1

VAN İLİ KAMU HASTANELER BİRLİĞİ GENEL SEKRETERLİĞİ TIBBİ HİZMETLER BAŞKANLIĞI

HAZIRLAYANTıbbi Hizmetler ve İş Güvenliği Uzmanı / A

Bülent MATPAY

VAN - 2014

İş yerinde veya işin yürütümü nedeniyle meydana gelen, ölüme sebebiyet veren veya vücut bütünlüğünü ruhen ya da bedenen özre uğratan olaydır (6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu-Madde:3 İŞ KAZASI TANIM)

• İŞ KAZASI TANIMLARI • •Aşağıdaki hal ve durumlardan birinde meydana

gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen ve ruhen özüre uğratan olaydır.

• a) Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada, • b) İşveren tarafından yürütülmekte olan iş

nedeniyle sigortalı kendi adına ve hesabına bağımsız çalışıyorsa yürütmekte olduğu iş nedeniyle,

• e) Sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında, meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen ya da ruhen özüre uğratan olaydır. (5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu-Madde 13)

Sağdaki İşçi Elektriğe Kapıldığı Zaman .Soldaki İş Güvenliği Uzmanı Elektrik iletmeyen TAHTA sopa ile Sağdaki İşçiye vurarak kurtaracak.

ÖNLEMEK ÖDEMEKTEN DAHA UCUZ KOLAY VE İNSANİDİR. İbn-i Sina’ya ülkesinin bilge hekimlerini sormuşlar; ‘’ şu dağın ardındaki hekim en ağır hastaları bir görüşte teşhis eder. Verdiği ilaçla onları yataktan kaldırır. ’’ Soran kişi, o zaman ülkenizin en bilge hekimi odur der. Hayır diye cevaplar İbn-i Sina, ‘’ ondan daha bilgesi öbür dağın ardında oturur ve o, hastalanacak kişiyi dahi ilk görüşünde anlar ve ona hazırladığı ilaçlarla sağlığını geri verir. ‘’ demek ki ülkenin en iyi hekimi o’dur deyince; İbn-i Sina ‘’ Hayır iki köy ötedeki hekim en bilgedir. ÇÜNKÜ O İNSANLARA HASTA OLMAMAYI ÖĞRETİR’’ der.

Tehlikeleri belirle Riskleri değerlendir

Tehlikeyi ortadan kaldır Tehlikeyi kontrol altına al

• Tanımlar• Enfekte enjektörün yere düşmesi OLAY• Yerdeki enfekte enjektör TEHLİKE KAYNAĞI• Enfeksiyon TEHLİKE• Enfekte enjektörün batma sonucu hastalık

oluşturacağını düşünme RİSK• Enfekte enjektörün orada birinin parmağına

değmesi ama batmaması RAMAK KALA OLAY• Enfekte enjektörün batması İŞ KAZASI

ÖLÜM

UZUV KAYIPLI KAZA

GÜN KAYIPLI KAZA SAYISI

İLK YARDIMLI KAZA SAYISI

RAMAK KALA OLAY BİLDİRİM SAYISI

DEVRİYE UYGUNSUZLUK SAYILARI

Kaza Piramidi

2. İŞ KAZALARI VE NEDENLERİ

YARALANMA%8,8

ÖLÜM-ENGELLİ KALMA%0,3

Ramak Kala Kaza%90,9

Çoğunlukla raporlanmayan “Ramak Kala Olaylar” (near miss) toplam kazaların %90,9’unu oluşturur.

_

_

İŞ KAZALARININ MALİYETLERİ

DİREKT MALİYETLER - GÖRÜNÜR•İlk Yardım Masrafları•Tedavi Masrafları•İşçiye-ailesine ödenen tazminatlar•Mahkeme giderleri•Raporlar için ödenen ücretin üçte ikisi

İNDİREKT MALİYETLER - GÖRÜNMEZ•İş gücü kaybı•Kazalının çalışmaması•İşin durması nedeniyle oluşan maliyet•Kazayı incelemek için kaydedilen zaman vb.•Diğer çalışanlarda moral bozukluğundan dolayı oluşan verim kaybı, •Makinenin durması ve hasara uğraması•Malzeme ve hammadde kayıpları•Sipariş eğer yetiştirilemezse bunun getireceği kayıplar•Kazalı işçinin üzerindeki işi tekrar düzene koymanın maliyeti•Eğer yeni işçi başlayacaksa onun alınması ve eğitiminin maliyeti•Kazalı işçi tekrar başlayacaksa onun verimindeki düşüklük•Mahkeme giderleri•Bürokratik işlemlerle ilgili harcanan zaman ve maddi kayıp, •Kurumun imajının zedelenmesi

Kaza Teorisi

Bana birşey olmaz!

Güvenli görünüyordu!

Şimdiye kadar hep böyle yaptık!

Böyle olacağı aklıma

gelmemişti!

Kazalar genelinde bu şekilde düşünüldüğü için yaşanır.

2. İŞ KAZALARI VE NEDENLERİ

BURSA SANAYİCİLERİ VE İŞADAMLARI DERNEĞİ

Binlerce defa aynı işi yapmış olabiliriz.

Yaptığımız iş bize çok basit ve risk taşımıyor gibi gözükebilir.

Hiçbir şeyin ters gitme olasılığı yok gibi görünüyor değil mi?

Tekrar düşünelim!!!

Ne dersiniz?

BURSA SANAYİCİLERİ VE İŞADAMLARI DERNEĞİ

6. DÜŞÜNDÜRÜCÜ FOTOĞRAFLAR

14

REAKTİF-PROAKTİFRisk çoğu insan tarafından kendi kişisel deneyimleriyle ifade edilir.

15

İŞ KAZASIRisk çoğu insan tarafından kendi kişisel deneyimleriyle ifade edilir.

…Yaşadıklarıma baktığımda, hakkında konuşmaya değer bir kaza yaşamadım. Bunca yıldır denizlerde gezerken sadece bir kez başı dertte olan bir gemiye şahit oldum… Ne bir gemi kazası gördüm ne bir kaza yaptım ne de sonucu bir afetle sonuçlanabilecek bir kaza yaşadım. • Kaptan Edward J. Smith 1907, New York Prres’ le yapılan röportaj

16

İşyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanının yükümlülükleri

İşyerlerindeki iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili alınması gereken tedbirleri işverene bildirir ve uygulanmasını sağlar.

İşverence yerine getirilmemesi durumunda Çalışma Bakanlığı’na bildirimini yapar.

İŞYERİ TEHLİKE SINIFLARI OLASI KAZA VE MESLEK HASTALIKLARI

‘’TÜRKİYENİN DURUMU’’ÖNLENEBİLİRLİK ( 98-100 )

• KAS İSKELET HASTALIKLARI• SİNDİRİM SİST. HASTALIKLARI• GÖRME BOZUKLUĞU• OBESİTE• KAYMA DÜŞME• STRES• GÜRÜLTÜ• HAVALANDIRMA• SİZİN TESPİTLERİNİZ

Meslek hastalığı kesin tanısı yetkilendirilen kurumlarca konur.

Sağlık hizmeti sunucuları kendilerine intikal eden iş kazalarını, yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucuları ise meslek hastalığı tanısı koydukları vakaları en geç on gün içinde Sosyal Güvenlik Kurumu’na bildirir.

Sağlık Gözetimi

1) İşe girişlerde,2) İş değişikliğinde,3) İş kazası, meslek hastalığı veya sağlık nedeniyle tekrarlanan işten uzaklaşmalarından sonra işe dönüşlerinde talep etmeleri hâlinde.4) İşin devamı süresince, çalışanın ve işin niteliği ile işyerinin tehlike sınıfına göre Bakanlıkça belirlenen düzenli aralıklarla periyodik muayene

Ekranlı Araçlarla Çalışmalardaİş Sağlığı ve Güvenliği

22

Hukuki Dayanak

Ekranlı Araçlarla Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik

23

• EKRANLI EKİPMANLARLA ÇALIŞMA

EKRANLI ÇALIŞMA ORTAMI BOYUTLARI

KLAVYE YÜKSEKLİĞİ 54-61 cm

MONİTÖR YÜKSEKLĞİ 80-96 cm

ARKALIK YÜKSEKLİĞİ 66-76 cm

MİNDER GENİŞLİĞİ 33-38 cm

ARKALIK AÇISI 90 - 120 derece

Eğitimin Amacı

Ekranlı araçlarla çalışmalarda alınacak asgari

sağlık ve güvenlik önlemlerini hakkında bilgi vermek.

25

Eğitimin Kapsamı

– Sabit ve Sürekli Kullanılan Bilgisayar Sistemleri

Dikkat! Burada dikkat edilmesi gereken nokta sistemin sabit olması ve sistem başında geçirilen süredir.

26

Kapsam Dışı

– Topluma açık bilgisayar sistemleri,– Hareketli ve sürekli kullanılmayan sistemler,– Hesap makineleri, yazar kasa ve benzeri, data veya ölçüm

sonuçlarını gösteren küçük ekranlı cihazlar,– Ekranlı daktilolar,

Kapsam Dışıdır.

27

Tanımlar

a) Ekranlı araç : Uygulanan işlemin içeriğine bakılmaksızın ekranında harf, rakam, şekil, grafik ve resim gösteren her türlü aracı,

b) Operatör : Ekranlı aracı kullanan kişiyi,

c) Zorlayıcı Travmalar : Göz yorgunluğu, kas gücünün aşırı kullanımı, uygun olmayan duruş biçimi, uzun süre ekranlı araç karşısında ara vermeden çalışma, aşırı iş yükü duygusu, zihinsel yorgunluk ve stres ile gürültü, ısı, nem ve aydınlatmanın neden olduğu olumsuzluklarının tümünü,

ifade eder.28

İşverenin Yükümlülükleri

• İşveren, riskleri belirleyerek ortadan kaldıracak veya en aza indirecek sağlık ve güvenlik önlemlerini almakla yükümlüdür.

• İşveren ekranlı araçlarla çalışanlara, işe başlamadan önce ve çalışma koşullarında önemli bir değişiklik olduğunda gerekli eğitimi vermekle yükümlüdür.

• İşveren, ekranlı araçlarla yapılan çalışmalardan kaynaklanan iş yükünü ve etkilenmeyi azaltmak amacıyla, uygun çalışma planı yaparak, operatörlerin periyodik olarak ara vermesini veya dönüşümlü olarak başka işlerde çalışmalarını sağlamakla yükümlüdür.

• İşveren çalışanların ve temsilcilerinin Yönetmelik ve ekinde belirtilen konularda görüş ve önerilerini dikkate alacak ve katılımlarını sağlayacaktır.

• Ekranlı araçlarla çalışmaya başlamadan önce, düzenli aralıklarla ve ekranlı araçla çalışmalardan kaynaklanacak görme zorluğu olduğunda işçilerin göz muayeneleri yapılıp muayene sonuçlarına göre gerekiyorsa operatörlere/çalışanlara yaptıkları işe uygun araç ve gereç verilmelidir.

29

EKRANLI ARAÇLARLA ÇALIŞMALARDA DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR

30

• Ekran, ayrı bir kaide veya ayarlanabilir bir masa üzerinde kullanılabilir olmalıdır.

• Ekran, operatörün/çalışanın ihtiyacına göre kolaylıkla her yöne döndürülebilmelidir.

31

Monitör(Ekran)

Ekranın Fiziki Durumu

32

Görüş Açıları

Tavsiye Edilen Kabul Kötü

30°

15°

15°

Yatay20°

30°

30°

Görsel öğelerin yerleşimi

işaretli bilgiler 10° arttırılabilir

• Ekran, operatörün/çalışanın çalışma pozisyonuna uygun mesafede ve göz hizasında olmalıdır.

• Gözler uzak mesafelere bakılarak veya kapatılarak vb. gibi hareketlerle ara sıra dinlendirilmelidir.

Yatay uzaklık 50-75 cm

Nesne

Ekranın İşlevsel Durumu

• Ekranda görünen karakterler, kolayca seçilir şekil ve formda, uygun büyüklükte olmalı, satır ve karakterler arasında yeterli boşluk bulunmalıdır.

• Ekran görüntüsü stabil olmalı, görüntü flu(belirsiz, keskin ve net olmayan) olmamalı, görüntü titrememeli ve benzeri olumsuzluklar bulunmamalıdır.

• Ekranda kullanıcıyı rahatsız edebilecek yansıma ve parlama olmamalıdır.

33

• Parlaklık ve karakterler ile arka plan arasındaki kontrast, operatör/çalışan tarafından kolaylıkla ayarlanabilmelidir. Obje ile obje fonu arasında maksimum kontrast olmalıdır.

34

SARI

KIRMIZI

BORDO

SARI

LACİVERT

Klavye

• Klavye, operatörün el ve kollarının yorulmaması ve rahatça çalışabilmesi için ekrandan ayrı ve hareketli olmalıdır.

• Operatörün elleri ve kolları için klavyenin önünde yeterli boşluk olmalıdır.

• Klavyenin rengi mat olmalı ve ışığı yansıtmamalıdır. Kullanım kolaylığı için aydınlatmalı klavye kullanılabilir.

• Klavye karakterlerinin yerleri kullanımı kolaylaştıracak şekilde düzenlenmiş olmalıdır.(Örnek: F Klavye)

• Tuşlar üzerindeki semboller kolaylıkla seçilebilecek, düzgün ve okunaklı olacaktır.

35

Aydınlatmalı Klavye

36

Ergonomik Mousepad

37

Klavyenin ön tarafına, operatörün bileklerini dayayabileceği özel destek kullanılmalıdır. Yumuşak destekli ergonomik mousepad ler kullanılabilir.

Çalışma Masası ve Sandalyesi

38

– Çalışma Masası, yapılan işte kullanılan araç, makine ve cihazların yerleştirilmesine uygun olmalıdır.

– Masanın yüzeyi ışığı yansıtmayacak nitelikte olmalıdır.

– Çalışma Sandalyesi, masaya ve çalışana uygun ve ergonomik olmalıdır. NORMALDE DAKİKADA ORTALAMA 25 KERE GÖZLERİMİZİ KIRPARIZ.

Doğru Oturuş

39

İdeal Oturuş ve duruş Şekilleri

Yanlış Hareketler ve Oturuş Şekli

Zorlayıcı Travmalara Karşı Önlem Olarak Yapılması Gerekenler

– Maksimum ergonomi için çalışma masasında optimum(en iyi) yerleştirme yapılmalı,

– Doğru oturuş ve duruş şekillerine riayet edilmeli,

– Sık sık mola verilmeli,

– Mola verdiğimizde ya da mola verilmese bile oturduğumuz yerde baş, bel, kol, el, ayak, bacak ve gözler hareket ettirilerek egzersizler yapılmalıdır.

42

Çalışma ortamıa) Gerekli alan: Yeterli alan olmalıdır.b) Aydınlatma: Ortamda yeterli aydınlatma sağlanmalıdır.c) Yansıma ve parlama: Pencerelerden veya parlak renkli cisim ve

yüzeylerden ekran üzerine direk ya da yansıyan ışık gelmemeli ve mümkünse yansımalar önlenmelidir. Ekrana gelen gün ışığının kontrol edilebilmesi için yatay ve dikey ayarlanabilir perdeler kullanılabilir.

d) Gürültü: İletişimi etkilemeyecek ve fiziksel ya da psikolojik olarak insan sağlığını bozmayacak , iş performansını düşürmeyecek kabul edilebilir seviyelerde olmalıdır. Ses seviyesi < 45 dBA.

e) Isı: Kabul edilebilir seviyelerde olmalıdır.f) Radyasyon: Kabul edilebilir seviyelerde olmalıdır.g) Nem: Kabul edilebilir seviyelerde olmalıdır.

43

Bilgisayar programları

• İşveren tarafından, ekranlı araçlarla yapılacak işin düzenlenmesinde ve kullanılacak programların seçiminde aşağıdaki hususlara uyulmalıdır.

Programlar:• işe uygun, • kolay kullanılabilir,• operatöre göre ayarlanabilir olmalı,• çalışanların verimini artırmalı,• özellikle verilerin algılanması ve kullanılması konusunda ergonomi

prensiplerine uygun olmalıdır.

44

HAREKETLERİN DOĞALLIKTAN SAPMASI

OKSİJEN HARCAMA KAPASİTELERİ

DOĞALLIKTAN SAPMANIN RİSKLERİ

Yüklenme vücuttan açık

değil

Ağırlık 2 Birim

Yük 2 birim

Omurga üzerine

minimal yük,Diskte

hasarlanma yok.

Sağlıklı disk

Spinal sinir

Disk çekirdeğiFibroz doku

Yük 200 birim

Yüklenme vücuttan açık

Ağırlık 2 Birim

Omurga üzerine

maximal yük,Diskte

hasarlanma var.

Disk çekirdeği kaymış

Spinal sinir sıkışmış

Sağlıksız disk

AŞAĞIDA AKTARACAĞIM İLGİNÇ BİR İŞ KAZASI VAR.YORUMU KENDİ İÇERİSİNDE.FAKAT HUKUKİ YÖNÜ DE SAYIN HUKUKÇULARA AİT.

Planlama hatası ve iş kazasının hikayesiBir belediyemizde inşaat işçisi olarak çalışan Osman L., iş kazası geçirmiş ve beyanında 'planlama hatası sonucu iş kazası' diye bildirmiştir. Kendisinden konuyu daha ayrıntılı

açıklaması istendiğinde ise aşağıdaki ifadeyi vermiştir.'İş kazası tutanağına planlama hatası diye yazmıştım. Bunu yeterli görmeyerek, ayrıntılı

anlatmamı istemişsiniz. Şu anda hastanede yatmama neden olaylar aynen aşağıda anlattığım gibi olmuştur.

Bildiğiniz gibi ben bir duvarcı ustasıyım. İnşaatın 6. katındaki işimi bitirdiğim zaman biraz tuğla artmıştı, yaklaşık 250 kg. kadar olduğunu tahmin ettiğim bu tuğlaları aşağıya indirmek gerekiyordu. Aşağıya indim bir varil buldum, ona sağlam bir ip bağladım, 6. kata çıktım ipi

bir çıkrıktan geçirip ucunu aşağıya salladım. Tekrar aşağıya indim ve ipi çekerek varili 6. kata çıkardım. İpin ucunu sağlam bir yere bağlayıp tekrar yukarı çıktım. Bütün tuğlaları

varile doldurdum. Aşağı indim, bağladığım ipin ucunu çözdüm. İpi çözmemle birlikte birden kendimi havada buldum.

• Nasıl bulmayayım ben yaklaşık 70 kiloyum ve 250 kg.lık varil süratle aşağıya düşerken beni yukarı çekti. Heyecan ve şaşkınlıktan ipi bırakmayı akıl edemedim. Yolun yarısında dolu varille çarpıştık. Sağ iki kaburgamın burada kırıldığını sanıyorum. Tam yukarı çıkınca 2 parmağım iple beraber çıkrığa sıkıştı. Parmaklarım da bu sırada kırıldı. Bu esnada yere çarpan varilin dibi çıktı ve tuğlalar etrafa saçıldı. Varil hafifleyince bu sefer ben aşağıya inmeye varil yukarı çıkmaya başladı ve yolun yarısında yine varille çarpıştık. Sol bacağımın kaval kemiği de bu sırada kırıldı. Can havli ile ipi bırakmayı akıl ettim. Başımı yukarı kaldırdığımda boş varilin süratle üzerime geldiğini gördüm. Kafatasımın da böyle çatladığını sanıyorum. Bayılmışım, gözümü hastanede açtım. Cenab-ı Hak'tan tüm kullarını böyle görünmez kazalardan korumasını dilerim...

• KAYNAKLAR• Ekranlı araçlarla çalışmalarda sağlık ve güvenlik

önlemleri hakkında yönetmelik.• http://www.bilgiustam.com/yogun-bilgisayar-

kullananlarin-saglikli-kalmasi-icin-8-faydali-oneri/• http://teknolojihakkindahersey.wordpress.com/

tag/bilgisayar-basinda-nasil-oturulur/• http://tasarim.alternaturk.org/saglikli-bilgisayar-

koldugu/• http://www.ndemir.com/uncategorized/birgun-

hepimiz-boyle-olcaz/attachment/bilgisayar-hastaligi-karikatur

• KAYNAKLAR• Ekranlı araçlarla çalışmalarda sağlık ve güvenlik

önlemleri hakkında yönetmelik.• http://www.bilgiustam.com/yogun-bilgisayar-

kullananlarin-saglikli-kalmasi-icin-8-faydali-oneri/• http://teknolojihakkindahersey.wordpress.com/

tag/bilgisayar-basinda-nasil-oturulur/• http://tasarim.alternaturk.org/saglikli-bilgisayar-

koldugu/• http://www.ndemir.com/uncategorized/birgun-

hepimiz-boyle-olcaz/attachment/bilgisayar-hastaligi-karikatur

51

52

TELAŞLANMAYINIZ

BULUNDUĞUNUZ YERDE YANGIN İHBAR

DÜĞMESİ VARSA ONA BASINIZ.

İTFAİYE TEŞKİLATINA TELEFON

(110) EDİNİZ.

YANGIN YERİNİN ADRESİNİ EN

KISA VE DOĞRU ŞEKİLDE BİLDİRİNİZ.

MÜMKÜN İSE YANGININ CİNSİNİ DE BİLDİRİNİZ.

(BİNA, BENZİN, MOTORLU TAŞIT VB.)

YANGIN KAPINIZI ÇALARSA

53

YANGINI ÇEVRENİZDEKİLERE DUYURUNUZ.İTFAİYE GELİNCEYE KADAR YANGINI SÖNDÜRMEK İÇİN ELDE MEVCUT VASITA VE İMKANLARDAN FAYDALANMAYA ÇALIŞINIZ. YANGININ YAYILMASINI ÖNLEMEKİÇİN KAPI VE PENCERELERİ KAPATINIZ. BUNLARI YAPARKEN KENDİNİZİ VE BAŞKALARINI TEHLİKEYE ATMAYINIZ. GÖREVLİLERDEN BAŞKASININYANGIN SAHASINA GİRMESİNE MANİ OLUNUZ. .

19.04.2354

55 E05-10

A SINIFI YANGIN

SUSU

İLK MÜDAHALEDE

“ “ KATI YAKITLAR”KATI YAKITLAR”

KURU KİMYASAL TOZKURU KİMYASAL TOZ

KARBONDİOKSİT (COKARBONDİOKSİT (CO22))

PORTATİF SULU SÖNDÜRÜCÜPORTATİF SULU SÖNDÜRÜCÜ

FOAMFOAM

19.04.2356

30 000 kazanın önüne geçildi 120 kalıcı sakatlığın önüne geçildi 24 ölümlü kazanın önüne geçildi Kaza maliyetlerinde 100 milyon € tasarruf yapılması sağlandı

Önlemek, ödemekten daha ucuz ve insanidir.

ARZ EDERİM. Van Kamu Hastaneler Birliği Genel Sekreterliği

Tıbbi Hizmetler BaşkanlığıİSG

bmatpay@mynet.comİltş: 0 505 387 81 79

59

TEŞEKKÜR EDERİM. Van Kamu Hastaneler Birliği Genel Sekreterliği

Tıbbi Hizmetler BaşkanlığıİSG

bmatpay@mynet.comİltş: 0 505 387 81 79