in_vitro_may_25

•IN•VITRO•

h μηνιαια εκδοση με θεμα την υγεια • διανεμεται δωρεαν h

h μαΪοσ 2011 h τ. 25

h Η δίαιτα του καλού σεξ

h Εργασία και χαρά: Και όμως γίνεται

h Εγώ πότε θα γίνω μπαμπάς;

h Τα top προϊόντα για σφριγηλό στήθος

Όταν ο ήλιος «απειλεί»

μελανωμα

30

Κάπνισμα και δέρμαΠέρα από τις άλλες βλαβερές του συνέπειες, το κάπνισμα φαίνεται να προκαλεί και βλάβες στους ιστούς του δέρματος. Το πόσο καπνίζουμε και από πότε καπνίζουμε, σχετίζεται με το βαθμό γήρανσης του δέρμα-τος δείχνουν Αμερικανικές μελέτες.

Μπορούμε να προλάβουμε το μελάνωμαΧιλιάδες άνθρωποι ετησίως έρχονται αντιμέτωποι με τη θλιβερή διαπίστωση ότι «εκείνη η ελιά» έχει δυστυχώς μετατραπεί σε μελάνωμα, για το οποίο υπεύθυνη σε μεγάλο ποσοστό είναι η υπερβολική έκθεση στις βλαβερές ακτίνες του ήλιου. Ωστόσο, η προληπτική εξέταση του δέρματος σώζει ζωές!

16Συγχωνεύσεις ΝοσοκομείωνΜέσα στο καλοκαίρι θα ανα-κοινωθούν οι αποφάσεις της κυβέρνησης για τις συγχωνεύ-σεις των νοσοκομείων της Ατ-τικής. Όλες οι νοσοκομειακές μονάδες θα υπαχθούν σε εννέα “κύκλους” με ενιαία διοίκηση η κάθε μια. Σκοπός η καλύτερη λειτουργία του συστήματος πε-ρίθαλψης. Θα ακολουθήσουν συγχωνεύσεις και σε άλλες περιοχές της χώρας.

8Πόνοι στο γόνατοΟι πόνοι στο γόνατο μπορεί να είναι “αθώοι” και περαστικοί, μπορεί όμως να είναι σοβαροί, και να σχετίζονται με κατάγ-ματα ή τραυματισμούς στα μαλακά μόρια της άρθρωσης, ή με θλάσεις μυών. Σε κάθε περί-πτωση οι πόνοι αυτοί “γονατί-ζουν” την καθημερινότητά μας.

10 Η έγκαιρη διάγνωση σώζει τον μαστό

12 Το Viagra θα μας... κουφάνει

18 Εμβόλιο - ασπίδα στον ιό HPV

19 Εκφύλιση ωχράς κηλίδας

20 Ασθενές φύλο: Πότε θα γίνω πατέρας;

21 Αντιγήρανση: Για μυαλό ξυράφι

22 Συμβουλές για το γυμναστήριο

32 Το πρώτο γενόσημο κατά του Πάρκινσον

34 Καρκίνος θυρεοειδούς

36 Η δίαιτα του καλού σεξ

38 Baby boom: Καλώς ήρθες εφηβεία!

39 Εργασία και χαρά. Γίνεται;

40 Aqua Yoga για μέλλουσες μαμάδες

DELLA ΜΕΣΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ Α.Ε.Καφαντάρη 27, Αθήνα, 11631Τηλ.: 210.68.56.700,Fax.: 210.68.51.008

EΚδoΤηΣ

Αντωνης ΔελλΑτoλΑς

ΓΕΝΙΚoΣ δΙΕυΘυΝΤhΣ ΕΚδoΣΕΩΝ DELLA

ΒΑγγελης Β. ΠΑΠΑκωςτΑς

δΙΕυΘυΝΤρΙΑ

Βικυ κΑρΑτζΑφερη

ΑρΧΙΣυΝΤΑΚΤηΣνικος ςτΑυρουλλΑκις

ΣυΝΕρΓAΤΕΣ: ηλέκτρα Αλευρίτη, Αλέκα Κόγκα, Βασιλική Μανιάτη, Εμμανουήλ Σιγιολτζάκης, Μαρία Ορφανίδου,

δΙΟρΘΩΣη: Κώστας Θέος Μαρία Παπαρηγοπούλου

ART DiREcToRΔημήτρης Λύρας

EΠΕΞΕρΓΑΣΙΑ ΦΩΤΟΓρΑΦΙΑΣ Γιώργος Καπελούζος

ΕΜΠΟρΙΚη δΙΕυΘυΝΣηΜάρκος Δελατόλας

υΠΕυΘυΝη ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣΕλένη Σαμπάνη[email protected]

υΠΕυΘυΝΟΣ ΠΑρΑΓΩΓηΣ - δΙΑΝΟΜηΣΜάριος Φιλιππούσης

ΕΚΤυΠΩΣη: Τυποεκδοτική

ΦΩΤΟΓρΑΦΙΕΣ: shutterstock.com

Μηνιαία Εκδοση για την υγεία

διανέμεται δωρεάν

Σύνταξη 210 6856700 εσωτ. 311

Διαφήμιση210 6847222

[email protected]

Webwww.issuu.com/invitromagazine

4•in•vitro

IndexΜΑΪΟΣ 2011

33 Πρωτοπόροι ΈλληνεςΑκόμα μία Ελληνική πρωτιά μας έρχεται από το Ινστιτούτο Κυτταρικής Μηχανικής του Πα-νεπιστημίου Τζονς Χόπκινς της Βαλτιμόρης (ηΠΑ). Ο επίκου-ρος καθηγητής Παιδιατρικής Ογκολογίας ηλίας Ζαμπίδης και οι Έλληνες συνεργάτες του κατάφεραν να κάνουν “ενήλικα κύτταρα” να συμπεριφέρονται ως “εμβρυικά βλαστικά κύττα-ρα” (iPS) χωρίς τη χρήση ιών, για πρώτη φορά παγκοσμίως.

24

28 Δημοσθένης ΜπούροςΕφάρμοσε με επιτυχία, για πρώτη φορά παγκοσμίως, την επαναστατική μέθοδο έγχυσης βλαστοκυττάρων σε ασθε-νή που έπασχε από πνευμο-νική ίνωση. η “επέμβαση” έγινε στην πανεπιστημιακή πνευμονολογική κλινική του νοσοκομείου Αλεξανδρούπο-λης και ο Έλληνας ερευνητής συγκαταλέγεται πλέον στους 26 επιστήμονες που εποπτεύ-ουν διεθνώς τις εξελίξεις στον σημαντικό αυτό τομέα.

6•IN•VITRO

EditorialTης Βίκυς Καρατζαφέρη

Στην Ελλάδα, οι µητέρες γιόρτασαν για πρώτη φορά στις 2 Φε-βρουαρίου του 1929, για να συνδυαστεί η γιορτή τους µε εκείνη της Υπαπαντής. Τη δεκαετία του ’60, η γιορτή µεταφέρθη-κε από τις 2 Φεβρουαρίου στη δεύτερη Κυριακή του Μαΐου.

Όλα για τη µητέρα µου

Ένα δυνατό κλάµα έσπασε τη σιωπή στην αί-θουσα τοκετού… «Να σας ζήσει! Να είναι γερό και τυχερό!». Η µητέρα δακρυσµένη απλώνει τα χέρια να χαϊδέψει στοργικά το νεογέννητο που η χαµογελαστή και εξίσου συγκινηµένη νοσοκόµα τής αποθέτει προσεκτικά στα χέρια.Η νοσοκόµα άφησε ασυναίσθητα ένα ελαφρό µειδίαµα να χαϊδέψει τα χείλη της, καθώς σκέφτηκε τη δική της µητέρα. Πάντα την αγα-πούσε, αλλά έφτασε να την καταλάβει ακόµη περισσότερο όταν έγινε µητέρα και η ίδια. Ακαριαία πέρασαν από το µυαλό της σκέψεις που δεν θα µπορούσε άλλη στιγµή να τις απο-µονώσει.Πώς να περιγράψει κάποιος µε λόγια τη σχέση µάνας - παιδιού... Ποιήµατα, λαϊκά παραµύ-θια αλλά και έργα τέχνης έχουν αφιερωθεί σε κείνη. Το δέσιµο ξεκινά από την περίοδο της εγκυµοσύνης και συνεχίζεται άρρηκτο για το υπόλοιπο της ζωής. Μέσα από έκδηλη αγάπη αλλά και µέσα από διαφωνίες «χτίζεται» και συνεχώς εξελίσσεται αυτή η σχέση ζωής, που είναι µοναδική για τον καθένα. Μία µάνα αψή-φιστα παραµερίζει τα «θέλω» της και θυσιάζει ακόµη και τη ζωή της όταν πρόκειται για το καλό των παιδιών της. Χωρίς υστεροβουλία, µε γνώµονα την ευτυχία των παιδιών της, µια µητέρα κάνει ό,τι πιστεύει πως είναι καλύτερο για αυτά. Και τα παιδιά το εισπράττουν αυτό, γι’ αυτό και ανταποδίδουν µε περισσή ανιδιο-τέλεια αυτή την αγάπη.Επιστηµονικές µελέτες αποδεικνύουν πόσο ζωτικής σηµασίας είναι ο ρόλος της µάνας για την ψυχοκοινωνική ανάπτυξη του παιδιού, καθώς καθορίζει τη διάπλαση της προσωπικό-τητάς του. Άλλη επιστηµονική έρευνα από τον Καναδά έδειξε ότι ένα βρέφος που στερείται την προσοχή και την αγάπη της µητέρας του, έστω και για δύο µόνο λεπτά, αγχώνεται και φοβάται ότι η µητέρα του θα το αγνοήσει πάλι την επόµενη µέρα. Ελληνικές µελέτες έχουν δείξει ότι ο θηλασµός ενισχύει το δεσµό µάνας - µωρού και συµβάλλει στην καλή υγεία του παιδιού, τόσο τη σωµατική όσο και τη συναι-σθηµατική.Στην αρχαία Ελλάδα, µια γιορτή ανοιξιάτικη ήταν αφιερωµένη στη θεά Γαία (Μητέρα Γη), µητέρα των θεών και των ανθρώπων. Αυτή ήταν και η πρώτη µορφή εορτασµού της µητέ-ρας. Στις αρχές του 20ού αιώνα στις Ηνωµένες Πολιτείες, µια δασκάλα από τη Φιλαδέλφεια ονόµατι Άννα Μαρία Ριβς Τζάρβις κατάφερε, το 1914, να καθιερώσει τη γιορτή της µητέρας τη δεύτερη Κυριακή του Μαΐου. Ήθελε, έτσι,

να τιµήσει τη µητέρα της, που αγωνίστηκε για τη συµφιλίωση Νότιων και Βόρειων Αµερικα-νών µετά τη λήξη του Αµερικανικού Εµφυλίου Πολέµου το 1864. Η χαµογελαστή νοσοκόµα σκέφθηκε κάτι που είχε διαβάσει πρόσφατα, πως «ο καθένας είναι µερικούς µήνες µεγαλύτερος από όσο νο-µίζει, γιατί ζούµε, κινούµαστε, υπάρχουµε και εξαρτιόµαστε από τη δράση των στοιχείων και την κακοβουλία ασθενειών µέσα σε αυτόν τον άλλο κοσµικό χώρο, τον αληθινό µικρό-κοσµο, που είναι η κοιλιά της µάνας µας». Το έγραψε το 1642 ο φυσικός και φιλόσοφος σερ Τόµας Μπράουνι, σε µία έξαρση ρεαλισµού.Πολύ αργό-τερα, το 1802, ο ποιητής Σάµιουελ Τέιλορ Κόλριτζ πρόσθεσε πως «πράγµατι, η ιστορία ενός ανθρώ-που στους εννιά µήνες που προηγούνται από τη γέννησή του είναι πιο ενδιαφέρουσα και περιλαµ-βάνει γεγονότα µε σηµασία µεγαλύτερη απ’ ό,τι όλα τα εβδοµήντα χρόνια που την ακολουθούν».Στις µέρες µας οι γυναίκες, φορτισµένες συναισθηµατικά αλλά και πρακτικά από τις απαιτήσεις της κοινωνίας και της ζωής τους, ως κοµµάτι της «παραγωγικής γραµ-µής», έχουν αποκλίνει από τη φυσικότητα της σύλληψης, του τοκετού, του θηλασµού και της περαιτέρω µητρότητας. Επιπλέον το αδυσώπητο πέρασµα των χρόνων «πληγώνει» τη µητρότητα, µια και επιδρά αντιστρόφως ανάλογα στις φυσικές δυνατότητες µιας γυναί-κας να κυοφορήσει µε επιτυχία…Τις σκέψεις της διέκοψε το χτύπηµα του κου-δουνιού από το δωµάτιο 625, αποσπώντας την προσοχή της. Σπεύδοντας σε µία άλλη νέα µητέρα για να προσφέρει τις υπηρεσίες της, σκέφθηκε: Μα µία µέρα φθάνει να τιµήσει κανείς µία ολόκληρη ζωή; Μάλλον φαίνεται να φτάνει – συλλογίσθηκε – σε αυτόν τον κόσµο των... µικρών απαιτήσεων.

8•in•vitro

WarningΜΑΪΟΣ 2011

ΓόνατοΤι είναι: Ανάλογα με την αιτία που τον προκαλεί, ο πόνος μπορεί να είναι οξύς ή να δίνει περισσότερο αίσθημα βάρους κατά την όρθια στάση και το περπάτη-μα. Μπορεί να εντοπίζεται σε μια περιοχή, για παράδειγμα στην έσω ή στην έξω πλευρά, ή να είναι διάχυτος και να αφορά σε όλα τα τμήματα της άρ-θρωσης. Μπορεί, επίσης, να εμφανίζεται ύστερα από κόπωση ή εντελώς ξαφνικά σε ηρεμία και άλλοτε να σχετίζεται με τη βάδιση, το ανέβα-σμα και το κατέβασμα σκάλας και το τρέξιμο.Δεν πρέπει να ανησυχούμε: Όταν ο πόνος εμφανίζεται μια μόνο φορά ή σε αραιά χρονικά διαστήματα, έπειτα από έντονη κόπωση, είναι μικρής έντασης και διάρκειας και υποχωρεί αυτόματα με την ανάπαυση, χωρίς να παρεμποδίζει τις κινήσεις. Πρέπει να ανησυχούμε: Όταν ο πόνος προοδευτικά επι-δεινώνεται, παρεμποδίζει τις κινήσεις ή τη βάδιση, είναι έντονος ακόμα και σε ηρεμία και συνοδεύεται από τοπικά σημεία φλεγμονής (οίδημα, ερυθρότητα, θερμότητα, ευαισθησία) ή γενικευμένα συμπτώματα όπως πυρετός και αδυναμία.

Γιατί πονάω:Τραυματισμοί των οστών (κατάγματα) ή των μα-λακών μορίων της άρθρωσης (διάταση ή ρήξη συνδέσμων, κακώσεις των τενόντων ή των μηνίσκων και θλάσεις των μυών γύρω από την άρθρωση). Η διάγνωση των καταγμά-των γίνεται με έναν απλό ακτινολογικό έλεγχο. Τραυματισμοί μπορεί να συμ-βούν σε ανθρώπους όλων των ηλικι-ών, αλλά είναι ιδιαίτερα συχνοί σε αθλητές και θα πρέπει να αντιμε-τωπίζονται άμεσα. Οστεοαρθρίτιδα: Η προοδευ-τική, με την ηλικία, φθορά του αρθρικού χόνδρου, που καλύπτει τις αρθρικές επι-φάνειες και του οποίου ο ρόλος είναι η ελαχι-στοποίηση των τριβών μεταξύ των οστών που σχηματίζουν την άρθρωση. Η οστεοαρ-θρίτιδα αφορά συνήθως αν-θρώπους ηλικίας 50 ετών και άνω. Εκφυλιστικές παθήσεις, όπως η οστεοαρθρί-τιδα μπορούν να διαγνωστούν με απλές ακτινογραφίες που δίνουν πληροφορίες για τα οστά. Αυτοάνοσα νοσήματα, όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα, στην οποία δημιουρ-γείται από το ανοσοποιητικό σύστημα – για άγνωστους λόγους – φλεγμονή του αρθρικού υμένα και η οποία προοδευτικά μπορεί να προκαλέσει καταστροφή

της άρθρωσης. Σε περιπτώσεις όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα, η θεραπεία πε-ριλαμβάνει ειδική φαρμακευτική αγωγή.

Κρυσταλλογενείς αρθρίτιδες, όπως η ουρική αρθρίτιδα, που δημιουργείται σε ανθρώπους που έχουν υψηλό ουρικό οξύ και κρύσταλλοι ουρικού οξέ-

ος υποχωρούν μέσα στην άρθρωση. Λοιμώξεις: Από μικρόβια που μπαίνουν στο σώμα λόγω τραυματισμού

ή ύστερα από μια χειρουργική επέμβαση και εγκαθίστανται σε με-μονωμένα οστά (οστεομυελίτιδα) ή προσβάλλουν ολόκληρη την άρ-

θρωση. Σε περιπτώσεις λοιμώξεων χορηγείται αντιβιοτική αγωγή. Σπάνια νοσήματα στα οποία κάποιο από τα συστατικά των οστών

ή των μαλακών μορίων, όπως για παράδειγμα το κολλαγόνο, δεν παράγονται σωστά, με αποτέλεσμα οι ιστοί να είναι ελατ-

τωματικοί και να τραυματίζονται εύκολα. Ασυνήθιστη αλλά σοβαρή αιτία άλγους μπορεί να αποτελεί,

τέλος, ένας όγκος στα οστά ή στα μαλακά μόρια (καλοήθης ή κακοήθης), η φύση του οποίου καθορίζεται με βιοψία.

Άλλες εξετάσεις, εκτός από την ακτινογραφία, μπο-ρεί να είναι το υπερηχογράφημα, η αξονική και η

μαγνητική τομογραφία, αν ο ιατρός υποψιάζεται πάθηση των μαλακών μορίων της άρθρωσης

(σύνδεσμοι, μηνίσκοι, τένοντες, αρθρικός υμένας). Σε δύσκολες διαγνωστικά περιπτώ-

σεις ίσως να απαιτηθεί συμπληρωματικός έλεγχος με εξετάσεις αίματος ή παρακέ-

ντηση της άρθρωσης και εξέταση του αρθρικού υγρού στο μικροσκόπιο ή

στο εργαστήριο, ή ακόμα και σπιν-θηρογράφημα οστών.

Η αντιμετώπιση μπορεί να γίνει με συντηρητική θεραπεία, που

περιλαμβάνει φαρμακευτι-κή αγωγή, ανάπαυση ή και

ακινητοποίηση και τροπο-ποίηση των καθημερινών

δραστηριοτήτων. Επίσης μπορεί να γίνει με χει-ρουργική θεραπεία, η οποία μπορεί να

αφορά σε διορθωτικές οστεοτομίες, οστεοσύνθεση

(εσωτερική ή εξωτερική) σε περίπτωση καταγμάτων ή αρθροσκόπηση (εξέτα-ση του εσωτερικού της άρθρωσης με τη χρήση ενδοσκοπίου) για την αντιμετώ-πιση τραυματικών ρήξεων μηνίσκων ή συνδέσμων όπως ο πρόσθιος χιαστός. Σε περιπτώσεις καταστροφής της άρθρωσης από εκφυλιστικά ή φλεγμονώδη αίτια ενδείκνυται η ολική αρθροπλαστική του γόνατος (αντικατάσταση της άρθρωσης με τεχνητή, με χρήση ειδικών υλικών).

Ο πόνος με... γονάτισεΟ πόνος στα γόνατα είναι ένα σύμπτωμα που ταλαιπωρεί ανθρώπους όλων των ηλικιών και συχνά γίνεται η αιτία να περιορίσουν ή και να σταματήσουν δραστηριότητες της καθημερινότητάς τους. Από συνταξιούχους μέχρι σκληρά εργαζόμενους, νοικοκυρές και αθλητές, η μεγαλύτερη άρθρωση του σώματος, αλλά και πιο ευάλωτη, μπορεί να πονέσει για πολλούς λόγους προκαλώντας, εκτός από δυσκολία στις κινήσεις και στις μετακινήσεις, έντονο εκνευρισμό.

•Η ηλικία, η γενική κατάσταση του

ασθενούς, μια πρόσφατη κάκωση και τυχόν παθήσεις συ-ντελούν στη σωστή διάγνωση, όπως επίσης ο χρόνος έναρ-ξης του άλγους, η εντόπισή του, η διάρκεια και η έντα-

σή του. •Η φυσιοθεραπεία, κομμάτι της συντη-

ρητικής αγωγής, πρέπει να πραγμα-

τοποιείται μετά την οξεία φάση, και με στόχο τη

μυϊκή ενδυ-νάμωση και

αρμονική κινητοποί-ηση τόσο της πά-σχου-

σας άρθρωσης όσο και των υπόλοι-

πων αρθρώσεων. •Τα κιλά ενός υπέρβαρου

ατόμου δεν μπορεί να χρεω-θούν αβασάνιστα το άλγος.

Πρέπει να γίνει έλεγχος, καθώς μπορεί να υπάρ-

χει και σοβαρή πα-θολογία.

tips

Συνεργάστηκε ο Κων/νος Σταθόπουλος, Ορθοπαιδικός Χειρουργός, Επιστημονικός Συνεργάτης Μονάδας Μεταβολισμού Οστών, Ά Ορθοπαιδική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών

Γράφει η Αλέκα Κόγκα

«O καρκίνος του μαστού μπορεί να νικηθεί με τα όπλα που έχουμε σήμερα στη διάθεσή μας». Με το ελπιδοφόρο και αισιόδοξο αυτό μήνυμα έκλεισε τις εργασίες του το

12ο Πανελλήνιο Συνέδριο Μαστολογίας, που πραγματοποιήθηκε πρόσφατα στην Καλαμάτα. «Σήμερα», ανέφεραν οι καθηγητές Ιατρικής που συμμετείχαν, «με τη βοήθεια της έγκαιρης διά-γνωσης κυνηγάμε τον καρκίνο για να τον αντιμετωπίσου-με. Γι’ αυτό μεγάλο ποσοστό των γυναικών που πρέπει να χειρουργηθούν είναι στο πρώτο στάδιο της νόσου, σε αντίθεση με ό,τι συνέβαινε πριν από 25 χρόνια, που η νόσος ήταν πολύ προχωρη-μένη». Σε τι άλλο, όμως, βοηθά η έγκαιρη διάγνωση; Στο να έχουμε μικρότερες χειρουργικές επεμβάσεις, λιγότερες συμπληρωματικές θεραπείες και εξοικονόμηση χρημάτων για τα ασφαλιστικά ταμεία, το κρά-τος αλλά και τις ίδιες τις ασθενείς.

10•in•vitrO

ΕπίκαιραΜΑΪΟΣ 2011

Ελλάδα Γράφει η Μαρία Ορφανίδου

Το Πανελλήνιο Συ-νέδριο με θέμα: «Κακοποίηση και

Παραμέληση των Παιδιών», που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα από

τη Διεύθυνση Ψυχικής Υγείας και Κοι-νωνικής Πρόνοιας του Ινστιτούτου Υγείας

του Παιδιού, στο πλαίσιο του ερευνητικού ευρωπαϊκού προγράμματος BECAN, είχε στόχο

να αναδείξει τα σύγχρονα ζητήματα που προκύ-πτουν όσον αφορά στην έρευνα, πρόληψη, καταγρα-

φή και αντιμετώπιση της κακοποίησης και παραμέλησης παιδιών. Με πληθυσμιακό δείγμα, λοιπόν, που ξεπέρασε

τις 30.000 παιδιά και γονείς, το πρόγραμμα BECAN σηματοδό-τησε τη διεξαγωγή της μεγαλύτερης μέχρι σήμερα επιδημιολογι-

κής έρευνας, που έχει πραγματοποιηθεί στα Βαλκάνια, με θέμα την κακοποίηση και παραμέληση των παιδιών, κυρίως ηλικίας 11-16 ετών,

τα οποία είτε φοιτούν είτε έχουν εγκαταλείψει το σχολείο. Και, επιπλέον, προσδιόρισε τον αριθμό των καταγεγραμμένων περιστατικών παιδικής πα-ραμέλησης και κακοποίησης, όπως αυτά εμφανίζονται στα ήδη υπάρχοντα αρχεία κοινωνικών υπηρεσιών.

Παραμελημέν

α παιδιά στα Βαλκ

άνια

Η έγκαιρη διάγν

ωση σώζει το

ν μαστό

UpDown

FACTS

>�Η Ελλάδα εί-ναι η μοναδι-κή χώρα στην Ευρώπη που δεν διαθέτει Εθνικό Μητρώο Καρκίνου του Μαστού.

> Στη χώρα μας μει-ώθηκε η θνησιμό-τητα από καρκίνο του μαστού, επει-δή οι γυναίκες έχουν επωμι-στεί προσωπικά την ευθύνη και την οικονομική επιβάρυνση της προληπτικής μα-στογραφίας.

>�Η έγκαιρη δι-άγνωση και οι εξελίξεις στη χειρουργική σώ-ζουν, πλέον, σε μεγάλο ποσοστό τον μαστό των γυναικών, καθώς αφαιρείται ολό-κληρος ο μαζικός αδένας του, αφή-νοντας ανέπαφο το δέρμα του. Ή, σε μερικές περιπτώσεις, και το σύμπλεγμα θηλής/θηλαίας άλω (έτσι διευκο-λύνεται η άμεση πλαστική απο-κατάσταση του μαστού σε έναν χρόνο).

FACTS

>�40.000.000 παι-διά στον κόσμο γίνονται θύματα βίας κάθε χρό-νο, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγεί-ας (WHO). Ενώ ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών υπολογίζει πως κάθε χρόνο περί-που 73.000.000 αγόρια και 150.000.000 κο-ρίτσια παγκοσμί-ως υφίστανται σεξουαλική κακο-ποίηση.

ΕΙΠΑΝ

Γ. ΝικολαΐδηςΨυχίατρος, διευθυντής της Διεύθυνσης Ψυχικής Υγείας και Κοινωνικής Πρόνοιας

«Σύμφωνα με τον ΠΟΥ, η διαπροσωπική βία θα ανέλθει το 2020 στη 12η από τη 19η θέση που είναι σήμερα, στη λίστα των 30 πιο σημαντικών αιτιών θανάτου παγκοσμί-ως, τόσο στις αναπτυσσόμενες όσο και στις ανεπτυγμένες χώρες».

in•vitro•11ΜΑΪΟΣ 2011

Τα τελευταία χρόνια, η οικονο-μική κρίση έκανε πολλούς από μας να χάσουμε, εκτός των άλλων, και τον… ύπνο μας. Πα-ράδειγμα, η αύξηση στη χώρα

μας του ποσοστού των επισκέψεων στους γι-ατρούς, κυρίως για αϋπνία, και ιδιαίτερα από ανέργους 35-55 χρονών.Όπως ανέφερε η Ιατρική Εταιρεία Αθηνών στο 37ο Ετήσιο Πανελλήνιο Ιατρικό Συνέ-δριο, η πιο συχνή διαταραχή του ύπνου είναι η αϋπνία. Το 14% του πληθυσμού υποφέρει από τον εφιάλτη της χρόνιας αϋπνίας, ενώ 1 στους 2 ή 3 ενήλικες θα παρουσιάσει αϋπνία σε κάποια φάση της ζωής του. Η αϋπνία δια-κρίνεται σε τρεις τύπους: επελεύσεως (όταν αργεί να έρθει ο ύπνος), διακρατήσεως (όταν ξυπνάμε στη μέση της νύχτας και δεν μπο-ρούμε να ξανακοιμηθούμε) και αφυπνίσεως (όταν ξυπνάμε πολύ νωρίς). Οι συνέπειές της είναι η υπνηλία και η μείωση λειτουργικότη-τας την επόμενη μέρα. Η θεραπευτική αντι-μετώπισή της περιλαμβάνει: φαρμακευτική

αγωγή (για διάστημα λίγων εβδομάδων), συ-μπεριφορικές - γνωσιακές θεραπείες (υγιει-νή του ύπνου οπωσδήποτε) και εναλλακτικές θεραπείες (βελονισμός, ομοιοπαθητική).Μια άλλη διαταραχή ύπνου που ταλαιπωρεί το 4% των ανδρών και το 2% των γυναι-κών είναι το σύνδρομο άπνοιας - υπόπνοιας ύπνου. Ευτυχώς, όμως, που αυτό ειδοποιεί συνήθως τον ασθενή και τους γύρω του… θορυβωδώς: με έντονο ροχαλητό στη διάρ-κεια του ύπνο. Επιπλέον παρουσιάζει και κόπωση την ημέρα, που δεν δικαιολογείται από την εργασία ή τις άλλες δραστηριότητες, και υπνηλία, παρότι ο ασθενής έχει κοιμηθεί αρκετές ώρες. Η άπνοια, όμως, συνδέεται και με αρτηριακή υπέρταση, έμφραγμα, εγκεφαλικό, αρρυθμία, αλλά και κατάθλιψη, διαταραχές μνήμης, κρί-σης, συγκέντρωσης, καθώς και με σεξουαλι-κές διαταραχές κυρίως στους άνδρες. Αλλά η πιο σημαντική επίπτωσή της, κυρίως λόγω της υπνηλίας που προκαλεί, είναι ο αυξημένος κίνδυνος τροχαίων ατυχημάτων.

Η Εκτελε-στική Γραμ-ματεία της

Ομοσπονδίας Νοσοκομεια-κών Γιατρών

εκτιμά ότι κυβέρνηση, Ευρωπαϊκή Ένωση και

Διεθνές Νομισματικό

Ταμείο κα-τεδαφίζουν τη δημόσια

Υγεία και ζητεί δημό-σια, δωρεάν και υψηλής ποιότητας

περίθαλψη για όλους.

Απλήρωτες από τον Σεπτέμβριο παραμέ-νουν οι πρόσθετες εφημερίες των νοσο-κομειακών γιατρών σε Αθήνα και Θεσσα-λονίκη, αλλά και στην υπόλοιπη χώρα, όπως καταγγέλλει το Δ.Σ. της Ένωσης Ιατρών Νοσοκομείων Αθήνας Πειραιά.

Στις «Ημερίδες Μετα-βολισμού» επισημάν-θηκε ότι η αεροβική μειώνει σημαντικά όλους τους καρδιαγ-γειακούς παράγοντες κινδύνου στους δια-βητικούς (6mmHg της συστολικής πίεσης, 30mg% των τριγλυκε-ρίδιων, 3cm της ομ-φαλικής περιμέτρου).

Το υπουργείο Οι-κονομικών ζήτησε περαιτέρω μειώσεις και ο κ. Ανδρέας Λοβέρδος προθυμο-ποιήθηκε να μειώσει κατά 100 εκατομμύ-ρια τις δαπάνες στο υπουργείο του.

Στο 19ο Πανελλήνιο Συνέδριο Αναισθη-σιολογίας, οι ειδικοί διαβεβαίωσαν τους Έλληνες ασθενείς ότι, όταν υποβάλλονται σε αναισθησία στα κρατικά νοσοκομεία, πρέπει να αισθάνο-νται απόλυτα ασφα-λείς.

Με «καπέλο» και το ΙΚΑΜε «καπέλο» ακόμη και κοντά στο 100% αγοράζει το ΙΚΑ συγκεκριμένα υλικά για τους ασφαλισμένους του. Αυτή τη φορά τα «πιράνχας» δεν ευθύνονται για τις υπερ-πολλαπλάσιες τιμές των προϊόντων, αφού η ίδια η διοίκηση του ΙΚΑ είναι εκείνη που τιμολογεί. Όπως ανακαλύπτει νέα έρευνα του αναπληρωτή καθηγητή Οικονομικών Επιστημών στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Δημήτρη Μάρδα, πολλές από τις ανώτατες τιμές της εγκυκλίου του ΙΚΑ είναι υπερπολλαπλάσιες των τιμών της αγοράς. Το κέρδος που προσφέρουν οι τι-μές της εγκυκλίου του ΙΚΑ είναι της τάξεως του 150%, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις ξεπερνά ακόμα και το 1000%.

Το λεύκωμα της ΘαλασσαιμίαςΣε ειδική εκδήλωΣη και με αφορμή τη συμπλήρωση είκοσι ετών από την ίδρυσή της, η Ελληνική Ομοσπονδία Θαλασσαιμί-ας παρουσίασε στα μέλη και στους φίλους της το καινούριο της απόκτημα: ένα καλαί-σθητο Λεύκωμα. Μια καταγραφή, δηλαδή, της μακροχρόνιας πορείας της και κυρίως της προσφοράς των εθελοντών αιμοδο-τών και φίλων της. «Το Λεύκωμα αυτό το οφείλαμε και σε κείνους που προηγήθη-καν και πρωτοστάτησαν για μας, αλλά και σ’ αυτούς που θα έρθουν, για να έχουν οδηγό τους ένα συλλογικό κληροδότημα δύναμης, θέλησης και δράσης…» ανέφερε με συγκίνηση ο πρόεδρος της Ελληνικής Ομοσπονδίας Θαλασσαιμίας κ. Βασίλης Δήμος.

Νέα παράταση στα ιδιωτικά ιατρεία των καθηγητών«αφού η πολιτική ηγεσία του υπ. Υγεί-ας ουδέποτε στην πραγματικότητα είχε σκοπό να κλείσει τα ιδιωτικά ιατρεία των πανεπιστημιακών, γιατί δεν το ομολογεί επιτέλους ανοιχτά και αντίθετα αυ-τοεξευτελίζεται νομοθετώντας για να αναιρεί μετά τους ίδι-ους της τους νόμους;» ρω-τάει η ΕΙΝΑΠ τον υπουργό Υγείας κ. Ανδρέα Λοβέρ-δο, ο οποίος με εγκύκλιό του (Γ.Δ.Υ.Υ. 221/09-05-2011, σε αντίθεση με τους νόμους της ίδιας της κυβέρνησης 3868/10 και 3918/11) δίνει νέα πα-ράταση στα ιδιωτικά ιατρεία των πανεπιστημιακών καθηγη-τών έως τις 31 Μαΐου 2011.

FACTS

> Γενικά, τα βρέφη χρειάζονται πε-ρισσότερες από 16 ώρες ύπνο την ημέρα, τα παιδιά προσχολικής ηλικίας 11 ώρες τη νύχτα και 2,5 το μεσημέρι, οι έφηβοι 9 ώρες, οι ενήλικες 8 ώρες και οι υπερήλικες 6 ώρες.

ΕΙΠΑΝ

Αθανάσιος ΣκουτέληςΠρόεδρος Ιατρικής Εταιρείας Αθηνών

«Δυστυχώς, μέχρι σήμερα δεν έχει αξι-ολογηθεί σωστά και δεν έχει υπολογιστεί το τεράστιο κοινω-νικό και οικονομικό κόστος της αϋπνίας».

Υποφέρουν από αϋπνία

Επιστήμονες της Οξφόρδης, του Έσσεξ, της Υόρκης και του University College του Λονδίνου υποστηρίζουν ότι τα παι-διά που θηλάζουν για τουλάχιστον 4 μήνες θα εμφανίσουν

στο μέλλον λιγότερα προβλήματα συμπεριφοράς.Πιο συγκεκρι-μένα, σε αέρευνα που πραγματοποίησαν ζήτησαν από 10.037 μητέρες να αξιολογήσουν τα προβλήματα των παιδιών τους μέχρι την ηλικία των 5 ετών, συμπεριλαμβανομένων του άγχους, του ψεύδους, της κλοπής, της ανικανότητας κοινωνικοποίησης και της υπερδιέγερσης. Μόνο το 6% των παιδιών που θήλασαν έδειξαν σημάδια προβλημάτων συμπεριφοράς, σε σύγκριση με ποσοστό 16% των παιδιών που τράφηκαν με βρεφικό γάλα.Η σωματική αλλά και η ψυχική επαφή της μητέρας με το νεογνό, υποστηρίζουν οι ειδικοί, βοηθά στη μάθηση αλλά και στην προσαρμοστικότητα του μωρού στο νέο περιβάλ-λον που βρίσκεται.

12•in•vitro

ΕπίκαιραΜΑΪΟΣ 2011

Κόσμος Γράφει η Αλέκα Κόγκα

Ερευ-νη-τές

επισημαίνουν ότι τόσο το viagra όσο

και τα αντίστοιχα σκευ-άσματα κατά της στυτικής δυσλειτουργίας Cialis και

Levitra αυξάνουν τον κίνδυνο αισθητικονευρικής απώλειας της

ακοής, μια μορφή ταχείας κώφωσης στο ένα ή και στα δυο αυτιά. Η έρευ-

να που διεξήχθη από Βρετανούς επιστή-μονες, σε συνεργασία με τις αρμόδιες αρχές

της Αμερικής, της Αυστραλίας και της Ανατολικής Ασίας, διαπίστωσε ακόμη ότι ο μέσος όρος ηλικίας

των πασχόντων ήταν γύρω στα 57 έτη, αν και δύο από αυτούς ήταν μόλις 37 ετών.

Δεν είναι η πρώτη φορά που το Viagra θορυβεί τους ερευνητές. Σε παλαιότερη έρευνά της η FDA (Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων

ΗΠΑ) είχε και πάλι εντοπίσει περιπτώσεις απώλειας ακοής που σχετί-ζονταν με τα συγκεκριμένα σκευάσματα, εκ των οποίων μόνο στο ένα

τρίτο η πάθηση ήταν προσωρινή.

To Viagra… θα μας κ

ουφάνει

Θηλασμός κ

αι συμπεριφορά

UpDown

FACTS

>�Στις ΗΠΑ ειδικοί συνι-στούν πολύ προσεκτι-κή συνταγογράφηση ενώ η FDA προτρέπει όλους τους χρήστες που διαπίστωσαν προβλήματα ακοής να σταματήσουν τη λήψη και να επισκε-φτούν τον γιατρό τους.

>�Μέχρι τώρα δεν έχει διευκρινιστεί το πώς το viagra επηρεά-ζει την ακοή. Ίσως, τονίζουν οι ειδικοί, οι αλυσιδωτές χημι-κές αντιδράσεις που πυροδοτούν οι δρα-στικές του ουσίες να επιφέρουν βλάβες στο έσω ους.

ΕΙΠΑΝ Maria Quigley

ερευνήτρια Πανεπιστημίου της Οξφόρδης

Το μητρικό γάλα περιέχει μεγάλες πο-σότητες συγκεκριμένου είδους λιπαρού

οξέως, καθώς και αυξητικούς παράγο-ντες και ορμόνες, που είναι σημαντικοί

για την ανάπτυξη του εγκεφάλου και του νευρικού συστήματος.

FACTS

>�Οι μητέρες που θηλά-ζουν τείνουν να είναι μεγαλύτερης ηλικί-ας, πιο μορφωμένες και από υψηλότερο κοινωνικοοικονομικό επίπεδο, που μπορεί να συμβάλει και αυτό στα λιγότερα προβλήματα όσον αφορά στην παιδι-κή συμπεριφορά.

>�Ο θηλασμός αποτελεί ασπίδα προστασίας για το παιδί από λοιμώξεις και μολύνσεις, περιο-ρίζει την πιθανότητα εμ-φάνισης παχυσαρκίας στο μέλλον και μειώνει τον κίνδυνο καρκίνου του μαστού για τη μη-τέρα.


Με τα νέα του χαρακτηρι-στικά εμφανίστηκε στους δημοσιογράφους ο 26χρο-νος Ντάλας Βέινς, ο πρώτος Αμερικανός που υποβλήθη-

κε σε πλήρη μεταμόσχευση προσώπου. Είχε τραυματιστεί τον Νοέμβριο του 2008, όταν το κεφάλι του ακούμπησε σε ένα ηλεκτρικό καλώδιο υψηλής τάσης κατά τη διάρκεια ερ-γασιών σε εκκλησία. Πέρασε 90 μέρες στην εντατική σε καταστολή, ενώ τα εγκαύματα που υπέστη εξάλειψαν όλα τα χαρακτηριστι-κά του προσώπου του και του κόστισαν την όρασή του.Χρειάστηκαν 30 γιατροί του νοσοκομείου Brigham and Women’s της Βοστώνης και 15 ώρες χειρουργείου για να αντικαταστήσουν τη μύτη, τα χείλη, το δέρμα, τους μύες και τα νεύρα του προσώπου του, ενώ δεν ήταν δυ-

νατό να αποκτήσει και πάλι την όρασή του.Παρ’ όλα αυτά, ο Ντάλας είναι ευτυχισμέ-νος και έτοιμος να επιστρέψει στην καθη-μερινότητά του και στην κόρη του Σκάρ-λετ. Πριν χειρουργηθεί δεν μπορούσε να μυρίσει, δυσκολευόταν να αναπνεύσει και είχε υποβληθεί σε 20 εγχειρήσεις. Αν και το πρόσωπό του είναι λίγο στραβό από τη μία πλευρά, τους επόμενους έξι έως εννέα μήνες θα κάνει ασκήσεις, προκειμένου να ανακτηθούν πλήρως οι μύες του προσώπου του.«Το νέο μου πρόσωπο μοιάζει εντελώς φυσι-ολογικό, νιώθω σαν να γεννήθηκα μ’ αυτό», είπε ο Ντάλας στους δημοσιογράφους και συνέχισε: «Κάθε εξέλιξη στην κατάστασή μου είναι εκπληκτική. Αισθάνομαι σαν να τα μαθαίνω όλα από την αρχή, αλλά με έναν πολύ αληθινό τρόπο».

Αριστερόχει-ρες, παρακο-λουθώντας την ταινία

«Σιωπή των αμνών»,

υπέφεραν περισσότερο

από τους δεξιόχειρες, εμφάνισαν

περισσότερα συμπτώματα μετατραυμα-τικού στρες

και η αφήγη-σή τους ήταν με περισσό-τερο άγχος.

Φαίνεται πως τα δύο ημι-σφαίρια του εγκεφάλου έχουν δια-

φορετικούς ρόλους στο

μετατραυμα-τικό στρες και το δεξί, που κυριαρχεί

στους αριστε-ρόχειρες,

εμπλέκεται περισσότερο στον φόβο.

Οι γυναίκες που κοι-μούνται 7 ώρες και οι άνδρες που κοιμού-νται 6-8 έχουν πιο οξυμμένες νοητικές λειτουργίες. Η έλλει-ψη ύπνου αυξάνει τον κίνδυνο εκδηλώσεως νόσων, ενώ ο πολύς ύπνος ταράζει την ισορροπία του οργα-νισμού.

Φρουτοχυμοί μπο-ρεί να ωφελήσουν την καρδιά, καθώς ανακαλύφθηκε ότι προκάλεσαν χαλά-ρωση στα τοιχώματα των αρτηριών. Πιο δραστικά θεωρούνται το σταφύλι, το αρό-νια, το βατόμουρο, τα μαύρα φραγκοστάφυ-λα και το cranberry.

Η συντροφιά σκύλων αποδείχθηκε αγχο-λυτική πριν από μια εξέταση μαγνητικής τομογραφίας. Ερευνα έδειξε ότι έστω και λίγος χρόνος με έναν σκύλο προσφέρει την απαιτούμενη ηρεμία και είναι η πιο κατάλ-ληλη εναλλακτική θεραπεία.

Η έγκαιρη φαρμακευ-τική θεραπεία για τον ιό του AIDS μπορεί να μειώσει εντυπωσιακά την πιθανότητα (96%) μετάδοσής του, σύμ-φωνα με νέα έρευνα. Η αγωγή δεν θερα-πεύει οριστικά, αλλά μειώνει τα επίπεδα του ιού στο αίμα σε μη ανιχνεύσιμα επίπεδα.

Κολλάει η παχυσαρκία; Μελετητές πρόσφεραν καραμέλες σε ανθρώ-πους που κοιτούσαν τρεις διαφορετικές φωτο-γραφίες (ενός παχύσαρκου, ενός με φυσιολο-γικό βάρος και μια λάμπα) και διαπίστωσαν ότι όσοι κοιτούσαν τη φωτογραφία του παχύσαρκου πήραν περισσότερες καραμέλες. Σε παρόμοια έρευνα με μπισκότα ανακάλυψαν ότι άνθρωποι κατανάλωναν διπλάσιες ποσότητες τροφίμων μετά τη θέα φωτογραφίας υπέρβαρου ανθρώ-που, ενώ έρευνα του Harvard σημείωνε ότι όσοι έχουν παχύσαρκους φίλους τείνουν να είναι και οι ίδιοι παχύσαρκοι. Γιατί αρκετοί άνθρωποι βλέποντας κάποιον που καταναλώνει μεγάλες ποσότητες φαγητού οδηγούνται στην επιθυ-μία μεγαλύτερης κατανάλωσης τροφών; Όπως σημειώνουν οι ειδικοί, όταν βλέπουμε κάποιον υπέρβαρο, αποδεσμευόμαστε από τον στόχο που είναι η καλή υγεία.

Κνησμός,όπως πόνος Μελέτη έδειξε ότι τα χημικά σήματα που μας κάνουν να… ξυνόμαστε είναι τα ίδια με εκείνα του πόνου και αυτό πρακτικά σημαίνει ότι παυσί-πονα φάρμακα θα μπορούσαν να αποτελέσουν θεραπεία για το ταλαιπωρημένο από τον κνησμό δέρμα. Οι ερευνητές τονίζουν ότι ορισμένοι τύποι κνησμού αποκρίνονται στα αντιισταμινικά φάρμακα, ωστόσο στις περιπτώσεις που οφείλε-ται σε χρόνιες παθήσεις, όπως η νεφρική και η ηπατική ανεπάρκεια, ο διαβήτης και ο καρκίνος, δεν υπάρχει απόκριση στα φάρμακα αυτά. Ακό-μη και ο αλλεργικός κνησμός έχει μερική μόνο απόκριση στα αντιισταμινικά.

Φύσημα μύτης, σεξ και καφές ένοχα για εγκεφαλικό Λίστα που συνέταξαν Ολλανδοί ερευνητές με τους πιο επικίνδυνους παράγοντες για την πρό-κληση εγκεφαλικού δείχνει ένοχες μερικές από τις πιο αθώες καθημερινές συνήθειες. Πρώτο στη λίστα η κατανάλωση καφέ, που θεωρήθηκε ότι συμβάλλει στο 10,6% των εγκεφαλικών αι-μορραγιών, που προκαλούνται από το σπάσι-μο ενός ενδοκρανιακού ανευρύσματος. Ακολούθησε η έντονη σωματική άσκηση με 7,95% και το φύσημα της μύτης με 5,4%. Επικίνδυ-νο αποδείχθηκε και το σεξ με 4,3%, η πίεση κατά τη διάρ-κεια της κένωσης (3,6%) και η κατανάλωση αναψυκτικών τύπου κόλα (3,5%). Καθορι-στικής σημασίας, τέλος, είναι και ορισμένα έντονα συναισθή-ματα, όπως το σοκάρισμα από μια είδηση ή θέαμα (2,7%) και ο υπερβολικός θυμός (1,3%).

FACTS

> Η επέμβαση της μεταμόσχευσης χρηματοδοτή-θηκε από τον στρατό των ΗΠΑ, που ελπίζει ότι το αποτέλεσμα της εγχείρησης θα συμβάλει στη θεραπεία πολλών στρατιωτών, που έχουν υποστεί σοβαρά τραύματα στο πρόσωπο.

ΕΙΠΑΝ

Ντάλας ΒέινςΣυνειδητοποίησα ότι ανέκτησα την όσφρησή μου, όταν μια νοσοκόμα έφερε ένα λουλούδι στο δωμάτιο του νοσο-κομείου. Η μυρωδιά της ζωής, η μυρωδιά ενός φυτού και το να ξέρω ότι θα μπορώ να το μυρίσω ξανά, ήταν κάτι υπέροχο για μένα.

Απέκτησε νέο πρόσωπο

14•in•vitro

ΕxperienceΜΑΪΟΣ 2011

Εμπιστευτικά

Έχω γίνει καλύτε-ρος πα-τέρας. Ο αγώνας που γί-νεται με τα παιδιά και η αγάπη που έχουν για τη ζωή, «πέρα-σε» μέσα μου. Χαί-ρομαι, πια, τη ζωή και την κάθε στιγμή της.

Τον ΣεπΤέμβριο Του 2008 τοποθετήθηκα ως αναπληρωτής εκπαιδευτικός στο σχολείο της «Φλόγας». Βρέθηκα σε ένα άρτια εξοπλι-σμένο σχολείο, που δεν ήξερα καν ότι υπάρχει. Οι καθηγητές είναι από το πρωί μέχρι το βράδυ με τα παιδιά και τα διδάσκουν τις ώρες που δεν είναι στο νοσοκομείο, ενώ στον ξενώνα μένουν οι οικογένειες των παιδιών που είναι από την επαρχία.

Για δύο ολόκληρα χρόνια έμεινα στη «Φλό-γα», αλλά και τώρα που έχω αποχωρήσει τη «ζω» ακόμα… Εκτός από τις επαφές που έχω με πολλά παιδιά του Συλλόγου, έχω αναλάβει και εθελοντικά την ποδοσφαιρική ομάδα του. Και αυτό γιατί ήθελα να προσφέρω περισσότερα. Η ποδοσφαιρική ομάδα δημιουργήθηκε από τους γονείς των παιδιών πριν από επτά χρόνια, για να περάσει ένα και μόνο μήνυμα: ότι η ασθέ-νεια δεν θα μπορέσει να νικήσει την αγάπη για τη ζωή. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, τα παιδιά (είτε πάσχοντα είτε παιδιά που έχουν ξεπεράσει την ασθένεια) συμμετέχουν και απασχολούνται δη-μιουργικά για λίγα λεπτά, εφόσον το επιτρέπουν οι γιατροί φυσικά. Μάλιστα, έχουμε παίξει πολ-λά φιλικά παιχνίδια με παλαίμαχους ποδοσφαι-ριστές σημαντικών ομάδων, με δημοσιογράφους και γενικότερα με ανθρώπους που μας έχουν αγκαλιάσει.

όΤαν έρχονΤαι οι οικοΓένειεΣ που τους έχει έρθει ο «κεραυνός» του καρκίνου στα παι-διά τους, προσπαθούμε όσο μπορούμε να τους στηρίζουμε και να τους παρηγορούμε. Ο ένας στον άλλον δίνει κουράγιο και αυτό γιατί στη «Φλόγα» λειτουργούμε ως σύνολο, ως ομάδα. Γίνεται μια συνολική δουλειά μιας ομάδας με έναν στόχο: την αγάπη για ζωή.

Τα παιδιά είναι πάνΤα πρόθυμα και συ-νεργάσιμα. Αυτή είναι η διαφορά και με τους μαθητές άλλων σχολείων. Εδώ, έχουν ωριμάσει από το πρόβλημα που αντιμετωπίζουν και πα-ράλληλα διαπιστώνουν ότι οι καθηγητές κάνουν ένα λειτούργημα, μια πραγματική προσφορά, σε αντίθεση με όλους τους άλλους εκπαιδευτικούς, που οι περισσότεροι απλά κάνουν τη δουλειά τους και αποχωρούν.

έχω Γίνει καλύΤεροΣ ωΣ άνθρωποΣ, βιώνο-ντας αυτήν την εμπειρία. Κι αυτό, γιατί προσπα-θώ να μπω στη θέση τους, κι έτσι βλέπεις τη ζωή με άλλα μάτια. Έχω αναθεωρήσει πολλά πράγ-ματα στη ζωή μου και έχω αλλάξει τις καθημε-ρινές προτεραιότητές μου για τη ζωή. Γι’ αυτό, άλλωστε, αισθάνομαι πως σε σχέση με αυτά που έχω αποκομίσει από αυτήν τη εμπειρία δεν έχω δώσει τίποτα.

είναι πολύ ψυχοφθόρο όταν κάποιο παιδί χάνει τη μάχη για τη ζωή… Και αυτό γιατί κάθε παιδί είναι ξεχωριστό και δένεσαι ουσιαστικά μαζί του. Είναι μέσα στην ψυχή σου, δεν είσαι μόνο ο δάσκαλός τους, αλλά και η παρέα τους. Το πρωί τους κάνεις μαθήματα και το βράδυ συντροφιά.

η «φλόΓα» έχει ως βασικό της στόχο την ίαση των παιδιών με την παράλληλη καλυτέρευση της ποιότητας της ζωής τους.

ΜιχΑλης ΠΑτςουρΑς

«Αισθάνομαι τυχερός που έζησα στη "Φλόγα"»Ο Μιχάλης Πατσούρας, εκπαιδευτικός και εθελοντής στον Σύλλογο Γονιών Παιδιών με Νεοπλασματική Ασθένεια «Φλόγα», μας μιλά για την ξεχωριστή εμπειρία που έζησε κατά τη διάρκεια της παραμονής του στον Σύλλογο και πόσο αυτά τα δύο χρόνια που έζησε εκεί άλλαξαν τη ζωή του.

ΗRoche, µέσω της σύµπραξης των κλάδων φαρµάκων και διαγνωστικών, ήταν από τις πρώτες εταιρείες που επέν-δυσαν σε τεχνολογίες µορια-

κής βιολογίας. Χάρη στην εκτενή εµπειρία που προσφέρει αυτή η επένδυση, βρίσκεται στη µοναδική θέση να προωθεί την ανάπτυξη της Εξατοµικευµένης Θεραπείας. Δέσµευσή της εί-ναι να αξιοποιεί την εµπειρία που έχει αποκοµί-σει στον τοµέα της µοριακής βιολογίας και από τους δύο κλάδους, ώστε να γνωρίσει καλύτερα τις ασθένειες και να εντοπίσει διαφορές µετα-ξύ των ασθενών.Με το βλέµµα στραµµένο στο µέλλον, η Roche είναι βέβαιη ότι µόνο µε καινοτοµίες µπορεί να διατηρηθεί µακροπρόθεσµα η ποι-ότητα στη φροντίδα υγείας. Ακριβώς γι’ αυτό, οι καινοτοµίες αποτελούν τον πυρήνα της στρατηγικής της και το κλειδί για ασφαλέστε-ρα, πιο οικονοµικά σε σχέση µε την αποτε-λεσµατικότητα και φιλικότερα στη χρήση φάρµακα.Υπάρχει τεράστια δυναµική και εξαιρετικές ευκαιρίες στο πεδίο της ανάπτυξης της Εξα-τοµικευµένης Θεραπείας. Οι στοχευµένες θεραπείες και οι διαγνωστικές δοκιµασίες που βελτιώνουν τη διαδικασία λήψης µιας ιατρικής απόφασης, παρέχουν κλινικά οφέλη στους ασθενείς και εξοικονόµηση πόρων στο σύστη-µα υγείας.

Διαφοροποιήσεις στα γονίδιά μαςΟι άνθρωποι διαφέρουν. Ποτέ δύο άνθρωποι δεν είναι γενετικά πανοµοιότυποι. Οι παράγο-ντες που τους διαφοροποιούν είναι: η κληρονο-µική µεταβλητότητα (γενετικές µεταλλάξεις), η ιστοειδική µεταβλητότητα (σωµατικές µεταλλά-ξεις). Η γενετική, επιγενετική και πρωτεωµική µεταβλητότητα µπορεί να χρησιµοποιηθούν για να εξηγηθούν η ετερογένεια των ασθενειών και οι διατοµικές διαφορές στην ανταπόκριση της θεραπείαςΟι άνθρωποι αντιδρούν διαφορετικά σε συγκε-κριµένες θεραπείες, λόγω της µεταβλητότητας των γονιδίων τους. Πολλές ασθένειες αναπτύσ-σονται σε γενετικώς διακριτούς υποτύπους που ποικίλλουν ως προς την κλινική τους πορεία και την πρόγνωση. Έτσι, δύο ασθενείς που φαινοµενικά πάσχουν από την ίδια ασθένεια και υποβάλλονται στην ίδια φαρµακευτική

οι οποίες προσδιορίζονται από βιοδείκτες.

Οι βιοδείκτεςΟι γενετικές πληροφορίες που εµπεριέχονται στα γονίδια και γενικότερα στους βιοδείκτες του κάθε ασθενούς αποτελούν αντίστοιχα τον οδηγό προς την κατεύθυνση της ανάπτυξης της Εξατοµικευµένης Θεραπείας. Οι βιοδείκτες παίζουν σηµαντικό ρόλο στην Εξατοµικευµένη Θεραπεία και µπορούν να χρησιµοποιηθούν για:

> την εκτίµηση κινδύνου, επιτρέποντας τον προσδιορισµό του κινδύνου που διατρέχει ένα άτοµο να εµφανίσει µια συγκεκριµένη ασθένεια,

>την πρόγνωση, παρέχοντας στοιχεία για την πιθανή πορεία µιας ασθένειας,

> τη διαστρωµάτωση των ασθενών, ώστε να διακρίνουµε τους ασθενείς σε οµάδες που διαθέτουν κοινά βιολογικά χαρακτηριστικά και ανάλογη ανταπόκριση στο φάρµακο,

> την παρακολούθηση της θεραπείας, για την εποπτεία της πορείας της ασθένειας και της ανταπόκρισης του ασθενούς στην αγωγή παρέχοντας ενδείξεις για την αποτελεσµα-τικότητα του φαρµάκου ή την υποτροπή της ασθένειας.

Προσαρµόζοντας τη θεραπεία στις ανάγκες του ασθενούς - Με το βλέµµα στραµµένο στο µέλλον

αγωγή, είναι δυνατόν να αντιδρούν µε εντελώς διαφορετικό τρόπο. Ο ένας ενδέχεται να ωφε-λείται πλήρως από την αγωγή, ενώ ο άλλος να εκδηλώνει ανεπιθύµητες ενέργειες ή να µην απολαµβάνει κανένα κλινικό όφελος. Το κατά πόσον ορισµένες θεραπείες είναι αποτελεσµα-τικές εξαρτάται σε πολλές περιπτώσεις από συγκεκριµένες γονιδιακές διαφοροποιήσεις στους ασθενείς.

Εξατομικευμένη ΘεραπείαΓια τη Roche, Εξατοµικευµένη Θεραπεία ση-µαίνει «προσαρµογή της θεραπείας στους ασθενείς» για την επίτευξη καλύτερων κλινικών αποτελεσµάτων. Σηµαίνει ολοένα µεγαλύτερη δυνατότητα προσαρµογής της θεραπείας σε συγκεκριµένες υποοµάδες ασθενών βάσει των γνώσεών της σχετικά µε τη βιολογία των ασθενειών, τους µηχα-νισµούς δράσης των φαρµάκων της και τις βιολογικές διαφορές µεταξύ των ασθενών. Η Εξατοµικευµένη Θεραπεία βασίζεται στη χρήση µοριακών τεχνικών και διαγνωστικών δοκιµασιών για τη βελτίωση στοχευµένων θεραπειών και τη διαχείριση µιας ασθένειας. Στο µέλλον προοδευτικά, οι θεραπείες θα στοχεύουν σε επιλεγµένες οµάδες ασθενών,

IN•VITRO•15ΜΑΪΟΣ 2011

RocheΠρωτοπόρος στην Εξατοµικευµένη Θεραπεία

Όπως οι άνθρωποι είναι διαφορετικοί µεταξύ τους, έτσι είναι και οι ασθένειες. Γι' αυτό η ίδια η αγωγή δεν ταιριάζει πάντα σε όλους

Τομείς εφαρμογών στοχευμένων θεραπειώνΗ ιατρική καθίσταται ολοένα και περισσότερο εξατοµικευµένη. Σκοπός της Roche είναι να διαθέσει στους λειτουργούς υγείας ισχυρότερα διαγνωστικά εργαλεία και στοχευµένες θερα-πευτικές αγωγές, µε βάση τη νέα επιστηµονική γνώση, η οποία σχετίζεται µε τη διερεύνηση των ασθενειών σε µοριακό επίπεδο.Η Roche, κατά τα τελευταία χρόνια, ανοίγει τον δρόµο της εξατοµικευµένης θεραπείας παρου-σιάζοντας ποικίλα παραδείγµατα συνύφανσης της διαγνωστικής και της φαρµακευτικής τεχνο-γνωσίας στους παρακάτω τοµείς: Ογκολογία: καρκίνος µαστού και στοµάχου, µελάνωµα, µη µικροκυτταρικός καρκίνος του πνεύµονα (NSCLC).Ιολογία: HIV, ηπατίτιδα Β (HBV), ηπατίτιδα C (HCV), ιός ανθρώπινου θηλώµατος (HPV).Φλεγμονώδεις Νόσοι: ρευµατοειδής αρθρί-τιδα.Μεταβολικές Νόσοι: διαβήτης, οστεοπό-ρωση.

16•in•vitro ΜΑΪΟΣ 2011

Πολιτική υγείαςΓράφει ο Νίκος ΣταυρουλλάκιςΣυγχωνεύσεις νοσοκομείων

Οι «κύκλοι»Σύμφωνα με την πρόταση της Επιτροπής, που συγκροτήθηκε ειδικά για το θέμα των συγχωνεύ-σεων, με επικεφαλής τον καθηγητή Λυκούργο Λι-αρόπουλο, οι εννέα «κύκλοι» των νοσοκομείων της Αττικής διαμορφώνονται ως εξής:1. Ευαγγελισμός, Πολυκλινική, Έλενα Βενιζέλου, Οφθαλμιατρείο.2. Λαϊκό, Αιγινήτειο, Αρεταίειο, Αλεξάνδρα, Ευγενίδειο, Ιπποκράτειο, ΝΙΜΤΣ.3. Αγ. Σάββας, Ελπίς, Σπηλιοπούλειο (καθίσταται μονά-δα ανακουφιστικής φροντίδας καρκινοπαθών).4. ΚΑΤ, Αμαλία Φλέμινγκ, Σισμανόγλειο.

5. Αγία Σοφία, Αγλαΐα Κυριακού, Παίδων Πεντέλης.6. Γεώργιος Γεννηματάς, Ερρίκος Ντυνάν, Ερυθρός

Σταυρός, Σωτηρία.7. Αγία Όλγα, Πατησίων, Άγιοι Ανάργυροι,

Παμμακάριστος.8. Κρατικό Νίκαιας, Ασκληπιείο Βού-

Για καλύτερη περίθαλψη

Με βασικό στόχο την «ευελιξία» του συστήματος των παρεχόμενων ιατρικών υπηρεσιών στην ευρεία περιοχή της πρωτεύουσας, η ηγε-σία του υπουργείου Υγείας έχει

εισηγηθεί, ήδη από τις αρχές του χρόνου, την ενο-ποίηση του δικτύου των νοσοκομείων της Αττικής. Το σχετικό πρόγραμμα «συγχώνευσης των νοσοκομει-

ακών μονάδων», όπως παρουσιάστηκε πρόσφατα, περιλαμβάνει εννέα «κύκλους», στους οποίους θα ενταχθούν όλα τα νοσοκομεία. Ταυτόχρονα περιλαμ-βάνει την κατάργηση δύο μονάδων, του 1ου Θερα-πευτηρίου του ΙΚΑ και του «Δρομοκαΐτειου».Όπως αναφέρεται στην πρόταση του υπουργείου, που παρουσιάστηκε σε ανοιχτή διαβούλευση των αρμοδίων φορέων, υπό την προεδρία του υπουργού

Υγείας Α. Λοβέρδου, όλα τα νοσοκομεία της Αττικής θα ενταχθούν στους εννέα «κύκλους», που θα διαθέτουν κοινές διοικήσεις και υπηρεσίες. Πα-ράλληλα, το νέο σύστημα θα «απελευθερώσει» τις μετακινήσεις προσωπικού από μονάδα σε μονάδα, ώστε να επιτευχθεί αναβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών, σε ζητήματα ταχύτητας και ποιότητας περίθαλψης.

λας, Μεταξά, Τζάνειο, Ωνάσειο.9. Αττικόν, Αγία Βαρβάρα, Θριάσιο.

Κατά την παρουσίαση της πρότασης, ο υπουρ-γός Υγείας ανακοίνωσε ότι η διαβούλευση για

τις συγχωνεύσεις θα διαρκέσει έως την τελευταία εβδομάδα του Ιουνίου και τον Ιούλιο θα εκδοθούν οι

πρώτες υπουργικές αποφάσεις. Ο εισηγητής κ. Λιαρό-πουλος πρότεινε να υπάρξουν κοινή ιατρική, νοσηλευτι-

κή και διοικητική υπηρεσία, ώστε να μπορέσει το προσω-πικό να μετακινείται από μονάδα σε μονάδα ανάλογα με τις ανάγκες. Πάντως, ο κ. Λοβέρδος έχει αφήσει να εννο-ηθεί ότι οι τελικές αποφάσεις (σε θέματα μετακινήσεων προσωπικού) θα αφορούν κυρίως συγχωνεύσεις κλινικών

μέσα στα νοσοκομεία, καθώς, από τα στοιχεία που συνέ-λεξαν οι εμπειρογνώμονες του υπουργείου, προέκυψε ότι

υπάρχουν πολλές κλινικές με χαμηλή στελέχωση και κάλυψη, οι οποίες θα μπορούσαν να λειτουρ-

γούν ως ενιαίο τμήμα του νοσοκομείου που ανήκουν.

Το καλοκαίρι οι πρώτες αλλαγέςΣύμφωνα με τον «οδικό χάρτη» του υπουργείου

Υγείας, τέλη Ιουνίου με αρχές Ιουλίου θα ξεκινήσουν οι πρώτες συγχωνεύσεις. Στις προθέσεις του υπουργείου είναι μέχρι τότε να έχει ολοκληρωθεί ο διάλογος μεταξύ των αρ-μόδιων φορέων, αν και, ήδη, υπάρχουν σοβαρές αντιδρά-σεις, κυρίως εκ μέρους των νοσοκομειακών γιατρών. Επίσης, ο «οδικός χάρτης» προέβλεπε ότι μέχρι τέλη Μαρτίου θα έπρεπε να έχει ολοκληρωθεί το ψηφιοποιημένο σύστημα μηχανογράφησης σε νοσοκομεία και στις αποθήκες φαρμά-κων και υλικών, προκειμένου να υπάρχει σαφής εικόνα της κατάστασης.Και ποια είναι αυτή η κατάσταση; Ο ίδιος ο υπουργός

Υγείας έχει παραδεχθεί ότι η Ελλάδα είναι «τρίτος κόσμος» και μάλιστα «καραμπινάτος» ως προς τα ζητήματα που επικρατούν στον χώρο της Υγείας. Και επειδή και ο τομέας αυτός πλήττεται από την οικονομική κρίση και υπόκειται στους αυστηρούς

ελέγχους της τρόικας, ο κ. Λοβέρδος επεσήμανε: «Έπρεπε να έρθει το ΔΝΤ για να μας πει τι πρέπει να γίνει;».Η ηγεσία του υπουργείου είναι, πλέον, πεπεισμένη ότι η διαφθορά στον χώρο της Υγείας είναι παράγωγο της δι-οικητικής ακαταστασίας και της κακοδιοίκησης, ενώ ο κ. Λοβέρδος έχει τονίσει ότι με τις αλλαγές που προωθού-νται, μέσα στο 2011 θα εξοικονομηθούν περίπου 1,4 δισ. ευρώ.

18•in•vitro

Με ενδιαφέρειΜΑΪΟΣ 2011

Γράφει η Βασιλική ΜανιάτηΕμβόλιο ασπίδα στον ιό ΗPV

Συνεργάστηκε η κα Βάνα Παπαευαγγέλου Παιδίατρος – Λοιμωξιολόγος, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Αθηνών

Η πρόληψη του καρκίνου τραχήλου της μή-τρας συμπληρώνεται και ενισχύεται σημα-ντικά με τον εμβολιασμό. Ο εμβολιασμός προλαμβάνει σε ποσοστό μεγαλύτερο του 70% την πιθανότητα λοίμωξης με τους συχνότερους ογκογόνους τύπους του HPV, που μπορεί να προκαλέσουν καρκίνο. Ση-μαντικό είναι να τονίσουμε επίσης ότι δεν έχουμε σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες μετά τον εμβολιασμό, παρά μόνο ήπια συ-μπτώματα, όπως πόνο στο σημείο της ένε-σης, μυαλγία και αίσθημα κόπωσης. Στην Ελλάδα κυκλοφορούν δύο HPV εμβό-λια, το Cervarix και το Gardasil. Το Cervarix προστατεύει από τους πέντε συχνότερους ογκογόνους τύπους του HPV (16, 18, 31, 33 και 45), οι οποίοι ευθύνονται συνολικά

για περισσότερο από το 80% των περιστα-τικών καρκίνου τραχήλου της μήτρας. Το Gardasil προστατεύει από τους ογκογό-νους τύπους του HPV (16, 18 και 31) και από τους HPV 6 και 11, οι οποίοι όμως σχετίζονται με τα γεννητικά κονδυλώματα και όχι με τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας. Ο εμβολιασμός, ο οποίος έχει ενταχθεί στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών, συστή-νεται σε κορίτσια 12-26 ετών και χορηγεί-ται δωρεάν από τα ασφαλιστικά ταμεία. Παρότι η συνολική επίπτωση που θα έχει ο εμβολιασμός στη μείωση νέων κρουσμάτων καρκίνου στον τράχηλο της μήτρας και στην επιδημιολογία της νόσου θα χρειαστεί χρό-νια για να φανεί, τα στοιχεία που υπάρχουν

Μια γυναικεία υπόθεση

Ηπρόληψη του καρκίνου στον τράχηλο της μήτρας, που μέχρι πρόσφατα βασιζόταν στην έγκαιρη δι-άγνωση με το τεστ Παπανικολάου, ενισχύεται με τον εμβολιασμό, ο οποίος καταπολεμά την αιτία της νόσου.

Αυτή η μορφή καρκίνου προκαλείται από τον ιό HPV. Ο ιός αυτός είναι πολύ διαδεδομένος, μιας και μεταδίδεται μέσω της σεξουα-

λικής επαφής, ακόμη και αν δεν είναι ολοκληρωμένη. Έως και το 80% των γυναικών θα προσβληθεί από τον ιό HPV κάποια στιγμή

στη ζωή του, ενώ το υψηλότερο ποσοστό μόλυνσης με τον HPV διαπιστώνεται στις ηλικίες 18-24 ετών. Φυσικά δεν οδηγούν όλες οι λοιμώξεις σε καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, καθώς

το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού αντιμετωπίζει τις περισσότερες από αυτές. Κάποιες, όμως, ενδέχεται να προκαλέ-

σουν καρκίνο. Αυτήν την πιθανότητα έρχεται να απομακρύνει ο εμβολιασμός και το τεστ Παπανικολάου.

Η σημασία των προληπτικών εξετάσεωνΟ τακτικός έλεγχος με το τεστ Παπανικολάου επιτρέπει τον εντοπισμό αλλοιώσεων ή προκαρκινικών βλαβών στον τρά-

χηλο, όπως λέγονται, με αποτέλεσμα την έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου τραχήλου. Αναμφίβολα η εξέταση αυτή έχει συνεισφέρει τα μέγιστα ανιχνεύοντας τις προκαρ-

κινικές αλλοιώσεις και επιτρέποντας, έτσι, την έγκαιρη θεραπεία τους, μειώνοντας σημαντικά τη θνητότητα από

τη νόσο. Ωστόσο, το τεστ Παπανικολάου δεν ανιχνεύει πά-ντα τις τραχηλικές δυσπλασίες. Δυστυχώς πολύς κόσμος

αγνοεί το γεγονός ότι το λεγόμενο αδενοκαρκίνωμα, η πιο επιθετική μορφή καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, η

οποία είναι πιο συχνή στις νεαρές γυναίκες, είναι δύσκολο να ανιχνευθεί με το τεστ Παπανικολάου. Επίσης δεν υπάρχει αμφι-βολία ότι οι ψυχολογικές επιπτώσεις της ίδιας της διαδικασίας λήψης του δείγματος για το τεστ Παπανικολάου, της αναμονής των αποτελεσμάτων, της ενδεχόμενης επανεξέτασης και τελι-κώς της ίδιας της διάγνωσης είναι πολλαπλές και ιδιαίτερα σημα-ντικές για πολλές γυναίκες.

Το εμβόλιο πρέπει να

γίνεται σε νε-αρή ηλικία,

καθώς τότε ο οργανισμός δημιουργεί τα περισσό-τερα αντι-

σώματα κατά του ιού HPV.

Επίσης, το ανοσοποιητι-κό σύστημα

ευαισθη-τοποιείται και ενερ-γοποιείται

κατάλληλα, προτού έρθει σε επαφή με

τον ιό.

Το εμβόλιογια την υψηλή αποτελεσματικότητα των εμ-βολίων είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικά. Μελέτες έχουν δείξει ότι συνδυάζοντας τον εμβολιασμό με το τεστ Παπανικολά-

ου, η πιθανότητα ανάπτυξης καρκί-νου του τραχήλου της μήτρας ανα-μένεται να μει-ωθεί κατά 94%. Με άλλα λόγια, ο καρκίνος του

τραχήλου της μήτρας μπορεί σχεδόν να εξαλειφθεί. Σύμφωνα με τους ειδικούς, το μήνυμα αυτό είναι εξαιρετικά ελπιδοφόρο και είναι στο χέρι μας να το μετατρέψουμε σε πραγματικότητα.

Ο εμβολιασμός προλαμβάνει στο 70% την πιθανότητα λοί-μωξης με τους συχνότερους ογκογόνους τύπους του HPV

Οι γιατροί προσπαθούν να σταµατή-σουν τη βλά-βη εκεί που

είναι ή και να τη βελτιώ-

σουν λίγο. Η ωχρά κηλίδα είναι νευρι-κός ιστός, απόλυτα

εξειδικευµέ-νος, και κάθε

βλάβη των νευρώνων

του δεν επι-διορθώνεται.

Συµπτώµατα και εξετάσειςΤΑ ΠΡΏΤΑ ΣΥΜΠΤΏΜΑΤΑ που εµφανίζονται είναι αφενός µία παραµόρφωση των γραµµών των αντικειµένων, που έχει ως αποτέλεσµα να µη βλέπει κανείς, για παράδειγµα, ευθείες τις γραµµές που οριοθετούν το σχήµα µίας πόρτας, αφετέρου µία θολερότητα της οπτι-κής εικόνας. Στη συνέχεια, όταν προχωρήσει το πρόβληµα, αρχίζει να δηµιουργείται στο κέντρο του οπτικού µας πεδίου ένα σκοτεί-νιασµα, που δεν µας επιτρέπει να βλέπουµε κεντρικά. Αντίθετα, δεν δηµιουργείται κανένα πρόβληµα µε την περιφερειακή µας όραση.Η αρχική διάγνωση του προβλήµατος γίνε-ται µε τη βυθοσκόπηση, µία εξέταση που ελέγχει την κατάσταση του βυθού του µα-τιού και γίνεται από τους οφθαλµίατρους. Υπάρχει µία ακόµη, πολύ απλή εξέταση, την οποία µπορεί να κάνει ο ίδιος ο ασθενής για να δει εάν έχει πρόβληµα. Πρόκειται για το τεστ Αmsler: Ο ασθενής, βλέποντας έναν πί-νακα µε πολύ µικρά τετραγωνάκια, που στο κέντρο του έχει µία µικρή κουκίδα, καλείται να παρατηρήσει εάν βλέπει τις γραµµές αυ-τές ευθείες ή όχι. Υπάρχουν και άλλες εξε-τάσεις, όπως είναι η φλουοροαγγειογραφία και το OCΤ (Οπτική Τοµογραφία Συνοχής) που δείχνουν το στάδιο της πάθησης.Είναι σηµαντικό να γίνει όσο το δυνατόν πιο έγκαιρα η διάγνωση της νόσου, ώστε ο ασθε-νής να έχει χάσει όσο το δυνατό λιγότερα «δέ-κατα» από τα 10/10 που είναι η άριστη οπτική οξύτητα. Κάθε µάτι πρέπει να εξετάζεται χωριστά, ώστε το µάτι που δεν έχει προσβλη-θεί ακόµη από την πάθηση να εξισορροπεί τη µειωµένη οπτική ικανότητα του άλλου µατιού.

Κι άλλες παθήσειςΗ ΗΛΙΚΙΑΚΉ ΕΚΦΎΛΙΣΗ δεν είναι η µόνη, δυστυχώς, πάθηση της ωχράς κηλίδας. Πολ-λές παθολογικές καταστάσεις δηµιουργούν επιβάρυνση της λειτουργίας της ή και κατα-στροφή της, µε κυριότερη τον διαβήτη, που ευθύνεται για αιµορραγίες µέσα στο µάτι.Μία καταστροφική για την όραση κατάστα-ση είναι το λεγόµενο διαβητικό οίδηµα της ωχράς, όπου το υγρό που συγκεντρώνεται εκεί, ρίχνει κατακόρυφα την όραση. Χωρίς «αιτιολογική» αντιµετώπιση, είναι µακροπρό-θεσµα άσκοπο να προσπαθεί ο γιατρός να κάνει αγωγή στις αλλοιώσεις του µατιού. Έτσι ο διαβήτης και η ρύθµισή του έχει προτεραιό-τητα. Για τις παθήσεις του µα-τιού, κύριο «όπλο» αποτελεί το θερµικό λέιζερ. Όµως, για το διαβητικό οίδηµα της ωχράς ένα από τα φάρµακα που χρησιµοποιείται στην υγρή ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς, σε ενδοφθάλµιες εγ-χύσεις, η ρανιµιζουµάµπη, πήρε τελευταία την έγκριση χρήσης, µε πολύ αξιοσηµείωτα αποτελέσµατα στη βελτίωση της κεντρικής όρασης.

Ηηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας αποτελεί τη συχνό-τερη οπτική αναπηρία, ειδικά στους ανθρώπους µεγαλύτε-ρων ηλικιών. Μιλάµε για την

«ηλικιακή» εκφύλιση της ωχράς κηλίδας, από την οποία υπολογίζεται ότι πάσχουν περίπου 500.000 Έλληνες.Η ωχρά κηλίδα δεν είναι πάθηση, όπως λανθα-σµένα πιστεύει ο κόσµος, που λέει «έχω ωχρά». Όλοι έχουµε ωχρά κηλίδα. Είναι ανατοµική µο-νάδα του µατιού, βρίσκεται στο κέντρο του αµ-φιβληστροειδούς χιτώνα, του νευρικού χιτώνα του µατιού (µπορείτε να τον παροµοιάσετε µε το φιλµ της φωτογραφικής µηχανής) και πάνω της συγκεντρώνονται οι ακτίνες του φωτός, εξασφαλίζοντας την πιο ευκρινή δυνατή όραση. Το πρόβληµα είναι ότι µε την πάροδο του χρό-νου αυτή η πολύ σηµαντική ανατοµική µονάδα µπορεί να αρχίσει να υφίσταται προοδευτικά βλάβες, να «εκφυλίζεται».

Η εκφύλιση της ωχράς κηλίδας συνήθως αρ-χίζει µετά το εξηκοστό έτος της ηλικίας, αλλά όσο περνούν τα χρόνια το ποσοστό των ασθε-νών αυξάνεται – στην ηλικία των 75-80 ετών αφορά έναν στους τέσσερις.Υπάρχουν δύο τύποι ηλικιακής εκφύλισης της ωχράς κηλίδας. Η ηλικιακή εκφύλιση «ξηρού τύπου» εξελίσσεται πολύ αργά και αφορά στο 80% και πλέον των περιπτώσεων. Μπορεί να χαρακτηριστεί σαν προστάδιο του δεύτερου τύπου που είναι η «υγρή» ή «εξιδρωµατι-κή» µορφή, που έχει πολύ πιο θορυβώδη και έντονα συµπτώµατα. Η αντιµετώπισή της είναι δυσκολότερη, αλλά ευτυχώς αφορά πολύ λιγότερο κόσµο. Στην υγρή µορφή αυτό που συµβαίνει είναι ότι αναπτύσσονται κάτω από τον αµφιβληστροειδή χιτώνα παθολογικά αγγεία, τα οποία σπάνε εύκολα, δηµιουργούν αιµορραγίες και εξιδρώµατα µε αποτέλεσµα τη σταδιακή καταστροφή της αρχιτεκτονικής της ωχράς κηλίδας.

Η συχνότερη αιτία τύφλωσης

Περισσότερες πληροφορίες για την ωχρά κηλίδα στη σελίδα 45

Γράφει ο Εμμανουήλ Σιγιολτζάκης Εκφύλιση ωχράς κηλίδας


Συνεργάστηκε ο Δρ Τάσος Χ. Κουρής Συντονιστής Διευθυντής Οφθαλµολογικής ΚλινικήςΓενικού Νοσοκοµείου Αθήνας «Γ. Γεννηµατάς»

Αίτια - πρόληψηΠαρόλο που τα αίτια δεν είναι ξεκάθαρα, υπάρ-χουν ορισµένοι προδιαθεσικοί παράγοντες, που θεωρούνται υπεύθυνοι για την εµφάνισή της, όπως είναι η υπέρταση, ο διαβήτης, το κά-πνισµα, η κακή διατροφή, η παχυσαρκία, η µη προστασία των µατιών από την έντονη ηλιακή ακτινοβολία, ενώ είναι πιθανό να υπάρχει και γενετική εγγραφή. Eπίσης, µε τα χρόνια συγκε-ντρώνονται παράγοντες οξειδωτικών διασπά-σεων, οξειδωτικού στρες στην ωχρά κηλίδα, που δηµιουργούν ανάλογα προβλήµατα.

Μολονότι σε κάποιες περιπτώσεις είναι πιθανό να υπάρχει οικογενής επιβάρυνση, µία διατρο-φή πλούσια σε βιταµίνες και σε αντιοξειδωτι-κές ενώσεις βοηθάει στην πρόληψη εµφάνισης ή της εξέλιξης της ηλικιακής εκφύλισης ωχράς κηλίδας ξηράς µορφής. Εξίσου σηµαντικό είναι το να προλάβει κανείς έγκαιρα την εξέλιξη µιας ηλικιακής εκφύλισης ξηράς µορφής σε υγρή µορφή, ώστε να χορηγηθεί αµέσως η κατάλλη-λη θεραπευτική αγωγή και να αποτραπεί περαι-τέρω επιδείνωση του προβλήµατος.

(Α)σθενές φύλο20•in•vitro ΜΑΪΟΣ 2011

Πατρότητα Γράφει η Αλέκα Κόγκα

Συνεργάστηκαν οι Πέτρος Δρέττας, Χειρουργός, Ουρολόγος-Ανδρολόγος, Δ/ντής του Ανδρολογικού Ινστιτούτου Αθηνών, Ελεάννα Ελευθερίου,

Ψυχοθεραπεύτρια-Κλινική Θεραπεύτρια Σεξουαλικών Διαταραχών, συνεργάτιδα του Ανδρολογικού Ινστιτούτου Αθηνών

Εκτός από τη μείωση της ποσότητας του σπέρ-ματος και

τις αλλαγές στο γενετικό υλικό, που ίσως ευθύ-νονται για εκ γενετής ανωμαλίες στα παιδιά,

έχει δια-πιστωθεί

ότι άνδρες άνω των 50 χρειάζονται πέντε φορές παραπάνω

χρόνο για να γονιμοποι-ήσουν μια

γυναίκα από ό,τι αν ήταν

25 ετών. Δεν είναι λίγες οι φορές που αναρωτιόμαστε εάν υπάρχει πατρικό φίλτρο και αν το κα-μπανάκι της αναπαραγωγής «χτυπά» και για το «ασθενές

φύλο». Αν και οι άνδρες έχουν την ικανό-τητα να τεκνοποιήσουν μέχρι τα γεράμα-τα, υπάρχει κάποια στιγμή που νιώθουν την ανάγκη να περάσουν το γονίδιό τους και στην επόμενη γενιά. Κι εκεί η ευχή είναι να έχουν βρει τον κατάλληλο σύντροφο και φυσικά… να μπορέσουν.

Νιώθω έτοιμοςΣτις μέρες μας ένας άνδρας, όπως και μια γυναίκα φυσικά, επιλέγει το πότε θα γίνει γο-νέας και η τεκνοποίηση δεν είναι απαραίτητα μια διαδικασία που έπεται ενός γάμου. Ένας άνδρας που νιώθει οικονομικά σίγουρος και πιστεύει ότι έχει βρει την κατάλληλη σύντρο-φο είναι έτοιμος να γίνει πατέρας. Οι άνδρες, πλέον, έχουν εγκαταλείψει τους απόλυτους αρχετυπικούς ρόλους και την υπεράσπιση του σκληροτράχηλου αρσενικού. Είναι, πλέ-ον, πολύ πιο συνειδητοποιημένοι ότι δεν θέ-

λουν να αποκτήσουν παιδιά μόνο για τη φυσι-κή τάξη των πραγμάτων, αλλά για να βιώσουν τη μοναδική εμπειρία της πατρότητας και του ισχυρού δεσμού αγάπης που θα δημιουργή-σουν με το παιδί τους.

Ένας ρόλος που επιζητούνΈχοντας καταρρεύσει τα κατεστημένα που ήθελαν τον πατέρα μόνο προστάτη, οι άνδρες απελευθερώθηκαν, δίνοντας διαφορετική σημασία στον ρόλο του πατέρα, ο οποίος έγι-νε θελκτικός και συχνά περιζήτητος. Οι όλο και συχνότερες εικόνες μπαμπάδων αγκαλιά με τα παιδιά τους στους δρόμους δείχνει ότι η συμμετοχή του άνδρα ως γονέα είναι πιο ενεργή από το παρελθόν και η τρυφερότητα που διακρίνεται κάνει τους άτεκνους σχεδόν να ζηλεύουν. Οι άνδρες θέλουν να δώσουν αγάπη και δεν ντρέπονται να το πουν. Όταν νιώσουν έντονη την ανάγκη να προσφέρουν τρυφερότητα και φροντίδα, τότε το πατρικό φίλτρο έχει αρχίσει να λειτουργεί, ενδυνα-μώνοντας το πατρικό πρότυπο και δίνοντας νέο και πραγματικό νόημα στη ζωή των αν-δρών ως πατέρων πια.

Υπάρχει «σωστή» ηλικία;Εκτός από τις συναισθηματικές παραμέ-τρους με τη σύντροφό του, που προφανώς θα πρέπει να έχει λύσει, καθώς και μια σχετικά σταθερή οικονομική κατάσταση, ο άνδρας θα πρέπει να έχει την κατάλλη-λη ηλικία για να γίνει γονιός. Το θέμα δεν είναι ηθικό, αν δηλαδή είναι σωστό στα 75 του χρόνια κάποιος να γίνει πατέρας, αλλά πρακτικό. Η βασική ορμόνη για την ανα-παραγωγή είναι η τεστοστερόνη, η οποία έχει χρονικούς περιορισμούς. Μετά τα 35 σε όλους τους άνδρες παρατηρείται μια ελάττωση της ικανότητας για παραγωγή τεστοστερόνης, η οποία εξαρτάται πολύ από τη γενική κατάσταση της υγείας τους. Παχυσαρκία, δυσλιπιδαιμία, θυρεοειδο-πάθειες, μεταβολικά σύνδρομα, άγχος και στρες είναι νοσήματα που παρουσιάζονται στην τρίτη και τέταρτη δεκαετία της ζωής -οπότε πολλοί επιλέγουν να κάνουν παι-δί- και δεν βοηθούν στην απόκτησή του. «Εχθροί» της τεστοστερόνης είναι, επίσης, η κακή διατροφή, το κάπνισμα, η λήψη φαρμάκων για το παραμικρό, η έλλειψη άσκησης κ.ά.

Προβλήματα μετακίνησης Η παραγωγή σπερματοζωαρίων δεν στα-ματά ποτέ, αντιμετωπίζει, όμως, πολλές «δυσκολίες». Όχι μόνο γεννιούνται «ανώ-ριμα» σπερματοζωάρια και χρειάζεται να «ωριμάσουν» για να επιτελέσουν αυτό για το οποίο έχουν δημιουργηθεί, αλλά πρέπει να βγουν από το σώμα, να εκτε-θούν στο εξωτερικό περιβάλλον και να διεισδύσουν σε έναν «ξένο» οργανισμό. Οι όρχεις, που παράγουν τα σπερματοζω-άρια, εξαρτώνται από την εξωτερική και εσωτερική θερμοκρασία, την ακτινοβολία και τη φυσιολογική «ταλαιπωρία» – άσκη-ση, τραυματισμούς, πίεση. Πρέπει να «περάσουν» και να παραμείνουν σε δομές που μπορούν εύκολα να επηρεαστούν από φλεγμονές, μικρόβια – επιδιδυμίδες, προ-στάτης, προστατίτιδες, σπερματοδόχες κύστεις κ.λπ. – και, τέλος, πρέπει να αντέ-ξουν ένα εξαιρετικά εχθρικό περιβάλλον, τον κόλπο, τη μήτρα και τις σάλπιγγες. Φλεγμονές στο γυναικείο αναπαραγωγι-κό σύστημα, αντισπερμικά αντισώματα, διαταραχές του ακροσώματος είναι με-ρικά από τα εμπόδια για τη φυσιολογική γονιμοποίηση που θα πρέπει να αντιμετω-πίσει το σπερματοζωάριο. Ας μην ξεχνάμε εξάλλου ότι η φυσιολογική γονιμο-ποίηση, αν όλα είναι καλά, έχει 25% πιθανότητα να συμβεί!

Πότε θα γίνω πατέρας;

ΑντιγήρανσηNoυς υγιής


Συνεργάστηκε ο Σάββας Παπαδόπουλος, επιμελητής Α’ νευρολογικού τμήματος νοσοκο-μείο «Ερρίκος Ντυνάν»


Πσο συχνά δεν ζηλεύουμε ηλικιωμένους ανθρώπους που «τα ’χουν τετρακόσια» κι ευχόμαστε για τους εαυ-τούς μας μεγαλώνοντας το

μυαλό μας να μείνει, όπως λέμε, «στη θέση του»; Να εξακολουθεί να είναι δραστήριο και κοφτερό, υγιές και αναλλοίωτο στον χρόνο και να συνεχίσει να παίρνει στροφές, όπως έκανε πάντα. Γιατί, εκτός από τις νό-σους που το απειλούν – και δεν είναι μόνο η άνοια –, το μυαλό χρειάζεται προσοχή και φροντίδα για να μην «σκουριάσει» ποτέ.

Διατηρήστε τα χόμπι σαςΠολλοί υποστηρίζουν ότι η φυσική άσκηση και οι συχνές κοινωνικές επαφές κρατούν το μυαλό σε εγρήγορση και έως έναν βαθμό έχουν δίκιο. Η τακτική σωματική άσκηση γυμνάζει και το μυαλό και οι ειδικοί προ-τείνουν κολύμβηση, ποδηλασία αλλά και την τελευταία μόδα του pilates και της yoga. Αν, πάλι, δεν είστε τύποι του γυμναστηρίου, μπορείτε να κάνετε μεγάλους περιπάτους, καθώς το περπάτημα είναι από τις ασκήσεις εκείνες που κάνουν πράξη το γνω-στό «νους υγιής εν σώματι υγιή».Οι στενές επαφές με φίλους, επί-σης, οι βόλτες μαζί τους και οι εκ-δρομές, η συμμετοχή σε συζητή-σεις πολλαπλών ενδιαφερόντων, ακόμη και μια βραδιά γύρω από το επιτραπέζιο παιχνίδι scrabble, μπορούν να βοηθήσουν, ώστε να δια-τηρηθούν οι γνωσιακές λειτουργίες του εγκεφάλου μας.

Η «τροφή» του μυαλούΔεν είναι λίγες οι φορές που ακούμε ή διαβάζουμε ότι η διατροφή παίζει ση-μαντικό ρόλο και στη σωστή λειτουργία του μυαλού. Παρότι δεν υπάρχουν σαφή επιστημονικά στοιχεία που να το τεκμηρι-ώνουν, οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι μερικά από τα αντιοξειδωτικά (βιταμίνη Ε, το βότανο Gingo Biloba) θα μπορούσαν να βοηθήσουν. Τελευταίες, μάλιστα, έρευνες αναφέρουν ότι η μεσογειακή διατροφή, πλούσια σε φρούτα, λαχανικά, ψάρι και ελαιόλαδο, είναι η καλύτερη και πληρέστε-ρη τροφή για το μυαλό μας.

Το μόνο σίγουρο, πάντως, είναι ότι και στη λειτουργία του μυαλού, όπως και σε τόσα ακόμα, το κάπνισμα και το αλκοόλ είναι αρ-νητικοί παράγοντες.

Ου γαρ έρχεται μόνον…Ο χρόνος που περνά και η αύξηση της ηλι-κίας επηρεάζουν ελάχιστα την απόδοση του μυαλού, εφόσον δεν υπάρχει κάποια νευρολογική ή βαριά συστηματική νόσος. Οι ειδικοί είναι ξεκάθαροι ότι η έκπτωση των νοητικών ικανοτήτων είναι νόσος στο πλαίσιο άνοιας. Σε μια τέτοια περίπτωση, η μεγάλη ηλικία μπορεί να παίξει κάποιο ρόλο καθώς, όσο περνούν τα χρόνια, αυξάνονται σημαντι-κά οι πιθανότητες εκδήλωσης άνοιας, ιδίως μετά το 80ό έτος. Βάσει στοιχείων, προερ-χόμενων από την Αμερικανική Νευρολογική Εταιρεία, ένα στα δέκα άτομα άνω των 60 ετών μπορεί να έχει κάποια μορφή νοητικής έκπτωσης, ενώ σε ηλικίες άνω των 85 ετών το αντίστοιχο ποσοστό ανέρχεται σε 50%.

Δεν είναι μόνο το ΑλτσχάιμερΗ αδράνεια του μυαλού μπορεί να κρύβει, εκτός από τη γνωστή νόσο του Αλτσχάιμερ, και άλλες μορφές άνοιας, όπως η αγγειακού τύπου άνοια. Μπορεί να προκαλείται, επίσης, από υποθυρεοειδισμό, έλλειψη βιταμίνης Β12, σύφιλη και AIDS. Επιπλέον η κατάθλι-ψη και το stress μπορεί να εκδηλωθούν με συμπτωματολογία ανοϊκού συνδρόμου και πολλές φορές δεν διαγιγνώσκονται εγκαί-ρως. Υπάρχουν και νοσήματα του εγκεφά-λου, όπως είναι η υδροκεφαλία, που μπορεί,

επίσης, πολλές φορές να οδηγήσουν σε έκ-πτωση των γνωσιακών λειτουργιών. Τέλος, διάφορα φάρμακα που μπορεί να λαμβά-νει κάποιος ίσως προκαλέσουν μείωση της μνήμης (ιδίως τα λεγόμενα αντιχολινεργικά

φάρμακα, που χορηγούνται για τη νόσο του Parkinson). Για τον λόγο αυτό σε κάθε περί-πτωση εμφάνισης συμπτωματολογίας άνοιας θα πρέπει ο ασθενής να εξετάζεται από νευρολόγο και να υποβάλλεται σε κατάλλη-λες εξετάσεις. Σε όλες τις περιπτώσεις το πιο αποτελεσματικό μέτρο αντιμετώπισης είναι η θεραπεία με τις ενδεδειγμένες για άνοια φαρ-μακευτικές ουσίες. Απαραίτητη προϋπόθεση για τη χορήγησή τους αποτελεί η τεκμηρίωση της διάγνωσης νόσου Αλτσχάιμερ, καθώς δεν επιτρέπεται η συνταγογράφησή τους για απλό αίσθημα «διαταραχής της μνήμης».

Για μυαλό ξυράφι

22•in•vitro

Ηealthy tipsΜΑΪΟΣ 2011

Για το γυμναστήριο

good

+Φορέστε τα κατάλληλα ρούχα με γνώμο-να να «αναπνέει» το σώμα. Ελαφρά υφά-σματα, κυρίως βαμβακερά, δίνουν την άνεση που απαιτείται και δεν «μυρίζουν» ύστερα από λίγο, σε συνδυασμό βέβαια με ένα καλό και ήπιο αποσμητικό.

+Κάντε εξετάσεις πριν από την εγγραφή σας στο γυμναστήριο. Οι περισσότεροι ειδικοί προτείνουν έτσι κι αλλιώς έναν έλεγχο στον για-τρό, ειδικά αν προϋπάρχουν προβλήματα, όπως άσθμα, διαβήτης ή αρθρίτιδα.

+Καταναλώστε νερό πριν, κατά τη διάρκεια και μετά το τέλος της άσκησης. Η μη επαρκής κατανάλωση νερού μπορεί να αποτελέσει κίνδυνο για την υγεία όταν γυμναζόμαστε.

+Η μουσική κάνει καλό! Φροντίστε από την επόμενη φορά να συνοδεύετε τη γυμναστική με μουσική σε έντονο ρυθμό. Αυτό θα σας κάνει πιο αποδοτικούς κατά τη διάρκεια της άσκη-σης και, επιπλέον, εκτονώνεται το στρες.

+Εκτός από το συνηθισμένο πρό-γραμμα ασκήσεων, μπορείτε να κά-νετε κάτι εντελώς καινούργιο για να μη βαρεθείτε. Καλή ιδέα θα ήταν να μπεί-τε σε κάποια ομάδα για kick boxing, aerobic ή pilates. Έτσι, και γυμνάζεστε έντονα και περνάτε σε άλλο επίπεδο εκγύμνασης.

+Να έχετε πάντα μαζί σας μια έξτρα αλλαξιά ρούχα για να αντικαταστήσετε τα «σφουγγα-ρόπανα» που θα έχουν απορρο-φήσει τον ιδρώτα μετά τον διά-δρομο.

+Καλό θα ήταν να αγοράσετε από το φαρμακείο ένα καλό σπρέι για τις οσμές και για τους μύκητες των ποδιών και να καθαρίζετε τα αθλητικά σας πα-πούτσια ανά τακτά διαστήματα. Επίσης, φροντίστε οι κάλτσες σας – βαμβακερές, εννοείται – να μην είναι ούτε πολύ σφιχτές, ώστε να εμποδίζουν τη ροή του αίματος, ούτε πολύ χαλαρές, ώστε να χώνονται κάτω από τη φτέρνα σας.

+Σιγουρευτείτε ότι γυμνάζεστε μέσα στη ζώνη της κατάλληλης καρδιακής συχνότητας, καθώς η μη κατάλληλη ένταση της άσκησης μπορεί να βλάψει και εσάς και το σώμα σας.

+Αν σηκώνετε πολλά βάρη, σίγουρα θα σας χρειαστούν γάντια, για να έχετε κα-λύτερο «πιάσιμο» και να προστατέψετε τις παλάμες σας. Αγοράστε ειδικά γάντια από υλικό που «αναπνέει».

+Χρησιμοποιήστε μια πετσέτα όταν κάθεστε σε καρέκλα κάποιου μηχανήματος. Αν δεν σας δίνουν στο γυμναστήριο, φέρτε μια από το σπίτι, κα-θώς το αίσθημα του να κάθεσαι σε μια «ιδρωμένη» καρέκλα είναι πολύ δυσάρεστο.


bad

-Μην ξεχνάτε να κάνετε διατάσεις πριν και μετά την άσκηση. Οι επαρκείς διατάσεις μετά την αερό-βια δραστηριότητα θα βοηθήσουν στο να αποφευ-χθούν οι τραυματισμοί.

-Αποφεύγετε την υπερβολική κατανάλωση αθλητικών ποτών και ενεργειακών σνακ. Παρέχουν μεν ενέργεια, αλλά, αν η προπό-νηση δεν διαρκεί πάνω από δύο ώρες, το σώμα δεν θα χρειαστεί τα συστατικά και τις θερμίδες που του δίνονται.

-Μην το παρακάνετε! Είπαμε, καλή η γυ-μναστική, αλλά, ειδικά όταν είστε άπειρος, η υπερβολική άσκηση θα σας εξουθενώσει και θα καταπονήσει το σώμα σας χωρίς λόγο και χωρίς ιδιαίτερο αποτέλεσμα.

-Μην είστε νηστικοί ή υπερβολικά χορτάτοι πριν γυμναστείτε. Ιδανικά, θα πρέπει να φάτε δύο ώρες πριν από την άσκηση, ώστε να καταστεί δυνατή η πέψη. Μπορείτε να επιλέξετε ένα χαμηλής περιεκτι-κότητας σε λιπαρά γεύμα, που περιέχει καλής ποιό-τητας πρωτεΐνες (π.χ. άπαχο κρέας ή ψάρι).

-Πρέπει να απέχετε από τη γυμνα-στική για τουλάχιστον δύο εβδομά-δες, εάν λαμβάνετε «βαριά» αντιβί-ωση για κάποιο πρόβλημα υγείας. Η έντονη σωματική άσκηση δεν συνι-στάται, επειδή μπορεί να εξαντλήσει τον οργανισμό μας, που είναι ήδη κα-ταπονημένος.

-Μην τσιγκουνευτείτε χρόνο και χρήμα όσον αφορά τα παπούτσια που θα φο-ράτε την ώρα της άσκησης. Θα πρέπει να τα δοκιμάσετε, να δείτε τι «ταιριάζει» στο πόδι σας και να τα επιλέξετε ανάλογα με τη συγκεκριμένη αθλητική δραστηριότητα που θα κάνετε.

-Αποφεύγετε να πηγαίνετε στο γυμνα-στήριο όταν ο καιρός δεν είναι σύμμα-χός σας. Ειδικά όταν έχει υπερβολική ζέ-στη, καλό θα ήταν να παραμείνετε σπίτι.

-Μην προμηθευτείτε πρωτεΐνες ή «παράξενες» ουσίες από τον γυμνα-στή σας, χωρίς να ζητήσετε πρώτα τη γνώμη κάποιου γιατρού. Είναι πολύ πι-θανόν να αποτελέσουν κίνδυνο για την υγεία σας.

-Γυναίκες: Αποφεύγετε την έντονη άσκηση αν νιώθετε ενοχλήσεις όταν είστε αδιάθετες, τις πρώτες δύο ημέρες της περιόδου. Βέβαια οι ειδικοί επιση-μαίνουν ότι είναι ασφαλές να ασκού-μαστε κατά τη διάρκεια της περιόδου, όταν δεν υπάρχει πρόβλημα δυσμηνόρ-ροιας.

24•in•vitro

Cover StoryΜΑΪΟΣ 2011

Mελάνωμα

Συνεργάστηκαν οι κ.κ. Ανδρέας Κατσάμπας, καθηγητής Δερματολογίας Αφροδισιολογίας, και Δημήτρης Ρηγόπουλος, αναπληρωτής καθηγητής Δερματολογίας Αφροδισιολογίας,

πρόεδρος Ελληνικής Δερματολογικής και Αφροδισιολογικής Εταιρείας

Τα ύπουλα «χάδια» του ήλιουΟ

ι περισσότεροι κάθε χρόνο, μετά τις διακοπές, κάνουν άτυπο «διαγωνι-σμό» με φίλους και γνωστούς για το ποιος έχει μαυρίσει περισσότε-ρο. Πολλοί θεωρούν ότι το μαύρισμα

προσδίδει σεξαπίλ, φανερώνει υγεία, αδυνατίζει, ομορφαίνει γενικώς… Καλά όλα αυτά. Όμως μέχρι πού πρέπει να φτάσουμε για να συνειδητοποιή-σουμε ότι οι μεγάλες δόσεις ήλιου είναι βλαπτι-κές, αφού ενοχοποιούνται για καρκίνο του δέρμα-τος; Τις περασμένες δεκαετίες η μόδα ήθελε την επιδερ-μίδα λευκή, αλαβάστρινη, ανέγγιχτη από τις θερμές

ακτίνες του ήλιου. Γι’ αυτό και οι κυρίες απέφευ-γαν να κυκλοφορούν έξω τις μεσημεριανές ώρες και, αν ήταν αναγκασμένες να το κάνουν, φρόντι-ζαν να έχουν καλυμμένο το μεγαλύτερο μέρος του σώματος, να φορούν καπέλο ή να κρατούν ομπρέ-λα. Τα τελευταία χρόνια, ωστόσο, οι απανταχού fashionistas λένε «ναι» στο μαύρισμα και, μάλιστα, λατρεύουν να επιδεικνύουν το σοκολατένιο τους χρώμα (αποτέλεσμα συστηματικού σολάριουμ ή και ατέλειωτης ηλιοθεραπείας) φορώντας αποκαλυπτι-κά ρούχα… Παρά τις καμπάνιες ευαισθητοποίησης για την προ-στασία του δέρματος από τον καρκίνο, που έχει γίνει

άκρως επιθετικός τελευταία, προσβάλλοντας ακόμη και νεαρά άτομα, οι λάτρεις του ήλιου δεν φαίνεται να βάζουν μυαλό. Εκτός, όμως, από τους κατ’ επιλογήν εκτεθειμένους στην ηλιακή ακτινοβολία, δεν πρέπει να ξεχνάμε και εκείνους που, λόγω της φύσης της δουλειάς τους, εργάζονται σκληρά πολλές ώρες κάτω από τον καυτό ήλιο και αναμφίβολα κινδυνεύουν εξίσου, αν όχι και περισσότερο, να αρρωστήσουν από καρκίνο…Σε κάθε περίπτωση οι ειδικοί υπογραμμίζουν ότι στο 90% - 95% των περιπτώσεων ο καρκίνος του δέρμα-τος είναι ιάσιμος, υπό την προϋπόθεση να διαγνω-στεί εγκαίρως.

Όπως εξηγούν οι ειδικοί, όλα ξεκι-νούν από μια βλάβη στο DNA, η οποία δεν μπορεί να αποκατασταθεί από τον ανθρώπινο οργανισμό. Τα κύτταρα που έχουν υποστεί αυτή τη βλάβη ξεκινούν και πολλαπλασιάζονται ανεξέλεγκτα, σχηματίζοντας τον όγκο και τότε είναι που αναπτύσσεται καρκίνος του δέρμα-τος, αρχικά στην επιδερμίδα (στο εξω-τερικό περίβλημα του δέρματος). Τρεις τύποι καρκίνου του δέρματος εί-ναι υπεύθυνοι σχεδόν για το 99% των περιστατικών καρκίνου που διαγιγνώ-σκονται από τους γιατρούς. Το Βασικο-κυτταρικό Καρκίνωμα ή Βασικοκυττα-ρικό Επιθηλίωμα, το Ακανθοκυτταρικό Καρκίνωμα ή Ακανθοκυτταρικό Επιθηλί-ωμα και το Κακόηθες Μελάνωμα.

Βασικοκυτταρικό Επιθηλίωμα Ονομάζεται έτσι γιατί αναπτύσσεται στα βασικά κύτταρα (κύτταρα που βρί-σκονται στην επιδερμίδα). Αποτελεί τον πιο συχνό καρκίνο στον άνθρωπο. Μόνο στις ΗΠΑ προσβάλλει ένα εκα-τομμύριο άτομα κάθε χρόνο. Επιπλέον το 80% όλων των δερματικών καρκίνων είναι βασικοκυτταρικά επιθηλιώματα. Εμφανίζονται συνήθως σε δέρματα που υπάρχει ιστορικό έκθεσης στον ήλιο, σε περιοχές όπως το πρόσωπο, τα αυτιά

και ο λαιμός. Οι όγκοι αυτοί έχουν την τάση να αναπτύσσονται με αργό ρυθμό, ενώ μπορεί να χρειαστούν αρκετά χρό-νια για να αποκτήσουν μέγεθος 1cm. Σπάνια μεταφέρονται σε άλλα σημεία του σώματος (δεν κάνουν εύκολα μετα-στάσεις, δηλαδή) αλλά είναι σημαντικό να γίνει έγκαιρη διάγνωση, για να απο-φευχθεί μεγάλη τοπική καταστροφή του δέρματος και των γύρω ιστών.

Ακανθοκυτταρικό ΕπιθηλίωμαΑποτελεί περίπου το 16% των δερμα-τικών καρκίνων. Ονομάζεται έτσι γιατί ξεκινά στα ακανθοκύτταρα (κύτταρα της επιδερμίδας). Ο καρκίνος αυτός συ-χνά εμφανίζεται σε άτομα με ιστορικό παρατεταμένης έκθεσης στον ήλιο. Σε ορισμένες περιπτώσεις προηγούνται κά-ποιες «προκαρκινικές βλάβες» (ακτινι-κές υπερκερατώσεις) που, αν αφεθούν, μπορεί να εξελιχθούν σε αυτή τη μορφή καρκίνου. Ο καρκίνος αυτός απαιτεί έγκαιρη θεραπεία για να αποφευχθεί η επέκτασή του τοπικά αλλά και το ενδε-χόμενο μεταστάσεων.

Κακόηθες ΜελάνωμαΤο κακόηθες μελάνωμα ευθύνεται για το 4% των καρκίνων του δέρματος. Η προέλευση αυτής της μορφής δερματι-

κού καρκίνου είναι τα μελανοκύτταρα (κύτταρα που βρίσκονται στην επιδερ-μίδα και δίνουν χρώμα στο ανθρώπι-νο δέρμα). Το μελάνωμα θεωρείται η πιο θανατηφόρος μορφή καρκίνου του δέρματος, καθώς μπορεί να κάνει γρή-γορα μετάσταση στο λεμφικό σύστη-μα και σε εσωτερικά όργανα. Μόνο στις ΗΠΑ σημειώνεται ένας θάνατος από μελάνωμα κάθε ώρα. Ωστόσο, με έγκαιρη διάγνωση και κατάλ-ληλη αντιμετώπιση το ποσοστό θεραπείας πλησιάζει το 95%. Στην περίπτωση μεταστάσεων, η πρόγνωση δεν είναι καλή. Το μελάνωμα συχνά αναπτύσσε-ται από μία προϋπάρχουσα ελιά (σπίλο) που αλλάζει ή μοιάζει σαν μια καινούρια ελιά στο σώμα. Για τον λόγο αυτό είναι σημα-ντικό ο καθένας μας να γνωρίζει ποια εικόνα έχουν οι ελιές στο σώμα του και να είναι ικανός να καταλά-βει αν υπάρχουν αλλαγές στις ελιές που ήδη έχει ή αν έχουν εμφανιστεί νέες.

Πώς δημιουργείται


Γράφει η Βίκυ Καρατζαφέρη

Περισσότερες πληροφορίες για το Μελάνωμα στη σελίδα 45

26•in•vitro

Cover StoryΜΑΪΟΣ 2011

Mελάνωμα

Ποιοι κινδυνεύουν πιο πολύΟ κίνδυνΟς να εμφανιστεί μελάνωμα είναι υψη-λότερος σε κάποιον με ανοιχτόχρωμο δέρμα, που καίγεται και δημιουργεί φακίδες εύκολα, καθώς και σε κάποιον με πολλές ελιές. Ιστορικό ηλιακών εγκαυμάτων, κυρίως στην παιδική ηλικία και την εφηβεία και ιστορικό μελανώματος σε άλλο μέλος της οικογένειας συνεισφέρει, επίσης, στον υψηλό-τερο κίνδυνο εμφάνισης μελανώματος. Συχνή έκ-θεση στον ήλιο, κυρίως για λόγους ψυχαγωγικούς, αυξάνει, επίσης, τον κίνδυνο δημιουργίας μελανώ-ματος. Σε παγκόσμιο επίπεδο, το μελάνωμα είναι εξίσου συνηθισμένο σε άνδρες και σε γυναίκες. Το μελάνωμα μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία, είναι, όμως, εξαιρετικά σπάνιο στην παιδι-κή ηλικία.

«Ανάγνωση» ύποπτων βλαβώνκάθε χρόνΟ περισσότεροι από 50.000 Ευρω-παίοι εμφανίζουν επιθετική μορφή καρκίνου του δέρματος. Χιλιάδες άνθρωποι ετησίως έρχονται αντιμέτωποι με τη θλιβερή διαπίστωση ότι «εκείνη η ελιά» έχει από καιρό – δυστυχώς – μετατραπεί σε μελάνωμα. Όπως είναι γνωστό, η πιο κατάλλη-λη λύση για την αποφυγή μιας τέτοιας επικίνδυνης εξέλιξης είναι η προληπτική εξέταση του δέρμα-τος. Καθένας από εμάς μπορεί να αυτοεξετάζεται ή/και να πηγαίνει στον γιατρό για τακτικό έλεγχο. Μάλιστα από το 2000 και κάθε χρόνο, η Ευρωπαϊ-κή Ακαδημία Δερματολογίας και Αφροδισιολογίας (EADV), στο πλαίσιο της ενημέρωσης και της ευαι-σθητοποίησης του κόσμου για την έγκαιρη διάγνω-ση του μελανώματος, οργανώνει την «Ευρωπαϊκή Ημέρα Μελανώματος» σε διάφορες χώρες. Στην Ελλάδα, με πρωτοβουλία της Ελληνικής Δερματο-λογικής & Αφροδισιολογικής Εταιρείας, η συγκε-κριμένη ημέρα αποτελεί μόνο την αφετηρία για μία ολόκληρη εβδομάδα αφιερωμένη στην πρόληψη, την «Ελληνική Εβδομάδα κατά του Καρκίνου του Δέρματος», που φέτος πραγματοποιήθηκε από τις 9 έως τις 13 Μαΐου και οι εξετάσεις ήταν, όπως πάντα, δωρεάν. Οι λεγόμενες καλοήθεις μελαγχρωματικές βλάβες του δέρματος συνήθως είναι συμμετρικές, δηλαδή εάν ζωγραφίσουμε έναν σταυρό πάνω από τη βλά-βη, η τελευταία χωρίζεται σε τέσσερα ίσα τεταρ-τημόρια. Εάν αυτό δεν ισχύει, η βλάβη είναι ασύμ-μετρη. Μια ασύμμετρη βλάβη μπορεί να αποτελεί ένδειξη ύποπτης μελαγχρωματικής βλάβης. Θα πρέπει, επίσης, να λάβουμε υπόψη την πιθανότητα μελανώματος, εάν παρατηρηθούν αλλαγές στην περιφέρεια της μελαγχρωματικής βλάβης. Τα μελανώματα συχνά έχουν ακανόνιστα όρια, με προεκβολές στην περιφέρειά τους, ενώ οι κα-λοήθεις μελαγχρωματικές βλάβες έχουν ομαλά όρια. Αλλαγές στο χρώμα της μελαγχρωματικής βλάβης είναι και αυτές ύποπτες. Η αξιολόγηση του χρώματος αποτελεί, πράγματι, μια από τις πιο σημαντικές πτυχές στην κλινική διάγνωση του με-λανώματος. Οι πιο σημαντικές παράμετροι είναι η συμμετρία, η ομοιογένεια του χρώματος καθώς και ο αριθμός των διαφορετικών χρωμάτων που υπάρχουν.

Ένας χρήσιμος κανόναςΗ διάμετρος μιας μελαγχρωματικής βλάβης αποτελεί με τη σειρά της μια σημαντική παρά-μετρο. Στο μελάνωμα, η διάμετρος συνήθως ξεπερνά τα 6mm. Όλα αυτά τα χαρακτηριστικά μπορούν εύκολα να απομνημονευθούν χάρη στον κανόνα ABCDΕ, όπου το Α αντιστοιχεί στη λέξη Asymmetry / ασυμμετρία, το B στη λέξη Border / περιφέρεια της βλάβης, το C στη λέξη Colour / χρώμα, το D στη λέξη Diameter / διά-μετρος και το Ε στη λέξη Εvolution (ή Εlevation) / αλλαγές στο χρώμα, στο σχήμα ή στο μέγεθος και συμπτώματα όπως φαγούρα ή αιμορραγία. Εκτός από τα χαρακτηριστικά που συγκεντρώ-νονται σε αυτόν τον κανόνα, υπάρχουν και άλλα ύποπτα σημεία, π.χ. αύξηση του μεγέθους των μελαγχρωματικών βλαβών, εμφάνιση υπο-στροφής στο εσωτερικό της μελαγχρωματικής βλάβης, εξαφάνιση των γραμμών του δέρματος, απολέπιση, εμφάνιση φλεγμονώδους ζώνης γύρω από τη βλάβη, εμφάνιση κρούστας ή αι-μορραγίας και τάση της βλάβης να μαλακώνει ή να σκληραίνει.

Οι νέες οδηγίες για τα αντιηλιακάΗ συνεχώς αυξανόμενη χρήση των αντιηλιακών προ-ϊόντων από το κοινό οδήγησε την Ευρωπαϊκή Επιτρο-πή στο να εκδώσει σύσταση, με στόχο τη μεγαλύ-τερη ασφάλεια των καταναλωτών. Εκτός του δείκτη SPF (δείκτης αντιηλιακής προστασίας ενάντια στα εγκαύματα), που προκαλούνται κυρίως από τις ακτί-νες UVB, τα αντιηλιακά θα πρέπει να υπολογίζουν και τον δείκτη PPD, που είναι δείκτης προστασίας ενάντια στις ακτίνες UVA. Επίσης μεγάλη σημασία έχει η σωστή εφαρμογή της κατάλληλης ποσότητας αντιηλιακού προϊόντος, για να επιτυγχάνεται κάθε φορά η αναγραφόμενη προστασία. Για τη σωστή προστασία θα πρέπει να χρησιμοποιούνται ποσότη-τες παρόμοιες με εκείνες των δοκιμών (2mg/cm2) ή 6 κουταλιές του γλυκού (περίπου 36gr γαλακτώμα-τος) για το σώμα ενός μέσου ενήλικου ατόμου. Για την πιο εύκολη επιλογή του κατάλληλου προϊόντος συνιστάται ο περιορισμός του αριθμού των δεικτών προστασίας και η αντιστοίχηση κάθε δείκτη με μια κατηγορία προστασίας: μικρή (SPF: 6, 10), μεσαία (SPF: 15, 20, 25), υψηλή (SPF: 30, 50) και πολύ υψη-λή προστασία (SPF: 50+).

Ένα μελά-νωμα έχει συχνά δια-φορετικά

χρώματα σε περίπλοκη ή ανώμαλη

κατανο-μή. Εκτός

από τις διάφορες

αποχρώσεις του καφέ, μπορεί να υπάρξει συνδυα-

σμός κόκ-κινου, γκρι, λευκού, ροζ και μαύρου χρώματος.

Περίπου μία στις τρεις γυναίκες ανα-φέρει ότι έχει εμφα-νίσει αλλεργία στον ήλιο.

Οι γυναίκες ηλικίας από 25 έως 35 ετών έχουν τη μεγαλύτερη προδιάθεση για φω-τοδερματίτιδες.

Οκτώ στις δέκα από αυτές τις φωτοδερμα-τίτιδες προκαλούνται αποκλειστικά από τις ακτίνες UVA, το 12% από τις ακτίνες UVB και το υπόλοιπο 8% από τον συνδυασμό τους.

Ένας υψηλός δείκτης ενάντια στην UVB (SPF 50+) είναι απα-ραίτητος, αλλά δεν προσφέρει επαρκή προστασία ενάντια στον ήλιο. Είναι πολύ σημαντική η προ-στασία και από τις ακτίνες UVA (υψηλός δείκτης PPD).

Βάσει της σύστα-σης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, μόνο τα αντιηλιακά προϊόντα που προσφέρουν επαρκή προστασία από τις ακτίνες UVA (SPF/PPD ≤3) επι-τρέπεται να φέρουν το λογότυπο.

Ξέρετε ότι:


Οι ομπρέλες παρέ-χουν επαρκή αντη-λιακή προστασία: λάθος. Οι ακτίνες του ήλι-ου αντανακλώνται απευθείας στο δέρ-μα σας. Τοποθετή-στε την ομπρέλα στο γρασίδι, όπου υπάρχει καλύτερη απορρόφηση των ακτινών.

Ο νεφελώδης ουρα-νός είναι ακίνδυνος: λάθος. Ακόμα και εάν δεν αισθάνεστε τη ζέ-στη του ήλιου, οι βλαβερές ακτίνες του διαπερνούν τα σύννεφα και φθά-νουν στην επιφάνεια της γης μέσα από τα σύννεφα.

Τα αντιηλιακά μας επιτρέπουν να κα-θόμαστε απεριό-ριστα στον ήλιο: λάθος.Ο ρόλος των αντιη-λιακών είναι να προ-σφέρουν μια πρό-σθετη προστασία. Η έκθεση στον ήλιο, εφόσον γίνεται για λόγους ψυχαγωγίας, πρέπει να γίνεται με σύνεση.

Το σολάριουμ προ-στατεύει το δέρμα από το έγκαυμα: λάθος. Το σολάριουμ προ-καλεί μαύρισμα με ακτινοβολία UVΑ, ακτίνες οι οποίες, αυξάνουν σημαντικά τον κίνδυνο καρκί-νου του δέρματος και αναμφίβολα προκαλούν πρόωρη γήρανση του δέρ-ματος. Κι αυτό διότι πολλοί νομίζουν ότι, μιας και είναι, ήδη, μαυρισμένοι, είναι ασφαλείς και μπορούν να κάνουν ηλιοθεραπεία με τις ώρες.

Όταν φθάνετε στην παραλία, χρησιμο-ποιείτε το αντιηλι-ακό σας μόνο μία φορά και νομίζετε ότι είστε προστα-τευμένοι για το υπόλοιπο της ημέ-ρας: λάθος. Το αντιηλιακό θέλει ανανέωση κάθε φορά που βγαίνετε από τη θάλασσα, σκουπίζεστε ή ιδρώ-νετε.

Ένα μαυρισμένο δέρμα προσφέρει την καλύτερη προ-στασία: λάθος. Ένα μαυρισμένο δέρμα προσφέρει μια αντιηλιακή προ-στασία αντίστοιχη ενός SPF 4. Δεν προ-στατεύει, δηλαδή, επαρκώς και καλό θα ήταν να χρησιμο-ποιείτε και κάποιο αντιηλιακό συμπλη-ρωματικά.

Τα προϊόντα για μαύρισμα χωρίς ήλιο προστατεύουν το δέρμα: λάθος. Το καφετί χρώμα εί-ναι απλώς αποτέλε-σμα μιας διαδικασί-ας οξείδωσης, όπως ένα μήλο, που όταν κοπεί στα δύο γίνε-ται καφέ. Ωστόσο, ο τύπος αυτός της κρέμας συνιστάται, εάν θέλετε να έχετε ένα όμορφο χρώμα καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Είναι απολύτως ασφαλές.

Τα «χάπια μαυρί-σματος» είναι για όλους: λάθος. Συνιστώνται μόνο για τη θεραπεία ορι-σμένων δερματοπα-θειών και θα πρέπει να συνταγογρα-φούνται μόνο από γιατρούς. Χάπια που περιέχουν καροτίνη χαρίζουν στο δέρμα σας κάποιο χρώμα, που δεν σας προστα-τεύει, όμως, από τον ήλιο και επιπλέον μπορεί να είναι επι-κίνδυνα για τα μάτια και το συκώτι σας.

Σωστό - Λάθος

Οι περιπτώσεις εμφάνισης καρκί-νου του δέρματος παγκοσμίως ανε-βαίνουν σταθερά τα τελευταία 30 χρόνια. Παρόλο που μέθοδοι έγκαιρης διάγνωσης και θερα-πείας, και επομένως και οι πιθανότητες επιβίωσης, έχουν βελτιωθεί, όλο και περισσότεροι άν-θρωποι πεθαίνουν από κακόηθες μελά-νωμα.

Περίπου 130.000 μελανώματα εμφα-νίζονται παγκοσμίως και περίπου 37.000 άνθρωποι πεθαίνουν κάθε χρόνο από με-λάνωμα.Η ετήσια αύξηση του αριθμού των και-νούργιων περιπτώ-σεων που διαγνώ-στηκαν στην Ευρώπη κυμαίνεται τώρα με-ταξύ 0% και 8%.

Κακόηθες μελάνω-μα εμφανίζεται συ-νήθως σε ασθενείς ηλικίας μεταξύ 40 και 60 ετών.Χειρουργική αφαί-ρεση του μελανώμα-τος, που διαγνώστη-κε σε πρώιμο στάδιο (λεπτό μελάνωμα), οδηγεί σε εξαιρετι-κές πιθανότητες επι-βίωσης της τάξεως του 90-95% ύστερα από 5 χρόνια.

Οι μεσογειακές χώρες, των οποίων οι κάτοικοι έχουν ως επί το πλείστον σκούρο δέρμα, έχουν τις λιγότερες περιπτώσεις ανά 100.000 κατοίκους στην Ευρώπη (Ελλά-δα: άνδρες 2,8 και γυναίκες 3,9).

Στους άνδρες, οι συχνότερες εμφα-νίσεις στην Ευρώπη παρατηρούνται στη Νορβηγία και στην Ελβετία (16,1 και 15,3 αντίστοιχα) και στις γυναίκες στη Δανία και στη Νορ-βηγία (16,9 και 15,7 αντίστοιχα).

Μακράν οι περισσό-τερες περιπτώσεις παγκοσμίως παρου-σιάζονται στην Αυ-στραλία και τη Νέα Ζηλανδία (άνδρες 39,8 και γυναίκες 32,3).

Οι λιγότερες περι-πτώσεις παρουσιά-ζονται στην Ασία και την Αφρική, όπου οι περισσότεροι άν-θρωποι έχουν σκού-ρο δέρμα.

Μια σύγκριση με-ταξύ των ευρωπαϊ-κών χωρών δείχνει καθαρά ότι στις περισσότερες χώρες είναι υψηλότερος ο αριθμός πρώτης διά-γνωσης (εμφάνισης) στις γυναίκες, ενώ ο αριθμός θανάτων (θνησιμότητα) είναι υψηλότερος στους άνδρες.

Πρόσφατα επιδημιολογικά στοιχεία

28•IN•VITRO

ΣυνέντευξηΜΑΪΟΣ 2011

Βλαστοκύτταρα Στον Νίκο Σταυρουλλάκι

Μέχρι πριν από λίγα χρόνια θεωρείτο αδιανόητη η αναγέννηση ιστών και οργάνων του ανθρώπινου σώµατος. Σήµερα, το εγχείρηµα θεωρείται εφικτό, µε τη χρήση των λεγόµενων βλαστοκυττάρων. Τη µέθοδο «έγχυσης» τέτοιων κυττάρων, για την αντιµετώπιση νοσηµάτων του πνεύµο-να, χρησιµοποίησε το 2009, για πρώτη φορά στα παγκόσµια ιατρικά χρονικά, ο καθηγητής Πνευµονολογίας του Δηµοκρίτειου Πανεπιστηµίου Θράκης Δηµοσθένης Μπούρος, σε ασθενή που έπασχε από πνευµονική ίνωση και φύσηµα. Η επέµβαση έγινε στην πνευµονολογική κλινική του Πανεπιστηµιακού Νοσοκοµείου Αλεξανδρούπολης, προκαλώντας το άµεσο ενδιαφέρον πολλών ξένων πανεπιστηµίων. Σήµερα, το νοσοκοµείο της ακριτικής πόλης πρωτοπορεί στην εφαρµογή της µεθόδου και ο Δ. Μπούρος συγκαταλέγεται στους 26 επιστήµονες που εποπτεύουν διε-θνώς την εφαρµογή της ειδικς αυτής µεθόδου.

Χαρίζουµε ζωή µέσα από τους δικούς της µηχανισµους

Δηµοσθένης Μπούρος, Καθηγητής Πνευµονολογίας του Δηµοκρίτειου Πανεπιστηµίου Θράκης (ΔΠΘ), Διευθυντής της Πνευµονολογικής Κλινικής του ΔΠΘ, του Πανεπιστηµιακού Νοσοκοµείου Αλεξανδρούπολης, του Τοµέα Παθολογίας του ΔΠΘ και του Π.Ν. Αλεξανδρούπολης

Κύριε καθηγητά, τι σας ώθησε στον τοµέα αυτόν της Ιατρικής; Ποιο ήταν το προσωπικό σας κίνητρο;Καµιά φορά, η ζωή φέρνει τα πράγµατα µόνη της, χωρίς να επεµβαίνουµε εµείς στις... απο-φάσεις της. Εγώ, επειδή ξεκίνησα την ιατρική µου σταδιοδροµία ως στρατιωτικός γιατρός, δεν επέλεξα ακριβώς το αντικείµενο µε το οποίο σήµερα ασχολούµαι. Ήταν περισσότε-ρο «επιθυµία» της Υπηρεσίας και µπορώ να πω ότι έγινα πνευµονολόγος «διά διαταγής». Και µάλιστα, είχα βγει σε αλλεπάλληλες αναφορές παραπονούµενος γιατί δεν µε το-ποθέτησαν στην ειδικότητα που επιθυµούσα (καρδιολογία), παρά το γεγονός ότι ήµουν πρώτος στην τάξη µου. Μου είπαν τότε ότι, ακριβώς επειδή ήµουν ο καλύτερος, θα έπρε-πε να ακολουθήσω αυτή την ειδικότητα που είχε ανάγκη ο Στρατός. Και βέβαια, εκ των υστέρων δεν το µετάνιωσα...

Εξηγήστε µας τον «µηχανισµό» ανάπλασης των ιστών. Τι είναι τα βλαστοκύτταρα και πώς µπορούν να φανούν χρήσιµα στην Ιατρική; Πώς λειτουργεί αυτή η µέθοδος;Τα βλαστοκύτταρα (ο διεθνής όρος είναι stem cells) είναι κύτταρα που εντοπίζονται στους περισσότερους, αν όχι σε όλους, τους πολυ-κυττάριους οργανισµούς. Χαρακτηρίζονται από την ικανότητά τους να αυτο-ανανεώνο-νται µέσω των διαδικασιών της «µιτωτικής» κυτταρικής διαίρεσης και της διαφοροποί-ησης σε πολλαπλούς κυτταρικούς «υπότυ-πους» ανάλογα µε το κυτταρικό µικρο-πε-ριβάλλον. Η έρευνα για τη χρησιµότητα των βλαστοκυττάρων ξεκίνησε ουσιαστικά έπειτα από ευρήµατα των Καναδών επιστηµόνων Ernest A. Mc Culloch και James E. Till στις αρ-χές της δεκαετίας του 1960.

Από ποια σηµεία του ανθρώπινου σώµατος λαµβάνονται τα κύτταρα αυτά και πώς γίνεται η αξιοποίησή τους;Οι δυο βασικοί τύποι βλαστοκυττάρων είναι τα εµβρυϊκά βλαστοκύτταρα, που αποµονώνονται από την εσωτερική κυτταρική µάζα της βλα-στοκύστης, και τα ενήλικα βλαστοκύτταρα, τα οποία αποµονώνονται από ενήλικους ιστούς. Στο αναπτυσσόµενο έµβρυο τα βλαστοκύτταρα µπορούν να διαφοροποιηθούν σε κάθε µορφή εξειδικευµένου εµβρυϊκού ιστού. Στον ενήλικα οργανισµό τα βλαστοκύτταρα λειτουργούν ως η «επιδιορθωτική µηχανή» του σώµατος σε περίπτωση κυτταρικής βλάβης ή τραυµατισµού

καθώς και ως σύστηµα ανανέωσης εξειδι-κευµένων κυτταρικών υπότυπων, όπως του αίµατος, του δέρµατος και των εσωτερικών ορ-γάνων (έντερο, ήπαρ κ.λπ.). Τα βλαστοκύτταρα µπορούν να µεγαλώσουν και να µετατραπούν σε εξειδικευµένα κύτταρα που διαθέτουν χαρακτηριστικά, συµβατά µε αυτά κυττάρων πολλών διαφορετικών οργάνων του σώµατος, όπως οι µύες, τα νεύρα, τα οστά, η καρδιά, η χοληδόχος κύστη κ.ά. Τα τελευταία χρόνια, υψηλής ικανότητας διαφοροποίησης ενήλικα βλαστοκύτταρα έχουν αποµονωθεί από µια ποικιλία πηγών, συµπεριλαµβανοµένων του οµφάλιου λώρου, του µυελού των οστών και πρόσφατα του λιπώδους ιστού, και έχουν χρη-σιµοποιηθεί τόσο για «αισθητικούς λόγους» όσο και για τη θεραπεία πλειάδας χρόνιων ανίατων νοσηµάτων. Παράλληλα, εµβρυϊκές «κυτταρικές σειρές» καθώς και «αυτόλογα» (δηλαδή του ίδιου του οργανισµού) εµβρυϊκά βλαστοκύτταρα, µέσω του µηχανισµού της θεραπευτικής κλωνοποίησης, έχουν επίσης προταθεί ως πολλά υποσχόµενες µελλοντικές θεραπευτικές εφαρµογές.

Ήδη η µέθοδος χρησιµοποιήθηκε από εσάς και την επιστηµονική σας οµάδα, για πρώτη φορά στα παγκόσµια ιατρικά χρονικά το φθι-νόπωρο του 2009, σε ασθενή µε πνευµονική ίνωση, επιφέροντας «επανάσταση». Πώς αντι-µετωπίστηκε η περίπτωση;Ο ασθενής, στον οποίο είχε διαγνωστεί πνευ-µονική ίνωση δυόµισι χρόνια πριν, υπεβλήθη σε λιποαναρρόφηση τρεις µήνες πριν από τη µεταµόσχευση, σε ιδιωτικό νοσοκοµείο των Αθηνών, προκειµένου να αποµονωθούν βλαστοκύτταρα από τον λιπώδη ιστό που του αφαιρέθηκε. Αφού έγινε ο απαραίτητος ποιο-τικός έλεγχος στην Τράπεζα Αρχέγονων Κυτ-τάρων του Εθνικού Ιδρύµατος Ερευνών, ένα µέρος των βλαστοκυττάρων του χορηγήθηκε άµεσα ενδοφλέβια στον ασθενή. Τρεις µήνες µετά την πρώτη χορήγηση, η κατάσταση του ασθενούς είχε σταθεροποιηθεί και, µάλιστα, παρατηρήθηκε µία οριακή βελτίωση. Στη συνέχεια, προκειµένου να επιτευχθούν καλύ-τερα αποτελέσµατα, πραγµατοποιήθηκε δεύ-τερη χορήγηση βλαστοκυττάρων απευθείας στον πνεύµονα του ασθενούς µε τη µέθοδο της βρογχοσκόπησης, µε τοπική αναισθησία και διήρκεσε µόνο δέκα λεπτά.Η πρώτη χορήγηση βλαστοκυττάρων έγινε ενδοφλεβίως, διότι αυτή η τεχνογνωσία υπήρχε τότε, ενώ στη συνέχεια αποφασίστη-

κε να γίνει, για πρώτη φορά παγκοσµίως, η ενδοβρογχική χορήγηση (έγχυσης βλαστικών κυττάρων στον πνεύµονα), προκειµένου να επιτευχθούν καλύτερα αποτελέσµατα. Στη συνέχεια, ο ασθενής αναχώρησε για την Αθή-να, όπου και διαµένει. Είναι αρχιτέκτονας, ο οποίος, µετά τη διαπίστωση ότι πάσχει από ίνωση και φύσηµα, δέχθηκε οικειοθελώς να εφαρµοσθεί πάνω του η νέα αυτή µέθοδος, ως πρώτος εθελοντής παγκοσµίως!

Τι ακριβώς είναι η πνευµονική ίνωση και ποια είναι η εξέλιξη της νόσου;Η πνευµονική ίνωση είναι µία νόσος που χα-ρακτηρίζεται από αντικατάσταση του φυσιο-λογικού ιστού µε ινώδη ιστό και προοδευτική ουλοποίηση του πνεύµονα. Είναι µια χρόνια εξελισσόµενη νόσος, που τις περισσότερες φορές δεν γνωρίζουµε την αιτία της (ιδιοπα-θής) ή αναπτύσσεται σε έδαφος άλλης νόσου (δευτεροπαθής). Δεν είναι λοίµωξη και δεν µεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο. Δεν είναι καρκίνος, αν και η πρόγνωση της νόσου είναι παρόµοια µε εκείνη του καρκίνου του πνεύµονα. Μερικές φορές µπορεί να σχετί-ζεται και µε άλλες νόσους (καρδιακές επι-πλοκές). Προσβάλλει τον διάµεσο χώρο του πνεύµονα (χώρος µεταξύ των κυψελίδων και των αγγείων) και κυρίως τις κυψελίδες. Για τον λόγο αυτό η νόσος ανήκει σε µια κατηγορία περίπου 200 νοσηµάτων που λέγονται διάµε-σες πνευµονοπάθειες.Η µέση επιβίωση των ασθενών είναι 3-5 χρό-νια από τη στιγµή της διάγνωσης. Οι ασθενείς καταλήγουν είτε από την ίδια τη νόσο (ανα-πνευστική ανεπάρκεια) είτε από επιπλοκές της (πνευµονική υπέρταση, µικροβιακές λοι-µώξεις, καρκίνος πνεύµονα). Μέχρι πρότινος, ο µόνος τρόπος παράτασης της ζωής ήταν η µεταµόσχευση πνεύµονα, που όµως γίνεται µόνο σε κέντρα του εξωτερικού.

Περίπου ενάµιση χρόνο µετά την πρωτοπορι-ακή µεταµόσχευση στον πρώτο ασθενή, ποια πρόοδος έχει σηµειωθεί; Μπορεί οποιοσδή-ποτε να την κάνει µέσω του ασφαλιστικού του ταµείου;Αποδείχθηκε καταρχάς, στον πρώτο αυτόν ασθενή, ότι η µέθοδος είναι ασφαλής και έτσι ξεπεράσαµε τις επιφυλάξεις για το κατά πόσο είναι εφαρµόσιµη.Αυτό που µένει στο µέλλον να διαπιστώσουµε µε περισσότερη ασφάλεια είναι η αποτελε-σµατικότητα της θεραπείας που, ήδη, αρχίζει

να φαίνεται έξι µήνες µετά την έγχυση. Γι’ αυτό και προβαίνουµε σε λεπτοµερή έλεγχο του ασθενούς, µε συγκεκριµένες εξετάσεις. Τα συµπεράσµατα που έχουµε σήµερα είναι ότι η µέθοδος είναι ασφαλής και αποτελεσµα-τική, γι’ αυτό και, ήδη, έχουµε έναν αριθµό 30 ασθενών στους οποίους την έχουµε εφαρ-µόσει στο νοσοκοµείο µας. Η πρόοδος αυτή έχει γίνει γνωστή και στο εξωτερικό και έχου-µε ασθενείς και εκτός συνόρων.Για τον ασθενή, αρκεί µόνο εισαγωγή για ένα 24ωρο στο νοσοκοµείο, η οποία και καλύ-πτεται από τα ασφαλιστικά ταµεία. Άρα δεν τίθεται θέµα κόστους απαγορευτικού για την εφαρµογή της.Είναι χαρακτηριστικό ότι εκδηλώθηκε ενδι-αφέρον από το Πανεπιστήµιο Πίτσµπουργκ της Φιλαδέλφειας των ΗΠΑ, που ασχολείται περισσότερο εξειδικευµένα µε τις µεταµο-σχεύσεις πνεύµονα, µε αίτηµα να υπάρξει περαιτέρω συνεργασία και στόχο η µέθοδος να χρηµατοδοτηθεί από το Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας της χώρας.

Ποια η στατιστική της πάθησης αυτής του πνεύµονα; Παράγοντες κινδύνου για την εµφάνιση της νόσου θεωρούνται κυρίως το κάπνισµα, αλλά και η γαστρο-οισοφαγική παλινδρόµηση, διάφορες ιογενείς λοιµώξεις, η έκθεση σε χηµικές ουσίες, σκόνη και βαρέα µέταλλα. Η δύσπνοια είναι το συχνότερο σύµπτωµα. Συ-νήθως ο κόσµος πιστεύει ότι για τη δύσπνοια φταίνε τα γεράµατα, τα αρθριτικά, η πίεση ή η καρδιά µας. Πριν, όµως, οι άνθρωποι βγάλουν τη δική τους διάγνωση, καλό είναι να κάνουν µια ακτινογραφία θώρακος και να συµβου-λευτούν πνευµονολόγο. Άλλα συµπτώµατα είναι ο ξηρός ερεθιστικός βήχας που δεν περνάει µε τα συνηθισµένα φάρµακα. Τέλος, µπορεί τα νύχια των χεριών και των ποδιών να γίνουν πολύ καµπυλωτά, ώστε να µοιάζουν µε πλήκτρα τύµπανου (πληκτροδακτυλία). Η πνευµονική ίνωση δεν είναι συνηθισµένη νό-σος, προσβάλλει περίπου 35-50 ανθρώπους ανά 100.000 πληθυσµό. Η νόσος προσβάλ-λει το ίδιο άνδρες και γυναίκες, σε όλο τον κόσµο, και συνήθως εµφανίζεται µετά τα 55 έτη. Όµως η πλειονότητα των αρρώστων είναι καπνιστές. Εγώ, παρά το ότι κατάγοµαι από το Αγρίνιο και ουσιαστικά µεγάλωσα από τα κα-πνά, αφού ο πατέρας µου ήταν αγρότης, δεν µπορώ να µην τονίσω κατηγορηµατικά ότι το κάπνισµα είναι κίνδυνος - θάνατος.


Ξεκίνησα την ιατρική µου σταδιοδροµία ως στρατιωτικός

γιατρός, δεν επέλεξα ακριβώς το αντικείµενο µε το οποίο σήµερα ασχολούµαι. Ήταν περισσότερο

«επιθυµία» της Υπηρεσίας και µπορώ να πω ότι έγινα

πνευµονολόγος «διά διαταγής».

Τα τελευταία χρόνια, υψηλής ικανότητας διαφοροποίησης

ενήλικα βλαστοκύτταρα έχουν αποµονωθεί από µια ποικιλία

πηγών, και έχουν χρησιµοποιηθεί τόσο για «αισθητικούς λόγους»

όσο και για τη θεραπεία πλειάδας χρόνιων ανίατων νοσηµάτων.

Τα βλαστοκύτταρα (ο διεθνής όρος είναι stem cells) χαρακτηρίζονται από την ικανότητά τους να αυτο-

ανανεώνονται µέσω των διαδικασιών της «µιτωτικής» κυτταρικής

διαίρεσης και της διαφοροποίησης σε πολλαπλούς κυτταρικούς «υπότυπους» ανάλογα µε το

κυτταρικό µικρο-περιβάλλον.

Περίπου ενάµιση χρόνο µετά την πρωτοποριακή µεταµόσχευση

στον πρώτο ασθενή, αποδείχθηκε ότι η µέθοδος είναι ασφαλής

και έτσι ξεπεράσαµε τις επιφυλάξεις για το κατά πόσο είναι

εφαρµόσιµη.

30•in•vitro

ReviewΜΑΪΟΣ 2011

Κάπνισμα

Συνεργάστηκαν οι κ.κ. Λία Παπαθανάκου, Δερματολόγος - Αφροδισιολόγος, επιστημονική συνεργάτιδα του νοσοκομείου «Ανδρέας Συγγρός», και Νίκος Ρούσσος, Ιατρός Φυσικής Ιατρικής

και Αποκατάστασης, Επιμελητής Α’ του νοσοκομείου «Ασκληπιείο Βούλας»

Γράφει η Βασιλική Μανιάτη

Μας γερνάει πριν από την ώρα μας

Το κάπνισμα προκαλεί μια πολύ δυνατή εξάρτηση, κάνοντας τους χρήστες του να το υπερασπίζονται ένθερμα παρά τις προφανείς βλάβες που προξενεί. Από την άλλη πλευρά, ως απόλυτα ανθυγιεινή συνήθεια, είναι ο εύκολος στόχος για να σηκώσει το ανάθεμα για πολύ περισσότερες παθολογικές καταστάσεις, πέρα από τις γνωστές επιδράσεις του στο αναπνευστικό και στο κυκλοφορικό σύστημα. Δεν είναι γνωστοί όλοι οι μηχανισμοί μέσω των οποίων το τσιγάρο προκαλεί καταστροφή στο σώμα. Γενικά είναι αποδεκτό ότι οι άνθρωποι που καπνίζουν, ύστερα από κάποια χρόνια φαίνονται περισσότερο γερασμένοι από τους μη καπνιστές. Κύριο όργανο έκφρασης του βαθμού γήρανσης ενός ανθρώπου είναι το δέρμα και η εμφάνισή του. Είναι, ωστόσο, σημαντικό να εξετάσει κανείς και τη συμπεριφορά άλλων ιστών που σχετίζονται με την κίνηση, την ευκαμψία και τη γενικότερη έκφραση της λειτουργικότητας όπως αυτή αλλάζει με την πάροδο του χρόνου.

Το κάπνισμα προκαλεί αλ-λοιώσεις στα χρωμοσώμα-τα, διότι αυξάνει το οξει-δωτικό στρες, στο οποίο υποβάλλονται τα κύτταρα

του οργανισμού μας καθημερινά. Το τσιγάρο επιδρά στα χρωμοσώματά μας περίπου με τον ίδιο τρόπο που επιδρά το πέρασμα του χρόνου. Μειώνει το μέγεθος μιας δομής των χρωμοσω-μάτων, τα λεγόμενα τελομερή, που έχουν καθοριστικό ρόλο στη γήρανση του οργανισμού μας. Όσο πιο μικρά γίνονται με το πέρασμα του χρόνου τα τελομερή – που είναι τμήματα των χρωμοσωμάτων τοπο-θετημένα στα άκρα τους – τόσο πιο γερασμένος γίνεται ο οργανισμός, με μεγαλύτερη ευπάθεια για πολλές ασθένειες. Η μείωση του μήκους των τελομερών των χρωμοσωμάτων καθιστά τις με-ταλλάξεις του DNA ευκολότερες. Όσο μεγαλώνει η ηλικία μας τόσο μικρότε-ρα γίνονται τα τελομερή και τόσο πιο πολύ κινδυνεύουμε από ασθένειες λόγω αστάθειας των χρωμοσωμάτων. Μπορούμε, δηλαδή, για έναν άνθρω-πο να ορίσουμε τη χρονολογική ηλικία με βάση την ημερομηνία γέννησής του αλλά και τη βιολογική του ηλικία με βάση το μήκος των τελομερών στα χρωμοσώματά του.

Τι δείχνουν διεθνείς μελέτεςΤο κάπνισμα προκαλεί βλάβες στο δέρμα σε ολόκληρη την επιφάνεια του σώματος, σύμφωνα με αμερικα-νική μελέτη που δημοσιεύτηκε στο «Archives of Dermatology». Όπως δι-απιστώθηκε, ο αριθμός των πακέτων που καπνίζει κάποιος την ημέρα, το σύνολο των ετών που καπνίζει και ο μέσος όρος των πακέτων που καπνίζει την ημέρα επί τoν αριθμό των ετών κα-πνίσματος συσχετίζονται με τον βαθμό της γήρανσης του δέρματος. Μελέτη από πανεπιστήμιο της Aϊόβα αποκαλύπτει ότι υπάρχει μια σχέση ανάμεσα σε μια σπάνια, κληρονομική νόσο που προκαλεί πρόωρη γήρανση και στην καταστροφή των κυττάρων που προκαλείται από το κάπνισμα. Μια σημαντική πρωτεΐνη που χάνε-ται κατά τη διάρκεια μιας νόσου που ονομάζεται σύνδρομο του Werner, μει-ώνεται στους καπνιστές που πάσχουν από εμφύσημα. Το κάπνισμα μπορεί να επιταχύνει τη διαδικασία της γήρανσης και να βραχύνει τη διάρκεια της ζωής, κατά μέσον όρο, πάνω από δέκα χρόνια. Οι ασθενείς που πάσχουν από το σύνδρο-μο Werner αρχίζουν να εμφανίζουν ταχεία γήρανση μετά την εφηβεία και πεθαίνουν από καρκίνο ή καρδιακή νόσο στην ηλικία των 40 έως 50 ετών. Το κάπνισμα φαίνεται ότι πράγματι μειώνει την πρωτεΐνη του συνδρόμου Werner.


Ιατρεία διακοπής καπνίσματος στη σελ. 45

Ο δεκάλογοςτης υγείας Πριν ανάψετε το επόμενο τσιγάρο, διαβάστε τι ακριβώς κάνετε στο δέρμα σας όσο εξακολουθεί-τε να αποζητάτε την… ένοχη απόλαυση.

1 Κάθε φορά που εισπνέετε τον καπνό του τσιγάρου, περισσότερες από τρία εκατομ-μύρια ελεύθερες ρίζες παράγονται στα πνευμόνια σας, μολύνοντας τον οργανισμό, με αποτέλεσμα η λειτουργία του δερματικού φραγμού να διαταράσσεται και ο αντιοξει-δωτικός μηχανισμός άμυνας του δέρματος να μειώνεται.

2 Το κάπνισμα προκαλεί συστολή των αγγείων στα ανώτερα στρώματα του δέρματος, με αποτέλεσμα να περιορίζεται η τάση του οξυγόνου (υποξαιμία). Έχει βρεθεί ότι ένα πακέτο τσιγάρα μπορεί να προκαλέσει υπο-ξαιμία στο δέρμα για μια ολόκληρη μέρα.

3 Έχουν παρατηρηθεί διαταραχές στην παρα-γωγή κολλαγόνου και στη σύνθεση της ελα-στίνης. Πράγμα που σημαίνει ότι το κάπνισμα ευθύνεται για την πρόωρη χαλάρωση του δέρματος και για τον σχηματισμό ρυτίδων.

4 Το 1985 ο όρος «πρόσωπο καπνιστή» προ-στέθηκε στο ιατρικό λεξικό. Τα χαρακτη-ριστικά του – που το κάνουν να δείχνει μεγαλύτερο από τη χρονολογική του ηλικία – ορίζονται ως εξής: «Γραμμές ή ρυτίδες, ορατές κυρίως στις γωνίες των χειλιών και στις εξωτερικές γωνίες των ματιών, αλλά και βαθιές γραμμές στα μάγουλα, στην περιοχή μεταξύ της μύτης και του άνω χείλους ή και στο σαγόνι».

5 Στο δέρμα του καπνιστή εμφανίζονται δυ-σχρωμίες, δηλαδή σημεία έντονα σκούρα (μελαχρώσεις) και σημεία με μειωμένη με-λανίνη (λευκά στίγματα). Το χρώμα του δέρ-ματος χάνει τη ρόδινη όψη του και αποκτά χρώμα θαμπό, κίτρινο, γκρίζο.

6 Το δέρμα του καπνιστή είναι συνήθως πιο λεπτό εξαιτίας της κακής κυκλοφορίας του αίματος, γεγονός που «συμμετέχει» στην πρόωρη γήρανση. Το απέδειξε μεταξύ άλ-λων μια πρωτοποριακή μελέτη σε 25 ζευγά-ρια μονοζυγωτικών διδύμων, με το ένα μέ-λος κάθε ζευγαριού να είναι συστηματικός καπνιστής και το άλλο να μην έχει καπνίσει καθόλου. Χρησιμοποιώντας ειδικό εξοπλι-σμό, οι επιστήμονες βρήκαν πολύ σημαντι-κές διαφορές στο πάχος του δέρματος, με τους καπνιστές να έχουν από 25% έως και 40% πιο λεπτό δέρμα από τα αδέλφια τους που δεν είχαν καπνίσει.

7 Σχεδόν σταθερά ευρήματα στους καπνιστές είναι το σταχτί χρώμα της επιδερμίδας και τα συμπτώματα ξηρότητας.

8 Στις γυναίκες καπνίστριες παρατηρείται συχνά αρρενοποίηση του προσώπου με τρα-χύτητα και αυξημένο τρίχωμα.

9 Το κάπνισμα ευθύνεται για τη μείωση της αντιγηραντικής βιταμίνης Α στο δέρμα, κα-θώς και για την εξουδετέρωση της βιταμίνης C που είναι απαραίτητη για τον σχηματισμό κολλαγόνου.

10 Οι αλλαγές στο δέρμα έπειτα από δέκα χρόνια συστηματικού καπνίσματος είναι μη αναστρέψιμες.

Το κάπνισμα είναι η αμέ-

σως επόμενη πιο σημαντική

αιτία, μετά την έκθεση

στον ήλιο, για την πρόωρη γήρανση του

δέρματος. Μια κοπέλα

που ξεκινά το κάπνισμα στην ηλικία των 20 ετών, στα 40 της το δέρμα της θα δείχνει σαν αυτό μιας γυναίκας 60

ετών.

Πώς καταλαβαίνουμε ότι μια γυναίκα καπνί-ζει; Από τις λεπτές γραμμές - ρυτίδες γύρω από το στόμα και γύρω από τα μάτια. Και όχι μόνο. Η επιδερμίδα της είναι θαμπή ακόμη και με την καλύτερη ενυδατική κρέμα, ενώ τα δάχτυλα, τα νύχια και τα δόντια έχουν κι-τρινίλες. Το κάπνισμα καταστρέφει το δέρμα – ειδικά του προσώπου – με δύο τρόπους: Το περιβάλλον με καπνό τσιγάρου στεγνώνει και αφυδατώνει την επιδερμίδα. Το τσιγάρο μειώνει τη ροή του αίματος προς το δέρμα, περιορίζοντας το οξυγόνο, με αποτέλεσμα να του στερεί τις ουσιαστικές θρεπτικές ουσίες. Ο καπνός του τσιγάρου περιέχει περισσότε-ρες από 3.000 τοξικές ουσίες και, όπως ήδη ξέρουμε, το κάπνισμα αυξάνει την παρα-γωγή των ελεύθερων ριζών του κυττάρου – διαδικασία που επιταχύνει τη γήρανση

Πέρα, όμως, από τη γήρανση του δέρμα-τος, και άλλες δομές, όπως τα οστά, οι αρθρικοί χόνδροι και ο μεσοσπονδύλιος δί-σκος, φαίνεται να επηρεάζονται αρνητικά από το κάπνισμα. Είναι γνωστή η βλαπτική δράση του καπνίσματος στα μικρά τριχο-ειδικά αγγεία που ευθύνονται για τη μετα-φορά θρεπτικών ουσιών στα οστά, στους χόνδρους και στο μυϊκό σύστημα. Αν, λοι-πόν, δεν τραφεί καλά ο αρθρικός χόνδρος, θα εκφυλιστεί και θα αρχίσει νωρίτερα η αρθρίτιδα. Αν μειωθεί η τροφοδοσία του μεσοσπονδύλιου δίσκου, τότε αυτός αφυ-

δατώνεται, με αποτέλεσμα να αυξάνε-ται η πιθανότητα ρήξης του, δημιουργίας δισκοκήλης και οσφυαλγίας, με ή χωρίς νευρολογική συμπτωματολογία. Η μειω-μένη, τέλος, αιματική ροή στον μυϊκό ιστό μειώνει την ικανότητα για κίνηση, άσκηση και βάδιση, με αρνητικές συνέπειες που φθάνουν μέχρι και την πρόωρη εμφάνιση σημείων οστεοπόρωσης. Η επιβαρυμένη αυτή κατάσταση στο μυοσκελετικό σύστη-μα είναι ανάλογη ανθρώπων σαφώς μεγα-λύτερης ηλικίας από τη χρονολογική τους και σηματοδοτεί πρόωρη γήρανση.

του δέρματος. Παράλληλα, το τσιγάρο έχει επιβλαβή επίδραση στο ανοσοποιητικό σύ-στημα τόσο των θεριακλήδων όσο και των παθητικών καπνιστών.Και δεν είναι μόνο αυτά. Επιδεινώνει τις δι-άφορες μορφές ψωρίασης και δυσχεραίνει τη θεραπευτική απάντηση όταν λαμβάνονται βιολογικοί παράγοντες. Τα καλά νέα είναι ότι η χρήση κρεμών στο δέρμα – κυρίως αυτών που περιέχουν βιταμίνες Α, C και Ε – μπορεί να βελτιώσει την όψη του δέρματος και να το θρέψει. Επίσης, σε περιπτώσεις μεγάλης έλλειψης των εν λόγω ουσιών, προτείνεται η λήψη τους σε μορφή δισκίων από το στόμα. Όσον αφορά τη θεραπευτική αντιμετώπιση του δέρματος του καπνιστή, έχει ένδειξη η εφαρμογή στο ιατρείο πίλιγκ με τριχλωρικό οξύ ή γλυκολικό οξύ σε μεγάλες συγκεντρώ-σεις καθώς και η μεσοθεραπεία.

Επηρεάζει και τα οστά

Επιδερμίδα γιαγιάς

32•in•vitro

Γνωρίζεις ότι... ΜΑΪΟΣ 2011

Νέα φάρμακα

Χάπι news

Νεότερα για τον μεταστατικό καρκίνο παχέος εντέρου Καλά νέα για τους ασθενείς με

μεταστατικό καρκίνο του παχέος εντέρου, τον τρίτο σε συχνότητα διάγνω-σης καρκίνο στον ανδρικό πληθυσμό και τον δεύτερο στον γυναικείο. Έρευνα σε 1.226 ασθενείς έδειξε ότι ο παράγοντας aflibercept σε συνδυασμό με το χημειοθεραπευτικό σχήμα folfiri βελτίωσε τη συνολική επιβίωση ασθενών που βρίσκονται στη θεραπεία δεύ-τερης γραμμής και που είχαν λάβει θερα-πεία με οξαλιπλατίνη.Το aflibercept είναι μία πρωτεΐνη σύντηξης που δεσμεύει όλους τους παράγοντες, που φαίνεται να διαδραματίζουν ρόλο στην αγγειογένεση του όγκου και στη φλεγμονή.

Τελαπρεβίρη κατά της ηπατίτιδας C Ασθενείς που δεν είχαν ωφεληθεί από φαρμακευτικές αγωγές με πε-

γκυλιωμένη ιντερφερόνη και ριμπα-βιρίνη, για θεραπεία της χρόνιας HCV λοίμωξης με γονότυπο 1, πέτυχαν «σταθερή» ιολογική ανταπόκριση με θεραπευτικά σχήματα που περιλάμβαναν τελαπρεβίρη, ένα ερευνητικό αντιικό άμεσης δράσης. Η επίτευξη σταθερής ιολογικής ανταπόκρισης (ο ιός παραμένει μη ανιχνεύσιμος στο αίμα των ασθενών για έξι μήνες μετά την ολοκλήρωση της θεραπείας) ήταν ο στόχος της θεραπείας και θεωρείται ότι αποτελεί ίαση. Εκατόν εβδομήντα εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως πάσχουν από χρόνια HCV λοίμωξη και περίπου το 10% - 20% θα αναπτύ-ξει κίρρωση και ηπατική ανεπάρκεια.

Νέο φάρμακο μακράς δράσης για τη σχιζοφρένειαΠρόκειται για ενέσιμο αντιψυχωσι-

κό μηνιαίας χορήγησης, που διατίθε-ται σε χιλιοστόγραμμα (mg) παλμιτικής παλιπε-ριδόνης των 25, 50, 75, 100 και 150 mg. Μετά τις δύο αρχικές εγχύσεις, μπορεί να χορηγηθεί στον βραχίονα ή στους γλουτούς. Ενδείκνυται ως συντηρητική θεραπεία της σχιζοφρένειας σε ενήλικες ασθενείς, που έχουν σταθεροποιη-θεί με παλιπεριδόνη ή ρισπεριδόνη και σε επι-λεγμένους ενήλικες ασθενείς με σχιζοφρένεια και προηγούμενη ανταπόκριση σε διά στόματος χορηγούμενη παλιπεριδόνη ή ρισπεριδόνη. Μπορεί, επίσης, να χρησιμοποιηθεί σε κάποιες περιπτώσεις χωρίς προηγούμενη σταθεροποίη-ση με θεραπεία διά στόματος.

Ύστερα από παράπονα

ανδρών για προβλήματα διατήρησης στύσης κατά

τη χρήση προ-φυλακτικού, σχεδιαστές

ενσωμάτωσαν στο λάτεξ μια στρώση τζελ, που χρησιμο-ποιείται για τη θεραπεία

της στηθάγχης και αυξάνει τη ροή του

αίματος. Όσοι το δοκίμασαν δήλωσαν ικα-νοποιημένοι.

Λανσαρίστηκε και στην ελληνική αγορά γενόσημο (αντίγραφο) σκεύασμα για τη νόσο του Πάρκινσον διαθέτοντας ίδιες περιεκτικό-τητες με το ήδη υπάρχον προϊόν (0,18 & 0,70 mg σε συσκευασία των 30 και 100 διχοτομού-μενων δισκίων). Περιέχει το δραστικό συστα-τικό πραμιπεξόλη (pramipexole) που ενδεί-κνυται για την αγωγή στη διάρκεια της νόσου έως τα τελευταία στάδια, εκεί που οι άλλες φαρμακευτικές αγωγές εξασθενούν.Στα πρώτα στάδια της νόσου χορηγείται λεβο-ντόπα και εναλλακτικά φάρμακα που δρουν στους ίδιους υποδοχείς της ντοπαμίνης (νευρο-διαβιβαστές) και ονομάζονται ντοπαμινεργικά, προκειμένου να αποφευχθούν παρενέργειες

από τη συνεχή χορήγηση της λεβοντόπας. Τα ντοπαμινεργικά φάρμακα μπορεί να χορηγη-θούν ως μονοθεραπεία ή σε συνδυασμό με λεβοντόπα όσο η νόσος εξελίσσεται.Η pramipexole, που σύντομα θα κυκλοφορήσει σε σκεύασμα και στη μοναδική περιεκτικότητα για την Ελλάδα των 0,35 mg, ενδείκνυται για την αγωγή των σημείων και συμπτωμάτων της ιδιοπαθούς νόσου του Πάρκινσον μόνο (χωρίς λεβοντόπα) ή σε συνδυασμό με λεβοντόπα, στη διάρκεια της νόσου και έως τα τελευταία στάδια, όταν η επίδραση της λεβοντόπας μειώ-νεται ή καθίσταται ασυνεπής και προκύπτουν διακυμάνσεις του θεραπευτικού αποτελέσμα-τος.

Το πρώτο γενόσημο κατά του Πάρκινσον

Φάρμακο αποτρέπει την τύφλωση Φάρμακο ήδη εγκεκριμένο για δύο οφθαλμικές παθήσεις πήρε το πράσινο φως για την αντιμετώπιση του οιδήματος από θρόμβωση της κεντρικής φλέβας του αμφιβληστροειδούς, που αποτελεί την τρίτη συχνότερη αιτία τύφλωσης στους ενήλικες. Οι κλινικές μελέτες έδειξαν ότι το 70% των ασθενών παρουσίασε θε-αματική βελτίωση στην όρασή του, ενώ οι ειδικοί επισημαίνουν τη σημασία της πρόληψης. «Η πρεσβυωπία είναι το πρώτο καμπανά-κι. Αλλά πριν εκδηλωθεί, από την ηλικία των 40 ετών, θα πρέπει να κάνουμε ετή-σιες προληπτικές εξετάσεις», τόνισε ο Αναστάσιος Κουρής, διευθυντής κρατικής οφθαλμολογικής κλινικής του νοσοκομεί-ου «Γ. Γεννηματάς».

Ελπίδες για ασθενείς με παγκρεατικούς νευροενδοκρινείς όγκουςΤο everolimus έδειξε ότι μπορεί να υπερ-διπλασιάσει τον διάμεσο χρόνο επιβίωσης χωρίς επιδείνωση σε ασθενείς με πα-γκρεατικούς νευροενδοκρινείς όγκους (οι οποίοι είναι μη εγχειρήσιμοι, προχωρημέ-νοι σε τοπικό επίπεδο ή μεταστατικοί) που εμφανίζουν εξέλιξη της νόσου. Η σχετική μάλιστα μελέτη έδειξε ότι μείωσε τον κίν-δυνο εξέλιξης της νόσου κατά 65%.Στοχεύει στην πρωτεΐνη mTOR, που δρα ως σημαντικός ρυθμιστής της κυτταρικής διαίρεσης του όγκου, της ανάπτυξης των αιμοφόρων αγγείων και του κυτταρικού μεταβολισμού και παίζει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη και την εξέλιξη πολλών μορφών καρκίνου.


Εικονική πραγματικότητα για το εγκεφαλικόΗ φυσιοθεραπεία με συσκευές υψηλής τε-χνολογίας (τρισδιάστατα γυαλιά, ρομποτικά γάντια και συστήματα video game ανίχνευ-σης κίνησης) μπορεί να βοηθήσει στην επα-ναφορά του άνω άκρου του χεριού ύστερα από ένα εγκεφαλικό επεισόδιο.Έρευνα παρατήρησε ότι το παίξιμο εικο-νικών πλήκτρων πιάνου με ρομποτικά γά-ντια ή εστιασμός σε εικονικά μικρόβια με τρισδιάστατα γυαλιά, κάνει τους ασθενείς να προσπαθούν περισσότερο, βοηθώντας, έτσι, τον εγκέφαλο να ασκηθεί. Οι συμμε-τέχοντες, χρησιμοποιώντας εικονικές θε-ραπείες, είχαν περίπου 15% βελτίωση στα κινητικά προβλήματα, 20% βελτίωση στην κινητικότητα του χεριού και σχεδόν πεντα-πλάσια δυνατότητα της κινητικής ισχύος τους σε σύγκριση με όσους έλαβαν συμβα-τική θεραπεία.

Γονίδιο δύο όψεων Το γονίδιο Notch, που εμπλέκεται σε πολλές κυτταρικές διαδικασίες κι έχει ενερ-γό ρόλο στην ανάπτυξη των ιστών, διαπιστώ-θηκε ότι κάνει διπλή δουλειά, αφού άλλοτε έχει ογκοκατασταλτική κι άλλοτε ογκογεν-νητική δράση.Αν και τα γονίδια Notch έχει ανακαλυφθεί ότι δρουν ως ογκογονίδια, ο ερευνητής του Ιδρύματος Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών Απόστολος Κλινάκης παρατήρησε ότι έχοντας σταματήσει επιλε-κτικά την έκφραση του γονιδίου Notch στο αιμοποιητικό σύστημα των πειραματόζωων, αυτά ανέπτυσσαν λευχαιμία. Αντέδρασαν δηλαδή σαν αυτό να μην ήταν ογκογονίδιο, αλλά ογκοκατασταλτικό γονίδιο. Σε συνεργασία με τον Γιάννη Αϊφαντή, ανα-πληρωτή καθηγητή Παθολογίας στο Πανεπι-στήμιο της Νέας Υόρκης και το Ιατρικό Ινστι-τούτο Howard Hughes, διαπίστωσαν ότι στον ίδιο ιστό και συγκεκριμένα στο αιμοποιητικό σύστημα το γονίδιο Notch μπορεί να λειτουρ-γεί τόσο ως ογκογονίδιο όσο και ως ογκοκα-τασταλτικό γονίδιο. Ο παράγοντας που καθο-ρίζει ποιο πρόσωπο θα υιοθετήσει το γονίδιο Notch είναι ο κυτταρικός τύπος. Έτσι, ενώ στα κύτταρα λεμφοειδούς προέλευσης (όπως τα Τ λεμφοκύτταρα) το Notch είναι ογκογονί-διο, στα κύτταρα μυελοειδούς προέλευσης (όπως τα αιμοπετάλια και τα κοκκιοκύτταρα) το Notch έχει ογκοκατασταλτική δράση. Οι ερευνητές έπειτα από ελέγχους σε δείγ-ματα ασθενών με χρόνια μονοκυτταρική μυελοειδή λευχαιμία επιβεβαίωσαν ότι το εν λόγω γονίδιο μπορεί να λειτουργήσει ως ογκοκατασταλτικό – αφού η παρέμβασή τους είχε ως αποτέλεσμα τον θάνατο των καρκινικών κυττάρων – κι αισιοδοξούν ότι θα μπορούσαν να αναπτύξουν θεραπεία.

Τεχνητό σπέρμα από

τμήματα ιστών ποντι-

κιών, που μπορεί να γονιμοποι-ήσει ωάρια θηλυκών

ποντικιών, δημιούργη-σαν Ιάπωνες επιστήμονες. Αν η τεχνική αποδειχθεί ασφαλής, ανοίγει ο

δρόμος για τη δημιουρ-γία ανθρώ-πινου σπέρ-ματος και για νέες θερα-πείες κατά

της ανδρικής υπογονιμό-

τητας.

Science

Oελληνικής καταγωγής επίκουρος καθηγητής Παιδιατρικής Ογκο-λογίας στο Ινστιτούτο Κυτταρι-κής Μηχανικής του Πανεπιστημί-ου Τζον Χόπκινς, στη Βαλτιμόρη

των ΗΠΑ, Ηλίας Ζαμπίδης και οι επίσης Έλληνες συνεργάτες του κατάφεραν να κάνουν ενήλικα κύτταρα να συμπεριφέρονται ως εμβρυικά βλαστικά (τα αποκαλούμενα iPS), χωρίς τη χρήση ιών, για πρώτη φορά παγκοσμίως! Ο κ. Ζαμπίδης, αν και ασχολείται με καρκινικούς όγκους, μελετά τα βλαστικά κύτταρα, καθώς εκεί πιστεύει ότι υπάρχει η κατανόηση της δρά-σης του καρκίνου, ο οποίος δημιουργείται από λάθος εξέλιξη των βλαστικών κυττάρων. Η δη-μιουργία κυττάρων iPS οδήγησε τον κ. Ζαμπίδη και την ομάδα του στο να δημιουργήσουν παλ-λόμενα καρδιακά κύτταρα στο εργαστήριο με σχεδόν 100% αποτελεσματικότητα, όταν με τη συμβατική μέθοδο τα αντίστοιχα ποσοστά επι-τυχίας στη μετατροπή των πολυδύναμων κυττά-ρων σε βλαστικά δεν ξεπερνούσαν το 20%.Μέχρι τώρα για τη δημιουργία των κυττάρων iPS και προκειμένου να γίνει γονιδιακή παρέμ-βαση στα ενήλικα κύτταρα, ώστε να επαναπρο-γραμματιστούν και να αποκτήσουν τις ιδιότητες των εμβρυϊκών βλαστικών, χρησιμοποιούνταν ιοί που μετέφεραν τα κατάλληλα γονίδια στον οργανισμό. Οι ιοί όμως αυτοί συνδέονται με κινδύνους καρκινογένεσης και εμποδίζουν τη

μελέτη των μηχανισμών εκείνων που οδηγούν στη διαφοροποίηση και στον επαναπρογραμ-ματισμό, κάτι πολύτιμο για την αντικαρκινική έρευνα, καθώς οι μηχανισμοί αυτοί είναι οι ίδιοι με αυτόν που χρησιμοποιεί ο καρκίνος.Προσπαθώντας έτσι να αποφύγουν τη χρήση ιών, χρησιμοποίησαν ανθρώπινα ενήλικα βλα-στικά κύτταρα του αίματος. Τα αντικατέστη-σαν με μόρια DNA που έχουν την ιδιότητα να εισέρχονται στα κύτταρα και έπειτα από μικρό χρονικό διάστημα να εξαφανίζονται. Το μεγάλο πλεονέκτημα των μορίων αυτών είναι ότι δεν προκαλούν καρκινογένεση, αφού «εκφράζο-νται» μέσα στο κύτταρο για πολύ μικρό χρονικό διάστημα (περίπου μιας εβδομάδας) και δεν ενσωματώνονται στο γονιδίωμα του οργανισμού του λήπτη, όπως συμβαίνει με τους ιούς, αλλά σταδιακά αποσυντίθενται. Το γεγονός ότι με τη μέθοδο της ομάδας Ζαμπίδη η μετατροπή πολυ-δύναμων κυττάρων – είτε iPS, είτε εμβρυϊκών βλαστικών – σε κύτταρα της καρδιάς άγγιξε το 95% σε αποτελεσματικότητα, ενθαρρύνει τους επιστήμονες σε θεραπευτικό επίπεδο και πλέον οι στόχοι τους επεκτείνονται σε κύτταρα των αγγείων για την αντιμετώπιση εγκεφαλικών, κύτταρα αμφιβληστροειδούς για την αντιμετώ-πιση ασθενειών που μπορεί να οδηγήσουν σε τύφλωση, αλλά και σε κύτταρα του αίματος για την αντιμετώπιση νόσων όπως η μεσογειακή αναιμία.

Εμφύτευμα που μοιάζει με βηματοδότη και εκλύει φάρμακα στον οργανισμό, αντικαθιστώ-ντας τις ενέσεις, ανέπτυξαν ειδικοί στη Μασα-χουσέτη.Εισάγεται υποδόρια και διαθέτει τσιπ με ενσωματωμένες μεταλλικές θήκες που πε-ριέχουν δόσεις φαρμάκου και είναι συνδεδεμέ-

νες με μπαταρία. Δεν υπάρχει φόβος έκλυσης λάθος δόσεων, αφού η μπαταρία δεν παράγει αρκετή ενέργεια ώστε να ανοίξουν ταυτοχρό-νως οι θήκες και το μεταλλικό κάλυμμά τους εί-ναι τόσο ανθεκτικό, που μόνο η σύγκρουση με ένα αυτοκίνητο μπορεί να την καταστρέψει.

Bηματοδότης φαρμάκων αντί ενέσεων

in•vitrO•33ΜΑΪΟΣ 2011

Τεχνολογία

Παγκόσμια ελληνική πρωτιά


34•IN•VITRO ΜΑΪΟΣ 2011

ΡεπορτάζΓράφει η Βασιλική ΜανιάτηΚαρκίνος θυρεοειδούς

Οι προχω-ρηµένες

µορφές του θυρεοειδι-κού καρκί-

νου, που εί-ναι ευτυχώς σπάνιες, δεν απαντούν στα συνηθισµένα

χηµειοθε-ραπευτικά σχήµατα

που χρησι-µοποιούνται

για άλλες µορφές

καρκίνου, γι’ αυτό αναζη-τούνται νέες θεραπείες.

Συνεργάστηκε η Μαρία Αλεβιζάκη, Ενδοκρινολόγος, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Πανεπιστηµίου Αθηνών

Οι «όζοι» του θυρεοειδούς είναι συχνοί στον γενικό πληθυσµό, αλλά ευτυχώς ένα µικρό µόνο ποσοστό είναι καρκινώµατα. Η διάγνωση του καρκίνου του

θυρεοειδούς γίνεται σήµερα αρκετά εύκολα, µε τον συνδυασµό ενός καλού υπερηχογρα-φήµατος και, κυρίως, τη χρήση της βιοψίας µε λεπτή βελόνη, η οποία έχει µεγάλη αξιο-πιστία. Ο πιο συχνός τύπος είναι το καλά διαφορο-ποιηµένο καρκίνωµα (θηλώδες και θυλακιώ-δες). Έχει συνήθως άριστη πρόγνωση και η εξέλιξη της νόσου εξαρτάται από τη σωστή διάγνωση και τη σωστή αρχική θεραπευτι-κή αντιµετώπιση. Η αρχική θεραπεία είναι η χειρουργική αφαίρεση του θυρεοειδούς και, κατόπιν, η συµπληρωµατική χορήγηση ραδιενεργού ιωδίου για την καταστροφή των θυρεοειδικών υπολειµµάτων. Στη συνέχεια, οι ασθενείς παίρνουν δισκία θυροξίνης εφ’ όρου ζωής. Η θεραπεία µε το ραδιενεργό ιώδιο έχει σκοπό να εξαλείψει τα θυρεοειδι-κά κύτταρα έτσι ώστε, αν στο µέλλον έχουµε υποτροπή της νόσου, να µπορούµε να την ανιχνεύσουµε µετρώντας έναν δείκτη των θυρεοειδικών κυττάρων, τη λεγόµενη θυρεο-σφαιρίνη, στον ορό.

Πού βασίζεται αυτή η θεραπείαΜε τη θεραπεία αυτή φαίνεται ότι βελτιώνε-ται η πρόγνωση και οι υποτροπές είναι λιγό-

τερες. Η θεραπεία µε το ραδιενεργό ιώδιο δεν χρειάζεται να χορηγείται στα πολύ µικρά καρκινώµατα, τα οποία δεν φαίνεται να είναι καθόλου επικίνδυνα και τα οποία φαίνεται να έχουν από µόνα τους άριστη πρόγνωση.Τα θηλώδη και θυλακιώδη καρκινώµατα, επειδή προέρχονται από τα κύτταρα του θυ-ρεοειδούς, διατηρούν σε µεγάλο ποσοστό τις ιδιότητες των φυσιολογικών θυρεοει-δικών κυττάρων. Δηλαδή προσλαµβάνουν ιώδιο και µπορούν να συνθέτουν και να εκ-

κρίνουν θυρεοσφαι-ρίνη. Αυτές είναι οι ιδιότητες που µας επιτρέπουν να τα αντιµετωπίζουµε αποτελεσµατικά µε τη χορήγηση ραδι-ενεργού ιωδίου, το

οποίο απορροφάται εκλεκτικά από τα φυσι-ολογικά αλλά και από τα καρκινικά κύτταρα. Επίσης µπορούµε να διενεργούµε σπινθηρο-γράφηµα, που απεικονίζει ειδικά τις µετα-στάσεις που προέρχονται από θυρεοειδικά κύτταρα, και να ανιχνεύουµε τις υποτροπές µετρώντας τη θυρεοσφαιρίνη. Για να γίνουν οι χειρισµοί αυτοί, πρέπει η θυρεοειδοτρόπος ορµόνη (TSH) να είναι σε υψηλά επίπεδα στο αίµα, για να διεγείρει τα υπολειµµατικά κύτταρα του θυρεοειδούς να προσλάβουν το ιώδιο και να παράγουν τη θυρεοσφαιρίνη.

Σε µορφή ένεσηςΗ ΘΥΡΕΟΕΙΔΟΤΡΌΠΟΣ ορµόνη µπορεί να αυξηθεί είτε µε τη διακοπή της θυροξίνης είτε µε τη χορήγηση της ίδιας της ουσίας σε ενέσιµη µορφή. Αυτή η δυνατότητα να χορηγούµε την ανθρώπινη ανασυνδυασµένη θυρεοτρό-πο ορµόνη (rhTSH) σε ενέσιµη µορφή αποτελεί µια πολύ σηµαντική εξέλιξη των τελευταίων χρόνων στην αντιµετώπιση του καρκίνου του θυρεοειδούς. Χρησιµο-ποιείται τόσο για την παρακολούθηση των ασθενών µε καρκίνωµα του θυρεοειδούς όσο και για να διευκολύνει τη χορήγηση θεραπείας µε ραδιενεργό ιώδιο στα πρώ-τα ή και σε επόµενα στάδια. Το µεγάλο πλεονέκτηµα της χορήγησης rhTSH είναι ότι αποφεύγονται οι δυσάρε-στες για τον ασθενή συνέπειες της διακο-πής της θεραπείας µε θυροξίνη, δηλαδή τα συµπτώµατα του υποθυρεοειδισµού, που περιλαµβάνουν κόπωση, υπνηλία, αδυναµία συγκέντρωσης και αρκετά συ-χνά αδυναµία εργασίας. Με τη διαδικασία αυτή δεν επηρεάζεται η ποιότητα ζωής και η καθηµερινότητα των ασθενών.Εκτός από τη θυρεοσφαιρίνη, η παρακο-λούθηση του καρκίνου του θυρεοειδούς όσον αφορά στην παρουσία τοπικής υπο-τροπής ή µακρινών µεταστάσεων γίνεται µε απεικονιστικές µεθόδους, όπως το υπερηχογράφηµα τραχήλου, η αξονική και η µαγνητική τοµογραφία, το σπινθη-ρογράφηµα οστών καθώς και το PET scan. Σε σπάνιες περιπτώσεις τα καρκινικά κύτταρα µπορεί να χάσουν αυτή την ιδιότητα να προσλαµβάνουν το ιώδιο, επειδή γίνονται πιο αποδιαφοροποιηµένα και πιο επιθετικά. Στις περιπτώσεις αυτές έχει χρησιµοποιηθεί πρόσφατα µια νέα κατηγορία φαρµάκων, οι λεγόµενοι αναστολείς της τυροσινικής κινάσης, οι οποίοι χρησιµοποιούνται ήδη µε επιτυχία σε άλλους όγκους, όπως σε καρκίνο του νεφρού και σε µια µορφή λευχαιµίας. Οι θεραπείες αυτές στοχεύουν στις µοριακές διαταραχές, που ενοχοποιούνται για την καρκινογένεση και αναστέλλουν παράγοντες που συµβάλλουν στην αύξηση και στη διηθητική ικανότητα του όγκου. Τα πρώτα αποτελέσµατα που δηµοσιεύτηκαν από τη χρήση των παραγόντων αυτών στο αποδιαφοροποιηµένο θυρεοειδικό καρκίνωµα καθώς και σε µια άλλη κατηγορία καρκίνου του θυρεοειδούς, το µυελοειδές καρκίνωµα, φαίνεται ότι είναι αρκετά ενθαρρυντικά.

Τι πρέπει να ξέρετε

Η διάγνωση του καρκίνου του θυρεοειδούς γίνεται µε τον συνδυασµό ενός υπερηχογραφή-µατος και τη χρήση της βιοψίας

Παιδική Παχυσαρκία


Εφόσον δεν υπάρχουν

φάρμακα ή «μαγικές» συνταγές,

εναπόκειται στο ίδιο το άτομο να προφυλα-

χθεί από την παχυσαρκία. Για τον σκοπό αυτό απαιτεί-ται η συνερ-

γασία των γονιών, των

γιαγιάδων και παππούδων, των δασκά-

λων και των ιατρών (παιδιάτρων - ενδοκρινο-

λόγων)

Συνεργάστηκε ο Δημήτριος Π. Χιώτης, Διευθυντής Ενδοκρινολογικού Τμήματος και Κέντρου Παιδικής Παχυσαρκίας Ευρωκλινικής Παίδων

Η συχνότητα της παιδικής παχυσαρκίας έχει παγκο-σμίως αυξηθεί και καθίστα-ται ολοένα μεγαλύτερο το πρόβλημα για τη δημόσια

υγεία. Στη χώρα μας το φαινόμενο έχει γίνει έντονο τα τελευταία χρόνια, όπως φαίνε-ται από διάφορες ερευνητικές μελέτες που πραγματοποιήθηκαν από επιστημονικά κέ-ντρα της Αθήνας και της περιφέρειας.Στην Ελλάδα οι γενιές της τελευταίας 30ετίας έχουν παχύνει σημαντικά και ανη-συχητικά. Αυτό προκύπτει από πρόσφατη μελέτη στην ευρύτερη περιοχή των Αθη-νών (2000-2001) από την Ενδοκρινολογι-κή Μονάδα της Α’ Παιδιατρικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, με σκοπό τη δημιουργία εθνικών προτύπων ανάπτυξης. Τα αποτελέσματα της μελέτης αυτής, συ-γκρινόμενα με αντίστοιχη αμερικανική του 2000, έδειξαν ότι οι 18χρονοι Έλληνας και

Ελληνίδα είναι πιο παχύσαρκοι από τους αντίστοιχης ηλικίας Αμερικανούς. Τα δεδο-μένα αυτά ενδεχομένως να αποτυπώνουν το πρόβλημα της ολοένα αυξανόμενης συχνότητας της παχυσαρκίας και στη χώρα μας και καλό είναι όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς να λάβουν έγκαιρα τα απαραίτητα μέτρα, ώστε να αποφευχθούν οι μεταγενέ-στερες επιπτώσεις της. Γιατί η παχυσαρκία μαζί με την αυξημένη χοληστερίνη και την υπέρταση, αν δεν θερα-πευτούν γρήγορα – από τη μικρή ηλικία –, φθείρουν τον οργανισμό, γι’ αυτό τα νοσήμα-τα αυτά αποκαλούνται νοσήματα φθοράς.Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) έχει χαρακτηρίσει την παχυσαρκία ως νόσο. Σήμερα όλα τα δεδομένα βεβαιώ-νουν ότι η παχυσαρκία θα είναι η πιο δια-δεδομένη μη μεταδοτική νόσος του 21ου αιώνα, και μάλιστα με διαστάσεις πανδη-μίας.

Πού οφείλεταιΠαχύσαρκο είναι το παιδί εκείνο που έχει υπερβολική άθροιση λίπους από διαταρα-χή του ενεργειακού ισοζυγίου. Το βάρος του είναι 10, 20 ή 30 kgr πάνω από το κανονικό του και μερικές φορές και πα-ραπάνω. Σε κάθε περίπτωση παχύσαρκου παιδιού ή εφήβου θα πρέπει να γνωρίζου-με το σημαντικότερο αίτιο που προκαλεί την παχυσαρκία. Δηλαδή, να ξέρουμε αν αυτή οφείλεται:•�Σε γενετική προδιάθεση, δηλαδή στα γο-

νίδια, στην κληρονομικότητα. •Σε υπερσιτισμό ή σε λανθασμένη διατρο-φή. •Σε ελαττωμένη κινητικότητα. •Σε ορμονική διαταραχή (σπάνια). •Σε ψυχολογικά προβλήματα. Σε ποσοστό άνω του 95% των περιπτώ-σεων παχύσαρκων παιδιών, αιτίες είναι ο υπερσιτισμός και η μειωμένη κινητικότητα και χαρακτηρίζεται απλή παχυσαρκία.

Πώς διαπιστώνεταιοι Παιδίατροι - ενδοκρινολόγοι έχουν διάφορους τρόπους για να εκτιμή-σουν τον βαθμό της παχυσαρκίας κάθε παιδιού ή εφήβου. Οι πλέον απλοί και εύ-χρηστοι είναι:

1 Τα διαγράμματα ανάπτυξης, δηλα-δή οι εκατοστιαίες θέσεις ύψους και βάρους που περιέχονται στα βιβλιά-ρια υγείας του παιδιού, τα οποία πα-ραλαμβάνουν από τα μαιευτήρια με τη γέννηση του μωρού. Μάλιστα, τα τελευταία χρόνια στα βιβλιάρια αυτά έχουν περιληφθεί πίνακες ανάπτυξης από 0 ως 18 ετών, οι οποίοι αφορούν στον αμιγή ελληνικό πληθυσμό. Παχύσαρκο, βάσει των διαγραμμάτων αυτών, είναι το παιδί του οποίου το βάρος είναι δύο σταθερές αποκλί-σεις μεγαλύτερο του αναμενόμενου για το ανάστημά του και για το φύλο του.

2 Το πάχος της δερματικής πτυχής. Γί-νεται με ειδικό διαβήτη σε συγκεκρι-μένες περιοχές του σώματος, όπου το δέρμα μπορεί να υψωθεί σε πτυχή. Διάφοροι ερευνητές έχουν προσδιο-ρίσει εκατοστιαίες θέσεις πάχους δερ-ματικής πτυχής.

3 Τα τελευταία χρόνια, πιο συχνός και εύχρηστος τρόπος, αλλά και διεθνώς αποδεκτός για την εκτίμηση της παχυσαρκί-ας είναι ο δείκτης μάζας σώματος (ΔΜΣ): ΔΜΣ = Βά-ρος (kgr) προς Ύψος (m)2. Δηλαδή, είναι το πηλίκο του βάρους σώματος που εκφράζεται σε χιλιόγραμμα προς το ύψος σε μέτρα στο τετράγωνο.

Bασικές διαιτητικές αρχές

Η�τροφή�πρέπει να κατανέμεται στο 24ωρο σε πολλά μικρά γεύματα (5 - 6 ημερησίως).

Τα�γεύματα χρειάζε-ται να είναι ισορρο-πημένα, δηλαδή να περιέχουν λευκώμα-τα, υδατάνθρακες, λίπη, ίνες, σε συγκε-κριμένες αναλογίες.

Αποφυγή�λήψεων σακχαρούχων πο-τών, αναψυκτικών, φρουτοχυμών κον-σερβοποιημένων.

Απαραίτητο είναι η τροφή να περιέχει άφθονο κυτταρινικό υπόστρωμα, στοι-χείο που προσφέ-ρουν στο παιδί τα χορταρικά.

Απαγορεύεται η πα-ράλειψη γευμάτων ή η ολική νηστεία, γιατί έχει επιπτώσεις στην ψυχική υγεία του παιδιού.

H σημασία της πρόληψης

Σύµφωνα µε τη λαϊκή ρήση, «ο έρωτας περνάει πρώτα από το στοµάχι». Η φράση αυτή έχει απασχολήσει πολλούς για το κατά πόσο, τελικά, το φαγητό

µπορεί να επηρεάσει την ερωτική διάθεση των ανθρώπων.Ερευνητές αναφέρουν ότι η γεύση, το άρω-µα, ακόµη και το µέγεθος ορισµένων φαγη-τών µπορούν να έχουν αφροδισιακή δράση. Επίσης υπάρχουν τροφές που περιέχουν θρεπτικά συστατικά και ουσίες που επιδρούν στη φυσιολογία του οργανισµού µε διάφο-ρους τρόπους, όπως, για παράδειγµα, στη µείωση των αναστολών και στην έκκριση ορ-µονών που αυξάνουν την ψυχική διέγερση.Ο εγκέφαλος είναι ο ρυθµιστής όλων των σηµάτων από και προς τα υπόλοιπα όργανα. Άρα η τελική σύνδεση οποιουδήποτε τροφί-µου µε αφροδισιακή δράση προγραµµατίζε-ται από τον εγκέφαλο. Σηµαντικοί για τη µεταφορά των σεξουαλι-

κών ερεθισµάτων θεωρούνται οι λεγόµενοι νευροδιαβιβαστές, οι χηµικές, δηλαδή, ου-σίες που µεταφέρουν τα µηνύµατα από και προς τον εγκέφαλο. Οι νευροδιαβιβαστές συµβάλλουν στην καλή µνήµη και προσοχή, αυξάνουν την καλή διάθεση και το αίσθηµα ευφορίας και ταυτόχρονα ενεργοποιούν τη σεξουαλική διάθεση.Από την άλλη πλευρά, η υπερκατανάλω-ση φαγητού, το κάπνισµα και η κατάχρηση ουσιών εν γένει, µπορούν να µειώσουν την ερωτική διάθεση. Η παχυσαρκία και η έλλει-ψη φυσικής δραστηριότητας είναι δύο κύρια προβλήµατα του σύγχρονου τρόπου ζωής, που ακολουθείται από τον περισσότερο κόσµο και έχει εξίσου αρνητική δράση στην ερωτική διάθεση. Μία ισορροπηµένη διατροφή, πλούσια σε βι-ταµίνες, ιχνοστοιχεία και φυτικές ίνες, αλλά και η συχνή άσκηση, που θα σας απαλλάξει από το καθηµερινό άγχος, είναι τα εγγυηµέ-να µυστικά για µία καλή σεξουαλική ζωή.

Γράφει η Βασιλική Μανιάτη

36•IN•VITRO

Η δίαιταΜΑΪΟΣ 2011

του

καλο

ύ σε

ξτο

υ κα

λού

σεξ

Ο ρόλος της διατροφής στην ερωτική πράξη

Συνεργάστηκε ο Παρασκευάς Παπαχρήστος, Διαιτολόγος - Διατροφολόγος, M.Sc.

Ενδεικτικό διαιτολόγιο

ΠΡΩΙΝΌ

• Γιαούρτι 2% µε δηµητριακά ολικής άλεσης µε µέλι και ξηρούς καρπούςΔΕΚΑΤΙΑΝΌ

• Φράουλες µε κρέµα βανίλιαΜΕΣΗΜΕΡΙΑΝΌ

• Μακαρόνια ολικής άλεσης και µύδια σβη-σµένα µε λευκό κρασί γαρνιρισµένα µε µαϊντανόΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΌ

• Μπανάνα µε λίγη λιωµένη κουβερτούραΒΡΑΔΙΝΌ

• Σαλάτα κατσαρή µε καρύδια, πορτοκάλι, αβοκάντο και σως βινεγκρέτ

Τips > Βάλτε το ψάρι και τα θαλασσινά τουλά-

χιστον δύο φορές στο εβδοµαδιαίο σας διαιτολόγιο.

>Επιλέξτε επιδόρπιο µε βάση τη σοκολάτα.

>Αν θέλετε να συνοδεύσετε το γεύµα σας µε κρασί, επιλέξτε κόκκινο.

>Προτιµήστε φρούτα όπως: σύκα, φράου-λες, σταφύλια, ανανά, µπανάνα.

> Αρωµατίστε τα γεύµατά σας µε µυρωδικά, λαχανικά αλλά και καρυκεύµατα (σέλινο, πράσο, τζίντζερ, µοσχοκάρυδο, βασιλικό, γλυκάνισο κ.ά.).

> Εντάξτε τους ξηρούς καρπούς στη διατρο-φή σας, είτε ως σνακ είτε ως συστατικό των φαγητών σας.

> Για συνοδευτικό του ποτού σας προσφέ-ρετε γευστικές σάλτσες µε διάφορα finger foods, όπως sticks από σέλερι.

> Προτιµήστε να καταναλώσετε µικρότερες µερίδες. Η υπερβολή µόνο δυσπεψία θα σας φέρει!

> Καταναλώστε φαγητά που µπορείτε να φάτε µε τα χέρια.

> «Ντύστε» το δείπνο σας µε την κατάλληλη ατµόσφαιρα (µουσική, φωτισµός κ.λπ.).


Κλειδί στον ερωτισµό που προ-καλούν οι

τροφές και η κατανάλωσή τους είναι η επένδυση στην από-

λαυσή τους µε την / τον σύντροφό

µας. Μοιρα-στείτε το φα-γητό από το ίδιο πιρούνι και αφεθείτε τελετουργικά

στην από-λαυση της

γεύσης.

Τι «εκτοξεύει» τη λίµπιντοΔΕΝ ΥΠΆΡΧΕΙ ένα τρόφιµο που από µόνο του ανε-βάζει την ερωτική διάθεση ως διά µαγείας – καλό είναι να το ξέρουµε αυτό. Όλα τα τρόφιµα πρέπει να καταναλώνονται µε µέτρο γιατί, όπως και σε άλλες περιπτώσεις, οι καταχρήσεις έχουν δυσάρε-στες συνέπειες στην υγεία. Η ποικιλία, η ποιότητα και η ποσότητα στη διατρο-φή παίζουν κι αυτές σηµαντικό ρόλο στην προα-γωγή της ερωτικής διάθεσης. Ο συνδυασµός των γεύσεων, που «ιντριγκάρουν» τον ουρανίσκο, αλλά και η επαφή µε διαφορετικές επιλογές τροφίµων, που δεν κάνουν το φαγητό βαρετό, είναι ικανά να ανεβάσουν τη λίµπιντο. Έρευνες έχουν δείξει ότι άτοµα µε µεγαλύτερη ποικιλία στη διατροφή τους, εµφανίζουν σπανιότερα καταθλιπτικά συµπτώµα-τα, σε σύγκριση µε τα άτοµα που έχουν ένα πολύ περιορισµένο διαιτολόγιο. Ωστόσο, και η ποιότητα και η ποσότητα της δια-τροφής έχουν πολλά να πουν. Υπάρχουν επιλογές, όπως τα πολύ λιπαρά κρέατα ή τα τηγανητά φαγη-τά, που επιβαρύνουν το στοµάχι και κατ’ επέκταση τη λειτουργία της καρδιάς, η οποία υπερλειτουργεί για να πέψει το φαγητό. Το ίδιο ισχύει και µε τις πολύ µεγάλες µερίδες φαγητού. Όταν αυτές οι επι-λογές γίνουν καθηµερινές συνήθειες, δηµιουργούν µια διαρκή αίσθηση δυσφορίας και επηρεάζουν αρνητικά τη διάθεση του ατόµου, πόσω µάλλον την ερωτική του επιθυµία.

Αφροδισιακές τροφέςΑν θελήσουµε να δούµε, όµως, τι κοινό έχουν τα «τρόφιµα του καλού σεξ», θα λέγαµε πως όλα έχουν συστατικά απαραίτητα για το σώµα µας. Είναι πηγές αντιοξειδωτικών ουσιών και πρόδρο-µων ουσιών για πολλά µεταβολικά «µονοπάτια». Τα αντιοξειδωτικά, που τόσο πολύ έχουν ακουστεί, δεν είναι παρά ουσίες που χρειάζεται ο οργανι-σµός µας για την καλή και την εύρυθµη λειτουργία του. Όπως λέει και το όνοµά τους, προστατεύουν τα κύτταρα από την οξείδωση, µια διαδικασία που γίνεται µεν φυσιολογικά, αλλά συνδέεται µε την καταστροφή των κυττάρων και µε τη γήρανση του οργανισµού. Άλλοτε, πάλι, προµηθεύουν τα κύττα-ρα µε συστατικά για τη δηµιουργία ορµονών που στέλνουν τα επιθυµητά µηνύµατα στον εγκέφαλο, ο οποίος συντονίζει και ελέγχει τις ανάγκες αλλά και τη διάθεσή µας.Από τα αρχαία ακόµα χρόνια υπήρχε η πεποίθηση πως υπάρχουν ορισµένες τροφές που ενισχύ-ουν τον ερωτισµό και έτσι είτε απαγορευόταν η κατανάλωσή τους είτε έβρισκαν περίοπτη θέση στο τραπέζι των προγόνων µας. Οι τροφές αυτές που φηµολογείται ότι µας «ξεσηκώνουν», είναι γνωστές και ως αφροδισιακές, προς τιµήν της θεάς του έρωτα. Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι θεωρούσαν αφροδισιακό το πικάντικο ραπανάκι, οι αρχαίοι Έλληνες το νερωµένο κρασί, τον κρόκο Κοζάνης, τα σύκα, το σκόρδο και το τυρί, οι Ρωµαίοι τα κεράσια και διά-φορα άλλα εδέσµατα, όπως τα χέλια και το φιλέτο κροκόδειλου, ενώ οι µοναχοί στον Μεσαίωνα δεν καλλιεργούσαν ρόκα λόγω των αφροδισιακών της ιδιοτήτων! Ο περίφηµος εραστής Καζανόβα, πριν συνευρεθεί µε την εκάστοτε σύντροφό του, είχε παραδεχτεί ότι κατανάλωνε µια κούπα ζεστή σοκο-λάτα, και οι µύθοι δεν σταµατούν εκεί...

5 τρόφιμα που σχετίζονται µε το καλό σεξµε το καλό σεξ

Μύδια146 Kcal / 85 γρ., κάλυψη της Συνιστώ-

σας Ηµερήσιας Πρόσληψης (ΣΗΠ): 340% φυλλικού οξέος, 289% µαγγανίου, 109% σελήνιου, 32% σιδήρου, 24% φωσφόρου

Σέλινο27 Kcal / 150 γρ., κάλυψη της ΣΗΠ: 71% βιταµίνης Κ, 16% βιταµίνης Α, 15% βιταµίνης C, 10% φυτικών ινών

Καρύδια185 Kcal / 30 γρ., κά-

λυψη της ΣΗΠ: 22% χαλκού, 48% µαγγα-

νίου, 11% µαγνησί-ου, 10% φωσφόρου,

8% φυτικών ινών

Κόκκινο κρασί 125 Kcal / 150 ml, κάλυψη της ΣΗΠ: 10% µαγνησίου, 4% σιδήρου

Σοκολάτα 145 Kcal / 30 γρ., κάλυψη της ΣΗΠ: 60% µαγγανίου,

47% χαλκού, 28% σιδήρου, 24%

µαγνησίου, 19% ψευδαργύρου

38•in•vitro ΜΑΪΟΣ 2011

Γράφει η Αλέκα ΚόγκαΚαλώς ήρθες εφηβεία!

Συνεργάστηκαν οι Στυλιανός Ι. Γρηγοράκης, ενδοκρινολόγος, διδάκτωρ Παν. Αθηνών, υπεύθυνος Ενδοκρινολογικού Τμήματος ΙΑΣΩ GENERAL και Μαρία Λαζαρίδου, ΜSc. Ψυχολόγος

Baby boom

Ανησυχητι-κή αλλαγή συμπερι-φοράς,

παράξενες απαιτή-σεις για

χρήματα ή νυχτερινές

εξόδους απαιτούν

συζήτηση. Αν όμως

δεν υπάρ-χει καμιά

επικοινωνία ή ο έφηβος κρύβει κάτι, χρειάζεται η γνώμη ειδικού.

Απάθεια και έλλειψη αντίδρα-σης σε

διάφορες καταστάσεις

μπορεί να κρύβουν

κατάθλιψη.

Ψυχολογικά σημάδιαΌπως ςε Όλα τα μεταβατικά στάδια, έτσι κι εδώ η αναταραχή είναι αναμενόμενη, καθώς ο έφηβος έχει την ανάγκη να διαμορφώσει την ταυτότητά του. Μέχρι τώρα ήταν το μέλος μιας οικογένειας. Ήταν το παιδί των γονιών του. Τώρα ποιος είναι; Ποια είναι η προσωπικότητά του; Με ποιους αν-θρώπους του αρέσει να σχετίζεται; Ποιες είναι οι επιλογές του; Έντονη είναι, επίσης, η αυξημένη σεξουαλική διέγερση και η τάση για ανεξαρτητο-ποίηση. Πολλοί παράγοντες μπορούν να επηρεά-σουν την ηλικιακή έναρξη της εφηβείας (γενετικοί, κοινωνικοί, διατροφικοί, φυλετικοί κ.ά.) και φαί-νεται ότι στις δυτικές κοινωνίες σηματοδοτείται σε νεαρότερες ηλικίες, τις τελευταίες δεκαετίες. Αυτό αποδίδεται στην καλυτέρευση του επιπέδου υγείας μέσω της βελτίωσης των κοινωνικο-οικονομικών συνθηκών και της διατροφής. Για τα κορίτσια στην Ελλάδα είναι περίπου στην ηλικία των 10 ετών και για τα αγόρια κοντά στα 12 έτη.

Πρώιμη ήβηαν τα δευτερογενή χαρακτηριστικά του φύλου εμ-φανιστούν σε κορίτσια κάτω των 8 ετών και σε αγό-ρια μικρότερα των 9 ετών, τότε μιλάμε για πρώιμη ήβη. Αντίθετα, η έλλειψη ή η ατελής ανάπτυξή τους μέχρι την ηλικία των 12 για τα κορίτσια (ανάπτυξη των μαστών) και 14 ετών για τα αγόρια (ανάπτυξη των όρχεων), δείχνει καθυστέρηση της ήβης. Σε ανά-λογες περιπτώσεις ο ειδικός θα διαγνώσει εάν υπάρ-χει πρόβλημα και αν απαιτείται θεραπευτική αγωγή.

Είναι όλα φυσιολογικά;Ένδειξη ότι όλα πηγαίνουν ρολόι είναι η ανάπτυξη των δευτερογενών χαρακτηριστικών του φύλου. Η εξέλιξη του ύψους είναι ακόμα μια ένδειξη, η οποία, όταν υπολείπεται, πιθανόν να σημαίνει πρόβλημα. Για παράδειγμα, όταν η ετήσια αύξηση του ύψους από τα 4 έτη και μέχρι την εφηβεία κατά μέσο όρο είναι μικρότερη των 4,5 εκατοστών, μπορεί να υπο-δηλώνει πρόβλημα ανάπτυξης. Επίσης η αλλαγή κα-ναλιού στις καμπύλες ανάπτυξης, που διαπιστώνει ο παιδίατρος, είναι αιτία ενεργοποίησης των γονέων.

Μαμά, εμπιστεύσου με…ςτην εφηβεία τα παιδιά διανύουν μόνα τον δρόμο προς την ωρίμαση και οι γονείς πρέπει να δεχτούν ότι έχουν χάσει ένα κομμάτι ελέγχου τους. Οι ειδικοί συμβουλεύουν καταρχάς ψυχραιμία. Αν τα παιδιά διαπαιδαγωγήθηκαν σωστά, θα φανεί τώρα που καλούνται να δείξουν ότι, όσα έμαθαν, μπορούν να τα προσαρμόσουν στην καινούργια πραγματικότητα. Οι γονείς πρέπει να εμπιστευτούν το παιδί που μεγά-λωσαν. Αν προσπαθήσουν να το ελέγξουν, για να πε-τύχουν μείωση των κινδύνων και έναν πιο ανώδυνο τρόπο ένταξής τους στην ενήλικη ζωή, η μεταβατική αυτή περίοδος θα γίνει δύσκολη για όλους.

Ηπερίο-δος της εφη-βείας τρομά-

ζει τους περισσότερους γονείς, που φοβούνται μεγάλες ανατροπές και διατάραξη της οικογενειακής τους γαλήνης. Η δύσκολη αυτή περίοδος, όμως, δεν είναι παρά ο πρώτος από τους πολλούς σταθμούς της ανάπτυξης του ανθρώπου και απαραίτητη φάση για τη μετάβαση του παιδιού στην ενήλικη ζωή του. Απαιτείται γνώση και επαγρύπνηση από το οικογενειακό περιβάλλον για σωστή συμπεριφορά και δράσεις, όπου και όποτε χρειαστεί.

Πρώτα σημάδιαΜε την έναρξη της παραγωγής και έκκρισης των ορμονών του φύλου εμφανίζονται τα σημάδια της εφη-βείας, που είναι κυρίως η σημαντική αύξηση του ύψους και η ανάπτυξη των δευτερογενών χαρακτηριστι-κών του φύλου (έξω γεννητικά όργανα για τα αγόρια, στήθος στα κορίτσια, εφηβαίο). Η ανάπτυξη αυτή ολοκληρώνεται σε 1,5 έως 6 χρόνια για τα κορίτσια και σε 2 έως 4,5 χρόνια για τα αγόρια.Άλλα χαρακτηριστικά είναι η επί-τευξη της γονιμότητας και πολλές αλλαγές στα διάφορα συστήματα του οργανισμού (π.χ. ενδοκρινικό, καρδιαγγειακό, μυοσκελετικό κ.ά.). Τα σημάδια της εφηβείας για τα κο-ρίτσια είναι, εκτός από την αύξηση του ύψους, η ανάπτυξη των μα-στών. Η περίοδος εμφανίζεται αργό-τερα από το μέσο και μετά της εφη-βείας, χωρίς να σημαίνει το τέλος της αύξησης του ύψους, καθώς μπορούν να ψηλώσουν ακόμα 7-9 εκατοστά. Στα αγόρια, το πρώτο σημάδι είναι η αύξηση του μεγέθους των όρχεων, και συγκεκριμένα σε διάμετρο πάνω από τα 2,5 εκατοστά, και η τρα-χιά φωνή.Η ομαλή πρόοδος της εφηβείας σε κλινικό επίπεδο κρίνε-ται από την ανάπτυ-ξη των παρα-πάνω και επι-πλέον από εκείνη του εφηβαίου και του πέους στα διάφο-ρα στάδια.

Το παιδί μεγάλωσε!


ΨυχολογίαΕργασία και χαρά. Γίνεται;

Ο φόβος, η ένταση και η νευρικό-

τητα είναι οι αντιδράσεις

σε μέτρια επί-πεδα άγχους.

Τα υψηλά, όμως, επίπε-δα αγχωτικής κατάστασης χαρακτηρί-ζονται από

εξουθενωτικό φόβο μέχρι

πανικόβλητη συμπεριφο-

ρά.

Ικανοποίηση από τη δουλειά, οι-κονομική επιτυχία και αναγνώρι-ση είναι ό,τι ελπίζει να αποκομί-σει από την εργασία του σήμερα ακόμα και ο λιγότερο φιλόδοξος

άνθρωπος. Έτσι, η φόρτιση στο πεδίο αυτό αρχίζει από πολύ νωρίς να εξασκεί μεγάλη πίεση στην ψυχή και στο σώμα μας. Επι-πλέον, σήμερα, που γενικά υπάρχει μεγά-λη ανεργία, ακόμα κι αυτός που γνωρίζει από νωρίς τι θα ήθελε να κάνει κι έχει όλα τα προσόντα να γίνει ένας επιτυχημένος επαγγελματίας, ταλαιπωρείται από έντονο άγχος εξαιτίας του ανταγωνισμού για την απόκτηση μιας δουλειάς. Σε γενικές γραμμές, όμως, οι κακές συν-θήκες εργασίας, το μακρύ ωράριο, οι πι-εστικές προθεσμίες, η ασυνεννοησία με τους προϊσταμένους και τους συνεργάτες, ο ανταγωνισμός και η συνεχής ανασφά-λεια μπορεί, είτε ξεχωριστά είτε σε συν-δυασμό, να προκαλέσουν πολύ επιζήμιες φθορές.

Πώς επιδρά το στρες στην υγεία μας

> Πρώτα πρέπει να καταλάβουμε ότι ο σύγχρονος άνθρωπος λειτουργεί με το αρχέγονο ένστικτο να πολεμήσει τον κίνδυνο ή να τραπεί σε φυγή, όταν βρίσκεται σε κατάσταση στρες. Έτσι, λοιπόν, το σώμα μας αυξάνει τη ροή αίματος και την ενέργεια (γλυκόζη) στους μύες, για να μεγιστοποιήσει τη μυϊκή ισχύ και την ευκινησία, ώστε να εξασφαλίσει την ετοιμότητα για να αντι-μετωπίσει τον κίνδυνο.

> Ο ρυθμός της καρδιάς, η αρτηριακή πίεση και η αναπνοή αυξάνονται, στην προσπάθειά τους να παράγουν και να μεταφέρουν περισσότερη ενέργεια και οξυγόνο στους μύες. Τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα είναι αυξημένα για να παρέχουν περισσότερη ενέργεια. Αυξάνεται η εγκεφαλική λειτουργία και η επαγρύπνηση, που μας επιτρέπει να σκεφτούμε γρήγορα.

Συνεργάστηκε η Νέλλη Θεοδοσίου, Ψυχολόγος, ειδικευμένη στην Κλινική & Παιδαγωγική Ψυχολογία

Γράφει η Μαρία Ορφανίδου

Ο «αέναος» πόθος

1. Θετική στάση και σκέψη Επιδείξτε αυτοπεποίθηση, δηλαδή, και πί-στη στον εαυτό σας και στις ικανότητές σας. Συνειδητοποιήστε ότι, ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα, ακόμα κι αν δεν πετύχατε τους στόχους σας, η ζωή δεν τελείωσε, αλλά συ-νεχίζεται…Μάθετε ν’ αγαπάτε αυτό που κάνετε και να το εκτελείτε με αγάπη, αξιοπρέπεια και μεράκι.

2. Μάθετε στο σώμα σας τη… σωστή στάση Περνάτε πολλές ώρες όρθιοι; Η σωστή στάση του σώματός σας είναι: πλάτη τεντωμένη, πόδια ανοιχτά στο πλάτος της λεκάνης (15-20 εκ.), ώμοι χαλαροί στο πλάι του σώμα-τος. Κάθεστε για ώρες καθισμένοι σε ένα γραφείο; Τότε φροντίστε να ρυθμίζετε το κά-θισμά σας έτσι, ώστε η λεκάνη σας να είναι λίγο πιο ψηλά από τα γόνατά σας. Μη σταυ-ρώνετε τα πόδια και ακουμπάτε τα πέλματά σας καλά κάτω στο πάτωμα.

3. Ρυθμίστε το «εσωτερικό» σας ρολόιΜε άλλα λόγια, μάθετε να σέβεστε τους φυσικούς ρυθμούς σας. Αλλά για να το κά-νετε αυτό, πρέπει να γνωρίζετε πρώτα ότι το σώμα μας ζει στον ρυθμό βιολογικών ρολο-γιών γενετικά προγραμματισμένων, τα οποία ρυθμίζουν τη θερμοκρασία, τους χτύπους της καρδιάς, την κυκλοφορία του αίματος, τις εκκρίσεις των ορμονών κ.λπ.

4. Εξαλείψτε ή αποφύγετε τον κίνδυνοΈνας από τους πιο αποτελεσματικούς τρόπους μείωσης του άγχους είναι να εξαλειφθεί ή να αποφευχθεί το στρεσογόνο ερέθισμα. Όσοι, λοιπόν, εργάζεστε σε επαγγέλματα που είναι περισσότερο αγχώδη, μπορείτε, ιδανικά, να μειώσετε το άγχος σας παίρνοντας άδεια ή αλ-λάζοντας δουλειά – αν και στους καιρούς που ζούμε είναι μάλλον ουτοπικό να επιδιώκουμε να αλλάξουμε δουλειά. Οι γιατροί συχνά συνιστούν θαλασσινά ταξίδια ή ξεκούραστες διακοπές σε ευχάριστο περιβάλλον σε εργαζόμενους που η σωματική και συναισθηματική τους υγεία απει-λείται από τις πιεστικές συνθήκες που ζουν.

4 ΝΑΙ για λιγότερο στρες

Λέμε ΟΧΙ…στα ποτά και στα τσιγάρα, έναν συνηθι-σμένο, άλλα όχι και τόσο αποτελεσματικό τρόπο αντιμετώπισης του άγχους.…στις μεγάλες ποσότητες ηρεμιστικών, που χρησιμοποιούνται σήμερα ευρύτατα για την ανακούφιση του άγχους και της έντασης.

…στην κακή διατροφή, εφόσον οι σωστές βιταμίνες μπορούν να μας βοηθήσουν να εξισορροπήσουμε την επίδραση ενός σκλη-ρού τρόπου ζωής, που μας απομυζά κάθε ενεργητικότητα.…στον φόβο να χάσουμε την αξία μας στα μάτια των άλλων.

40•in•vitro

ΕναλλακτικάΜΑΪΟΣ 2011

Aqua Yoga Γράφει η Μαρία Ορφανίδου

Συνεργάστηκε η Ιωάννα Βαπορίδη, MSc Καθηγήτρια Φυσικής Αγωγής - ειδικευμένη στο Aqua Yoga στην εγκυμοσύνη και στη λοχεία

Ηγιόγκα έχει, ήδη, δείξει την αποτελεσματικότη-τά της τόσο ώστε να την αποδέχεται σήμερα και η συμβατική ιατρική για

την αντιμετώπιση οργανικών και ψυχο-λογικών προβλημάτων. Όμως, εκτός από την αυτοπεποίθηση, τη χαλάρωση και την αίσθηση εσωτερικότητας που χαρίζει, η γι-όγκα βοηθά και στην εγκυμοσύνη.Είναι, λοιπόν, σημαντικό για όσες περιμέ-νουν παιδί να συνειδητοποιήσουν ότι, όπως φροντίζουν για τις γυναικολογικές τους εξετάσεις, την υγεία του μωρού τους και τη διατροφή τους, έτσι πρέπει να φροντίζουν και για τη φυσική τους κατάσταση, ώστε να προετοιμάσουν το σώμα τους όσο το δυνα-τόν καλύτερα να δεχτεί πιο «ανώδυνα» τη διαδικασία του τοκετού. Το σώμα μέσα στο νερό δουλεύει καλύτε-ρα και πιο ολοκληρωμένα απ’ ό,τι εκτός αυτού, χωρίς καμιά επιβάρυνση των αρ-θρώσεων και χωρίς τον παραμικρό κίνδυνο πτώσης και κραδασμών.Η aqua yoga ενδείκνυται για όλες τις γυ-ναίκες, ανεξαρτήτως του μήνα κύησης που διανύουν, αφού η καθεμία μπορεί να καθο-ρίσει την ένταση που θα βάλει, προσαρμό-ζοντας έτσι το πρόγραμμά της, μαζί με τον ειδικευμένο καθηγητή φυσικής αγωγής, ανάλογα με τις δυνατότητες και τη φυσική της κατάσταση. Έχοντας πάντα τη σύμφωνη γνώμη του γυναικολόγου της, η μέλλουσα μητέρα μπορεί να ακολουθεί το πρόγραμμα σε όλη τη διάρκεια της εγκυμοσύνης αλλά και μετά, στην περίοδο της λοχείας.

Συγκεντρωμένες στις αναπνοέςΌπως όλες οι ασκήσεις που γίνονται στο νερό, έτσι και στην aqua yoga το σώμα προστατεύεται. Οι μικροτραυματισμοί απο-φεύγονται και οι συχνές αναπνοές ξεκου-ράζουν. Όσο για τις ασκήσεις, υπάρχουν διαφόρων ειδών:

> Ήπια ενδυνάμωση: Έχοντας βυθισμέ-νο το σώμα μέχρι τους ώμους και λόγω της αντίστασης του νερού δουλεύουμε ομοιόμορφα σχεδόν όλες τις μυϊκές ομάδες, πετυχαίνοντας μια καλή και ήπια μυϊκή ενδυνάμωση. Επίσης το βάρος του σώματος περιορίζεται μόνο στο 10%, κάνοντας έτσι την έγκυο να νιώθει πιο ανάλαφρα και άνετα μέσα σε αυτό.

> Χαλάρωση: Το χλιαρό νερό εξασφαλίζει στην έγκυο ένα ξεκούραστο περιβάλ-λον για χαλάρωση, όπως και οι ασκήσεις stretching αλλά και οι ασκήσεις που βο-ηθούν στην εκγύμναση συγκεκριμένων μυϊκών ομάδων, που συμμετέχουν ενερ-γά στη διάρκεια του τοκετού.

> Σημαντικές και οι αναπνοές: Στο είδος αυτό της εκγύμνασης σημαντική θέση κατέχουν και οι αναπνοές, οι οποίες βο-ηθούν την έγκυο να επικοινωνεί με το μωρό της, να ηρεμεί από το καθημε-ρινό άγχος, αλλά και να εξασκηθεί, ώστε να μπορέσει να τις εφαρμό-σει κατά τη διάρκεια του τοκετού.

Η aqua yoga βασίζεται στις αρχές της γιόγκα

κι έχει στόχο να βοηθήσει

τη γυναί-κα και το

μωρό της να απολαύσουν μαζί απλές

κινήσεις μέσα στο

νερό. Μετά την άσκηση,

η έγκυος απολαμβάνει

ευεξία και ηρεμία, κάτι που επιδρά

και στο έμβρυο.

Τα οφέλη της aqua yoga

Μικρότερος μέσος όρος αύξησης του βάρους τους στη διάρκεια της εγκυ-μοσύνης.

Μικρότερη δι-άρκεια τοκετού (λόγω εκγύμνασης της πυέλου) καθώς και μικρότερο πο-σοστό καισαρικών τομών.

Λιγότεροι πόνοι στην οσφυϊκή χώρα και καλύτερη στήριξη αυτής και της κοιλιάς.

Ενδυνάμωση των ποδιών και του κορμού για καλύ-τερη ισορροπία όσο το βάρος αυ-ξάνεται.

Βελτίωση της κυκλοφορίας του αίματος και ιδίως στην περιοχή της λεκάνης, καθώς και βελτίωση της καρδιοαναπνευστι-κής λειτουργίας.

Πρόληψη και αντιμετώπιση του διαβήτη της εγκυ-μοσύνης, όταν συνδυάζεται με σωστή και ισορρο-πημένη διατροφή.

Ενδυνάμωση του νευρικού συστήμα-τος και των μυών, βελτίωση της ισορ-ροπίας, της ευθυ-γράμμισης και της ευλυγισίας.

Θεραπευτική λει-τουργία ύστερα από έναν δύσκολο τοκετό αλλά και στην επιλόχεια κα-τάθλιψη.

Καλύτερη φυσική κατάσταση και επαναφορά πιο γρήγορα στην αρ-χική σωματική κα-τάσταση πριν από την εγκυμοσύνη.

Νέα μέθοδος εκγύμνασης για μέλλουσες μαμάδες

Business mail

ΜΑΪΟΣ 2011 IN•VITRO•41

ΠροτείνουμεΙατρικές σελίδες

To In Vitro και σε ηλεκτρονική μορφήΠλέον µπορείτε να διαβάσετε το In Vitro και µέσω διαδικτύου. H δι-αδικασία είναι πολύ απλή. Πληκτρολογήστε την παρακάτω διεύθυν-ση issuu.com/invitromagazine και θα εµφανιστούν στην οθόνη σας όλα τα τεύχη του περιοδικού. Πατώντας στο εξώφυλλο του ενός θα µπορέσετε να το ανοίξετε και να το ξεφυλλίσετε σε πραγµατικό χρόνο. Aν θέλετε µπορείτε να το κατεβάσετε σε µορφή PDF στην επιφάνεια του υπολογιστή σας. Έτσι δηµιουργείτε το προσωπικό σας αρχείο από τεύχη του In Vitro. Προσοχή όµως διότι απαγορεύε-ται η αναπαραγωγή και αναδηµοσίευση των θεµάτων του περιοδι-κού.

«Νους υγιής»Michelle Schoffro Cook

Το βιβλίο αυτό παρουσιάζει µεθόδους της ολιστικής θερα-πευτικής και αποτελεί έναν πολύτιµο οδηγό ζωής. Με ολοκληρωµένα προγράµµατα διατροφής για έναν «καθαρό» εγκέφαλο, το «Νους υγιής» δίνει απαντήσεις σε δεκάδες ερωτήµατα που αφορούν στο πιο µυστηριώδες όργανο του ανθρώπου, τον εγκέφαλο.

«Τόλμησε»Λυδία Μουζάκα

Στην εξαιρετική συγγραφική προσπάθεια της κ. Μουζάκα, διαβάζουµε την ιστορία ενός ανθρώπου που υπερπήδησε κάθε εµπόδιο στη ζωή του και µε γνώµονα την αγάπη για τη ζωή και την επιστήµη θέλησε να προσφέρει στον συνάν-θρωπο.

«Η φυσικοθεραπεία στην Ελλάδα»Παναγιώτης Μπουζικάκος, Γιάννης Μαρµαράς

Στο εν λόγω βιβλίο, γίνεται µια ιστορική αναδροµή της Φυ-σικοθεραπείας στην Ελλάδα από το 1950 έως το 2010, το-νίζοντας την ανοδική πορεία και την προσφορά της Φυσι-κοθεραπείας στον χώρο της υγείας.

«HCR-20 Εκτίμηση Επικινδυνότητας για την Εκδήλωση Βίαιης Συμπεριφοράς»C.D. Webster, K.S. Douglas, D. Eaves, S.D. Hart

Η κλίµακα HCR-20 συγκεντρώνει πλούσια εµπειρία στην πρόγνωση της επικίνδυνης συµπεριφοράς, ενσωµατώνοντας τη σύγχρονη δι-εθνή γνώση γύρω από το αντικεί-

µενο. Αποτελεί ένα ιδιαίτερα χρήσιµο εργαλείο στο χώρο της ψυχιατροδικαστικής, γενικής ψυχιατρικής, ενώ είναι κατάλληλη για ερευνητικούς σκοπούς.

«Τόλμησε»Λυδία Μουζάκα

Στην εξαιρετική συγγραφική προσπάθεια της κ. Μουζάκα, διαβάζουµε την ιστορία ενός ανθρώπου που υπερπήδησε κάθε εµπόδιο στη ζωή του και µε γνώµονα την αγάπη για τη ζωή και την επιστήµη θέλησε

ερωτήµατα που αφορούν στο πιο µυστηριώδες όργανο του ανθρώπου, τον εγκέφαλο.

κοθεραπείας στον χώρο της υγείας.

«HCR-20 Εκτίμηση Επικινδυνότητας για την Εκδήλωση Βίαιης Συμπεριφοράς»C.D. Webster, K.S. Douglas, D. Eaves, S.D. Hart

Η κλίµακα HCR-20 συγκεντρώνει πλούσια εµπειρία στην πρόγνωση της επικίνδυνης συµπεριφοράς, ενσωµατώνοντας τη σύγχρονη δι-εθνή γνώση γύρω από το αντικεί-

Ισχυρή απόδοση των πλατφορµών ανάπτυξης σηµειώθηκε για τον Όµιλο Sanofi - Aventis κατά το πρώτο τρίµηνο του 2011 διεθνώς. Οι πωλήσεις του Οµίλου ανήλθαν στα 7.779 εκατοµµύρια ευρώ (έναντι 7.898 εκατοµµυρίων ευρώ το 1ο τρίµηνο του 2010, συµπεριλαµβανοµένων 513 εκατοµµυρίων ευρώ για τη Merial).Οι πωλήσεις σηµείωσαν αύξηση 0,1%, εξαιρουµένων των πωλήσεων για τον Α/Η1Ν1 και παρά την απώλεια πωλήσεων ύψους 569 εκατοµµυρίων ευρώ το 2011 λόγω του ανταγωνισµού των γενοσήµων, έναντι τις αντίστοιχης

περιόδου του 2010. Οι πλατφόρµες ανάπτυξης (εξαιρουµένων των πωλήσεων για τον Α/Η1Ν1) σηµείωσαν αύξηση κατά 15,5% και συνέβαλαν κατά 59,2% στις πωλήσεις του Οµίλου το 1ο τρίµηνο του 2011, έναντι 51,4% το 1ο τρίµηνο του 2010. Οι πωλήσεις στις Αναδυόµενες Αγορές ανήλθαν στα 2.386 εκατοµµύρια ευρώ, σηµειώνοντας αύξηση 14,6% (εξαιρουµένων των πωλήσεων για τον Α/Η1Ν1), ξεπερνώντας τις πωλήσεις στις ΗΠΑ και τη Δυτική Ευρώπη, και αντιπροσώπευσαν το 30,7% των πωλήσεων του Οµίλου.

Φαρµασέρβ - Λίλλυ: «Η Ελληνική Συµµετοχή στην Παγκόσµια Γνώση»Σειρά εκδηλώσεων για την παρουσίαση του βιβλίου «Κλινική Έρευνα στην Ελλάδα 1996-2010» του Ιατρικού Τµήµατός της Φαρµασέρβ - Λίλλυ οργάνωσε η εταιρεία Φαρµασέρβ - Λίλλυ την Τετάρτη 13 Απριλίου στη Θεσσα-λονίκη και την Παρασκευή 15 Απριλίου 2011 στο Πολιτιστικό Κέντρο - Εντευκτήριο Κτίριο «Κωστής Παλαµάς».Στην εκδήλωση που πραγµατοποιήθηκε στην Αθήνα µίλησαν ο Πρόεδρος και Διευθύνων Σύµβουλος της Φαρµασέρβ - Λίλλυ κ. Διονύσι-

ος Φιλιώτης, ο Διευθυντής του Ιατρικού Τµή-µατος της Φαρµασέρβ - Λίλλυ κ. Ευάγγελος Δροσινός, η Διευθύντρια ΕΣΥ - Παθολόγος κ. Μαριάννα Μπενρουµπή και ο Διευθυντής Κλι-νικών Ερευνών και Εγκρίσεων της Φαρµασέρβ - Λίλλυ κ. Ιωάννης Χονδρέλης.Στη Θεσσαλονίκη οµιλητές ήταν ο Αντιπρόε-δρος και Γενικός Διευθυντής της Φαρµασέρβ - Λίλλυ κ. Σπύρος Φιλιώτης, ο Διευθυντής του Ιατρικού Τµήµατος κ. Ευάγγελος Δροσινός, ο Διευθυντής Κλινικών Ερευνών και Εγκρίσεων

κ. Ιωάννης Χονδρέλης και ο Παθολόγος κ. Εµ-µανουήλ Πάγκαλος.Η έκδοση µε τίτλο «Κλινική Έρευνα στην Ελ-λάδα 1996-2010» παρουσιάζει τα αποτελέ-σµατα της δραστηριοποίησης της Φαρµασέρβ - Λίλλυ στο πεδίο των κλινικών µελετών. Μέσα σε αυτά τα 15 χρόνια η εταιρεία – αναφέρε-ται σε σχετική ανακοίνωση – κατόρθωσε να επιτύχει:Τη δηµιουργική επιστηµονική συνεργασία µε 1.500 Έλληνες ιατρούς και ερευνητές από πε-

ρισσότερα από 1.000 ερευνητικά κέντρα στο πλαίσιο 98 κλινικών ερευνητικών προγραµµά-των, που έχουν οδηγήσει στη συλλογή δεδο-µένων 14.000 ασθενών.Τα δεδοµένα των ερευνητικών προγραµµάτων οδήγησαν σε παρουσιάσεις σε διεθνή συνέ-δρια και σε δηµοσιεύσεις στα πλέον έγκριτα επιστηµονικά περιοδικά, ενώ οι αλλεπάλληλοι έλεγχοι των προγραµµάτων της εταιρείας από ανεξάρτητες αρχές απέδειξαν την αρίστη ποι-ότητα της διεξαγωγής των ερευνών.

Ελαφρά αύξηση των πωλήσεων για τη Sanofi - Aventis το 2010

42•in•vitro

ΟμορφιάΜΑΪΟΣ 2011

Περιποίηση στήθους Γράφει η Μαρία Ορφανίδου

Συνεργάστηκε η Μαίρη Παπαδάκη, χειρουργός-μαιευτήρας, γυναικολόγος

Σύμβολο μητρότητας και ομορ-φιάς, το στήθος αποτελούσε και αποτελεί πάντα το πιο ευ-αίσθητο μέρος του γυναικείου σώματος.

Το μέγεθός του επηρεάζεται κυρίως από την κληρονομικότητα, αλλά έχει να κάνει και με την ηλικία και με τη γενική κατάσταση της υγείας του οργανισμού.Αποτελείται από αδενικά κύτταρα, λίπος, αιμοφόρα αγγεία, λεμφαγγεία και νεύρα. Περιβάλλεται από δέρμα και στηρίζεται πάνω στους μύες που καλύπτουν τη θωρακι-κή κοιλότητα.Ως αδένας (μαστικός) έχει μια λειτουργία, η οποία επηρεάζεται από ορμόνες, που σχετί-ζονται με τα έμμηνα, την εγκυμοσύνη και τον θηλασμό.

Οι «εχθροί» του Η φθορά του χρόνου, οι επιπτώσεις της εγκυμοσύνης και του θηλασμού, καθώς και το ίδιο του το βάρος είναι οι βασικοί του «εχθροί». Όμως, λόγω της θέσης του, της κατασκευής του και της βαρύτητας, το γυ-ναικείο στήθος ταλαιπωρείται επίσης πολύ τόσο από τις κινήσεις των χεριών όσο και από κάθε άλλη κίνηση του σώματος. Πώς μπορεί, λοιπόν, να αντιμετωπιστούν τόσο πολλοί και σημαντικοί εχθροί; Με ένα και μοναδικό όπλο (εξαιρούμε την πλαστική χειρουργική): με την τακτική φροντίδα ήδη από τα νεανικά χρόνια.

Φροντίδες ομορφιάς Στηθόδεσμος: Η επιλογή του κατάλληλου στηθόδεσμου είναι πρωταρχική, καθώς το στήθος είναι καθημερινά εκτεθειμένο στη βαρύτητα, με αποτέλεσμα να είναι επιρρε-πές στη χαλάρωση. Ο σωστός, λοιπόν, στη-θόδεσμος βοηθά το στήθος να κρατιέται στο ύψος του και να μην επηρεάζεται από τις συνεχείς κινήσεις του σώματος.Να θυμάστε:• Όσο πιο μεγάλο είναι το στήθος τόσο με-

γαλύτερη θα πρέπει να είναι η στήριξη από τον στηθόδεσμο και μάλιστα από κάτω κι όχι από τις τιράντες.

• Σωστό μέγεθος είναι εκείνο που επιτρέπει στον στηθόδεσμο να αγκαλιάζει ολόκληρο τον μαστό χωρίς να τον πιέζει και χωρίς να τον σφίγγει, εμποδίζοντας έτσι την κυκλο-

φορία στα αιμοφόρα αγγεία και στα λεμφαγγεία.

Γυμναστική: Πρόκειται για τον δεύτερο τρόπο για να βοηθά-τε το στήθος σας να παραμένει

Στήθος στο… ύψος του

όμορφο και νεανικό. Ποια είναι η βασική συμβολή της; Με αυτή δυναμώνουν οι μύες του θώρακα κι έτσι το στήθος διατηρείται στητό. Να θυμάστε: Ιδανικές ασκήσεις για το στήθος είναι: οι κάμψεις (push-ups) και οι εκτάσεις από ύπτια θέση με μικρά βαράκια. Επίσης, καλό κάνουν και οι ασκήσεις που δυναμώνουν την πλάτη, καθώς αυτές συμβάλλουν ώστε να κρατάτε το σώμα σας σε σωστή στάση και να μην καμπουριάζετε. Διατροφή: Φροντίστε να περιλαμβάνει όλα εκείνα τα ιχνοστοιχεία και τις βιταμίνες που χρειάζεστε για να είστε υγιείς. Να θυμάστε:Προσπαθήστε να χάνετε τα περιττά κιλά σας σιγά και σταθερά, κατά μέσο όρο ένα κιλό την εβδομάδα, αλλιώς παραμονεύει η χαλά-ρωση.

Tips> Μη χρησιμοποιείτε ποτέ καυτό νερό στο

στήθος σας, γιατί έτσι χαλαρώνουν οι ιστοί που το περιβάλλουν. Καταλληλότε-ρο για το ντους (διάρκειας 30 δευτερολέ-πτων) είναι το κρύο νερό.

> Kάντε εναλλακτικά τοπικό μασάζ στην πε-ριοχή του στήθους με ένα σφουγγάρι με κρύο νερό, αν δεν αντέχετε το τρεχούμε-νο κρύο νερό της βρύσης.

> Κάντε κατά διαστήματα υδροθεραπεία, εάν μπορείτε, σε κάποιο ινστιτούτο ομορ-φιάς.

> Η τακτική αλλά ήπια απολέπιση της επιδερμίδας (δυο φορές την εβδομάδα) ευνοεί την κυτταρική ανανέωση και την ενεργοποίηση της επιδερμίδας στην πε-ριοχή.

> Το συστηματικό μασάζ με τη βοήθεια των ειδικών προϊόντων βοηθά στη διατήρηση της σφριγηλότητας και της ελαστικότητας του στήθους.

> Απλώστε, πρωί και βράδυ, ένα εξειδι-κευμένο προϊόν για το στήθος, με ανο-δικές κινήσεις ακολουθώντας το φυσικό περίγραμμα του στήθους (εκτός από τις θηλές).

> Με τις αυξομειώσεις του στήθους πρέπει να αλλάζει και ο στηθόδεσμος.

> Το δέρμα του στήθους δεν θα πρέπει να ερεθίζεται από το υλικό με το οποίο είναι φτιαγμένος ο στηθόδεσμος.

Για να είναι αποτελε-σματική η

φροντίδα του στήθους, θα

πρέπει να εφαρμόζεται

συστημα-τικά και με

μεθοδικότητα εκτός από τον μαστό και στους

δερματικούς ιστούς που το συγκρατούν

– δηλαδή στο ντεκολτέ και

την ευρύτερη θωρακική κοιλότητα.

Firming Body Cream, SHISEIDOΘρεπτική κρέµα σώ-µατος, κατάλληλη και για το στήθος, µε πλούσια υφή, ειδικά σχεδιασµένη για την ενίσχυση της ενυδά-τωσης, της ελαστικό-τητας, της απαλότη-τας, της σύσφιγξης και της αναζωογόνη-σης του δέρµατος. Το µείγµα των θρεπτι-κών στοιχείων, η ευχάριστη υφή και το διακριτικό άρωµα που έχει, συµβάλλουν στα καλύτερα δυνατά ενυ-δατικά και βελτιωτι-κά αποτε-λέσµατα.

Τα νεότερα προϊόντα της αγοράς για να φροντίζετε το

στήθος σας µόνη στο σπίτι σας. Κρέµες και ζελ για να προλαµ-

βάνουν τη χαλάρωσή του, να το τονώνουν, να το συσφίγγουν και

να βελτιώνουν την εµφάνισή του.

Suractif Non-Stop Lifting, LANCASTERΚατάλληλη για λαιµό και ντε-κολτέ, η κρέµα αυτή ξέρει να φροντίζει το δέρ-µα ολόκληρη τη µέρα. Με δείκτη προστασίας από τον ήλιο 15, προ-σφέρει πάνω απ’ όλα αντιρυτιδική προστασία, συσφίγγει και τονώνει το δέρµα της πε-ριοχής. Διατίθε-ται για κανονικά και ξηρά δέρµατα.

IN•VITRO•43

ShoppingΜΑΪΟΣ 2011

Εαρινή συμφωνία

στήθος σας µόνη στο σπίτι σας. Κρέµες και ζελ για να προλαµ-


να βελτιώνουν την εµφάνισή του.

στήθος σας µόνη στο σπίτι σας.


να βελτιώνουν την εµφάνισή του. beauty

«Phytobuste formule Phyto-Aromatique, SISLEYΜια εντατική, συσφιγκτική περιποίηση (34% βελτίωση σε τρεις εβδοµάδες), πλούσια σε φυτικά εκχυλίσµατα και φύκια θαλάσσης: horsetail, fucus, tormentil, κισ-σός, κόκκινο σταφύλι και αιθέρια έλαια. Το περίγραµµα του στήθους αποκτά ελα-στικότητα και σφριγηλότητα. Είναι ιδανικό ύστερα από δίαιτα και εγκυµοσύνη (εκτός από την περίοδο του θηλασµού).

Bust Beauty Firming Lotion, CLARINSΜε εντατική δράση που συσφίγγει και ανα-νεώνει, αυτή η λοσιόν είναι ιδανική αντι-γηραντική περιποίηση για να τονώσει το στήθος και να καταπολεµήσει της χαλάρωση της επιδερµίδας. Απαλύνει και ενυδατώνει για να διατηρήσει τη νεανική οµορφιά του ντεκολτέ. Συνιστάται ειδικά για µετά την εγκυµοσύνη, την έκθεση στον ήλιο και όσο διαρκεί µια δίαιτα.

Guava Body Butter, KOΡΡΕΣ Θρέφει ολόκληρο το σώµα και την περιοχή του µπούστου, ενώ η έντονα ενυδατική και µαλακτική του δράση, το κάνει ιδανικό για τις ξηρές επιδερµί-δες. Το εκχύλισµα Guava που περιέχει (πολυφαινόλες κόκκι-νου σταφυλιού και γλυκερίνη) αποτελεί σηµαντική πηγή βι-ταµίνης C, η οποία ενισχύει τη σύνθεση του κολλαγόνου.

Soin Remodelant et Raffermissante Buste, ELANCYLΧάρη στο σύµπλεγµα των αντιοξειδωτικών και συσφιγκτικών συστατικών της, αυτή η κρέµα-ζελ είναι σε θέση να προστατεύει το δέρµα σας καθηµερινά, να το λειαίνει και να το επαναδοµεί άµεσα, χαρίζοντάς σας, έτσι, ένα όµορφο και αναδιαµορφωµένο στήθος. Η ανάλαφρη και ελαφρώς αρωµατισµένη σύνθεσή του, εµπλουτισµένη µε θρεπτικό έλαιο γλυκού αµυγδάλου, απλώνεται στο στήθος, στον λαιµό και στο ντεκολτέ.

Bust Beauty Extra-Lift Gel, CLARINSΗ τέλεια περιποίηση στήθους, µε άµεσο απο-τέλεσµα ανόρθωσης. Διατηρεί τη σύσφιξη και τόνωση του φυσικού στηθόδεσµου και βελτιώνει το σχήµα του στήθους. Η διπλή συ-σφιγκτική και ενυδατική δράση του, επανα-φέρει το κράτηµα και το σχήµα του στήθους, µέρα µε τη µέρα.

Breast Enhancer, PUPA MILANOΜια κρέµα από φυσικά συστατικά, που αυξάνει ορατά το µέγεθος του στήθους έως και 1 νούµερο µέσα σε οκτώ εβδο-µάδες, µε τρόπο απόλυτα ασφαλές για το ορµονικό σύστηµα. Απαγορεύεται η χρήση της στη διάρκεια της εγκυµοσύνης και του θηλασµού.

beautyBust Beauty Firming Lotion, CLARINSΜε εντατική δράση που συσφίγγει και ανα-νεώνει, αυτή η λοσιόν είναι ιδανική αντι-

Breast Enhancer, PUPA MILANOΜια κρέµα από φυσικά συστατικά, που αυξάνει ορατά το µέγεθος του στήθους

44•IN•VITRO

ΣημειώσειςΜΑΪΟΣ 2011

Δεν πρέπει να ξεχάσω...

NOΣΟΚΟΜΕΙΑ > ΑΤΤΙΚHΣΑΘΗΝΑ> Νοσοκοµείο Αιγινήτειο, Βασ. Σοφίας 72 > Γενικό Νοσο κο µείο Αθηνών «Γ. Γεννηµατάς» (Γενικό Κρατικό Αθηνών) Μεσογείων 154, Χολαργός > Γενικό Νοσοκο µείο Αθηνών «Η Ελπίς» Δηµη-τσάνης 7, Αµπελό κηποι > Ερρίκος Ντυ-νάν, Μεσογείων 107 > Γενικό Αντικαρ-κινικό Νοσοκοµείο Αθηνών «Άγιος Σάββας», Λ. Αλεξάνδρας 171> Γενικό Νοσοκοµείο Αθηνών «Ιπποκράτειο», Βασ. Σοφίας 114 > Γενικό Νοσοκοµείο Αθηνών «Λαϊκό», Αγ. Θωµά 17> Μαιευ-τήριο Αθηνών «Έλενα Βενιζέλου», πλ. Έλενας Βενιζέλου 2 > Γενικό Νοσοκο-µείο Αθηνών «Κοργιαλένειο-Μπενάκειο Ε.Ε.Σ» (Ερυθρός Σταυρός), Αθανασάκη 1> Γ.Ν. Νοσηµάτων Θώρακος «Σω-τηρiα», Μεσογείων 152 > Αρεταίειο Νοσοκοµείο, Βασ. Σοφίας 76 > Γενικό Νοσοκο µείο Αθηνών «Ευαγγελισµός», Υψηλάντου 45 > Γενικό Νοσοκοµείο Παίδων Aγλαΐα Κυριακού, Θηβών και Λεβαδείας, Αµπελόκηποι > Νοσοκοµείο Αφρ. & Δερµ. Νόσων Αθηνών «Ανδρέας Συγγρός», Δραγούµη 5 > Οφθαλµια-τρείο Αθηνών, Σίνα & Πανεπιστηµίου 26, > Ιασώ General, Λεωφ. Μεσογείων 264, Xολαργός > Doctors’ Hospital, Κε-φαλληνίας 26 > ΝΕΟ ΑΘΗΝΑΙΟΝ, Αστυ-

δάµαντος 83, Τηλ.: 210 7228511

ΠΕΙΡΑΙΆΣ> Γενικό Αντικαρκινικό Νοσοκοµείο Μεταξά, Μπότσαρη 51 > Γενικό Νοσο-κοµείο Πειραιά «Τζάνειο», Zαννή και Αφεντούλη

ΧΑΐΔΑΡΙ> Πανεπιστηµιακό Γενικό Νοσο κοµείο «Αττικό», Ρίµινι 1

ΚΑΛΛΙΘΕΑ> Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο, Λ. Συγγρού 356

ΦΆΛΗΡΟ> Metropolitan Hospital, Εθνάρχου Μακαρίου & Ελ.Βενιζέλου 1 Ν. Φά-ληρο

ΚΗΦΙΣΙΑ> Γ.Ν. Αττικής ΚΑΤ, Νίκης 2

ΜΑΡΟΎΣΙ> Ιασώ, Κηφισίας 37 > Γ.Ν. Σισµανό-γλειο, Σισµανoγλείου 1

Ν. ΙΩΝΊΑ> Γ.Ν.Ν. Αγία Όλγα, Αγ. Όλγας 3

ΝΊΚΑΙΑ> Γ.Ν. Νίκαιας, Μαντούβαλου Δηµ. 3

ΜΕΛΊΣΣΙΑ> 1ο Νοσοκοµείο ΙΚΑ “Η Πεντέλη” (Πα-παδηµητρίου), Τέρµα Ζαΐµη> Γ.Ν.Μ. Αµ.

Φλέµιγκ, 25ης Μαρτίου 4, ΒΟΎΛΑ > Γενικό Νοσοκοµείο «Ασκλ η πιείο Βού-λας», Βασ. Παύλου 1

ΝOΣΟΚΟΜΕΙΑ > ΘΕΣΣΑΛΟΝΊΚΗΣ

ΕΥΚΑΡΠΊΑ> Γ.Ν. Θεσσαλονίκης Παπαγεωργίου ΘεσσαλονΙκη > ΑΧΕΠΑ, Κυριακίδη Στ. 1 > Γ. Γεννηµατάς, Εθνικής Αµύνης και Αγ. Δηµητρίου 41 > Λοιµωδών, Λα-µπράκη Γρ. 13 > ΕΚΑΒ, Πλαταιών 26 > Ιπποκράτειο, Παπαναστασίου Αλ. 49 > Γ. Ν. Αγ. Δηµήτριος, Ζωγράφου 2

ΚΑΛΑΜΑΡΙΆ> Α. Νοµαρχιακό Αγ. Παύλος, Αντιστά-σεως 161

ΧΟΡΤΙΑΤΗ> Γ. Ν. Παπανικολάου

IKA> Πλατεία Αττικής: Τσουδερού 61, > Περιστέρι: Β. Αλεξάνδρου 105, > Πατήσια: Ιωάννου Δροσοπούλου 157, > Αλεξάνδρας: Πανόρµου & Κα-ρύστου 7, > Νέος Κόσµος: Μάχης Ανα-λάτου & Λαγουµιτζή, > Πειραιάς: Αγ. Κωνσταντίνου 1 .ΦΑΡΜΑΚΕΙΑ > ΑΤΤΙΚHΣ> Κολοκούρη Ελένη Μεσογείων 117, εντός εµπορικού κέντρου, > Γρηγορό-

πουλος Σωτήρης Δευ τέρας Μεραρχίας 2 & Ακτή Μιαούλη, Πειραιάς, > Πλυ τάς Νικόλαος Κηφισίας 125-127, Ν. Ψυχι-κό, > Λουράντος Κώστας Οµήρου 6, Ν. Σµύρνη, > Μπακάκος Αγ. Κων/νου 3, Οµόνοια > Λένα Τριανταφύλλη Μπα-κάκου, Λεωφ. Κηφισίας 281, Κηφισιά > Βλάχος Κων/νος Στουρνάρη 53 (δί-πλα στο θέατρο Αλάµπρα), Αθήνα, > Βλάχος Παντελής Θεοτοκο πούλου 6, Χαλάνδρι, (πλησίον AGORA CENTER), > Αντωνό πουλος Νίκος Περικλέους 79, Κηπούπολη Περιστέρι, > Μαρούλης Γεώργιος Πανεπιστη µίου 6, Αθήνα, > Κούβαρης Κώστας Ηρώων Πολυτεχνεί-ου 37, Πειραιάς, > Λαζαρίδου-Παπαδο-πούλου Ευγενία Τραλέων 61, Γαλάτσι, > Λύγδας Νικόλαος Παναγή Τσαλδάρη 37, Περιστέρι, > Μαραγκού Βασιλεί-ου - Μαραγκού Ιωάννη Ακαδηµίας 76, Αθήνα, > Μώρος Δηµήτρης 2ας Μαίου, 26, Ν. Σµύρνη, > Ραφτόπουλος Γιώργος Κηφισίας 5, Αµπελόκηποι, > Σαµαράς Ανδρέας Αλεξάνδρας 146Β & Λουκάρε-ως, Αµπελόκηποι, > Σταµατίου-Βέρου Μαρία Ε. Βενιζέλου 126, Ν. Ερυθραία, > Σταυροπούλου Αικατερίνη Μεσογεί-ων 437 & Αγ. Παρασκευής, Αγ. Παρα-σκευή, >Σκρέκα Αθανασία, Αττικής 94, Άνω Γλυφάδα > Τσιροπούλου Σοφία Σπερχειού 61, Χρυσούπολη Περιστέρι,

> Γιαννακάκου-Σκουµπουρδή Αγγελική Περικλέους 11, Μαρούσι > Μπακογιάν-νη Πολυξένη, Δωδεκανήσου 39, Άλιµος > Αικατερίνη Παγιαύλα- Ευαγγέλου, Κώστα Βάρναλη 38, Χαλάνδρι

ΘΑ ΜΑΣ ΒΡΕΊΤΕ ΕΠΊΣΗΣ:> Ιατρική Σχολή Πανεπιστηµίου Αθη-νών, Μικράς Ασίας 75, Γουδί> Διαγνωστικό κέντρο «ΔΙΑΓΝΩΣΗ» (υποκατάστηµα Λεωφόρου Αλεξάν-δρας) Λ. Αλεξάνδρας 166, Αθήνα> Holmes Place Athens, Εµπορικό Κέντρο “City Link” Βουκουρεστίου & Σταδίου 4> Ηolmes Place Μαρούσι, Εµπορικό κέ-ντρο “Αίθριο” Αγ. Κωνσταντίνου 40> GymTonic: Λεωφόρος Βουλιαγµένης 96, Γλυφάδα> Hercules: Εθνικής Αντιστάσεως 33, Νέα Ερυθραία> Hiltonia Spa Βασιλίσσης Σοφίας 46, Αθήνα> Press & Tabac - Εµπορικό κέντρο “THE MALL“ - Μαρούσι> Εµπορικό κατάστηµα Public Καρα-γεώργη Σερβίας 1, Πλα τεία Συντάγµα-τος, Αθήνα.

Πού θα μας βρίσκετε...

Ç óåëßäá

áõôÞ óáò áíÞêåé.

Óôåßëôå ìáò ìéêñÜ

ìõóôéêÜ ðïõ óáò

âïçèïýí íá æåßôå

ðéï õãéåéíÜ

[email protected]

Για τα πλακάκια του µπάνιου

µου, βάζω σε ένα πανάκι κερί

γυαλίσµατος για αυτοκίνητα,

το οποίο περνώ από πάνω τους,

περιµένω δέκα λεπτά και γυα-

λίζω µε ένα καθαρό πανί. Έτσι,

τα πλακάκια µου αστράφτουν. Μ.Κ.

Για να φύγουν λεκέδες

από σοκολάτα, λίπη,

φρούτα, παγωτό ή µπο-

γιά, πρώτα αφαιρώ ξύνο-

ντας µε µαχαίρι τα υπο-

λείµµατα και έπειτα τους

καθαρίζω µε διάλυµα

απορρυπαντικού ή ξιδιού.Μ.Γ.

Τα κεριά µου θέλω να καίνε περισσότερη ώρα και κυρί-ως να στάζουν λιγότερο. Ο καλύτερος τρόπος γι’ αυτό, είναι να τα βάζω για αρκε-τές ώρες στο ψυγείο πριν τα ανάψω!

Γ.Λ.

Στις γαρδένιες µου ρίχνω πάντα το κατακάθι του ελληνικού καφέ. Με αυτόν τον τρόπο παραµένουν φρέ-σκιες και ζωντανές. Κ.Τ.

Πριν από το πρωινό µου πίνω ένα πο-τήρι νερό µε σταγόνες λεµονιού. Είναι ιδιαίτερα αναζωογονητικό και λιποδια-λυτικό. Α.Φ.

ΧρηστικάΜΑΪΟΣ 2011

Μελάνωμα

ΑΘΗΝΑ

> Γ. Γεννηματάς – Περιφε-ρειακό Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών / Τμήμα πλαστικής χειρουργικής / Λεωφ. Με-σογείων 154, 115 27 Αθήνα τηλ. Κέντρο: 210.7768000.

> Άγιος Σάββας – Περιφερει-ακό Αντικαρκινικό-Ογκολο-γικό Νοσοκομείο Αθηνών / Τμήμα Πλαστικής Χειρουρ-γικής / Λεωφ. Αλεξάνδρας 171, 115 22 Αθήνα τηλ. Κέντρο 210.6409000, 213.2021000

> Γ. Γεννηματάς – 6ο Ογκο-λογικό Νοσοκομείο ΙΚΑ / Τμήμα Πλαστικής χειρουρ-γικής / Οδός Ασωπίου 4 Αθήνα, 114 73 τηλ. Κέντρο 210.6495100

> Ανδρέας Συγγρός – Νο-σοκομείο Αφροδισίων και Δερματικών Νόσων Αθήνας / Οδος Ι. Δραγού-μη 5, 161 21 Αθήνα, τηλ. Κέντρο 210.7240666, 210.7249021

> Ευαγγελισμός – Περιφε-ρειακό Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών / Οδός Υψηλάντου 45-47, 106 76 Κολωνά-κι – Αθήνα τηλ. Κέντρο 210.7201000

> Αττικόν – Πανεπιστημι-ακό Γενικό Νοσοκομείο / Οδός Ρίμινι 1, 124 62 Χαϊδάρι Αθήνα. Τηλ Κέντρο 210.5831000 / Τηλεομοιό-τυπο: 210.5326385

> Υγεία – Διαγνωστικό και Θεραπευτικό Κέντρο Αθη-νών / Λεωφ. Κηφισίας και Ερυθρού Σταυρού 4, 151, 23 Φιλοθέη – Αθήνα τηλ 210.6867557

> ΕΔΑΕ – Ελληνική Δερματο-λογική και Αφροδισιολογική Εταιρεία / Οδός Μιχαλακο-πούλου 155, 115 27, τηλ. 210.7751236

> ΕΡΡΙΚΟΣ ΝΤΥΝΑΝ – Γενι-κό Νοσοκομείο / Λεωφ. Μεσογείων 107, 115 26 Αθήνα, τηλ. Κέντρο: 210.6972000, Τηλεομοιότυ-πο: 210.6972200

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

> Νοσοκομείο Αφροδισίων και Δερματικών Νόσων /

Οδός Δελφών 124, 151 23 τηλ. 2310.886300

Ιατρεία διακοπής καπνίσματος

ΑΤΤΙΚΗ

> Ν.Ν.Θ.Α. «ΣΩΤΗΡΙΑ», Δ/νση: Λ. Μεσογείων 152, 11527 Αθήνα, Τηλ.: 1535, 210 7763404

> Γ.Ν. «ΣΙΣΜΑΝΟΓΛΕΙΟ», Δ/νση: Σισμανόγλου 1, 151 26 Μαρούσι, Τηλ.: 1535, 210 8039139, 210 8047165

> Ευγενίδειο Θεραπευτήριο, Δ/νση: Παπαδιαμαντοπού-λου 20, 115 28 Ιλίσια, Τηλ.: 210 7293407

> Π.Γ.Ν.Α. «Ο ΕΥΑΓΓΕΛΙ-ΣΜΟΣ», Δ/νση: Υψηλάντου 45-47 Αθήνα 106 75, Τηλ.: 1535, 2107201170

> Αντικαρκινικό - Ογκολο-γικό Νοσοκομείο Αθηνών «ΑΓΙΟΣ ΣΑΒΒΑΣ», Δ/νση: Λ. Αλεξάνδρας 171, 115 22 Αθήνα, Τηλ.: 1535, 210 6409120

> Γ.Ν. Μελισσίων «ΑΜΑ-ΛΙΑ ΦΛΕΜΙΝΓΚ», Δ/νση: 25ης Μαρτίου 14, 151 27 Μελίσσια, Τηλ.: 1535, 210 8038134

> Γ.Ν. Αττικής «ΚΑΤ», Δ/νση: Νίκης 2, 145 61 Κηφισιά, Τηλ.: 210 6280702

> Π.Γ.Ν. «ΑΤΤΙΚΟΝ», Δ/νση: Ρίμινι 1, Χαϊδάρι, Τηλ. 210 5831823

> Περιφερειακό Γ.Ν. Νίκαιας «ΑΓΙΟΣ ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΩΝ», Δ/νση: Μαντούβαλου 3, 184 54 Νίκαια, Τηλ.: 1535, 210 4933402, 210 4915061

> Νοσηλευτικό Ίδρυμα Με-τοχικού Ταμείου Στρατού (Ν.Ι.Μ.Τ.Σ.) – Πνευμονο-λογική κλινική, Δ/νση: Μονής Πετράκη 10, 11521, Τηλ.: 210 7288110, 210 7288104

> 251Γ.Ν. Αεροπορίας, Δ/νση: Λεωφ. Π. Κανελλόπου-λου 3, 11525, Τηλ.: 210 7463300, 210 7702047

> Γ.Ν. Ελευσίνας «ΘΡΙΑΣΙΟ», Δ/νση: Λεωφόρος Γεννημα-

τά, 19600 Μαγούλα, Τηλ.: 210 5534200

> Πολυκλινική Ολυμπιακού Χωριού, Δ/νση: Ολυμπιακό Χωριό, Γ. Δαμάσκου 1, Τ.Κ. 136 77, Αχαρναί, Τηλ.: 210 2420000

> Δημοτικά Ιατρεία Δήμου Καλλιθέας, Δ/νση: Ανδρο-μάχης 100, 17671, Καλλι-θέα, Τηλ.: 210 9532712

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

> Γ.Ν. «Γεώργιος Παπανι-κολάου», Δ/νση: Εξοχή, 570 10, Τηλ.: 1535, 2310 350339, 2310 350272, 2310 350270 – 2310 358278

> Γ.Ν. «Άγιος Παύλος», Δ/νση: Εθνικής Αντίστα-σης 161, Καλαμαριά, Τηλ.: 1535, 2310 493500

> Γ.Ν. «Παπαγεωργίου», Δ/νση: Περιφερειακή Οδός Ν. Ευκαρπία Θεσσαλονίκης, Τ.Κ 564 29, Τηλ.: 2310 693229, 2310 693000, 2310 693263

> Θεαγένειο Αντικαρκινικό Νοσοκομείο Θεσσαλονί-κης, Δ/νση: Αλ. Συμεωνί-δη 2, 540 07, Τηλ.: 2310 898382, 2310 898603

Ωχρά κηλίδαΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ ΚΟΡΙΝΘΟΥ, 27413- 61374 Γραφείο Ιατρών, Ιατρείο Βυ-θού: κάθε Τρίτη 10.00 - 12.00 με υπεύθυνη την κα Ευγενία Μπαλατσού. Οι εξετάσεις που πραγματοποιούνται είναι Φλουοροαγγειογραφία, φω-τογραφία βυθού, θεραπεία με Argon - Laser (διαβήτης, θρομβώσεις, ρωγμές)

ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ «Ο Ευαγγελισμός«, 213-2041690, 213-2041618, Εξ. Ιατρείο: 213-2041246. Τμήμα Βυθού: Φλουοροαγγειογρα-φία, Argon Laser, φωτοδυνα-μική θεραπεία

IΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ Γ.Ν. Θεσσαλο-νίκης, 231-3312000

MEDITERRANEO Hospital, 210 9117000 211 5009500. Φλουοραγγειογραφία βυθού: για τη διάγνωση παθήσεων του βυθού του οφθαλμού (εκφύλιση ωχράς κηλίδας, διαβητική αμφιβληστροειδο-πάθεια)

46•IN•VITRO

Last pageΜΑΪΟΣ 2011

Ο ανθρώπινος οργανισμός

Ίνες σκελετικού µυός

Μία δέσµη ινών σκελετικού µυός (κόκκινο) µε λίγα τριχοειδή (µπλε) φαίνεται στην εικόνα αυτή. Οι σκελετικοί µύες βρίσκονται υπό τον έλεγχο της βούλησής µας και είναι υπεύθυνοι για την κίνηση του σκελετού και οργάνων όπως η γλώσσα και τα µάτια. Οι ίνες, που

καθεµιά τους περιβάλλεται από λεπτό στρώµα συνδετικού ιστού, συγκροτούν δέσµες ή δεµάτια. Οι περισσότεροι µύες αποτελούνται από πολλά δεµάτια.

[Μικροφωτογραφία από ηλεκτρονικό µικροσκόπιο σάρωσης.]

in_vitro_may_25

Documents

Transcript of in_vitro_may_25