIlf isMG dy GroN AunHFƒ pqf lwgf ik Aus ƒ iljfx vflyivakqI vfr-vfr ieh kih rhy sn ikAus dI AuWc aiDkfrIaF nfl mIitMgkrvfAuxI hY. Èfm qwk dI AuzIk dy bfvjUdvI jd anpVH nfl sMprk nf ho sikafqF Aus dy sfQI vfps af gey. dyr ÈfmAusdy hmfieqIaF ny KdÈf pRgt kIqf ikanpVH ƒ Èfied iksy zUMGI sfiËÈ dy qihqlfpqf kIqf igaf hY, qF ik Auh afpxyipMz afsI klF phuMc ky hkIkq ƒ bynkfbnf kr sky.

rfsLtrpqI vloN iqMnasLok cwkr, 6 kIrqI

cwkr qy 26 sLOiraf cwkrnvIN idwlI: rfsLtrpqI pRiqBf

pfitl ny gxqMqr idvs ‘qy iqMn asLokcwkr qy amn dOrfn srvAuWc bhfdrIpurskfr vMzyy. do purskfrF sbMDIaYlfn ipCly sfl afjLfdI idvs dIpUrvsMiDaf ‘qy kIqf igaf sI. iehpurskfr myjr moihq sLrmf (mrnAuprMq) qy myjr zI[ sRIrfm kumfr nUMidwqy gey hn.

somvfr nUM rwiKaf mSqrfly ny 11rfjpUqfnf rfeIPljL dy hvldfr rfjysLkumfr nUM jMmU-ksLmIr ‘c aiqvfdIaFnfl lVidaF lfimsfl bhfdrI, dlyrIqy afpf vfrn dI ivlwKx Bfvnf dfiejLhfr krn ‘qy mrn AuprMq asLokcwkr purskfr dyx df aYlfn kIqf.aYqkIN kuwl 442 bhfdrI purskfrF dfaYlfn kIqf igaf, ijnHF ‘c 6 kIrqIcwkr, 26 sLOiraf cwkr sLfml hn. iehamn kfl dy kRmvfr dUjy qy qIjy vwzybhfdrI purskfr hn.

nvIN idwlI: BfrqI mUl dy noblpurskfr jyqU vYNktrfmn rfmfikRsLnn,apolo hspqfl dy muKI pRqfp cMdr rYzI,BfrqI irjLrv bYNk dy sfbkf gvrnrvfeI[ bI[ rYWzI, QIeytr lihr dy QMmiebrfihm alkfjLI aqy AuGI adfkrfjLohrf sihgl nUM dysL dy dUjy vwzy mfxmwqynfgirk purskfr pdm ivBUsn leIcuixaf igaf hY.

vpfr qy snaq dy Kyqr ‘c mnivMdrisMG bFgf AurP ivMdI bFgf qy aYs[ pI[Esvfl aqy aYn[afr[afeI[ sLRyxI ‘chotl lVI dy mflk sMq isMG Cqvfl nUMpdm BUsLn aYvfrz leI cuixaf igafhY. KzUr sfihb dy bfbf syvf isMG nUMsmfj syvf leI pdmsLRI purskfr idwqfjf irhf hY. AunHF KzUr sfihb qy aflyduafly dy ielfky ‘c bUty lfAux dI muihMmclfeI hoeI hY. sMgIq dy Kyqr ‘c vwKrIqrHF dy qjrby krdy af rhy afskrpurskfr jyqU ey[afr[rihmfn qy vwKrIqrHF dy isnymy leI kMm kr rhy suprstfr afimr Kfn nUM pdm BUsLn dIaFAupfDIaF nfl invfijaF jfeygf. kuwl 130

kMvl smyq 8 lyKkF dftYgor sfihq purskfr

nfl snmfnnvIN idwlI: Bfrq aqy dwKxI

korIaf dy sFJy Audm sdkf sLurU kIqypihly tYgor sfihq purskfr 2009 nflBfrq dIaF awT KyqrI BfsLfvF dy lyKkFdf snmfn kIqf igaf. ienHF ivc bMgflI,bozo, gujrfqI, ihMdI, kMnV, ksLmIrI,pMjfbI aqy qYlgU lyKk sLfml hn.jsvMq isMG kMvl nUM AunHF dy nfvl puMinaFdy cMn ‘qy ienfm idwqf igaf hY.

sfihq akYzmI qy sYmsMgielYktRoink vloN ieh purskfr dwKxIkorIaf dI pRQm mihlf ikm-XUn-Ek nypurskfr pRdfn kIqy. ienHF ivc 91000rupey, iek trfPI qy mfx pwqr sLfml hY.

lokF nUM purskfr idwqy jfxy hn, ijnHF ‘c13 ivdysLI jF pRvfsI BfrqI hn. ienHFpurskfrF ivc 43 pdm BUsLn qy 83pdmsRI sLfml hn. pdmsRI leI cuxy geyiKzfrIaF qy Kyz hsqIaF ivc ikRktr

vIryNdr sihvfg, hfkI iKzfrI iegnysitrkI, PfrmUlf vn zrfeIvr nrfiexkfrqIkyan bYzimMtn iKzfrn sfienfnyhfvfl, bfksr ivjyNdr isMG qy sB qoNaihm sicn qyNdulkr dy gurU rmFkFqacrykr nUM Kyz sLRyxI ‘c pdmsLRI leIcuixaf igaf hY.

inAUro srjn swiqafpfl agrvflqy pRiswD kfrzIan srjn rmfkFq pFzf,ijsny ipCly sfl pRDfn mSqrI zf[mnmohn isMG df aprysLn kIqf sI, pdmBUsLn lYx vfilaF ‘c sLumfr hn. nrqkImilkf sfrfBfeI qy jMmU ksLmIr dy sfbkfmuwK skwqr mUsf rjLf vI pdm BUsLn lYxvfilaF ‘c sLumfr hn. amrIkf rihMdyBfrqI mUl dy pwqrkfr PrId jLkrIaf nUMvI pdm BUsLn nfl snmfinaf jf irhfhY. bflIvuwz adfkfr sYPL alI Kfn,afskr jyqU sfAUNz tYknIsLIan rsUlpykUwtI aqy arMuDqI nfg nUM klf dy Kyqr‘c pdmsLRI idwqf jf irhf hY. pRo[ ibpncMdr nUM sfihq qy iswiKaf leI aqy sfbkfkyNdrI mSqrI bflf sfihb pfitl nUM smfjsyvf leI pdm BUsLn idwqf jfxf hY.

rfmikRsLn, alkfjLI, jLohrf sihgl nUM pdm ivBUsLn

Page 7: isafsq ivc isafxy aqy buDImfn lok nhIN af rhy: zf[ mnmohn isMGloVINdy kdm AuTfAux leI vcnbwD hY.’’ ... gpOV sMK aYlfnidaF ies dy dfavy nUM korI bkvfs afiKaf hY. aKLbfr ny ies dfavy

sfl 11 aMk 5 pMjfb tfeImjL 30 jnvrI 2010 (7)

Desi BazarDesi BazarDesi BazarDesi BazarDesi Bazar916 E. Main Street #118, Greenwood, IN, 46143Tel: 317-888-2040, Fax: 317-887-6116

KulHf qy sfP suQrf stor, pMjfbIaF df mfx dysI bfjLfr

We specialize in all kind of Indian Groceries and Sweets

J J J J J FRESH VEGETABLES EVERY THURSDAYJ J J J J FRESH GOAT MEAT

10% off on all Gurudwara suppliesand Religious programs!!

We Are Open 7 Days a Week

India Health Today400 W. Main Street Ste. 204Executive Center, Gaylord, MI 49735

asfD rogF df kudrqI ielfj*afXUrvYd *aYkUpRYsLr *ryiekIKfndfnI vYd rfjIv kumfr agrvfliqMn pusLqF df KfndfnI qjrbf

Ph. 231-360-1435, 231-409-7692www.indiahealthtoday.com

Dr. Rajiv K AgarwalAyurvadic Practitioner,Su-jok Accupressure Therapistand Reiki Grand Master

Swami Ramdev'sDivya Productsalso available.

Also available for consultation in Canton & Plymouth

pMjfbI ZfbfPunjabi Dhaba

Lunch & Dinner Buffet asIN nfn aqy qMdUrIickn qMdUr qoN iswDf

quhfzy tybl qyprosdy hF

afpxI aglI pfrtI buk krfAux aqy ibhqrIn syvfleI dyv jF sohx isMG nUM kfl kro

773-262-2080, 773-764-9392

Restaurant& Banquet Hall2525 W. Devon Ave., Chicago IL 60659

North Shore BanquetFine Indian Cuisine

T A X M A T I C SComplete Tax Solutions

Individual Tax ReturnsCorporationsFree E-fileFree direct deposit

Fee Collect option *(no out of pocket preparation fees)

Highway TaxesIRS Audits & Representation

call-Tejbir sandhu EA / Henry Amegatcher

225 N Weber Road Suite B, Bolingbrook, IL 60490

Phone-630- 444- 7499 Fax- 815- 372-0349

SmallCorporations

10% OffNew Clients

IndividualsTaxes

cMzIgVH : gMny dI cwl rhI Gftkfrn hirafxf dIaF sfrIaF sihkfrIqy inwjI KMz imwlF ‘c sIËn qoN do mhInypihlF hI ipVfeI df kMm Twp hox jf irhfhY. iËkrXog hY ik rfj dIaF kuwl 11sihkfrI KMz imwlF ‘coN isrÌ Èfhbfd aqykYQl dIaF do KMz imwlF ‘c ies smyNipVfeI df kMm cwl irhf hY. ienHF qoNielfvf Xmunfngr qy BfdsoN (krnfl)dIaF inwjI KMz imwlF srkfrI Bfa qoN vwD260 rupey qoN lY ky 275 rupey pRqIkuieMtl dy ihsfb nfl gMnf ÉrId rhIaFhn. hirafxf KMz PYzryÈn dy sUqrF qoNimlI jfxkfrI anusfr sihkfrI KMzimwlF ƒ loV muqfbk 10 ÌIsdI gMnf vInhIN iml irhf aqy iËafdfqr sihkfrI

gMny dI Gft kfrn hirafxy dIaF KMz imlF bMdKMz imwlF ‘c gMnf iblkuwl Éqm ho cuwkfhY. sUqrF ny dwisaf ik sihkfrI KMz imwlFaDIn gMny dI KyqI ‘c qkrIbn 65 ÌIsdIigrfvt afeI hY. sfl 2007-08 ‘chirafxf sUby ‘c 221, 497 eykV rkby‘c gMny dI KyqI huMdI sI, jo ies sfl Gtky 82516 eykV qwk rih geI hY. sfl2007-08 dI irport anusfr Aus smyNhirafxy ‘c gMny df kuwl Auqpfdn 880lwK kuieMtl sI, jo ik hux Gt ky 490lwK kuieMtl qwk rih igaf hY. gMny dIGt rhI KyqI qoN iÌkrmMd hirafxfsrkfr vloN gMny dI pYdfvfr vDfAux leIsFJI KyqI rfhIN iek bhukroVI gMnf ivkfsXojnf vI ÈurU kIqI geI sI, pr mMdBfgIgwl hY ik pRqI eykV 2000 rupey dI nkd

sbiszI aqy imwlF vloN hËfr rupeyaYvfrz idwqy jfx dy bfvjUd iksfn gMnfpYdf krn leI iqafr nhIN. ies sbMDIjdoN hirafxf KyqIbfVI ivBfg dy shfiekgMnf kimÈnr sI pI milk nfl sMprkkIqf qF AunHF hirafxy ‘c gMny dI GtrhI KyqI leI mËdUrF dI smwisaf ƒ muwKkfrn dwisaf. AunHF ikhf ik gMnf iekaijhI Ìsl hY, ijs leI vfDU bMidaF qymÈInrI dI loV pYNdI hY, jo ik Coty iksfnFdI phuMc qoN bfhr hY. AunHF ikhf ik gMny‘qy idwqI jf rhI nkd sbiszI BivwK ‘cgMnf Auqpfdn ƒ vDfAux ‘c lfBdfieksfbq ho skdI hY. sRI milk anusfripCly ipVfeI dy sIËn dOrfn sihkfrI qyinwjI KMz imwlF vloN 513 lwK kuieMtlgMnf ÉrIidaf igaf sI. AunHF ikhf ikies sfl gMny dI KyqI hyT rkbf ËrUrGitaf hY, pr pRqI eykV Auqpfdn ‘cvfDf drj kIqf igaf hY. dUjy pfsy gMnydI sMXukq KyqI leI idwqI jfx vflIsbiszI qoN iksfn KuÈ nhIN hn. hirafxfgMnf sMGrÈ kmytI dy pRDfn ÈmÈyr isMGiqafgI ny ies bfry ikhf ik gMny dI KyqIleI 30 hËfr rupey pRqI eykV afAux

vfly Érc awgy 2000 rupey sbiszI kuJvI nhIN hY. AunHF ikhf ik ies qoN ielfvf300 rupey pRqI kuieMtl AucI kImq ‘qygMny df bIj kOx ÉrIdygf. sUqrF qoN imlIjfxkfrI anusfr gMny dI KyqI hyT rkbf

Gtx qoN bfad hirafxf ‘c hfVI dI ÌslhyT ies sfl 25 lwK hYktyar df vfDfdrj kIqf igaf hY. AuDr KMz imwlPYzryÈn dy aiDkfrI ipCly sfl nfloN gMnydI KyqI ‘c afeI 5 ÌIsdI igrfvt ƒnËraMdfË krdy hoey ipCly sfl dy KMzdy kuwl 23 lwK kuieMtl Auqpfdn dymukfbly ies sfl 25 lwK kuieMtl KMzdy Auqpfdn df dfavf kr rhy hn.

kYnyzf dI lflsf leI anykF pfpV vylyqrnqfrn: iek pirvfr vloN afpxI lVkI nUM kYnyzf Byjx leI iksy vI hwd

qwk jfx dI lflsf ny pirvfr dy iqMn jIaF nUM sMgIn aprfiDk mfmilaF ivc Psfky rwK idwqf hY. ies sbMDI iekwqr kIqI jfxkfrI anusfr pirMgVI (njLdIk pwtI)dy ies pirvfr dy muKI gurdyv isMG, AusdI pqnI sivMdr kOr aqy lVkI rxjIqkOr iKlfP Qfxf hrIky ivKy dPf 420, qihq iek hor kys drj kIqf igaf hYjdoNik pirvfr iKlfP Qfxf Drmkot ivKy pihlF hI dPf 420 hyT iek kys drjkIqf igaf sI, ijhVf ik adflq dy ivcfr aDIn hY. ieh pirvfr afpxI lVkIrxjIq kOr nUM kYnyzf Byjx leI keI virHaF qoN pfpV vyl irhf hY. pirvfr nylVkI rxjIq kOr df nF bdl ky pihlF hrjIq kOr rwiKaf aqy ies nF qihqpirvfr vfilaF ny Gr df pqf vgYrf rfjpRIq kOr puwqrI pfl isMG vfsI iksLnpurfijLlHf mogf rwK ky pfsport nMbr 9456446 imqI 30 mfrc, 2001 nUM jfrIkrfieaf aqy ies hyrfPyrI df pqf lwg jfx ‘qy pirvfr vfilaF iKlfP QfxfDrmkot ivKy kys drj kIqf igaf. pirvfr ny kys drj krn qoN koeI sbk nfiswiKaf aqy AunHF lVkI df nF iPr bdl ky hux hrjIq kOr qoN rxjIq kOr puwqrIgurdyv isMG vfsI pirMgVI rwK ky iek hor pfsport 5 sqMbr, 2005 nUM jfrIkrvf ilaf. pirvfr dI hr gwl bfry pirvfr dy hI iek hor irsLqydfr hrnykisMG vfsI cuMG Qfxf vltohf nUM pqf lgdf irhf. hrnyk isMG ny ies sbMDI sfrIjfxkfrI Auc pulIs aiDkfrIaF dy iDafn ivc ilaFdI. mfmly dI jFc aYs[aYs[pI[ny krvfeI qF ieh suB kuJ irkfrz Aupr af igaf. aYs[aYs[pI[ ny suKdyv isMGbrfV ny afiKaf ik ies sbMDI bkfiedf jFc krvfAux mgroN kfnUMnI rfey leIgeI hY aqy muljLmF iKlfP sB loVINdy sbUq pYdf kr ley gey hn. AunHF afiKafik ieh pirvfr hr hfl afpxI lVkI nUM kYnyzf Byjx dI lflsf rwKdf af irhf sIaqy ieh lflsf hI ies pirvfr leI nfmosLI df kfrn bx geI hY. muljLm Prfrdwsy jf rhy hn.

pSjfb srkfr CyqI aYs[ aYs[jI[ kfiem krygIcMzIgVH:pSjfb srkfr vloN nYsLnl sikAuirtI gfrz (aYn[aYs[jI[) dI

iek btflIan kfiem kIqI jf rhI hY. AuWp muwK mSqrI suKbIr isMG bfdl nydwisaf ik ies ivsLysL suriKaf bl df gTn hMgfmI hflq nfl iswJx leI kIqf jfirhf hY.pSjfb iesqoN pihlF aiqvfd dy dOr ‘coN gujLr cuwkf hY qy ajy vI aiqvfd dfKLqrf hY. ies sUby dy kOmFqrI srhwd nfl lgdf hox kfrn hor keI qrHF dy KLqryhn. Aup muwK mSqrI ny ikhf ik dysL dy keI sUibaF nUM nkslvfd ny Gyiraf hoieafhY qy pSjfb ivc vI iesdy iPr AuBrn df KLdsLf bixaf rihMdf hY. AunHF ikhf ikhMgfmI hflq ivc iswJx leI pSjfb nUM ivsLysL surwiKaf bl df gTn krn dIjLrUrq hY. aYs[aYs[jI[ dy jvfnF nUM aYn[aYs[jI[ vFg hI isKlfeI aqy aiqvfdnfl lVn dy qOr qrIikaF bfry inpuMn kIqf jfvygf. aYs[aYs[jI[ dy gTn dIaFmuwZlIaF kfrvfeIaF mukMml kIqIaF jf cuwkIaF hn qy ies ivsLysL bl df gTn 5mhIinaF dy aSdr aSdr kr idwqf jfvygf. ies bl ivc 700 jvfn BrqI kIqyjfxgy. AunHF dwisaf ik pulIs dy afDuinkIkrn aqy nvyN hiQafrF dI KrIdo ProKqleI 40 kroV rupey pulIs nUM idwqy gey hn.

lybr dI Gft ny AuzfeIsnaqF dI nINd

jlMDr : pSjfb ivc lybr smwisafny snaqF dI nINd Auzf idwqI hY ikAuNikhux ibhfr qoN pRvfsI mjLdUrF ny pSjfbafAuxf kfPI Gwt kr idwqf hY ijs kfrnikrq afDfrq snaqF sfhmxy gMBIrsMkt pYdf ho igaf hY. brfmdkfr aqyAuWdmI igafn BMzfrI ny dwisaf ik iesvyly qkrIbn 40 PIsdI pRvfsI mjLdUrFdI kmI snaqF nUM JwlxI pY rhI hY.

iesqoN pihlF XU[pI[, ibhfr, nypflaqy dwKxI Bfrq qoN kfPI lybr pSjfbafAuNdI sI. dwKxI Bfrq qoN pVHI-ilKIlybr afAuNdI sI, jdik ibhfr aqy XU[pI[qoN srIrk imhnq krn vfly lok afAuNdysn. AunHF ikhf ik ibhfr srkfr vloNafpxy sUby ivc snaqF nUM AuqsLfhq krnnfl hux mjLdUrF nUM afpxy hI sUby ivcrojLgfr iml irhf hY, ies leI AunHF nydUr-durfzIaF QfvF ‘qy jfxf Cwz idwqf hY.AunHF ikhf ik mjLdUrF ivc sUby dI ivgVIamn kfnUMn dI siQqI kfrn vI dihsLqpYdf ho rhI hY ikAuNik mjLdUrF nfl luwtKoh dIaF GtnfvF vD geIaF hn. AunHFikhf ik lybr smwisaf qoN ielfvf ibjlIktOqI dI smwisaf vI gMBIr rUp Dfr rhIhY. hux 2 mYNbrI kmytI irport ny snaqFdf lwk qoV ky rwK idwqf hY ikAuNik vYtdrF vDfAux aqy aYNtrI tYks lgfAuxdI gfj snaq aqy vpfr ‘qy hI izgygI.ienHF sfry mfmilaF ‘qy gTjoV srkfrnUM gMBIrqf nfl ivcfr krnf pvygf.

Page 8: isafsq ivc isafxy aqy buDImfn lok nhIN af rhy: zf[ mnmohn isMGloVINdy kdm AuTfAux leI vcnbwD hY.’’ ... gpOV sMK aYlfnidaF ies dy dfavy nUM korI bkvfs afiKaf hY. aKLbfr ny ies dfavy

sfl 11 aMk 5 pMjfb tfeImjL 30 jnvrI 2010 (8)

SUPER SUPER SUPER SUPER SUPER TRATRATRATRATRAVELVELVELVELVEL847-676-9090E-mail: [email protected]

India $545London $250EARLY BIRD SALE!!!!

For EmergencyCall anytime at847-673-3825

Lowest Fares With Excellent ServiceJET AIRWAYSDELTA, AIR INDIA,KLM, LUFTHANSA.

AMERICAN AIR,CONTINENTAL AIR

Easy Travel Inc.7191 Camelot Drive, Canton, MI 48187 Fax: 866-908-6663

www.easytravelinc.net [email protected]

Tel: 734-451-9526, Toll Free 866-51-INDIA

ssqIaF hvfeI itktFPlease call us for the lowest fare

from your city to india

Call RajuTel: 773-973-0200Fax: 773-973-0557

ssqIAW itktW, KrwssqIAW itktW, KrwssqIAW itktW, KrwssqIAW itktW, KrwssqIAW itktW, KrwsOdw, ibhqr srivssOdw, ibhqr srivssOdw, ibhqr srivssOdw, ibhqr srivssOdw, ibhqr srivs

2542 W Devon Ave. Chicago IL 60659

Freeway Travel Inc

jlMDr: pSjfbIaF dy ivdysLI jfxdy ruJfn ivcoN jo qrfsdIaF AupjIaF hn,AunHF ivcoN prvfsI pSjfbI lfiVaF vloNivafh qoN bfad CwzIaF geIaF kuVIaF dymsly idnoN-idn gMBIr huMdy jf rhy hn.ieh ruJfn BfvyN isrP pSjfb qwk mihdUdnhIN hY pr sfzf sUbf ies mfmly ivcmohrI jLrUr hY. prvfsI BfrqIaF dymfmilaF nfl sbMDq mSqrfly ny ipClysfl dOrfn aijhy 331 mfmly drj kIqyhn ijnHF ivc ivafh qoN bfad kuVIaF nUMibnF iksy kfrn Cwz idwqf igaf hY. ienHFivcoN 87 mfmly pSjfb nfl sbMDq hn.ipCly sfl dOrfn sfhmxy afey 331mfmilaF ivco N 130 amrIkf, 44ieMglYNz, 37 kYnyzf aqy 23 afstrylIafivwc BfrqIaF nfl sbMDq hn.

AupRokq aSkVy ies qrfsdI dfisrP iek pwK Aujfgr krdy hn. pSjfbivc srgrm smfjk jQybMdIaF aqypIVq pirvfrF rfhIN ies muwdy dIaFvwKrIaF-vwKrIaF prqF aKLbfrF ivcAujfgr huMdIaF rhIaF hn. lok BlfeIpfrtI dy afgU blvMq isMG rfmUvflIafny ies muwdy nUM Tos pihl kdmIaF rfhINcrcf df ivsLf bxfeI rwiKaf hY. AupRokqaSkiVaF ivc AunHF kuVIaF df ijLkr nhINhY ijnHF nfl ivafh krn qoN bfadprvfsI pSjfbI lfVy muV nhIN prqy. ienHFivcoN keI mfmilaF ivc qF muV ky lfVyaqy lfVI dy pirvfr df afps ivc koeIrfbqf nhIN hoieaf. bhuq sfrIaF kuVIaFafpxy Coty bwicaF nfl keI-keI sflFqoN prvfsI pSjfbI lfiVaF dI AuzIk krrhIaF hn. iesy ruJfn kfrn ienHFprvfsI lfiVaF nUM ‘CuwtIaF vfly pqI’ dflkb vI imilaf hY. ijhVIaF kuVIaFivafh krvfAux qoN bfad ivdysLF ivcgeIaF hn, AunHF ivcoN vI bhuq sfrIaF

cMzIgVH : pMjfb srkfr vloNpRvfsI BfrqIaF leI CyqI hIiewk kimÈn df gTn kIqf jfirhf hY. ieh kimÈn hfeIkortdy syvf mukq jwj dI agvfeIhyT giTq kIqf jfvygf. ies qoNielfvf hr iËlHy ‘c pRvfsIBfrqIaF leI vwKrI mfladflq dI ivvsQf qoN ielfvfpRvfsI BfrqIaF dI bhuqfq vfly ielfikaF‘c 6 puils Qfxy Kfs pRvfsI BfrqIaFdIaF smwisafvF dy hwl leI sQfpq kIqygey hn. ieh jfxkfrI bIqy idnIN ieQyiek pRogrfm dOrfn muwK mihmfn vjoNphuMcy pMjfb dy lok sMprk qy pRvfsIBfrqIaF dy mfmilaF sbMDI mMqrI syvfisMG syKvF ny idwqI. sRI syKvF ny awgybolidaF ikhf ik pMjfb qy hirafxfhfeIkort dI slfh nfl jlMDr ‘c pRvfsIBfrqI vsoN leI iewk ivÈyÈ adflq vIkfiem kIqI geI hY qy CyqI hI sfry iËilHaF‘c aijhIaF adflqF kfiem krn dIqjvIË hY. iek suafl df jvfb idMidaFAunHF ikhf ik pMjfb ‘c amn-ÈFqI dIbhflI kfiem hY qy hux kyNdr srkfrvloN iswKF dI aKOqI kflI sUcI dI muVsmIiKaf krnI cfhIdI hY qy AunHFnfgirkF ƒ afpxy Gr prqx qy rfj dI

qrHF-qrHF dIaF musLklF df isLkfr hoeIaFhn. bhuq sfry mfmilaF ivc shury pirvfrny nvIN ivafhI nUMh dy pfsport aqy hordsqfvyjL afpxy kbjLy ivc lY ley hn. iehkuVIaF shury pirvfrF dIaF mn mrjLIaFbrdfsLq krn leI mjbUr hn.

ivdysLIN jfx dy ruJfn kfrn bhuq

vfr mfpy ivafh qoN pihlF prvfsI pSjfbIlfiVaF bfbq ZuwkvIN jfxkfrI hfslkrn nUM qrjIh nhIN idMdy. aKLbfrF ivcCpdy ivafh dy iesLiqhfrF qoN pqf lwgdfhY ik prvfsI pSjfbI lfVy-lfVIaF dImSg ikMnI ijLafdf hY. ivdysLIN jfx dylflc ivc lok smfjk bMDnF nUM AulMGx

leI iqafr hn. iesy kfrn pSjfb ivcjfalI,kwcy aqy vwty dy ivafhF df ruJfnsfhmxy afieaf hY. kYnyzf dI srkfr nyienHF nklI ivafhF vfly pSjfbI mUl dylokF nUM vIjLf lYx qoN rokx leI ivsLysLpysLbMdIaF qwk kIqIaF hn. nklI ivafhFdy kfrobfr ivc smuwcf smfj aqypRsLfsink ZFcf cyq jF acyq rUp ivcsLfml hY. nklI ivafhF ‘qy juVy myl,huMdy lfvF-Pyry aqy iesy afDfr Auqy hfslkIqy jFdy kfnUMnI dsqfvyjL iksy qoN guwJynhIN hn. pSjfbI prvfsI lfiVaF qoN pIVqkuVIaF dI rfhq leI ijQy smfjkjQybMdIaF ny aihm BUimkf adf kIqI hY,AuQy keI iksm dIaF kfnUMnI pysLbMdIaFdI crcf vI huMdI rhI hY. aOrqF dy kOmIkimsLn dI ieh mSg rhI hY ik BfrqImUl dy prvfsIaF dy ivafh sbMdImfmilaF nfl nijwTx leI ivsLysL kfnUMnbxfieaf jfvy. bwicaF aqy bIvIaF dIdyKBfl dy nfl-nfl bwicaF dI spurdgI

aqy jfiedfd bfbq mfmilaF nfl nijwTxleI kfnUMn vDyry spsLt hovy. aOrqF aqybfl ivkfs mSqrfly ny ivdysL mSqrfly nUMsuJfa idwqf hY ik prvfsI BfrqIaF nflivafh krvfAux vflIaF kuVIaF nUM dopfsport jfrI kIqy jfx. ienHF ivcoN iekpfsport Aus dysL dy BfrqI sPLfrqKfnykol jmHf rhygf ijwQy ivafh krvfAux qoNbfad Auh kuVI jfvygI. jmHF pfsport dIvrqoN loV pYx ‘qy kIqI jf skygI. iesdsqfvyjL dy afDfr Auqy sPfrqKfnf pIVqbIbIaF dI mdd krn leI pfbMd hovygf.Auprokq smuwcIaF pysLbMdIaF pIVq nUMrfhq dyx leI hn jdoNik ies ruJfn nUMTwlH pfey ibnF pIVqF dI igxqI vDx qoNnhIN rokI jf skdI. ies mfmly ivckfnUMnI pysLbMdIaF qoN ielfvf smfjk,Dfrimk aqy siBafcfrk pihlkdmIaFjLrUrI hn. ienHF sfry KyqrF nfl juVIaFjQybMdIaF pSjfbI smfj nUM ies pwKoNjfgrUk kr skdIaF hn ik kuVIaFivdysLI jfx jF KusLhflI dy bUhy KolHx dfjrIaf mfqr nhIN hn. Auh iksy vI hormnuwK vFg ijAux dy hwk rwKdIaF hn.

cMzIgVH : sqvyN pSjfbI prvfsI idvs nUM sMboDn kridaFijwQy vwK-vwK afgUaF ny pSjfb nUM pysLyvrfnf mfihrF dy kyNdrvjoN ivksq krn ‘qy jLor idwqf, AuQy pSjfb dy Aup muwK mSqrIsuKbIr isMG bfdl ny prvfsI BfrqIaF nUM pSjfbdy afriQk ivkfs ivc srgrm BfeIvfl bxndf swdf idwqf hY.

ieQy lMGI 23 jnvrI nUM ieMscIAUt afPtYknolojI aYNz iPAUcr mYnyjmYNt trYNzj dysihXog nfl ieMtrnYsLnl pSjfbI cYNbr Pfrsrils ieMzstrIjL vloN krvfey sqvyN pSjfbIprvfsI idvs df AudGftn kridaF AunHF ikhfik pSjfb mfnvI vsIilaF dy hunr nUM qrfsLxleI ivsLv dy pRmuwK kyNdr vjoN AuBiraf hY aqyprvfsI BfrqIaF nUM rfj ivc invysL krky ies hunr qoN lfBAuTfxf cfhIdf hY.

AunHF ikhf ik mfnvI sroqF nUM ivksq krn leI pSjfbvwzI pwDr ‘qy invysL kr irhf hY. AudXog nUM imafrI mfnvIsroq muhweIaf krvfAux leI ieMzIan ieMsIicAUt afP tYknolojIropV ivKy pihlF hI klfsF sLurU ho cuwkIaF hn. Aup muwK mSqrIny ikhf ik ivsLv pwDrI ieMzIan skUl afP ibjns dI sQfpqIkr leI hY qy biTMzf ivKy kyNdrI XUnIvristI aqy aSimRqsrivKy ivsLv pwDrI XUnIvristI sQfipq ho rhIaF hn. prvfsIBfrqIaF nUM sLFqI, KusLhflI aqy sdBfvnf dy dUq dwsdy hoeyAunHF ikhf ik afAuNdy smyN ivc Bfrq ivsLv dI iek afriQksLkqI bx jfvygf. prvfsI BfrqIaF nUM buinafdI ZFcf muhweIafkrfAux df vfadf krdy hoey AunHF ikhf ik ivsLv pwDrI sVksMprk pYdf krn aqy hvfeI sMprk leI keI pRfjYkt sLurUkIqy gey hn. ibjlI dy Kyqr ivc rfj nUM vfDU ibjlI vflf sUbfbxfAux leI keI pihlkdmIaF kIqIaF geIaF hn. rfj ivccfr nvyN Qrml plFt sQfpq kIqy jf rhy hn. prvfsI BfrqIqy kYnyzf dI pfrlImYNt dy mYNbr gurbKsL isMG mwlI ny ikhf ikivdysL jfx vfly nOjvfnF nUM pysLyvrfnf mfihr bxfAux dI loVhY qF hI Auh ivdysLF ‘c sPl ho skxgy. nOjvfnF nUM ies leIjfgrUk krn dI loV hY qy ies mfmly ivc mIzIaf aihmBUimkf inBf skdf hY. ieMtrnYsLnl pSjfbI cYNbr Pfr srivs

ieMzstrI dy jnrl skwqr aqy idvs dy muwK pRbMDk zf[gulsLn sLrmf ny idvs bfry jfxkfrI idwqI. pSjfb dy aYzvokytjnrl aYc[aYs[mqyvfl ny prvfsI BfrqIaF nUM msly hwl

krvfAux ivc sihXog dyx df Brosf idqf.brqfnIaf qoN prvfsI BfrqI zf[ Bgq isMGmwkV ny ikhf ik ijnI dyr qk prvfsIaF dIaFjfiedfdF ‘qy kbijLaF dI smwisaf jfrI rhygIAunI dyr qwk prvfsI pUMjI invysL leI awgynhIN afAuxgy.

aml nhIN qF sMmyln df kI lfB-pRvfsI : lMGI 23 jnvrI nUM hotl mfAUNtivAUivc izptI muwK mSqrI s[ suKbIr isSG bfdl,aYn[afr[afeI[ mSqrI s[ syvf isSG syKvF,

muwK skwqr aqy hor sInIar aiDkfrIaF dy sfhmxy sqvyNpRvfsI idvs mOky do pRvfsI pSjfbIaF ny AuWcI-AuWcI duhfeIidwqI ik hr sfl ieho-ijhy smfroh ivKfvy leI kIqy jFdyhn ijnHF df iswtf kuJ vI nhIN inkldf. kYnyzf vfsI jI[isSG aqy ieSglYNz qoN afey aYm[ isSG ny apxI sIt AuqyKVy ho ky puiCaf ik ipClI vfrI qfj hotl ivc hoey pRvfsIidvs mOky ley PLYsilaF df kI bixaf qF aSqrrfsLtrIpSjfb cYNbr PLfr srivs ieSzstrI jQybMdI dy krqf-Drqfmyjr gulsLn aqy isSGfpur qoN afey s[ krm isSG Tukrflny iek do dlIlF dy ky ienHF pRvfsI pSjfbIaF nUM sLFq krndf Xqn kIqf. pSjfb dI jvfnI nUM srb-klf smrwQ bnfAuxdy ierfdy nfl sMmyln ivc Bfg lYx afey 100 dy krIbpRvfsI pSjfbIaF dy jjLbfq nUM hlUixaf igaf aqy srkfrIqy gLYr-srkfrI aiDkfrIaF ny lMby-cOVy aSkVy dy ky ivdysLFivc nOkrIaF dy cMgy mOikaF bfry aqy pSjfb aSdr vI AudXogDMidaF nUM sLurU krn dI qPLsIl idqI. vwzy hfl aSdr bYTybhuqy pRvfsI pSjfbIaF ny isLkfieq kIqI ik jlMDr siQqaYn[afr[afeI[ sBf kol koeI sLkqI nhIN hY aqy pSjfb ivcsUbf srkfr bdlx nfl cwl rhy jLmIn-jfiedfd dy JgVynvF moV lY jFdy hn. AunHF df ros sI ik kroVF rupey KLrc kyapxy vqn ivc jfiedfd KLrIdx df koeI PLfiedf nhIN ikAuNikafey idn JgVy inbyVnf AunHF dy vws df rog nhIN.

pRvfsIaF leI kimÈn giTq kIqf jfvygfpRgqI ‘c ihwsydfr bxn df mOkf imlxf

cfhIdf hY.AunHF ikhf ik ies sbMDI

Auh pMjfb puils dy zI jI pI qymuwK mMqrI pRkfÈ isMG bfdlnfl ivcfr kr cuwky hn qy muwKmMqrI jld ies sUcI dI muVsmIiKaf dI mMg ƒ lY ky kyNdrIgRih mMqrI qy pRDfn mMqrI nuM

vI imlxgy. ies dOrfn mMqrI ny aYlfnkIqf ik pMjfb dI mIzIaf nIqI df aYlfn13 apRYl qwk kr idwqf jfvygf. AunHFdwisaf ik mIzIaf nIqI sbMDI kyNdrsrkfr qoN kuJ hdfieqF vI afeIaF hn.

kOmFqrI kbwzI iKzfrI doBrfvF dI hfdsy c mOq

hMbVf:aSqrrfsLtrI kbwzI iKzfrIdo sky BrfvF dI ipSz BwTfDUhf lfgy sVkhfdsy ‘c mOq ho geI hY. muwlFpur lfglyipSz ghOr dy do kbwzI iKzfrI BrfprmjIq isMG (26) aqy kulivMdr isMG(22) puwqr jgdyv isMG bIqy idnIN afpxydosq gYrI dy motr sfeIkl ‘qy svfr hoky hMbVF qoN awbUpurf ipSz jf rhy sn ikqyjL rPLqfr skfrpIAu gwzI AunHF dy motrsfeIkl ivc af vwjI. ies jbrdsq twkrivc dovF dI mOky ‘qy mOq ho geI.

prvfsI lfiVaF vloN CwzIaF kuVIaF dy mfmly gMBIr bxy

suKbIr vloN prvfsIaF nUM invysL krn df swdf

sKq kfnUMnF dy nfl nfl smfijk qy Dfrimk pihl kdmI jLrUrI

Page 9: isafsq ivc isafxy aqy buDImfn lok nhIN af rhy: zf[ mnmohn isMGloVINdy kdm AuTfAux leI vcnbwD hY.’’ ... gpOV sMK aYlfnidaF ies dy dfavy nUM korI bkvfs afiKaf hY. aKLbfr ny ies dfavy

sfl 11 aMk 5 pMjfb tfeImjL 30 jnvrI 2010 (9)

isLkfgolYNz dy sB qoN vwzy gurduafrf pYlftfeIn ivc awjklH pRbMDk kmytIvloN lfiebryrI, joVf-Gr, bfQrUm qy kuJ kmiraF dI AusfrI df kMm krvfieafjf irhf hY ijs nUM sMgq dy dsvMD nfl imQy smyN ‘qy mukMml kIqy jfx dI afspRgtfeI jf rhI hY.

gurduafrf pYlftfeIn df pRbMD clf rhI iswK irlIjIas susfietI dy mOjUdfpRbMDkF ny iek hor AusfrI pRfjYkt ivAUNiqaf hY ijs qihq gurU mhfrfj dy suK-afsn df kmrf, aKMz pfT leI iek alwg kmrf, iek Cotf hfl qy gurU Gr‘qy guMbd lfAux dI Xojnf iqafr kIqI geI hY. awj qwk keI pRbMDk kmytIaFafeIaF qy geIaF pr iksy ny vI gurU mhfrfj leI KuwlHf qy vwzf suK-afsnkmrf bxfAux df Auprflf nhIN kIqf. ies vyly jo kmrf hY Auh bhuq Cotf hY ijsivc iek qKLqpos ijhf plMG hY. ies Aupr aqy PwitaF Aupr gurU mhfrfj dy10-12 srUp rwKy hoey huMdy hn. iesy kmry ivc hI aKMz pfT rwKy jFdy hn,rumfilaF leI iek vwzI almfrI hY aqy ipClI kmytI ny iesy hI kmry ivciek ilPt vI lgf idwqI sI. sMgq vloN suwK-afsn df vwzf kmrf bxfAux dIvfr vfr bynqI kIqI jf rhI sI. pr iksy vI pRbMDk kmytI ny ies pfsy iDafnnf idwqf. mOjUdf kmytI ny ies pfsy vwl kdm cuikaf hY.

nvyN AusfrI pRfjYkt leI jo izjLfien AulIikaf igaf hY Auh bhuq suMdr hY.mihj DVybMdI aqy eIrKfvs kuJ iDrF vloN ies pRfjYkt dy rfh ivc aiVkyzfhux dI koisLsL kIqI jf rhI hY. ienHF eIrKflU lokF vloN sMgqF dy GrF ivcbynfmI icwTIaF vI pfeIaF geIaF hn ijnHF ivc ies pRfjYkt dy rfh ivcaiVkf pfAux leI bhfny GVy gey hn. aKbfrF ivc iek iDr vloN jo iesLiqhfrCpvfieaf igaf hY Aus nUM vI gOr nfl vfcx dI loV hY. jy iDafn idwqf jfvy qFies iesLiqhfr ivc ijhVy svfl AuTfey gey hn AunHF dy jvfb Kud-bKud hIiml jFdy hn. ienHF lokF ny afp hI aijhI hflq pYdf kr idwqI aqy iPr iehkihMdy hn ik borz apMg hY. koeI puwCy ik asqIPf dyx vfly mYNbrF nUM Auksfieafaqy vrglfieaf iks ny hY? qwQF nUM pRsMg nfl qoV ky pysL kIqf igaf hY.

sfzI sMgqF dy crnF ivc bynqI hY ik iksy vI pfrtIbfjLI aqy DVybMdI qoNAupr AuT ky gurU gRMQ sfihb jI leI sohxy suK-afsn kmry aqy aKMz pfT leIkmry dI AusfrI ibnf dyrI qoN hoxI cfhIdI hY. gurU mhfrfj afp ikrpf krdf hYaqy gurU Gr dy kfrj hmysLf ibnf rukfvt nypry cVHdy hn.

sfD sMgq jI afp nfl iek hor gwl sFJI kr leIey. kuJ mnmuK lokF vloNDVybMdI ivc pY ky ieh pRcfr kIqf jFdf irhf hY ik gurduafrf sfihb jfeIeyjLrUr pr gurU gRMQ sfihb awgy zflrF df mwQf nhIN tykxf qF ik mOjUdf kmytI kolgurU Gr dy Krcy leI pYsf nf afvy, koeI nvIN AusfrI nf kr skx. iPr votF vylypRcfr kIqf jfeygf ik pMQk slyt dI kmytI vfly kuJ nhIN kr sky, sgoN krjLfcVHf gey hn. sMgq smJ skdI hY ik ienHF mnmuKF dI soc ikQy KVHI hY? kI gurUGr gurU awgy mwQf tykdy hoey asIN mfieaf iksy pRbMDk kmytI jF iksy gRMQI nUM Bytkrdy hF jF afpxy gurU nUM? gurU awgy mfieaf asIN gurU dy idwqy ivcoN hI Bytf krdyhF. gurU dy kMm kuJ iek lokF dI mfieaf dy nfl nhIN smucI sMgq dy dsvMD nflcldy hn.

sMgq dI jfxkfrI leI dwsxf cfhuMdy hF ik gurU ny aijhI ikrpf kIqI hY iksuK-afsn dy kmry dI syvf ieko pirvfr ny afpxy ijLMmy lY leI hY. nvyN AusfrIpRfjYkt nUM mukMml krn leI mfieaf dI hor loV pvygI. afE, afpF sfry rl kyhMBlf mfrIey. mOjUdf pRbMDk kmytI df sfQ deIey qF jo ibnf koeI krjLf ilaFhI ieh AusfrI pRfjYkt nypry cVH jfvy. bysLk aprYl ivc hox vflI cox ivc nvyNsyvfdfr vI af jfx qF AunHF nUM vI sMgq vloN BrvF sihXog idwqf jfvy.

sfD sMgq dy crnF ivc ieh vI bynqI hY ik kfmryzI soc vfly lokF nUM gurUGr dy nyVy nf lwgx deIey aqy gurU df BYa mMnx vfly iswKF nUM hI awgy lY kyafeIey. Buwl cuwk leI gurU rUp sMgq qoN iKmf dy jfck hF.

mwKx isMG klyr aqy suKivMdr isMG igwl

Ç ÅÆ siqgur pRsfid.. Ç

gurduafrf pYlftfeIn df nvF AusfrI pRfjYkt

aSimRqsr: ih Md U jQyb MdIafr[aYs[aYs[ ny iek vfr muV iswKF dIvwKrI pCfx ‘qy ieqrfjL df pRgtfvf kIqf.ieh pRgtfvf afr[aYs[aYs[dI vYbsfeIt‘qy pfey gey lyK ivc kIqf igaf hY, ijsdf iswK jQybMdI dl Kflsf ny ivroDpRgtfieaf hY. afr[aYs[aYs[dI vYWbsfeIt‘qy rmfkFq iqvfVI dy nF hyT drj ieslyK ivc sRI iqvfVI ny dwisaf ik Auhafr[aYs[aYs[ dy pRcfrk hn aqy bIqysmyN ivc Auh do idn leI sRI hirmSdrsfihb ivKy afey sn.

AunHF sRI hirmSdr sfihb dI XfqrfnUM aBuwl Xfd krfr idwqf aqy ies QF dIrUhfnI sLoBf df guxgfn vI kIqf. AunHFdwisaf ik do idn dI ies Xfqrf dOrfnAuh cfr vfr sRI hirmSdr sfihb dydrsLnF leI gey. AunHF keI vfr kVfhpRsfid vI ilaf pr Auh sRI gurU rfmdfslMgr qoN ibnF lMgr CikaF hI vfps afgey ikAuNik lMgr dIaF sbjLIaF ivcipafjL aqy lsx dI vrqoN kIqI hoeI sI,jo ihMdU Drm muqfibk sLfkfhfrI vsqFnhIN hn. Ausny ienHF donF cIjLF dI vrqoN‘qy ieqrfjL vI pRgtfieaf. Ausny ikhf

sMG vloN iswKF dI vwKrI pCfx `qy ieqrfjLik gurbfxI dy kIrqn dOrfn Ausny sLbdFivc keI vfr rfm, goivMd aqy isLvf dfnF vI suixaf. AunHF ikhf ik jdoN gurU nyieh nF Aucfry hn qF iswK kOm afpxyafp nUM ikAuN vwKrI kOm aqy Drm dwsrhI hY. Ausny iliKaf ik jdoN gurbfxIivc ieh sfry nF hn qF iswK ienHFdyviqaF nUM mSdr ivc pUjx qoN ikAuNkqrfAuNdy hn. Ausny iliKaf ik iswKBfeIcfrf rfm jnm BUmI aSdoln aqyikRsLn jnm BUmI nUM mukq krfAux ivcikAuN nhIN sihXog dy irhf.

Ausny iswK ajfieb Gr ivc sMqjrnYl isMG iBMzrFvflf aqy hor sLhIdFdIaF lwgIaF qsvIrF ‘qy vI ikMqU kridaFikhf ik ienHF nUM iks afDfr ‘qy sLhIdkrfr idwqf igaf. ies ajfieb Gr dfnF iswK ajfieb Gr dI QF ‘qy sLhIdgYlrI rwKxf cfhIdf hY. Ausny sLRomxIkmytI aqy sRI akfl qKLq sfihb nUM apIlkIqI ik lMgr Gr ivc iqafr kIqIaFjFdIaF sbjLIaF ivcoN ipafjL aqy lsxdI vrqoN nUM bMd kIqf jfvy aqy ajfiebGr ivc lwgIaF sMq iBMzrFvflf aqyhornF dIaF qsvIrF nUM htfieaf jfvy.

ies sbMD ivc dl Kflsf dy skwqrjnrl kMvrpfl isMG ny ikhf ikafr[aYs[aYs[dI vYbsfeIt ‘qy pfey geyies lyK qoN AusdIaF iswK ivroDI BfvnfvFspwsLt jLfihr huMdIaF hn. AunHF ikhf iklyKk ny afpxy lyK rfhIN iswK aqymusilm BfeIcfry ivc vI qryV pfAux dfXqn kIqf hY. ies mfmly ivc AunHF sRIakfl qKq sfihb, sLRomxI kmytI aqyakflI dl nUM vI afpxI siQqI spwsLtkrn leI ikhf hY.

afr[ aYs[ aYs[ nUM qfVnf :sRI akfl qKLq sfihb dy jQydfr igafnIgurbcn isMG ny sMG pirvfr dI vYbsfeIt‘qy zf[ rmfkFq iqvfVI vloN iswK Drmbfry kIqIaF geIaF itwpxIaF df gMBIrnoits lYNidaF ikhf ik Auh afpxI bjrglqI dI qurMq muafPI mMgx aqy BivwK‘c XkInI bxfAux ik aijhI GtIafbyhUdf hrkq dobfrf nhIN kIqI jfvygI.ies dOrfn sLRomxI gurduafrf pRbMDkkmytI dy pRDfn sLRI avqfr isMG mwkV nUMvI afr[ aYs[ aYs[ nUM aijhIaF hrkqFqoN bfj afAux leI ikhf.

ies dOrfn sI pI afeI dy zf[ joigMdridafl ny akfl qKq dy jQydfr nUM apIlkIqI ik Auh nsLIly pdfrQF dI smwgilMgkrn vfilaF iKlfP sKq kfrvfeI krndy nfl nfl smfjk bfeIkft dy afdysLjfrI krn. KwbIaF iDrF vloN kIqy gey rosmujLfhry nUM Aucy pul ‘qy sMboDn kridaFzf[ joigMdr idafl ny ikhf ik jQydfr akflqKq Dfrmk qOr ‘qy nsLIly pdfrQF dIsmwgilMg rokx leI jnqk qOr ‘qyhukmnfmf jfrI kry ik aijhy smfj ivroDIansrF df bfeIkft kIqf jfvy. AunHF ikhfik bVy aPsos dI gwl hY ik do-do arb dIhYroien sVkF ‘qy qurI iPrdI hY qy srkfrmUk drsLk bx ky vyK rhI hY.

cfhl nUM 7 idnF dI kYdcMzIgVH:pSjfb qy hirafxf hfeI

kort ny 20 jnvrI nUM sfbkf muwK mSqrIamirMdr isMG dy mIzIaf slfhkfrBrqieMdr isMG cfhl nUM mfxhfnI mfmly‘c swq idn dI sfDfrn kYd aqy iek lwKrupey df jurmfnf Toikaf hY jdik cfhlny ‘ibnF sLrq muafPI’ leI apIl kIqIsI.

ijLkrXog hY ik cfhl dy lVky dIzI[aYs[pI[ vjo inXukqI dy mfmly nUMcuxOqI idwqI geI. krIb awT mhIny pihlFcfhl iKLlfPL adflqI kfrvfeI ivcivGn pfAux aqy Kyz ivBfg df irkfrzadflq ivc pysL krn qoN rokx df mfmlfdrj kIqf igaf sI. hfl dI GVI iehsjLf 90 idnF leI awgy pf idwqI hY. iesqoNielfvf iek lwK rupey hukmF dI kfpIimlx dI qrIk qoN do hPiqaF dy ivc-ivc AuWc adflq dI lIgl srivs kmytIkol jmHF krfAuxy pYxgy.

qfrf sMDU nUM dUjf ivafhkrfAux dy dosL ivc sjLf

cMzIgVH:ieQoN dI iek adflq nyisafsqdfn qfrf isMG sMDU nUM do ivafhkrfAux dy dosL hyT zyZ sfl dI dUhrIsjLf kIqI hY. XU[tI[dI vDIk cIP juzIsLlmYijstryt aSsLul byrI ny 20 jnvrI nUMieh PYslf suxfieaf.

adflq ny muljLm dI jmfnq mnjLUrkridaF AuprlI adflq ivc apIl krndf mOkf idwqf hY. qfrf isMG sMDU dI pqnIkMvljIq kOr ny meI 2004 ivc aOrqFivruD aprfD sLfKf ivc iek isLkfieqdy ky sMDU Auqy BuipSdr kOr nF dI iekhor aOrq nfl ivafh krfAux df dosLlfieaf sI. muljLm ivruD qPqIsL krnipwCoN cMzIgVH pulIs ny afeI[pI[sI[dIDfrf 406, 498 aqy 494 ey-qihq prcfdrj kr ilaf.

aMimRqsr:nfrkoitks sYl vloN 21jnvrI nUM do qskrF ƒ 28 iklo hYroiensmyq kfbU kIqy jfx df smfcfr imilafhY. styt apRyÈn sYl pMjfb iekfeIaMimRqsr dy aiDkfrI qy aYsaYspI pvnkumfr rfey ny dwisaf ik sfƒ gupq sUcnfimlI sI ik kuJ qskr idwlI ƒ hYroienByjx dI iqafrI ivc hn. AunHF dwisafik iesy dOrfn sfzI tIm ny cOksIvrqidaF aMimRqsr-jlMDr jI tI roz‘qy jlMDr bfeIpfs ‘qy siQq hfeIvyajMkÈn rYstorYNt nyiVEN 2 qskrF ƒ 28iklo hYroien smyq kfbU kr ilaf.

aYs aYs pI ny dwisaf ik PVI geIhYroien dI kOmFqrI bfËfr ivc kImq 140kroV bxdI hY. igRÌqfr kIqy gey ienHFqskrF dI ÈnfKq rijMdr isMG ibwtU ipMzcogfvF-lopoky Qfxf ieslfmfbfd aqybljIq isMG vfsI aYm-105 hrI ngr,GMtf ngr, nvIN idwlI vjoN hoeI hY. aYsaYs pI anusfr kiQq mujrm bljIq isMGtvyrf gwzI ƒ clf irhf sI, ijs ‘coN hYroiendy pYkt brfmd kIqy gey hn. bljIq isMGdf ipAu vI hYroien df qskr hY, jo iqhfVjylH ivc nËrbMd hY. ibwtU ny hYroien afpxysfQI bljIq rfhIN idwlI splfeI krnI sI.

140 kroV dI hYroien brfmd

jlMDr : ‘84 ‘c hoey iswKkqlyafm ivruD ipCly 25 sflF qoNiensfÌ dI lVfeI lV rhy suprIm kortdy sInIar vkIl aYc aYs PUlkf nydwisaf ik AunHF idwlI hfeIkort ivc irwtdfier krky mMg kIqI hY ik ijvyN gujrfqdMigaF dy mfmly dI dyK-ryK leI suprImkort ny iek kmytI bxfeI hY, Ausy hIqrË ‘qy ‘84 dy dMigaF bfry vI kmytIbxfeI jfvy.

dwsxXog hY ik aYc aYs PUlkf qy

curfsI dy dMigaF bfry kmytI bxfeI jfvyaYzvokyt nvikrn isMG 23 jnvrI nUMiewQy pMjfb pRYs klwb ivc pwqrkfrF nflgwlbfq kr rhy sn. AunHF ikhf ik ‘84dy iswK kqlyafm bfry idwlI hfeI kortivc ijs kmytI ny irwt dfier kIqI hY,Aus ‘c kuldIp neIar, idwlI hfeIkortdy sfbkf cIÌ jsits rijMdr swcrvrgIaF ÈÉsIaqF Èfml hn. AunHF sIbI afeI ‘qy inÈfnf sfDidaF ikhf ik sIbI afeI awj vI swjx kumfr vrgy kiQqdoÈI dI aiswDy ZMg nfl hmfieq kr rhI

hY. AunHF mMg kIqI ik ies mfmly ivcsI bI afeI dI QF ivÈyÈ srkfrI vkIlKVHy kIqy jfx, ikAuNik aijhI styj ‘qyaf ky sI bI afeI ‘qy Brosf nhIN kIqfjf skdf.

AunHF ikhf ik ZfeI dhfky ho geyiensfÌ leI lVfeI lVidaF, pr huxies kys dI roËfnf suxvfeI hoxI cfhIdIsI. suprIm kort dy sInIar vkIlaYcaYs PUlkf anusfr Auh dMigaF dydoÈIaF ƒ sËfvF idvf ky hI dm lYxgy.

Page 10: isafsq ivc isafxy aqy buDImfn lok nhIN af rhy: zf[ mnmohn isMGloVINdy kdm AuTfAux leI vcnbwD hY.’’ ... gpOV sMK aYlfnidaF ies dy dfavy nUM korI bkvfs afiKaf hY. aKLbfr ny ies dfavy

sfl 11 aMk 5 pMjfb tfeImjL 30 jnvrI 2010 (10)

pMjfb tfeImjL ibAUronvIN idlI: afstRylIaf ‘c BfrqIaF ‘qy ipCly

sfl hmilaF df jo islislf sLurU hoieaf, Auh rukxdf nF nhIN lY irhf. BfrqI ividafrQIaF aqy AuQykMm krn vfly BfrqIaF ‘qy hux qk 26 qoN ijaLfdfnslI hmly ho cuwky hn. ies smyN afstRylIaf dyvwK-vwK ivwidak adfiraF ‘c lgBg 97000BfrqI ividafrQI iswiKaf hfisl kr rhy hn aqykeI pRvfsI BfrqI AuQy vwK-vwK kfrobfrF ‘c lwgyhoey hn.

ipCly idnIN luiDafxf dy iniqn grg aqy nfBfdy rxjoD isMG dIaF AuQy hwiqafvF hoeIaF hn. ajyienHF hwiqafvF dI gUMj rukI vI nhIN sI ik 22 jnvrInUM afstRylIaf dy ibRsbyn ‘c iek hor BfrqI nOjvfnnUM Pon bUQ ‘qy Pon krdy smyN hmlfvrF ny luwt ilaf.ibRsbyn ‘c hI iek BfrqI tYksI zrfeIvr nfl vImfr-kutfeI krky Aus dI kfr df sLIsLf qoV idwqf.AuQyBfrqI nOjvfnF ‘qy kIqy jf rhy hmilaF ‘qy Bfrqsrkfr ny keI vfr zUMGI icMqf pRgtfeI hY. ies ‘qyafstRylIaf dy pRDfn mSqrI kyivn rUz keI vfrBrosf dy cuwky hn ik afstRylIaf ‘c BfrqIividafrQIaF qy hornF BfrqIaF dI surwiKaf dyivafpk pRbMD kIqy jfxgy pr iesdy bfvjUd hmlyrukx ‘c nhIN af rhy.

afstRylIaf srkfr, AuWQoN dy aiDkfrI qy pulsienHF hmilaF nUM nslI hmly mSnx qoN ienkfr krdyrhy hn pr jdoN ienHF dy ivroD ‘c BfrqI ividafrQIaFny mYlborn qy isznI ‘c mujLfhry kIqy, AudoN AuQykuJ hlcl jLrUr hoeI. Bfrq srkfr dI pRqIikiraf`qy ienHF nslI hmilaF ivruD Bfrq ‘c pRgtfey jfrhy lok-roh aqy mIzIaf ‘c kIqI jf rhI aflocnf‘qy afstRylIaf dy iemIgRysLn mSqrI ikRs ievFs nyipCly idnIN ieh kih ky hYrfn kr idwqf ik ‘‘Bfrq‘c ienHF hmilaF nUM lY ky mIzIaf vloN jnUMnPYlfieaf jf irhf hY.’’ ikRs ievFs dy ies ibafn‘qy BfrqI mIzIaf ‘c qF pRqIikiraf hoxI hI sI,iesdy nfl hI ivdysL mSqrI aYWs[aYWm[ ikRsLnf ny vIjLordfr sLbdF ‘c ikhf ik ‘‘afstRylIaf dy ijLMmyvfrKyqrF nUM aijhy ibafn nhIN dyxy cfhIdy. AuQy rihx

afstRylIaf `c hmly `qy Bfrq srkfr df TMzf pRqIkrm

vflI BfrqI ividafrQIaF dI surwiKaf leI AuQoN dIsrkfr nUM Tos pRbMD krny cfhIdy hn.’’ hux afpxyipCly ibafn dy Ault ikRsLnf ny ieh kih ik sfiraFnUM hYrfn kr idwqf ik ‘‘afstRylIaf ‘c ho rhyhmilaF nUM mIzIaf ijLafdf qUl dy irhf hY.’’ jdikivdysL rfj mSqrI sLRImqI pRnIq kOr ny ikhf ik‘‘afstRylIaf ‘c BfrqIaF ‘qy hmly POrn bMd hox.jy aijhf nf hoieaf qF afstRylIaf nfl sfzy sMbMDKrfb ho skdy hn.’’ iesdy nfl hI ivdysL mSqrflydy sInIar bulfry sLRI ivsLnUM pRkfsL df vI iehI kihxfhY ik ‘‘BfrqIaF ‘qy hmly rokx leI afstRylIafsrkfr nUM hor sKq kdm cuwkxy cfhIdy hn.’’ ivdysLmSqrfly dy ienHF cotI dy ivakqIaF dIaF vwK-vwKbolIaF nfl afstRylIaf ‘c rih rhy BfrqIividafrQIaF aqy pRvfsIaF ‘qy ho rhy hmilaF dfkys hr hflq ‘c kmjLor hI hovygf. afstRylIafsrkfr dy cotI dy ivakqIaF nUM vI ieh kihx df

mOkf iml jfvygf ik Auh BfrqI mIzIaf vloNafstRylIaf ‘c ho rhy hmilaF dIaF KbrF nUM qUldyx dI jo gwl kih rhy sn, Aus dI pusLtI BfrqIivdysL mSqrI ny Kud kr idwqI hY. Xfd rhyafstrylIaf dy mYlbOrn Èihr ‘c 25 sflf iekBfrqI tYksI zrfeIvr ƒ inÈfnf bxfAux vfly joVydIaF qsvIrF puils ny hfl hI ivc jfrI kr idwqIaFhn. puils df kihxf hY ik hmly dy nslI hox df

pRnIq kOr qy pRDfn mMqrI ruwz

astrylIaf dy pRDfn mMqrI ny aPsos jLfhr kIqfkoeI sbUq nhIN imilaf.

smfcfr eyjMsI ey pI pI muqfbk pIVq ny Gtnfdf ibAUrf idMidaF dwisaf ik Auh bIqy ÈnIvfr ƒirËvIar dy smrihl hotl ‘qy ruikaf hoieaf sI.iesy dOrfn krIb 1[25 vjy 5 afstrylIafeI lokFny Aus ƒ cwlx leI ikhf. tYksI zrfeIvr ny vwDsvfrIaF iljfx qoN ienkfr kr idwqf aqy isrÌiek joVy ƒ hI tYksI ‘c ibTfieaf. puils muqfbkafstrylIafeI mihlf afpxy dosqF ƒ tYksI ‘cnf ibTfAux qoN bhuq nrfË sI. iesy kfrn plYNtIroz ‘qy mrd svfrI ny BfrqI tYksI zrfeIvr dIkuwtmfr kIqI aqy Aus qoN bfad ieh joVf AuQoNPrfr ho igaf.

ieQy ieh vI ijLkrXog hY ik sRI ikRÈnf ny bIqyÈnIvfr ƒ BfrqI tYksI zrfeIvr ‘qy hoey hmly ƒmMdBfgI Gtnf dwisaf sI. sRI ikRÈnf ny ikhf ikAunHF ƒ hmly dI sUcnf mIzIaf qoN hI imlI hY aqyieh bhuq hI mfVI gwl hY. lgfqfr afstrylIaf ƒkIqIaF apIlF aqy afstrylIaf vloN idvfeyBroisaF drimafn BfrqI ivdyÈ mMqrI ny sÉq ruÉapxfAuFidaF khf sI ik jykr smF rihMidaF iesqrHF dIaF GtnfvF nf rokIaF geIaF qF dohF dyÈF dyduvly sbMDF ƒ vwzf Éqrf ho skdf hY. sRI ikRÈnf nyikhf ik ho rhy hmilaF nfl dohF dyÈF dy iswiKaf qysYr-spftf AudXog ƒ vwzf Gftf pvygf aqy iesleI afstrylIaf ƒ cfhIdf hY ik Auh qurMq asrdfrkdm cuwky. afpxy pihly stYNz qoN pfsf vwtidaFkyNdrI mMqrI ny ieh sMkyq vI idwqf ik afAux vflysmyN ‘c BfrqI ividafrQIaF ƒ AuQy nf jfx dI slfhvI idwqI jf skdI hY.

mIzIaf vloN jdoN afstrylIafeI aiDkfrIaFvloN ieh hmly nslI nf hox sbMDI idwqy jf rhyibafnF vl ikRÈnf df iDafn idvfieaf igaf qFAunHF ikhf ik asIN mfmlf AuTf idwqf hY, hux kfrvfeIafstrylIafeI srkfr ny krnI hY. Xfd rhyafstrylIafeI pRDfn mMqrI kyivn ruwz ny ienHFhmilaF ƒ mMdBfgf dwisaf sI . AunHF ny Ëor idwqfik dUjy BfeIcfry dy sQfnk lokF qy ividafrQIaFiKlfÌ ihMsf dIaF GtnfvF ƒ ivafpk sMdrB ivcvyiKaf jfxf cfhIdf hY. sRI ruwz ny ikhf ikafstrylIaf ivc sfl 2009 dOrfn BfrqIaF iKlfÌihMsf dy lgBg 100 mfmly sfhmxy afey.

afstrylIaf dy mYlbOrn Èihr ivc BfrqIividafrQI iniqn grg dI 2 jnvrI ƒ hoeI hwiqafdI jFc puils ny dubfrf ÈurU kr idwqIhY. sInIar jFc aiDkfrI zyivzsnyar df kihxf hY ik Auh ies mfmlyƒ sulJfAux leI XqnÈIl hn. AunHFdf kihxf hY ik ieh jFc df iewk horpVfa hY aqy doÈI ƒ lwBx dI koiÈÈjfrI hY.

ibRsbyn `c BfrqI `qy hoey hmlysbMDI do igRÌqfr : ibRsbyn ivc BfrqInfgirk qy hoey hmly qy luwt dy sbMDivc afstrylIaf p u ils n y d oivakqIaF ƒ igRÌqfr kr ilaf hY,jdik iewk hor dI Bfl kIqI jf rhI hY.

iËkrXog hY ik ijhVy 25 sflf BfrqIividafrQI qy hmlf hoieaf, Aus dy nF df KulfsfnhIN kIqf igaf. dwsxXog hY ik BfrqI nfgirk

iniqn grg hwiqaf kFz dI jFc muV ÈurUvIrvfr dI rfq ƒ ibRsbyn dy dwKxI Kyqr ivcmYkgRygr ‘c iewk jnqk tYlIPon bUQ qoN tYlIPon

kr irhf sI q y iesy d OrfnafstrylIafeI hmlfvrF ny Aus dyisr `qy vfr kIqy aqy Aus df prsKoh ilaf sI. sQfnk mIzIaf ny ÉbridwqI ik ies Gtnf dy islisly ivciewk 15 sflf nfbflg aqy iewk 20sflf nOjvfn ƒ igRÌqfr kr ilaf igafhY. puils Aus hmlfvr dI Bfl krrhI hY, ijs ny BfrqI nOjvfn ƒ luwtxqoN pihlF Aus dy isr ‘c do vfr GsuMnmfry sn. puils sUqrF ny dwisaf iknfbflg lVky iKlfÌ bfl aprfD kfƒn

qihq kfrvfeI hovygI, jdik 20 sflf nOjvfn ƒibRsbyn dy mYijstryt dI adflq ivc pyÈ kIqfigaf.astrylIaf srkfr qy kOmFqrI dbfa vD irhfhY.

inAU Xfrk (pMjfb tfeImjLibA Ur o): nv Mbr 1984 d y is wKkqlyafm dy doÈIafˆ nUM sjLfvF idvfAuxleI muihMm clf rhI mnuwKI aiDkfrjQybMdI iswKs Pfr jsits ny vkIlfˆdf iek pYnl iqafr kIqf hY jo ieskqlyafm dy dosLIaF ivruD adflqF ivckysF dI pYrvI krygf.

pRYs nUM ieh jfxkfrI idMidafˆ iswKsPfr jsits dy kfnUMnI slfhkfr sRIgurpqvMq isMG pMnU, koafrzInytravqfr isMG pMnUM, mfstr muihMdr isMG,s[ brijMdr isMG brfV, s[ crnjIqisMG hrnfmpurI, s[ idlfvr isMG syKoˆ,s[ suKivMdr isMG iswDU aqy s[ bKÈIÈisMG sMDU ny dwisaf ik kfˆgrsI afgUjgdIÈ tfeItlr aqy swjx kumfr smyqsmUh doÈIafˆ iKlfÌ kys lVHn leI iswKsPfr jsits dy cIP kOˆsl s[ nvikrnisMG, mYzm ribMdf jOhn, mYzm ribMdfgrovr, mYzm kfmnf vohrf, aYzvokytsRI ky[aYs[ afhlUvflIaf aqy sRI ivkfsÈrmf nUM pYnl ivc ilaf igaf hY, jo iksI[bI[afeI[ adflq kVkVzuMmf, idwlIhfeIkort aqy suprIm kort ivc doÈIafˆiKlfÌ iswK kqlyafm dy pIVq pirvfrfˆdI qrPoˆ pyÈ hoxgy.

sRI pMnU ny dwisaf ik gvfhfˆ nUMadflq ivc ilafAux aqy pIVq pirvfrfdIafˆ smwisafvfˆ dy hwl leI s[ krnYl

isMG pIrmuhMmd dI agvfeI vflI aflieMzIaf iswK stUzYˆts PYzryÈn aqynvgiTq nvMbr 1984 iswK kqlyafmiensfP kmytI sMGrÈ krygI. afAux vflysmyˆ ivc iswKs Pfr jsits kfnUMnI qOr‘qy aqy Auprokq donoˆ jQybMdIafˆ jnqkqOr ‘qy iml ky sMGrÈ krngIafˆ.

iensfP kmytI giTq: iesy dOrfncMzIgVH qoN iek irport anusfr iswKkqlyafm dy pIVq pirvfrf leI lgfqfrsMGrÈ krn vfly pirvfrfˆ dy muKIafˆ nynvMbr 1984 iswK kqlyafm iensfPkmytI giTq krn df aYlfn kIqf hY. huxqwk dMgf pIVq kmytI vjo ivcrdy AuprokqpIVqfˆ ny spwÈt kIqf hY ik Auh dMigafˆdf nhIˆ blik iswK kqlyafm df iÈkfrhoey sn.

ies nv giTq kmytI dy 11 mYˆbrfˆny afl ieMzIaf iswK stUzYˆts PYzryÈndy pRDfn s[ krnYl isMG pIrmuhMmd dImOjUdgI ivc Aukq aYlfn kridaf spwÈtkIqf ik 31 akqUbr 1984 nUM ieMdrfgFDI dy kql qoN qurq ipCoN nvMbr 1984dy pihly hPqy dyÈ dI rfjDfnI idwlI smyq18 rfjfˆ aqy 110 vwzy Èihrfˆ ivc hoeyiswKF Auqy hmly iswK kqlyafm sI aqyies nUM idwlI dMigaF df nF dyxf srfsriswKF aqy iensfP nfl byiensfPI hY. iesmOky iekwly idwlI nhIN sgoN dysL Br ivciswKF nUM nslkusLI dy mnorQ nfl hmilaF

nvMbr 84 iswK kqlyafm dy doÈIafiKlfÌ vkIlf df pYnl iqafr

df insLfnf bxfieaf igaf sI.nyqfvfˆ ny ikhf ik srkfr ny igxI

imQI sfijÈ qihq ies iBafnk kfˆz nUMidwlI dMigaf df nfm idwqf qy mIzIey aMdrvI dMgf sPd hI vriqaf igaf, jdikaslIaq ivc ieh koeI dMgf Psfd nhIˆsI, blik iswKfˆ df XojnfbwD ZMg nflkqlyafm sI. AunHF iek mq ho ky ikhfik hux qwk asIˆ vI afpxy afp nUM dMgfpIVq susfietI hI ilKdy rhy, jdikasIˆ dMigafˆ df nhI ˆ, blik iswKnslkuÈI df iÈkfr hoey sI. jykr dMgyhoey huMdy qfˆ hor iPrikafˆ dy lok vImrny sn.

igafrF mYbrI kmytI ivc s[ rijMdrisMG sMGf, s[ suKjIq isMG, s[ kuMdnisMG, sRImqI kÈmIr kOr, s[ hrijMdrisMG, s[ amrjIq isMG, s[ suKdyv isMG,s[ ibwkr isMG, s[ krnYl isMG, s[ajIq isMG aqy s[ gurdIp isMG Èfmlhn.

kmytI mYNbrF ny ikhf ik Auh aflieMzIaf iswK stUzYˆts PYzryÈn dy pRDfns[ krnYl isMG pIrmuMhmd, iswKs Pfrjsits dy kfnUMnI slfhkfr s[ gurpqvMqisMG pMnU, sInIar aYzvokyt aYc[aYs[PUlkf aqy nvikrn isMG dy slfh mÈvrynfl hI cwlxgy aqy Auprokq cfrfˆ nUMiswK kqlyafm iensfP kmytI df muwKslfhkfr bxfieaf igaf hY.

nvIN idwlI:Bfrq dI agly mhInyhox vfly ivsLv kwp hfkI ivc numfieMdgImusLkl ivc pY geI hY, ikAuNik hfkIieMzIaf dIaF 7 PrvrI nUM hox vflIaFcoxF rfjsQfn hfeIkort dy stya afrzrkfrn iek vfr iPr rwd ho geIaF hn.kfnUMnI slfh qoN bfad hfkI ieMzIaf nUMcoxF rwd krn df hukm dyxvfly c ox aiDkfrIjI[aYs[mSzyr ny sMkyq idwqfik sLfied ivsLv kwp qoNpihlF coxF krvfAuxIaFsMBv nf hox. mSzyr ny ikhfik 7 PrvrI n U M c oxFkrvfAuxIaF sMBv nhIN hnqy mYnUM sLwk hY ik ieh ivsLvkwp qoN pihlF ho vI skxgIaF, ikAuNikhux sfry sMbMDq pwKF nUM 21 idnF df nvFnoits dyxf pvygf. qknIkI qOr ‘qy khFqF ivsLv kwp qoN pihlF coxF krvfAuxIaFsMBv nhIN hn. ies dOrfn sfbkf hfkIkpqfn pRgt isMG ny BfrqI ElMipk sMGdy pRDfn suryÈ klmfzI ‘qy hwlf bolidaFAunHF ƒ Kyz mfÌIaf krfr idwqf. pRgtisMG ny ikhf ik klmfzI iksy vI kImq‘qy hfkI ieMzIaf df pRDfn bxnf cfhuMdyhn, jdik sRI klmfzI ny AunHF dy ienHFdoÈF ƒ bybuinafd dwisaf.

pMjfb hfkI sMG dy skwqr pRgt isMGny rfjsQfn hfeIkort dy hukm AuprMq 7PrvrI ƒ hox vflI hfkI ieMzIaf dI cox

hfkI ieMzIaf dI cox muVaximwQy smyN leI mulqvI

ƒ mulqvI kIqy jfx ‘qy hfkI ieMzIaf ƒafVHy hwQIN lYNidaF ikhf ik ieh sBklmfzI dI sfiËÈ hY. AunHF mOjUdf hfkItIm dI qulnf kypIaYs igwl dy smyN vflItIm nfl kridaF ikhf ik hux hfkI tImdI hflq byhwd mfVI ho geI hY.

pRgt isMG ny doÈ lgfieaf ik sRIklmfzI aqy Aus dy hmfieqImhfrfÈtr hfkI sMG ‘qydbfa pfAux dy bfvjUdmhfrfÈtr qo N nfmËdgIhfsl krn ivc nfkfm rhyhn qy iesy kfrn AunHF iescox ƒ mulqvI krn df PYslfilaf hY. pRgt isMG ny ikhfik klmfzI ny ieh PYslf lY

ky iswD kr idwqf hY ik Auh vwzy KyzmfÌIaf hn, jo iksy vI kImq ‘qy afpxfdbdbf bxfey rwKxf cfhuMdy hn.

iesy dOrfn Kyz mSqrI aYWm[aYWs[igwl ny hfkI ieMzIaf dIaF coxF leI coxpRikiraf ‘qy svfl AuTfAuNdy hoey AunHF70-80 sfl purfxy rfj sMGF nUM afpxfsmrQn idwqf jo mfnqf pRikiraf ivruDadflq ivc jf cuwky hn. igwl ny ikhf ikmuMbeI qy kolkfqf vrgIaF sMsQfvF hnjo ipCly 70-80 sflF qoN lokqMqirk ZMgnfl cwl rhIaF hn. qusIN aYWP[afeI[aYc[dy iek rfj leI iek iekfeI dy hukm dIafV ivc kuJ nfvF nUM jfxbuwJ ky nhINhtf skdy.

Page 11: isafsq ivc isafxy aqy buDImfn lok nhIN af rhy: zf[ mnmohn isMGloVINdy kdm AuTfAux leI vcnbwD hY.’’ ... gpOV sMK aYlfnidaF ies dy dfavy nUM korI bkvfs afiKaf hY. aKLbfr ny ies dfavy

sfl 11 aMk 5 pMjfb tfeImjL 30 jnvrI 2010 (11)

jlMDr : ‘84 ‘c hoey iswK kqlyafm ivruDipCly 25 sflF qoN iensfÌ dI lVfeI lV rhy suprImkort dy sInIar vkIl aYc aYs PUlkf ny dwisafik AunHF idwlI hfeIkort ivc irwt dfier krky mMgkIqI hY ik ijvyN gujrfq dMigaF dy mfmly dI dyK-ryK leI suprIm kort ny iek kmytI bxfeI hY, AusyhI qrË ‘qy ‘84 dy dMigaF bfry vI kmytI bxfeIjfvy.

dwsxXog hY ik aYc aYs PUlkf qy aYzvokytnvikrn isMG 23 jnvrI nUM iewQy pMjfb pRYs klwbivc pwqrkfrF nfl gwlbfq kr rhy sn. AunHF ikhfik ‘84 dy iswK kqlyafm bfry idwlI hfeI kort ivcijs kmytI ny irwt dfier kIqI hY, Aus ‘c kuldIp

curfsI dy dMigaF bfry kmytI bxfeI jfvyneIar, idwlI hfeIkort dy sfbkf cIÌ jsitsrijMdr swcr vrgIaF ÈÉsIaqF Èfml hn. AunHFsI bI afeI ‘qy inÈfnf sfDidaF ikhf ik sI bIafeI awj vI swjx kumfr vrgy kiQq doÈI dI aiswDyZMg nfl hmfieq kr rhI hY. AunHF mMg kIqI ikies mfmly ivc sI bI afeI dI QF ivÈyÈ srkfrIvkIl KVHy kIqy jfx, ikAuNik aijhI styj ‘qy af kysI bI afeI ‘qy Brosf nhIN kIqf jf skdf.

AunHF ikhf ik ZfeI dhfky ho gey iensfÌ leIlVfeI lVidaF, pr hux ies kys dI roËfnf suxvfeIhoxI cfhIdI sI. suprIm kort dy sInIar vkIlaYcaYs PUlkf anusfr Auh dMigaF dy doÈIaF ƒsËfvF idvf ky hI dm lYxgy .

jiqMdr pnUMiswK pSQ iek vfrI iPr aDogqI dI lIhy pYNdf

jf irhf, jF iPr pfieaf jf irhf, njLr afAuNdf hY.Drm aqy isafsq nUM myl ky clfAux dy DfrnIaF nyies Drm ivc isafsq vI hwdoN bfhrIlY aFdI hY qy isafsq ivc iesnUM iewkmohry vjoN vrqxf vI afm gwl bxfidwqI hY. iksy sLihr dy iksy muwhly dIgurduafrf kmytI Auqy kbjLy leI vIrfjnIqk pYNqVybfjLI huMdI hY qy ijsdf ijwQy jLor cwly, Auh AuQy Drm dyarQ vI mn-mrjLI dy kwZI jFdf hY.nqIjy vjoN iswK pSQ, qy ies bhfnypSjfb vI, iewk hor Brf-mfr jMg vlvDdf njLr afAuNdf hY.

bhuq sfry muwdy ies vyly ivvfddf ivsLf bxy hoey hn, ijnHF ivcoN iewkqF nfnksLfhI kYlMzr df hI hY.sfhmxy af rhIaF sLRomxI gurduafrfpRbMDk kmytI dIaF coxF nUM iDafnivc rwK ky kmytI pRDfn ny afpxyinXukqI dfiqaF dy iesLfry Auqy ieskYlMzr nUM kuJ zyrydfrF dI mrjLImuqfbk soD idwqf hY. ijnHF zyrydfrFdI mrjLI pugfeI geI hY, AunHF df PyrvI XkIn nhIN ik bfdl akflI dldf sfQ dyxgy jF vwKrI iKcVI irMnHxqur pYxgy. dUjy pfsy bfdl DVy dy icrF dy joVIdfr,Kfs kr ky nfnksLfhI kYlMzr bhfny iswKI nUM sMsfrkqflmyl dy rfh pfAux dIaF cfhvfn mfzryt socdIaF JMzf brdfr isMG sBfvF vfly, mn motf kr kypurfxy ax-soDy kYlMzr dy pwK ivc zt gey hn.

srdfr pRkfsL isMG bfdl ny rfjnIqk jIvnivc bhuq sfry ipafdy vrqy qy iPr pfsy kr kyitkfey hn, pr sLRomxI kmytI df mOjUdf pRDfn avqfrisMG mwkV AunHF sBnF qoN vwKrf hY. Aus dI ‘mYN’ hIAus nUM itkx nhIN dyNdI. ijhVf koeI Aus nfloN vwKrIsoc pRgt kry, ieh AusnUM ieMj pfsy Dwk dyNdf hY,ijvyN Auh cwilaf hoieaf kfrqUs hovy. qfjLf imsflsuKdyv isMG BOr dI hY. Auh sLRomxI kmytI df jnrlskwqr hY. ipCly idnIN Ausny nfnksLfhI kYlMzr dysvfl AuWqy mwqByd pRgt kr idwqy, mwkV ny Aus nUMsLRomxI kmytI dI bwjt kmytI ‘coN vI bfhr kr idwqf.hUVH-mwq vI mwkV dI eynI hY ik KSnf cmfrf ipSz dymujLfiraF qoN jLmIn CuzfAux leI sLRomxI kmytI dItfsk Pors Byj ky Aus idn do iswKF nUM kql krvfidwqf, ijs idn sfry sMsfr dy iswK 1984 ivc mfrygey iswKF df sog mnf rhy sn. ieMj hI Ausny keIhor ivvfd vDf ky hflfq eyny ivgfV Cwzy hn ikaSimRqsr qoN afsnsol qwk iswKF df afpo ivc ByVhuMdf njLr afAuNdf hY.

iPr vI sB qoN vwzf mfmlf pRoPYsr drsLn isMGvloN dsvyN gurU sfihb bfry khy lPjLF bfry mwqBydFdf hY. pRoPYsr drsLn isMG dy khy hoey sLbdF nflsihmq qF asIN vI nhIN, hflFik dsm gRMQ bfryAusdIaF keI DfrnfvF aqy itwpxIaF TIk vI hn.sfzI smJ hY ik dsm gRMQ ivclIaF asLlIlkhfxIaF jF mnGVq kQfvF nUM gurU goibMd isMG jIdI ikRq nhIN mSinaf jfxf cfhIdf, pr Aus gRMQ nUMiewk vfiZEN rwd vI nhIN kIqf jf skdf, ikAuNikiswKF dI ardfs df afgfjL vI Ausy ivcoN imldf hY qycOpeI, svwXY aqy jfpu sfihb vI. jy pRoPYsr drsLn

ivafpk aMdrUnI duPyV vl vD rhy iswKF dy mOjUdf hflfqisMG dy socx-ZMg nfl sfry df sfrf dsm gRMQ rwdkr idwqf jfvy, iPr iswKF dI ardfs df mUl iksnUMmSinaf jfvygf? ies krky byhqr ieh hovygf ikies smuwcy gRMQ nUM AunHF iswKF dy hvfly kr ky ies

ivcly TIk pwK mSn ky bfkI lFBy kr idwqy jfx,ijhVy ies Kyqr dy mSny-pRmSny ivdvfn hox.

pRoPYsr drsLn isMG ny iek pRsMg dI ivafiKafkrdy smyN tplf KfDf qy kuJ df kuJ kih gey. eydFdy tply keI hornF nUM vI lwgy hn, ijnHF ny pRsMgnfloN kwt ky gurbfxI jF ieiqhfs dI ivafiKaf krndf Xqn kIqf hY. iPr vI ieh gwl bwjr kurihqF dyKfqy ivc afAuxI nhIN bxdI, ijs leI iksy nUMqnKfhIaf krfr dy ky iswKI ivcoN Kfrj kr idwqfjfvy, sgoN hr iswK dI ardfs ivc ‘awKr vfDf-Gftf Buwl cuwk-mfP krnf’ dy aDfr AuWqy mfmlfinbyV dyxf bxdf sI. ibnF vjHf qUl dyky hux iehmfmlf mOjUdf jQydfrF vloN akfl qKLq sfihb dyiewk sfbkf jQydfr nUM iswKI ‘coN Kfrj krn dy moVqwk pucf idwqf igaf hY.

asIN nhIN jfxdy ik afAuNdI 29 jnvrI dI pysLImOky pRoPYsr drsLn isMG bfry kI PLYslf ilaf jfvygf,pr ieh jfxdy hF ik AusnUM iswKI ‘coN Kfrj kIqyjfx qoN pihlF hI Ausdy iKLlfP hr hwQ-kMzf vriqafjfx lwg ipaf hY. ajnfly nyVy iewk ipSz ivc AusdfkIrqn pRogrfm srkfrI hukm nfl bMd krvf idwqfigaf. ieh hukm Aus pSjfb ivc idwqf igaf hY,ijwQy iswK jQybMdIaF dI agfAUN DmkI dy bfvjUdnUrmihl vfly bfby afsLUqosL df smfgm luiDafxysLihr ivc roikaf nhIN sI igaf qy puils dI surwiKafivc siqsMg krfAux dI ijLd kfrn hoey tkrfaivc iek ivakqI mfiraf igaf sI. bfbf ipafrfisMG Binafrf vflf hovy jF inrMkfrI hox, AunHF dyiKlfPL vI akfl qKLq qoN hukmnfmy jfrI kIqy jFdyrhy hn. asIN AunHF hukmnfimaF nUM TIk TihrfeyibnF ieh cyqf krvfAuxf cfhuMdy hF ik iewk vfrIAunHF nUM zrf lYx mgroN AunHF dy smfgm vI huxpuls qy srkfr dI srpRsqI hyT hoeI jFdy hn, prpR oPYsr drsLn isMG df smfgm rokx leImYijstrytI hukm jfrI krvfieaf jFdf hY. ieho nhIN,

Ausdy smfgm rokx leI huisLafrpur smyq keI QFakflI vrkrF nUM lfmbMd kr ky amn kfnUMn dI aijhIsiQqI pYdf kIqI jFdI hY ik pRsLfsn Ausy smfgm nUMbMd krvfAux df PLYslf krn leI mjbUr ho jfvy.

hux ieh gwl pSjfb qoN pwCmI bMgflqwk phuMc geI hY. afsnsol ivc pRoPYsrdrsLn isMG df smfgm rokx leI nObqhwQo-pfeI qwk dI vI afeI qy gfqry vflIikrpfn kwZy jfx qwk dI vI. puls nyvyly isr dKLl nf idwqf huMdf qF kVfhpRsLfd nUM Bog lfAux vyly Aus ivc PyrIjfx vflI ikRpfn ny iksy hwQoN iswK dfBog pvf dyxf sI. mwqBydF dy huMidaF vIafm krky ieh ikhf jFdf hY ik ivcfrFdI lVfeI lVnI hY, ijsmfnI nhIN, prsLRomxI kmytI dy pRDfn avqfr isMG mwkVny ies hmly nUM vI rwb dI rjLf krfr dyky jfiejL Tihrf idwqf hY. ieh Auho mwkVhY, ijs AuWqy kuJ idn pihlF hirafxyivc kuJ iswKF ny KfkI inwkr suwtI qFAuh ies nUM kfqlfnf hmlf kihky kfnUMnIkfrvfeI qy sKq sjLf dI mSg kr irhfsI. rwb dI rjLf sLRomxI kmytI dy pRDfndI mrjLI muqfbk qF nhIN cwldI. ijhVylok rwb dy ivsLvfsI hn, Auh qF ruwK dfpwqf ihwlxf vI rwb dI rjLf hI mSndy hn.jy ies Dfrnf nUM mSn ky cwlxf hY qF iPr

pRoPYsr drsLn isMG dy mUMhoN inkly, TIk jF glq,sLbd vI rwb dI rjLf kfrn hI inkly hoxgy. pRoPYsrdrsLn isMG Auqy hmly nUM rwb dI rjLf kihxf hY qFavqfr isMG mwkV Auqy hmly dI vfrI vI rwb CuwtInhIN sI igaf hoieaf, hirafxy vflf Auh hmlf vIrwb dI rjLf hI sI. afsnsol vflI Gtnf ipwCoN sbkiswKxy cfhIdy sn qy qxfa Gtfieaf jfxf cfhIdfsI, pr avqfr isMG mwkV qy Ausdy joVIdfr iesnUMhor vDfAux lwgy hoey hn, ijsdy nqIjy vjoN jy kwlH-

kloqr nUM pRoPLYsr drsLn isMG nUM scmuwc kuJ hoigaf, ieh AusdI ijLMmyvfrI qoN bc nhIN skxgy.

pSjfb df ieiqhfs gvfh hY ik eydF dIibafnbfjLI ny iewk vfrI akfl qKLq sfihb dy iewksfbkf jQydfr igafnI pRqfp isMG df kqlkrvfieaf sI. sMq hrcMd isMG lONgovfl vI iswKF dyafgU sn qy AunHF nUM vI ipSz dy gurduafry qoN ilaf kypSQ df lIzr AunHF ny hI bxfieaf sI, ijnHF ny luiDafxydy iewk muhwly ‘coN mwkV nUM ilaf ky murfqbf bKLisLafhY. rfjIv gFDI nfl pSjfb smJOqy Auqy shI pfAuxipwCoN sMq lONgovfl nUM pSQ df gdfr grdfinaf jfxlwgf qy iPr iewk idn sRI gurU gRMQ sfihb dI hjLUrI ivcardfs krdy vkq Aus nUM do iswK nOjvfnF ny golIaFmfr ky kql kr idwqf sI. mwkV sfihb Aus kmytI dypRDfn hn, ijhVI sMq lONgovfl nUM vI sLhId mSnI jFdIhY, qy Ausdy kfqlF dy kysF df Krcf vI dyNdI rhI hY.ieh vI sLfied ‘rwb dI rjLf’ hY.

[[[[pr ijhVy ‘rwb’ dI rjLf aSdr ies vylyavqfr isMG mwkV swqvyN asmfn Auqy iPrdy hn,Auhdy pRCfvyN hyT hor vI keI kuJ huMdf rihMdf hY.bIbI jgIr kOr vI kdy sLRomxI kmytI dI pRDfn bxIsI. jdoN Auh lfhI geI, AusnUM afpxy kIqy kMm vIKud igxfAuxy pey sn qy iksy ny DMnvfd df mqf vIpysL nhIN sI kIqf. eydF iewk idn mwkV sfihb nflvI hoxI hY. eyQy bVy pRDfn afey qy bVy gey, keI qFbyafbrU kr ky vI kUcy ‘coN kwZy jFdy rhy sn. AunHFsfiraF dy ieiqhfs aqy hsLr qoN vI Auh nhIN iswKxfcfhuMdy qy hflfq ieho ijhy bxf rhy hn, ijnHF AuWqyiewk iswK ieiqhfskfr df ieh kQn TIk bYTygf‘‘jfq goq isMGn kI dMgf, dMgf hI ien gurU ‘qymSgf.’’ jy swcmuwc aijhy hflfq bxdy hn, ieh isrPLiswK pSQ df mfmlf sLfied nhIN rhygf, qy aijhInObq nf af jfvy, iehdy leI AunHF iDrF nUM vI kuJkrnf cfhIdf hY, ijhVIaF iesdI gMBIrqf nUM qFsmJdIaF hn, pr ieh soc ky cuwp bYTIaF hn iksfzf ies msly nfl koeI vfsqf hI nhIN.

eyQy bVy pRDfn afey qy bVy gey, keI qF byafbrU kr ky vI kUcy ‘coNkwZy jFdy rhy sn. AunHF sfiraF dy ieiqhfs aqy hsLr qoN vI Auh nhINiswKxf cfhuMdy qy hflfq ieho ijhy bxf rhy hn, ijnHF AuWqy iewk iswKieiqhfskfr df ieh kQn TIk bYTygf ‘‘jfq goq isMGn kI dMgf,dMgf hI ien gurU ‘qy mSgf.’’ jy swcmuwc aijhy hflfq bxdy hn, iehisrPL iswK pSQ df mfmlf sLfied nhIN rhygf.

rfgI drsLn isMG nfl smJOqy dy XqnaSimRqsr: sfbkf jQydfr pRo[ drsLn isMG

nUM qnKfhIaf krfr dyx aqy iswK sMgqF nUM sihXognf dyx dI sRI akfl qKLq sfihb vloN kIqI geIhdfieq qoN bfad pRo[ drsLn isMG dy kIrqn smfgmFdOrfn ho rhy ivroD dy kfrn iswK kOm ivc bx rhIDVybMdI aqy qxfa vfly mfhOl nUM suKflf bxfAuxleI kuJ pSQk iDrF vloN Auprfly sLurU krn dI sUcnfimlI hY, ijs qihq pRo[ drsLn isMG vloN aglyidnF ivc sRI akfl qKqsfihb dy jQydfr igafnIgurbcn isMG nfl mulfkfqkIqy jfx dI sMBfvnf hY. iewQydwsxXog hY ik bIqy idnpwCmI b Mgfl d y s L ihrafsnsol ivKy pRo[ drsLnisMG dy kIrqn smfgm dfkuJ iswKF ny ivroD kIqf sI.iswty vjoN AuQy pRbMDkF aqyivroD kr rhIaF sMgqFivcfly hwQo pfeI vI hoeI. iesGtnf ivc pRo[ drsLn isMGdy iek sihXogI nUM kuJ swtF vI lwgIaF sn. pulIsdI dKl aSdfjI nfl ieh JgVf roikaf igaf sI.ies qoN pihlF kuJ hor QfvF ‘qy vI pRo[ drsLn isMGdy smfgm df ivroD ho cuwkf hY. sRI akfl qKqsfihb vloN jfrI kIqy afdysL ik pRo[ drsLn isMG jdqwk sRI akfl qKLq sfihb ivKy hfjLr ho ky qnKfhnhIN lgvf lYNdy, iswK sMgq AunHF nUM iksy vI mSc qoNbolx aqy pRogrfm leI sihXog nf dyvy, qihq iswKsMgq vloN hor QfvF ‘qy vI sfbkf jQydfr dy smfgmdf ivroD kIqy jfx dI vwzI sMBfvnf hY. agly idnFivc pRo[ drsLn isMG vloN nfgpur ivKy iek Dfrimksmfgm krn df pRogrfm hY. dUjy pfsy nfgpur dIiswK sMgq vI ies df ivroD krn df aYlfn krcuwkI hY. aijhI siQqI kfrn iswK kOm do ihwisaFivc vMzI jf rhI hY aqy afpsI qxfa vI vD irhfhY. imlI jfxkfrI anusfr kuJ iDrF vloN ies mfmlyivc vD rhy qxfa nUM Gwt krn leI Auprfly sLurUkIqy gey hn. ienHF AuprfilaF qihq pRo[ drsLn

isMG dI sRI akfl qKLq sfihb dy jQydfr igafnIgurbcn isMG nfl mulfkfq krfAux dI Xojnf hY qFjo afpsI gwlbfq rfhIN mfmly nUM hwl krn leIrfh lwiBaf jf sky. ies sbMD ivc igafnI gurbcnisMG kol mulfkfq leI pysLksL vI kIqI geI hY.ieQy ijLkrXog hY ik pRo[ drsLn isMG ny qnKfhlvfAux leI sRI akfl qKq sfihb vloN iek mOkfidMidaF 29 jnvrI nUM pysL hox leI ikhf igaf hY.

ies sbMDI gwlbfqkridaF sRI akfl qKqsfihb dy jQydfr igafnIgurbcn isMG ny ikhf ikjykr koeI AunHF nUM imlxleI afAuxf cfhuMdf hY qFAuh iksy nUM rokxgy nhIN.gurU Gr dy duafr imlxleI hmysLf hI KuwlHy hn.AunHF afiKaf ik iPlhflpRo[ drsLn isMG vloN iksyny vI mulfkfq dI pysLksLnhIN kIqI hY. dUjy pfsy pRo[

drsLn isMG ny vI ies bfry kuJ kihx qoN guryjLkridaF ikhf ik ies bfry kuJ vI kihxf smyN qoNpihlF khI geI gwl hovygI. AunHF dy smfgmF dOrfniswKF vloN kIqy jf rhy ivroD bfry AunHF ikhf ik iehhmly krvf ky AunHF nUM dbfAux df Xqn kIqf jfirhf hY pr Auh aijhy hmilaF qoN BYa-BIq nhINhn aqy nf hI aijhy dbfa awgy Jukxgy.

ies dOrfn sLRomxI iswK kONsl dy cyarmYn aqysLRomxI kmytI mYNbr sRI mnjIq isMG klkwqf nyikhf ik jy koeI mslf afpsI gwlbfq rfhIN hwl hoskdf hY qF AusnUM iml-bYT ky jLrUr hwl krnfcfhIdf hY. AunHF ikhf ik Dfrimk mfmilaF ivcisrP ivroD krn vflI iekpfsV soc nhINapxfAuxI cfhIdI.

Xfd rhy akfl qKq sfihb dy jQydfr ny pRo[drsLn isMG nUM qnKfhIaF krfr idwqy jfx dy bfad29 jnvrI qk iek hor mOkf idMidaF sRI akflqKq sfihb dy awgy pysL hox leI ikhf hoieaf hY.

igafnI gurbcn isMG aqy pRo[ drsLn isMG

Page 12: isafsq ivc isafxy aqy buDImfn lok nhIN af rhy: zf[ mnmohn isMGloVINdy kdm AuTfAux leI vcnbwD hY.’’ ... gpOV sMK aYlfnidaF ies dy dfavy nUM korI bkvfs afiKaf hY. aKLbfr ny ies dfavy

sfl 11 aMk 5 pMjfb tfeImjL 30 jnvrI 2010 (12)

sincrvfr, 30 jnvrI 2010

pMjfb tfeImjL

-cfcf byilhfjLTfh-sotf

zf[ gurnfm kOr*nfnksLfhI kYlMzr df kIrqn soihlf

pVH idwqf igaf hY. eyny sflF dI imhnqnfl, qknIkI bfrIkIaF iKafl ivc rwKky ivigafnk qrIky nfl s[ pfl isMGpuryvfl vloN iqafr kIqy igafrF mYNbrIkmytI dIaF anykF mIitMgF ivc ivcfr-vtFdry ivcoN lMG ky, vwK-vwK DfrimkadfiraF dy pRqIinDIaF dy BrvyN iekwTivc srb-sMmqI nfl pfs kIqy kYlMzrnUM Kqm kr idwqf igaf hY. ies kYlMzrnUM lfgU krfAux leI sLRomxI gurduafrfpRbMDk kmytI dy pRDfn nUM roab nfl iksysMsQf jF kmytI nUM dbkf nhIN sI mfrnfipaf. sRI akfl qKq dy PYsly nUM dys-prdys dIaF iswK sMgqF ny, pMjfb aqyBfrq srkfr ny, pfiksqfn dI gurUduafrfpRbMDk kmytI ny bVy AuqsLfh aqy cfanfl kbUl kr ilaf sI. jQydfr ikRpflisMG bzUMgr nUM s[ avqfr isMG mwkVvFg pRYs-kfnPrMsF ivc nfdrsLfhI BfsLfnhIN sI vrqxI peI. sRI akfl qKq nUMkoeI sKq ruK nhIN sI apnfAuxf ipaf.iswK sMgqF nUM afpxy suqMqr kYlMzr dfcfa hI eynf sI. sMgqF qoN ieh cfasFiBaf hI nhIN sI jf irhf ijs idn akflqKq vloN BrvyN iekwT ivc 11 mYNbrIkmytI dy mYNbrF nUM isropfAu, momYNto aqysunihrI rMg dIaF sRI sfihb dy kysnmfinq kIqf igaf sI.

nfnksLfhI kYlMzr bfry hux qwkBrpUr jfxkfrI CpdI rhI hY. ies dyhor ivsqfr ivc jfx dI loV nhIN.nfnksLfhI kYlMzr nUM Kqm krky Aus dIQF qy ibkrmI kYlMzr nUM lfgU krky iesnUM soDF df nfm idwqf igaf hY. ies nflpMQk hlikaF ivc ros vI jfigaf hY aqyiswK sMgqF nUM aPsos vI hoieaf hY.afpxI gwl kihx leI mYN ies pRqIikirafdIaF do-iek imsflF jLrUr sFJIaF krnfcfhFgI BfvyN mYN jfxdI hF ik ieh lyKaKLbfrF ivc pfTkF ny pVHy hoey hn.

iek aKbfr ivc iliKaf hY iknfnksLfhI kYlMzr nUM rwd krnf iekrfjnIqk PYslf hY. aSqirMg kmytI dyiqMn mYNbrF ny vfk-afAUt kIqf. iehPYslf srbsMmqI nfl nhIN hoieaf. iekhor QF iliKaf hY ik rfjnIqk afgUaFdI afpxy ihwqF leI Dfrimk Kyqr ivcdKLlaMdfjLI hY. iesy qrHF iek QF iliKafhY ik nfnksLfhI kYlMzr df Bog pf dyxqoN bfad ies nUM soDF df nfm idwqf jfirhf hY. isDFq Cwz ky pMQk eykqf ikskMm? hux ibkrmI kYlMzr dy qfbUq nUM‘‘nfnksLfhI’’ df nfm dy ky kOm ivc vwzfibKyVf kIqf jfvygf. qIsrI gwl ieh hYik ies qrHF rwd krn nfl Kud ienHFDfrimk afgUaF dy kQnF df vI kql hoigaf hY, ijnHF pRvcnF rfhIN hux qwkakfl qKq dy hukmF nUM srbAuWc qy rwbIPurmfn afKdy af rhy hn.

AuTfey gey nukiqaF ivcoN ieh kuJnukqy hn ijnHF df Aupr ijLkr kIqf hY.pihlI gwl jo jQydfr avqfr isMG mwkVny khI hY ik nfnksLfhI kYlMzr ivc soDFlMby ivcfr-vtFdry bfad kIqIaF geIaFhn aqy sB nUM Brosy ivc ilaf igaf hY,iblkul glq ibafnI hY. pihlI gwl qFieh hY ik aSqirMg kmytI dy ‘nON’ mYNbries qbdIlI nUM kfhlI vflI ds rhy sn.isrP Cy mYNbr hwk ivc sn. irportFanusfr jdoN mYNbrF nUM akflI dl dI hfeIkmFz dy hukm suxfey gey qF hI afpxyafp nUM bcfAux leI kuJ mYNbr hwk ivchoey. iPr vI iqMn mYNbrF bIbI rivMdr kOrhirafxf qoN, s[ suKdyv isMG BOr aqys[ krnYl isMG pMjOlI ny nON nukiqaFvflf aishmqI not idwqf, ijs ivc bVygMBIr nukqy AuTfey gey hn. ies not nUMkfrvfeI df ihwsf bxfAux leI ikhf aqy

mIitMg ivcoN vfk afAUt kIqf. bIbIrivMdr kOr vDfeI dI hwkdfr hY ijs nyiek swcI iswK iesqrI vflf hONslfidKfieaf. s[ BOr bhuq hI sInIar mYNbrhn aqy mhwqvpUrn ahuidaF qyibrfjmfn rhy hn. AunHF nUM kmytI dyPYsilaF dI aihmIaq dI smJ s[ mwkVnfloN ijLafdf hY. Auh iswK jgq dI nbjLvI mwkV nfloN vwD jfxdy hn. pSQk sUJdy mflk hn. AunHF AuWqy hux mwkV aqyAunHF dy sihXogI tOhVfvfdI hox dfieljLfm lf ky pfsy kr skdy hn. iehIieljLfm lf ky pfrtI ivcoN kwiZaf vI jfskdf hY. swqf `qy kfbjL akflI dl dIhmysLf ieh nIqI rhI hY ik jo AunHF dIaFnIqIaF, AunHF dI DwkysLfhI, pfilsIaF dIhF ivc hF nhIN imlfAuNdf AusnUM kFgrsjF kyNdr srkfr df eyjMt kih ky aqypMQ ivroDI kih ky pfsy kr idwqf jFdfhY. pr PYslf lYx vyly ieh Xfd rwKxfcfhIdf hY ik pihlF bIbI jgIr kOr nynfnksLfhI kYlMzr lfgU kIqf sI aqy huxdy PYsly nUM AunHF ny mSdBfgf ikhf hY.dUsrI vfr nfnksLfhI kYlMzr jQydfrikRpfl isMG bzUMgr dI pRDfngI vyly, sRIakfl qKq dy Aus vyly dy jQydfr s[joigMdr isMG vydFqI dI agvfeI ivc zUMGfaiDaYn krn AuprMq lfgU kIqf igafsI. s[ prmjIq isMG srnf, jo ibkrmIkYlMzr nUM mMnx qoN ienkfrI hn aqy idwlIgurduafrf pRbMDk kmytI dy pRDfn hn,`qy ieh ieljLfm lwg vI igaf hY. jQydfrmwkV nUM ieh igafn hoxf cfhIdf hY ikiewk ivigafnk kYlMzr jo sUrjI qfrIKFanusfr sI, nUM dubfrf ibkrmI kYlMzrivc bdl ky AunHF ny ieh pRBfv idwqf hYik ieh sfrf kuJ swqf `qy kfbjL akflIdI hfeI kmFz dy hukmF `qy kIqf igafhY, ijsnUM srkfr clfAux leI Bjfpf dfafsrf lYxf pY Ndf hY. Bfjpf aqyafr[aYs[aYs[ iewko cIjL hn. nfnksLfhIkYlMzr iswK Drm dI ivlwKx pihcfx dficMnH ho ky AuBiraf sI. ies nUM Kqm krnnfl iswK pCfx nUM Korf lwigaf hY ijs dfishrf s[ mwkV aqy sihXogIaF nUM jFdfhY. AunHF df nF AunHF lokF ivc sLfml hoigaf hY ijnHF ny gurU qyg bhfdr sfihbleI drbfr sfihb dy drvfjLy bMd kridwqy sn, pRoPYsr gurmuK isMG nUM qnKfhlfeI sI jF jnrl Auzvfier df snmfnkIqf sI.

jQydfr mwkV df kihxf hY ik iesnfl kOmI eykqf hoeI hY. ijQoN qwk iswKkOm df suafl hY iswK pMQ ivc vrqmfnPYsly nfl vMzIaF peIaF hn, Kfs iksmdI kuiVqx pYdf hoeI hY. iswK kOmnfnksLfhI kYlMzr nUM muV ibkrmI kYlMzrivc bdly jfx qy byhwd duKI vI hY aqyguwsy ivc vI hY. iswK pMQ dy gurpurbFaqy sMgrFdF dIaF qrIkF bVI zUMGI soc-ivcfr qoN bfad inrDfrq kIqIaF geIaFsn. sMgrFdF df afDfr sRI gurU gRMQsfihb ivc drj bfrFmfh dIaF do bfxIaF(gurU nfnk dyv jI aqy gurU arjn dyvjI ricq) ivc mhIinaF aqy AunHF nfljuVIaF ruwqF dy vrnx nUM bxfieaf igafsI. s[ mwkV df ibafn hY ik ‘‘ienHF soDFqy sfry Dfrimk aqy iensfnI BlfeI leIkMm krn vfly bhuq KusL hn, isrP kuJ(ZfeI totrU) rfjsI lok afpxIaF rotIaFsyk rhy hn[[[smuwcf sMq smfj sLRomxIkmytI nfl iek lVI ivc proieaf hY.’’

hux svfl ieh pYdf huMdf hY ikDfrimk khy jfx vfly lokF nUM Kfs krkysMq smfj nUM akfl qKq vloN pRvfnqsUrjI kYlMzr nUM mMnx ivc ikAuN ieqrfjLsI? ieh ies leI sI ik sMqF dy zyiraF‘qy iekwT pUrnmfsLIaF aqy mwisaf ‘qyhuMdf hY. sRI akfl qKq iswKI dI srbAuWc sMsQf hY. iswK khfAux vfly zyiraF

nUM akfl qKq dy nfl afpxy afp hIlgxf cfhIdf sI. pr jy zyry sRI akflqKq dI srbAuWcqf nUM mSndy hn qF AunHFdI afpxI afjLfdI, afpxI KudmuKiqafrIKqm huMdI hY. iPr AunHF nUM afpxI rihq-mrXfdf Cwz ky akfl qKq vloN pRvfinqrihq mirXfdf mMnxI pvygI. ardfs vIpRvfinq hI krnI pvygI. AunHF nUM afpxynfl rfjnIqk Kyz kfrn lfieaf igafhY nf ik Dfrimk kfrnF krky. AunHF nyvotF dI rfjnIqI krky afpxI mrjLI dfibkrmI kYlMzr lfgU krvfieaf hY.zyiraF ‘qy jfx vflI sMgq votF zyry dInIqI anusfr pfAuNdI hY. ieh pihlF hIsrsf-zyry qoN sfbq ho cuwkf hY. swqf AuqykfbjL akflI dl ny votF suriKaq rwKxleI ieh sfrf kuJ kIqf hY. akflI dldI hfeIkmFz dI prcI nfl sLRomxI kmytIdf pRDfn cuixaf jFdf hY aqy akfl qKqdy jQydfr vI afpxI pdvI qy AunHF dyrihmo-krm nfl hI kfiem rih skdyhn. ieiqhfs ies df gvfh hY. sLRomxIkmytI dI mYNbrisLp jF ahudydfrI asYNblIaqy pfrlImYNt ivc jfx vflI pAuVI dfpihlf zMzf hY. ieh sfrI Kyz rfjnIqkswqf hiQafAux dI hY. ieh Dfrimkvrqfrf nhIN hY.

BfeI gurdfs ny klXug dy Aultyvrqfry dI gwl kridaF afpxI pihlIvfr dI qIhvIN pAuVI ivwc iliKaf hY;

cyly sfj vjfiedy ncin gurU bhuquibiD BfeI.

cyly bYTin GrF ivic gurU AuiT GrIiqvfVy jfeI.

ieh isDFq dy iblkul Ault vrqfrfhY jo vfpr irhf hY. iswK sMsQfvF dfDfrimk PrjL hY ik sRI akfl qKq dIaFanusfrI hox nf ik sRI akfl qKq ienHFsMsQfvF muqfibk cwly? nfnksLfhIkYlMzr nUM bdlx qoN pihlF ikAuN nhINienHF zyiraF qy akfl qKq dI rihqmrXfdf (smyq inhMg isMGF dy) lfgUkrvfeI geI? ptnf sfihb qy hjLUrsfihb qKqF Auqy awj vI alwg rihqmrXfdf hY. AuQy twlIaF vwjdIaF hn, sMKpUry jFdy hn, afrqI AuqfrI jFdI hY. sRIgurU gRMQ sfihb dy brfbr dsm gRMQ dfpRkfsL huMdf hY. ikQy hY iek iswK kOm dfsMklp? iewk pSQ, iek gRMQ aqy iekrihq mrXfdf? jQydfr iekbfl isMG vDcVH ky smuwcy dsm gRMQ nUM dsm ipqf dIrcnf mSndf hY. jQydfr mwkV vloN iekiesLiqhfr Cfipaf igaf hY, ‘‘gur kI inMdfsuxy n kfie’’ ijs ivc akfl qKq dysfbkf jQydfr rfgI drsLn isMG nUM rjky koisaf hY aqy apsLbd vrqy hn. rfgIdrsLn isMG ny sMgqF nUM sucyq krn leIzf[ joD isMG dy dsm gRMQ dy kIqy anuvfdivcoN Audfhrx dy ky ikhf hY ik aijhIkoJI ilKq gurU mhfrfj dI nhIN ho skdI.gurU dy inMdk Auh nhIN hn ijhVy aijhIilKq pRqI sMgqF nUM jfgrq kr rhy hn.gur U in Mdk Auh hn ijhVy‘cirqropiKafn’’ vrgI nIvyN pwDr dIilKq nUM dsm ipqf dy nF nfl joVdy hn.Auh gurU joiq ijnHF dy mn ivc iesqrI dfbyhwd siqkfr hY, ijnHF ny iesqrI nUMbrfbr df drjf idwqf, iesqrI pRqIaijhI igrI hoeI rcnf ikvyN kr skdyhn, ijs df Aucfrx vI sMgiq ivc nfkIqf jf sky? afpxy gurU dy nF nfl aijhIrcnf joVn df iewk smripq iswK ikvyNhONslf kr skdf hY?

myrf isr qKLq sRI dmdmf sfihbdy jQydfr blvMq isMG nMdgVH dy siqkfrivc Juwkdf hY ijnHF ny afpxI jQydfrI dIprvfh nf krdy hoey nfnksLfhI kYlMzrivc soDF krn dI ivroDqf kIqI.nfnksLfhI kYlMzr lfgU krn ivc AunHF

nfnksLfhI kYlMzr, akfl qKq qy iswK rihq mrXfdf

nvF sfl cVHn qoN ipCoN qkrIbn smuwcf AuWqr Bfrq DuMd aqy kohry dImfr hyT hY. 2 jnvrI qoN bfad ies iKwqy ivc jLbrdsq TMz pY rhI hY.TMz ny qkrIbn ipCly 50 sfl dy irkfrz mfq kr idwqy hn aqy ies dynfl hI sMsfr pwDr Aupr ijMnI brPLbfrI hoeI qy TMZ peI hY, Aus dy iswtyvjoN ipCly qkrIbn 100 sfl dy irkfrz mfq ho gey hn. kohry aqy TMzdI ies lihr nfl mOsm ivigafnIaF vloN kIqIaF ikafsarfeIaFhfl dI GVI Ault-pult ho geIaF hn. mOsm ivigafnIaF df aMdfjLf sIik DrqI dy vD rhy qfpmfn dy iswty vjoN TMz vI Gwt pvygI aqy brPLbfrIvI Gwt hovygI. ies dy nfl hI bfrsL dy Gwt hox dIaF sMBfvnfvF vI pRgtkIqIaF geIaF sn. jlvfXU qbdIlI bfry sMXukq rfsLtr dI aMqr-srkfrI kmytI ny afpxI irport ivc ikhf sI ik ihmfilaf dy ijLafdfglysLIar vDdI globl vfrimMg kfrn 2035 qk ipGl jfxgy ikAuNikienHF glysLIarF df Kyqr qyjLI nfl Gtdf jf irhf hY. kmytI ny afpxIieh irport hux vfps lY leI hY. jLfihr hY ik kudrq dy suBfa bfry sOPIsdI drusq BivwKbfxI nhIN kIqI jf skdI. aijhI glqI hI sMXukqrfsLtr dI aMqr-srkfrI kmytI ny kIqI. kmytI dy muKI afr ky pcOrI nymMinaf hY ik ihmfilaf dy glysLIarF dy 2035 qk pUrI qrHF ipGl jfxdI Aus dI cyqfvnI qwQ afDfrq nhIN sI, ies df Aus nUM aPsos hY.

hfl hI ivc hoey 192 mulkF dI sLmUlIaq vfly kopnhygn sMmylnivc vI sMsfr ivc vfpr rhIaF mOsmI qbdIlIaF Aupr ivafpk crcfkIqI geI sI aqy sMbMDq msilaF Aupr qkrIbn sfry mulkF ny afpo-afpxf pwK rwiKaf sI. isr KVHIaF smwisafvF dI gMBIr cuxOqI dy bfvjUdieh isKr sMmyln iksy iswty ‘qy nhIN sI phuMc sikaf. ivkisq dysLF vloNcIn, Bfrq aqy bRfjLIl vrgy qyjLI nfl ivkfs kr rhy dysLF nUM globlvfrimMg leI ijLmyvfr Tihrfieaf igaf. jdik ‘byisk guwt’ dy nF nfljfxy jFdy ienHF mulkF ny globl vfrimMg aqy grIn hfAUs gYsF dI vDyrypYdfvfr leI ivkisq mulkF nUM ijLMmyvfr Tihrfieaf sI. nqIjf iehinkilaf ik iksy vI iDr ny iek-dUjy dI gwl mMnxI TIk nf smJI. Bfrqsmyq ivkfssLIl mulk afK rhy sn ik ivkisq pwCmI mulk ikAuNik vDyrykfrbn Auqsrjn krdy hn, ies leI AunHF nUM hI ies dI vDyry ijLMmyvfrIcuwkxI cfhIdI hY jdoNik ivkisq mulk byisk mulkF ‘qy vwzI ijLMmyvfrI suwtrhy sn. ies qoN ielfvf smMudrI kMiZaF ‘qy vsx vfly Coty-Coty mulk aqyijLafdf Gwt ivkisq mulk Auprokq donF iDrF dy ivroD ivc Auqr afeysn. jdoN globl vfrimMg Aupr kfbU pfAux dy insLfny qoN kopnhygn kfnPrMsasPl rhI qF iesy dOrfn kudrq ny hI ies Aupr hfl dI GVI kfbUpfAux dI ijLMmyvfrI inBfeI hY. globl vfrimMg dy sMklp nUM pwCmI mulkFvloN KVf kIqf hAUaf dws rhIaF kuJ iDrF df afKxf hY ik sMsfr ivcvD rhI kiQq grmI df rOlf pf ky ivkisq mulk asl ivc ivkfssLIlmulkF dy qyjLI nfl ho rhy ivkfs nUM rokxf cfhuMdy hn aqy AunHF nUM isrPafpxIaF gulfm mMzIaF rwKxf cfhuMdy hn. ienHF iDrF df afKxf hY iksMsfr dy mOsmF dI qbdIlI sMbMDI sO PIsdI shI BivwKvfxI kwqeI kIqInhIN jf skdI. ies leI pwCmI mulkF dy zrfvy ivc afAux dI loV nhINhY.

dUjy pfsy vfqfvrx ivigafnIaF df afKxf hY ik mOsmI qbdIlIaFdf mksd isrP dunIaF pwDr ‘qy grmI df vDxf hI nhIN hY sgoN ijQygrmI awq dI pYNdI hY,AuQy globl vfrimMg dy iswty vjoN awq dI TMz vI pYskdI hY aqy iksy vyly jLbrdsq sokf qy awq dI bfrsL pY skdI hY. aslivc mnuwK vloN kudrq dy kIqy jf rhy iKlvfV dy iswty vjoN mOsm asMquilqho rhy hn. ieh TIk hY ik ies vfr XUrp aqy amrIkf smyq jLbrdsqbrPLbfrI hoeI hY pr grmI dy mhIny ivc ijAuN hI hwdoN vwD grmI pvygI,ies brPL ny qyjLI nfl ipGlxf vI hY.

ies leI mOsm ivc asMquln jfrI rhygf. BfvyN kudrq dy afpxyinXm hn aqy ienHF ivc bhuqI dKLlaMdfjLI nhIN kIqI jf skdI prmnuwKI srgrmI dy iswty vjoN jdoN kudrq ivc mnuwK df dKl hwdoN lMGdf jfirhf hY, mnuwK jy ies mfmly ivc ivvyk qoN kMm nhIN lYNdf qF kudrq afpdKl idMdI hY. ieh vI vyKx vflI gwl hY ik kudrq dy ieh dKl mfnvInhIN huMdy aqy nf hI ienHF ivc rihm jF dieaf vrgI koeI Bfvnf huMdI hY.imsfl vjoN hwdoN vD rhI mnuwKI afbfdI vwzIaF afPqF nUM jnm dy skdIhY. ies kfrn jdoN iBafnk hfdsy vfpry, kroVF dI igxqI ivc mnuwKImOqF ho skdIaF hn. (hYqI qF iek trylr mfqr hY) AuNj ies mfmly ivcBivwKvfxIaF lfjLmI hI soc-smJ ky kIqIaF jfxIaF cfhIdIaF hn.

iek iqlu ipafrf vIsrY rog vzf mn mfih-sRI gurU gRMQ sfihb

DrqI `qy TMz dI lihr

kYlMzrF dI gwl!sfihbF vFg pMjfb AuDfilaf ey, imrjLf mrdf ey pwugdI cMDVF dI.buwDU votrF qfeIN bxfAux Kfqr, CyV CyVdy ny msijLdF-mMdrF.lf ky qIlHIaF mihlIN jf bYTdy ny, iKwlI pfvy AujfV qd KMzrF dI.loV lokF nUM psLU duDfrUaF dI, nyqf pUC PVfAuNdy ny PMzrF dI.dflF-sbjLIaF CUhx asmfn, ieDr ingHf nhIN lIzrF lMzrF dI.lwk qoV mihMgfeI ny sfh sUqy, sfQoN puwC nf gwl kYlMzrF dI! (bfkI sPf 26 `qy)

Page 13: isafsq ivc isafxy aqy buDImfn lok nhIN af rhy: zf[ mnmohn isMGloVINdy kdm AuTfAux leI vcnbwD hY.’’ ... gpOV sMK aYlfnidaF ies dy dfavy nUM korI bkvfs afiKaf hY. aKLbfr ny ies dfavy

sfl 11 aMk 5 pMjfb tfeImjL 30 jnvrI 2010 (13)

ivjy imÈrfdunIaf dy iqMn dyÈF ƒ Cwz ky Bfrq ivc

mihMgfeI dr sB qoN vwD hY. meI 2009 ivc muVbxI kyNdr dI XU[pI[ey[ srkfr dy rfjkfl ivcmihMgfeI ivc byqhfÈf vfDf hoieaf hY. anfj aqyËrUrI vsqF dIaF kImqF dy vfDy ny afm jnqf dypirvfrk bjt `qy BfrI swt mfrI hY. anfj dIpYdfvfr ivc kmI kfrn anfj surwiKaf df svflgMBIr rUp Dfrn krky cuxOqI bx igaf hY. Bfrq,ijwQy 42 pRqIÈq pyNzU aqy 26 pRqIÈq ÈihrI grIbIryKf qoN hyT hn, dI jnqf dy pirvfr bjt df muwKihwsf ËrUrI vsqF dI KrId ivc cilaf jFdf hY.byqhfÈf vDI mihMgfeI ny kroVF hor lokF ƒ grIbIryKf qoN hyT ilaf KVHf kIqf hY. qyËI nfl vD rhImihMgfeI dy kfrnF dI jfxkfrI jdoN vI pRYs jF lokmMgdy hn qF kyNdr srkfr aqy Ausdy mMqrI byqukfjvfb idMdy hn. ipCly idnIN kyNdrI KyqIbfVI mMqrIÈrd pvfr koloN KMz dI kImq iek sfl dy smyNdOrfn sO pRqIÈq vD jfx dy kfrnF bfry puwCy svflbfry Aus df jvfb sI ‘mYN koeI joqÈI nhIN jo dsskF kImqF kdoN GtxgIaF.’ mMqrI df ieh ibafngYr-iËMmyvfrfnf aqy buKlfht vflf hY. srkfrËÉIrybfËF ivruD sKq kdm cuwkx dI QF AunHF ƒjnqf dI luwt krn dI hwlfÈyrI dy rhI hY.

mihMgfeI rokx leI KwbIaF pfrtIaF mYdfn `c inwqrnBfrq ivc qyËI nfl vwD rhI mihMgfeI dy cfr

kfrn hn. iek nvAudfrIkrn dIaF nIqIaF, ijnHFkfrn KyqI sMkt pYdf hoieaf aqy anfj dI pYdfvfrGtI hY, dUjf jnqk vMz pRxflI (pI[zI[aYs) dfkmËor hoxf, qIjf jmHfKorI aqy swtf bfËfrI ƒ roknf pfAuxf, cOQf pYtrol qy zIËl dIaF kImqF ivcvfDf. ieh sfry kfrn kFgrs dI XU[pI[ey[ aqy AusqoN pihlF Bfjpf dI aYn[zI[ey[ srkfr dIaF nv-AudfrvfdI nIqIaF df iswtf hY. ienHF srkfrF nyarQcfry ivcoN rfj dI BUimkf ƒ hOlI-hOlI Gwt kIqf,pUMjIpqIaF dy inwjI ihwqF dy pRBfv ƒ vDfAux aqyivÈyÈ rUp ivc kfrporyt sYktr dy ihwqF ƒ vDfAuxivc aihm BUimkf inBfeI. ienHF nIqIaF `qy amlkrdy hoey anfj vrgy mhwqvpUrn muwdy `qy afqminrBrqf dy isDFq ƒ Cwz idwqf, drfmd qy inrBrqfvDfeI, nqIjn srkfr dI kImqF ƒ kMtrol krndI smrwQf kmËor pY geI. kyNdr srkfr nv-AudfrvfdI nIqIaF `qy aml ƒ rokx dI QF byqukIibafnbfËI kr rhI hY.

mihMgfeI df mukfblf krn leI jnqk vMzpRxflI df mËbUq hoxf buinafdI Èrq hY. jnqkvMz pRxflI ƒ mËbUq krn leI anfj aqy ËrUrIvsqF `qy afqm-inrBr hoxf hovygf. jnqk vMzpRxflI ƒ kmËor krn leI kyNdr srkfr ny 1996

`c iek nvF isDFq pyÈ kIqf ‘sB ƒ nhIN kuJ ƒ’jnqk vMz pRxflI ivc rwiKaf jfvy. srbivafpIrfÈn izwpU skIm dI QF ey[pI[aYl[, bI[pI[aYl[,anqoidaf afid qy hor ÈRyxIaF ivc vMz kIqI geI.ies glq nIqI kfrn jnqk vMz pRxflI df afDfrsuMgV igaf. ies skIm ny jnqk vMz pRxflI dIaFcl rhIaF dukfnF ƒ bMd krvfAux ivc Xogdfnpfieaf. grIbF ƒ imlx vflI rfhq qoN vMicq kridwqf. srbivafpk jnqk vMz pRxflI ƒ kmËorkrn leI srkfr qy Aus dy mMqrIaF vloN ieh pRcfrkIqf jFdf hY ik Auh ipMz-ipMz, muhwly-muhwly aMdrrfÈn dI dukfn nhIN KolH skdy, jdoNik kyrl aqyqfimlnfzU dIaF srkfrF df rfÈn dIaF dukfnFclfAux df irkfrz byhqr hY. pMjfb srkfr dfjnqk vMz pRxflI ƒ lfgU krn df irkfrzqswlIbKÈ nhIN irhf. pMjfb aMdr rfÈn dIaF dukfnFlgBg bMd hn. pMjfb srkfr ny aftf-dfl skImivc kotf Gwt kIqf hY. ieh grIbF ƒ idwqI ingUxIrfhq qoN mMUh moVnf hY.

kyNdr srkfr kol sfDnF dI Gft nhIN hY. iPrvI dyÈ aMdr srbivafpI jnqk vMz pRxflI lfgUnhIN kIqI jf rhI. kfrn dyÈ dy hfkmF ivc rfjnIqkÈkqI dI Gft hY. kyNdr dI afm jnqf pRqI phuMc2009-10 dy bjt dIaF do mwdF qoN spÈt nËr

afAudI hY. XU[pI[ey[ srkfr ny bjt ivc anfjsbiszI leI 52,489 kroV rupey rwKy jdoNikpUMjIpqIaF ƒ tYksF ivc idwqI Cot 4,18,000 kroVrupey dI hY jo ik anfj sbiszI ivc idwqI rkm qoNkeI guxf hY. jykr tYksF ivc idwqIaF CotF df iekCotf ihwsf anfj sbiszI ivc joV idwqf jFdf qF sihjyhI srbivafpI jnqk vMz pRxflI ƒ aml c ilaFdfjf skdf sI. jnqk vMz pRxflI ƒ mËbUq krn leIjnqk sMGrÈ mËbUq krnf hovygf.

ËKIrybfËI aqy swtf bËfrI ƒ rokx leI ËrUrIvsqF qy vfadf vpfr kfƒn 1952 ƒ lfgU krnfsmyN dI loV hY. ies kfƒn df 1952 ivc hoNd cafAux df ipCkoV ieh hY ik afËfdI dy muwZlysflF ivc dyÈ dI vMz kfrn Bfrq afriQk sMktdf iÈkfr ho igaf sI. anfj sMkt gMBIr rUpDfrn kr igaf.

Auprokq kfrnF dI inÈfndyhI krdy hoey sI[pI[afeI[ (aYm) aqy dUjIaF KwbIaF pfrtIaF vwloNqyËI nfl vD rhI mihMgfeI ivruD, anfj surwiKafleI, KyqI ivc vD invyÈ krn, jnqk vMz pRxflIƒ mËbUq krn, vfadf vpfr kfƒn 1952 ƒ kfrgrZMg nfl lfgU krn, jmHfKorF ivruD sÉq kdmcukx aqy pYtrol aqy zIËl dIaF kImqF GtfAuxafid mMgF ƒ lY ky jnqk lfmbMdI kIqI jf rhI hY.

Bfjpf:ruwq nivaF dI afeIbI[aYs[ QOr

Bfjpf c isKrlIaF pdvIaF dy dovyNnyqf ipCly idnIN bdl idwqy gey hn. dovyNnvyN afgU hfly jfx vfilaF dy quwl nhINlwgdy pr Aumr dy ilhfjL nfl ajokyisafsI smyN dy hfx dy hn. bysLwk kuJsflF qoN azvfnI dy rfjsI pwqy iswDy nhINpY rhy sn pr AunHF df qjLrbf aqy pfrtIpRqI prpwkqf `qy koeI svfl nhIN krskdf. ieh azvfnI dI ‘rQ Xfqrf’ dfhI rfjsI pYNqVf sI jo Bfjpf nUM lok sBf

`c ingUxIaF do sItF qoN iek lKq 120sItF qk lY igaf sI. iesy rQ Xfqrf dypRBfv `c pfrtI nUM kyNdrI srkfr dIagvfeI leI rfj gwdI iml geI. pfrtIdy bjLurg afgU sRI atl ibhfrI vfjpfeIpRDfn mSqrI bxy aqy azvfnI afp AuppRDfn mSqrI. AuWDr nvyN pfrtI pRDfngzkrI AuWkf hI nvF nF aqy nvF ichrfhY. dysL dy rfjsI aqy jnqk hlikaFivc gzkrI dI koeI pCfx nhIN hY.Kfskr idwlI, AuWqrI aqy dwKxI qy pUrbIBfrq ivc. gzkrI mhfrfsLtr c Bfjpf-isLv sYnf mSqrI mSzl c mSqrI irhf hY.ies gwl df vI hux pqf lwigaf hY. gzkrIdy mukfbly rfjnfQ isMG dysL dy sB qoNvwzy sUby AuWqr pRdysL df muwK mSqrI irhfhY aqy cMgf bulfrf hY. gzkrI aqy susLmfsvrfj nUM ilafAux df mnorQ sfP hY ikpfrtI dubfrf iqwKI aqy qkVI ho jfvy.ieho ijhI qbdIlI dI coKI dyr qoN sMBfvnfsI aqy qbdIlI df muwdf bhuq dyr qoN

crcf ivc irhf vI sI.asl c sfl 2004 dIaF lok sBf

coxF Bfjpf dy kyNdrI swqf `c huMidaFlVIaF geIaF. Bfjpf swqf guaf bYTI,ies qoN bfad Bfjpf df pqn sLurU ho igaf

aqy huMdf hI igaf. iehsMBl nhIN skI. Pyr2009 dIaF lok sBfcoxF c hfr ny qF Bfjpfdf lwk hI qoV idwqf. iesdI sfK GtdI geI. solIzrisLp c qbdIlI qFaqI loVINdI sI. cMgfhuMdf dovyN nyqf hfr qoNbfad afp hI lFBy hojFdy.

Bfjpf dI hfr aqypqn dy kfrn ikMny hIhn pr vwzy kfrn qFnIqI afDfrq hI hn.ijvyN aXuiDaf `c rfmmSdr bxfAux df ryVHkf,2004 dIaF lok sBfc oxF ivc cmkdf(KusLhfl) Bfrq irhf hY.Bfjpf dI agvfeI vflIsrkfr smy N k uJ

aijhIaF hOlnfk GtnfvF vfprIaF, ijsnfl pfrtI dI hkUmq clfAux dI smrwQf`qy svflIaf insLfn lwg gey. ijhVIpfrtI aSdrUnI surwiKaf df nfarf lfAuNdInhIN sI QkdI aqy azvfnI nUM loh-pursLvjoN pysL krdI sI, Aus afp aiqvfdawgy gozy tyk idwqy sn. dysL dy srvAuWcsMsQfn sMsd Bvn Aupr aiqvfdI hmlf,aksLrDfm mSdr `qy hmlf aqy sB qoNgMBIr kMDfr hvfeI jhfjL kFz jdoN kyNdrIivdysLI mSqrI jsvMq isMG KU MKfraiqvfdIaF nUM iqhfV jylH coN irhfa krvfky afp Cwz ky afieaf. Bfjpf afriQkmuhfjL `qy afpxy rfjkfl `c koeI nvyNpUrny qy inwgr kfrgujLfrI nhIN idKf skI.ijs mSdr df nfarf lf ky swqf dI kursInsIb hoeI sI Aus mSdr dI afpxyrfjkfl smyN vI iek iewt nhIN luaf skI.lok Bfjpf dy Pokypx nUM duqkfrn lwgpey sn. Kfskr grIb vrg nUM qswlI hogeI sI ik Bfjpf qF amIr aqy mwD vrg

dy ihwqF leI hY, ijhVy KusLhfl qy cmkrhy hn. 2009 dIaF coxF dI hfr ny qFBfjpf lIzrF dI hor vI kMz lf idwqI.azvfnI kiQq loh pursL nUM BfvI pRDfnmSqrI vjoN isLMgfr ky cox muihMm `cAuqfiraf igaf. azvfnI ny vwzI glqIkIqI ik zf[ mnmohn isMG nUM kmjLorpRDfn mSqrI kih ky nkfiraf. hr BfsLxqy hr ibafn `c s[ mnmohn isMG nUMinsLfnf bxfeI rwiKaf. sLfied lokF ny iesBMzx df burf mnfieaf. Ausy mnmohnisMG ny Bfjpf nUM icwq kr idwqf, ijs dIswt azvfnI dy ajy vI rVk rhI hY. AusdIaF zf[ mnmohn isMG awgy awKF nhINKuwlHdIaF. AuprlI lIzrisLp ivc bdlfEdIaF afvfjLF coxF dI hfr AuprMq hIAuTxIaF sLurU ho geIaF sn. azvfnI aVyrhy. AuWc nyqf hox krky AunHF nUM svflvI koeI nhIN sI kr skdf, hflFik pfrtIkfrkun aqy afm jnqf azvfnI dy kursInUM cMbVy rihx nUM iqRskfrdI rhI. aKIrbdlfE df bIVf Bfjpf dy kiQq kmFzrafr[aYs[aYs[ sMcflk mohn Bfgvq nUMcuwkxf ipaf, ijs dy krfry dKl nflbdlfE vfpiraf. pfrtI dI hfr dyijL Mmyvfr dovy N afgUaF nU M kursIaFCwzxIaF peIaF. sLfied azvfnI dI pfrtIpRqI AumrbwDI iKdmq nUM dyKdy hoey AusnUM pfrlImYNtrI pfrtI df pRDfn bxf idwqfigaf hY aqy Aus dI QF Aus dI hmfieqIsmJI jFdI susLmf svrfj nUM iml geIhY. svfl ieh AuWTdf hY ik kI AuprilaFdovyN ivakqIaF dy bdlfE nfl pfrtI dfvwkfr, smrwQf aqy sfKL bhfl ho jfvygI.nhIN! kyvl kuJ juMbs af skdI hY. prvotr qF qd hI pRBfvq hoxgy jy BfjpfafpxI nIqI `c inwgr bdlfE ilafey.sLurU qoN hI Bfjpf dysL c ihMdUqv dy nfarynfl ihMdUaF dIaF BfvnfvF Auqyijq krky afpxy afp nUM ihMdU vot df hwkdfrsmJdI qy bxfAuNdI af rhI hY, pr ivsLysLafriQk pRogrfm ihMdU grIb vrg leIafpxy rfjkfl smyN nhIN dy skI aqy nfhI Bfjpf dIaF sUbf srkfrF ihMdUaF dyaqI grIb vrg df iksy nf iksy qrHFkuJ sMvfr skIaF. grIb kyvl pRmfixqGwt igxqI lokF `c hI qF nhIN. ihMdUaF`c vI bhuq grIb hn, pr Bfjpf nUM qF

Auprlf aqy mwD vrg hI ihMdU idisafhY. ijs dysL ivc 50 PIsdI qoN vwD lokgrIbI ryKf qoN hyTF rih rhy hox, 77PIsdI lok 20 rupey rojL qy gujLfrf krnaqy krIb 22 kroV vsoN BuwKmrI dfisLkfr hovy AuWQy ihMdUqv df mSqr iksnUM mugd kr skdf hY. ‘BuwiKaF Bgiq nfhoey’ vflI ivvsQf hY. Bfjpf dI muwZ qoNisafsI soc rhI hY ik Bfrq `c krIb80 PIsdI lok ihMdU akIdy dy hn aqyihMdUqv nUM hulfrf dy ky ihMdUaF nUM nfllf ilaf jfvy qF ihMdU votF sdkf dysL dIhkUmq sdf leI hiQafeI jf skdI hY.ikMnf BulyKf hY. BuwKy grIb ihMdU nUM vIiZwz qy srIr pihloN Drm ipwCoN.

asIN iewkIvIN sdI `c Zuwk gey hF.ivigafnk Xuwg hY. inwq nvIaF KojF horhIaF hn. mnuwK ‘asmfn nUM vI tfkIlfAux’ dy smrwQ ho igaf hY. duwD pINdIgxysL dI pwQr mUrqI, ‘bfhrlI ksr’BUq pRyq afid df smF lwd igaf hY. Drmdf Brm vI Gtdf hI jf irhf hY ijs qyBfjpf afDfr bxfeI bYTI hY. ajoky hflfq‘c smyN dy hfxI hox leI Bfjpf dI gqI

afpxIaF nIqIaF c inwgr qbdIlI ilafky hI ho skdI hY. iesnUM afpxy isafsIeyjMzy ivc dysL dI arQivvsQf nUM pihldyxI hovygI. AudXog, KyqI aqy sbMDqsrokfrF, ibjlI, pfxI, sVkF vl ivsLysL

iDafn dy ky ienHF KyqrF dI qrwkI XkInIbxfAuxI pvygI. msLInF dy aftomysLn nflmjLdUrF dI CFtI, bdlvyN rujLgfr df pRbMD,lGU AudXog, pVH y-ilKy, iswiKaqbyrujLgfrF dI vDdI qfdfd, ipSzF dI hflqsuDfrnf afid smwisafvF dysL `c aqysrkfr dy snmuwK hn. ienHF df hwl iksyvI srkfr nUM krnf bxdf hY. Bfjpf nUMivsLysL pRogrfm rfhIN iswD krnf pvygfik ieh kyvl sLihrIaF dI pfrtI nhIN hY,ikAuNik hfly qk lokF df qy pyNzU qbky dfieho ivsLvfs hY. ies leI ipSzF ivcpfrtI afDfr jLrUrI hY, ijwQy 75 PIsdIafbfdI vsdI hY. ieh iek hkIkq hY ikBfjpf dI ipqrI pfrtI rfsLtrI syvk sMGhI hY. ies ipqr dy hor vI ikMny sMgTnhn, jo vwK-vwK KyqrF ivc kMm krdy hn,ijvyN ivsLv ihMdU pRIsLd, BfrqI ivkfspRIsLd, aiKl BfrqI ividafrQI pRIsLd,BfrqI Kyq mjLdUr sMgTn afid. iehhkIkq afr[aYs[aYs[ aqy Bfjpf mSnxnUM iqafr nhIN ik koeI sbMD hn.

muwkdI gwl, Bfjpf nUM ihMdUqv dITykydfrI Cwz ky kFgrs dy mukfbly gYrDfrimk muwdy lY ky isafsq krnI pvygI.kFgrs pfrtI dI dysL pRqI Gflxf dfieiqhfs bhuq purfxf qy lMmf hY. Pyr vIBfjpf ny bhuq CyqI vwzIaF pulFGF mfrIaFhn aqy kFgrs dy mukfbly vwzI iDr vjoNAuBr ky afeI hY. hor koeI vI purfxI pfrtI

ies lfiek nhIN bx skI. so Bfjpf dInvIN lIzrisLp nUM nvyN pfrtI pRogrfm nflinwT ky lokF nfl juVnf hovygf. ‘isafsq’‘c Auqrfa cVHfa qF afAuNdy hI hn. kMmkrn leI dysL dy hflfq ZuwkvyN hn.

sRI aYl ky azvfnI, gzkrI aqy rfj nfQ

Page 14: isafsq ivc isafxy aqy buDImfn lok nhIN af rhy: zf[ mnmohn isMGloVINdy kdm AuTfAux leI vcnbwD hY.’’ ... gpOV sMK aYlfnidaF ies dy dfavy nUM korI bkvfs afiKaf hY. aKLbfr ny ies dfavy

sfl 11 aMk 5 pMjfb tfeImjL 30 jnvrI 2010 (14)

mohlyDfr vrHdy mINh df pfxI kwcykoiTaF dy bfhr vl vDvyN prnfilaF QfxINvihMdf, itAUbvYl dI Dfr vFg pwkI glIivc izgdf ‘qfV qfV’ dI afvfjL pYdf krirhf sI. cwl rhI qyj hvf ‘sLUM-sLUM’ dfsLor mcf rhI sI. vfCV aSdr afAuxkfrn drvfjLf ByV idwqf igaf. dlfn dybfhr vfr bxfey hoey CqVy vl KulHdIqfkI ivcoN ieMnI ku rosLnI af rhI sI ikaSdr bYiTaF nUM iewk dUsry dy ichryidKfeI dy rhy sn. kMD nfl zwTy hoey vwzymSjy AuWpr sfzy BfeIaf jI nfl bYTfhoieaf, Auh afpxI drdnfk dfsqF CohIbYTf sI. BfeIaf jI qF TrMmy vflf suBfahox kfrn isrP ‘cuwc-cuwc[[cua’ kridaFkruxf df iejLhfr kr rhy sn, pr sfzImF afpxy dupwty nfl vfr-vfr awKF pUMJIjFdI sI. asIN sfry BYx Brf zry sihmyhoey itk-itkI lf ky rfKsLF dy kfiraFvrgI BYa-BIq kr dyx vflI swcI khfxIsux rhy sF. ieAuN jfpdf sI ijvyN CwqAuWpr lfTIaF vFg vrHdy mINh dI ‘QfpV-QfpV, dwgV-dwgV’ dI afvfjL, duwKVf Polrhy dy aSdr jMmy pey mxFmUMhI drd AuWqyhQOVy vFg vwj rhI hovy qy lhU iBwjIaFkMkrF afly duafly vl izg rhIaF hox.

ies qoN pihlF asIN Aus nUM kdy ieMnfdRivaf-ipGilaf hoieaf nhIN sI dyiKaf.sgoN asIN Aus nUM aVb jF kurwKq suBfavflf ijLdIaf ijhf GumSzI bMdf hI smJdyhuMdy sF. icwTI-pwqr dy isrnfvyN ‘qyiliKaf nfm bol ky Aus ny afpxy sfeIkldI GStI nwpxI aqy quridaF quridaF hIicwTI agly dy hwQ PVf dyxI. jy Gr dfkoeI hor mYNbr Auhdy kol icwTI lYx glI‘c afAuNdf qF Auh mwQy AuWpr sO iqAUVIaFpf ky iKwJ ky afKdf-”qYNzy hwQ nfdysF[[[Plfxf ikwDr vMJ tuiraf jy?’’

ies inXm dI Auh ieMnI sKqI nflpflxf krdf sI ik keI vfr isrnfvyNvflf jIa ikqy vFZy pRfhuxcfrI igaf huMdfqF Auh aOKf ho ky vI iqMn-cfr idn gyVymfrdf pqf krdf rihMdf sI ik icwTI dfmflk afieaf ik nhIN. keI vfrI icwTIsuafh vI nf hoxI pr Ausny keI-keIidn ryVkf pfeI rwKxf. jy iksy df mnI-afrzr af jfxf qF sfry twbr dI kMbKqIaf jFdI sI. ikAuNik gvfhI puafAux leIiksy qIsry bMdy dI loV huMdI sI. Gr ivcoNhI iksy dUjy bMdy dI gvfhI nUM Auh mSndfnhIN sI. anpVHqf dy Aus jLmfny ivcgvfhI pfAuxoN vI lokIN kMnI kqrfAuNdyrihMdy sn. hwtI vfly sohx nUM swd kyilafAuxf qF ikqy jf ky mnI-afrzr df

DrqI hyTlf iek hor bldBugqfn hoxf.

lflI dI Bfa mfrdf gorf rMg,bxdf-Pwbdf gTIlf srIr, KfkI kmIjpjLfmf, isr qy CotI ijhI KfkI pwg, ijsdfipClf lV lwk dy Qwly qwk lmkdf rihMdf,pYrIN DOVI dI juwqI aqy hwQF ivc PiVaf‘hrkulIs’ mfrkf sfeIkl. ieh hulIafsI jfzly qoN sfzy ipSz zfk vMzx afAuNdyzfkIaf sonf rfm df. lohy dIaF qfrF dIbxI hoeI Aus dy sfeIkl dI tokrI ivcicwTIaF vflf bYg ipaf huMdf sI. hYNzlnfl ltkdy KfkI Joly ivc pScr lfAuxdy smfn smyq iewk pSp vI rwiKaf huMdfsI Ausny. Ausdy KrHvypx dIaF msLhUrgwlF ivc iek ieh vI sI ik jy rfh ivcpYdl quiraf af irhf koeI rfhI musfiPrAus qoN ‘rfeIz’ mSgdf sI qF sonf rfmawigAuN kUMdf qwk nhIN sI huMdf. iesy qrHFjy iksy sfeIkl vfly nUM Auhdy pSp dIloV pYNdI qF Auh Tok ky jvfb dy idMdf.iPr vI sfzy ipSz vfsI ‘srkfrI bMdf’hox kfrn AuhqoN BYa vI KFdy sn qy Ausdfadb vI krdy sn.

sfvx-BfdoN dy huMms Bry idnF ivcasIN BYx-Brf koTy dI Cwq AuWpr bih kyskUl df kMm inptf lYNdy huMdy sF. gvFZdy sMgI sfQI vI sfzy hI koTy ‘qy afjfieaf krdy sn ikAuNik sfzy Gr dyivhVy ‘c KVHI BfrI inMm dy do iqMn zfhxykoTy dI Cwq AuWqy PYly hoey sn. ilKfeIpVHfeI mukf ky sfzy ‘coN keI jxy inMm ‘qycVH ky pwkIaF hoeI nmolIaF Kfx lwgpYNdy sn. ijnHF nUM nmolIaF cMgIaF nhINsn lwgdIaF, Auh koTy AuWpr ‘Gr’bxfAux ivc ruwJ jFdy. Qwly vgdI glIvlH dy KUMjy koTy dI Cwq Aupr nfnksLfhIiewtF dI kfcr-pIcr, roVy, nukIly iKSGrFdI iewk ZyrI lwgI huMdI sI ijnHF dI vrqoNkridaF sfry inafxy afpo-afpxy ‘Gr’bxfieaf krdy sn.

aijhy hI mOsm dy idnIN asIN koTyAuWpr bYTy dIn-dunIaF Bulf ky Kyzx-mwlHx ‘c msq hoey pey sF, ik dyKidaFhI dyKidaF lihMdI guwT ‘coN AuWTIaFkflIaF GtfvF ny idn nUM rfq ivc hIbdl ky rwK idwqf. diraf vloN afAuNdyTMZy-Tfr buwilaF dy nfl kfly asmfn‘qy Auzdy af rhy duwD-icwty bgilaF nymfno Bfrf mINh afAux df ‘isgnl’ dyidwqf. Gr dy isafxy jIa nfly qF mSjy-

ibsqry, pwTy-dwQy aqy hor keI qrHF dfsMd-sMdyVf cuwk cuwk aSdr rwKx lwg peynfly hPVf-dPVI ijhI mcfAuNidaF sfnUMkoTy qoN hyTF af jfx dIaF ‘vfjF mfrnlwg pey. huwb huwb ky, iewk dUsry nflijLd-ijLd ky bxfey hoey ‘sohxy Gr’ awKdy Por ivc pYrF nfl Zfh ky asIN PwtI-bsqy kwCF ‘c sFBidaF hyTF af gey. plFivc hI ieAuN qfbV qoV mINh vrsxf sLurUho igaf ijdF ikqy Auh sfzy aSdr vVjfx dI hI AuzIk kr irhf sI. ivhVy ivcbxy hoey cuwlHy-BwTIaF AuWpr Bwj Bwj kybwTl jF bfltIaF mUDIaF mfrdI hoeI sfzImF ‘qy kfPI Crftf pY igaf. koTy dI CwqAuWpr pey iewtF-roiVaF dy Zyr nfl asINBfvyN rojLfnf hI Kyzdy rihMdy sF, pr Ausidn sfnUM pqf nhIN kI KuVkI! asIN afpxymF-bfp nUM puwCx lwg pey ik sfzy koTyqF sfry kwcy hn, ikqy iewk vI pwkI iewtnhIN lwgI hoeI. iPr sfzI Cwq AuWqy iehiewtF-roVy ikwQoN af gey?

‘‘E puwq,[[[ieh AunHF cMdry idnFdIaF gwlF[[[.’’ BfeIaf jI dy mUMhoN ieMnfvfk hI inkilaf sI ik bfhroN ‘CVwp-CVwp’ dI afvfjL afeI. nfl hI sfeIkldI GStI KVkI! CqVy ivc sfeIkl KVHfkrky, kflI CqrI nUM iekwTI krdf hoieafzfkIaf sonf rfm aSdr af viVaf. afjfE bfbU jI[[[afE-afE! afKidaFBfeIaf jI ny siqkfr nfl Aus nUM mSjy‘qy bhfieaf. nuwcVdI CqrI dI muwT drvfjydy kuMzy nfl tMg ky Ausny afpxI sLyvkIqI hoeI gwl qoN lY ky TozI qwk AuNglIPyridaF igwlf hoieaf mUMh sfP kIqf. jybH‘coN kfgj pwqr, pYn btUaf kwZ ky myjLAuWpr itkfieaf. srdl kol KVH ky glpeI kmIj dy dovyN pwly ncoV ky CMzkfmfiraf. Auh mSjy ‘qy bYT igaf.

guV vflI cfh ipwql dy glfsF ivcvrqfeI geI. vfDU cfh dI gVvI krkyCoty myj AuWpr rwK idwqI geI. bfhr mINhdI JVI rukx df nF nhIN sI lY rhI aqyaSdr gwlF dI lVI nhIN sI tuwt rhI. sonfrfm ny hI TMZy hoey hwQF nUM cfh vfly grmglfs nfl inwGy kridaF gwl qorI- “ikMJdIaF gwlF kryNdy pey sfAu igafnI jI?’’zfkIey dy aSdr afAux qoN pihlF sLurUhoeI ‘cMdry idnF’ dI gwl pUrI kridaFBfeIaf jI ny dwisaf ik sMn sMqflI dyrOilaF vyly jd cfry qrP kqlogfrq mcI

hoeI sI qF iksy sMBfvI Kqry nfl nijwTxleI Gro GrIN ikrpfnF, brCy, tkUeyvgYrf hiQafr iqafr krky rwKy gey sn.suafxIaF, nOjvfn kuVIaF aqy bwicaFnUM ieh isKfieaf igaf sI ik Auh hwlfhox dI sUrq ivc Jwtpwt koiTaF ‘qy cVHjfx. glIaF ivhiVaF ivc afeyburCfgrdF nUM insLfnf bxfAux leI koiTaFAuWpr iewtF-roVy jmHF kIqy gey sn.

bfhr jLordfr mINh dy nfl nflbwdlF dI iBafnk gV-gVfht hor iqwKIho geI. iPr sfzI bIbI ny srgoDy ijLlHydy iswKF vfly ‘tysLn qoN cwly kfPly dIgfQf sLurU kr leI. ijs kfPly dy gwizaFivc lwdy hoey smfn dIaF qYhF ‘c sfzIaFmfsIaF qy mfmy lukf ky iewDr ilaFdygey sn.

AuWnI cwk qoN AuWT ky pSjfb afey sfzynfnkf pirvfr df jfnI nuksfn qF BfvyNkoeI nhIN sI hoieaf lyikn bIbI mUMhoN rfhdy lUM-kMzy KVHy kr dyx vfly drdnfkidRsLF df vrnx sux sux ky asIN zrsihm nfl suMgVy hoey sfh rok ky gwlFsux rhy sF.

sfzy ipSz dy bfhr vfr soZIaF dybfg ivc hoieaf vfikaf, BfeIaf jI dIjLubfnI suxidaF sfzy mUMh KuwlHy rih gey.BuwlI BtkI iksy muslmfn KUbsUrq jvfnkuVI dI iewk sVIal ijhy buwZy CVy nUMbFh PVfAuNidaF hukm kIqf igaf ik AuhAus buWZy dy Gr vwsx dI hF kry. nhIN qFnMgI ikrpfn leI KVHy[[[isMG koloN grdnktfAux leI iqafr rhy. kihMdy Aus gorIinCoh muitafr ny ikrpfn PVI KVHy ksfeImohry DOx Jukf idwqI. Aus jLflm nybdnsIb kuVI df isr lfh ky aOh mfiraf!

ieh qF rOilaF dy idnF ivc dUsiraFnfl hoeIaF bIqIaF GtnfvF dy hOlnfkvyrvy sn, pr ijhVI KUnI hwzbIqI sonfrfm zfkIey ny suxfeI, Ausny sfnUM sfiraFnUM ruaf idwqf. sonf rfm isMD sUby ivc vIzfk vMzx dI hI nOkrI krdf sI. ihMdUaF-iswKF-muslmfnF dI afps ivc qxf-qxIcwl hI rhI sI. iewkf-duwkf GtnfvFvfprIaF vI sn, pr koeI dirMdf cuwp-cupIqy aijhf kfrf vI kr deygf? iesdI iksy nUM afs nhIN sI. rojL dI qrHFsonf rfm afpxy ielfky ivc zfk vMz kydupihroN bfad Gry prq afieaf. izAuVIdy KuwlHy pey drvfjy rfhIN Auh aSdr clf

igaf. aSdr bxy vwzy kmry dy drvfjLy dfbfhrlf kuMzf aiVaf hoieaf sI. afpxIpqnI, jvfn DIaF aqy Coty puwqrF dI gYrmOjUdgI ny sonf rfm dy idl nUM DuVkU lfidwqf. drvfjLy df kuMzf KolHx dI QF AusnyKulHI peI iek qfkI QfxIN aSdr nUM Jfikaf.sMdUk, bksy, cftIaF, BVoly sB cOV cwptKuwlHy pey sn. aSdr KUn dy CwpV lwgyhoey sn. Aus dI pqnI df isr ikqy, DVikqy!! DIaF puwqrF dIaF awD-nMgIaF lfsLFieAuN iKlrIaF peIaF sn ijvyN iewQy koeIiBafnk jMg hoeI hovy!!! KUn-imwJ dy gfryivc Aus df jIaf-jMq gVuwc hoieaf ipafsI.

‘‘kyzf cMgf hoNdf, mYnUM vI koeI EQyeI vwZ Drdf!’’ bVI musLikl nfl Auhdygly ivcoN ieh vfk inkilaf.

AunHF hI idnF ivc asIN afpxyslybs ivc lwgI pSjfbI dI ikqfb ivckulvMq isMG ‘ivrk’ dI mfrimk khfxI‘DrqI hyTlf bld’ pVHI sI ijs ivc iekaYsy isdkI bfp nUM drsfieaf igaf hY joafpxy sLhId ho cuwky POjI puwqr dI Kbr,afpxy puwq dy hI CuwtI ktx afey hoeyiek POjI imwqr qoN iesy krky lukfeI rwKdfhY, mqF Aus dI CuwtI df mjLf ikrikrf nfho jfey! khfxIkfr ivrk, Aus bjLurgdI qulnf, DrqI hyTly blHd nfl krdfhY jo imwQ anusfr ipRQvI nUM afpxy isMg‘qy cuwkI KVHf hY. irtfiermYNt qwk sonfrfm zfkIaf sfzy ipSzF ivc zfk vMzdfirhf. AusdI drd-khfxI suxn qoN bfadjd vI Auh sfnUM ikqy njLrI pYNdf, qF asINmn hI mn socdy ik ivrk dI khfxIivcly hTIey bfpU vFg sonf rfm vI DrqIhyTlf iek bld hI hY!

suKivMdr kOr Kosfawj dy mnuwK ny ijMnI kfhlI mcfeI hoeI hY,

lwgdf hY ik ‘sihj pwky so mITf hoey’ vflI khfvqqF bhuq hI ipCFh Dwk idwqI geI hY. hVbVI df rUplY cuwkI ies kfhl ny bVy nuksfn krvfey hn,sVkF ‘qy vfhn Bjf ky iek-dUjy qoN awgy lMGx dIkfhl nfl pirvfr dy pirvfr mOq dy mMUh cly geyny. awj klH Coty pirvfr hn. Gr dI gwzI df PfiedflY ky sfrf pirvfr bYT jFdf hY qy keI vfrI iehqyjL rPqfrI sfiraF nUM hI ingl lYNdI hY. ‘qyjLrPqfrI mOq dI iqafrI’ vfly sVk ‘qy lwgy cyqfvnIborzF nUM ieh mncly mKOlF krky koloN lMGidaFBuwl jFdy hn ik AunHF nUM koeI aglf-ipClf AuzIkvI irhf hY. nOjvfnF aMdr ivdysL jfx dI kfhl nysihj mqy cwlx vfly mF-bfp dIaF jLmInF igrvIkrvf ky, ivkvf ky trYvl eyjMtF dy Gr Br idwqyhn. sony vrgI jLmIn vyc ky ieh nOjvfn jhfjLycVHn dI kfhl `c huMdy hn. pr ieh jhfjL AunHF nUMijQy jf ky Auqfrdf hY, AuQy jF qF Kwjl KuafrI dyhnHyry KUh huMdy hn jF iPr jylHF, ijQoN sflFbwDI Auhbfhr nhIN inkl skdy.

DIaF dy irsLqy ivdysLI lfiVaF nfl krn dIkfhl ny sYNkVy muitafrF dI ijLMdgI nrk bxf CwzIhY. irsLqf krn vyly ieko rwt huMdI hY ik mMuzf QoVHy

idnF leI ieMzIaf afieaf hY. iPr bws CyqI-CyqIibnF awgf-ipwCf pVqfilaF ieho ijhy lfVy nfl ivdysLjf vwsx dI lflsf ivc kfhlI krky kUMj vrgImuitafr DI nUM bMnH idwqf jFdf hY qF mgroN pqf lwgdfhY ik Auh qF duhfjU hY qy do-iqMn bwicaF df bfp hY.

kfhlI nUM hmysLf musIbq jF aOKy smyN nfl joV kyvyiKaf jFdf sI. ieQoN qk ik kfhlI nfl cwldy iksyivakqI nUM vyK ky smiJaf jFdf sI ik Auh jLrUr iksymusIbq ivc hY nhIN qF Auh sihj mqy qurdf. pr jyiksy nUM suBYkI kfhlI kfhlI qurn dI afdq hovy qFdyKx vfly Aus nUM mKOlF krdy, ‘‘dyK ikvyN sLUt vwtIjFdf, ijvyN ikqy awg lwgI hovy’’. keI vfr mMUh PwtafK idMdy, ‘‘ikAuN, awg buJfAux cwilaYN?’’

kfhlI nUM ies hwd qk burf smJx vfilaF dfafpxf hfl ieh ho cuwikaf huMdf ik Auh GOlI ijhybx jFdy hn. koeI vI kMm krn vyly ieh afK dyxf,“clo kI kfhlI aY?’’ nqIjf ieh huMdf hY ik iesqrHF dI mfniskqf vfilaF dy ijLafdfqr kMm ltkyhI rihMdy hn. awj klH-awj klH kridaF keIaFmMuizaF kuVIaF dy irsLqy vI hwQF ‘coN inkl jFdy hn.GOlI bMdy pihlF iek dUjy nUM afKdy ‘eynI kI kfhlaY?’’ bfad ivc gwl hwQoN inkl geI vyK ky koeIjLmfnfsfjL AunHF nUM sqfAuNdf, BfeI ieho ijhy kysF‘c dyrI nhIN krIdI.’’

awj klH bwsF ivc sPr krn vyly hr koeIcfhuMdf hY ik Aus nUM ‘nfn stfp’ bws hI imly. iehsoc ky mYnUM afpxI ilMk roz ‘qy cldI bws dfzrfeIvr cyqy af jFdf hY, ijhVf kdy vI kfhlI nhINkrdf. vfjF mfr mfr ky svfrIaF ibTfAuNdf qy BwjIafAuNdI svfrI nUM iljfx KLfqr imMt-do imMt bwsbMd vI kr idMdf. ieQoN qk ik grmIaF ivc iksynlky kol bws KVHy krky inwky inafxy dI ipafsbuJfAux ivc mdd vI krdf. jykr iksy nUM kfhl vIhuMdI, CyqI phMucx dI qy Xfr qyjL vI krlo, asIN vIqx pwqx lwgxf, qy Auh kihMdf, ‘‘bfeI eynI kfhlsI qF kfr kr lYNdf.’’

qkrIbn cflIaF dI jmfq ivc asIN 15 kukuVIaF sF. jd vI aMgryjLI vflI aiDafpk kfpIaFiekwTIaF krn nUM kihMdI qF sImf grg, jo mnItrsI, kfpIaF iekwTIaF krn lwg pYNdI. kMm nf krkyafAux vflIaF kuVIaF nUM Cwz ky hr iek kuVI nUMhuMdf sI ik Aus dI kfpI Aupr afvy qy pihlF cYkhovy. pMmI, jo ik bhuq hI sihj suBfa qy TMZy mqdI sI, kfpI sB qoN pihlF rwK idMdI pr Aus dIkfpI sB qoN bfad ‘c cYk huMdI. Aus ny iek idngwl suxfeI ik gF aqy vwCI nUM rfqIN CqVy aMdrkrn dI vfrI Aus dI sI, agy Aus dy Brf dI huMdIsI. iek idn Auh bMnHdI qy iek idn Aus df Brf.

iek idn pMmI ny rotI ibsqry ‘c hI KfDI aqy kuJicr lytf mfrn rjLfeI ivc pY geI. GOl krn lwgIAuTdI hF, gF qy vwCI nUM aMdr krdI hF pr ieMJ hIpeI rhI. nf nINd afvy, ibnF gF vwCI nUM aMdrkIiqaF. sON vI ikvyN skdI sI. rfq dy pihr vDIjfx. bs AuTx dI GOl, do GMty iesy ksLmksL ‘cbIq gey. mF nUM jfg afeI qF bolI, ‘‘kuVy gF-vwCIaMdr nhIN kIqIaF.’’ do GMitaF ‘c socIN pfAux vflfkMm mF ny do imMtF ‘c krvf idwqf.

hux qF lwgdf sihj df jLmfnf hI nhIN irhf.kfhlI awgy bysLwk toey hI ikAuN nf hox, hux qFkfhlI krn vfsqy hI jLor pfieaf jFdf hY. sVkF‘qy qusIN vfhn hOlI clf ky vyKo, ipwCoN qyjL rPqfrIeyhfrn vjf-vjf ky quhfzI jfn lYxI kr dyxgy. huxqF lwgdf, keI durGtnfvF shI qy susq rPqfrvfhn kfrn vI huMdIaF hn. clo, sfzy qF sVkF hIKsqf hfl hn, pr suxINdf hY ik bfhrly mulkFivc iek insLicq rPqfr qoN Gwt qusIN afpxf vfhnclf hI nhIN skdy. kfhlI jIvn jfc bx geI hY.sfvDfnIaF qF vrqxIaF hI pYxgIaF pr sihjivc cwl rhy AunHF lokF nUM vI nfl lY ky cwlx dIloV hovygI, ijhVy BIV BVwky vflI sVk pfr krnKuxoN keI qF ieh soc ky Gr nUM muV afAuNdy hn ikAuQy qF lokF nUM BfjV pY geI hY.

mwiTaF dy lwd gey jLmfny, BMbIrI vFg GuMmdI nvylI dunIaF

qrlocn isMG dupflpur

ilKqum

Page 15: isafsq ivc isafxy aqy buDImfn lok nhIN af rhy: zf[ mnmohn isMGloVINdy kdm AuTfAux leI vcnbwD hY.’’ ... gpOV sMK aYlfnidaF ies dy dfavy nUM korI bkvfs afiKaf hY. aKLbfr ny ies dfavy

sfl 11 aMk 5 pMjfb tfeImjL 30 jnvrI 2010 (15)

1280, Winnetka St. Palatine, IL 60067 Ph. 847-358-1117

Sikh Religious Society of Chicago, Palatine

ÃÄ siqgur pRsfid

gurU Gr dy nvyN AusfrI pRfjYkt leI rYPrYNzm

Ç Ç

gurduafrf pYlftfeIn dI smUh sfD sMgq dy crnF ivc bynqI hY ik sMgqF dIaF BfvnfvF nUM mwuK rwKidaF gurUmhfrfj dI imhr nfl gurU Gr ivc suwK-afsn asQfn, aKMz pfT leI iek kmrf, iek Cotf dIvfn hfl aqygurU Gr dI pihcfx guMbd afid bxfAux leI iswK irlIjIas susfietI dy mOjUdf pRbMDkF vloN bxfey gey AusfrIpRfjYkt leI sMgq qoN iejfjLq lYx vfsqy iek rYPrYNzm (rfiesLumfrI) 21 PrvrI, 2010 nUM svyry 8 vjy qoN 4 vjy qwkkrvfieaf jf irhf hY. afp smUh sMgqF nUM bynqI hY ik ies rYPrYNzm ivc ihwsf lY ky DMnvfdI bxfE jI. iemfrqdf nksLf gurU Gr ivc sMgq dy iksy vI mYNbr dy dyKx leI hfjLr hY. sMgq afpxy svflF df jvfb lYx leI gurU Grdy dPqr nfl sMprk kr skdI hY.

ies pRfjYkt df Krcf qkrIbn 5 lwK zflr hY. pRbMDkF dI koisLsL hY ik gurU dI imhr nfl ies sfry Krcy df pRbMDsMgqF dy dsvMD dI kmfeI ivcoN agfAuN hI kr ilaf jfvy. ieiqhfs gvfh hY ik sMgqF ny gurU Gr df koeI vI kfrjmfieaf dI kmI krky rukx nhIN idwqf. sfzI koisLsL ieh hY ik ies pRfjYkt leI koeI krjLf nf ilaf jfvy aqy jyilaf jfvy qF ieh rkm Gwt qoN Gwt hovy aqy iksy vI sUrq ivc ieh krjLf pRfjYkt dI kuwl lfgq dy 50% qoN vWDnf hovy.

asIN nfeIljL vfsI Aus gur iswK pirvfr dy DMnvfdI hF ijs pfsoN gurU mhfrfj ny afpxI apfr ikrpf rfhIN gurUmhfrfj dy suwK-afsn dI syvf leI hY.

21 PrvrI, 2010-svyry 8 vjy qoN 4 vjy qwk

dfsry:gurUGr dy JfVUbrdfr

Page 16: isafsq ivc isafxy aqy buDImfn lok nhIN af rhy: zf[ mnmohn isMGloVINdy kdm AuTfAux leI vcnbwD hY.’’ ... gpOV sMK aYlfnidaF ies dy dfavy nUM korI bkvfs afiKaf hY. aKLbfr ny ies dfavy

sfl 11 aMk 5 pMjfb tfeImjL 30 jnvrI 2010 (16)

inAU Xfrk (pMjfb tfeImjL ibAUro): ieQygurduafrf iswK sYNtr ircmMz ihl ivKy vK vK pMQkjQybMdIaF vloN luiDafxf kFz dy sLhId BfeI drsLnisMG luhfrf nUM iswKI ivroDI zyryvfd dy iKlfP ivwZysMGrÈ df 20vIN sdI df cOQf ÈhId krfr idwqfigaf. luiDafxf kFz dy sLhId nUM sLrDFjlI Bytkrn aqy jLKmIaF dI cVHdI klf leI kIqy gey iesardfs smfgm ivc pfs kIqy gey miqaF ivc bfdlsrkfr vlo luiDafxf ivKy iswKf ‘qy clfeIaf golIafdI sKq inKyDI kIqI geI aqy BfeI drÈn isMGluhfrf nUM ÈrDFjlI Byt kridaF ies golI kfˆz ivcËKmI hoey isMGfˆ dI cVHdI klf dI ardfs kIqIgeI.

kYlIPornIaf qoN ivsLysL qOr ‘qy phuMcy amYrIkniswK afrgynfeIjysLn (ey aYs E) dy sInIar afgUaqy iswK sYNtr, PlwisLMg dy sfbkf pRDfn BfeI suirMdrisMG srpMc ny sMgq nUM sMboDn kridaF afiKaf ikiswK kOm ivc afey inGfr df mUl kfrn iswK afvfmdf iswK isDFqF nfloN tutxf hY. ies inGfr ivcoNinklx leI sfnUM sB nUM vzy pwDr ‘qy gurmiq lihrAusfrn leI hMBlf mfrn dI loV hY. AunHF kOm nUMapIl kIqI ik pMjfb ivc gurmiq pRcfr leI inrMqrXqnsLIl sLRomxI qwq Kflsf nUM BrvF sihXog idqfjfvy. AunHF ikhf ik pMQ doKI qfkqF awj vKo-vKryZMgF nfl iswK kOm dI aduwqI inafrI hsqI nUM ZfhlfAux leI hmly kr rhIaF hn. nfnksLfhI kYlMzr‘qy hmlf iesy hI kVI df ihwsf hY. AunHF ikhf ikiswK kOm nUM nfnksLfhI kYlMzr nUM iesdy mUl rUpivc hI apnfeI rKxf cfhIdf hY aqy kIqIaF geIaFsoDF njLraMdfjL kr dyxIaF cfhIdIaF hn.

kYlIPornIaf qoN hI afey ey aYs E dy iek horafgU BfeI divMdr isMG ny iswK kOm nUM drpysL mOjUdfcuxOqIaF df vyrvf bhupwKI idRsLtIkox qoN idMidaFafiKaf ik iswK kOm awj afpxy krqfrI guxF qoNtut cukI hY. iesy krky hI pMQ doKI qfkqF iesdIaF brUhF ‘qy af ky llkfrdIaF hn pr iswK kOmdy ijhVy sUrmy aj vI krqfrI guxF dy DfrnI hnAuh pMQ doKIaF dIaF golIaF awgy ihwkF zfh kymukfblf krdy hn. luiDafxf ivc afsLUqosL dy kuPrdf tfkrf ies gwl df gvfh hY. AunHF iswK kOmaMdr zyrfvfdI dI vwD rhI vbfa Auqy icMqf pRgtkridaF ikhf ik iswK kOm nUM bfhr nfloN aMdroNKqrf koeI Gwt nhIN hY. nfnksLfhI kYlMzr aqy dsmgRMQ dy ivvfd ivc AulJI iswK kOm nUM AunHF pMQ doKIqfkqF dIaF cflF pCfnx dI apIl kIqI.

mnuwKI aiDkfr jQybMdI iswK Pfr jsits dybulfry BfeI avqfr isMG pMnUM ny afiKaf ik bfdl

BfeI luhfrf zyrfvfd ivruD 20vIN sdI df cOQf sLhId krfr

srkfr nUM pMQk srkfr kihxf srfsr glq hYikAuNik 1978 qoN lY ky zyrfvfdIaF vloN ijMny vIhmly hoey, Auh bfdl srkfr dy smyN ivc hI hoeyhn. ienHF ivc mMdBfgf luiDafxf kFz vI sLfml hY.

smfgm nUM sMboDn kridaF iswK klcrl

susfietI dy muK syvfdfr BfeI tihl isMG ny bfhroNafey pMQk ivdvfnF aqy ivcfrvfnF nUM jI afieaFafKidaF ikhf ik pMjfb ivc PYly zyry asl ivcaKOqI pMQk srkfr df vot bYNk hn. ienHF zyiraFqoN isafsI qfkq hfsl krky ieh lok kOm nfl

iKlvfV kr rhy hn. AunHF smUh iswK susfietIaF,jQybMdIaF aqy sMgq nUM apIl kIqI ik luiDafxfkFz dy sUrimaF dI vwD qoN vwD afrQk mdd kIqIjfvy.

smfgm nUM BfeI Drm isMG (iPlfzYlPIaf),BfeI jsvIr isMG (iswK XUQ afP amrIkf), BfeIblivMdr isMG bfjvf, igafnI gurcrn isMG(kunYktIkt) BfeI vIr isMG (kunYktIkt) aqy horkeI bulfiraF ny sMboDn kIqf. iesqoN pihlFkQfvfck BfeI jsvMq isMG (iPlfzYlPIaf) nypurfqn iswK ieiqhfs df hvflf idMidaF afiKaf ikajokI iswK kOm aMdrUnI kmjLorIaF df isLkfr hY.BfeI ajIq isMG ny mqy pysL kIqy ijnHF nUM sMgq nyjYkfiraF dI gMUj nfl pRvfngI idwqI.

pfs kIqy gey miqaF ivc kqlyafm dy kiQqdoÈI puils aiDkfrIafˆ, Bfjpf ivDfiek hrIÈ bydIaqy afÈUqoÈ dy iKlfP Dfrf 302 aDIn mukwdmfdrj kr ky AunHF nUM igRPqfrI krn dI mMg kIqIgeI. sRI akfl qKq sfihb dy jQydfr qoN mMg kIqIgeI ik afÈUqoÈ, sOdf sfD aqy Binafryvfly vrgyvfmpMQIafˆ nUM Èih dy ky 13 aprYl 1978 dI KUnIivsfKI dy kfˆz nUM duhrfAux aqy pMQdoKIafˆ dIafˆvotfˆ lYx leI pMQ df Gfx krn leI pRkfÈ isMGbfdl dy iKlfP sRI akfl qKq qoˆ hukmnfmf jfrIkIqf jfey aqy Aus df smfijk aqy Dfrimk bfeIkftkIqf jfey. pMQk jQybMdIafˆ nUM bynqI kIqI geI ikafpsI DVybMDI qoN Aupr AuT ky zyrfvfd ivruD sFJImuihMm clfeI jfvy. ieh mihsUs kIqf igaf ik pMQksMkt df ieko hI kfrn pMQ ivc DVybMdI aqy jfigRqIdI Gft hY ies leI niÈafˆ aqy hor smfijkkurIqIafˆ nUM Twl pfAux leI iswKfˆ dI nvI pIVHI nUMKflseI rMg ivc rMgx leI inwgr Auprfly kIqyjfx aqy aMimRq sMcfr nUM hr pMQk pRogrfm ivcaihm sQfn idwqf jfey.

iek hor mqy rfhIN nfnksLfhI kYlMzr ivc soDFnUM pUrI qrHF rwd kridaF iswK sMgq nUM apIl kIqIgeI ik Auh afpxy sfry gurpurb, sLhIdI idvs qyhor ieiqhfsk idhfVy 14 apRYl 2003 nUM jfrI hoeynfnksLfhI kYlMzr anusfr hI mnfAux. iek mqyivc ikhf igaf ik akfl qKq sfihb dI mrXfdfanusfr qy gurU mfinE gRMQ dy hukm ‘qy clidaF sRIgurU gRMQ sfihb dy brfbr hor iksy gRMQ df pRkfsLnhI ho skdf. akfl qKq dI pMQ pRmfxq rihqmrXfdf nUM mMnx qoN ienkfrI zyry jF sMsQfvF dykihx ‘qy iksy vI qrHF dI qbdIlI nUM iksy vI kImqqy pRvfn nhI kIqf jfvygf. hr gurduafry ivc pMQkrihq mrXfdf hI lfgU hoxI cfhIdI hY.

nihrU-aYzivnf dy pRym pwqr nsLr kIqy jfx dI mMgjYpur:pihly p RDfn mSqrI

jvfhrlfl nihrU aqy aYzivnfmfAuNtbytn (afKrI gvrnr jnrl lfrzmfAuNtbytn dI pqnI) dy pRym pRsMg qyilKI geI ikqfb ‘eyzibnf aYNNz nihrU’iek bfr iPr crcf dy kyNdr ivc hY. jYpursfihq Auqsv ivc phuMcI lyiKkf kYQrInklymyNt aqy nihrU dI BfxjI nXnqfrfshgl ny crcf dOrfn ikhf ik nihrU-eyzivnf dy pRym pwqrF df pRkfsLn hoxfcfhIdf hY ikAuNik Auh isrP do afdmIaFdy ivc df sMvfd nhIN, blik sfihq dfibhqrIn nmUnf hY.

nXnqfrf dy muqfibk Bfrq ivc awjvI ieiqhfs ivc cricq hsqIaF dI injIijLMdgI df ijkr nhIN kIqf jFdf, pr bhuqsfry bdlfa af cuwky hn. Bfrq aqy PRFsdy sfihq dy ivc mUl aSqr qF iehI hY ikPrFs ivc ieiqhfsk hsqIaF qy vIAupinafs ilKy jFdy hn, jdik Bfrq ivcpfqr kflpink huMdy hn. nXnqfrf nyikhf ik hr ivakqI dI ivakqIgqijLMdgI aqy sMbMD huMdy hn, AunF dy mfmfnihrU dy vI sn. nXnqfrf dy muqfibklfrz mfAuNtbytn nUM vI ies irsLqy ivckoeI ieqrfj nhIN sI. ies gwl df pqf

ies gwl qoN cldf hY ik 1952 ivc iekvfr eyzivnf ny mfAuNtbytn nUM ikhf sIik mYN qYnUM afpxy kuJ pRym pwqr dyvFgIikAuNik qusIN hI ienF nUM sMBfl ky rwKskdy ho. jd borinaF ivc eyzivnf nyafKrI sfh ilaf sI, Aus vkq vI nihrUduafrf ilKy gey pwqr AunF dy hwQ ivcsn. AuQy, kYQrIn klymyNt df kihxf sIik dovF dy injI sMbMDF nUM sipircuallv qoN alg nhIN kIqf jf skdf.

cIn nihrU nUM bdqmIjL smJdfsI: ies dOrfn jvfhr lfl nihrU nyBfvyN ‘ihMdI-cInI BfeI-BfeI’ df nfarfidqf pr cIn ny AunHF nUM bdqmIjLsmiJaf. Bfrq nUM cIn ivdysLI mdd dymfmly `c aSnHf KUh mSndf sI. cIn dfieh vI njLrIaf sI ik ieh kfPLIaPLsosnfk hY ik ieMdrf gFDI ny vI afpxyipqf qoN AunHF dI pusqk ‘Bfrq eyk Koj’ivc pRgtfey PLlsPy dI ivrfsq nUMapxfieaf. cIn df mSnxf sI ik ‘Bfrqeyk Koj’ nihrU dy ies ivcfr nUM jLfhrkrdI hY ik mhfn Bfrq df sfmrfj

mlysLIaf, sIlon (sRIlMkf) aqy hornFKyqrF qk PYilaf hoieaf sI. ieh itwpxIcIn dy sfbkf pRDfn mSqrI cfAU aYn lfeIny amrIkf dy sfbkf rfsLtrpqI ircrzinksn kol kIqI sI. Auh inksn hI snijnHF ny ieMdrf gFDI nUM ‘kuwqI aqy zYx’ikhf sI jdik AunHF dy kOmI suriKafslfhkfr hYnrI kisMgr nyBfrqI lokF nUM ‘hrfmI’ ikhfsI. ieh itwpxIaF iek pusqk‘inksn, ieMdrf aYNz ieMzIafpOilitks aYNz ibaONz’ df ihwsfhn. iesdy lyKk sInIarpwqrkfr kilafxI sLMkr hn.pusqk ivc inksn dy dOry aqybfad ivc KuPIaf sLRyxI ivcoNhtfey gey dsqfvyjLF nUM sLfmlkIqf igaf hY. ienHF dsqfvyjLFivc amrIkf, cIn aqypfiksqfn df BfrqI isafsIpRxflI aqy jMmU-ksLmIr vrgyivvfdq muwidaF sxy Bfrq dyBivwK bfry apxfieaf igaf

njLrIaf sLfml sI. inksn ny 23 PrvrI1972 nUM cIn dI afpxI ieiqhfsk XfqrfdOrfn Bfrq Aupr rUs qoN hiQafr KrIdxleI amrIkI mdd vrqx df dosLlgfieaf sI. AunHF ikhf sI ik Auhpfiksqfn nUM loVINdI afrQk mddByjxgy, ijs dI vrqoN Auh hor sroqF qoNhiQafr KrIdx leI kr skygf. inksnny ikhf sI, ‘‘smwisaf iek aijhf rfhlwBx dI hY ijs rfhIN pfiksqfn kuwJ POjI

aYzibnf mfAuNtbytn nfl hfsf-TwTf krdy nihrU.

nihr nUM ‘bdqmIjL’ mSndf sI cInsfjLo-sfmfn aqy mdd hfsl kr sky.asIN ieh koisLsL krFgy ik ijs rfhINpfiksqfn kuJ POjI sfjLo sfmfn aqy mddhfsl kr sky. asIN ieh koisLsL krFgyik pfiksqfn nUM afrQk mdd phuMcfeIey.ies nfl pfiksqfn afpxI suriKafpRxflI nUM mjLbUq kr skygf. asIN ipCly20 sflF ivc Bfrq nUM mdd vjoN lgBg10 arb zflr idqy ies ivcoN bhuq Gwtihwsf PLOjI mdd df sI. bfkI ihwsf afrQk

mdd vjoN idqf igaf sI. iehies leI nhIN sI ik Bfrq,sovIaq sMG qoN hiQafrKLrId sky jF hiQafr bxfsky. sfzf ieh ierfdf nhINsI pr aijhf hI hoieaf.hux Bfrq nUM mdd dI gwlafAux ‘qy amrIkf soc-smJ ky kdm cuwkygf.’’A us sm y N d y amrIkIrfsLtrpqI inksn ny ikhfsI ik jy Bfrq pUrbI bMgfl(h ux b Mglfd ys L ) n U MhiQafr pucfAux dI koisLsLkrdf hY qF AusnUM bdhjLmIho skdI hY.

Page 17: isafsq ivc isafxy aqy buDImfn lok nhIN af rhy: zf[ mnmohn isMGloVINdy kdm AuTfAux leI vcnbwD hY.’’ ... gpOV sMK aYlfnidaF ies dy dfavy nUM korI bkvfs afiKaf hY. aKLbfr ny ies dfavy

sfl 11 aMk 5 pMjfb tfeImjL 30 jnvrI 2010 (17)

jsvIr isMG sLIrIaSimRqsr: hor bhuq sfrIaF sLKsIaqF dy

nfl bfbf syvf isMG KzUr sfihb nUM ies vfr pdmsRIaYvfrz dyx df aYlfn kIqf igaf hY. sUqrF qoN imlI

jfxkfrI anusfr AunHF nUM ienfm dyx dI isPfirsLies ielfky nfl sMbMDq kyNdrI Kyz mSqrI sRIaYm[aYs[ igwl ny kIqI hY. Xfd rhy bfbf syvf isMGKzUr sfihb ny vfqfvrx, KyzF aqy iswiKaf dy Kyqrivc AuWGf kMm kIqf hY. ivsLysL krky iswiKaf aqyvfqfvrx dy Kyqr ivc AunHF dI syvf byimsfl hY.

AunHF ny ipCly kuJ hI sflF ivc KzUr sfihb nUMafAuNdIaF pSj sVkF df qkrIbn 20-20 iklomItrdf Kyqr pUrI qrHF hiraf Biraf kr idwqf hY. pSjfbdf isrPL ieh ielfkf hI hY ijQy ilMk sVkF duaflydovyN pfsy sMGxy drKq hn. ies qoN ielfvf AunHF nyies ielfky ivc sLmsLfnGftF, skUlF smyq horKflI QfvF ‘qy vwzy pwDr ‘qy drKLq lvfey hn. KzUrsfihb ivKy AunHF vloN iewk hfkI akYzmI vI clfeIjf rhI hY. bfbf syvf isMG ny afpxy pRbMD hyTlyKzUr sfihb dy ieiqhfsk gurduafiraF nUM vI kudrqdy njLdIk rwiKaf hY aqy sLfndfr bfgbfnI vI kIqIhY. iewQy AunHF ny iswK ivdvfn zf[ rGvIr isMG bYNsdy sihXog nfl aSqrrfsLtrI pwDr df hfeItYk iswKimAUjLIam sQfipq kIqf hY. ies qoN ielfvf bwicaF nUMafeI ey aYs smyq AuWcy pRoPYsLnl korsF leI iswiKafdyx vfsqy insLfn-ey-iswKI dI iewk vwzI iemfrq dIAusfrI vI AunHF vloN krvfeI jf rhI hY. bfbf syvf isMGpMjfb dy sMq smfj ivc iek sfAU, swcI suwcI qy isrydI hlIm sLKsLIaq vjoN jfxy jFdy hn.

bfbf syvf isMG KzUr sfihb ny Bfrq srkfrvloN smfj syvf dy Kyqr ivc ‘pdmsRI’ aYvfrz idwqyjfx ‘qy ikhf ik ies snmfn leI Auh prmfqmfaqy sMgq df sLukrfnf krdy hn. ‘pMjfb tfeImjL’nfl gwlbfq kridaF AunHF ikhf ik ijnHF syvfvFleI AunHF nUM ieh snmfn idwqf jf irhf hY, AunHF nUMAuh BivwK ivc vI jfrI rwKxgy. AunHF ikhf ik aslsnmfn qF BfvyN sMgq dI sLfbfsLy hI huMdI hY iPr vIkyNdr srkfr vloN idwqy gey ies ienfm nfl sMgqdy AuqsLfh nUM hor bl imlygf. AunHF ikhf, “BfvyNAuh srkfrI ienfmF dy mhwqv nUM Gtf ky nhIN vyKdy,pr sfnUM afpxy kfrjF dI sPlqf leI gurU df Etafsrf hI qwkxf cfhIdf hY.”

bfbf syvf isMG vloN iqMn sInIar sYkMzrI skUlmwD pRdysL dy gvflIar ielfky dy afly duafly bxfeygey hn. ies qoN ielfvf KzUr sfihb aqy krqfrpursfihb ivKy iek-iek skUl cwl irhf hY. KzUr sfihbivKy AucyrI isiKaf leI bI[aYz kflj aqy izgrI

kflj vwKry rUp ivc cl rhy hn. AunHF hux qwk200 iklomItr qoN vDyry sVkF dy duafly pOdy lfeyhn. drKq lfAux dI ieh muihMm Kflsf pSQ dy300 sflf isrjxf idvs mOky 1999 ivc afrMB kIqIgeI sI. ieh muihMm gurU aSgd dyv jI dy 500 sflfafgmn purb (18 apRYl 2004) nUM smripq kIqIgeI. muihMm dOrfn KzUr sfihb nUM afAux vfly 5 vwK-vwK rsiqaF nUM hrf-Brf bxfAux leI inMm, jfmx,ckrsIaf qy vwK-vwK iksmF dy pOdy lfey gey.

ies qoN ielfvf mwD pRdysL dy gvflIar aqyrfjsQfn dy jYpur ielfky ivc gurDfmF dy nyVy AunHFny vwzI pwDr ‘qy drKq lfey hn. pfiksqfn siQqgurduafrf krqfrpur sfihb ivKy vI AunHF drKqlfAux dI syvf inBfeI hY.

Xfd rhy bfbf syvf isMG vloN KzUr sfihb qoNielfvf zyrf bfbf nfnk, btflf, AuTIaf, krqfrpur,vzflf, biTMzf, kflyky, nrYxf (rfjsQfn) aqygvflIar nyVy iqMn-cfr ieiqhfsk gurDfmF dI sFBsMBfl vI kIqI jf rhI hY.

bfbf syvf isMG KzUr sfihb nUMpdmsRI aYvfrz

dsLmysL ipqf df gurpurbmnfieaf

lfs eyNjls: gurduafrf vrmONt dI sMgqvloN dsLmysL ipqf sRI gurU goibMd isMG jI df pRkfsLpurb 23 jnvrI nUM mnfieaf igaf. vK vK gurUGrFdy Kflsf skUlF dy bwicaF ny sLbd kIrqn krkysMgqF nUM gurU crnF nfl joiVaf. gurU goibMd isMGjI dy jIvn bfry vK vK bulfiraF ny cfnxf pfANuidaFAunHF vloN KMzy-bfty dy aimRq rfhIN sfjy gey inrflyKflsf pMQ dI gwl kIqI. bulfiraF ny ikhf ik pMQqoN srbMs vfrn dI DrmF dy ieiqhfs ivc hor GwthO koeI imsfl imldI hY.

vK vK gurUGrF dy hjUrI rfgI jwiQaF ny sLbdkIrqn kr ky sMgqF nUM inhfl kIqf. iswK BfeIcfrydy keI sInIar mYNbrF df ies mOky mfx-snmfnkIqf igaf. gurU kf lMgr aqut vriqaf.

inAU Xfrk (pMjfb tfeImjL ibAUro): bfbfbMdf isMG bhfdr susfietI ny pwCmI bMgfl dy sLihrafsnsol ivc akfl qKLq dy sfbkf jQydfr pRo[drsLn isMG Aupr kIqy gey hmly dI sKLq sLbdFivc inKyDI kIqI hY.

ieQy susfietI dy mYNbrF dI knvInr BfeI tihlisMG aqy pRDfn BfeI rfijMdr isMG dI pRDfngI hyThoeI iek mIitMg ivc dosL lfieaf igaf ik iehhmlf kiQq qOr ‘qy ptnf sfihb dy jQydfr igafnIiekbfl isMG aqy ‘aKOqI ivdvfn’ gurcrnjIq isMGlFbf dy BrfvF hrBjn isMG qy hrpfl isMG vloNafpxy sfQIaF nfl kIqf igaf. jQybMdI vloN jfrIiek ibafn ivc ikhf igaf hY ik afm iswKF ny jgHfjgHf Auqy pRoPYsr sfihb dy kIrqn smfgm krvf kyieh sfbq kr idwqf hY ik iswKF dI jmIr ajy ijAUNdIhY aqy Auh afr aYs aYs dy iesLfry ‘qy jfrI kIqygey hukmnfmy nUM pRvfn nhIN krngy. ibafn ivcieh vI ikhf igaf hY ik ieh hmlf pRo[ drsLn isMGivruD jQybMd hoeIaF bRfhmxvfdI qfkqF dI ieKlfkIhfr hY.

BfeI buD isMG, mnjIq isMG rMDfvy vfly,amrjIq isMG, crnjIq isMG, nsIb isMG, kuldIpisMG, ajIq isMG qy siqpRkfsL isMG vloN jfrI ibafn

pRo[ drsLn isMG Auqy hmly dI inKyDIivc hor ikhf igaf hY ik gurU nfnk dyv jI nygosLit rfhIN sfry msly ivcfrn dI iswiKaf idwqI sIpr awj ies dy Ault sLRomxI kmytI dy pRDfn avqfrisMG mwkV aqy isMG sfihbfn qfkq dy jLor nflafpxI eIn mnvfAux Auqy AuqfrU hn.

BfrqI dI zuwbx nfl mOqisLkfgo:kMmkfj dy sbMD ivc ieQy afey iek

BfrqI dI qlfb ivc zuwbx kfrn mOq ho geI. afsLIsLkumfr nF df ieh ivakqI nfrQvYst ivc iekapfrtmYNt ivc ruikaf hoieaf sI. AusdI bIqI 23jnvrI nUM kYNps dy qlfb ivcoN lfsL imlI.

kuwk kfAUNtI dy ishq aiDkfrIaF ny dwisaf ikies BfrqI dI mOq zuwbx nfl hoeI hY. pulIs muqfbkqlfb dy afly-duafly lwgy kYmiraF dI Putyj dyKxqoN sfP pqf lwgdf hY ik afsLIsL qlfb ivc izwigaf.Auh qYrn dI koisLsL krdf njLr afieaf qy Pyr zuwbigaf. Gtnf smyN Auh qlfb Kyqr ‘c iekwlf sI.pulIs ny jFc sLurU kr idwqI sI.

Page 18: isafsq ivc isafxy aqy buDImfn lok nhIN af rhy: zf[ mnmohn isMGloVINdy kdm AuTfAux leI vcnbwD hY.’’ ... gpOV sMK aYlfnidaF ies dy dfavy nUM korI bkvfs afiKaf hY. aKLbfr ny ies dfavy

sfl 11 aMk 5 pMjfb tfeImjL 30 jnvrI 2010 (18)

ihtlr dI Poto lgfAux qy 2 sfl dI hoeI jylHvfrsf : nfeIt klwb dy pRmosLn dy leI jrmn

qfnfsLfh eyzolP ihtlr dI qsvIr df iesqymfl krnvfly klwb dy mfilkF nUM 2 sfl jyl dI sjLf suxfeIgeI hY. vfrsf siQq sklft rfk klb dy mfilkF nyklb dI pfrtI nfeIts nUM pRmod krn dy leI klbivc ihtlr dI snglfsys vflI iek qsvIr lfeI sI.pr AunF nUM pqf nhIN sI ik iedF krky AuQy PfsLIvfd nUMAugfsf dyx dy dosLI bx jfxgy. pqf hovy ik dUjy ivsLvXuwD dy dOrfn jrmn POj ny polYNz ivc kbjf kr ilafsI aqy AuQy PfsLIvfd nUM BVkfAux dyxf gYr kfnUMnI hY.vfrsf dy pRfsIikAUtr afiPs dI rynytf mfjUr ny ikhf, nfeItklb ivc ihtlr dIlfeI geI qsvIr ivc iesqymfl smgrI PfsLIvfd nUM vDfAux vflI hY. hflFikklwb dy mfilkF df kihxf hY ik ies qsvIr qy kuJ ijLafdf hI ivvfd ho igaf hY.klwb dI pRvkqf kYilnf kosilnskf ny ikhf, qsvIr lgfAux df sfzf ivcfr iehhY ik ihtlr vfrsf dy klbF dI siQqI qoN KusL nhIN sn.

rihmfn df gIq afskr dI dOV ivcmuMbeI : ey afr rihmfn dy sMgIq nfl sjI hflIvuwz iPlm ‘‘kpls rItrIt’’

dy iek gfxy ‘‘nf nf’’ nUM afskr aYvfrz leI cuxIgeI ilst ‘c sLfml kIqf igaf hY. ies gfxy nUMbYWst Eirjnl sFg kYtfgrI ‘c cuixaf igaf hY.ieQy ieh gfxf 62 dUsry hor gfixaF dy nfl afskrnfmjLdgI leI sMGrsL krygf. afskr ienfmF dInfmjLdgI df aYlfn do PrvrI nUM kIqf jfeygf. rihmfnny ies gfxy dy afskr sUcI ‘c ley jfx ‘qy ikhf,‘‘mYnUM nhIN pqf ik ies gfxy nUM nfmjLdgI imlygI jFnhIN, ikAuNik asIN ies gfxy df koeI pRcfr qF kIqfhI nhIN hY.’’ idlcspI vflI gwl ieh hY ik ‘‘nf nf’’

gfxy dy rihmfn ny afpxy sfZy 6 sfl dy byty ilm koloN vI kuJ sLbd bulvfey hn.‘kpls rItrIt’’ df sMgIq Bfrq ivc vI rIlIjL kIqf igaf hY. ies aYlbm ‘c‘kurU kurU’ nFa df qfiml gfxf vI hY, ijsnUM rihmfn ny iliKaf vI hY. iesqoN ielfvf‘‘kpls rItrIt’’ dI aYlbm ‘c sMsikRqI, spYinsL aqy ihMdI ‘c vI gfxy hn. kurU-kurU bfry gwl krdy hoey rihmfn ny dwisaf ik ‘‘mYN AuhnF idnF ‘c kfPI qfiml sMgIqsux irhf sI aqy mYN ipCly sfl koeI qfiml iPlm vI nhIN kr irhf sI. mYN kuJaijhf krnf cfhuMdf sI ijhVf QoVHf vwKrf hovy.

mihmfn bx ky modI ny kmfey 23 kroVaihmdfbfd : gujrfq dy muwK mSqrI nirMdr modI dI lokipRaqf bflIvuwz dy

iksy vI isqfry qoN Gwt nhIN hY. modI nUM vI afpxyies sYlIibRtI ruqby df aSdfjLf hY aqy Auh iesnUMBunfAux ivc koeI ksr vI nhIN Cwzdy. bflIvuwzisqfiraF dI qrjL ‘qy Auh vI iksy smfgm ivcsLfml hox dy pYsy lYNdy hn. Prk kyvl eynf hY ikAuh ieh pYsy BlfeI dy kMmF leI lYNdy hn. modI dyaflock BfvyN ieh kihMdy rihx ik Auh surKIaFivc bxy rihx leI ikDry vI phuMc jFdy hn, priesdy kfrn muwK mSqrI dPqr ipCly 5 sflF ivc23 kroV rupey kmf cuwikaf hY. ies pYsy df iewkvwzf ihwsf kMinaf kilafx PMz ivc igaf hY. iesPMz dI vrqoN lVkIaF dI iswiKaf leI kIqI jFdI

hY. ies PMz df ijLafdfqr ihwsf qF dfn qoN hI afAuNdf hY pr kfPI pYsf AunHF cIjLF dIinlfmI krky iekwTf kIqf igaf hY jo modI nUM qohPy dy qOr ‘qy imldIaF hn. iesvsUlI df iewk ihwsf muwK mSqrI rfhq PMz ivc jFdf hY. modI jd qoN muwK mSqrI bxyhn ies PMz ivc 104 kroV rupey jmHf hoey hn. hfl hI ivc iek AudXoigk Grfxyny modI nU MAudGftn leI bulfieaf sI qF Ausny muwK mSqrI rfhq PMz ivc 11 lwKrupey idwqy sI. ies qrHF ikMnf PMz dyxf hY ieh pRbMDk ‘qy inrBr krdf hY. iesmhIny ivc modI aijhy 10 smfgmF ivc ihwsf lY cuwky hn. ipCly pSj sflF ivc qFAunHF ny aijhy sYNkVy smfgmF ivc ihwsf ilaf hY. modI dy iek sihXogI dy anusfrieh sB 2006 ivc sLurU hoieaf. ies ivc idwqy jfx vflf dfn pUrI qrHF dyx vfly ‘qyinrBr krdf hY. Aus qrHF aiDkfrI smfgm krfAux vfly ivakqI dI smrwQf dfaSdfjLf pihlF hI lgf lYNdy hn qy Ausy ihsfb nfl Aus nUM dfn dyx bfry sMkyq dyidwqf jFdf hY. ies PMz rfhIN keI lVkIaF nUM 1-1 hjLfr rupey dy vjLIPy idwqy geyhn. ies qoN ielfvf lwKF lVkIaF dI pVHfeI leI vI ies PMz dI vrqoN huMdI hY.

lfdyn mfr ky Ps jfvygf amrIkf-puwqrlMdn : jfrj zblXU busL 2001 ivc jdoN amrIkf dy rfsLtrpqI bxy qF

alkfiedf muKI Esfmf ibn lfdyn kfPI KusL sIikAuNik Auh aijhf nyqf cfhuMdf sI jo awqvfd dyivruD jMg ivc arbF zflr Krc kr ky dysL nUM qoVdyvy. ieh dfavf Ausdy cOQy puwqr Aumr ibn lfdynny kIqf. Aumr ny icqfvnI idqI ik ijAUNdy Esfmf dIamrIkf nUM mry Esfmf nfloN ijLafdf loV hY ikAuNikAusdI mOq nfl lVfky bhuq hI iBafnk hmlfkrngy. Aumr ny roilMg ston pwiqRkf nUM ikhf ikmyrf ipqf kfPI KusL sI. Auh ies qrHF df rfsLtrpqIcfhuMdf sI jo hmlf krky pYsf Krc kry aqy dysL nUMqoV dyvy. myrf ivcfr hY ik myrf ipqf rfsLtrpqIbrfk Ebmf dy mukfbly mYkkyn nUM psMd krdf hYikAuNik mYkkyn dI mfniskqf iblkul busL vrgI hY. Ebfmf dy ahudf hfsl krn‘qy Auh kfPI inrfsL hoey. Aumr ny ieh vI ikhf ik Auh isafxy PYsly leI iblkilMtn df afdr krdf hY .

muMbeI : sLrIrk kmjorI dy bfvjUd afpxI dm qyimsfl bx cuwky 18 lokF nUM iPlm aiBnyqf afimr Kfn ny‘afeI bI aYn 7 bjfj afilXFj supr afeIzls avfrzs’nfl snmfinq kIqf. ieh purskfr inAUjL cYnl afeI bIaYn-7 aqy ieMsLorYNs kMpnI bjfj afilXFj ny dYink BfskrdI mdd nfl idwqy hn. purskfr pfAux vfilaF ivc Auhlok sLfiml hn ijnF ny sLrIirk asmrwQf qoN hfr nf mSndyhoey smfj ivc ivsLysL AuplbwDIaF hfisl kIqIaF aqy afpxyijhy dUjy lokF dI mdd dy leI vI aSQk koisLsL kIqI.

hotl qfj lYNzs eyNz ivc afXoijq ies purskfr smfrohivc afimr Kfn ny ivjyqfvF nUM iek-iek lwK rupey dIpurskfr rfsLI aqy trfPI nfl nvfijaf. ieh purskfr 9sLRyxIaF ivc idwqy gey. sports sLRyxI ivcdo lokF nUM ienfmFnfl invfijaf igaf. ienF ivcoN iek idwlI invfsI pRdIprfj hY jo zyZ sfl dI Aumr ivc polIEgRsq ho gey sn. prsLrIirk asmrwQf AunHF nUM tybl tyns iKzfrI bnx qoN nhINrok skI. awj Auh ‘aYsosIeysLn Pfwr izseyblz pIpl’ aqy‘pYrf ElMipks’ dy leI kMm krdy hn.

isiKaf sLRyxI ivc smfinq kIqy gey do lokF ivc joDpurdI zf[ kusum lqf BMzfrI vI sLfiml hY. Auh polIEgRsq hY,pr aYmey krky kflyj ivc lYkcrfr bxI. AunHF ny sLrIrkrUp qoN ivklFg awT ividafrQIaF dI shfieqf nfl ‘pRigafinkyqn’ sLurU kIqf, jo buwDvfr nUM 100 ivklFgF nUM ibnFpYisaF qoN isKf irhf hY. nYsLnl srivs sLRyxI ivc iqMn lokFnUM ienfmF nfl susLoiBq kIqf igaf. ienF ivcoN iek cMzIgVHinvfsI hrmn isMG iswDU hY. iek sVk durGtnf ivc vhIlcyar qy jIvn ibqfAux nUM mjbUr hoey iswDU dUjy lokF nUM

afimr ny idwqy supr afeIzls avfrzssVk durGtnf nfl bcfAux dy pRXfs ivc jut gey. Auh sVksuriKaf jfgrUkqf dy qrHF qrHF dy aiBXfn clfAuNdy rhy hn.iesy qrHF ibjnys aYNz aYNplfiemYNt,ey NtrtynmY Nt, purnvfs, spYsLlafeIzl aqy afeIzl mykr sLRyxIaFivc do-do lokF nUM snmfinq kIqfigaf. AuQy dysL ivc pihlI bfrizsybl aYkt bnfAux ivc aihmBUimkf inBfAux vfly idwlI invfsIjfvyd afibdI nUM lfeIP tfeImacIvmY Nt avfrz nflinvfijaf igaf.

smfr oh ivcafeIbIaYn7 dy eyzItriencIP rfjdIpsrdysfeI, mYnyijMgeyzItr afsLuqosL,dYink Bfskr dyv f i e sp R Y s I z Y N t -mfrkyitMg eyNz kimAuinkysLn sMjIv kotnflf, bjfj afilXFjdy kMtrI mYnyjr qy sIeIE kmlysL goiel, eyibiltI PfAuNzysLndI PfAuNzr aqy mYnyijMg tRstI jY sRI rvINdr aqy iPlm AudXognfl anumilk, lilq pSizq, afdysL sRIvfsqv, qwbU, mOjUd sI.smfroh dy muwK mihmfn afimrKfn ny sfry supr afeIzls dIkhfxI bhuq gMBIrqf nfl suxI aqy AunF dy ivcfrF qy afpxIpRqIikRaf vI idwqI.

vfisLMgtn : amrIkI rfsLtrpqI brfk Ebfmf ny ahudfsMBflx qoN bfad vHfeIt hfAUs ivc iek sfl pUrf hox qoNiek idn bfad mSinaf hY ik AunHF ny amrIkI lokF nfl iswDfsMprk nhIN rwiKaf, ies leI votr nfrfjL aqy guwsy ivc hn.

ijLkrXog hY ik AunHF df ibafnmYsfcUsyt ivc irpblIkn pfrtI

dI ijwq qoN iek idn bfadafieaf. AunHF ieh vI ikhf ikzYmokryitk pfrtI nUM kFgrsivc ishq ibwl jldbfjLIivc pfs krvfAux dI koisLsLnhIN krnI cfhIdI. mYsfcUsyt

ivc votrF vloN qkVfJtkf dyx qoN bfadEbfmf ny mSinaf hYik kuJ sMktF nUMnij wTx ivcAulJy h oxkrky AunHF dfl okF nflsMprk tuwtigaf sI.

ijsdf ieh iswtf hY ik irpblIkn AumIdvfr dI ijwq ‘hoeIhY. ies sIt ‘qy lwgBwg pSj dhfky qwk zYmokryitk pfrtI dyaYzvrz knyzI df kbjLf irhf sI.

amrIkI tI vI cYnl ey bI sI nYWtvrk nUM idwqI ieMtrivAUivc Ebfmf ny ikhf, ijs qrHF (irpblIkn) skfAUt brfAUnijwqy hn. mYN vI Ausy qrHF ijwiqaf sI, pr lok guwsy aqyinrfsL hn. ieh kyvl ipCly iewk jF do sfl ivc nhIN hoieafhY. blik jo kuJ ipCly 8 sflF ivc hoieaf hY, Ausdy kfrninrfsL hn. mYsfcUsyt qoN ijwqy skft brfAUn ny pSj dhfikaF

Ebfmf ny ikhf,amrIkI votr guwsy `c hnqwk sUby dy pRqIinDI rhy zYmokryitk pfrtI dy aYzvrz knyzI dIQF leI ijnHF df ipCly sfl dyhFq ho igaf sI. ies qoN bfadirpblIkn pfrtI dy sYnyt ivc 41 pRqIinDI ho gey hn aqy Auhishq Kyqr nfl sMbMDq ibwl nUM rok skdy hn jF zYmokryitkpfrtI nUM Aus ivc qbdIlI krn leI mjbUr kr skdy hn.rfsLtrpqI Ebfmf df kihxf hY ik ishq Kyqr sbMDq ibwl ‘qyvotF qd pYxIaF cfhIdIaF hn jd skft brfAUn shuM cuwk lYxaqy zYmokryitk pfrtI nUM ies ivDfiek ‘qy afm rfey bxfAux dIkoisLsL krnI cfhIdI hY. bI bI sI pwqrkfr pfl aYzm df kihxfhY ik ieh zYmokryitk pfrtI dy leI ieh hMkfr qoVn vflI hfrhY, ijs nfl AunHF df 60 sItF df bhumq Kqm ho igaf hY. AunHFikhf ik ieh rfsLtrpqI Aubfmf dy swqf sMBflx dy iewk sfl dymOky ‘qy iewk nf svIkfr krn Xog qohPf hY.

ieh ipCly keI sfl dI sB qoN vwzI isafsI AuWQl-puQl hY,ikAuNik zYmokryitk pfrtI dy aYzvrz knyzI ny ies sUby dIlwgBg 50 sfl qwk pRqIinDqf kIqI sI. rfsLtrpqI dy ieksInIar slfhkfr ny mSinaf hY ik rfsLtrpqI dPqr nUM ishqKyqr dy suDfr ibwl ‘qy hux afpxI rxnIqI bfry iPr qoN ivcfrkrnf hovygf. pr AunHF ieh jLor dy ky ikhf ik rfsLtrpqI Ebfmfafpxy eyjMzy ‘qy kfiem rihxgy. rfsLtrpqI brfk Ebfmf nyikhf ik qusIN sfry dysL ivc sKq imhnqI lok ho aqy qusIN dysLivc afieaf ivwqI sMkt dyiKaf hY aqy keIaF dIaF nOkrIaF vIclIaF geIaF. Auh afpxy afp nUM bhuq surwiKaq mihsUs krdysn aqy acfnk ivwqI sMkt af jfx kfrn AunHF dy bYNkF ivc peypYsy Kqm hoxy sLurU ho gey. brfk Ebfmf ny ikhf ik Auh ieskrky hYrfn nhIN sI ik mYsfcUsyt ivc kI vfpiraf hY, mYN vIbhuq duKI hF mYN ies swcfeI qoN duKI hF ik ipCly iek dhfky qoNvD smyN qwk asIN drimafny vrg ‘c iksy vI iksm dI pRgqInhIN dyKI, ijs dI bhuq sKq loV sI aqy mYN ies bfry afpxy coxpRcfr dOrfn vfadf vI kIqf sI. amrIkI rfsLtrpqI ny ikhf,‘hux Auh dysL dy BivwK bfry ijLafdf afsvMd hn.

ieslfmfbfd : ‘jdoN sfƒ roËfnfhI afpxy dyÈ c afqmGfqI hmilaF dfsfhmxf krnf pY irhf hY qF asIN dUjydyÈ `c ies qrHF df hmlf nf hox dIgrMtI ikvyN dy skdy hF?` ieh gwlpfiksqfn dy pRDfn mMqrI XUsÌ rËfiglfnI dy hvfly nfl iek sQfnk aÉbfr`c CpI hY. ies Ébr c jnfb iglfnI qyamrIkf dy rwiKaf mMqrI rObrt gytsdrimafn hoey ivcfr-vtFdry df iËkrkIqf igaf hY. Ébr muqfbk jnfb iglfnIny gyts ƒ ikhf ik pfiksqfn qF afpxynfgirkF dI rwiKaf krn c asmrwQ hocuwikaf hY, qF asIN dUjy dI rwiKaf ikvyN

sfzI afpxI grMtI nhIN, QozI kI leIey - iglfnIkr skdy hF? AunHF ikhf ik aijhIaFGtnfvF ƒ rokx leI ieko-iek qrIkfieh hY ik duvwlI gwlbfq dI pRikiraf ƒdihÈqvfd iÉlfÌ kfrvfeI nfl nf joiVafjfvy aqy gwlbfq CyqI qoN CyqI ÈurU kIqIjfvy. d zfn ny afpxI irport ‘c ikhfh Y ik jnfb iglfnI n y g yts ƒdihÈqgrdF iÉlfÌ AuTfey kdmF iÉlfÌjfxkfrI vI idwqI. pfiksqfn dihÈqgrdjQybMdIaF ƒ nwQ pfAux leI hr sMBvXqn kr irhf hY. muMbeI hmilaF dysUqrDfr qy jmfq-Aud-dfavf dy muKIhfiPË muhMmd seId ivruD Bfrq vloN idwqysbUqF bfry itwpxI kridaF AunHF ikhf ik

ieh sbUq bybuinafd hn qy asIN bybuinafdsbUqF ƒ afDfrbxf ky kfrvfeInhIN kr skdy.irport muqfbkjnfb iglfnI nyamrIkf ƒpfiksqfn qy Bfrqnfl ieko ijhfvrqfa krn dImMg vI kIqI hY.

iËkrXog hY ik iek idn pihlF hIamrIkI rwiKaf mMqrI ny BfrqI afgUaFnfl gwlbfq kIqI sI.

Page 19: isafsq ivc isafxy aqy buDImfn lok nhIN af rhy: zf[ mnmohn isMGloVINdy kdm AuTfAux leI vcnbwD hY.’’ ... gpOV sMK aYlfnidaF ies dy dfavy nUM korI bkvfs afiKaf hY. aKLbfr ny ies dfavy

sfl 11 aMk 5 pMjfb tfeImjL 30 jnvrI 2010 (19)

Business Directory

India Desi Bazaar11304 NE Fourth Plain Rd.,

Vancouver WA 98662

Ph:(360) 882-7703

1. For Professional Translation Work(Academic, Technical and Creative)from Punjabi and Hindi to Englishand from English to Punjabi and Hindi

Prithvi [email protected]@gmail.com

Cell (India)-94173-5078990418-82353

Editing & Translation

2. For Professional Text Editing in English

Estate PlanningPersonal InjuryBankruptcy

Law Office of Navdeep S. Jhaj

1930 W Hubbard, 2nd Floor, Chicago, IL 60622Voice: 312.404.8893, Fax: 312.243.2277

email: [email protected]

Member, American ImmigrationLawyers Association

Navdeep S. Jhaj

General Legal Practice

iemIgrysLnjnrl lfaprsnl ieMjrIbYNkrpsIaYstyt plfinMg

asIN hyT ilKIaF syvfvFmuhweIaf krdy hF

Immigration Law Attorney

sunIqf copVf*ipCly krIb iek sfl qoN mfrtgyj krjLy ‘qy

ivafj dIaF drF 5% dy afs pfs cwl rhIaF hnaqy ipCly kuJ hPiqaF ivc qF ies qoN vI hyTFclIaF geIaF sn jo afpxy afp ivc irkfrz hY.pr jfpdf hY ik hvf df ruK jldI hI bdlx vflfhY. blUmbrg ivc Cpy iek lyK ivc mfrgn stYnlIdy arQ sfsLqrI dI hyTF drj itwpxI idwqI geI hY:

“bu inafdI 10 sflfirxpwqrF Auqy ivafj dIaF drF40 PIsd vD ky 5[5% ho jfxdI sMBfvnf hY jo ik 1999 qoNbfad sB qoN vwzf vfDf hovygf. ivafj ivc ies vfDynfl mfrtgyj drF vD ky 7[5 qoN 8% qwk phuMcjfx dI sMBfvnf hY jo ik ies dhfky df sB qoN AucfBfa hovygf.”

kI ieh scmuc sMBv hY ik mfrtgyj drF jo ikipCly keI sflF qoN ieMnIaF Gwt sn hux Jwtpt hI2[5 qoN 3% vD jfxgIaF? ieh iks qrHF ho skdfhY? iek vwzf svfl hY. pr ieh BivwKvfxI ienHINidnIN keI arQ sfsLqrIaF vloN kIqI jf rhI hY.ivafj drF ivc ies vfDy dI sMBfnvf ipCy keI gwlFhn ijnHF ivc PYzrl bYNk vloN irxpwqrF dI muVKrId pRogrfm df aMq hoxf aqy amrIkI irxpwqrF nUMvycx ivc af rhI musLikl sLfml hn. PYzrl irjLrvbYNk ipCly sfl Br qoN bfjLfr ivcoN Krfb mfrtgyjafDfrq irxpwqr KrIddf af irhf hY qF jo injIinvysLkfrF nUM hor nuksfn nf hovy. pr PYzrl bYNk ny31 mfrc qoN ieh irxpwqr KrIdxf bMd krn df PYslfkIqf hY. PYzrl bYNk dy ies PYsly df iek nqIjf qFieh hovygf ik mfrtgyj afDfrq irxpwqrF ivc pYsflfAux vfly pRfeIvyt invysLkfr bhuq Gwt jfxgy.

mfrtgyj afDfrq irxpwqrF ivc invysLhfAUisMg mfrikt df Bukfnf Ptx krky bhuq hIGftyvMdf sOdf bx igaf sI aqy PYzrl bYNk vloN

joiKm vfly irxpwqr KrIdx dy Brosy qoN ibnf,hfAUisMg mfrikt Aupr PorklojLr dI qlvfr ajyvI ltkdI hox krky bhuq hI GftyvMdf sOdf hovygf.injI invysLkfr ienHF irxpwqrF ivc muV pYsf lfAuxies leI ivafj dIaF drF kfPI afkRsLk hoxIaFcfhIdIaF hn. iesy krky kuJ ivsLlysLkF df iKaflhY ik ivafj drF ivc iesy sfl hI bVI qyjI nflvfDf hox dI sMBfvnf qoN ienkfr nhIN kIqf jf skdf.

kuJ ivsLlysLk ieh vI kihMdy hnik jy mfrtgyj ivafjdrF 6PIsdI ‘qy vI phuMcdIaF hn qFGrF dIaF kImqF afAux vfly

sfl ivc 10% hyTF izwg pYxgIaF. koeI vI hfAUisMgmfrikt dI aijhI dsLf df ikafs nhIN kr irhf.

iek hor muwdf srkfrI krjLf hY. mfrtgyj drFmoty qOr ‘qy bFz drF df ipwCf krdIaF hn aqy sfl2009 dOrfn ivdysLI kyNdrI bYNkF dI qrPoN amrIkIirxpwqrF dI kfPI mMg rhI hY. ies krky ivafjdIaF drF ssqIaF rhIaF pr ieh mMg sfl 2010ivc jy zflr lgfqfr hyTF izgdf irhf qF bhuq Gtjfx dI sMBfvnf qoN ienkfr nhIN kIqf jf skdf. jyivdysLI bYNk amrIkI irxpwqr KrIdx qoN pfsf vwtdyhn qF ivafj drF lfjLmI vDxgIaF. AucIaF ivafjdrF df mqlb hY hfAUisMg mfrikt leI hor aOKfsmF. GrF dI ivkrI hor Gt skdI hY ijs nflGrF dIaF kImqF hor vI GtxgIaF. jdoN afrm rytnvyN isirEN qYa hoxgy qF AucIaF ivafj drF keImkfn mflkF dy bjt ihlf dyxgIaF aqy dysL ivcPorklojLr dI iek nvIN lihr sLurU ho jfeygI.

jdoNik ies aml nUM rokx leI kuJ vI nhIN kIqfjf skdf, ivakqIgq mkfn KrIddfrF nUM ies vylyieho slfh idwqI jf skdI hY ik Auh ivafj drF dy horvDx qoN pihlF hI mOjUdf drF ‘qy hI lfk kr lYx.

*sunIqf copVf nfl POn 773-370-7106 `qygwl kIqI jf skdI hY.

iKafl rwKo, ivafj dIaF ieh ssqIaFdrF hmysLf nhIN rihxgIaF

pqy dI gwl

pitaflf : sfAUdI arb aqy hor musilmmulkF ivc rojLI-rotI leI gey pMjfbI nOjvfnF ivcoNkeI jxy mjbUrI vws, Dwky nfl jF lflc aDIniswK Drm nUM iqafg ky muslmfn bx cuky hn.kuJ ny ipCly smyN dOrfn afqm-hiqafvF vI kIqIaFjdik hjLfrF dI igxqI ivc pMjfbI jylHF ivc nrkBrI ijLMdgI ijAUx leI mjLbUr hn.

ieh pRgtfvf iqMn dhfikaF qoN sfAUdI arbivc rih rhy do drjn dy krIb pMjfbIaF ny kIqf.ienHF pMjfbIaF ny apxf ieh duKVf vI roieaf ikAunHF dI musilm dysLF ivc koeI suxvfeI nhIN horhI. ieQoN qk ik BfrqI sPLfrqKLfinaF ivc vIBfrqI aiDkfrI AunHF dI bhuqI pRvfh nhIN krdy.ieDr rihMdy prvfrF dy pflx-posx leI icMqqaqy AuDrly duwKF dy mfry ieh pMjfbI iswK BfrqIpMjfb aMdr iswKI ivc idno-idn af rhy inGfr qoNvI icMqq hn. AunHF df mSnxf hY ik pSjfb ivc pYdfho rhy zyrfvfd ny iswK nOjvfnF nUM Dfrmk qOr ‘qykmjLor kr idqf hY.

sfAUdI arb `c pSjfbIaF dI nrk BrI ijLMdgIsfAUdI arb ivc jfrzn dysL dI hwd nfl

lgdy sLihr njrfn dy iek kmry aMdr qUVI vFgqMuny hoey 25 pSjfbI nOjvfnF ny disaf ik AuhsfAUdI arb ivc ipCly 25-30 sflF qoN rih rhyhn pr ieQy BfrqI sPLfrqKLfny ivc kdy vI pMjfbIaiDkfrI inXukq nhIN kIqy gey. kyvl kyrlf jFhor rfjF dy aiDkfrI hI ieQy afAuNdy hn ijhVypMjfbI qoN axjfx hox kr ky AunHF dIaF musLklFnhIN smJ skdy. AunHF disaf ik musilm dysLhox kr ky gLYr-muslmfnF dI koeI suxvfeI nhINho rhI. ieQoN qk ik AunHF nUM mjbUrI vws, lflc dyky jF Dwky nfl iswKF qoN muslmfn bnfAux qkdIaF vI GtnfvF vfprIaF hn.

huisLafrpur dy do iswK, jlMDr aqy nvFsLihrdy iek-iek iswK nUM muslmfn bxf ilaf igafhY. AunHF ieh vI pRgtfvf kIqf ik ieQoN dIaF vwK-vwK jylF ivc 1300 qoN Aupr pMjfbI bMd hn jdikAuh KLud vI nrk BrI ijLMdgI ijAux leI mjbUrhn.

Visit us on the web:punjabtimesusa.com

To Advertise withPunjab Times

Call:847-359-0746Fax:847-705-9388

Page 20: isafsq ivc isafxy aqy buDImfn lok nhIN af rhy: zf[ mnmohn isMGloVINdy kdm AuTfAux leI vcnbwD hY.’’ ... gpOV sMK aYlfnidaF ies dy dfavy nUM korI bkvfs afiKaf hY. aKLbfr ny ies dfavy

sfl 11 aMk 5 pMjfb tfeImjL 30 jnvrI 2010 (20)

pRkfÈ kfrqkyrl qoN sI pI afeI (aYm) dy sfbkf

aYm pI zf[ ky[ aYs[ mnoj ny ipwCy ijhypfrtI qoN alwg hox qf aYlfn kIqf hY.ies df kfrn AunHF ny ieh dwisaf hY ikpfrtI ny afpxy drusqI dy dsqfvyË ‘cpfrtI mYNbrF ƒ Dfrimk smfrohF ivcÈfml nf hox dI syD idwqI hY. ikAuNikAus df Drm ivc pwkf ivÈvfs hY iesleI ieh cIË Aus dy Drm iÉlfÌ jFdIhY. ies leI Aus ny pfrtI dI mYNbriÈpiqafg dyx df PYslf kIqf hY. zf[ mnojdI ies kfrvfeI ƒ mIzIaf dy iek ihwsyny ies qrHF AuCfilaf hY ijvyN s pI afeI(aYm) df mYNbr hoxf iksy ivakqI dy

Dfrimk ivÈvfs nfl myl nhIN KFdf. sBqoN pihlF Dfrimk loVF bfry sI pI afeI(aYm) dy buinafdI pYNqVy ƒ ibafn krnfËrUrI hY. iek pfrtI vjoN sI pI afeI(aYm) mfrksvfdI idRÈtIkox rwKdI hY.mfrksvfd iek pdfrQvfdI ÌlsPf hYaqy Drm bfry ies dy ivcfr 18vIN sdIdy rOÈn idmfg ÌlfsPrF dy ivcfrF nflmyl KFdy hn. ies leI mfrksvfdcfhuMdf hY ik rfj Drm ƒ inwjI mfmlyvjoN lvy. Drm aqy rfj df inKyVf hoxfcfhIdf hY.

mfrksvfdI nfsiqk hn Bfv iehik Auh iksy Drm ivc ivÈvfs nhIN rwKdy.pr mfrksvfd Drm aqy ies duafrfsmfj ivc inBfeI jFdI BUimkf ƒ smJdfhY. ijvyN mfrks ny ikhf “Drm dby-kuclylokF df hokf hY, ieh idl ivhUxy jgq df

imhnqksLF dy hwk ivc Drm nfl sFJ drusq

kimAUinstF vloN smfjvfd qy smfnqf dy nF qy PrybblbIr puMj

kimAUinst ienHIN idnIN pRysLfnI ‘c hn. ipClyidnIN sI pI aYm dI kyNdrI kmytI ny pfrtI ‘ciBRsLtfcfr, anYiqkqf aqy burjUaf ruJfnF nUM rokxleI ‘suDfr pRogrfm’ qihq hdfieqF jfrI kIqIaFsn. suBfivk sI ik nfsiqkqf dfsMdysL dyx vfly mfkpfeIaF ny ies ivcafpxy mYNbrF nUM pUjf-pfT aqy krm-kFzF qoN dUr rihx leI vI ikhf sI pries ivruD mYNbrF-smrQkF dy ivafpkivroD nUM dyK ky sI pI aYm lIzrisLpdy hosL AuWzy hoey hn. pfrtI pRDfnpRkfsL kfrq hux sfmvfdI ivcfrDfrfdy nfsiqk drsLn qoN htdy hoey iehkih rhy hn ik pfrtI iksy Drm jFprmfqmf ‘c sLrDf (afsQf) dy iKlfPnf ho ky iPrkfpRsqI dy iKLlfPL hY. sIpI aYm dy milaflI mu wK pwqr‘dysLfiBmfnI’ ivc pRkfsL kfrq ny iessMdrB ivc iliKaf hY, ‘‘grIb qymjLdUr vrg dy AuQfn leI sI pI aYmnUM afsiqkqf jF mjHbI nyqfvF nfl kMm krn ‘ckoeI pRysLfnI nhIN hY. suDfr pRogrfm nUM aMiqm rUpdyx vflI kmytI ieMnf hI XkInI bxfAuxf cfhuMdIsI ik pfrtI dy mYNbr aijhy krm-kFzF qoN dUrrihx, jo jfq jF vrg ‘qy afDfirq ivqkry dfkfrn bxdy hox. pfrtI ny Dfrimk mfnqf hox dybfvjUd CUaf-CUq vrgIaF smfijk burfeIaF qoNmYNbrF nUM dUr rwKx leI hI aijhI sLrq rwKI sI.’’

mfrksvfd dy muwZly mq-pRcfrk jdoN Bfrqafey qF kuMB dy myly ivc lokF dI BIV dyK ky AunHF nUMbhuq hYrfnI hoeI sI. AunHF ny AudoN hI ieh mSn ilafsI ik aiDafqm pRDfn ies dysL ivc sfmvfd dfpRPuwilq hoxf musLikl ijhf hY. kyrlf dy iek mYNbr

aqy sfbkf aYm[pI[ zf[ ky[ aYs[ mnoj ny afpxIafsQf qy pUjf dy aiDkfr dI rfKI leI ahudy qoNasqIPf dy idwqf qy jdoN AunHF dy hwk ivc smrQkFdf iek vwzf vrg AuWT KVHf hoieaf qF nfsiqk sIpI aYm df ipCFh htxf suBfivk hI sI. zf[ mnoj nUM2004 ivc sI pI aYm ny AudoN lok sBf dI itktidwqI sI, jdoN Auh kyrlf lYitn kYQoilk aYsosIeysLndy pRDfn sn.

lYitn kYQoilk dy lgBg 20 lwK pYrokfrF ‘czf[ mnoj df cMgf pRBfv hY. AudoN nfsiqk sI pI aYmnUM afsiqk zf[ mnoj qoN koeI pRhyjL nhIN hoieaf sI.ikAuN? sI pI aYm pfKSz df sbUq ies dy afgUaF dynfvF qoN hI njLr afAuNdf hY. dwKx ivc nfsiqk drsLn

df JMzf cuwkx vflf iek hor nF dRivVmunyqr kVgm (zI[aYm[ky[) hY. iesdybfnI rfmfsuafmI nfiekr ieh rOlfpfAuNdy sn ik prmfqmf nUM mMnx vflfmUrK hY. zI[aYm[ky[ dy nyqf qyqfimlnfzU dy mOjUdf mu wK mSqrIkruxfinDI aYlfnIaf qOr ‘qy nfsiqkhn pr KLud AunHF df qy AunHF dy nyVlypirvfrk mYNbrF df nF vI iksy nf iksyihMdU dyvI-dyvqf dy nF ‘qy hY. do sflpihlF kruxfinDI ny afpxy Gr swiqafsfeIN bfbf df afsLIrvfd ilaf sI.kruxfinDI nUM afpxI pqnI nfl mSidrjFidaF vI vyiKaf igaf hY. ies dyjvfb ivc AunHF dI dlIl hY ik Auhiek pqI hox df Drm inBfa rhy hn.

kuJ smF pihlF kyrlf dy iek sI pI aYm nyqfey[pI[ abduwlf kuwtI dy mfrksvfdI ivcfrDfrf ‘qynf cwlx krky AunHF nUM pfrtI ‘coN kwZ idwqf igafsI. aYlfnIaf qOr ‘qy AunHF df aprfD ieh sI ikAunHF ny Bfjpf dy nirMdr modI dI kfrgujLfrI dIsLlfGf kIqI sI pr aslIaq ieh hY ik abduwlfkuwtI ny jnqk qOr ‘qy jdoN ieslfm ‘c afsQf rwKxdI gwl khI sI, AudoN qoN hI Auh nfsiqkqfvfdIaF

dIaF awKF ivc rVkx lwg pey sn. do-iqMn sflpihlF pwCmI bMgfl dy iek hor sI pI aYm nyqf qysUby dy trFsport mSqrI suBfsL cwkrvrqI nUM pfrtIlIzrisLp dy guwsy df isLkfr hoxf ipaf sI. suBfsLqfrfpIT ivc pUjf krdy dyKy gey sn. ies ‘qy AunHFnUM lfeIn hfjLr kr ilaf igaf sI. AudoN AunHF nyies ‘qy sKq itwpxI jLfihr kridaF ikhf sI ik‘‘mYN pihlF ihMdU hF qy Aus qoN bfad bRfhmx[[[AusqoN bfad hI kuJ hor.’’ pUrI dunIaf ivc sfmvfddf pRXog asPl irhf hY. kwtV sfmvfdI cIn nUMvI rvfieqI sfmvfdI arQ nIqI nUM iqafg ky bfjLfrdf pwlf PVnf ipaf qy iehI Ausdy hoNd ivc rihxdf kfrn vI hY pr sfzy iewQoN dy sfmvfdI mfrkslYinn dI iKwcI lkIr nUM hI pRqwK qy amr mSndyhn. mfrks ny ikhf sI, ‘‘mjLHb nUM nf isrPTukrfAuxf cfhIdf hY, sgoN iesdf iqRskfr vI hoxfcfhIdf hY.’’

asl ivc dyiKaf jfvy qF mfrksvfdI icMqnhI aPIm hY ikAuNik ieh lokF sfhmxy iek aijhIivvsQf (pRxflI) df supnf prosdf hY, ijs dIkoeI hoNd hI nhIN hY. dunIaF dy ijs ihwsy ‘csfmvfdIaF dI srkfr afeI, AuWQy kimAUinstF dfpfKMz bhuqy idnF qk luikaf nhIN rih sikaf.AunHF ny vrghIx, sLosLxhIx dy zr rihq smqfvfdIKusLhfl smfj dyx df dfavf kIqf. ijs qrHF koeIpujfrI jF mOlvI cVHfvy bdly afpxy BgqF ivcsvrg jF jMnq df aSD-ivsLvfs pYdf krdf hY,kimAUinstF ny KusLhfl smfjvfd dy nF ‘qy aijhfhI Pryb kIqf hY.

idl hY ijs qrHF ik ieh rUh rihqsiQqIaF dI rUh hY.``

Drm bfry mfrksvfdI pYNqVy aqyies dy nfsiqk idRÈtIkox dI ivafiKafkrdy hoey lYinn ny ieh svfl KVHy kIqysn, “jy ies qrHF hI hY qF asIN afpxypRogrfm ivc ieh aYlfn ikAuN nhIN krdyik asIN nfsiqk hF? asIN iesfeIaF aqydUsry Drm mMnx vfilaF ƒ pfrtI ivcÈfml hox qoN ikAuN nhIN rokdy?`` lYinnny ieh spwÈt kridaF ienHF svflF dyjvfb idwqy qy Drm pRqI vqIrf jmfqIsMGrÈ dIaF Tos hflqF duafrf inrDfrqhY. ikrqI jmfq dI pfrtI dI qrjIhdmnkfrI pUMjIvfdI ivvsQf ivruD jmfqIsMGrÈ `c hr Drm dy kfimaF ƒeykqfbwD krnf hY ijvyN lYinn ny ikhf ,‘ies DrqI `qy svrg pYdf krn leIdwbI-kuclI jmfq dy asloN ienklfbIsMGrÈ ivc eykqf, sfzy leI afsmfn`c svrg bfry kfimaF dI rfie dI eykqfnfloN vDyry mhwqvpUrn hY.``

ies leI sI pI afeI (aYm) ijwQypdfrQvfdI idRÈtIkox rwKdI hY iehDfrimk ivÈvfs rwKx vfly lokF ƒ pfrtIivc afAux qoN mnfhI nhIN krdI. pfrtIdf mYNbr bxn leI ieko-iek Èrq pfrtIdy pRogrfm, pfrtI dy sMivDfn ƒ pRvfnkrnf aqy pfrtI dI jQybMdk iekfeI ‘cpfrtI anuÈfsn aDIn kMm krn ƒ mMnxfhY.

ajokIaF BfrqI hflqF ivc sI pIafeI (aYm) Drm iÉlfÌ nhIN sgoNDfrimk pihcfx ‘qy afDfrq iÌrkfpRsqIivruD lV rhI hY. sI pI afeI (aYm)Dfrimk Gwt igxqIaF dy hwkF dI lgfqfrvkflq krdI rhI hY. pfrtI ivc Drmƒ mMnx vfly lok Èfml hn. Auh ikrqIjmfq, iksfnI aqy ikrqI lokF dy dUsryqbikaF nfl sbMDq hn. AunHF ‘coN kuJpUjf leI mMdr, msijd jF igrjfGr jFdyhn. Auh ijvyN ik Kud zf[ mnoj ny ikhf,afpxy Dfrimk ivÈvfs aqy grIbF aqydwby-kucly lokF drimafn afpxy kMm

df sumyl bxfAuNdy hn.sI pI afeI (aYm) ƒ AunHF Dfrimk

lokF aqy Dfrimk afgUaF nfl hwQimlfAux ‘c koeI iJjk nhIN ijhVy grIbFdy msilaF ƒ prnfey hn jF ikrqI jmfqdy aiDkfrF dI rwiKaf dy kMm krdy hn.

Kud kyrlf ‘c aijhy sihXog df ieklMmf ieiqhfs hY. eI aYm aYs nMbUdrIpfdny mfrksvfdIaF aqy iesfeIaFdrimafn sihXog dy KyqrF bfry iliKafsI aqy Aus ny crc dy kuJ afgUaF nflsMvfd vI rcfieaf sI. ies qoN bfad mOjUdfmfmlf Drm aqy pfrtI ‘c afAuNdyDfrimk lokF pRqI sI pI afeI (aYm) dfbuinafdI pYNqVf nhIN hY. ies df pfrtIduafrf clfeI jf rhI drusqI dI muihMmnfl sbMD hY.

pfrtI afpxy mohrI kfzr qo NdvMdvfdI pdfrQvfd ‘qy afDfrqmfrksvfdI ivÈv idRÈtIkox apnfAuxdI mMg krdI hY. ies nfl mfrksvfdIbxn dI pRikiraf ivc pfrtI mYNbrivigafnk ivÈv idRÈtIkox apnfAuNdy hnaqy Dfrimk ivÈvfs Cwz idMdy hn. kyNdrIkmytI duafrf apnfey gey drusqI dydsqfvyË ivc Dfrimk srgrmI dy do pwKF

df iËkr kIqf igaf hY.iek qF syD ieh idwqI geI hY ik

pfrtI mYNbrF ƒ qmfm smfijk, jfqIgqaqy Dfrimk rIqF, jo kimAUinst DfrnfleI EprIaF hn, qoN bcx leI iswiKaqkIqf jfvy. pfrtI mYNbrF ƒ afpxf DrmjF rhu-rIqF df iqafg krn leI nhINikhf jf irhf. pr jykr koeI DfrimkrIqI jF irvfË kimAUinst Dfrnf dy ivruDjFdf hY ijvyN ik CUqCfq aOrqF ƒ brfbrdy hwk nf dyxf, ivDvf ƒ muV ivafh qoNrokxf afid, ijnHF ƒ Dfrimk pRvfngIhfsl hY qF ienHF ƒ Cwzxf pvygf. syDieh idwqI geI hY ik pfrtI mYNbr Auhsmfijk jF Dfrimk rsmF nf inBfAuxijnHF nfl jfqI, ijxsI jF smfijkivqkry ƒ Èih imldI hY.

dUsrf pwK pfrtI dy afgUaF aqy cuxyhoey numfieMidaF dy ivvhfr bfry syD nflsbMDq hY. AunHF ƒ ikhf igaf hY ik Auhafpxy twbr dy ivafhF ‘c KuwlHy Ércy nfkrn aqy dfj lYx qoN dUr rihx. AunHF ƒieh vI ikhf igaf hY ik Auh Dfrimksmfroh jQybMd nf krn aqy nf hI KudDfrimk rhurIqF adf krn. pfrtI dyafgU, kfzr, ijvyN ik sUbf kmytI, iËlHf

kmytI, KyqrI jF Kyqr kmytI afid dymYNbrF qoN AumId kIqI geI hY ik Auh afpxyinwjI aqy smfijk jIvn ivc agFhvDUkdrF-kImqF apnfAuxgy. ieh vwKrI gwlhY ik AunHF ƒ dUsiraF vloN jQybMd kIqysmfijk qy Dfrimk smfrohF ivc Èfmlhoxf pY skdf hY Kfs qOr ‘qy jdoN AuhivDfiek, pMcfieq mYNbr afid cuxy geyhox. ieh nhIN ho skdf ik kimAUinstafgU jnqk jIvn ivc kuJ kihMdy iÌrnaqy inwjI iËMdgI ivc kuJ hor krdy rihx.

muwkdI gwl ieh hY, kimAUinstpfrtI Dfrimk ivÈvfs rwKdy lokF ƒpfrtI ivc Èfml hox qoN nhIN vrjdI.Auh afpxf Drm inBf skdy hn pr AunHFƒ Drm inrpwKqf ƒ apnfAuxf pvygfaqy Drm dy rfj dy mfmilaF ivc dKÜdf ivroD krnf pvygf.

drusqI dIaF syDF pfrtI dy mYNbrFƒ kimAUinst asUlF aqy kdrF-kImqFmuqfibk jIvn ijAUx ‘c mdd krn dfmMqv rwKdIaF hn. ijwQoN qwk afgU kfzrdf svfl hY qF pfrtI AunHF qoN afs rwKdIhY ik Auh inwjI aqy jnqk jIvn ivcmfrksvfdIaF vFg ivcry.

zf[ mnoj df ieh kihxf drusq nhINik afpxy afgU kfzr ƒ idwqIaF sI pIafeI (aYm) dIaF syDF BfrqI sMivDfn dyivruD hn. sMivDfn iek Drm inrpwK rfjƒ pRvfngI idMdf hY ijhVf nfgirk ƒafpxf Drm mMnx dI ËfmnI idMdf hY.sMivDfn nfgirk ƒ Drm nf mMnx df vIaiDkfr idMdf hY. sI pI afeI (aYm) iekaijhI jQybMdI hY ijs ivc nfgirk iesdy PlsPy ƒ mMn ky Èfml huMdy hn.

ieh syDF koeI nvIN cIË nhIN hn.ienHF ƒ 1996 ivc inrDfrq kIqf igafsI jdoN pfrtI aMdr drusqI ilafAux leIpihlf dsqfvyË apxfieaf igaf sI.bhrhfl, ikAuNik ieh muwdf AuTfieafigaf hY ies vfsqy sfzy leI Drm aqykimAUinst idRÈtIkox bfry pfrtI dfpYNqVf spwÈt krnf ËrUrI hY.

kimAUinst qy Drm-iek bihs-

iek jvfb

sI pI afeI (aYm) ƒ AunHFDfrimk lokF aqy DfrimkafgUaF nfl hwQ imlfAux ‘ckoeI iJjk nhIN ijhVy grIbFdy msilaF ƒ prnfey hn jFikrqI jmfq dy aiDkfrF dIrwiKaf dy kMm krdy hn.

Page 21: isafsq ivc isafxy aqy buDImfn lok nhIN af rhy: zf[ mnmohn isMGloVINdy kdm AuTfAux leI vcnbwD hY.’’ ... gpOV sMK aYlfnidaF ies dy dfavy nUM korI bkvfs afiKaf hY. aKLbfr ny ies dfavy

sfl 11 aMk 5 pMjfb tfeImjL 30 jnvrI 2010 (21)

mihMgfeI dy muwdy nUM lY ky sLrd pvfr kFgrs nfl AuliJafpuxy: aYWn[sI[pI dy muKI aqy kyNdrI KyqIbfVI

mSqrI sLrd pvfr ny ikhf hY ik dysL ivc mihMgfeIvDx leI isrP Auh hI ijLMmyvfr nhIN hn sgoN pRDfnmSqrI zf[ mnmohn isMG vI ijLMmyvfr hn. aYqvfr

ieQy KyqIbfVI kflj ivc jYv qknIk lYbfrtrI dyAudGftnI smfroh ipwCoN pwqrkfrF nfl gwlbfqkridaF AunHF ikhf ik vDdIaF kImqF leI isrPmYnUM hI ijLMmyvfr nhIN Tihrfieaf jf skdf sgoN iesleI pRDfn mSqrI vI brfbr dy ijLMmyvfr hn. AunHFies gwl df KSzn kIqf ik vDdIaF kImqF dy muwdy‘qy kFgrs AunHF nUM hmfieq nhIN dy rhI. sLRI pvfrny ikhf ik mfihrF dI kmytI dIaF isPfrsLF ipwCoNkuJ idsLF inrdysLF dI mdd nfl ies sMkt ‘qy kfbUpf ilaf jfvygf.

KyqI mMqrI ny nfl hI ikhf ik AuqrI Bfrqivc cl rhI duwD dI ikwlq leI sUby ijLmyvfr hn.duwD AuqpfdkF ny kImqF vDfAux leI ikhf hY.akqUbr mhIny ‘c kuJ sUibaF vloN vDfeIaF geIaFduwD dIaF kImqF df hvflf idSidaF duwD AuqpfdnsbMDI kyNdrI mSqrI ny ikhf ik asIN Auqr Bfrqivc duwD dI kmI nUM mihsUs kr rhy hF qy ies kmInUM pUrI krn leI asIN akqUbr ivc kImqF bfryPLYslf ilaf sI ik awj ieh loV bx geI hY ik duwDdIaF kImqF vDfeIaF jfx. dwuD dIaF bRFzz kMpnIaFamul aqy mdr zyarI pUrI mlfeI vflf duwD 28rupey pRqI lItr vyc rhIaF hn. duwD AuqpfdkFdIaF musLklF dUr krn leI zyarIaF dy duwD nUMcMgf muwl imlxf jLrUrI ho igaf hY. KSz dIaF kImqFnUM lY ky pihlF qoN hI isafsI ivroD dy isLkfr hoeypvfr ny hux duwD dIaF kImqF vDfAux dI gwl khIhY.

AuDr kFgrs pfrtI ny BfvyN pvfr dy ibafn nUMcl hoAU kih ky tfl idwqf hY aqy nfl hI ikhf hY ikKyqI mMqrI nUM mihMgfeI sMbMDI clvIN ibafnbfjLIkrn dI QF mihMgfeI GtfAux leI kdm cuwkxy cfhIdyhn.pRDfn mMqrI ny ies idsLf ivc kdm cuwkxy vIsLurU kr idwqy hn.

mihMgfeI ƒ lY ky cuPyirEN aflocnf df sfhmxfkr rhI kyNdr srkfr ny jnvrI qy PrvrI mhIny‘c jnqk vMz pRxflI (pI zI aYs) qihq kfrzholzrF ƒ kxk qy cOlF dI splfeI vDfAux dfPYslf kIqf hY. ies sbMDI PYslf kImqF sbMDI kyNdrIkmytI dI mIitMg ivc ilaf igaf. pRDfn mMqrI zf[mnmohn isMG dI agvfeI hyT hoeI mIitMg sbMDIjfrI ibafn ivc dwisaf igaf hY ik ijnHF ivakqIaFkol rfÈn kfrz hn, AunHF ƒ jnvrI qy PrvrImhIny ‘c 10 iklo vfDU kxk qy cOl idwqyjfxgy.iËkrXog hY ik ies qoN pihlF iewk pirvfrƒ 35 iklo cOl qy kxk muhweIaf krvfeI jFdI hY.hux srkfr ny ies 35 iklo ‘c 10 iklo df horvfDf kr idwqf hY. kYbint ny rfÈn kfrz holzrF qoNielfvf aMnqoidaf aMn Xojnf dy kfrz DfrkF ƒ vIies Xojnf ivwc Èfml kIqf hY. ibafn ivc dwisafigaf hY ik ieh splfeI asQfeI hovygI, ijs bfrydo mhIny bfad muV ivcfiraf jf skdf hY. kxk qycOlF dI vfDU vMz leI Gwto-Gwt smrQn muwl 10[80qy 15[37 rupey pRqI iklo kRmvfr hovygf. ies dynfl hI kyNdrI kYbint ny dflF, cInI, aflU qy ipafËsmyq ËrUrI vsqF dIaF kImqF ƒ vI ivcfiraf.iewQyieh dwsxf bxdf hY ik srkfr ƒ vwK-vwK srkfrIXojnfvF ‘c anfj df srkfrI muwl vwKo-vwKrf rwiKafhoieaf hY. aMnqoidaf Xojnf qihq kfrz DfrkF ƒkxk 2 rupey pRqI iklo qy cOl 3 rupey pRqI ikloidwqf jFdf hY. jfrI ibafn ivc dwisaf igaf hY ikpRDfn mMqrI 6 PrvrI ƒ sUibaF dy muwK mMqrIaF

nfl mIitMg krky kImqF dy vfDy ‘qy ivcfr krngy.srkfr dy kdmF dy bfvjUd KSz dIaF

kImqF ‘c qyjLI : KSz dIaF vDdIaF kImqF ‘qyrok lgfAux dy mksd nfl srkfr vloN cuwky geykdmF ipwCoN 10 idnF aSdr idwlI aqy BuvnysLvr nUMCwz ky Bfrq dy bfkI ihwisaF ivc pRcUn KSz dIkImq ivc 10 rupey iklo vfDf hoieaf hY. ies smyNKSz 50 rupey iklo ivk rhI hY. srkfr ny ies dIkImq nUM kMtrol krn leI 13 jnvrI nUM kuJ kdmcuwky sn pr AunHF df koeI Kfs lfB nhIN hoieaf.KSz dI mSg aqy splfeI ivc vwzf Prk hox kfrniesdI kImq nhIN Gt rhI. srkfr vloN mfrc ivcKqm hox vflI KSz dI tYks mukq drfmd nUM iessfl dsMbr qk vDf idwqf igaf hY. vpfrk aSkiVaFmuqfbk anfj dy afdfn-pRdfn nfl ies dIaF QokkImqF ‘qy mfmUlI asr hoieaf jo Gt ky idwlI ivc41 rupey pRqI iklo rih igaf. muMbeI ivc KSz 40

rupey iklo hoeI. iesdI kImq df lfB idwlI aqyBuvnysLvr dy pRcUn bfjLfr nUM imilaf ijQy KSz dIkImq 44 rupey aqy 42 rupey iklo rih geI prBfrq dy bfkI sLihrF ivc kImq nhIN GtI aqy AuQyKSz 47 qoN 50 rupey pRqI iklo qk ivkdI rhI.Kpqkfr mfmilaF dy mSqrflf dy aSkiVaF muqfbkbIqy 10 idnF dOrfn kolkfqf aqy cyneI ivc KSz dIkImq 7-8 rupey pRqI iklo Gt ky 45 aqy 42rupey iklo ho geI. imjLorm ivc KSz dI kImq 35rupey iklo hoeI. aihmdfbfd ivc 44 rupey aqyptnf ivc 42 rupey iklo ivkI.

mihMgfeI ivruD Drnf :bIqy idnIN KwbIaFpfrtIaF dy swdy ‘qy dyÈ ‘c vwD rhI mihMgfeI ivruDkIqy jf rhy ros pRdrÈn qy BuwK hVqfl dI lVIqihq iËlHf jlMDr ‘c sI pI afeI (aYm) qy sIpIafeIdy sYNkVy vrkrF ny zIsI dÌqr awgy ivÈfl Drnfidwqf. jlMDr zIsI dÌqr awgy ivÈfl Drny ƒ sMboDn

kridaF sIpIafeI dy kOmI kfrjkfrnI dy mYNbr zf[joigMdr idafl ny ikhf ik kyNdr ivc mnmohn isMGdI agvfeI vflI kyNdr srkfr kfrporyt sYktr ƒirafieqF dy rhI hY aqy jnqk vMz pRxflI,sbsIzIaF Éqm krky mihMgfeI pYdf kr rhI hY.kfmryz idafl ny ikhf ik kyNdr srkfr vDImihMgfeI df bhfnf mOsm ‘qy suwtxf cfhuMdI hY, prieh mihMgfeI ËKIrybfËF kfrn vDI hY. kyNdr srkfrËKIrybfËF dI rfKI kr rhI hY. ies leI sfƒ iesvDI mihMgfeI dy sMGrÈ iqwKy krny hoxgy. ies Drnyƒ kfmryz kulvMq isMG sfbkf aYmaYley, sIpIafeIdy iËlHf jlMDr dy sfQI rijMdr mMz aYzvokyt ny vIsMboDn kIqf. Drny dI agvfeI hrijMdr isMG mOjIqihsIl skwqr, sIpIafeI jlMDr rjyÈ Qfpf, skwqrjlMDr ÈihrI kfmryz ikRpfl isMG qy sIpIaYm dyafgU kfmryz kyvl isMG hËfrf qy kfmryz imnhfskr rhy sn.

mihMgfeI leI mnmohn isMGijLMmyvfr-pvfr

Page 22: isafsq ivc isafxy aqy buDImfn lok nhIN af rhy: zf[ mnmohn isMGloVINdy kdm AuTfAux leI vcnbwD hY.’’ ... gpOV sMK aYlfnidaF ies dy dfavy nUM korI bkvfs afiKaf hY. aKLbfr ny ies dfavy

sfl 11 aMk 5 pMjfb tfeImjL 30 jnvrI 2010 (22)

amolk isMG jMmU

muV muV Xfd sqfvy[[[

zf[ blbIr isMG idl bfry idl dIaF gwlFipCly hPqy dy afpxy ies kflm

ivc mYN gOrimMt kflj cMzIgVH ‘c afpxypMjfbI aiDafpk zf[ blbIr isMG idlhorF df ijLkr kIqf sI. sfl ku pihlFjdoN zf[ idl svrg isDfry sn qF AudoNipRMsIpl ibRijMdr isMG iswDU ny gOrimMtkflj ivc iPijks df aiDafpk huMidaF

zf[ idl nfl gujLfry afpxy idnF nUM cyqykIqf sI aqy mYnUM zf[ idl horF bfry kuJnf kuJ ilKx leI vI pRyiraf sI. AudoN mYNkuJ vI nhIN sF ilK sikaf. myrI bynqIdy bfvjUd ipRMsIpl iswDU vI kuJ nhIN snilK sky. ipCly hPqy dy kflm ivc mYNzf[ idl dI sLfigrdI ivc ibqfey idnF nUMcyqy kIqf qF ieh lyK pVH ky ipRMsIpliswDU horF nUM afpxy vyly cyqy af gey aqyAunHF df mn vI zf[ idl nUM sLrDFjlI dyxleI kuJ sqrF ilKx df bx igaf. pMjfbtfeImjL dy pfTkF leI AunHF dI ieh ilKqpysL hY:

amolk isMG jMmU dy lyK ivcgOrimMt kflj cMzIgVH df ijLkr pVH kyidl ivc KusLI dI lihr dOV geI. KusLIhuMdI vI ikAuN nf, mYN jIvn dy sfZy pwcIsfl AuQy hI qF gujLfry hn. mYnUM qF AussMsQf dy kx kx nfl ipafr hY. Cotyijhy iqkoxy pfrk ivc srU dy ipafrydrKLq mn nUM moh lYNdy sn. hux rihMdfBfvyN kYlIPornIaf hF, pr mn cMzIgVHivc hY. hmysLf cMzIgVH nUM AuzUM AuzUM krdfrihMdf hY.

ajLIjL amolk isMG ny pRoPYsr idlbfbq pRym aqy siqkfr ivc iBwjy sLbdilKy hn. idl sfihb swcmuwc hI lfiekaqy nyk iensfn sn. suBfa pwKoN bhuqkoml aqy Bfvuk, buwDI pwKoN bhuq hI jLhInaqy qIbr, aflock vI sn aqy kivqfvI ilKdy sn. keI vfr bwicaF vFgmfsUm lwgdy sn aqy keI vfr bhuq hIbjLurg. hfjLr jvfbI ivc awCy Kfsy vkIllwgdy sn pr sB qoN vwzI gwl ieh sI ikAuh iensfn purKlUs aqy bhuq idlcspsn.

rMg-byrMg

iek vfr mYN aqy idl sfihb pRoPYsrgijMdr isMG dy kmry ivc bYTy iksy muwdyAuqy ivcfr-vtFdrf kr rhy sF. zf[gijMdr isMG bOtnI dy hYz sn, mYNiPjLIks df aqy zf[ idl pMjfbI dy. vwKovwK ivsLy hox dy bfvjUd sfihqk rucIivc sfzI kfPI gUVHI sFJ sI. ieqPfk dIgwl ieh ik myry nfloN idl sfihb awTsfl vwzy sn aqy AunHF nfloN pRo[ gijMdrisMG awT sfl vwzy sn. kudrq dI Kyzidl sfihb dy koeI bwcf nhIN sI. pRo[gijMdr isMG kihx lwgy, “idl sfihbqusIN mYnUM afpxf bwcf azfpt kr lE.”idl sfihb df POrn Auqr sI, “iKaflawCf hY, mYnUM bytf vI iml jfvygf aqynfl vI myrf surgvfs hoieaf bfp vI.”sfzf hfsf roikaF ruk nf sikaf.

kuJ mhIinaF ipCoN mYN aYgrIklcrlXUnIvristI luiDafxf ivc iek Aucyrygryz dI asfmI leI arjLI Byj idwqI.myrI cox dy nfl nfl keI vfDU ieMkrImYNtvI idwqy gey. mYN ipRMsIpl nfl slfh krkyluiDafxy jfx df mn bxf ilaf. zf[ idlmyry Gr afey aqy kihx lwgy, “iswDUsfihb ies apuafieMtmYNt lYtr nUM pVHk y K us L nfl h ov o , ieh qFizsapuafieMtmY Nt lYtr hY. mY N vIluiDafxy kuJ mhIny lf afieaf hF, AuQykoeI klcr nhIN isrP aYgrIklcr hY.qusIN mfXUs ho ky muVoNgy. mYN qF jdoN AuQysONdf vI sF qF mUMh cMzIgVH vwl hI huMdfsI. cMgI nINd kdI nhIN sI afeI. vfpsieQy af ky hI suwK df sfh ilaf hY.”AunHF dI gwl shI sfbq hoeI mYN vI awTmhIny bfad brMg icwTI vFg cMzIgVHvfps prq afieaf aqy mYnUM kdI vI iesvfpsI df pCqfvf nhIN hoieaf.

iek vfr idl sfihb 15 sYktr dIiek dukfn ivc imly. Auh mombwqIaFKrIdx dI soc ivc pey hoey sn. kihxlwgy, “kvI hF, ivMgIaF hoeIaF mombwqIaFmYnUM cMgIaF nhIN lwgdIaF. pRMqU dukfndfrgfrMtI nhIN idMdf ik grmIaF ivc iehiswDIaF hI rihxgIaF.” mYN suJfa idqf,“mombwqIaF qusIN PirjL ivc rwK ilE,

iPr isDIaF hI rihxgIaF. ieh qF grmInfl grm ho ky ivMgIaF ho jFdIaF hn.”Auh boly, “qusIN iPijks dy pRoPYsr ho,TIk hI kihMdy hovogy, pr mYN pYsy Krc kyirsk nhIN lYxf cfhuMdf.” aqy Auh ibnfkuJ KrIdy hI dukfn qoN bfhr ho gey. mYnUMjfipaf, Auh koeI Gr gRihsqI vflf bMdfnhIN, koeI iPlfsPr jF sfDU bol irhfhY.

mYN sLrfb nhIN pINdf pr ijLMdgI dIinwkI inwkI KusLI nUM ieko hI zIk nfl pIjFdf hF. axBol hI ipafr nfl jwPI pflYxf myrI iPqrq hY. pRMqU jdoN kdI idlsfihb nUM mYN jwPI pfAux leI ahulxf qFAunHF Jwt prHF ho jfxf. bhuq mlUk sn,AunHF dIaF pslIaF bhuq nrm sn. jwPIpfAuxf qF dUr dI gwl Auh qF hwQ imlfAuxvyly vI mihsUs krdy sn ik myry hwQbhuq Krvy hn aqy mYN hwQ Guwt vI ijLafdfidMdf sF. mYN biTMzy dy ipMzF df jwt sFaqy zf[ idl ny afpxy hwQ isvfey klmqoN kuJ PiVaf hI nhIN sI. myrf bcpnipMz ivc gujLiraf sI. hwQF nfl cwlxvflI kuqrf krn vflI msLIn ‘qy psLUaFleI bQyry pwTy kuqry sn. CuwtIaF ivchflIaF df Bwqf lY ky jfxf myrf sLOk sI.bhuq vfrI pihly Er nUM qIr dI qrHF iswDIiKwcxf mYnUM bhuq cMgf lwgdf. hl dI hwQIPVH PVH ky myry hwQF ivc awtx pYxysuBfivk hI sn. mYnUM afpxy Krvy hwQF‘qy mfx sI qy idl sfihb nUM afpxIaFnfjLuk qy pqlIaF AuNglIaF nfl iesLksI.

asIN aksr 15 sYktr ivclyafpxy Gr qoN pYdl hI kflj afAuNdy.cMzIgVH dI afbfdI vDx nfl sVkF ‘qyafvfjfeI vI kfPI vD geI sI. iek idnmwD mfrg pfr krn leI sVk ‘qy KVHysF ik idl sfihb boly, “ieh rsL vyK kymyrf idl GbrfAuNdf hY. Gr qoN kfljqwk jy ikqy surMg bxI hovy qF suwKI sFdIkflj puwj jfieaf krF.” mYN ikhf jysrkfr quhfzI qjvIjL mMn vI lvy qF vIsurMg bxn ivc pMj-Cy sfl lwg jfxgy.qusIN qF QoVHI dyr ivc hI irtfier ho jfxf

hY, quhfnUM Aus df kI Pfiedf hoxf hY?”ieh sux ky boly, “iswDU sfihb ieh qymYnUM vI pqf hY ik iksy ny myry kihx ‘qysurMg nhIN bxf dyxI pr quhfnUM qF DrvfsvI nhIN dyxf afAuNdf?”

zf[ Bgq isMG (pMjfbI XUnIvristIdy sfbkf vI[sI[) kflj dy ipMRsIpl sn.sivimMg pUl ‘qy iek smfgm sI. bhuqhI inwqrI hoeI sLfm sI. asmfn ‘qy koeIbwdl nhIN sI. idl sfihb nUM kivqf pVHnleI bulfieaf igaf. Auh bMd CqrI hwQFivc lY kivqf pVHn lwgy. zf[ Bgq isMGkihx lwgy, “idl sfihb ieh CqrI iksleI hY? asmfn ‘qy qF koeI bwdl vInhIN.” jvfb sI, “ipMRsIpl sfihb, irsklYxf myrI afdq nhIN. jy kivqf pVHidaFbfirsL af geI mYN iBwjx qoN qF bcjfvFgf.” sfry stfP df hfsf inkl igaf.kudrq dI Kyz inafrI. smfgm ipCoN KfxfsI. pqf nhIN ikQoN bwdl AumV afey aqyjLordfr bfirsL sLurU ho geI. asIN sfryhYrfn rih gey. myrf Gr idl sfihb dyGr dy nyVy hI hY. idl sfihb CqrI lY kyqurn lwgy qF mYN ikhf, “idl sfihb irsknf lYxf, ikqy iqlk jfEgy. mYnUM nfl lYcwlo, izwgx qoN bcf lvFgf.” jvfb sI,“af jfE! mYN aMimRqsr df aroVf hF,sOdf mihMgf nhIN.”

zf[ idl ny afpxf mkfn myry qoNiek sfl bfad bxfieaf. sbwbIN lwkVdf kMm ieko hI Tykydfr ny kIqf. Tykydfrdf nF inrMjx dfs sI. jdoN vI iehTykydfr ibl idl sfihb kol lY ky jFdfqF Auh pUrI GoK krky, kuJ kwt-vwZ ipCoNadfiegI krdy. inrMjx dfs iek idnkihx lwgf, iswDU sfihb ny qF kdy iehoijhI igxqI imxqI nhIN sI kIqI? idlsfihb boly, “iswDU byvkUP jwt hY, mYN qFbyvkUP nhIN ho skdf.” inrMjx dfs nyjdoN mYnUM ieh gwl dwsI qF myrf suqy hIhfsf inkl igaf. mYN idl sfihb nUM ikhf,“qusIN swc kihMdy ho pr bhuqIaF igxqIaFimxqIaF nfl myry qF idl dI DVkx vDjFdI hY.” Auh boly, “mYN kI krF? myryidl dI DVkx PjLUl KrcI nfl qyj ho

jFdI hY.” koloN AunHF dI bhuq nyk pqnIbolI, “idl sfihb qF vkIl hn, iehiksy nUM vfry QoVHy hI afAux idMdy hn?”

zf[ idl dy irtfier hox qoN Cy kusfl ipCoN mYN srkfrI irpudmn kflj,nfBf df ipRMsIpl inXukq ho igaf. jdoNvI mYN cMzIgVH afAuxf, AunHF kihxf, “kdImYnUM vI afpxy kflj koeI lYkcr dyxleI bulf lE.” mYN AunHF dI ivdvqf dfsdf hI kfiel irhf hF pRMqU mYN nfBy qoNcMzIgVH qwk aMzrgrfAUNz surMg bxvfAuxqoN asmrQ sF. myrI 800 sI sI mfrUqIkfr ivc bYT ky AunHF dy nfjLuk srIr nUMihckoly lwgx aqy idl nUM zobU pYx dfzr sI. do sfl iesy ihcikcfht ivc gujLrgey. nf mYN AunHF df sLOk pUrf kr sikafaqy nf afpxy idl dI qmMnf hI.

do-ZfeI sfl pihlF dI gwl hY mYN15 sYktr dy pfrk ivcoN gujLr irhf sF.ieh pfrk idl sfihb dy Gr dy nfl lgdfhY. Auh hr sLfm hor bjLurgF nfl iesypfrk ivc bYT ky gwlF-bfqF kiraf krdysn. idl sfihb nUM AuQy nf bYTf dyK ky mYNpuwiCaf, “idl sfihb TIk Tfk hn?”AunHF ivcoN iek ijs ny sLfied sLrfb pIqIhoeI sI, boilaf, “idl dI kI puCdy hobhuq byiemfn hY, sfrf idn aOrqF dIaFgwlF krdf rihMdf hY.” Auh sLrfbI sLfiedidl nUM hornF arQF ivc lY irhf sI. mYNAus nfl AulJxf TIk nf smiJaf.

mYN amrIkf vfps prq afieaf.keI vfr bYTy bYTy nUM idl sfihb df iKaflafAuxf, buwlF ‘qy afpy hI muskRfht afjfxI. zyZ ku sfl pihlF ajLIjL amolkisMG nfl gwl hoeI aqy pqf lwgf ik AuhgOrim Mt kflj ivc zf[ idl dfividafrQI irhf hY. iPr Kbr pVHI ikzf[ idl ies PfnI jhfn nUM alivdf afKgey hn. AunHF nUM sLrDFjlI vjoN kuJilKxf cfhuMdf sF pr sbwb hI nf bixaf.

zf[ idl nUM gurbfxI dI zUMGI smJsI, isrP ikqfbI hI nhIN sgoN ies dIaFzUMGIaF rmjF dI vI. gurU amrdfs jIdI bfxI Kfs krky anMd sfihb bfry AunHFdI ikqfb afAux vflIaF pIVHIaF leImfrg drsLk df kMm krdI rhygI.

ibRijMdr isMG iswDUPon:925-683-1982

BfrqI jnqf pfrtI dy idwlI XUint dI pRDfngI leI dOV qyjLzf[ drsLn isMG hrivMdrBfrqI jnqf pfrtI vloN dovyN isKrly

ahuidaF dy nyqf bdly jfx mgroN idwlIBfjpf dI kmfn sMBflx leI pfrtI nyqfvF‘c dOV qyjL ho geI hY. Bfjpf idwlI pRdysLdy pRDfn dI kursI mwlx leI vfhodfhIlwgI ies dOV ivcly ‘aYQlItF’ ‘c sfbkfkyNdrI mSqrI ivjy goiel, idwlI ivDfnsBf ivc sfbkf ivroDI nyqf pRo[ jgdIsLmuKI, sfbkf myar BfrqI mihrf, nMdiksLor grg, ivjyNdrgupqf qy pvn sLrmfpRmuwK hn.

suxn ‘c qF ieh vI afieaf hY ikaYqkIN pfrtI sMG dI psMd nUM njLr-aSdfjL krn dy rONa ivc nhIN hY qy iesbfry iqMn mhIinaF aSdr ‘kml’ ivc jfnPUkx df dfavf krn vfly Bfjpf dy nvyNkOmI pRDfn iniqn gzkrI nfl sMG dynyqfvF dI crcf ho cuwkI hY. ies leI inqnvloN afpxI qfkq dy snyh ivKfAux dIksrq pUry josL ‘qy jlOa nfl sLurU hY.drasl iek dhfky qoN vwD smyN qoN swqfqoN bfhr Bfjpf nUM idwlI ivc vI inqngzkrI ijhy ‘kmFzr’ dI loV hY. idwlIivDfn sBf rfhIN lokF dI cuxI hoeI srkfrdf muV vwkfr bhfl hox ‘qy Bfjpf nyqf

mdn lfl Kurfxf df muwK mSqrI kfrjkflKqm hox qoN bfad idwlI ‘c Bfjpflgfqfr kmjLor huMdI geI. pfrtI aSdrly‘kfto-klysL’ dI bdOlq Kurfxf dI bqOrmuwK mSqrI leI geI ‘blI’ df srfp AunHFdy AuqrfiDkfrIaF mrhUm zf[ sfihbisMG vrmf qy susLmf svrfj dy sMKypijhy kfrjkfl ‘qy pYx qoN aijhf sLurUhoieaf ik ies df asr idno idn dI GtxdI bjfey vDdf hI igaf. ieho vjf hY ikijQy pfrtI vrkrF nUM mjLbUq kmFzr nhINiml irhf, AuQy hI kFgrsI muwK mSqrIsLRImqI sLIlf dIksLq idn-b-idn hormjLbUq ho ky AuBrI hY. idwlI srkfr dykeI PYsilaF qoN nfrfjL hox dy bfvjUdieQoN dy bfisLMidaF kol kFgrs df bdlnf hox kfrn Auh kFgrs dy nfl hI rihxleI mjbUr hn.

EDr aSdrUnI lVfeI ‘c hI AulJky rih jfx kfrn idwlI pRdysL Bfjpf dIPjLIhq Gwt hox dI bjfey vDdI hI jfrhI hY. iesdy nyqfvF dy afpsI ‘kfto-klysL’ kfrn sLIlf srkrf dy iKlfPmuwidaF dI Brmfr hox dy bfvjUd pfrtIsrkfr nUM Gyrn ‘c sPl nhIN ho rhIsgoN idwlI dy rfj-Bfg df luqP lY rhy

kFgrsIaF nUM Aus df mKOl AuTfAux dfmOkf iml irhf hY. idwlI ivDfn sBf coxF‘c lgfqfr iqMn sLrmnfk hfrF qoN bfadipCly sfl hoeIaF lok sBf coxF dIaFsfrIaF dIaF sfrIaF swqy sItF guaf kyvI lwgdf hY pfrtI ny koeI sbk nhINiswiKaf. idwlI Bfjpf dI sUbfeI isafsqivc ies smyN pRo[ ivjy kumfr mlhoqrfqy pRo[ Em pRkfsL kohlI ijhy sInIarnyqfvF dI Cqr-Cfieaf hY. ilhfjLf pfrtIdy vrkrF ‘c iksy josLo-KrosL vflyAUrjfvfn nyqf nUM kmfn dyx dI afvfjLAuT rhI hY ijs rfhIN idwlI ivc kFgrsdy mjLbUq ikly nUM Zhfieaf jf sky.

mOjUdf sUbfeI pRDfn Em pRkfsLkohlI nU M aSqirm pRDfn vjo N zf[hrsLvrDn (ijnHF ny ivDfn sBf coxF ‘cBfjpf nUM imlI isLksq kfrn svY-iewCfnfl ‘iqafg’ kr idwqf sI) qoN bfadijLMmyvfrI sONpI geI sI. sLRI kohlI dI

kmfn hyT swqy lok sBf sIt hfrn qoNbfad ivDfn sBf qy idwlI ngr ingmdIaF ijLmnI cox ijwqx nfl BfvyN Bfjpf‘c kuJ Brosf pYdf ho igaf hY pr ies dybfvjUd AunHF df htxf qYa hY ikAuNikpfrtI dI DVybMdI ‘c Auh afpxf asrnhIN idKf sky.

pfrtI df sUbfeI pRDfn bxn leIsB qoN vwD AuqfvilaF ‘c ivjy goiel dfnF sB qoN Aupr hY. ipClI vfr vI AuhpRDfn bxdy bxdy rih gey sn. hflFikhfeIkmfn ‘c arux jyqlI qy susLmfsvrfj sLRI goiel dy pwK ‘c nhIN mSnyjFdy pr goiel dI kfrjsLYlI nUM iDafn‘c rwKidaF AunHF nUM njLr-aSdfjL nhINkIqf jf skdf. iqMn vfr sMsd mYNbr rhygoiel idwlI df muwK mMqrI bxn dI vIdOV lf cuwky hn pr AunHF dI bdiksmqIieh ik Bfjpf bhumq ‘c nf af skI.

huxy-huxy hirafxf ivDfn sBf coxF‘c pfrtI dI sfK nUM jo Korf lwgdf hY,Aus sUby dy ieMcfrj vjoN ieh AunHF dIrfh ‘c roVy atkf skdf hY. ivjy goieldy ivroD ‘c ivjy mlhoqrf lfbI pUrI qrHFnfl srgrm hY pr lwgdf hY Auh gzkrIdy kfPI nyVy phuMc cuwky hn. lok sBf

coxF ivc sLrmnfk hfr dy kfrn pRo[jgdIsL muKI df jo kwd Gitaf hY, AuhAunHF leI sMkt pYdf kr irhf hY, hflFikdvfrkf ivDfn sBf ijmnI cox ‘c pfrtIAumIdvfr nUM ijqf ky AunHF ny afpxI sfKmjLbUq kIqI hY. pSjfbI nyqf vjoN hImihlf dfavydfr dy qOr ‘qy afrqI mihrfdf nF vI bdl vjoN sfhmxy af irhf hYpr sMgTn ‘c kMm krn df AunHF df koeIKfs qjrbf nhIN hY. kfbl-ey-gOr hY ikieQy Bfjpf ‘c hmysLf pSjfbI-vYsL DVybMdIrhI hY. ies vyly ivDfn sBf ‘c ivroDIiDr dy nyqf pRo[ ivjy kumfr mlhoqrfpSjfbI hn.

pfrtI ‘c sMquln bxfeI rwKx leIsUbfeI pRDfngI leI vYsL BfeIcfry dfdfavf ijLafdf jqfieaf jf irhf hY.hflFik mYNbr BrqI muihMm cwl rhI hY qyies dy afDfr ‘qy hI mSzl qy ijLilaF dypRDfnF df PYslf huMdf hY. ijs DVy dyijLafdf pRDfn afAuNdy hn, Ausy df pRDfnbxdf hY pr ieh vI iek kOVf swc hY ikjQybMdk coxF dI ksrq dy bfvjUd pfrtIpRDfn dy ahudy leI mohr qF hfeIkmfndI hI lwgdI hY. vyKo guxf aYqkIN kIhdy‘qy pYNdf hY?

pRo[ jgdIsL muKI, sfbkfmyar BfrqI mihrf, nMd

iksLor grg, ivjyNdrgupqf qypvn sLrmf muwK dfavydfr

Page 23: isafsq ivc isafxy aqy buDImfn lok nhIN af rhy: zf[ mnmohn isMGloVINdy kdm AuTfAux leI vcnbwD hY.’’ ... gpOV sMK aYlfnidaF ies dy dfavy nUM korI bkvfs afiKaf hY. aKLbfr ny ies dfavy

sfl 11 aMk 5 pMjfb tfeImjL 30 jnvrI 2010 (23)

gwlIN-bfqIN

aYs[ asLok BOrfPon: 925-752-8025

gwl bxI ik nhIN aYs[ asLok BOrf

KrIaF-KrIaF!cor-Xfr mSgdy ny sdf kflI rfq nUM, kvIaF nUM lgdI ey cMgI vfh vfh jI.soky ivc bMny AuWqy jwt nUM nf CyV leIey, qurIN jFdI klf leIey gl nf puaf jI.ielH dy nf aflHxy ‘coN mfs kdy lwBdf ey, KFdf iksy vyiKaf nf sLyr kdy Gfh jI.kihx suinafr kdy huMdy nf BrosyXog, mF dIaF bflIaF ‘c Kot idMdy pf jI.mwl aqy gfAux vflf jobn ‘c mOj lYNdy, kMjrI df mihMgf huMdf koTy AuWqy Bfa jI.iesLk-musLk, KSG-Kurk nf lukdy ny, nYxF dI nf bolI huMdI GuMz qoN lukf jI.swpF nUM ipafAuxf duwD Kqry df GuwgU huMdf, piVHaf nHI jFdf ibnf kfjI qoN inkfh jI.buwZy-vfry iesLk df rog nf lgfeIey kdy, pwkI Pyr pYxI huMdI isr ‘c suafh jI.ivDvf df puwq pUrf rwb ny sqfieaf huMdf, bfhmx srfDF ivc lfhuMdf pUry cfa jI.nfr bdnfm nfloN rMzf bMdf cMgf huMdf, DoKybfj imwqrF qoN leIey nf slfh jI.CiVHaF dy kol nf isLMgfr ky iljfeIey qIvIN, kr dyNdy njLrF nfl husn qbfh jI.bxdy ny vyKy asIN mSgqy vI bfdsLfh, huwky ivc pfxI ibnF vyiKaf mlfh jI.corF idaF GrF ivc dIvy ikQy jgdy ny, Bfpy ikQy htdy ny kihx qoN ‘Brf jI.’puils dI kuwt aqy bfxIey dI luwt Xfro, cMgy BilaF nUM dyNdI kmly bxf jI.lfiraF qy nfairaF qoN lIzr nI bfj afAuNdy, pfpVI df dyNdy gol gwpf ieh bxf jI.sfDU qy PkIr qfeIN itwcr gunfh huMdI, Dur drgfh hI suxI jFdI Pyr hfa jI.hfV dy mhIny awg lwgI CyqI buJdI nf, grIb nUM nf huMdf poh dI cfnxI df cfa jI.

keI vfr ijMdgI ivc aijhI siQqIaf jFdI hY ik ieh inrI mfl roz vrgIlgdI hY qy iehdy qoN gujridaF jdoN quhfnUM‘kwlypx df aihsfs hox lwg pvy qF duwKFqy qklIPF df aijhf Cwrftf vrHdf hY ikmusIbqF hVH dy pfxI vFg cuPyirAuN GyrlYNdIaF hn. ieh vI swc hY ik dunIaFivc hfly qIkr koeI nf koeI kmjorI ijMdgInUM iksy nf iksy pfisEN cuVyl vFg cMbVIhoeI hY. ijnHF ny vI pING tuwtx dy zr nflJUtI hY, AunHF nUM hulfry df kdy anMd nhINafieaf. corI dIaF musIbqF, byvkqy duwKies krky duKI krdy hn ikAuNik asINienHF nUM sihx leI iqafr nhIN hoey huMdy.nfmurfd ibmfrI nfl mrn vfly puwq nfloNdurGtnf ‘c mry puwq df drd iesy krkyasih huMdf hY. duwKF df sfhmixEN tfkrfkrnf byvwsI df mjLbUn nhIN huMdf, sgoNquhfzI smrwQf, Brosy qy ihMmq df sUckvI huMdf hY. sukrfq nUM hkUmq nfl iswDItwkr krky jLihr dy ipafly nfl jUJxfipaf, iskMdr nUM pors nfl qy mnsUr nyBIV qoN iswiDaF pwQr KfDy. ieQy ieh vIswc hY ik keIaF dI ijMdgI ivc musIbqny aijhI dKlaSdfjLI kIqI ik sMBlxfqF kI pqf vI nhIN lwgf ik sB kuJ ikAuNqy ikvyN ho igaf hY. sLfied aijhy vylyrwb vI bMdy nUM smJfAuNdf hovy ‘Bfxf mSniehdy ‘c hI BlfeI hY.’

smfj ikMnI vI qrwkI ikAuN nhIN krigaf, ivigafn dy kuCV cVH ky ikMnf vIagFhvDU hox df iZMzorf ikAuN nhIN ipwtirhf swc ieh hY ik bhuq sfry jurm pfpAudoN ho jFdy hn jdoN bMdf muwC df svflKVHf kr lvy. BfeIcfry ‘c nwk dI lwjpflx leI jUJ irhf hovy qy ‘hAumY ‘cgoqy lf irhf hovy. keI QF kfnUMn cuwp hojFdf hY, munisP awKF mIc lYNdy hn qyadflqF Auh PYsly suxf jFdIaF hn ikmujirm koeI hor huMdf hY, sjLf koeI horBugqdf hY. aYn AuvyN ijvyN iksy BrImihPl ivc iksy gfiek dI pysLkfrI vylysfjL dI qfr tuwt jfvy.

ihMdosqfn nUM afjLfd hoieaF vrHy bIqgey hn, pr hirafxy dy isrsf ijlHy ivciek aijhf ipSz hY ijQy aijhf koeI kfnUMnlfgU nhIN huMdf. hYrfnI qy idlcspI vflIgwl ieh hY ik ieQy ijMdgI mnuwK dy iesLfry‘qy nhIN rihbrF dI dyK-ryK hyT cwl rhIhY. Gtnf ieAuN hY ik ies ipSz dy iksyGr ivc vI hfly qIkr dUjf cuwlHf nhINbldf, koeI vI aOrq isr ‘qy do GVy iekwTynhIN cuwk skdI, koeI vI ivakqI dupihrqoN ipwCoN bldF qoN kMm nhIN lY skdf qyiksy vI Gr ‘qy cubfrf nhIN pfieaf jfskdf. ieh kfnUMn kIhny bxfey hn, kdoNbxfey hn? iksy nUM koeI pqf nhIN qy ienHFnUM lfgU krn dI ijLMmyvfrI vI iksy pirafpScfieq dI nhIN blik iek muslmfnPkIr nUM duKI krn vflI gwl hY jyAuprokq kfiedy kfnUMn dI AulMGxf krogy.ijs ny vI ies Dfrnf dI AulMGxf krn

dI koisLsL kIqI Auhdf Pwkf nhIN irhf.msln iek afdmI ny cubfrf pfAuxfcfihaf qF hfly cfr rdy kMDF nhIN icxIaFgeIaF hoxIaF ik Gr ‘c ipaf qyl dfzrMm Pt igaf qy awg lwgx nfl sfrfGr qbfh ho igaf. ieQoN dy lokF nUM koeIielm nhIN ik bMdf mSgl gRih ‘qy dunIaFlwBx ivc lwgf hoieaf hY. hor vI idlcspgwl ieh hY ik ipSz dy lok ies sdIaF qoNcwly afAuNdy ivDI-ivDfn dy ivruD nhINsgoN KusL hn ikAuNik iek cuwlHf bflx dfarQ hY pirvfr ivc ieqPfk rhygf,aOrqF dUjf GVf pfxI df isr `qycuwkxgIaF qF jLulm hY, bldF qoN sfhy qoNvD kMm lYxf byjubfinaF dy nfl ainaFhY qy cubfrf nf bxn nfl koeI iksy dyGr vl prdy vflIaF gwlF nhIN vyKskygf. KYr! cMgIaF gwlF dy ievjfny ivcisr nIvF krnf cfhIdf hY pr mSnogy ikiesy hI rfj dIaF KV-pScfieqF keIaijhy PYsly vI krdIaF hn ik hfeIkort jF suprIm kort vI cuwp kr jfvy qyKfs qOr ‘qy pRym sbMDF ivc jflmfnfPYsly qrwkI vfly smfj dIaF gwlF krnvfilaF nUM BfAuNdy nhIN.

mnuwK pVH-ilK igaf hY. ivigafnI,ieMjInIar qy zfktr bx igaf hY prjfq-pfq dy iBMn-Byd muwky nhIN qy Gwto-Gwt ipafr dy mfmilaF ivc hAumY dInyrHI quPfn bxdI rhI hY qy keIaF nUMipafr df hrjfnf jfn vfr ky vI dyxfipaf hY. pwkI gwl ieh vI hY ik keIBly-mfxs qy idafnqdfr bMdy vI iesmfmly ivc lfcfr huMdy afey hn ikAuNikbhuigxqI soc ‘kwilaF dI pysL ieQy jfxdyNdI hY? asl ivc afphudrf bxn dycwkr ivc mnuwK rwb hox df Brm pflirhY qy iesy leI glqIaF dy nhINgusqfKIaF dy Zyr lgf irhf hY. iekdrdBrI pr swcI dfsqF ijhVI quhfzynfl sFJI krn lwgf hF iehdy ivc glqIqy gusqfKI kIhdI hY? nf krn vfly hflyqIkr smJ sky hn qy nf asIN qy jy qusINaSdfjLf lf lE qF ikaf bfq hY[[[!

gwl ieh koeI ZfeI dhfky purfxIhovygI jdoN gfiek amr isMG cmkIly nUMasIN mfVy dOr ‘coN kwZx leI idwlI dyjmnf pfr siQq iek stUzIE ivc DfrimkkYist ‘nfm jpu lY’ dI irkfrizMg krrhy sF. ieqPfk ieh hoieaf ik jgnnfQ nF df iek awDKV pr cMgI sLKsIaqvflf ivakqI vI AuQy afAux lwg ipaf.imlx qF Auh stUzIE dy mflk nUM afAuNdfsI. sfrf sfrf idn gIqF dI irkfrizMgsuxdf rihMdf qy nyrHy hoey Gr prqdf.

‘iek idn mYN puwC hI ilaf, kI kMmkrdy ho?’

‘prmfqmf dI cMgI ikrpf hY. kwpVydf kfrobfr hY. sohxf gujLfrf cwlI jFdf hY.’

‘kdo ku dy idwlI rihMdy ho?’‘myrf jnm qF eyQy df hI hY pr AUN

sfzf ipwCf luiDafxy ‘c jgrfEN hI hY. pr

bfpU dy qur jfx ipwCoN AuQy kdy gey nI.’‘pSjfbI gIq cMgy lgdy ny?’‘pSjfbI, hF, ikAuN nhIN suirMdr kOr

nUM mfl roz ‘qy imlx jFdf irhf hF.cmkIly dy nF qoN vI vfikP hF.’

qy iPr Auh keI idn kdy svyr vylyaflUaF vfly jF mUlIaF vfly prONTy bxfky ilafAuNdf qy cfh dI boql vI BrilafAuNdf.

iek idn Auh kihx lwgf ieko myrfpuwqr aY kuwkI, nf qF pUrf ikMdr pfl hYpr ipafr nfl kuwkI kihMdy ny sfry. Auhdyivafh ‘qy cmkIlf swdxf qy aKfVf vIjgrfAuN ‘c lfAuxY.’

‘kI krdY kuwkI?’‘aYm[aYs[sI[ af’ pr dyKdf sfrf

Gr df hI ibjns hY.’ijs idn irkfrizMg KLqm hoeI qF

Auh sfiraF leI sxy cmkIlf qy amrjoq,ilPfiPaF ‘c bMd qohPy lY ky afieaf.sfzy nFh-nFh kridaF vI Auh mwlo-jorIdy hI igaf.

mYN cmkIly nUM ikhf ‘bfeI iehdy puwqkuwkI’ dy ivafh ‘qy aKfVf lfAuxY, muPLq!koeI pYsf vI nhIN lYxf.’

mKOl ‘c cmkIly df juafb sI‘ivafh hI duwgrI kr idaFgy.’ qy jgnnfQ ieh gwl sux ky cmkIly dy gl nflicMbV igaf qy AuWcI AuWcI rox lwg ipaf.cuwp krfAux ‘qy vI Auhdf roxf nf ruky.kuJ gVbV lwg rhI sI.

‘KolH ky dws gwl kI hY, qYnUM jo asINhwsdy nUM dyiKaf awj duKI ikAuN eyN eynfsfzy jfx krky?’

‘ies krny vI qy ies[[[.’ qy Auhdfglf iPr Br igaf. qy iPr drd Puwt kyAubl hI ipaf. htkoiraF ‘c Auh dws irhfsI myrf ieklOqf puwqr afpxy nfl pVHdIkuVI nfl ivafh krvfAuxf cfhuMdf hY.

‘Pyr idwlI ‘c rihMdy EN, mslf kIhY, kr idAu.’

‘eyQy qF Gflf mflf hY sfrf. kuVIsunwKI hY, brfbr dI pVHI ilKI hY prgrIb Gr dI hY, JuwgI JONpVI vfilaF dI.bfpU Auhdf idwlI ngr ingm ‘c sPfeIsyvk hY.’

‘Pyr[[[?’‘mYN qF puwq dI KusLI ‘c sLfml hF pr

AuhdI mF sLIlf nI ipSzy qy pfxI pYx dyNdIqy iek Auhdf mfmf jfq df kIlf DOx ‘cPsf ky gwl iksy kMZy nHI lwgx dyNdf. puwqtws qoN mws nI ho irhf. eyny pYsy nUM mYNcwtxf jy puwq dy cfa nf pUry hoey. myrfsflf, sflf nI AUT iksy bMny bYTx dyNdf.’

koeI nI sLIlf qy sfly nUM smJf buJflvo. muMzy dy cfvF ‘c mSn jfxgy.’ qy asINgl-vwkVI ho ky ivCV gey.

mhIny ku ipwCoN mYN jdoN idwlI igaf qFjgn nfQ nUM Aucycy qOr ‘qy Gr imlx igafpr Gr dI hflq vyK ky kfljf pft irhfsI. ivhVy ‘c swQr iviCaf ipaf sI.

do ku pl cuwp rihx qoN bfad jgn

nfQ Puwt ipaf. ‘GroN qF kuwkI kfrobfr dysbMD ivc phfVgMj igaf sI pr svyrypqf lwgf ik Ausy kuVI nfl iek pfrk ‘ckfr ‘c imRqk vyiKaf puils ny? qy pqfnHI kI Kf ilaf dohF ny jF pqf nHI ikhnyglf Guwt ky mfr idwqf. pr ieh qF myrfsB kuJ AujV igaf qy AuqoN[[[.

‘hor kI hoieaf[[[?’sLIlf qy myrf sflf jfnkI dfs puils

ihrfsq ‘c ny.’Auh ikAuN?‘kuVI vfilaF ny irport drj

krvfeI hY ik sfzI DI qy afpxy puwqr nUMienHF ny hI mfiraf hY jF mrvfieaf hYikAuNik dohF dy ipafr qy ivafh ‘c iehoaiVwkf sn. pihlF qF asIN qrly kIqykOx afpxy ieklOqy puwq qy Bfxjy nUM mrvfskdY pr JuwgI JONpVI vfilaF ny QfxymUhry Auh hwlf guwlf kIqf ik dovF `qyDfrf 306 lgf ky aSdr bMd kr`qy.

puils kI dwsdI aY ik mOq ikvyNhoeI?

post mfrtm irport ieh kihMdIaY ik dohF dI mOq sfh Guwtx jF rukxnfl hoeI hY. gwzI dIaF bfrIaF bMd sn,dovyN jxy sItF ‘qy afeyN pey sn ijvyN suwqypey hox. pqf nHI hoxI ikhVy rsqy kfrfkr geI. mYnUM sfly df qF pqf nHI prsLIlf ieh kMm nhIN kr skdI. Auhny qFGr ‘c kdy lsx qy ipafj nI kwitafsI. nfly koeI mF zYx vI hovy qF puwq nHIKf skdI.’

qy iPr vI mYN jgn nfQ nUM imlxgfhy-bgfhy jFdf irhf. Auh tuwt cuwkf sI,kfrobfr AujV igaf sI. puwq dI mOq nfloNvI vD duwK ies gwl df sI ik kql dfieljfm mF aqy mfmy ‘qy lwg igaf sI.’

puils ies rhwsmeI kql dy Byd

jfnx qoN asmrQ sI. qy hor vI bldI AuWqyqyl ieh pY igaf sI ik iPr Ausy pfrk ivcpRymI joiVaF dy gwzI ‘c hI mrn dIaF horKLbrF afAux lwg peIaF sn ijvyN kuwkI qyAuhdI pRyimkf dI mOq hoeI sI.

mukwdmy dI adflqI pRikRaf cldInUM Cy sfl bIq gey sn. kuVI dy grIbmfipaF dI ipwT ‘qy rfjsI lok af geysn, adflq dy bfhrvfr vI keI vfrnfarybfjLI hoeI sI. ‘puwq dI kfql mF qymfmy nUM Pfhy lfE, iensfP lY ky rhFgy.’

qy iek idn swq sflF qoN cldI jFcik pfrk ivc rhwsmeI mOqF ikAuN qy ikvyNhuMdIaF hn? dI hYrfnIjnk irport nysB nUM JMjoV idwqf.

gwl ieAuN sI ik aksr pRymI joVyies pfrk ivc rfq dy vyly imldy sn.grmI hox kfrn ieh joVy KVHI kfr ivcey[sI[ eyar kMzIsLn clf ky rumFs ivcmsq ho jFdy. KVI gwzI ivc cldy ieMjxqy ey[sI[ Aupkrx rsfiexk qOr ‘qylgfqfr kfrbn pYdf krdy qy ieh gYsjdoN kfr nUM TMzf kridaF aSdr jFdI qFhOlI hOlI kfrbn monoafksfeIz bx jFdI.ieh iek aijhI gYs hY jo lgfqfr sLfhrgnUM dbfAuNdI hY, gwzI aSdr bYTy lokF nUMieAuN lgdf ik anMdmeI nINd af rhI hYqy ipafr qy gYs dy anMd ‘c guafc kyhOlI hOlI mOq dy gl jf lgdy. drjnFmOqF df Byd ivigafnIaF ny awT sflFbfad KoilHaf sI.

mF sLIlf qy kuwkI df mfmf qF adflqny bfiewjLq irhfa kr idwqy ny pr ivcfrfjgn nfQ afpxI kwpVf iml ivc jgqqmfsLy ‘c ivrfn ho ky Pfhf lY ky kUc krigaf sI.

pqf nHI puwq dy cfvF qy ivafh ‘qy aKfVylfAux dy cfvF df glf Ausny ikvyN Guwitafhovygf. qy pqf nHI kuVI vfilaF nUM afpxIhoxI ‘qy ieqbfr ikvyN afieaf hoAU?

ikqy pfsf vwt jfeIN nf vyK sfzf kwcIaF iewtF df Gr vybhuqf krky aOrqF ny BVkfAU, rysLmI qy cmkIly kwpVy ies krky pfey huMdy hn, ikAuNik mrd vyKdy vD hn, socdy Gwt. ies gwl

nUM sfry jfxdy hn ik ipafr dI rfjDfnI idl hI huMdf hY, ijs ‘qy rfj krn leI do jxy ‘kwTy’ dOV lgfAux df Xqn kr rhy huMdy hn.keI ies rfjDfnI ivc pRvysL krn leI Aumr Br Auqyijq rihMdy hn pr aPsos ik AunHF nUM bfeIpfs qy hI Drnf dy ky Aumr gujfrnIpY jFdI hY. mihMgy kwpVy bhuq krky AunHF ny hI KrIdx qy pihnx dI koisLsL kIqI hY ijhVy ieh socdy hn ik gwl sLfied ienHF nfl hIbx jfvy. huMdf keI vfr ieh hY ik kwPx ivc vI murdf lyitaf eynf sohxf lwg irhf huMdY ijvyN huxy AuT ky gwlF krn lwg pvygf. keIaFny ichrf lukfAux leI gUVyH rMg pihnxy huMdy hn qF ik lokF df iDafn AunHF dy ichry vl jfvy hI nf. isnymf hfl `coN inkldy lokF ‘cguafc ky suxo qF keI kihxgy hIroien ikMnI sohxI sI[[[ivln ikaf kmfl sI[[[mfrDfV[[[pihlI vfr vyKI eynI.’ pr iDafn AunHFvwl jfvygf ijhVy kihMdy suxogy ‘lokF nUM eydF dIaF gwlF vl iDafn dyxf cfhIdY[[[smfj lgdY hux suDr jfvygf’, nf ik ‘lwK lfhxqaYvyN ZfeI iqMn GSty KUh ‘c pf ley’ vwl. bhuq lok kihMdy ny pRym-ivafh tuwt rhy ny pr Auh ieh nhIN jfxdy ik ieh tuwty AunHF dy nyijnHF ny ivafh qoN ipwCoN pRym dI iksm bdlx nUM nhIN smiJaf. ipafr inmrqf df BMzfr huMdf hY, qfry qoV ky julPF ‘c tMgxy isrPpRymIaF nUM afAuNdy hn, kMizaF qy qurnf ipafr hI isKfAuNdf hY. ipafr ivc isKr AudoN huMdI hY jdoN sB kuJ lutf ky vI Gftf nf lwgy.ipafr kfnUMn nUM nhIN mSndf pr keI vfr kfnUMn qy kfnUMndfnF nUM pVHny pf dyNdf hY. ijnHF ny ipafr kIqf pr KLq nhIN iliKaf AunHF dIhflq AuhI hY ik Auh myly ‘c gey qF sI pr guafc gey qy jy hfly qIkr KLq ilKxf nhIN afieaf qF nYpolIan dy afpxI pRyimkfjoisPn nUM ilKy KLq jrUr pVHo, lwgygf ipafr dI sMsikRqI hor vI huMdI hY. BfvyN ipafr dfaivaF qy idlfisaF df vrqfrf huMdf hY prpRym ivc pRymIaF ny Gwt iehdy doKIaF ny sjfvF vD BogIaF hn ijvyN gmly ‘c lwgy bUty hyT mSjf nhIN zihMdf.

Page 24: isafsq ivc isafxy aqy buDImfn lok nhIN af rhy: zf[ mnmohn isMGloVINdy kdm AuTfAux leI vcnbwD hY.’’ ... gpOV sMK aYlfnidaF ies dy dfavy nUM korI bkvfs afiKaf hY. aKLbfr ny ies dfavy

sfl 11 aMk 5 pMjfb tfeImjL 30 jnvrI 2010 (24)

iswKF nUM drpysL cuxOqIaF(lVI joVn leI ipClf aMk vyKo)

smkflI-srokfrF nUM mYN vrqmfndy srokfrF dy arQF ivc lY irhf hF.vyKxf ieh hY ik kyNdr ivc kI hY aqyhfsLIey ‘qy kI clf igaf hY. ieh vI iDafnivc rihxf cfhIdf hY ik kyNdrI-srokfraqy hfsLIaf-srokfr iek dUjy dI QF KohxdI koiss ikAuN krdy hn? ieQy ieh mMnky quiraf jf irhf hY ik iksy vI Drm dyvrqmfn-srokfrF nUM kyNdr ivc hoxfcfhIdf hY aqy Ausy Drm dy BUq-srokfraqy BivK-srokfr, hfsLIey qy hoxy cfhIdy

hn. jdoN ieh pojLIsLnF bdldIaF hn qFnqIijaF ivc bdlfE afAuxf kudrqI hIhY. ies nfl sMBfvnf ieh pYdf ho jfvygIik ky NdrI-srokfrF dy hvfly nflhfsLIaf-srokfrF nUM mfnv-sLosLx leIvriqaf jf skdf hY. imsfl dy qOr ‘qygurmiq ivc bfxI aqy bfxI dI rosLnIivc pYdf hoey srokfr kyNdr ivc hn aqyieiqhfs aqy ies nfl juVI hoeI isafsqhfsLIey ‘qy hY. awj ies nfloN Ault hoigaf hY aqy ies dy vfrs vMgfrF dy jMglivc guafcx vfly rfh pY gey hn. ieh,swc nUM muwidaF dI isafsq ivc AulJfAuxfhY aqy ies nfl smkflI iswK-srokfrvMgfry gey hn. ieh siQqI jdoN iksy vIDrm-icMqn vfsqy pYdf ho jFdI hY qFsbMDq Drm ivc aigafn-klipq bMDnFaqy Brm-mUlk krmF df bolbflf hojFdf hY. ies nUM vMgfrF dI jVH smJo aqyieQy hI iswK-vfrs phuMcy hoey hn. iehsiQqI ivrfsqI-srokfrF aqy jIvy jf rhysrokfrF nUM qxfE ivc lY afAuNdI hY.vMgfr ieh ho geI hY ik gurmiq dy vfrsgurU ky bKsLy hoey gurmiq-smuwc nUMtukiVaF ivc hMZfAux dI iekprqI DrmdI isafsq nfl sMqusLt ikAuN huMdy jfrhy hn? imsfl dy qOr ‘qy pihlF qF iswKFdI hflq (State of Sikhs) aqy iswKF dIisafsq (Sikh-state) ivc Prk krskx df ibbyk guafcdf jf irhf hY. iehiekprqI sur iksy vkqI isafsq dIpRDfn-sur dy vhfa ivc vih jfxf hY.ies iksm dy Aulfr vfsqy iswK Drmivc afigaf nhIN hY. ijs pRDfn-sur ivcoNvrqmfn-srokfr guMm ho jfx qF Aus dIhoxI “kljuig rQu agin kf kUV agyrQvfhu” vrgI ho jFdI hY. kihx df Bfvieh hY ik smkflI-srokfr vjoN smkflIiswK-mfniskqf ivc, isafsq eynI pRDfnho geI hY ik isafsqdfn hI vrqmfnsmyN df rol-mfzl ho igaf hY, BfvyN AuhDfrimk hovy jF nf hovy. ieh ies leIikhf jf irhf hY ikAuNik gurbfxI ivcDrm-ivhUx mfnv nUM rol-mfzl nhINmMinaf igaf. kljugI-srokfrF nflnijTx vfsqy bfxI ivc nfm dI jugiq nUMkfrgr pRvfn kIqf hoieaf hY (kiljugmih iek nfim AuDfru/1138; ij nfim lfgYso mukiq hovY gur ibnu nfmu nf pfvY koeI/880). Bgq rivdfs ny eysy pRsMg ivc“kil kyvl nfm aDfr” ikhf hY aqyBfeI gurdfs ny “kiljuig nfvY kIvizafeI” kih ky ies df smrQn kIqfhoieaf hY. kI ieh gwl iksy vI iswK-isafsqdfn nUM smJfeI jf skdI hY? bsiesy nUM hI vMgfr kih irhf hF. vfDf iehik ‘nfm’ dI vI isafsq pUry jobn ‘qyhY. gurbfxI anusfr vrqmfn df pRQmsmkflI-srokfr ‘nfm’ ho igaf hY. jdoNvI siQqI ‘klU afieE ry’ dI hovygI,jigafsU qoN gurmiq anusfr ‘nfm bovhu’dI afs kIqI jfvygI. ‘nfm dyx’, ‘nfm-gfiex’ aqy ‘nfm lYx’ dI sUKm-aiDafqmkqf (spiritual abstraction)

vjoN ijMnI durvrqoN ies vyly ho rhI hY,Aus ny vrqmfn ivc nfm dI gurmiq-ivDI bfry bhuq sfrIaF vMgfrF pYdf kridqIaF hn. ienHF df hwl ‘nfm’ dy pRsMg-sQfpn nfl hI ho skdf hY. nfm nUM, icwq-ivRqIaF dI iekfgrqf vfsqy sLbd-qknflojI vjoN pRvfn krky vI, nfm nUMaijhI sUKm aqy anuBvI-AuVfn qslImkr ilaf igaf hY, ijhVI afm afdmIdI pkV ivcoN inkl ky, Kfs afdmI(mhFpursL) df Dfrimk-hiQafr ho geIhY. pr ‘nfm’ nUM Drm dy mUl smkflI-srokfr vjo N smJx leI, bfxI dIagvfeI ivc inrxf pRfpq hY aqyvrqmfn-vfsqy vI iehI sQfpq ho skdfhY. ‘nfm’ nfl mfnv df AuhI irsLqf hY,ijhVf mwCI df pfxI nfl hY. ies qrHFieh mfnv vfsqy aijhI afDfr-jugiq(pRfn aDfry) ho geI hY, ijhVI siqsMgqivcoN hI pRfpq ho skdI hY:

nfm ibhUnf qnu mnu hInf jl ibnumCulI ijAu mrY]

imlu myry pRfn aDfry gux sfDsMigimil gfvey]80/2[1

ijhVI cIjL dI aihmIaq vD jfvyaqy Aus nUM pRfpq krnf aOKf lgx lwgpvy qF Aus dI isafsq krnI sOKI hojFdI hY. nfm-jugiq, ismrn-jugiq hYaqy ies ivcoN ivsLysL loVINdf ivakqIarQfq ivcolf mnPI hY. so ‘nfm’mfiDam hY sLbd-gurU nfl ieksur hoskx df. kihx df Bfv ieh hY ik iswKaiDafqimkqf dy smkflI-srokfrF nUMivcilq krn ivc jo BUimkf iswK-isafsqdfnF ny inBfeI hY aqy inBf vIrhy hn, Aus nUM iDafn ivc rKy ibnFiswKI dI ivlKx-Drohr sLbd-gurU dIsmkflInqf nU M pMkcr hox qoN nhINbcfieaf jf skdf. isafsq nUM smkflI-srokfr vjoN aksr mIrI-pIrI dy pRsMgrfhIN smJx nfl sMqusLt ho jfx df iswK-pRsMg sfhmxy hY. iswK Drm dI iksy vIisDFqk prq nUM jy gurbfxI dI rosLnIivc sQfpq nhIN krdy qF nqIijaF dyGVmws df sfhmxf pihlF vI krnf pYNdfirhf hY aqy agoN vI krnf pY skdf hY.mIrI-pIrI dI agvfeI ivc jo kuJ iswK-isafsqdfnF vloN isiDaF aqy AunHF dysmrQkF rfhIN iswKI dy vrqmfn srokfrvjoN smJ ilaf igaf hY, ieh gurmiqnfloN sfmI DrmF ivc pRfpq rfj-qMqR dI‘KlIPf-bfdsLfh’ prq dy vDyry nyVy hY.iesy nUM Dfrimk-pRsMg ivc nqIijaF dIKuafrI vjoN ilaf jf irhf hY.

vMgfrF dy snmuK huMidaF mYnUM qFlgdf hY ik isafsq dI pRDfnqf, iswKInUM jy pihlF kdy rfs hI nhIN afeI qFsmkfl ivc ikvyN af skdI hY? sLfhmuhMMmd dy ienHF bolF (aj hovy srkfrqF mul pfvy ijhVIaF Kflsy ny qygFmfrIaF ny) ivcoN gRMQ aqy pMQ mnPI vyKyjf skdy hn. kfrn ieh hY ik isafsI-swqf ivc iejfrydfrI inihq huMdI hY aqyiswKI ivc ijLMdgI nfl juVy hoey iksy vIKyqr ivc, iksy iksm dI iejfrydfrI nUMmfnqf dyx dI afigaf nhIN hY. isafsqivc ingUxI Gt igxqI jF lIzrisLp dy

pRo[ blkfr isMG pitaflf*

isafsI pYNqiVaF dI sPlqf vfsqy vzIbhuigxqI nUM kurbfnI dyx vfsqy lfmbMdhoxf pYNdf hY. ies vfsqy pIVq hox dyhflfq vI pYdf kIqy jFdy hn aqy pIVqhox dI cfty vI lfieaf jFdf hY. qF qyisafsq bfry bfxI-inrdysLn vfsqy ‘vfrmlfr kI m[ 1’ ivcoN gurU aMgd dyv jIdf ieh slok agvfeI kr skdf hY:

nfAu PkIrY pfiqsfhu mUrK pMizqunfAu]

aMDy kf nfAu pfrKU eyvY kry guafAu]ieliq kf nfAu cAuDrI kUVI pUry

QfAu]nfnk gurmuiK jfxIaY kil kf eyhu

inafAu]1288qF qy swc dI isasq nUM smJx

leI bfxI `coN hvflf lY ky smiJaf jfskdf hY ik ijvyN ihrn dy bwcy nUM isKfky, isLkfrI lok ihrn nUM PsfAuNdy sn,iqvyN hI igwJy hoey bfj vFg pVHy hoeyaihlkfr afpxy hI BrfvF df lhU pIxdI dlflI kr skdy hn:

rfjy sLINh mukdm kuqy]jfie jgfiein bYTy suqy]cfkr nhdf pfiein GfAu]rqu ipqu kuiqhu cit jfhu]1288vMgfr, smkfl nUM nfl lY ky qurn

dI hY aqy smkfl nfl sMvfd rcfAuxf,gurbfxI df mUl srokfr hY. ieh isr-joVn dI ivlKx ivDI hY ikAuNik ies nflieh pqf lgdf hY ik iksy dUjy dy ihrdyivc kI hY? sMvfd nUM Dfrimk-loV qknhIN sMgoiVaf jf skdf ikAuNik ieh sMvfddI isafsq hovygI. sMvfd afpxy suBfaqy pRgtfvy ivc aiDafqmk-jugiq hY.ieh sImfvF isrjdI nhIN sImfvF nUMCVpdI hY. eysy leI ieh “ikCu suxIaYikCu khIaY” hY. iswK Drm df isDFqk-sRoq bfxI hY aqy bfxI dI Drohr sRI gurUugRMQ sfihb hY. sRI gurUu gRMQ sfihb ivcpRfpq sMqF-BgqF (1173-1608) dIbfxI, sMvfd vfsqy loVINdI isr joVn vflIafDfr-jugiq df sRoq-afDfr hI qF hY.ies afDfr-jugiq df pRgtfvf muMdfvnIivc ies qrHF pRfpq hY:

Qfl ivic iqMin vsqU peIEsqu sMqoKu vIcfro]aMimRq nfmu Tfkur kf pieEijs kf sBsu aDfro]jy ko KfvY jy ko BuMcYiqs kf hoie AuDfro]eyh vsqu qjI nh jfeIinq inq rKu Auir Dfro]qm sMsfru crn lig qrIaYsBu nfnk bRhm psfro] 5/1429mYnUM ies aihsfs qy PKr hY ik

mtk nfl ijAux dy cfa vflIaF kOmFleI vMgfr-mukq smF supnf qF ho skdYpr aslIaq nhIN ho skdf. eysy leIiswKI ivcoN ‘siqXug’ vrgf Dfrimk-lfrfmnPI hY. vMgfr-mukq supny dIaF jVHFbIq gey dy AudryvyN aqy BivK dy lfryivc hI sMBv ho skdIaF hn. vMgfrF dyiksy vI rMg df sbMD vrqmfn nfl hIhuMdf hY. eyQy sRI akfl qKq sfihb dyvrqmfn dI gwl kIqI jf rhI hY ikAuNiswKF dI ikMqU-mukq sMsQf akfl qKq

sfihb nUM hI ikhf jf skdf hY. akflqKq sfihb nUM bfvjUd vMgfrF dy, isDFqrUp ivc pMQk-mfnqf pRfpq hY. iehI gRMQaqy pMQ df isDFq hY.

akfl qKLq qy iswK isafsqkfPI dyr qoN iswK-isafsq aijhy

isafsI-pYNqiVaF dI isLkfr ho geI hYik iswK-isafsq df hr DVf, akflqKq dI afV ivc, koeI nf koeI isafsI-isLkfr krn leI Gfq lfeI bYTf hY. iesiksm dy isafsI-pYNqiVaF ivc kuJ vIgurmiq muqfibk njLr nhI afAuNdf?pihlF qF DVy ivc Klo ky gwl krnf,iPr qKq dI bdnIqI nfl afV lYxf aqyafpxI pIhVI hyT sotf mfry bgYr hIivakqI dy swc nUM pMQk swc aYlfnx dIvDIkI krn nUM iswK-isafsq smJ ilafigaf hY? ikAuNik ieh sfry svfl glqhn, ies leI ienHF dy TIk juafbF dIafs hI nhIN kIqI jf skdI. so mUl mslfjF vMgfr ieh hY ik akfl qKq dIjQydfrI dI sMsQf nUM aphrx dIaFsMBfvnfvF qoN ikvyN bcfieaf jfvy? ikAuNikieh isafsq krky vfpiraf hY, ies leIisafsqdfnF dy sihXog nfl qF kiQqbcfAu nhIN kIqf jf skdf. kfrn ieh hY ikjQydfrI dI sMsQf nUM jo mfnqf iswK-mfniskqf vloN suqy hI pRfpq hY, Esy dfisafsI lfhf iswK isafsqdfn lYNdy hn.ieh afpxy afp ivc pMQk-vMgfr hI qF hY.

isafsq dy bol-bfly vflI mOjUdfsiQqI ivc ies nUM rok skxf asMBvhoieaf ipaf hY. ies dy bhuq sfry kfrnFivcoN qurq kfrn ieh mMinaf jf skdf hYik akfl qKq, sL R omxI gurduafrfpRbMDk kmytI aqy akflI dl, prsprsihXogI sMsQfvF hox dy bfvjUd, suqMqrsMsQfvF hn. ienHF dIaF sImf-ryKfvF vImOj Ud hn pr isafsI grjF leIisafsqdfn ieh sImf-ryKfvF imtfAuxivc sPl ho gey hn. hflq ieh ho geIhY ik ies vDIkI dI isafsq nUM mIrI-pIrI dI inrMqrqf ivc kIqI jf rhIpMQk-isafsq aYlfinaf jf irhf hY.hflFik Aupr dsIaF geIaF sImFvF, iswKisDFqF dy aMqrgq hI imQIaF geIaFsn. myrf ivsLvfs hY ik ies bfry iksyvI cyqMn-iswK nUM koeI BulyKf vI nhI hYpr eynf qF spsLt hY ik ienHF iqMnFsMsQfvF df krm-Kyqr suqMqr rUp ivcinsLicq vI hY aqy eysy leI iek dUjydIaF prspr-sihXog-sMsQfvF hox dybfvjUd, ieh iqMny vKrIaF-vKrIaF vIhn. akflI dl nUM ikAuNik dysL dI DrminrpyK isafsq dy bMDn ivc hI clfieafjf skdf hY, ies leI ies nUM ijMnI CyqIpMQk-bMDnF dI kiQq pfbMdI qoN mukqkr idqf jfvy, cMgf hI hY? akflI dl nUMpMQk rKx dI bhuq kImq idqI jf cukIhY. ijs isafsI pfrtI nUM gYr-iswK votrFvl vyKxf pvy, Aus nUM pMQk ikvyN riKafjf skdf hY? bfkI dovyN sMsQfvF ikvyN vIapMQk ho hI nhIN skdIaF. akflI dldy pMQk hox dy nuksfnF df plVf bhuqBfrI hY? ies ivc vI koeI sLwk nhI hY ikakflI isafsq df ihq pflx leI,sLromxI kmytI, kfbjL akflI DVy df

ihwsf ho jfx dI mjbUrI hMZfAuNdI rhI hYaqy akfl qKq nUM sLromxI kmytImuqfibk clx leI mjbUr hoxf pYNdf irhfhY. isafsqdfnF muqfibk Dfrimk-afgUaF dy nf clx dI hflq ivc jo kuJho skdf hY, Ausy smisaf dy sfry iswKsnmuK hn aqy eysy nUM ieQy vMgfr ikhfjf irhf hY.

ieAuN vI ikhf jf skdf hY ik iswK-isafsqdfnF dI idlcspI pMQk hwl lByjfx ivc vI njLr nhI afAuNdI? AunHF dfsfrf jor ies gwl ‘qy ligaf hoieaf hYik ivroDI DVy nUM mfq dyx dI isafsqvfsqy, akfl qKq dI sMsQf nUM ikvyNvriqaf jfvy? eysy leI AunHF dI mrjLIdy Ault kIqf hoieaf koeI vI PYslf, AunHFnUM kqeI mnjUr nhI hovygf. Drm-inrpyKaqy lok-qMiqRk vrqmfn vrqfry ivcpMQk-PYslf mMnvfey jfx df ikMqU-mukqqrIkf sMBv hI nhIN hY. ieh iksy mjbUrIjF BulyKy krky nhI hY, sgoN ies krky hYik jQydfrI dI sMsQf, Aus qrHF koeIaiDkfrq jF aiDkfrXukq sMsQf hI nhIhY, ijvyN iksy knUMnI jF sMivDfnk-pdvIjF sMivDfnk-sMsQf ho skdI hY. eysyleI ies pdvI nUM jy pdvI ikhf vI jfvyqF vI ieh pMQk pRsMg ivc, iksy sQfpqbfzI vloN idqy hoey jF sONpy hoey aiDkfrFdI sImF ivc pRvfn nhIN kIqI jf skdI.ieAuN ieh sMsQf nYiqkqf dy Gyry ivc vDqoN vD krqv-mUlk-sMsQf hI khI jfskdI hY. ies ijMmyvfrI nUM, apMQk nUMpMQk bxfAux dI mjbUrI ivc AulJfAuxdI QF, pMQk nUM pMQk-qfjLgI nfl joVIrKx vl qornf cfhIdf hY. pMQk qF iksyvI isafsI pfrtI ivc rih ky hoieaf jfskdf hY. Bfrq df ivDfn ies dI afigafvI dyNdf hY. bhuq sfry iswK-isafsqdfnFny ies pfsy koisLsL kIqI vI hY, kr vIrhy hn aqy krdy rihx dI sMBfvnf vIhY. akflI isafsqdfn nUM ieh rfh bMdkrn ivc qurq-lfhf njLr afAuNdf hY aqyieh lfhf lYx ivc Auh kfPI hwd qk sPlvI ho gey hn. ieh rfh KulHf rwKx dIbhuq loV hY aqy aijhf krn leI,jQydfrI dI sMsQf nUM, DiVaF nfl DVfhox qoN guryjL jF ienkfr krky, pMQk-rMg ivc ivcrn df pRgtfvf krnf pvygf?ijs iksm dI ies pfsy koisLsL kIqI jfskdI hY aqy Esy nUM ieQy pMQk-nYiqkqfikhf jf irhf hY. ieho ijhI cyqnf qoNmihrUm ‘jQydfrF’ ny, pMQk hox dIasmrQf nUM, isafsI hox dI sOK nflsrcfAux dIaF koisLsLF lgfqfr kIqIaFhn. eysy leI akfl qKq dI sMsQf dfAuh suqMqr-sQfpn nhI ho sikaf, joasl sI aqy ijsdI bhuq loV sI qy hYvI. ies siQqI vfsqy iswK-isafsqdfnFnUM hI ijMmyvfr Tihrfieaf jf skdf hY.

iswK lIzrisLpdunIaF ivc jo BuUimkf iswK Drm

icMqn nUM inBfAuxI cfhIdI sI, Auh keIhor kfrnF krky vI aqy ies krky vInhI inBfeI jf skI ik asmrQf nUMsmrQf smJ lYx dy Brm ny iswK-rol-mfzl df vrqmfn qF guaf hI ilaf hY.ies ivc vfDf ieh ho igaf hY ik iswK-lIzrisLp dI sMqusLtI nfl afm iswK nUMsMqusLt hox dI mjbUrI hMZfAuxI pY rhIhY. ieh igafn aqy ibbyk vl ipwT hojfx krky vI vfpiraf hY. ies Auqy pihrfdyx aqy pihrf duafAux dI BUimkf dfibrd, akfl qKq vloN pfly jfx dy rsqybMd ho gey jfpdy hn. iek pRqIsLq qo vIGt is wK isafsq ivc hn. vzIbhuigxqI dI kurbfnI, alp sMiKakisafsqdfnF leI ikAuN idqI jf rhI hY?ies bfry socx dI ivhl jF ihMmq ikskol hY? ivroD vfsqy ivroD dI isafsq

iswK kOm nUM drpysL cuxOqIaF dI gwl vfr vfr huMdI afeI hY. ienHF ivcoN keI cuxOqIaFaMdrlIaF hn aqy kuJ bfhrI. ienHF cuxOqIaF df sfhmxf kridaF pMjfb dy iswKF ny duwKvI bQyrf Jwilaf hY. pRo[ blkfr isMG pMjfbI XUnIvristI ivc gurU gRMQ sfihb ivBfg dymuKI rhy hn aqy iswK isafsq nfl nyiVEN vfbsqf rhy hn. Auh mrhUm jQydfr gurcrnisMG tOhVf dy vI nyVy rhy hn. ies lyK ivc AunHF iswKF nUM drpysL asl cuxOqIaF dI gwlkIqI hY. ieh prcf AunHF 23 jnvrI nUM gurU goibMd isMG kflj cMzIgVH ivKy jQydfr gurcrnisMG tOhVf ismrqI smfroh ivc piVHaf hY. asIN ieh prcf pfTkF dI idlcspI leIiksLqF ivc Cfp rhy hF. ies lyK pRqI pfTkF dy pRqIkRm dI sfnUM AuzIk rhygI. -sMpfdk

Page 25: isafsq ivc isafxy aqy buDImfn lok nhIN af rhy: zf[ mnmohn isMGloVINdy kdm AuTfAux leI vcnbwD hY.’’ ... gpOV sMK aYlfnidaF ies dy dfavy nUM korI bkvfs afiKaf hY. aKLbfr ny ies dfavy

sfl 11 aMk 5 pMjfb tfeImjL 30 jnvrI 2010 (25)

df jjLbfqI-Aulfr afpxy afp ivcsmisaf hY. isafsI-mfieafjfl nflpYdf hox vflIaF sMBfvnfvF nfl qF iswKIdI ieksurqf dy iksy iksm dy pRgtfvydI sMBfvnf, isDFqk idRsLtI qoN sMBv hInhIN hY? isafsq qF iksy nf iksy rUpivc iejfrydfrI hI rihMdI hY pr iswKI qFswc dI iejfrydfrI nfl vI inBx dIafigaf nhIN dyNdI. ieAuN iejfrydfrI dIisafsq nfl, pMQ aqy pMQ dy vfrsF dfsmfnMqrqf ivc af jfxf kudrqI hY. ieh“kIcV PfQy” vrgI KVoq hY. ies ivcoNsjwgqf nfl hI inkilaf jf skdf hY.ies pfsy qurn aqy vMgfrF nfl nijwTxleI loVINdI agvfeI, jy jQydfrI-sMsQfrfhIN icqvxI hovy qF ies vfsqy suJfaies pRkfr ho skdy hn:

A[ iksy vI vMgfr jF msly bfry iswKmfniskqf dI afvfjL/rfey jfxn vfsqysMgqI jugiq dI vrqoN kridaF, drpysLiksy vI msly nfl sbMDq iswK lIzrFaqy iswK sMgq nUM iekiTaF ieko vyly,akfl qKq Auqy swdf dyxf cfhIdf hY.msly df aYlfn jQydfr akfl qKq hIkry. msly nfl sbMDq h wk/isLkfieqkrqf aqy ivroD/ijs bfryisLkfieq hY, nfl sbMDq lIzrF/pRqIinDFnUM vfrI vfrI sMgq sfhmxy pwK pysL krndf mOkf idqf jfvy. iPr hfjLr iswKF qoNAusy bfry ilKqI suafl mMgy jfx. AunHFsuaflF dy Auqr dyx df sbMDq lIzrF/pRqIinDF nUM mOkf idqf jfvy. pMj isMGsfihbfn srpRsqF vFg sB kuJ suxnaqy iPr sbMDq lIzrF/pRqIinDF nUM ivcbYTf ky, drpysL msly bfry srbsMmqIbxfAux dI koisLsL krn. jy srbsMmqInf hovy qF pMj isMG sfihbfn inrnf jrUrlYx pr ies inrnY nUM qnKfh lf kyinptfAux jF hukmnfmy rfhIN mMnvfAuxdI QF, isMG sfihbfn dI rfey nUM smUhiswKF qk, iksy vI sMBv ivDI rfhIN phuMcfdyx. ies nfl iswK afpy hI PYslf krlYxgy ik AunHF ny iks lIzr/pRqIinD dfsfQ dyxf hY aqy jQydfrF dI rfey df ikMnfku mfx rKxf hY. ieh mfrg sMgq dyKflsf ho skx df mfrg ho skdf hY.ieh srbwq Kflsf df bdl qF nhIN kihxfcfhIdf, pr iswKF dy PYlfa nfl ‘srbq-Kflsf’ dI sMBfvnf vfsqy pYdf ho geIaFdusLvfrIaF/vMgfrF aqy bhfinaF df iswK-hwl lBx vl iek kdm qF jLrUr sfbqho skygf.

a[ qnKfh lfAux dI ivDI sbMDqkiQq-dosLI iswK nUM BfeIcfrk-sLrimMdgIqoN bcfAux vfsqy hI sI. jy koeI iswK iesvfsqy Kud ielqjLf kry, qF hI ies dI vrqoNkrnI cfhIdI hY. Cyky jfx dI ivDI nUM iesnfloN vwK krky vyKy jfx dI loV hY.

e[ iswKI ivc jQydfrI smyq iksy vIpdvI dy aiDkfr dI koeI ivvsQf nhINhY. sfrIaF ahudydfrIaF pdvI dI nYiqkqfnfl hI juVIaF hoeIaF hn. qnKfh dIivDI nUM lfgU krn ligaF, iesnUM aKoNEhly nhI hox dyxf cfhIdf. iswKI anusfrswc EhI hY, ijhVf afm iswK nUM vI swclgdf hY.

s[ ieh qy ies nfl juVy hoey hormsilaF bfry kOmI-sMvfd CyiVaf jfskdf hY. jy iswK afpxy msilaF bfryafp nhIN socxgy, qF akfdimk aqyDfrimk GuspYT nfl isafsI GVmws pYdfkrn dIaF sMBfvnfvF kfiem rihxgIaF.ieh soc ky sLurUafq krnI cfhIdI hY ikiswK-isafsqdfn aqy iswK-smrQkFivc smJOqy dI nhIN, qvfjLn dI loV hYaqy iesnUM iswKI Bfvnf ivc pUrf kIqf jfskdf hY? iPr dyrI jF GOl ikAuN? iesynUM vMgfr ikhf jf irhf hY.

qKLq aqy gurduafrf aYktieQy ieh ivcfry jfx dI vI loV hY

ik iswK-qKqF df gurduafrf aYkt 1925nfl kI sbMD hY? sMkt dI GVI ivc PYslybfry socx df kMm jy sbMDq iDrF nf krnqF bygfny, sLrIk aqy ivroDI afpxy

aigafn ivcoN jF pRsMg dy aigafn dflfB AuTf ky, iewCq nqIijaF dy lflcivc, sMkt nUM vDfAux vfly pfsy lY jfxgy.iswK kOm nUM bhuqIaF smwisafvF/vMgfrFiesy pRsMg ivc hI JwlxIaF peIaF hn.akfl qKq nUM lY ky vrqmfn ivc iCVyivvfdF nUM gurU Kflsf pMQ sfmhxy drpysLsMkt vjoN hI ilaf jfxf cfhIdf hY aqyies ivcoN inklx df hwl vI afp hI isr-joV ky lwBxf cfhIdf hY. mUl pRsLn iehhY ik kI qKqF dy jQydfr gurduafrf aYktdy Gyry ivc afAuNdy hn? vyKx nUM ieAuN hIlgdf hY ik jo koeI gurduafiraF nflsbMDq pRbMD aDIn af jFdf hY, Auh aYktdy Gyry ivc vI af jFdf hY. ies nfl iehgwlF sfmhxy af jFdIaF hn:

1[ gurduafrf aYkt 1925 nfl joVky kIqI jf rhI jQydfrF dI inXukqI aqymuawqlI, nf hI qKqF dy prMprk jlOadI anusfrI hY aqy nf hI aYkt 1925 dymuqfibk hY.

2[ ijnf icr gryz ivc qnKfh nhINidqI jFdI aqy pdvI krky iml skxvfly hor ivwqI lfB nhI ley jFdy, Aunficr iksy vI qKq dy jQydfr nUM mulfjLmnhIN igixaf jf skdf.

3[ qwQ iehI hn ik ies vyly koeIvI jQydfr nf hI iksy gryz ivc hY aqynf hI mulfjLm vFg Aus nUM hor lfB imldyhn. qKq df jQydfr, jy lYxf cfhy qFAus nUM afnryrIam hI imldf hY. iehafnryrIam cYk rfhIN vI imldf ho skdfhY. jy ies dI rsId afid vI nhIN dyxIpYNdI, qF vI ieh msly df hwl nhIN hY.mYnUM pqf hY ik iksy vI jQydfr nUM rijstrivc hfjLrI nhIN lfAuxI pYNdI aqy nf hIikDry jfx leI ilKqI CutI lYxI pYNdI hY.pr ieh sfrIaF CotF hn aqy ienHF nUMKflsf-ivDI ivc ‘jQydfrI’ nfl juVI hoeIpRBU-swqf df ihwsf bxfey jfx dI loV hY.

ies hflq ivc vyKxf ieh pvygfik qKqF dy jQydfrF dI inXukqI df kIrfh apnfieaf jfxf cfhIdf hY? ies qopihlF 1925 dy gurduafrf aYktmuqfibk jy vyiKaf jfvy qF jQydfr nUM hYzminstr dy qOr ‘qy ilaf jf irhf hY. prieh ivafiKaf, jy bfeI-lfjL rfhIN jFprMprf smJ ky vI lfgU kr leI geIhovy qF vI TIk nhI jfpdI. minstr dIivafiKaf aYkt ivc pMnf 6 qy ies qrHFhoeI hoeI hY:

“Be deemed to be a Ministerfor the purpose of section (vii),“Minister” means an office-holderto whom either solely or alongwithothers the control of the manage-ment or performance of public wor-ship in a Gurdwara and of the ritu-als and ceremonies, observed therein is entrusted :(Provided that anoffice-holder to whom either solelyor alongwith others the perfor-mance of public worship in aGurdwara and of the rituals andceremonies observed there in is notentrusted directly shall not...)

asl ivc ies qoN ieh sfbq nhIhuMdf ik ieh ivafiKaf qKqF dy jQydfrvfsqy hI hY, sgoN ies qoN ieh sMkyq qFjLrUr imldf hY ik hYz minstr,gurduafry dy hYz gMRQI vfsqy vriqafigaf hY aqy minstr gurduafry dy bfkIg R MQIaF vfsqy vriqaf igaf h Y.pr Mprfgq ivafiKaf anusfr vIminstr df arQ Aus ahudydfr qoN hY,ijhVf afpxy-afp jF dUijaF nfl rlky gurduafiraF ivc gurduafrf-pRbMDnfl sbMDq loVINdI Dfrimk kfrvfeIkrdf hY. iksy QF ‘qy vI qKq dy jQydfrnUM ieh krvfeI krn df bMDn nhIN hY.ies nfl ieh gwlF sfhmxy af jFdIaFhn:

A[ qKq aqy gurduafry ivckfrbhuq kuJ sFJf hox dy bfvjUd qKq aqy

gurduafry nUM ieko arQF ivc nhIN ilafjf skdf.

a[ qKq df jQydfr gRMQI vflIaFijMmyvfrIaF nhIN inBfANudf ikAuNik qKqdy jQydfr dI inXukqI vI ienHF gMRQIaFvFg nhIN huMdI aqy qKq dy jQydfr nUMsRæomxI kmytI dy pRbMD df vI gRMQIaF vFgkoeI bMDn nhIN hY.

e[ jQydfr aqy gRMQI c Ausy qrHF PrkkIqy jfx dI loV hY, ijvyN qKq aqy gurduafry`c Prk krnf jLrUrI ho igaf hY.

s[ ieQy ijhVy qKqF df ijLkr kIqfjf irhf hY, AunHF sfiraF ‘qy qKq-jQydfrF dy nfl nfl hYz gRMQI aqy gRMQIvI suBfeymfn hn aqy ‘hYz minstr’ aqy‘minstr’ sLbd ienHF vfsqy hI vriqafhoieaf mMinaf jfxf cfhIdf hY. ies qoNibnf ies dI pusLtI ies gwl qo vI hojFdI hY ik ptnf sfihb aqy hjLUr sfihbivKy jQydfr dI inXukqI Aus qrHF nhINhuMdI, ijs qrHF pMjfb ivcly iqMn qKqFdy jQydfrF dI huMdI hY. jy qKqF qy ‘hYzminstr’ vflI 1925 dy aYkt dI gwl

lfgU kr idqI jfvy qF ptnf sfihb aqyhjUr sfihb ivKy qF ieh ivDI ies leIvI lfgU nhI kIqI jf skdI, ikAuNik AunHFdohF qKqF Auqy 1925 vflf aYkt lfgUhI nhIN huMdf.

so spsLt hY ik pMjfb ivcly iqMnqKqF dy jQydfrF nUM 1925 dy aYkt qoNmukq mMn ky hI hjLUr sfihb aqy ptnfsfihb dy jQydfrF vfsqy sFJI pMQk-ivDIiqafr kIqI jf skdI hY.

ies krky ‘hYz minstr’ dIivafiKaf jy TIk pRsMg ivc nf kIqI geIqF ies axgihlI nfl hor AulJf vI pYdfho skdy hn aqy ienHF AulJfvF ivc iehgwlF vMgfr vjoN sLfml rihxgIaF :

1[ jQydfr nUM ‘hYz gRMQI’ nfl rlgwzkrky qKqF dI mfx mrXfdf bfry Gcolfipaf rhygf aqy ies df isafsqdfnbyloVf isafsI lfB lYNdy rihxgy.

2[ pMQk-mfniskqf ivc qKqF dIsdf-qfjLI suqMqr-hsqI sQfpq nhINkIqI jf skygI.

qKLqF bfry pMQk-cyqnfqKqF dy mUl srokfrF bfry pMQk-

cyqnf dI hflq pqlI hI kihxI cfhIdIhY. pMQk-cyqnf df afDfr ienHF sMsQfvFbfry sjwgqf hY aqy ies vfsqy ienHF iqMnFsMsQfvF (A) srbWq Kflsf (a) gurmqf(e) hukmnfmf bfry hr iswK nUM jfxkfrIhoxI cfhIdI hY. prMprf anusfr ieh iqMnysMsQfvF hI akfl qKq nfl juVIaFhoeIaF hn. ies nfqy vI sRI akfl qKqsfihb nUM suprIm mMinaf jFdf irhf hY.vrqmfn ivc akfl qKq hI kithry ivcaf igaf hY qF ies nfl juVIaF hoeIaFsfrIaF sMsQfvF vI vMgfrIaF geIaF hn.qKqF bfry afm krky aqy sRI akfl qKqbfry Kfs krky, gurduafrf aYkt nUMspsLt krky aijhf PYslf ley jfx dI

loV hY, ijhVf iswK isDFq, iswK ieiqhfsaqy iswK prMprfvF dy sihj-sQfpn nflmyl KFdf hovy.

ikhf ieh jf irhf hY ik ‘minstr’jF ‘hYz minstr’ df sbMD notIPfeIzgurdvfry nfl hY aqy koeI vI qKqnotIPfeIz gurduafrf nhIN hY aqy nf hIqKqF dy jQydfr gRMQI dI BUimkf inBfAuNdyhn. sfry hI qKqF kol gRMQI vwKry qOr`qy hn aqy Auh gurduafrf kmytIaF dyqnKfhdfr mulfjLm hn. ienHF qnKfhdfrmulfjLmF df ZFcf isDy qOr qy jQydfrF qylfgU krn nfl qKq sfihbfn dI pRBU-sMpMnqf bfry ikMqU-pRMqU pYdf ho vI rhyhn aqy hor vI ho jfxgy. ies vyly dfvrqfrf vI iehI hY ik sLoRmxI kmytIaMimRqsr df hukm qF pMjfb (vrqmfn),hirafxf aqy ihmfcl ivcly notIPfeIzgurduafiraF qy hI cldf hY, pr jQydfrakfl qKq df hukm qF AunHF sfry iswKF`qy lfgU huMdf hY, ijnHF df ivsLvfs iswKDrm aMdr dunIaF Br ivc bixaf hoieafhY. ies qrHF gurduafrf aYkt aDIn bxI

hoeI sLoRmxI kmytI jQydfr nUM afpxyaiDkfr Kyqr ivc lY ky, iswK isDFqaqy prMprfvF nUM sMgoVn ivc qF ihwsf pfskdI hY, pr qKq-sMsQf dy pMQk-sQfpn dy kfrj ivc ihwsf nhIN pf skdI.aYkt 1925 dy GfiVaF nUM ies gwl dfaihsfs sI aqy eysy leI jQydfrI dIsMsQf nUM aYkt dy Gyry qoN bfhr riKafigaf hY. sLRomxI kmytI dI Drm pRcfrkmytI ny, ijs df mYN vI mYNbr sI, afpxIPiqhgVH sfihb ivKy jQydfr gurcrnisMG tOhVf dI pRDfngI hyT hoeI afKrImIitMg (lVfeI qoN pihlF) ivc mqf pfskIqf sI ik jQydfrI dI sMsQf aYkt dyGyry ivc nhIN hY. ies dI kfrvfeI dIpusLtI sLRomxI kmytI dy cMzIgVH dPqrivc bIbI jgIr kOr dI pRDfngI ivc hogeI sI.

hor mslypMQk-vMgfrF nfl sbMDq hor

msilaF ivc ivcfrnXog msly ieh hoskdy hn:

A[ jQydfrI dI sMsQf nfl juVy hoeynukiqaF ivcoN sB qoN pihlF ieh ivcfryjfx dI loV hY ik ivrfsq ivc pRfpq kIhY, ies ivcoN ilaf kI hY aqy Cizaf kIhY? ivrfsq ivc akfl qKq iswK-sMGrsL df aqy pMQk-pRyrnf df sRoq hY.pr iml igaf hY gurduafrf aYkt 1925aqy Cz ilaf igaf hY prMprf ivclIahudy dI nYiqkqf nUM. ies nfl iswK-sMsQfvF, iswK-pRb MDk aqy is wK-BfeIcfrf afpsI-qxfE ivc af gey hn.ies df hwl pMQk-sur ivc liBaf jfskdf hY aqy lBxf vI cfhIdf hY?

a[ jQydfrF dIaF inXukqIaF dypYtrn, pYNqVy aqy sfK nfl sMqusLt hoxfidno idn musLkl huMdf jf irhf hY. huxqk akflI ipCokV vfly jQydfr aqy gRMQI

ipCokV vfly jQydfr, loVINdI BUimkfinBfAuNdy rhy hn. pr hflfq, suDrn dIQF ivgVy hI hn. jQydfr aqy gRMQI sLRyxIdI igxqI iswKF ivckfr 1% nfloN vI GthY. bfkI 99% dI iewCf jfxn dI koisLsLkrn AuprMq hI kfrvfeI hoxI cfhIdI hY.

e[ akfl qKq nUM isafsI-mohryvjoN vrqy jfx dI isafsq nfl, afm-iswK leI pYdf ho gey bMDUaf-srokfr,iswKF aqy iswK-sMsQfvF ivckfr qxfEpYdf kr rhy hn. ies qoN bc skx dyibrd dI pflnf hI vMgfr huMdI jf rhI hY.

s[ arQF dI rfjnIqI dy bolbflynfl koml-iswK-mfniskqf Brm-mUlkkrmF aqy aigafn-klipq bMDnf vlqur peI hY. arQF dI rfjnIqI ivc, vot-bYNk dI rfjnIqI vFg hI, Drm dI afVivc ismrn, kIrqn aqy aMimRq dIrfjnIqI vI sLfml ho geI hY. ies nfljlsy-jlUsF dI rfjnIqI ny, pivqr-srokfrF dy mMzIkrn dIaF sMBfvnfvF pYdfkr idqIaF hn. vMgfrF dI ies jVH vlajy qk kOm df iDafn hI nhIN igaf.

h[ kuJ kr skx dI iewCf aqy kuJkr gujLrn dI mfniskqf pYdf krn leIieh muZlIaF loVF hn. imsfl dy qOr ‘qyafm afdmI dy vrqmfn lok-qMiqRk Xugivc, afm iswK qk Drm dy mfiDam rfhINieh cyqnqf pRcMz kIqI jfvy ik Drm aqyisafsq ivcoN iksy iek nfl hI iniBafjf skdf hY. jdoN ieh pqf lg igaf hYik rfjnIqI nUM Drm leI nhIN vriqafjf skdf qF iPr Drm nUM rfjnIqI leIvrqy jfx dI afigaf ikAuN idqI jfvy?

k[ BfsLx-klf nfl jjLbfqI-sLosLxdy qilwsmI-srokfrF qoN bcx dy nfl nflsmfj dy isafsIkrn aqy Drm dyvpfrIkrn qoN bcx aqy hornF nUM bcfAuxvfsqy lihr pYdf kIqI jfvy.

K[ ieh swcfeI afm iswK dI soc dfihwsf bxy ik iswKI ivc ahuidaF dyaiDkfr nUM nhIN sgoN ijMmyvfrIaF dInYiqkqf nUM hI mfnqf idqI geI hY. iesdf arMB jy qKqF dy jQydfrF qoN hovy qFvDyry pRBfvsLflI ho skdf hY.

g[ rfey dy ivroD nUM nfl lY ky qurndI iswK-sihj-ivDI apnfeI jfvy.

G[ isafsI-muidaF aqy Dfrimk-muidaF ivc inKyVf kr skx leI sMvfdrcfAux dy avsr pYdf kIqy jfx.

c[ iswKF nUM iswKF qoN bcfAux leIsihmqI pYdf krn dy Xqn kIqy jfx aqyAulfr-rfjnIqI nfl pYdf hox vflyhMkfrI-srokfrF aqy iBRsLt-pYNqiVaF qoNbcx dy Xqn kIqy jfx.

C[ qKqF dy jQydfrF dI cox-ivDI,avDI aqy syvf-sLrqF bfry pihlF kmytIbxf ky sihmqI-dsqfvyjL iqafr kIqfjfvy aqy iPr coxvyN cyqMn iswK ies bfryinwT ky ivcfr krn. pRvfn kIqy dsqfvyjLbfry pihlF KulHI bihs krvfeI jfvy aqyiPr akfl qKq ‘qy iekiTaf bYT kygurmqy vjoN ies nUM Ausy qrHF pRvfn kIqfjfvy ijvyN ‘rihq mrXfdf’ nUM prvfn kIqfigaf sI.

j[ mIzIaf-iqRsLnf qoN bcy bgYr,ies sB kfsy leI loVINdf sbr, sMqoKaqy shj bxfeI rKxf aOKf lgdf hY.

J[ sfrIaF koisLsLF smyN dy hfx dfjQydfr qlfsLx leI hI hoxIaF cfhIdIaFhn. jQydfr nUM nYiqk-srpRsqI aDIn,hr Aus iswK dIaF Dfrimk loVF df iKaflrKxf hovygf, ijnHF df akfl qKq ivcivsLvfs hY.

t[ ieh vI ivcfry jfx dI loV hY ikjQydfr lg jfx qoN bfad ikAuN jQydfr,vMgfrF dy snmuK hox vfly pfsy nhIN qurskdy? ies dI ies leI loV hY qF ikjQydfrI-sMsQf nUM pRbMDkI-afV ivc leyjfx vfly isafsI-PYsilaF qoN bcfieafjf sky? mOjUdf jQydfrI-sMkt, pMQk-vMgfrF ivcoN hI pYdf hoieaf hY. ieh afpxyafp ivc nf pihlf hY aqy nf afKrI.

*34 arbn aYstyt, pitaflf

akfl qKLq sfihb, aMimRqsr

Page 26: isafsq ivc isafxy aqy buDImfn lok nhIN af rhy: zf[ mnmohn isMGloVINdy kdm AuTfAux leI vcnbwD hY.’’ ... gpOV sMK aYlfnidaF ies dy dfavy nUM korI bkvfs afiKaf hY. aKLbfr ny ies dfavy

sfl 11 aMk 5 pMjfb tfeImjL 30 jnvrI 2010 (26)

svrn isMG*“dsm gRMQ” dy msly nUM lY ky ipCly

idnIN akfl qKq dy jQydfr igafnIgurbcn isMG vloˆ iewk “hukmnfmf”akfl qKq dy sfbkf jQydfr pRo[ drÈnisMG pRqI jfrI krky AunHF nUM qnKfhIafkrfr idwqf igaf. msly df mUl afDfrinAU Xfrk ivc AunHF vloN kIrqn dOrfndsm gRMQ Aupr kIqf igaf ivcfr hY,ijQoN ieh duibDf KVI kIqI geI hY. isafsIaqy KudgrË lok afpxy injI lfB Kfqrmsly nUM idn bidn pycIdf bxf rhy hn.ies vyly hflfq kuJ ies qrHfˆ dy bxy hoeyhn:

“prjf aMDI igafn ibnkUV kusiq muKhu alfeI”(BfeI gurdfs, vfr ñ, pAuVI óú)“hAu Bfil ivkuMnI hoeI.aMDyry rfhu n koeI.ivic hAumY kir duKu roeI.khu nfnk ikin ibiD giq hoeI”(slok m: ñ, pMnf ñôõ)igafnI gurbcn isMG vloN jfrI kIqy

gey hukmnfmy ivc iliKaf hY: “pRo[ drÈnisMG nM U inwjI rUp `c hfËr ho kyspwÈtIkrn dyx dI qfkId kIqI geI sI.pMj isMG sfihb idwqy smyˆ qy akfl qKqivKy hfËr ho ky ieMqËfr krdy rhy, praKOqI pRo[ drÈn isMG injI hAumY-hMkfrqy KudgrËI df pRgtf krky pMj isMGsfihbfn dy pyÈ nhIˆ hoieaf, jo ik gurUpMQ dy srvAuc asQfn akfl qKq dImfx-mirXfdf qy isDfˆq dI Gor AulMGxfhY. ies kfrn gurU-inMdk pRo[ drÈn isMGrfgI nUM akfl qKq qoN qnKfhIaf krfridwqf jfˆdf hY.”

pr pRo[ drÈn isMG aqy AunHfˆ dysmrQkfˆ vwloN ieh ikhf jf irhf hY ikAuh injI qOr ‘qy afpxf spwÈtIkrn dyxleI akfl qKq ‘qy hfËr hoey. qkrIbniek GMtf bYT ky AuuzIk krn qoN mgroNjdoN pMj isMG sfihbfn akfl qKq ‘qynf afey, qfˆ Auh ardfs krky afpxfilKqI spÈwtIkrn golk ‘qy rwK ky afgey.

poR[ drÈn isMG mMg kr rhy sn ikiksy bMd kmry dI bjfey akfl qKq AuqysMgqfˆ dy sfhmxy pyÈI kIqI jfvy. Auh

kih rhy sn ik Aunfˆ nUM akfl qKq AuqyhfËr hox df hI afdyÈ sI. jQydfrsfihbfn cfhuMdy sn ik Auh AunHf dI bxfeIskwqryq (ijhVI iek vKrI iemfrq hY)ivKy pyÈ hox. ies kÈmkÈ ivc mslfltk irhf hY.

koeI smfˆ sI jdoN akfl qKq qoNjfrI hukmnfmy awgy siqkfr nfl sBdf isr Jukdf sI aqy gurU df hukmkrky mMinaf jfˆdf sI pr awj jfrIkIqy gey hukmnfimafˆ nMU mMnx dI bjfeyikMqU-pRMqU kIqf jf irhf hY. ies dfkfrn smJx dI loV hY. dyKxf pvygfik ikqy hukmnfmf jfrI krn ivcjfxy-anjfxy pMQk mrXfdf dI AulMGxfqy nhIN ho rhI?

kI “hukmnfmy” jfrI krn vfilafˆdI ivcfrDfrf iewk hY? kI AunHF ivc pUrneykqf hY? kI AunHF dI mrXfdf iewk hY?kI Auh “gurisKf ieko ipafru” vflIBfvnf rKdy hn? kI AunHF dI soc iksyisafsI zr aqy pRBfv Qwly qF nhIN kMmkrdI?

pr jfpdf hY ik ieh sfrf kuJ jfx-buJ ky sfijÈ aDIn kIqf jf irhf hY. pRo[drÈn isMG pRqI jo “hukmnfmf” jfrIhoieaf hY, Aus ivc vrqI geI ÈbdfvlIqoN vI iehI Jlk pYˆdI hY ik ieh sfrIkfrvfeI iksy isafsI pRBfv Qwly, bdlydI Bfvnf aDIn, kuiVwqx nfl aqyjldbfËI ivc kIqI geI hY. sB qoN pihlfjQydfr sfihbfn nUM afpxy jfrI kIqyhukmnfmy anusfr afp pihlf akfl qKqqy suÈoiBq hoxf cfhIdf sI aqy sRI gurUgRMQ sfihb dI hËUrI ivc ardfs krky“kIqf loVIaY kMm su hir pih afKIaY”vflI cMgI Bfvnf sihq, inrpwK ho kypyÈI smyN spwÈtIkrn lYxf cfhIdf sI.pr hYrfnI dI gwl ieh hY ik jQydfrsfihbfn akfl qKq qy hfËr hI nhINsn sgoN Auh afpxy bxfey hoey skwqryqivc sn. jy Auh cfhuMdy ik pRo[ drÈnisMG AunHF dy bxfey hoey skwqryq `qyhI pyÈ hox qfˆ AunHF nUM pysLI leI Byjygey afpxy hukmnfmy ivc spwÈt krdyxf cfhIdf sI.

ies qoN ielfvf cMgf huMdf jykr s[gurcrnjIq isMG lfˆbf nUM vI bulfieaf

jfdf ikAuNik AunHF ny afpxy tI[vI[ pRogrfmrfhIN pRo[ drÈn isMG Aupr doÈ lfieafsI. aslIaq nUM hor jfnx leI aqyinafˆpUrvk PYslf lYx ihwq gurduafrfsfihb rOcYstr, inAU Xfrk ijQy kIrqnhoieaf, dI pRbMDk kmytI aqy sMgq nUMvI bulfieaf jf skdf sI pr jQydfr

sfihbfn ny iksy qoN spwÈtIkrn ley bgYrhI “gurU inMdk” hox df Pqvf dy kyqnKfhIaf krfr dy idwqf.

ijQoN qwk dsm gRMQ df svfl hY,Aus bfry sB nUM pqf hY ik ieh mslfbVf purfxf hY. keI vfr ies Auqy vfd-ivvfd KVf hoieaf hY. bhuqy ivdvfnfˆ nysmuwcy dsm gRMQ nUM sRI gurU goibMd isMGdI rcnf mMnx qoN ienkfr kIqf hY. ÈRomxIkmytI ny vI afpxy pwqr nM: óöö÷ò imqIó-ø-ñù÷ó anusfr PYslf kIqf hY ik“cirqoR pfiKafn jo dsm gRMQ ivc aMikqhY, dÈmyÈ bfxI nhIN. ieh purfqn ihMdUimiQhfsk sfKIafˆ df Auqfrf hY”. prsfijÈ aDIn ilKfrI ny “kibE bfc bynqIcOpeI” nUM cirqoR pfiKafn ivc iliKafhY. pMQ dy sUJvfn ivdvfnfˆ ny cOpeIsfihb nfl jo vfDU lPË “puin rfCskf kftf sIsf” aqy “ikRpf krI hmpr jgmfqf” nUM bfxI nf mMinaf aqyy“hmrI kro hfQ dy rwCf” qoN “dust doKqy lyhu bcfeI” qwk hI pRvfn kIqf, joinqnym df ihwsf hY.

pr duKfˆq Aus vyly vfprdf hY jdoNpMQ dy vfrs aKvfAux vfly, pMQkmrXfdf ‘qy pihrf dyx vfly, afp hIafpxy isDfˆqfˆ df Gfx krn lg pYˆdy hnaqy mMnx qoN afkI ho bYTdy hn. sRI grUgRMQ sfihb dy brfbr dsm gMRQ df pRkfÈkrky aKMz pfT kIqy jf rhy hn aqyAunHF ivc smrwQk bx ky afp Èfml huMdyhn. jdik pMQ dI bVI imhnq nfl iqafrkIqI “iswK rihq mirXfdf” anusfr sRIgurU gMRQ sfihb dy brfbr hor iksy pusqkjfˆ gMRQ df pRkfÈ krnf mnHfˆ hY.

hux, dsm gRMQ qoN ielfvf nfnkÈfhIkYlMzr df mslf KVf krky iek hor nvfˆ

vfd-ivvfd ÈurU kr ilaf igaf hY. bVIimhnq mgroN iswK kOm bRfhmx dI ieksoc ivcoN inklI sI pr aPsos hY ienHfˆpMQ dy muhfixafˆ, zyrydfrfˆ aqy sfDfˆ ‘qyijhVy nf afp bRfhmxvfd dy cwkr ivcoNinklxf cfhuMdy hn aqy nf kOm nUM inklxidMdy hn. jQydfr sfihbfn DVf-DVibafn dyeI jfdy hn ik nfnkÈfhI kYlMzrivc soDfˆ krn nfl kOm ivc pUrn eykqfho geI hY. koeI ienHfˆ nUM puCy ik quhfzyafpxy ivc qfˆ srbsMmqI jfˆ eykqf hoeInhIN, kOm ivc ikvyN eykqf ho skdI hY?jfpdf ieh hY ik iksy zUMGI sfiËs aDInnvyˆ-nvyˆ msly jfx buJ ky KVy kIqy jfrhy hn qfˆ jo hor qy hor hukmnfmf jfrIkrn df islislf cldf rhy aqy kOmivc Puwt peI rhy .

bVy siqkfr aqy inmrqf sihqsRI akfl qKq dy jQydfr sfihb, pMQkjQybMdIafˆ aqy sMgqfˆ pRqI bynqI hY ikjykr dUr-idRÈtI nfl inrpwK ho kyinjI mwqByd nUM iek pfsy rK ky, hyTilKy kuJ nukiqafˆ Auqy ivcfr kIqI jfvyqfˆ mslf hwl hox dI afs kIqI jf skdIhY.

ñ[ sB qoˆ pihlfˆ ieh jfnxf jrUrIhY ik pRo[ drÈn isMG dI kIrqn dOrfnBfvnf kI sI? gurU dI vizafeI krnI jfˆinMdf?

ò[ spwÈtIkrn ley bgYr “gurUinMdk” hox df Pqvf dyxf jfieË nhIN.

ó[ ptnf sfihb aqy hËUr sfihb dy

jQydfr ijhVy afp akfl qKq dIsrvAucqf nUM nhIN mMndy aqy “iswK rihqmrXfdf” dI AulMGxf krky dsm gRMQdf pRkfÈ, sRI gurU gRMQ sfihb dy brfbrkrdy hn, AunHfˆ nUM pMjfˆ isMGfˆ ivc koeIpMQk PYslf lYx leI Èfml krnf ikQoNqk Xog hY?

ô[ iksy vI iswK dI pyÈI, akfl qKqAuqy hI sRI gurU gMQ sfihb jI dI pfvnhËUrI ivc pMQk rvfieqfˆ anusfr hovy.

õ[ gurduafrf rOcYstr, inAU XfrkdI pRMbDk kmytI aqy sMgq dy ivcfr leyjfx.

ö[ s[ gurcrnjIq isMG lfˆbf dIpyÈI krnI vI jrUrI bxdI hY, ikAuNikAunHfˆ Aupr aslIaq nUM qoV-mroV ky pyÈkrn df doÈ hY.

÷[ “dsm gRMQ” dy aKMz pfTfˆ dInvIN pfeI jf rhI iprq Aupr vI pfbMdIlfeI jfvy.

ø[ pMQ dy sUJvfn ivdvfnf df iekwTkrky ieh inrxf ilaf jfvy ik dsm gRMQivc ikhVIafˆ bfxIafˆ sRI gurU goibMd isMGdIafˆ hn?

ù[ nfnkÈfhI kYlMzr ivc kIqIafˆgeIafˆ aKOqI soDfˆ nUM rwd kIqf jfvy.

ñú[ akfl qKq dI srv-Aucqfaqy afn-Èfn nUM brkrfr rwKx leI,pMjfˆ qKqfˆ dy jQydfr sfihbfn nUMisafsI pRBfv qoN Aupr AuT ky pMQkPYsly lYx.

*kYlIPornIaf

akfl qKq dy “hukmnfmy ` nMU ikAuN nhI mMinaf jf irhf?

jdoN asIN bygmpury dI gwl krdy hFqF kudrqI qOr ‘qy hI sfnUM mhfrfjrvIdfs df jIvn cyqy af jFdf hY. rvIdfsjI mhfrfj ny ijs qrHF swcI qy suwcI ikrqkrky afpxf jIvn gujfrn dy nfl nflrwb nUM pfAux dI imsfl sfzy sfhmxy rwKIhY Aus awgy sfzf isr siqkfr nfl JukjFdf hY.

gurU gRMQ sfihb dI bfxI dy “pMcpRvfn pMc pRDfn pMcy pfvY drgh mfn”dy isDFq nUM dsvyN jfmy ivc nfnk ny pMjipafry sfj ky Aus bygmpury dy supny nUMswc kr idqf ijs df ijLkr rvIdfsmhfrfj ny afpxI bfxI ivc kIqf hY.dsLmys ipqf sRI gurU goibMd isMG vloNkIqI geI Kflsy dI sfjnf nfl jfq-pfq, AUc-nIc df Byd-Bfv Kqm ho igafaqy aMimRq Ck ky sjy isMG dI nf koeIjfq rhI aqy nf hI AUc-nIc, nf koeIcmfr irhf qy nf koeI jwt. pr aPsosieh hY ik asIN afpxIaF jfqF-pfqF awjvI Ausy qrHF nfl cuwkI iPrdy hF. nf asINisMG hI bx sky aqy nf hI gurU rivdfsjI dy bygmpury dy vfsI hI bx sky. swcqF ieh hY ik asIN bygmpury dy vfsI bxndy hwkdfr hI nhIN, ikAuNik ijs ijs kMmqoN gurU sfihb ny sfnUM vrijaf hY asINAuh sfry krdy hF, kfm, kRoD, loB, moh,

bygmpury df supnf qy sfzf ikrdfrhMkfr ivc gRsy hoey hF.

ijs gurU Gr mrjI cly jfEgy, koeInf koeI rOlf jLrUr pfEgy. sLrfb bfrygurU rvIdfs jI ny afpxI bfxI ivc sfPsLbdF ivc iliKaf hY ik jykr sLrfb gMgfdy pivqr pfxI dI vI bxI hovy qF vIqusIN hwQ nhIN lfAuxf pr awj sfzy bhuqsfry gurU GrF dy syvfdfr hI sLrfb dyafdI hn qy sLrfb df kfrobfr krdy hn.vwzy vwzy pRbMDk pfrtIaF ivc bYTy sLrfbpINdy vyKy jf skdy hn. gwlF asINbygmpury dIaF krdy hF pr sLrfb,isgrt, qMbfkU aqy hor alfmqF qoN KihVfnhIN Cuzf skdy.

svyry svyry jdoN mYN tI vI lgfieafqF iek cYnl Auqy gurU rvIdfs jI dy sbMDivc bxfeI geI iksy vIzIE sI zI dIiesLiqhfrbfjLI cwl rhI sI. iek klfkfrhwQ joV joV ky rvIdfs mhfrfj jI dIpwQr dI iek mUrqI awgy mwQy rgV irhfsI. vyK ky iKafl afieaf ik ijs buwq-pUjf qoN gurU rvIdfs ny vrijaf sI awjasIN Ausy buwq-pUjf ivc glqfn hF. koeIies klfkfr qoN puwCy ik kdy gurU rvIdfs

dI ilKI bfxI pVHI hY? ies bfxI ivc ikQyiliKaf hY ik myry mgroN myrf iek buwq bxfky Aus dI pUjf kiraf kro? asIN AunHF dIbfxI dI qF prvfh nhIN krdy pr pwQr dImUrqI bxf ky Aus awgy bYT lylHVIaF kwZIjFdy hF ik mukqI dy dy.

DMn sRI gurU nfnk dyv jI sn ijnHFny gurU rvIdfs jI dI bfxI iekwqr kIqIaqy Aus qoN bfad gurU aMgd dyv, gurUamrdfs, gurU rfmdfs qoN huMdI hoeI gurUarjn dyv jI pfs phuMcI ijnHF ies bfxInUM gurU gRMQ sfihb ivc drj krky hmysLfleI sMBfl idqf. nhIN qF puwCo afpxy afpnUM sfnUM afpxy dfdy, pVdfdy df nF vInhIN pqf hoxf. mYnUM ieh kihx ivc koeIiJjk nhIN hY ik awj ijhVy lok sfzysmfj dy Tykydfr bxy iPrdy hn AunHF nUMgurU rvIdfs dy 41 sLbd vI Xfd nhINhn. smJ nhIN afAu NdI asIN ikvy Nbygmpury dy vfsI bxFgy?

keI sfl pihlF dI gwl hY sfzy ipMzivc gurU rvIdfs jI dy purb mOky ipMzvfsIaF ny ngr kIrqn kwiZaf. ipMzdIaF cfr pwqIaF hn aqy sfrIaF pwqIaF

ivcoN hI ngr kIrqn gujiraf. jdoN iehngr kIrqn iek bRfhmx pirvfr dy GrawgoN inklx lwgf qF ipMz dy kuJ muMizaFny AuQy AucI AucI jY rvIdfs, jY rvIdfsdy nfary aqy hor BVkfAU nfary lfAuxysLurU kr idwqy. ieh muMzy pihlF vI aijhfkuJ krdy rihMdy sn. ienHF ivcoN kuJ nyqF sLrfb vI pIqI hoeI sI. jdoN ieh muMzyAucI AucI nfary lfAux qoN nf hI hty qFkuJ smyN bfad iek bjLurg bRfhmx GrqoN bfhr afieaf qy puwCx lwgf, “qusINgurU rvIdfs df pRkfsL purb mnf rhy hojF guMzfgrdI kr rhy ho?”

ieh gwl sux ky ngr kIrqn ivcsLfml lokF ny bjLurg dI gwl df guwsfkIqf qy kfPI grmf-grmI vI sLurU hogeI. aYn ies mOky bjLurg ny puiCaf,“jy qusIN gurU rvIdfs jI dy iswK ho qFmYnUM AunHF dI pivqr bfxI ivcoN isrP iekpUrf sLbd ijs iksy nUM vI cyqy hY, pVH kysuxf idE. Aus AuprMq qusIN BfvyN hr rojLmyry Gr awgy AucI AucI nfary mfrI jfieEmYnUM koeI iglf nhIN hovygf.”

bjLurg ny afpxI gwl jfrI rwKidaF

afiKaf, “mYN mMndf hF ik sfzy puriKaFny vrx-vMz rfhIN ijLafdqI kIqI sI.aksr nUM Aus dI kImq sfnUM awjcukfAuxI pY rhI hY pr sLrq ieh hY ikiek pUrf sLbd mUMh-jLubfnI suxfE, nhINqF mYN AunHF dI bfxI dy pMj sLbd ibnfglqI kIqy quhfnUM suxfAuNdf hF pr AusipCoN qusIN ies qrHF kdy nfarybfjLI nhINkrogy.”

sLbd kOx suxfvy? iksy nUM cyqy huMdfqF koeI suxfAuNdf. sLrm dy mfry sfry hOlIhOlI AuQoN iKsk gey. mYnUM ieh sfrf sInqwk ky bVI sLrm afeI ik ijs nUM asINafpxf dusLmx smJI bYTy sF, Aus nUM qFgurU sfihb dI bfxI Xfd hY pr asIN ijhVyTykydfr bxI iPrdy hF sfnUM kuJ Xfd nhIN.bRfhmxvfd iksy jfq df nF nhIN iek sochY. awj ieh soc sfzy ‘qy vI BfrU ho rhIhY. bygmpury df vfsI bxnf hY qF iessoc ivcoN bfhr inklxf hI pvygf.

guridafl isMGsfbkf cyarmYnsRI gurU rvIdfs sBf,inAU Xfrk

quhfzI rfey

df bhuq Xogdfn sI. aMqirMg kmytI dy iqMn mYNbr bIbI rivMdr kOr hirafxf,jQydfr BOr, nOjuafn afgU s[ pMjOlI awj sfry pMQk hlikaF dy siqkfr dy pfqrbx gey hn. AunHF ny nf isrP mIitMg ivcoN vfk afAUt kIqf sgoN asihmqI not ivcbhuq hI brIk nON nukqy AuTfey hn. awj ikhf jf irhf hY ik ibkrmI kYlMzr ivckoeI qbdIlI BivwK ivc nhIN kIqI jf skygI. nfnksLfhI kYlMzr vI akfl qKqvloN pRvfinq, akfl qKq dy hukmF anusfr lfgU hoieaf sI. iPr akfl qKq dfPYslf ikAuN bdl idwqf? kI hkUmq bdlx nfl PYsly bdl jFdy hn? ieh iekDfrimk mslf hY rfjnIqk nhIN ik aglI srkfr af ky pihlI srkfr dy PYslybdl dyvy.

*sfbkf muKI, gurU gRMQ sfihb ivBfg,pMjfbI XUnIvristI, pitaflf.

nfnksLfhI kYlMzr(sPf 12 dI bfkI)

Page 27: isafsq ivc isafxy aqy buDImfn lok nhIN af rhy: zf[ mnmohn isMGloVINdy kdm AuTfAux leI vcnbwD hY.’’ ... gpOV sMK aYlfnidaF ies dy dfavy nUM korI bkvfs afiKaf hY. aKLbfr ny ies dfavy

sfl 11 aMk 5 pMjfb tfeImjL 30 jnvrI 2010 (27)

ipCly idnIN pRgqIvfdI siBafcfrkmMc vloN mYnUM Bfrq dI siBafcfrk pflsIbfry bolx leI swdf-pwqr imilaf. mYnUMhYrfnI hoeI ik mYN ies ivÈy ‘qy kI khFgf,myrI smrQf ies sbMD ivc hY vI jF nhIN.ajoky siBafcfr Èfsqr dI smJ bfryvI myrf koeI dfavf nhIN hY. iPr vI mMcvloN pRgtfeI afsQf dy mwdynËr kuJ muZlysvfl myry ijLhn ivc AuBrny ÈurU hoeyaqy mYN pihly Auho hI quhfzy nfl sFJykrn dI koiÈÈ krFgf.

sB qoN pihlf svfl hI jo myry mnivc afieaf Ëfhrf qOr ‘qy ieh hY ik kI

Bfrq dI koeI vrqmfn siBafcfrk nIqIhY vI? ieh mMnidaF hoieaf ik aijhInIqI hY aqy ieh vI svIkfr kridaF ikBfrq dI aijhI iksy nIqI qoN murfd Bfrqsrkfr dI nIqI qoN hY. svfl ieh pYdfhuMdf hY ik kI ieh nIqI sfzy simaF ivcieQy vsdy lokF dIaF mnokfmnfvF jFËrUrqF dy anusfrI hY vI jF nhIN? iesqoN agFh jFidaF ieh vI puiCaf jf skdfhY ik iksy siBafcfr nUM imQ ky nIqIaFbxf ky Zfilaf jf vI skdf hY jF aijhfkIqf jfxf cfhIdf hY vI jF ik nhIN?

dUsry pfsy kTor hkIkq ieh vI qFhY ik siBafcfr bfry ivDIvq rUp ivckoeI nIqI hovy jF nf, ies gwl qoN ienkfrnhIN kIqf jf skdf ik iKaflI rUp ivchI shI srkfr dI ies Kyqr ivc shI-glq koeI nf koeI nIqI kMm kr ËrUrrhI huMdI hY. so, sfzf kyNdrI nukqfsiBafcfr aqy aijhI iksy kiQq srkfrInIqI dy afpsI irÈqy dI nOeIaq Aupr jFKfsy Aupr syiDq kIqf jf skdf hY. iessvfl nUM ieAuN vI pyÈ kIqf jf skdf hY iksiBafcfr bfry Ëfhr rUp ivc nËr afrhI nIqI nUM srkfr dy asl mnsUibaF dIaiBivakqI mMinaf jfvy jF aslmnsUibaF nUM Cupf rhI mihË Zfl vjoNsmiJaf jfvy. iesy svfl nUM hor vDyryqPsIl idMidaF ieh vI puiCaf jf skdf hYik siBafcfr bfry kiQq srkfrI nIqIafpxy iksy lukvyN lok ivroDI eyjMzy nUM srkrn leI mihË Ehlf hI qF nhIN hY.

aijhy kuJ buinafdI nukqy AuTfAuxdy nfl hI svfl AuTdf hY ik siBafcfrnUM soicaf ikMJ jfvy; ies nUM iks qrIkynfl smiJaf jfv y? pCmI mfnvsLfsqrIaF ny iksy iKqy ivÈyÈ dy lokF dysiBafcfr nUM iËafdfqr AunHF lokF dyafm vrqoN ivhfr, rUVIaF, ivÈvfsF,kdrF-kImqF vgYrf dIaF trmF ivc iksyspÈt bfhrmuKI vrqfry dy rUp ivcsmJx df Xqn kIqf hY. sfzy afpxy dysIivdvfn vI afpxy sB ÈMikaF aqy KdiÈaFdy bfvjUd ieho kuJ hI krI gey hn aqyajy qk vI krI jf rhy hn. pRMqU ipClykuJ arsy dOrfn Kud pwCm aMdr vIsiBafcfr nUM jfnx-smJx dI aijhIphuMc-ivDI dIaF AUxqfxIaF vl AuglFAuTxIaF ÈurU ho geIaF hn. mslnPrYzirk jymsn vrgy nvmfrksvfdIivdvfnF ny ienHF rvfieqI ivDIaF dIsfriQkqf bfry gMBIr pRÈn AuTfey hn.aijhy rYzIkl ivdvfnF anusfr sfzy

simaF ivc jdoN ik srmfeydfrI injfm,ivÈvIkrn dy BulfivaF dy qihq jIvn dyhryk Kymy nUM afpxI mukMml igRPq ivclY cuikaf hoieaf hY, hux vkq af igafhY ik ies vrqfry nUM smJx dy purfxysfmrfjvfdI mfnvÈfsqrI mfzlF nUM qjidqf jfvy. ieiqhfs dy ies mukfm ‘qyasIN Kud vyK aqy mihsUs kr skdy hFik aj dy Xug ivc ÈihrI XojnfbMdI,idhfqI KyqrF dI brbfdI, pRbMDkI nIqIaF,kfrporyt srmfey dy mkVjfl, ËmIn nUMvrqoN ivc ilafAux sMbMDI XojnfvF, sMcfrsfDnF dI kfrkrdgI, p RÈfsinkaiDkfrIaF dI juafbdyhI, qknflojI,kfnUMn aqy ivqI KyqrF dI aiqaMqguMJldfr ivvsQf Xfin ik ies sfrykfsy nUM iksy qrHF nfl vI hor vDyrysmy N leI siBafcfr dy ivafpkqkfijaF qoN inKyV ky pfsy nhIN Cizafjf skdf.

aj sfzIaF awKF dy sfhmxysfzIaF XUnIvristIaF aqy horividak sMsQfvF soc-ivhUxy qrIkynfl afpxf buinafdI ivvyk iqafgIjf rhIaF hn. ividafrQIaF aMdricMqnÈIlqf dI smrQf pYdf krn dIbjfey ieh ividafly sMkt dr sMktBtk rhI srmfeydfrI arQivvsQfnUM Tumxy dyx leI aqy loVINdy mfnvIvsIly iqafr krn vfly kfrKfny bxgey hoey hn. inrsMdyh ienHF hI QfvFAupr gfhy-bgfhy mUMh rKx leIivÈvIkrn dy amoV ruJfn qoN dyÈF dIsiBafcfrk qy rUhfnI ivrfsq nUM bcfky rKx dI crcf vI smyN-smyN iCVdIrihMdI hY. ipCly kuJ smyN qoN iek nvFÈoÈf ieh sfhmxy afieaf hY ik ivrsy nUMhmyÈF leI ‘brbfd’ hoxo bcfAux leIXUnIvristI ividafrQIaF dI pyÈkfrIivc purfxy lok gIqF, lok nfcF, lok DunFafid nUM izskF ivc Auqfr ky ajfiebGrFivc sFB ilaf jfvy. sfzy ienHF mMdBfgysimaF ivc siBafcfr dI aijhy qrIkynfl ‘sFB sMBfl’ kI ivrsy nUM bydfvfdyx dy qul nhIN hY? ieh srfsr glqrveIaf hY. asl cuxOqI df sfhmxf krndI bjfey Aus qoN awKF muMdx vflI phuMchY. sfnUM ieh gwl svIkfr kr lYxI cfhIdIhY ik rvfieqI siBafcfrk jIvn jfc jFklf rUpF nUM lyjr izskF dy hvfly krkyiËMmyvfrI qoN surKrU hox bfry socxf isrydI byeImfnI vflI gwl hovygI aqy sfzIaFafAux vflIaF nslF sfnU M aijhIgYriËMmyvfrI leI kwqeI muafÌ nhINkrngIaF. aijhIaF izskF dy aMbfrsfzI doÈI Bfvnf nUM dbf Bly hI dyx pRMqUieh sfrI zrfmybfjI sfnUM doÈ-mukq nhINkrygI. sfnUM ieh gwl vI Xfd rKxIcfhIdI hY ik siBafcfr kwqeI qOr `qykoeI ieiqhfs inrpyK abdl vrqfrf nhINhu Mdf. sgoN hryk siBafcfr aijhfgqIÈIl pRbMD huMdf hY jo ieiqhfsk kRmivc lgfqfr bxdf-ibxsdf rihMdf hY.ivrsy dy kiQq moh jF hyrvy dy qihqsiBafcfr nUM pfr-ieiqhfsk ivrfsqmMn ky ajfiebGrF ivc sMBfl lYx dIrucI afpxI ËmIr dy syk nUM ÈFq krkymOj mfrn aqy sfzy ierd-igrd ivafpy

hoey kOVy XQfrQ qoN awKF mItI rKx dIkrucI hI smJI jfvygI.

ieQy mYnUM ipClI krIb aDI sdI qoNiBafnk KfnfjMgI dI lpyt ivc afey hoeymDpUrb dy inky ijhy dyÈ ilbnfn dy iPlminrmfqf aqy gMBIr icMqk jlfl qOPIkdI gwl Xfd af rhI hY. jlfl qOPIkprMprf dI gwl krdf hY. Ausdf kihxf hYik jdoN koeI kOm iBafnk brbfdI dysimaF ivco N lMGdI hY qF prMprfidRÈtIKyqr qoN Auhly ho jFdI hY. kI ievyNnhIN ikhf jf skdf ik ikDry sfzf afpxfivrsf vI bsqIvfd aqy Auqr bsqIvfddy rUp ivc ivafpy brbfdI dy dOrF dI Pytivc afAux krky Cup hI nf igaf hovy. soaijhf qF nhIN hY ik sfnUM aijhI BfvIvfpr geI hox df gumfn hI nf hovy aqyasIN ies sbMDI cyqMn hox dI bjfeysiBafcfr dy jÈn mnfAux dy nF ‘qy aYvyNhvf ivc hI qIr clfeI jf rhy hoeIey?ikDry ieh sfrf siBafcfr df mihËsuaFg hI nf hovy; ivrsy dI sFB sMBflleI aijhI nfmkUl Kbq sfzy Aupr

ivafpy ivkrfl sMkt df icMqnÈIl rUpivc sfhmxf krn dy krVy joKm ivcpYx dI bjfey awKF mIt ky BFjvfdI rucIapnfeI rKx dI koiÈÈ mfqr hI hovy?jykr aijhf nhIN qF BlF asIN siBafcfrnUM bIqy simaF ivc hI ikAuN siQr mMnIjfeIey? jrmnI ny do ivÈv XuDF dOrfnjykr purfxy ivrsy dIaF kiQq ÈfnF dIaMnHyvfh muhfrnI pVHI sI qF kI smucIiensfnIaq iek qrHF dy srvnfÈ vlDkI nhIN geI sI? kI asIN aj dybrqfnIaf, PrFs jF amrIkf n U MsiBafcfrk pKoN lfvfrs grdfn dyeIey?

shI qrIkf ieh hY ik siBafcfrbfry sfzI phuMc smkfldrÈI hoxI cfhIdIhY. inscy hI aijhI slfh dyx qoN sfzImurfd ieiqhfs nUM aKoN proKy krn dIkwqeI qOr ‘qy hI nhIN hY. blik sfzfmMnxf hY ik smkfl Aupr lfËmI qOr ‘qyieiqhfs dI Cfp huMdI hY pRMqU ieh CfpkdI vI Ëfhrf qOr ‘qy svY-isD nhIN huMdI.asl ivc sfnUM pUrn krVfeI nflsiBafcfr jF ivrsy dIaF prqF dfaiDaYn krn vl ruicq hoxf cfhIdf hY.aijhf kridaF nf kyvl asIN afpxysmkfl nUM hI pRmfixk rUp ivc smJxdy Xog ho rhy hovFgy blik ieh amlsfnUM shI arQF ivc afpxy simaF dysmkflI bxn dy smrQ vI bxf irhfhovygf. kyvl qy kyvl aijhf krky hIsfnUM shI arQF ivc smJ afvygI ikafKr siBafcfr hY kI aqy ies dI ajdy ivkrfl simaF ivc sfzy leI ieqnI

vzI aihmIaq ikAuN hY?ieqflvI icMqk pfalo ivrno ies

pfsy ieÈfrf krdf hY ik ajoky dOr aMdrsiBafcfr nUM pirBfÈq krn vfly ruJfnklfqimk adfiegI aqy kuÈlqf hI hogey hn. srmfey df injfm Aus moV ‘qyphuMc igaf hoieaf hY ijQy tYknflojIiensfn dIaF srIrk, icMqnI aqy ËjbfqIsmrQfvF nUM pUrn rUp ivc hiQaf cukIhY. ieQy jrmn dfrÈink mfritnhfeIzygar dI Aus vloN krIb pOxI sdIqoN vD smF pihlF kIqI BivKbfxI iblkulshI sfbq ho cukI hY ijs ivc AusnyicqfvnI idqI sI ik qknflojI df aMnyHvfhivkfs afdmI nUM afpxf mfqr (Stand-ing Reserve) bxf lvygf. lflc jFmunfPy dI iekpfsV dOV aqy Aus dy nfljuiVaf siBafcfr iensfn nUM afpdI‘stYNizMg afrmI’ dy rUp ivc Gtf dyvygf.ieh sB kuJ sfzy sfhmxy vfpr irhf hYjdoN ivqI srmfieafkfrI aijhy pfr-mnuwKI pUMjIvfd ivc inGrdI jf rhI hYijQy bMdy dIaF smUh XogqfvF jF smrQfvF

mihË Auqpfdn aqy punr-AuqpfdndI smgrI dy rUp ivc pirvriqq kridqIaF geIaF hn. ivÈvI srmfeydI ies nvIN Empire rfhIN iensfndf smucf aFqirk aqy bfhrI SpaceburI qrHF vglI jf cukI hY. aijhyhfl ivc jdoN siBafcfr smucfAupBog aqy aMnHy munfPy df vsIlf bxfidqf igaf hoieaf hY qF siBafcfrnUM iksy purfxy sunihrI ieiqhfsk kflnfl joV ky icqvI jfxf vzy qkVy KbqqoN vDyry hor kuJ vI nhIN ho skdf qyiPr purfxy hoey-bIqy simaF dIaFvsqF jF vrqfiraF nUM imAUËIamFivc sMBflx leI ltfpING hoey iPrnfqF hor vI vDyry nfks khfxI hY.aijhI sfrI ÈoÈybfjI afpxy afp nUMDoKy ivc rKI rKx qoN vD kuJ vI nhINhY.

sfzy simaF ivc hor vI idlcsppRMqU byhd pRyÈfn krn vflf pihlU iehhY ik ivÈvI srmfey dy ies inËfm

aMdr ivroDI surF nUM vI inËfm dIqfrikkqf bxfeI rKx leI vriqaf jfirhf hY. aijhIaF bgfvqI surF jykrikDry AuTdIaF vI hn qF AunHF nUM vItYlIvIËn cYnlF qy BFq-suBFq pRogrfmFivc iPt krky mD vrgI lokF dy mnorMjndy ‘qmfiÈaF’ qk mihdUd kr idqf jFdfhY, Xfin ik aijhy ivhfr nUM vI ivÈvIivqI srmfey dy vsIilaF ivc Zfl idqfigaf hY. iksy vI smfjk vrqfry dy iKlfPvfjb jF hwkI ivroD pRgt kr skx dIDrfql qF AudoN hI suMgV jFdI hY jdoNpRfeIvyt mIzIaf kfrporyt mIzIey, jo ikaksr srkfrI mIzIey df hI dUsrf rUphuMdf hY, agy hiQafr iswt idMdf hY. hflqieh ho cukI hY ik aj vK-vK tYlIivËncYnlF Aupr mIzIaf-krmI lokF dy pKdI qrjmfnI krn vfly buDIjIvIaF dIBUimkf df suaFg krdy idKfeI idMdy hn.dUsry pfsy bhuqy kiQq buDIjIvI mIzIafdI spys aMdr aksr hI hlky pDr dIqqivhUxI zrfmybfjLI krdy nËr afAuNdyhn. inrsMdyh ieMtrnYt aqy izjItlqknflojI ny alg qrHF nfl ivroDI surFdy pRgtfvy leI sMBfvnfvF KolHIaF hn.pRMqU sfzy vrgy grIb aqy pCVy mulkivc ijQy ajy vI vsoN dI vzI BfrI igxqIidhfqI KyqrF ivc vsdI hY, aijhIaFshUlqF AuplbD ikqny ku lokF nUM hn?iPr dby-kucly, grIb afvfm dI afvfËnUM aijhy mIzIaf qy shI jgHf kI imlxIhY? so ieh Drfql vI smfj dIaF sMpMniDrF nUM vK-vK muidaF qy afpsI nok-

Jok krvfAux qk hI sImq ho ky rihjFdI hY. ies leI cYnl aqy blOg ijqnymrËI ivsiqRq hoeI jfx, kOmI, kOmFqrIaqy mfnvI aihmIaq vfly muidaF qyafm jnqk bihs-mubfihsy dI sMjIdgIaqy ryNj suMgVI jf rhI hY. cfhIey qF asINies sfrI siQqI nUM icMqn dy sMkt dIGVI vI afK skdy hF.

ieh sfrf kuJ kihx qoN myrI murfdieh hY ik ajoky simaF ivc asIN jykrsiBafcfr bfry koeI gMBIr crcf krnIhY qF sfnUM iesnUM ivhfr aqy sMklpmUlkpRfvrg jF smisafkfr dy rUp ivcsmJx df Xqn krnf hovygf. siBafcfrkoeI DuroN AuqrI iebfrq nhIN huMdI blikijvyN ik asF Aupr vI ikhf hY ik ieh ieksmfjk vrqfrf hY jo sdf ivnfÈ-ivkfsdI pRikiraf ivc ipaf rihMdf hY. mOjUdfsiQqI ivc iesdy aijhy Kfsy nUM smJxfhor vI cuxOqIpUrn hY aqy iensfn koloN aiqivvykpUrn rveIey dI mMg krdf hY. sfnUMies iksm dy iksy vI ruJfn qoN qkVIsfvDfnI nfl bcx dI loV hY jo iksy hflqivc smfj dI iksy iDr nUM, iksy smucyBfeIcfry nUM jF iksy hflq ivc ieiqhfs dyiksy smyN ivÈyÈ nUM hI siBafcfrk qOr ‘qymnPI jF bydKl krn vl ruicq hovy. swcqF ieh hY ik aj siBafcfr aqy kOmIaqjF BfeIcfry dy afpsI sMbMDF dy svfl nUM vIpUrn rUp ivc nvyN isry qoN ivcfry aqy smJyjfx dI loV hY.

ihtlr dI agvfeI hyT jrmnPfÈIvfdIaF ny ijs iksm dI brbfdImcfeI sI Auh kwqeI qOr ‘qy BulxXognhIN hY. sfzy lok ajy vI ieiqhfs dy Auskfly dOr ipCy kMm kr rhy qrk jF kuqrkqoN vfkP nhIN hn. aijhf Kqrf aj vIbixaf hoieaf hY. afm lokF nUM aijhyKqry q o N sfvDfn krn leI sfzybuDIjIvIaF dI vzI iËMmyvfrI hY.

sfzy lok qF jrmn PfÈIvfd aqyAus qoN bfad sfhmxy afey PfÈIvfd dyhor vK-vK rUpF nfl juVy KqiraF nUMajy qk bOiDk rUp ivc vI afqmsfq nhINkr sky, Bfvnfqimk qOr ‘qy afqmsfqkrnf qF dUr dI gwl hY. sfzy keIbuDIjIvI ajy qk siBafcfr nUM ieMJ smJIjfx dI glqI krI jf rhy hn ik ijvyNAuh iksy BfeIcfry ivÈyÈ dI smUihk afqmfivc vsI iksy ‘afid jugfdI rhwsmeImihk’ df pRgtfvf hovy. PfÈIvfd dy qjLrbyqoN bfad bqeI, mOirs blfÈo, rfbrtoaYsposIto aqy XFlk nYNsI afid anykFXorpI icMqkF ny BfeIcfry dy rvfieqIarQF nUM BrpUr rUp ivc nvyN isry qoNivcfiraf hY. sfnUM aijhy icMqkF dIaFaMqr-idRÈtIaF nfl afpxI Kfs DrfqlqoN AusfrU irÈqy sQfpq krn dI koiÈÈ krnIcfhIdI hY. sB qoN vwzI gwl sfnUM BfeIcfry,rfjqMqr aqy ÈfierI (Kfs qOr ‘qy ivsmfdIiksm dI) nUM rlgz krn vfly icMqkF dIaFaijhIaF koiÈÈF pRqI inrMqr sfvDfn rihxfcfhIdf hY. aKIr ivc siBafcfr vrgyvrqfry nUM jykr siQq krnf hI hY qF iesnUM BfeIcfry aqy ivakqI dy ivcfly dI iksyinrfkr ‘Drfql’ qoN jF khIey ik BUqkfl,vrqmfn, BivKq kfl dIaF smF ryKfvF dyivc-ivcfly dI iksy QF jF ienHF ryKfvF aqyAunHF qoN bfhr kfrjÈIl sMBfvnfvF dI spysivc hI ikDry siQq kIqf jf skdf hY.

swc qF ieh vI hY ik siBafcfr nUMvsqF aqy vrqfiraF dy iksy asloN hInvyN qvfËn (Order of Things) ivcrUpmfn ho skx vflIaF ‘asMBfvnfvF’jo ajy sfkfr hox vfly vrqfiraF ivcCupIaF hoeIaF hn aqy pRgt hox dIieMqËfr ivc hn, leI vI icMqn df drvfjfKulHf riKaf jfxf cfhIdf hY.

*e-mail:[email protected]

siBafcfr kI hY? aqy ies dI sMBfl ikvyN kIqI jfvy?ieh iek vwzf svfl hY. pMjfbI siBafcfr nUM sMBfl ky rwKxdI icMqf vI jfhr kIqI jf rhI hY. sMcfr dy mOjUdf sfDnF,ivsLv bfjLfr afrQkqf aqy qknflojI dy ivkfs dy pRsMg ivciksy vI siBafcfr dI kI QF hY? ienHF pRsLnF df juafb iekmUloN vwKry njLrIey qoN lwBx dI koisLsL kIqI hY pRo[ rfjysL ny. ieslyK bfry pfTkF dy pRqIkRm dI sfnUM AuzIk rhygI. -sMpfdk

sfzy simaF ivc siBafcfr ivcfr-crcf

rfjyÈ kumfr Èrmf*

Page 28: isafsq ivc isafxy aqy buDImfn lok nhIN af rhy: zf[ mnmohn isMGloVINdy kdm AuTfAux leI vcnbwD hY.’’ ... gpOV sMK aYlfnidaF ies dy dfavy nUM korI bkvfs afiKaf hY. aKLbfr ny ies dfavy

sfl 11 aMk 5 pMjfb tfeImjL 30 jnvrI 2010 (28)

srUp isaflvIipSz ivcoN GuMm ky af ky dilq lMbVdfr lfB

isMG ny ipSz dy hyTly pfsy ipwpl Qwly bxy cbUqry`qy juVI ZfxI ivc bYTidaF dwisaf, ‘‘ivcfry pRo[primSdr isMG nUM Kyq nUM jFdy nUM, cVHdy pfsy vflIswQ ivc Gyr ilaf. aKy asIN nI GroN Bwj ky ivafhkrvfAux vfilaF nUM ‘ipSz suDfr sosfietI’ vloNivwqI mdd dyx dyxI.’’

lfB isMG ny dwisaf ik Auh ijLMmIdfrF vflypfisEN srpSc suwcf isMG dy GroN afieaf hY. AunHFkol mhIny dy pihly aYqvfr, sLihr ivcoN iek vkIlafAuNdf hY. gMjf pSzq gMgf rfm Aus kol afpxfduK ro irhf sI, ‘‘myrI jI, bI[ey[ ivc pVHdI DI,sfhmxy mkfn KrId ky rihMdy, bflmIkIaF dy AuhdyjmfqI muMzy nfl[[[mSdr ivc ivafh krvf ky BwjgeI. muMzy dy Gr dy smYk vycdy aY. puils AunHF dImdd krdI aY. myrI koeI suxvfeI nI huMdI. mYN AunHFdy ivruD adflq ivc kys pfAuxY. kuVI jFdI hoeIGroN pSjfh hjLfr ruipaf vI cuwk ky lY geI.’’

vkIl sfihb ny AuhnUM Drvfs idMidaf dwisaf,‘‘myry kol qF aijhy kys afAuNdy aY[[[ik kuVIaFnfl ipafr pf ky muMzy Cwz ky cly gey. kuVIaFgrBvqIaF hoeIaF mfipaF Gr bYTIaF. vwD smFlMGx krky nf AunHF df grBpfq hI krvfieaf jfskdf. sLrm dy mfry mfpy AunHF nUM lokF qoN lukFdyiCpFdy iPrdy aY. AunHF dy hox vfly bwicaF df kIbxygf?’’

vkIl ny pSzq nM U smJfieaf, ‘‘sL ukrkr[[[qyrI kuVI qF jmfqI muMzy nfl ivafh krvf kygeI aY.’’

‘‘pr jI ijhVy GroN pSjfh hjLfr rupey cuwk kylY geI aY?’’

jdoN srpSc suwcf isMG bol ipaf, ‘‘pSzqf, qyrykol pSjfh hjLfr ikQoN af igaf?[[[qIvIN qyrI vsivc nI hYgI. avfrf GuMmdI iPrdI aY. qUM bfjLfrivc GuMmdf rihMdf[[[beI koeI dukfndfr qYnUM inwkf-motf kMm lfvy qy qYnUM sMÖ nUM pAUaf pIx nUM imljfvy. kuVI qyrI ivdysL igaF vloN kfiem kIqy PMzivcoN shfieqf lY ky pVHdI rhI aY. qUM pSzqF CotI nUMeI sFB lY.’’

‘‘awCf, Pyr srpSc sfihb, ijhVI ivafh leIqusIN trwst vloN shfieqf idMdy E[[[Auh qF idvfidE.’’

‘‘E beI jd kuVI E Bwj geI. Pyr ivafh kIhdfkrnf[[[AuhdI mF df?’’

‘‘nhIN srpSc sfihb, kuVI df Pon afeI jFdf.AuhnUM afpxy vloN[[[kuJ nf kuJ qF bxdf-srdf dyxfeI aY.’’ srpSc sfihb ny arjLI rwK leI qy afpxyBrf pRo[ primSdr isMG nUM PVf idwqI. pihlF vI pRoPYsrmfipaF dI mrjLI nfl ivafh krvfAux vfilaF vFglv mYirj krvfAux vfly joiVaF nUM ivwqI shfieqfidMdf irhf sI.

hux Pyr pSzq dI GroN Bwj ky ivafh krvfAuxvflI lVkI vloN[[[ivwqI shfieqf leI arjLI afAux`qy swQ ivc KVy lok ibwPr gey sn. AunHF ny Kyq nUMjFdy pRoPYsr nUM rok ilaf sI. Auh hwQo-pfeI `qyAuqrn hI vfly sn ik AunHF ivc KVHy pRoPYsr dysfbkf stUzYNt svrn isMG ny awgy ho ky AunHF nUMvMgfiraf, ‘‘E qusIN kdy ipSzoN bfhr inkl ky dyiKaf.mYN pRoPYsr sfihb kol piVHaf hoieaf af. ielfky dysfry kfljF ivc, ienHF df pVHfieaf koeI nf koeIstUzYNt pVHf irhf huMdf. ieh ijhVy mrjLI kflj ivcjfx ienHF df afdr-siqkfr huMdf qy ienHF nUM jIvndy vwK-vwK pwKF qy lYkcr dyx leI bulfieaf jFdf.eyny nUM pRoPYsr dy DVy dy hor bMdy vI GrF ivcoN inklafey sn. svrn isMG ny dlyrI idKfAuNidaF ikhf,‘‘jd qusIN trwst leI kuJ idMdy hI nhIN[[[Pyr iehdykMm ivc aiVwkf ikAuN pfAuNdy E[[[jy Quafzy ivcoNiksy ny kuJ idqf[[[ihsfb krky afpxy pYsy lY lvy.’’

pRoPYsr sfihb AuWcI-AuWcI boldy, ‘‘E QuafzynfloN qF vwD[[[cMgI qrHF psLU-pSCI myrIaF gwlF smJdyaY?’’ KyqF vl nUM qur pey sn qy swQ ivc KVy lokAuWcI-AuWcI hwsx lwg pey sn.

lMbVdfr lfB isMG dI pRoPYsr nfl cMgI bxdIsI. Auh AunHF nUM Kyq ivc vI iml afAuNdf sI. AuhcMgI qrHF jfxdf sI ik jy Auh lYkcr dy rhy hox,Pyr AunHF nUM bulfAuxf nhIN huMdf sI. Auh iek idn dI

khfxI dwsx lwigaf, ‘‘pRoPYsr sfihb psLU, pSCIaFnUM KfD-Kurfk cMgf pfeI jf rhy sn. psLU pSCI AunHFduafly iekwTy hoeI jf rhy sn. AunHF ny bolxf sLurUkIqf, ‘‘lY beI iek GSty df pIrIaz hY. suxo! sfrypsLUaF, pSCIaF df vwKrf, vwKrf vrg hY. jy iek kFmr jfvy jF ibjlI dI qfr nfl icMbV jfvy qF imStF,sikMtF ivc sYNkVy kF `kwTy ho ky kF-kF krn lwgpYNdy hn. pr jy iksy afdmI nUM koeI duK-qklIPhovy jF AuhdI mOq ho jfvy qF kfvF vFg sfry afdmIiekwTy nhIN hoxgy[[[kyvl AuhdI jfqI dy lok hI AuhdfduK vMzfAuxgy.’

‘‘iek idn Auhdy sfhmxy Kyq ivc PnIar,KVwpf swp afx ky KVf ho igaf.’’ lfBy ny dwisaf,‘‘pRoPYsr Ausy nfl gwlF krn lwg ipaf. ‘‘hFbeI[[[qUM qF asurwiKaq hox `qy hI zMg mfridaFjLihr Augldf hY.[[[pr afdm jfq dy qF sfry srIr`qy jfq, Drm, nsl, KudgrjI dy eIrKf, hAUmY,hYNkV qy nPLrq PYlfAux dy JFsy hn qy Auh dUijaF

afpxy ipSz dy kulijMdr qy kuljIq kOr ny vIkfljIeyt lVkI, lVky leI ivafh df iesLiqhfridwqf hY.’’

lMbV ny puiCaf, ‘‘pRoPYsr afh aiDafpkF,ieMjInIarF, zfktrF dy afpy ivcIN irsLqy huMdy qFdyKy suxy nhIN. hF irsLqy qF jwtF dy jwtF nfl, cmfrFdy cmfrF nfl eI huMdy hn.’’ pr jvfb dyx leIpRoPYsr qF AuQy hY hI nhIN sI, ikMnI dUr inkl igafsI.

pRoPYsr dUr inkl igaf sI[[[ijhVf nyVy afirhf sI[[[Auh sI rfm afsrf.

‘‘ikvyN beI[[[suprzMt sfihb awj[[[kfto KyzdIaY PuwlF ‘qy?’’ pYnsLnIey prmy ny AuhnUM CyiVaf.

Auh vfkr Cwz ky, dovyN bfhF KVIaF krkyboilaf, ‘‘awj pYnsLn kZvfAux cwilaf[[[awj nIkfto PuwlF `qy KyzUgI[[[hor kd KyzUgI[[[af hf hfhf[[[pOVIaF qoN izwg ky Auhdf igwtf muc igaf sI.keI mhIny qF Auh Gry mSjy qy ipaf irhf[[[muMizaF

lwg ipaf, ‘‘iehny iswiKaf mihkmy ivc suprzMtlwg ky iek vI muMzy nUM cwj dI qF kI, syvfdfr dInOkrI vI nI idvfeI.’’

lMbV boilaf, ‘‘iehdf piVHaf ikhVf?[[[koeIawTvIN nIN twipaf. iehnUM pirvfr nfl kI. inwq dfrUpI ky af jFdf sI.’’ sfry irtfierIey kwTy eI boly,‘‘pr sfzI pIVHI qoN bfd[[[pwkI nOkrI imlI vI kIhnUMaY?’’

lMbV AunHF ivcoN smJdfrI idKfAuNidaF[[[ivafiKaf krn lwigaf, ‘‘jmnI jmfdfrnI dwsdIhuMdI aY beI ipSz dy imzl skUl ivc Auhdy pVdfdyshury qoN lY ky sPfeI krdy af rhy aY. pihlF mfstrafpxy koloN AunHF nUM pYsy dy dyNdy[[[Pyr ruipaf dorupey Pyr ds, vIh rupey dyx lwg pey. Auhdy pVdfdyshury qoN bfad dfdf shurf iPr shurf sMBrdy rhy.jd hfeI skUl apgRyz hoieaf[[[AudoN skUl ivcikAuNik ipSz dy Auprly pfsy vflI ZfxI ivc qF qYnUMkoeI puwCdf nI.’’ pUry smyN leI sPfeI syvk dIasfmI afeI qF jf ky iek pIVHI leI pUrI qnKfh`qy svIpr dI nOkrI imlI. pr Pyr jmnI dy pqI nUMAuh nOkrI nhIN imlI. mihkmy ny sPfeI syvk bfhroNByj idwqf.’’

lMbV ny hsidaF dwisaf, ‘‘beI sfzI pIVHI nUMvI srkfrI nOkrI imlxf[[[pqf nhIN ikhVy bjLurgdI krnI df Pl sI.’’

kol KVHf kulijMdr AunHF nUM dwsxf cfhuMdf sIik ieh nOkrI imlxf zf[ aSbyzkr dIaF koisLsLF dfPLl sI qy awgoN leI AunHF ny iksfnF vFg koeI sMGrsLnhIN kIqf. sgoN hwQ qy hwQ Drky bYT gey. ies leIaglI pIVHI nUM nOkrIaF ikQoN imlxIaF sn? prikAuNik Auh sUbydfr bIr isMG dy jMimaf sI iehbjLurg Ausdy nhIN jMmy sn. ies leI ienHF ny AuhdIgwl suxnI nhIN sI. iJVkF eI pYxIaF sn. Auh cuwphI irhf.

lMbV boilaf, ‘‘jy sfzI nOkrI[[[bjLurgF dIkrnI df PLl sI[[[qy asIN koeI krnI nhIN kIqI[[[qFhI qF sfzy pVHy-ilKy muMzy vI ZfeI, iqMn hjLfr `qysikAuirtI gfrz lwgy hoey aY. srkfr ny sfrIaFnOkrIaF leI TykydfrI isstm kr idwqf. ijhVf vIboldf Tykydfr AuhnUM htf ky, lfeIn ivc lwgy aglybMdy nUM nOkrI `qy rwK lYNdf.’

‘‘qy AucyrI pVHfeI krvfAux leI ielfky ivcbQyry ieMjInIairMg, mYzIkl kflj KuMbF vFg AuWgyaY[[[pr lwKF rupey lf ky ienHF pRfeIvyt kfljF ivcpVHfeI kOx krvfAU. ienHF kfljF ivc dUroN dUroN afky amIrF dy muMzy-kuVIaF pVH rhy aY. sfzy bMdy rihgey irkisLaF qy ienHF nUM bws awzy qoN Zoa ky kfljFivc Cwzx jogy jF ienHF kfljF ivc svIprF, syvfdfrFdIaF nOkrIaF krn jogy.’’ prmy ny vI pqy dI gwlkIqI.

‘‘ijhVy cfr pYsy imldy aY, AunHF df vI sfzymuMzy nsLf krky afAuNdy aY. hux qF sfzIaF pYnsLnFnfl GrF dy Krcy cwlI jFdy aY[[[jd asIN mrgy!’’

‘‘mrn nUM kI aY[[[myry nfl pYnsLn afieafsUbydfr smuMd isMG mr eI igaf.’’ ikMny icr qoN cuwpbYTf sUbydfr bIr isMG boilaf.

‘‘Auh qF cMgf hoieaf, ivcfry dI jfn KlfsIhoeI AuNj vI hux Auhdf idmfg ihwl igaf sI. Gr dysMgl nfl bMnH dy rwKdy sI. GroN Bwjy dI, toBy ivcKuB ky mry dI lfsL vI cOQy idn imlI aY.’’

‘‘qusIN qF kihMdy cMgf hoieaf.’’ bIr isMGbuVikaf, ‘‘ivcfrf duwKF qoN Cuwt igaf[[[pr GridaFnUM puwC ky dyKo, sUbydfr dI bfrF hjLfr pYnsLn nfleI Gr df lUx qyl cldf sI. muMzy qF sgoN mF nfllV ky sUbydfr dI pYnsLn ivcoN vI pIx nUM pYsy iljFdysI.’’

‘‘lY jy pIx nUM pYsy nI idMdy’’ lMbV ny aKbfrivc Kbr pVHI, ‘‘ipE ny pIx nUM pYsy nI idqy, muMzy nykhI df twk mfr ky mfr idwqf. pr aYs gwloN afpFcMgy af sfzy juafk kMm BfvyN Gwt krn, pr sfzyawgy qF nI boldy[[[dfbf mSndy aY.’’ lMbV ny afpxymuMizaF dI isPLq kIqI.

prF muMzIr df rOlf ipaf, lMbV KuMzf cuwk kyigaf. muMzy cMzIgVH qoN nvyN-nvyN afey sfDU dy poiqaFnUM CyV rhy sn. lMbV ny muMizaf nUM iJVikaf, ‘‘Eeyieh muMzy sB nfloN sfAU ny. ienHF dy ipE dI PYktrIivcoN CFtI ho jfx krky, cMzIgVH ivc bxfeI koTIiksLqF nf idqy jfx krky PfeInFsrF ny dwb leI.ivcfry, ienHF dy ipE ny PMz df pYsf kZvf ky, dfdydI jgf ivc do kmry bxfey aY. ienHF dI mF iekaiDafry dI mwJ pfl rhI aY. ipE idhfVI-joqf krnlwg ipaf.’’

nUM byksUr huMidaF vI nuksfn phuMcfAux leI aSg-aSg ivcoN jLihr Augldy rihMdy hn.’’

‘‘eyny nUM KVwpf swp[[[iek cfr-pSj Puwt dy swpnUM Kfx leI Auhdy mgr Bwjx lwigaf. pRoPYsr sfihbgrjy, ‘‘mYN qYnUM afdm jfq rfhIN ibnf ksUr QF-QFmfiraf jfx krky pIVq vrg ivc igxdf hF. E qUMafpxy vrg nUM qF bKsL dy[[[qy jdoN Bwj ky zFg mfrky AunHF ny PnIar nUM mfr mukfieaf qy Coty swp nUMboly, ‘‘ijwdx qUM vI afpxy qoN Coty swp nUM KfxlwigaF[[[qyrf hsLr vI KVwpy swp vflf hIhovygf[[[smiJaf.’’

pRoPYsr dIaF bckfnf gwlF `qy ZfxI ivc bYTylok KUb hwsdy rhy. pr AunHF kol piVHaf, kfljIeytmuMzf kulijMdr isMG kfPI lohf-lfKf hoieaf, ‘‘ienHFgwlF dy gihry arQ ny[[[pr QuafnUM[[[myry zYzI smyqiksy nUM smJ nhIN afAuxgy.’’ jdy kuwlU dy bfpUsUbydfr bIr isMG ny AuhnUM iJVk ky cuwp krvf idwqf.‘‘E qUM myry jMimaf[[[mYN qF nI qyry jMimaf[[[sfnUMsmJOqIaF dyx lwigaf. afh gwlF skUlF-kfljFivc cldIaF, ipSzF ivc nIN cldIaF.’’

pRoPYsr dI gwl[[[jy ipSz dI Auprly pfsy vflIZfxI ivc suxI jFdI sI[[[qF hyTly pfsy vflI ZfxIivc vI suxI jFdI sI. kfljIeyt kulijMdr dy dwsxvFg[[[AunHF dI gwl smJ qF iksy iksy nUM hI afAuNdIsI[[[pr cMgI iksy nUM vI nhIN sI lgdI.

iek idn hyTly pfsy dI ZfxI ivc af ky aKLbfrpVH ky suxfAux lwgf, ‘‘lYkcrfr, Aumr 28 sfl,kwd 5 Puwt 8 ieMc, aYm[aYs[sI[, bI aYz[ lYkcrfrlVkI cfhIdI hY. dfj qy mfipaF df styts prKxvfly iKmf krn.

ieMjInIar, Aumr 30 sfl, kwd 5 Puwt 3 ieMc,qnKfh 30,000 lVkI leI ieMjInIar vr cfhIdfhY.

lyzI zfktr leI zfktr vr dI qlfsL hY[[[

qoN aDIaf mSgvf ky pINdf irhf. hux vfkr nfl qurnlwg ipaf sI.

‘‘vfkr nfl qurdf[[[kdoN puwjU[[[cMzIgVH?’’‘ahu dyK awgy kfr KVI aY[[[jIhny pYnsLn dy

pYsy lYxy aY[[[afpy kfr ikrfey `qy krky iljFdyaY.’’ Auh GrvflI nUM lY ky, kdy iksy muMzy nflrihx lwg pYNdf, kdy iksy nfl.

irtfier mYnyjr mndIp isMG, kuVqy pjfmy nflkflf kot pfeI, kirafny dI dukfn ivc rwKI boqlivcoN pYWg lf ky af igaf, idn-rfq dfrU pIx nfliehdy PyPVy gl gey. Gr vfly iehnUM dfrU pIx nINidMdy. ieh GridaF qoN corI kirafny dI dukfn ivcboql luko ky rwKdf, GVI-GVI pYWg lfeI jFdf.

iehdf ieko iek muMzf ieMjIanirMg krkyamrIkf cilaf igaf. kuVI pVHdI ey. nsLy dI lorivc, afpxI iqMn mSjlI koTI vl DrqI qoN afkfsLvl AuNgl cukidaF afKdf hY, ‘‘hY koeI ipSz ivcmyrI koTI qoN AuWcI koTI?[[[ipSz dy Auqly pfsy sLfiedkoeI hovy[[[Qwly vfly pfsy qF hY nI.’’ AuWcI koTI vlDrqI qoN afkfsL vl AuNgl KVI kridaF rihx krkyrfm afsrf iehnUM koiTMdr isMG kihMdf rihMdf hY.qy CyVdf hY, ‘‘mYnyjr sfihb Quafzy kol aYnf pYsf,iPr qusIN cMzIgVH koTI ikAuN nHIN bxfeI?’’

‘‘cMzIgVH afpF nUM kOx puCdf, ieQy ipSz ivcafpxI puwC-pRqIq qF hY.’’

‘‘awiCaf[[[awiCaf[[[eyQy qUM aSinHaf `c kfxfrfjf aY.’’ mYnyjr mndIp rqf awK dwb ky dyKdf hY.Auh icV jFdf, ‘‘zuwizaf qUM afpxf vfkr sMBfl, jyiek pY igaf ruVdf iPryNgf.’’ rfm afsrf vI AuhnUMtkor mfrdf.

‘‘asIN bMdy vI dysI aF[[[qy pINdy vI dysIaf[[[ijhVy ivskI pIxgy[[[aOKy hoxgy.’’ rfm afsrydf muMzf AunHF dI lVfeI imtfAuNidaF, AuhnUM kfr ivcibTf ky lY igaf. ipCoN mYnyjr AuhdI bdKoeI krn

eynf swc eI bol

Page 29: isafsq ivc isafxy aqy buDImfn lok nhIN af rhy: zf[ mnmohn isMGloVINdy kdm AuTfAux leI vcnbwD hY.’’ ... gpOV sMK aYlfnidaF ies dy dfavy nUM korI bkvfs afiKaf hY. aKLbfr ny ies dfavy

sfl 11 aMk 5 pMjfb tfeImjL 30 jnvrI 2010 (29)

‘‘Pyr jd ienHF nU M nOkrI imldI E nIhYgI[[[smJ nI lgdI[[[Pyr ienHF dI irjLrvysLn dfeyny jLor-sLor nfl ivroD ikAuN huMdf af?’’ prmy nypRsLn pYdf kIqf. ijsdf AuWqr AunHF kol koeI nhINsI. Auh muskVIaF hsdy, AucI hwsx qoN afpxy-afp nUM rok rhy sn.[[[jd iek idn pRoPYsr ciVaf-muiVaf, Bwijaf AunHF dI ZfxI ivc afx viVaf. AusnyhwQ ivc iek aKLbfr df tukVf cuwikaf hoieaf sI.‘‘ies aKLbfr ivc iek khfxI CpI ey. ijLMmIdfr qyAuhdy sIrI dy muMzy jmfqI dI. ijMLmIdfr df muMzfPst zvIjLn lY jFdf hY. pr klrk dI nOkrI sIrIdy muMzy nUM iml jFdI hY. ijLMmIdfr df muMzf byrujLgfrGuMmdf nswLeI bx jFdf hY. sIrI nUM, sIr Cwz ky icwtykwpVy pf ky GuMmidaF dyK[[[ijLMmIdfr qVp AuTdf hYik sIrI dy muMzy nUM irjLrvysLn krky nOkrI imlIjdik Auhdy muMzy nUM vwD nMbr iljfx `qy vI nOkrInhIN imlI. lyKk nqIjf kwZdf hY ik jy iesy qrHFhuMdf irhf iesdy iBafnk nqIjy inklxgy.’’

‘‘lyKk iblkul swcf hY.’’ iBafnk nqIjy qFinkl hI rhy hn[[[dysL ivc anykF QfvF qy[[[idhfVIdy pYsy mSgx `qy[[[vgfr qoN jvfb dyx `qy ienHFdIaF JuwgIaF PUk idwqIaF jFdIaF hn[[[ijAuNdy jlfidwqy jFdy hn.’’

pRoPYsr dwsdf hY, ‘‘sIrI dy muMzy nUM, hjLfrFsflF qoN CUafCUq, vgfrF, psLUaF qoN vI nIvF jIvnjINidaF nUM, smfijk iGrxf df isLkfr huMidaF nUMnOkrI kfrn rIx-mfqr smfj ivc QF imlI hY.lyKk nyVy-qyVy dy ipSzF df rihx vflf hY. kI AusnUMienHF dI smfijk avsQf bfry pqf nhIN? jd qwQFnUM lukf ky jF qoV-mroV ky afpxy mqlb dy nqIjykwZy jFdy hn[[[mYN brdfsLq nhIN kr skdf. ijsmfqrf ivc ieh afpxy pYrF qy KVy ho rhy hn[[[Ausymfqrf ivc ieh AuprlIaF jfqF dI nPrq df aSdroNaSdrIN isLkfr ho rhy hn.

BfvyN loV pYx `qy idKfvf kridaF ienHF nflnyVqf vI idKfeI jFdI hY. kI lyKk ienHF dy vDdypRBfv qoN[[[aSdry-aSdr eIrKf df isLkfr qFnhIN?[[[AuhnUM afpxy aSdr JfqI mfr ky dyKxf cfhIdfhY. lyKk ny dilqF ivcoN bxI krImI lyar df vIkfPI roxf roieaf hY. Auhny AuprlIaF jfqF ivchjLfrF sflF qoN bxI krImI lyar df ijLkr nhINkIqf. bws AuhnUM qF iksfn dI QF Auhdy sIrI dy muMzynUM nOkrI imlx df hI bhuq dwuK hY.’’

‘‘hux rhI vwD aSk pRfpq krn[[[Pst izvIjLnlYx dI gwl. ikMny hI pYsy qy phuMc vfly mfipaF dypuwqrF DIaF dIaF Auqr-pwqrIaF bfhroN hwl krvfky, pRIiKaf kyNdr dy Auqr-pwqrIaF dy bMzl ivc pfidwqIaF jFdIaF hn. borzF, XUnIvristIaF ivc chyqyividafrQIaF dy aSk bdl idqy jFdy hn. asINaKbfrF ivc KbrF pVHdy rihMdy hF. XU[pI[, ibhfrdy ikMny hI BweIaF kol bI[ey[, aYm[ey[ dIaF izgrIaFhuMdIaF hn. pr AunHF nUM nOkrI leI arjLI ilKxInhIN afAuNdI huMdI. Auh izgrIaF KrIdIaF hoeIaFhuMdIaF hn. iPr mYirt kI hoeI? rfjy, mhfrfijaFvyly, AunHF qoN mYirt iksy ny puwCI hY? aSgryjL,BfrqIaF nfl ieko ijhI asfmI `qy kMm krdy hoey,ivdysLI alfAuNs dy nF `qy dugxI, iqgxI qnKfhlYNdy rhy. mYirt asl ivc rfj krdI iDr dI huMdIhY. ikAuNik dilq rfj krdI iDr df aSg nhIN hn,ijhVy vI hn[[[Auh cmcy hn[[[AunHF hwQ asl pfvrdI kUMjI nhIN. qF hI qF ienHF nUM rIx-mfqr nOkrIaFimlx `qy eynI qklIP ho rhI hY.’’

pRoPYsr dIaF gwlF, ZfxI ivc bYTy bjLurgF nUMcMgIaF lg rhIaF sn. Auh Aus nfl idl KolH kygwlF krnIaF cfhuMdy sn pr pRoPYsr vwD smF ikqyKVHdf hI nhIN sI. pYr cwkr lwigaf hoieaf sI.

AunHF kol pVHy kulivMdr ny dwisaf ik pRo[ sfihbpihlF ikMny sflF qwk islybs anusfr pVHfAuNdy rhy.iPr AunHF nUM pqf nhIN kI hoieaf, Auh ividafrQIaFnUM afpxy nfl ilaFdIaF ikqfbF ivcoN islybs ivcaxgOly kIqy hfry hoey kbIilaF afid vfsIaF qyjMgl vfsIaF dy jIvn bfry ilKvfAux lwg pYNdy.pihly sfl ienHF dy pVHfey ividafrQIaF df nqIjfsO pRqIsLq irhf. pypr ienHF dy ivcfrF vfly pRoPYsrkol cly gey hoxgy. pr agly sfl ienHF dy pVHfeysfry ividafrQI PylH ho gey. ienHF nUM mYnyjmYNt kolpysL hox leI silp ByjI geI. ienHF ny asqIPf ilKky Byj idwqf. ipRMsIpl ienHF nUM bQyrf smJfAuNdfirhf ik qusIN afpxI gwl dwsx dy nfl-nfl rvfieqIgfeIzF anusfr vI pVf idaf kro. hor kuJ nhIN.

kuwlU ny dwisaf ik hux pRoPYsr sfihb inwT kykoeI kMm nhIN kr skdy. ieh kdy nyVy qyVy dy kfljF

ivc lYkcr dyx leI jfeI jfxgy. kdy ieMglYNz,amrIkf, kYnyzf afid dysLF ivc cly jfxgy. ienHFkoloN AuQy pSjfbIaF rfhIN cflU kIqy tYlIivjn qy ryizEstysLnF qy BfsLx idvfey jFdy hn qy kdy ieh ikMnf-ikMnf icr Kyq ivc hI jFdy rihxgy.

KyqI vI kfhdI?[[[jy trYktr nfl Kyq vfhuMidaFsmF bc igaf qF nfl dy guaFZIaF df Kyq vfhdyxgy. jy guaFZI af ky puwCdf, ‘‘qusIN qF pRoPYsrsfihb sfzf Kyq vI vfh idwqf?’’ qF hwsidaF afKxgy,‘‘BfeI, myry kol smF sI[[[mYN ivhly ny kI krnfsI? qF kI hoieaf jy Quafzf Kyq vfh idwqf.’’

iesy qrHF ieh Kyq ivc crHI, brsIm jF Gfh,pwTy vwZx qoN iksy nUM nhIN rokdy. pr lok ienHF nflies qrHF df vrqf nhIN krdy.[[[iek idn mINh pYxvflf sI. ieh nOkr nUM lY ky, ipSz dy nyVy dy Kyq ivcoNbrsIm vwZ ilafey. dUsry idn Kyq df mflk ienHFdy Gr Aulfmf lY ky cilaf igaf, ‘‘kwlH sfzy KyqivcoN pRoPYsr brsIm vwZ ilafieaf.’’ ienHF dI pqnIpRIqm kOr hws ky kihx lwgI, ‘‘BfeI qusIN sfzy KyqivcoN vwZ ilafE[[[hor vI qF vwZ ky ilafAuNdy eIrihMdy aY.’’

pwkI hoeI Psl vI, pRIqm kOr kuVIaF nUM iljfky kfimaF qoN vZvf ky trYktr qy Gr Zo lYNdI. AuhsocdI, pRoPYsr df kI pqf[[[lokF nUM eI vZvfdvy[[[AunHF ikhVf iksy nUM rokxf aY.

pr ipSz dy cVHdy pfsy juVdI ZfxI nUM pRoPYsrdI ieh gwl vI cMgI nhIN sI lgdI. gmSqrI igafnisMG cwb ky gwl mfrdf, ‘‘awgy Gfh pwTy vwZx bdlymuMzy-KuMizaF df dfa lg jFdf sI[[pr hux pRoPYsriksy qIvIN qwlI nUM Kyq ivcoN Gfh pwTf vwZx qoN rokdfnI hYgf. jxf-Kxf iehdy KyqF vl quiraf rihMdfaf. pqf nhIN iehny kd mrnf.’’ suxn vfly ‘hIhIhI’ dMd kwZx lwgy.

igafn isMG mn df Aubfl lfhux lwigaf, ‘‘BfvyNies qrHF krky ieh vwzf dfnI bx ky ivKfAuNdY[[praSdroN aSdrI ieh trwst leI ivdysoN afieaf DMnhVwpI jFdf aY. ieh ikhVf AunHF nUM koeI ihsfb ikqfbidMdf.’’

pr ivdysL bYTy trwstI pRoPYsr qoN KusL snikAuNik pRoPYsr qoN pihlF Auh ijsdy kol vI trwstdf kMm idMdy, Auh ipSz ivc afpxI pfrtI dy bMidaFnUM hI shfieqf idMdf pr pRoPYsr dI AunHF nUM koeIisLkfieq nhIN sI imlI. pr ipSz vfilaF nUM pRoPYsrnfl icV jLrUr sI. iek vfrI ipSz ivc afey aPsrFnUM pqvMqy swjx ipSz dI jfxkfrI dy rhy sn, ‘‘iesipSz dy pSj afjLfdI GulftIaF ny aSgryjLF dI jylHkwtI. sMqflI ivc sYNkVy muslmfnF nUM bcf ky kYNpivc Byijaf. curfsI ivc ies ipSz ivcoN iksy ihMdU nyasurwiKaq smJ ky ihjrq nhIN kIqI. ies ipSz dydo afeI[ey[aYs[ qy cfr pI[sI[aYs[ aPsr hux vIsrivs kr rhy hn. pRoPYsr qoN ipSz dI JUTI sLlfGfsuxI nhIN sI jFdI, Auh bol ipaf, ‘‘ipSz dy dbMgFny vIh muslmfnF nUM kql kIqf, ds iesqrIaFnfl jbr-jnfh kIqf, ijsdIaF Auh hux vI prHfivc PVHF mfrdy hn, qVIaF mfrdy hn. curfsI ivccfr ihMdUaF df kql hoieaf qy iek vfrI qF ipSz dysfry ihMdU hirafxy ivc afpxIaF irsLqydfrIaF ivc

cly gey sn. cfr smYkIey jylHF ivc hn, pSj `qykys cwldf. mSzIr nsLy-pwqy krdI aY. hux vI ipSzoNbfhrly zyry ivc dilqF leI alg-alg brqnhn.’’ styj skwqr ny PurqI nfl AunHF awgoN mfeIkcuwk ilaf sI. nhIN qF Auh pqf nhIN hor kI-kIkihMdf. izptI kimsLnr dIipSdr isMG AunHF df purfxfvfikP sI. Auhny pRoPYsr nUM styj qy eI ibTf ilafsI. sfry ipSz dIaF iqKIaF njLrF AunHF vl AuWTrhIaF sn. jy Auh Aus vyly styj qoN Qwly AuqrafAuNdy[[[pRbMDk AunHF dI pqf nhIN kI gq bxfAuNdy.

ipSz dy KYr Kuafh, ijhVy ipSz dIaF mfVIaFgwlF nUM dbf ky rwKx leI qrlomwCI hoey rihMdy[[[AuhipSz dy grIb-gurby dIaF aijhIaF gwlF dI iKwlIAuzfAuxf[[[afpxf jnm iswD aiDkfr smJdy sn.AunHF ny sfbkf dilq pSc dI nUMh[[[nUrI pSc msLhUrkIqI hoeI sI. ipSz df muMzf mfVcU ijhf[[[nUMh qkVI,sunwKI Br jobn muitafr sI. do, iqMn bMdy Auhdy GrafAux lwg pey sn. pSc bhuq aOKf sI. Auhny keIvfrI puils nUM bulf ky sLryafm bhU dI kutfeI krvfeIsI.

pSc dy mrn qoN bfad Auh afjLfd ho geI sI.Auhdy Gr afAux vfilaF ny Auhdy suwkV jhy pqI nUMidn-rfq dI PYktrI ivc cONkIdfrI duaf ky, AuhnUMlFBy kr idwqf sI. swQ ivc gwlF huMdIaF, ‘‘AuhdyGr mUhry do motr sfeIkl KVy aY.’’

‘‘Auhdy Gr sLfno, mfno, tInU, mInU, cInUvVdIaF dyKIaF. nfl ipSz dy bMidaF dy nF GfrU,mfrU, ZfrU, cfrU, nfrU[[[joVy jFdy. aKy hryk qoN sO-sO ruipaf leI jFdI. afpxy vwKry.’’

‘‘sflI ny gMd pfieaf hoieaf[[[puils ny kIrokxf[[[pulsIey isvl zrYWs ivc afp afAuNdy aY.afpxy bMidaF nUM lY ky.’’ ijMny mUMh, AunIaF gwlF.’’

pr pRoPYsr aijhIaF gwlF sux ky guwsy ivc afjFdf. AuhnUM pqf nhIN sI ik ipSz ivc grIb dIsuhxI qIvIN sB dI BfbI huMdI ey[[[qy amIr dI suhxIjLorU sB dI bIbI huMdI ey. sB ‘BYx jI’ afKdy hn.Auh afKdf,‘‘kwlI pSc dI nUMh, nUrI dIaF gwlF ikAuNkrdy E? jdik ipSz ivc hor vI aijhIaF aOrqFhn. pr AunHF dy AucI jfqI vfly qfkqvfr GridaFqoN zrdy AunHF bfry mUMh `nIN Koldy. Auh aOrqF hIkI[[[iksy vI ivakqI dy mn df kI pqf, Auh kdivcilq ho jfx. smyq myry Gr dy jIaF dy.’’

Aus idn, Aus dy cyilaF ny, msF AusnUM lokFdy guwsy qoN bcf ky Kyq nUM qoiraf sI.[[[ieh gwl nhINik pRoPYsr df ipSz ivc afpxf DVf nhIN sI prienHF gwlF qoN AusdI pfrtI dy bMdy vI Aus qoN nfrfjLho gey sn.

pRoPYsr dy pirvfr nUM nIvF idKfAux leI, iekidn swQ ivc bYTy lokF ny, AuhdI pqnI pRIqm kOr nUMawgy ho ky rok ilaf. gmSqrI igafn isMG puwCxlwigaf, ‘‘pRoPYsr sfihb afK ky gey aY[[[‘‘horFsmyq myrI pqnI qy myry Gr dy jIaF dy mn df pqfnhIN[[[ik Auh kd clfiemfn ho jfvy kI AunHF nUMafpxI pqnI dy bwicaF qy vI Brosf nhIN?’’

ipRMsIpl pRIqm kOr bVy TrHmy nfl bolI, ‘‘aslivc pRoPYsr sfihb pSjfbI dy pRiswD sLfier surjIqpfqr dI gLjLl dy Aus isLar ‘eynf swc nf bol ik

‘kwlf rih jfvy’ dI styj qy phuMc cuwky hn. hux AuhipCFh nhIN prq skdy.

‘‘qusIN smJy nhIN. AunHF dI gwl dy sImq arQnhIN hn. ieh ipSz hfeIvy rfhIN hvfeI awzy nfl qyhvfeI jhfjLF rfhIN ivdysLF qwk PYilaf hoieaf hY.ijhVIaF gwlF qusIN GridaF qoN corI luk-luk kyswQ ivc bih ky krdy ho, ieh gwlF Jwt mobfielrfhIN ivdysLF ivc clIaF jFdIaF hn qy sfzy ivdysLFivc gey muMzy, kuVIaF AuhI gwlF sMÖ nUM bwicaFsfhmxy afpxy GridaF nfl krdy hn.

‘‘qusIN pqf nhIN ikhVy jLmfny dy lok ho.hspqfl dI kMD `qy ilKy, ‘asurwiKaf[[[eyzjL nUMbulfvf idMdI hY.’ qy tYlIivjLn ‘qy inroD df iesLiqhfrdyK ky bwcy quhfnUM iesdy arQ puwCxgy. kI qusINdwsogy nhIN? quhfnUM dwsxy pYxgy.’’

‘‘qusIN kI smJdy ho. hux kflj df mfhOl bdligaf. sfzy kuVIaF dy kflj ivc[[[sfnUM kuVIaF vloNvfrinMg idwqI geI[[[‘jF qF ko-aYjUkysLn lfgUkro[[[nhIN qF asIN agly sLYsLn qoN ieQoN ht ky horkfljF ivc dfKlf lY lvFgIaF.’’ sfnUM AunHF dI gwlmSnxI peI. ko-aYjUkysLn sLurU kr idwqI. nfl dykflj ivc muMzy-kuVIaF dy sYksLn alwg-alwg sn.muMizaF ny hVqfl kr idwqI ik jd sLihr dy srkfrIsInIar sYkMzrI skUl ivc +1 qy +2 dy muMizaF qykuVIaF dy sYksLn sFJy hn Pyr kflj ivc ikAuNnhIN? AunHF nUM kuVIaF brfbr-brfbr vMz ky muMizaFdy hr sYksLn ivc dfKl krnIaF peIaF.

‘‘hux mYN dwsdI aF sfzy Gr dI gwl. pRoPYsrsfihb ny TIk ikhf. mYN vI hwz mfs dI bxI hoeI hF.myrf mn vI clfiemfn huMdf hY. iksy vyly kuJ vI krskdI hF. myrIaF dovyN jvfn bytIaF, Gr buafeyPrYNzjL nUM lY ky afAuNdIaF rihMdIaF hn. Auh AunHFnfl bfhr-GuMmx iPrn vI jFdIaF rihMdIaF hn.ijnHF nUM qusIN cwkly kihMdy ho, pRoPYsr sfihb AunHFGrF ivc jFdy rihMdy hn. Auh eyzjL qoN bcx dyAupfa dwsdy rihMdy hn.’’

‘‘hux mYN dwsF quhfzy GrF dIaF gwlF.’’ sfryiCQy pYNdy jf rhy sn. vwzIaF-CotIaF BrjfeIaF nfleI nhIN[[[nUMhF nfl vI sbMD dwsF, krF[[[AuNgl?jmIn-jfiedfd nf dyx jF bydKLl kIqy jfx dy zrfvydy ky Quafzy GrF ivc aqy kwKF dI pSz bdly QuafzyKyqF ivc mDolIaF jfx vflIaF nfloN mjbUrI ivcpYsy leI[[[AunHF ny hor hIly bhfny lwB ley hn.’’

sux ky BYBIq huMidaF gmSqrI igafn isMG hwQoNpRsLnF vflI kfpI Cup ky Qwly izg peI. Auh keIkdm ipCy ht igaf sI. hor vI sfry ipCy-ipCy nUMjfx lwg pey sn. pRIqm kOr dI kfr kUkdI ipSzoNbfhr inkl geI sI.

pRIqm kOr dIaF swcIaF gwlF sux ky bhuiqaFnUM Dwkf lwigaf sI. Ausy idn ipSz ivc axhoxIGtnf vfpr geI sI. ipSz ivc iqMn mOqF ho geIaFhn. ipSz ivcoN sB qoN AuWcI koTI afKx vfly joigMdrisMG dI vwD dfrU pIx nfl PyPVy glx krkyhspqfl ivc mOq ho geI sI. bIr isMG dy puwqr,kulijMdr isMG qy gmSqrI igafn isMG dy mn nUMgihrf sdmf lwigaf sI.

kulijMdr isMG qy gurjIq kOr ivdysL Bwj jfxfcfhuMdy sn. pr gmSqrI igafn isMG qy Auhdy dovyNmuMizaF ny hvfeI awzy qoN bfhr AunHF nUM Gyr ilafsI. AunHF ny kulijMdr isMG nUM qlvfrF, gMzfsIaFnfl by-byrihmI nfl kql kr idwqf sI. gurjIqkOr ny Bwj ky jfn bcfeI sI.

gmSqrI igafn isMG dovyN puwqrF nUM lY ky puilskol pysL ho igaf sI. Auhny vwzy Brf nUM sunyhf ByijafsI ik GbrfAuxf nhIN. BwTy vfilaF nUM pSj ikwlyjLmIn dI iek PuwtI zUMGI imwtI vyc ky kys lV lvFgy.AuhnUM kI pqf sI ik dovyN nsLweI muMizaF ny ihwsyafAuNdI ZfeI, ZfeI ikly jLmIn AunHF dy ivdysL geycfcy dy puwqrF nUM aSdr-Kfqy vyc idwqI sI. hux AuhAunHF dI jLmIn nUM Tyky `qy vfhuMdy, bIjdy sn.

qIsrf pRoPYsr primSdr isMG Kyq ivc itAUbvYl`qy imRq pfieaf igaf sI. Auhdy gly `qy rwsI dyinsLfn sn. AuhnUM gl Got ky mfiraf igaf sI. prsbUqF dy aBfv ivc kfql pYsf cfVH ky puilsienkuafrI ivcoN sfP Cuwt gey sn.

pr pRoPYsr dI mOq dI KLbr jMgl dI awg vFgivdysLF qwk PYl geI sI. AunHF dy dosqF, ividafrQIaFirsLqydfrF dy nfl-nfl ivdysLF ivc rihMdy bhuq sfryhmdrd vI sog leI afey sn. AunHF ny trwst nUMclfAux dI pRoPYsr vflI ijLMmyvfrI pRIqm kOr nUMsONp idwqI sI.

#

irtfier mYnyjr mndIp isMG, kuVqy pjfmy nfl kflf kot pfeI,kirafny dI dukfn ivc rwKI boql ivcoN pYWg lf ky af igaf, idn-rfqdfrU pIx nfl iehdy PyPVy gl gey. Gr vfly iehnUM dfrU pIx nIN idMdy.ieh GridaF qoN corI kirafny dI dukfn ivc boql luko ky rwKdf, GVI-GVI pYWg lfeI jFdf. iehdf ieko iek muMzf ieMjIanirMg krky amrIkfcilaf igaf. kuVI pVHdI ey. nsLy dI lor ivc, afpxI iqMn mSjlI koTIvl DrqI `qoN afkfsL vl AuNgl cukidaF afKdf hY, ‘‘hY koeI ipSzivc myrI koTI qoN AuWcI koTI?[[[ipSz dy Auqly pfsy sLfied koeI hovy[[[Qwlyvfly pfsy qF hY nI.’’ AuWcI koTI vl DrqI qoN afkfsL vl AuNgl KVIkridaF rihx krky rfm afsrf iehnUM koiTMdr isMG kihMdf rihMdf hY.qy CyVdf hY, ‘‘mYnyjr sfihb Quafzy kol aYnf pYsf, iPr qusIN cMzIgVHkoTI ikAuN nHIN bxfeI?’’

‘‘cMzIgVH afpF nUM kOx puCdf, ieQy ipSz ivc afpxI puwC-pRqIq qFhY.’’

‘‘awiCaf[[[awiCaf[[[eyQy qUM aSinHaf `c kfxf rfjf aY.’’ mYnyjrmndIp rqf awK dwb ky dyKdf hY. Auh icV jFdf, ‘‘zuwizaf qUM afpxfvfkr sMBfl, jy iek pY igaf ruVdf iPryNgf.’’ rfm afsrf vI AuhnUMtkor mfrdf.

Page 30: isafsq ivc isafxy aqy buDImfn lok nhIN af rhy: zf[ mnmohn isMGloVINdy kdm AuTfAux leI vcnbwD hY.’’ ... gpOV sMK aYlfnidaF ies dy dfavy nUM korI bkvfs afiKaf hY. aKLbfr ny ies dfavy

sfl 11 aMk 5 pMjfb tfeImjL 30 jnvrI 2010 (30)

aimRqf pRIqm‘‘mYnUM swc dy mUMh `qy JfqI mfr lYx idAu!

mYnUM dwso! swc df mUMh ikho ijhf huMdf hY[[[“ iehdunIaF dI aiq ipafrI sqr jYk lMdn dI hY. ieknfvilst dI njLm.

ieh dunIaF df eyzf bybfk bMdf kOx sI?-kihMdy hn-1875 dy muwZ jUn ivc, sYn PLrFisskody aKLbfr krfnIkl ivc iek KLbr CpI sI ikiek aOrq ny afpxI puVpuVI ivc golI mfr leI hYikAuNik Auhny afpxy axjMmy bwcy nUM mfrnoN ienkfrkr idwqf sI qy Auhdy KfvMd ny ies gwloN AuhnUM GroNkwZ idwqf. ieh aOrq, jo mrnf cfh ky vI mr nfskI Plorf vYlmYn sI qy Auhdf mrd (ijhdy nflkdy Auhdf ivafh nf ho sikaf) afieirsL pRoPYsrcYny sI qy grB df Auh bwcf, ijhnUM PLlorf ny sVkFAuWqy lfvfrs GuMmdI ny jMimaf-dunIaF df bhuqvwzf nfvilst jYk lMdn sI.

ierivMg ston ny jYk lMdn dI jIvnI ilKidaFiewko sfh ivc jYk nUM ‘pfieryt, lvr, bfstrz qyjInIas’, afiKaf hY.

DrqI ny afpxI CfqI dy btn KolH ky jYk nUMafpxI aSdrlI sfrI iBafnkqf qy sfrI KLUbsUrqIijvyN awKIN ivKf idwqI. dunIaF dy hr lyKk ny kuJsuxI kuJ vyKI, kuJ ikafsI, pr jYk lMdn ny-ieMjawKIN vyKI ik AuhnUM awKF Jmkx df vI vylf nhINimilaf.

Auh smuMdrI zfkU vI bixaf, imwlF ivc koielfJokx vflf vI, qy bydro dIvfr Gr dIaF avfrfrfqF df dosLI ho ky jylH df kYdI vI bixaf. dunIaFdIaF ikqfbF nUM, ieMj kUly hwQF nfl Coh Coh vyKdfirhf ijvyN dunIaF dI hr vDIaf ikqfb dI ijldAuhdI mihbUbf df bdn hovy qy Auhdy afpxy hwQ,iek jmFdrU afsLk dy hwQ hox[[[.

jYk nUM PLrsLF dI sPLfeI jF BwTI ivc koielfJokx ijhy srIrk kMm dI imhnq df iek zflrrojL qoN vD nhIN sI iml skdf aqy ieh pRqwK sI iksrIrk imhnq df ievjLfnf sfrI Aumr ies qoN vDnhIN ho skygf. mOq df prCfvF, hr QF Auhdy nflqurdf sI, ijhnUM Auhny afpxI hoxI ijhI mSn ilafsI. smuMdr ivc zuwb ky mrn df iKLafl keI vfrIAuhdIaF awKF ivc ilsLikaf, eynf ik iek vfrAuh bhuq icr smuMdr ivc qrdf irhf qy pfxI dIaFlihrF dI Coh nUM mn ivc alivdf kihMdf irhf prTMZy lUxy pfxIaF ny Auhdy bdn ivc Pyr qfkq BrIqy iek vfr Pyr Auhny mrn dI GVI nUM agyqry pfidwqf[[[.

Auhdy hwQF ny iek byvsI ivc kfgjL qy klmPVI, sVkF dy qy smuMdr dy keI hfdsy, khfxIaFdI sLkl ivc ilKy qy rotI dI QF itktF KrId kyAuh khfxIaF aKLbfrF nUM post kr idwqIaF. jYkdI mF PLlorf ny awTF mhIinaF dy jYk nUM JolI ivcpf ky ijs imhrbfn mrd imstr lMdn nfl ivafhkIqf sI Ausy dIaF pihly ivafh ivcoN do DIaF sn,ijnHF ivcoN vwzI ailjLf jYk nUM sfrI Aumr ipafrkrdI rhI, ijMnI ku rotI bcf skdI, Auh bcf kyjYk nUM ByjdI rhI qy afpxy Gr dy rojL dy Krc ivcoNkuJ BnGt bcf ky, jYk leI kfgjL qy isgrtKrIddI rhI[[[.

AunHF idnF ivc iek hjLfr lPLjL dy ds zflrimldy sn. ieh iek nvMbr dI DuMdlI svyr sI ikjYk nUM iek KLq afieaf ijhdy ivc AuhdI pSj hjLfrlPjLF dI iek khfxI dI mnjLUrI sI qy nfl pSjfhzflr df cYWk sI. ieh KLq KolHidaF ijvyN AuhdykMbdy hwQ afpxy BivwK df bUhf KolH rhy sn.

qy dUsrI khfxI dy cflI zflr imlx ‘qy jYkny igrvI riKaf sfeIkl Cuzfieaf, GVI CuzfeI,Gr df do mhIny df krfieaf agqyrf jmHFkrvfieaf qy mF df cONkf afty-dfl nfl Br idwqf.Auh icrF qoN afpxI iek amIr dosq dI BYx nUM mndI qih ivcoN muhwbq krdf sI pr ieh muhwbqdUrdrsLn dI pUjf vrgI sI, jYk dy sLvYmfx nykdI hoTF AuWqy nhIN sI aFdI. hux AuhdIaF dokhfxIaF Cp rhIaF sn qF pihlI vfr AuhnysYNzivc KrId ky Aus kuVI nUM ipkink ‘qy bulfieaf,ijQy Aus kuVI ny Auhdy nfl mn dI mSgxI mnjLUrkr leI qy vrHy ipCoN ivafh krnf mSn ilaf. jdoNjYk dIaF hor vI khfxIaF Cp jfxgIaF[[[qy dohFny asmfn ivc iek ilsLkdf supnf vyiKaf-jdoNjYk khfxIaF qy nfvl ilK irhf hovygf, Auh-AusdIbIvI, Auhdy leI ipafno vjf rhI hovygI, qy AunHF dybwcy Gr ivc Kyz rhy hoxgy.

dunIaF dy cfr ivdvfn sn, ijnHF nUM jYk afpxyvwzy vzyry mSndf sI-zfrivn, spYNsr, mfrks, qynItsLy. jYk ny mn dI sfrI ihMmq qy pRyrxf, ienHFcvHF qoN leI. ‘‘suprmYn’’ dI iPLlfsPLI jYk ny nItsLyqoN kbUlI sI. BfvyN ies qoN pihlF jYk ny smfjvfddy PLlsPLy nUM vI mn ivc zUMGf vsfieaf sI pr iehdovyN muKLflPL PLlsPy Auhdy mn ivc tkrFdy nhINsn. dovyN-ijvyN hfxI ho ky qury.

jYk dI muhwbq df iekrfrF vflf vrHf lMGx‘qy af igaf sI pr jYk dI afmdn ajy AuWQy dIAuWQy sI. Auh kuVI AuhdI grIbI vMzx nUM iqafr sIpr AuhdI mF nUM ieh grIbI mnjLUr nhIN sI, iesleI Auh ro ro ky jYk koloN ivdf ho geI.

vIhvIN sdI dI jnm vflI rfq, jYk nUM jfipafik ieh ijvyN Auhdy muV jnm dI rfq sI-iek pRkfsLkny AuhdIaF khfxIaF dI ikqfb CfpxI mSn leI sI.

jYk ny ivafh kIqf, Gr vsfieaf, afpxIaFkhfxIaF AuWqy afpxI sLKsIaq dI mohr lfeI, rwjky pYsf kmfieaf-AujfiVaf, qy AuhdI sLuhrq iesqrHF PYlI ik iksmq vI hws peI. ijs aKLbfr ny,jdoN Auh mF dy grB ivc sI, Auhdy mrn jIAUx dIKLbr CfpI sI, Ausy aKbfr ny jYk dIaF qsvIrFnfl afpxy sPLy Br idwqy[[[bgLYr itktoN ijnHF gwzIaFivcoN Auqrdy nUM gwzIaF vfly lwBdy PVdy sn, AunHFhI gwzIaF ivcoN AuWqrdy nUM PuwlF dy suafgq pysL kIqygey.

vkq afieaf, jd jYk lMdn nUM amrIkf dfkfrl mfrks afiKaf jfx lwgf qy jYk ny swqFvirHaF dy smuMdrI sPLr rfhIN pUrI dunIaF vyKx dfmn bxfieaf, ijhdy leI iek AucycI byVI bxvfxIsLurU kIqI. sPr kridaF jo kuJ ilKxf sI, AuhdyleI pRkfsLkF kol agfAUN pYsf ilaf, pr ds hjLfr

zflr KLrc ky vI-jfixaf ik ajy Auh byVI awDI vIiqafr nhIN sI hoeI. hor AuDfr ley gey, phfVI GrleI KLrIdI iek sO qIh eykV jLmIn vI igrvI rwKIgeI pr pSJI hjLfr zflr Krcx ipCoN, jo byVI iqafrhoeI-pfxI ivc jFidaF hI iek hfdsy nfl tuwt kyjLmIn ivc Ps geI. aKLbfrF ivc iek iKwlI mcgeI. dosqF df kihxf sI-eys byVI ivc sPLr krnfsvY-Gfq krn vrgf hY pr jYk nUM ieh mOq mrnfmnjLUr sI, ies leI sPr sLurU hoieaf.

eys sPr dOrfn iliKaf nfvl, jo do sfl bfadCipaf, jYk lMdn df sB qoN vDIaf nfvl igixafjFdf hY-mfriqn aYizn. iekwqI sfl dI Aumr huMidaFqwk jYk lMdn dIaF vIh ikqfbF Cp cuwkIaF sn.

‘‘afiern hIl’’ jYk lMdn dI Auh ikqfb sI,ijhdy kfrn amrIkf df kYpItilst pRYs AuhdyiKlfP ho igaf sI aqy dsF virHaF ipCoN ieh ikqfbjo dunIaF ivc rYvolXUsLn df gRyt klfisk mSnIgeI, Aus Cpx vflI GVI smfjvfdIaF vloN vIduipafrI geI, ikAuNik jYk lMdn ny jo afpxI byVIAuWqy KLrc kIqf sI, Auh smfjvfdIaF dI njLr ivcaKLrdf sI.

hr svyr iek hjLfr lPjL ilKx df islislf,jYk dI Aumr ijwzf lMbf sI. ijLMdgI idaF hfdisaFivcoN ijvyN jYk gujLrdf irhf, iqvyN ieh iek hjLfr lPjLrojL ilKx df aquwt nym. jYk dy ilKx kmry dI kMD ‘qyiek CotI njLm hmysLf tMgI rihMdI sI, ijhdy vl jYkaksr vyKdf hY qy ilKxf arMBdf sI.

ieh njLm sI-hux, mYN kfr nUM hwQ pfx lwgf hFduaf mSgdf hF KLudf! ik kMm qoN awK nf curfvFjy rfq qoN pihlF, myrI mrn GVI afvyduaf mSgdf hF KLudf! ik kMm myry nfl inBy,

mYN kMm krI jfvF[[[.jYk df phfVI Gr ikly vrgf, pwQrF dIaF

dIvfrF nfl Ausr irhf sI ijhnUM inwq Ausrdy vyKxfjYk dI ijLMdgI df iek husIn supnf sI[[[qy ijhdyqryeIaF kmiraF ivcoN awDy, dunIaF Br dy klfkfrFleI mihmfn kmry bx rhy sn.

jYk vrgf KuwlH-idlf qy KusLimjfjL sLfiedadIbF dI nsl ivc hor koeI nhIN hoieaf. pSj vrHyAuhdf Gr, hr mihmfn leI KuwlHf irhf. AuhdfmyjL rotI qy sLrfb nfl Biraf qy Auhdy GoVy mihmfnFdI qPLrIh leI[[[keI qrkflF Auh chuM GoiVaF dIbwGI ivc dosqF nUM ibTf ky, phfVI Gr qoN hyTFksby vl Auqrdf. GoiVaF dy glF nUM bwJIaF KLfstwlIaF tuxkdIaF qy Auh ksby dy hr sLrfbGrivc jf ky dosqF nUM sLrfb ipaFdf qy hwsdf hsFdf.isrPL ieh nhIN-Auhdy Gr nUM Ausfrdy mjLdUr jdoNqrkflF nUM lfl-sLrfb pINdy qy gfAuNdy, jYk AunHFivc sLfiml ho ky, AunHF dy nfl pINdf qy gfAuNdf.

jYk bfry afiKaf jFdf hY ik ijho ijhI KUbsUrqmuskrfht Auhdy hoTF Auqy sI, jy Auho ijhI iksypfdrI dy hoTF Auqy huMdI qF sfrI dunIaF iesfeI hojFdI.

vfhI qy ibjfeI ivc jdoN jYk dI lgn zUMGI hogeI qF Auhdf jo aSdrUnI irsLqf smuMdr nfl sI,AuhI DrqI nfl ho igaf. ijLMdgI ivc vI, ikrqFivc vI 53 kfmy Auhdy KyqF ivc kMm krdy sn, qy35 Auhdy Gr dI AusfrI leI, ijhdy leI AuhdygvFZI ijLMmINdfr hsdy sn-ieh awT GSty dfsmfjvfd hY.’’

qy jYk dI afpxI BYx ailjLf nUM qfkId sI-ik jo kfmf kMm dI qlfsL ivc afvy, Auhdy leIkMm Aucycf iqafr kr ilaf jfey. koeI BuKf nfjfey. AuDfr lYx vfilaF df vI iek islislf bwJigaf. jylHF dy kYdI hwQ dIaF AuxIaF drIaF Auhdypqy ‘qy Byj dyNdy, Auh kImqF qfr dyNdf. lyKk hrmhIny Auhdy koloN bwDI qnKfh jhI lYNdy ik Auhnfvl ilK rhy hn, qy kmfeI df hor koeI jLrIafnhIN[[[smfjvfdI afpxIaF bIvIaF bwcy Auhdy kolCwz ky, afp jy bImfr huMdy qF ielfj krvfAux clyjFdy, jy rfjLI huMdy, qF kMmF nUM. jF Ausy koloN eykVjLmIn mSg ky afpxy gujLfry df sfDn bxFdy. qyieMj bYl dy isMgF vFg jYk lMdn sfrI DrqI df Bfrcuwk ky Kloqf irhf.

pwQrF dIaF dIvfrF vfly phfVI Gr dI AusfryjdoN KLqm hoeI, lfgq awsI hjLfr zflr qk phuMcIsI qy ijs svyr Aus Gr ivc jYk lMdn ny rihxleI jfxf sI, Aus rfq, awj qk koeI nhIN jfxdfik AuhnUM iks qrHF awg lg geI. qy jYk lMdndIaF awKF agy isrPL awg dIaF lftF bldIaFrih geIaF.

ies awg bfry isrPL lokF dy ikafs hn, keIdusLmxIaF jF sfVy socy jf skdy hn pr sB kuJsV jfx qoN bfad vI jYk lMdn df iek iPkrfieiqhfs ivc ieMj iliKaf hoieaf hY, ijhnUM kdykoeI awg nhIN jlf skdI. Aus rfq jYk dy lPjLsn ‘‘mYN Auh afdmI hI hoxf cfhvFgf, ijhdf Grjlfieaf igaf. Auh nhIN-ijhny jlfieaf.’’

jYk df supnf jl igaf[[[iensfnIaq ivcivsLvfs jl igaf[[[Auh kdy kdy ailjLf nUM afKdf,“iekrfr kr ailjLf! jy mYN pfgl ho igaf, qUMmYnUM pfglKfny nhIN Cwwz afvyNgI, qUM afp[[[afpmyrf iDafn rKyNgI[[[qy jdoN mYN mr jfvF, myrI rfKphfVI dI cotI qy dPnf dyeIN.’’

qy ailjLf (jYk dy mqryey bfp dI pihlI bIvIdI DI) ijhny nvF virHaF dI ny, vrHy ku dy jYk nUM,pwuqrF vFg pfilaf sI-awKF Br lYNdI. iekrfrkrdI. jYk ny ijLMdgI ivc do vfrI ivafh kIqf sI,qy dovyN vfrI inrfsL hoieaf sI. iek supnf aKIrqk bixaf irhf, jy kdy Auh afpxy ijhI gMBIraOrq nUM lwB sky qy AuhnUM ipafr kr sky. qy ijsrfq jYk ny jLihr Kf leI, AuhdIaF awKF ivc pqfnhIN ikhVy supny dI lfsL sI.

ailjLf ny Aus phfVI dI cotI AuWqy AuhdI rfKdbfeI ijQy jYk ny ikhf sI qy AuQy CF leI do ruwKbIjdI ny, Aus vwzy lfl pwQr df Ehlf vI kIqfijs pwQr df nF kdy jYk ny riKaf sI- “Auh,ijhnUM iemfrqsfjLF ny iemfrq ivc lfAux qoN rwdkr idqf.’’

iek adBuq nfvlkfr-jYk lMdn(1875-1916)

1875 dy muwZ jUn ivc, sYn PLrFissko dy aKLbfr krfnIkl ivc iek KLbrCpI sI ik iek aOrq ny afpxI puVpuVI ivc golI mfr leI hY ikAuNik Auhnyafpxy axjMmy bwcy nUM mfrnoN ienkfr kr idwqf sI qy Auhdy KfvMd ny ies gwloNAuhnUM GroN kwZ idwqf. ieh aOrq, jo mrnf cfh ky vI mr nf skI Plorf vYlmYnsI qy Auhdf mrd (ijhdy nfl kdy Auhdf ivafh nf ho sikaf) afieirsLpRoPYsr cYny sI qy grB df Auh bwcf, ijhnUM PLlorf ny sVkF AuWqy lfvfrs GuMmdIny jMimaf-dunIaF df bhuq vwzf nfvilst jYk lMdn sI.

sPr ijLMdgI df

Page 31: isafsq ivc isafxy aqy buDImfn lok nhIN af rhy: zf[ mnmohn isMGloVINdy kdm AuTfAux leI vcnbwD hY.’’ ... gpOV sMK aYlfnidaF ies dy dfavy nUM korI bkvfs afiKaf hY. aKLbfr ny ies dfavy

sfl 11 aMk 5 pMjfb tfeImjL 30 jnvrI 2010 (31)

Kqm huMdf jfirhY rIl qy

rIal lfeIP`c Prk

ielfhfbfd dy isvl lfeInjL dy 17klfeIv roz vfly sLfndfr mkfn ivczf[ hrIvMsL rfey bwcn bqOr ikrfeydfrlMby smyN qk rhy aqy ies nUM afpxfsQfeI afisLafnf bxfAux dI AunHF dIidlI KfihsL sI pr Aus mkfn nUM KrIdxdI AunHF dI KfihsL kdy vI pUrI nhIN hoskI. hrIvMsL rfey bwcn dy cyly aqyAunHF nUM nyiVEN jfnx vfly ajIq kumfrny dwisaf ik bwcn dI iewCf dy cwlidaFaimqfB vI ielfhfbfd ivc isvllfeInjL dy qfrf klfeIv roz vfly mkfnnUM KrIdxf cfhuMdy sn aqy ikqy nf ikqyies mkfn nUM ajfiebGr `c qbdIlkrfAux dI iewCf rwKdy sn. ies mkfnivc bwcn jI ny ielfhfbfd prvfs dOrfnafpxf smF gujLfiraf sI aqy ies dynfl AunHF dIaF sfrIaF imwTIaF XfdFjuVIaF sn. sLfied iesy kfrn Auh iesnUM KrIdxf cfhuMdy sn.

ies mkfn df inrmfx ielfhfbfd

bwcn ipE-puwq dI aDUrI rih geI klfeIvroz vflf mkfn KrIdx dI iewCf

ajfiebGr ivc kMm krn vfly ibRjmohn ivafs ny krvfieaf sI ijs nUMbfad ivc sLMkr iqvfVI ny KrId ilafaqy ies smyN ies df mflkfnf hwk AunHFdy pirvfr vfilaF kol hY. bwcn nyafpxI afqmkQf dy cOQy Bfg ‘dsLdÍfrsy sopfn qk’ ivc iliKaf hY ik dsLdÍfraqy sopfn do GrF dy nF hn. ielfhfbfdvfly klfeIv roz vfly mkfn nUM dsLdÍfrdf nF idqf ikAuNik ieh mkfn rosLnIvflf aqy hvfdfr sI. ies ivc ds-ds KulHIaF jgHf sn ijnHF `coN rosLnIaqy hvf aSdr afAuNdI sI. AunHF awgyiliKaf hY ik idwlI dy gulmohr pfrk dymkfn df nF AunHF ny sopfn rwK idqf hY.kumfr ny dwisaf ik jnqf srkfr dykfrjkfl c jdoN bwcn muSbeI cly geyaqy AuQoN dI afbo-hvf AunHF nUM rfs nhINaf rhI sI iesy dOrfn AunHF ny klfeIvroz vfly mkfn nUM KrIdx dI iewCf jLfihrkIqI sI pr sOdf nhIN ho sikaf sI.

iemiqafj alIblYk aYNz vfeIt iPlmF qoN lY ky

rMgIn isnmF aqy iPr afDuink qknIkdy nfl vrqmfn isnmy ny iek lMbf sPrqYa kIqf hY. isnmf bdl irhf hY,sLfied isrP ieMnf kihxf hI kfPI nhINhovygf. kihxf cfhIdf hY ik isnmfXQfrQ dI qrHf bdl irhf hY, ijMLdgIdI qrHF bdl irhf hY. rIl lfeIP aqyrIal lfeIP df Prk Kqm huMdf jf irhfhY. dovF dIaF dUrIaF imt rhIaF hn.asIN jo ijLMdgI ijANUdy hF, AuhI prdy`qy dyKdy vI hF.

pihlF isnmf iek iksm dyafdrsL nUM lY ky cldf sI, ijQy irsLiqaFdI qYa pirBfsLfvF aqy sImfvF sI.ipafr krn vflI aOrq ny sLrmfAuxfhI huMdf sI, jX aqy vIrU ivc iekafdrsL dosqI hI huMdI sI. sB kuJ suMdraqy skfrfqmk sI. iensfnI burfeIaFnUM idKfAux dy leI iek Klnfiek nUM pfilaf jFdf hY pr nfiek qF cMgf hI huMdfsI. pr ieh ijLMdgI df swc nhIN hY. awjnfiek aqy Klnfiek iek hI afdmI dyaSdr hY. Auh bhuq cMgf vI hY aqy burfvI, suMdr vI hY aqy asuMdr vI. afdmIieho ijhf hI hY, afpxIaF sfrIaFawCfeIaF aqy burfeIaF, ibhqrIaF aqykmjLorIaF dy nfl iek imilaf-juilafiensfn aqy iehI iensfn awj prdy`qy vI njLr afAuNdf hY. hux prdy `qyijLafdfqr AudF dy hI cirwqr idsdy hn,ijho-ijhy asl ijLMdgI ivc hn.

prdy `qy idsx vfly irsLiqaF dfcirwqr vI bdilaf hY. pihlF dy isnmyivc pqI-pqnI jF iksy aOrq-mrd dyivc iek afdrsL iksm df irsLqf huMdfsI. koeI idwkq vI qkrIbn bfhrI hIhuMdI sI. Auh afdmIaF dy ivakqIqvaqy AunHF dy aFqirk gTn dI smwisafnhIN sI. pr kI asl ijLMdgI ivc iedFhuMdf hY? koeI vI irsLqf bhuq prPYktnhIN huMdf. iPlmF ivc purfxy afdrsLirsLiqaF dI jgHf iek nvyN irsLqy ny lYleI hY, jo prPYkt nhIN hY. Aus ivc

Audfrqf vI hY, kmjLorIaF vI. Auh kdycMgf hY kdy burf. ieQy sB kuJ bhuq cMgfaqy pRysLfnIaF qoN mukq nhIN hY. iPlmFsmfj df sLIsLf hn. ieh bdlfadrsfAuNdf hY ik asl ijLMdgI ivc vIasIN jitl XQfrQ nUM smJx aqy svIkfrkrn lwgy hF ik ijLMdgI aqy irsLqy koeIiswDI lkIr nhIN hY. Aus ivc pqf nhINikMny aiVwky-iqrCy moV aqy toey hn.isnmy ivc afey bdlfa nUM smJx dfiek hor mhwqvpUrx mfpdMz hY, iPlmFivc aOrq dI bdldI qsvIr. nvyN isnmydI aOrq purfxI afdrsL pqIvrqf aOrqnhIN hY, ijsdy jIvn df iekmfqr AudysLcMgI mF, cMgI pqnI aqy cMgI bhU hoxfhuMdf sI. Auh smripq nfrI sI, ijsdyafpxy koeI supny nhIN sn, koeI ieCfnhIN sI blik ijs aOrq dI afpxI koeIiewCf huMdI sI jF jo dunIaF dy inXmF nUM

mSnx dI bjfey ijLMdgI afpxIaF sLrqF`qy jIxf cfhuMdI sI, Auh iPlm ivc iekburI aOrq huMdI sI ijsnUM iPlm dy aSqivc iek afdrsL nfrI nf hox dI sjLf vIimldI sI. pr awj ies qrHF nhIN hY.awj iPlm ivc idKfeI jfx vflI aOrqies qrHF dI kTpuqlI nhIN hY, ijsdI zorpqI, pirvfr jF smfj dy njLr nf afAuxvfly inXmF dy hwQF ivc bMnHI hoeI hY. Auhiek afjLfd aqy afqm inrBr aOrq hY,

ijsdy afpxy supny hn. Auh afpxf jIvnafpxy ihsfb nfl ijAuNdI hY. AusdIpihcfx isrP irsLqy nhIN hn, AusdI afpxIiek pihcfx hY. Auh GroN bfhr inkldIhY, kMm krdI hY. afpxy Gr ivc afpxyqrIky nfl ijAUNdI hY. Auh iek sMpUrn mnwuKhY. isrP ieMnf hI nhIN, iek vwzf kRFqIkfrIbdlfa ieh afieaf hY ik Auh aOrq ipafrvI krdI hY. Auh KulH ky afpxy ipafr nUMsvIkfr krdI hY. Auh hwQ `qy hwQ Dr ky

isrP mrd dI ipafr qjvIjL dI AuzIknhIN krdI, sgoN agy vD ky pihl vI krskdI hY. Auh afpxIaF BfvnfvF, afpxymn aqy sLrIr dIaF jLrUrqF nUM ijLafdfKuwlH ky svIkfr krdI hY.

AusnUM ieh kihx ivc sLrm jF sMkocnhIN hY ik Auh vI ipafr dy sLrIrk rUpnUM Aunf hI cfhuMdI hY ijMnf ik iek mrd.pihlF dIaF aOrqF nUM ies qrHF idKfieafjFdf sI ik mMno Ausdy leI mrd dI KusLIhI sB kuJ hY. AusdI afpxI koeI iewCfjF jLrUrq nhIN hY. ieh kihxf QoVHf ijhfiqwKf lwg skdf hY pr Auh CvI kuJ hornhIN isrP iek iksm df nklIpn hIsI. ipafr qy sYks dy mfmly ivc pUrysmfj ivc iek Pryb PYilaf hoieaf hY.pr nvyN isnmy ny Aus Pryb aqy rUVHIvfdIivcfrF nUM kfPI hd qk qoiVaf hY. awjkoeI aOrq prdy qy ieh khy ik mYN quhfzy

pYr dI DUV hF aqy quhfzy crnF dI dfsIhF, qF koeI ies zfielfg qy Bfvuk nhINhovygf. lokF nUM ies byvkUPI `qy hfsfafvygf. aOrq vI jfxdI hY ik Auh iksydy crnF dI dfsI nhIN hY. smfj ivc vIieh rUVIaF tuwtIaF hn. isnmf hfl ivcbYTy drsLk ieho ijhIaF iPlmF dyK rhyhn aqy AunHF nUM psMd krdy hn. isnmfny nvIN aOrq dI CvI bxfeI hY aqy smfjny AusnUM svIkfiraf hY. sfzf smfj

ijLMdgI dI pRym aqy sYks nfl juVI hrsuBfivk cIjL nUM sLrm aqy aprfD boDdy nfl joV idMdf hY. AunHF dIaF BfvnfvFnUM kMtrol krn df ieh smfj df afpxfqrIkf hY. Auh sfnUM ipafr nUM svIkfrnfnhIN, Aus qy sLrm krnf isKfAuNdf hY.pr iPlmF ies rUVI nUM qoV rhIaF hn.Auh dwsdIaF hn ik ipafr nUM dwsx ckoeI burfeI nhIN hY. ieh iewCf AunI hIsuBfivk hY, ijvyN ik sfzf sfh lYxf.

ieh iek ijLafdf svsQ aqylokqFqirk isnmf hY pr ies isnmydIaF vI afpxIaF kuJ sImfvF hn.muMbeI ivc kfPI KulHfpn afieaf hY,ijLMdgI qyjLI nfl bdl rhI hY. asINalwg qrHF dIaF iPlmF bxf rhy hF.pr ieh bhuq bdiksmq hY ik sfzIaFiPlmF df drsLk AuhI hY, jo pfpkfrn,pYpsI KrId skdf hY aqy mltIplYksivc jf skdf hY. ieh vrg sfzI kuwljnsMiKaf df iek Cotf ihwsf hI hY priek vwzf vrg, jo ieh nhIN kr skdf,Auh sfzf drsLk nhIN hY aqy nf hI sfzIaFiPlmF Aus bfry ivc koeI gwl krdIaFhn. lokqFqirk ipafr aqy irsLiqaF dfsvfl AunF dI ijLMdgI df svfl nhIN hY.asIN Kud vI afpxI mwDvrgI dunIaF dyaSdr hI kYd huMdy hF.

jdoN golIaF cwlx, tRyn roky jfxjF lokF dy mrn dIaF KLbrF aKbfrFdIaF surKIaF bxdIaF hn, AudoN sfnUMsmJ ivc afAuNdf hY ik ies DrqI `qyAuh vI aisqwqv rwKdy hn, ijsdf sfzymwDvrgI suwK sMsfr nfl koeI vfsqfnhIN hY. ieh bhuq duKd hY aqy iehbdlxf cfhIdf hY.

‘rfkt isMG’, ‘vyk ap isz’,‘rMg dy bsMqI’ aqy ‘svdysL’ ijhIaFiPlmF bxn, ieh awj dy vkq ivc hIsMBv ho sikaf hY. ieh iPLlmF kfPIhwd qk ijLMdgI qy asr pf rhIaF hn.ies qrHF lgdf nhIN ik iPlm df mksdkoeI pfT pVHfAuxf hY, qy Auh pVHf rhIaFhn. aSdr ikqy Auh sfzI smJ aqysMvydnfvF nUM bdl rhI hY.

mOjUdf pIrIaz `c iPLlm bxfAuxfiksy vI inrmfqf leI bVf aOKf kMm hY.bx vI jfvy qF Aus nUM vycxf aqy AuspYsy dI vsUlI sB qoN vwzf svfl hY.slmfn ny 1870 qoN 1990 dy kflKMz qyafDfrq ‘vIr’ vrgI vwzy bjt dI iPLlmbxvf ky iek vfr iPr iswD kr idwqf hYik Auh kfmXfbI dy PfrmUilaF c AulJxdI bjfey idl dI afvfjL nUM ijLafdfaihmIaq idMdy hn. krIb 20 sflpihlF slmfn ny iek supnf dyiKaf sI,jo hux jf ky prdy qy sfkfr hox jf irhfhY. ies iPLlm leI 100 qoN ijLafdfPfeItrs, 10,000 qoN ijLafdf GoVyaqy 100 qoN ijLafdf hfQI aqy AUTFdf iesqymfl kIqf igaf hY. ieMny vwzypwDr `qy ipkcrfeIjL krn `c KUbpYsf Krc kIqf igaf hY. ies `ctRyn rfbrI aqy rx BUmI c iPlmfeygey aYksLn idRsL vI drsLkF nUMromFicq jLrUr krngy. ‘vIr’ iessfl dI sB qoN vwzI mYgf bjt iPLlmhY. ieh iPLlm ihMdosqfnI ieiqhfsdy Aus dOr dI khfxI hY, jdoN ibRitsLhkUmq dy awgy iek-iek krkysfrIaF irafsqF gozy tyk rhIaFsn. gulfmI dy dOr `c ihMdusqfn dyiek Coty ijhy ihwsy `c ipMzfrI rfjfafjLfdI dI sLmHf jlfeI bYTf sI. ienHFlokF ny aMgryjLF dI gulfmI svIkfrndI bjfey aMgryjLI hkUmq ivruDqlvfr AuTfAux df PYslf kIqf.

ihMdusqfn`c ibRitsL hkUmq dy ieiqhfs dI khfxI hY ‘vIr’ipMzfrI lVfkUaF `c sB qoN ijLafdfqfkqvr, mjLbUq aqy bhfdr huMdf hY vIr‘slmfn Kfn.’

vIr ipafr c Bfvuk pr lVfeI dymYdfn ‘c sLyr vFg dhfVn vflf nOjvfnhY. vIr dy ipqf aqy ipMzfrIaF dygOrvsLflI muKIaf ipRQvI isMG Bfv imQuncwkrvrqI nUM vI afpxy apmfn df bdlflYxf hY, ijs nUM afpxI jLmIn qoN jbrndOVnf ipaf sI. vIr afpxf PrjL inBfAuNdyhoey pUrI qfkq nfl aMgryjLI sLfskF nUMcuxOqI idMdf hY pr vIr dI lVfeI isrPaMgryjLF dy nfl nhIN hY, Aus nUM mfDvgVH

dy mwkfr rfjy (jYkI sLrfP) nfl vI lVnfhY. drasl aMgryjLF nUM KusL krn leImfDvgVH df rfjf ipMzfrIaF dy nfl DoKfkrdf hY pr Aus nUM nhIN pqf ik Aus dIbytI XsLoDrf (jLhIr KLfn) vIr nfl hIipafr krdI hY.

gulfmI iKlfPL vIr dI ies jMg `ciek pfsy ipMzfrIaF dI afn, bfn aqysLfn df svfl hY qF dUjy pfsy AunHF dfipafr hY. Aus lVfeI `c vIr df CotfBrf pRxXf (sohyl Kfn) vI prCfvyN vFgvIr dy nfl-nfl rihMdf hY. Auh vIidlPYNk jLrUr hY pr lVfeI dy mYdfn c

iksy sLyr qoN Gwt nhIN. ies lVfeIdy mYdfn c iks dI ijwq huMdI hY,ieh ies iPLlm c idKfieaf igafhY.

ieros ieMtrnYsLnl dy bYnrhyT ies iPLlm df inrmfx ivjyglfnI ny kIqf hY. ies iPLlm dyhor klfkfrF `c lIsf lyjfrs,nInf gupqf, gIqf soto, afiernvYd, Brq dfBolkr, bMtI afnMd,sLfhbfjL KLfn, purU rfjkumfr, itmlfrY Ns, ivlIam Pb, rfjysLivvyk, asLok smrQ, XogysL sUrIaqy ivny afpty muwK hn. khfxIslmfn Kfn, sikRpt, sMvfdsLkqImfn qlvlkr aqy sLYlysLvrmf ny ilKy hn. gIqkfrguljLfr aqy sMgIq sfijd-vfijddf hY.

Page 32: isafsq ivc isafxy aqy buDImfn lok nhIN af rhy: zf[ mnmohn isMGloVINdy kdm AuTfAux leI vcnbwD hY.’’ ... gpOV sMK aYlfnidaF ies dy dfavy nUM korI bkvfs afiKaf hY. aKLbfr ny ies dfavy

sfl 11 aMk 5 pMjfb tfeImjL 30 jnvrI 2010 (32)

bylfg, bybfk pwqrkfrI dy rfh ‘qyinrMqr pRkfsLn dy ds sfl shI syD

sfbq qy mjLbUq kdm

2000-2010

200020012002

2003

2004

20052006

2007200820092010

stfP aqy slfhkfr kmytIadfrf pMjfb tfeImjL vloN

srpRsqF, ivigafpkF, lyKkF aqypfTkF df inrMqr qy inwGy sihXog

leI BrpUr DMnvfd.

isLkfgo> ieMzIafnf> imsLIgn>ivskfnisn> kYlIPornIaf> EhfieE>

vrjInIaf> tYkss> imsIispI> kflfrfzo>vfisLMgtn> Erygfn> nyvfzf> jfrjIaf>afieEvf> imjLUrI> inAU Xfrk> inAU

jrsI> mYrIlYNz