Introduction to Phonetics for Teachers of English
-
Upload
brent-n-rosie-davis -
Category
Documents
-
view
196 -
download
17
description
Transcript of Introduction to Phonetics for Teachers of English
����������������� ������� ������������
�� ������������� ���� ���� �
Süleyman Demirel University
Introduction to the Phonetics of English for Teachers of English as a Foreign
Language
����� ����
�
����������������� ���
Table of Contents�����������������������������������������������������������������������������������������������������������!������������ ���� ��������������������������������������������������������������������������������"
# �� ���� �$��������������������������������������������������������������������������%���� ��$���� ��� &� ��������������������������������������������������������������
%�������������������������������������������������������������������������������������'()���� �������������������������������������������������������������������������������������������������������������*
����� ����+������������������������������������������������������������������������������������������������*#�+��������� �,��+������������������������������������������������������������������������������������!,����� �������������������������������������������������������������������������������������������������������!�$$���� �������������������������������������������������������������������������������������������������������-
# �� ���� �$�������������������������������������������������������������������������������������������������������.���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������"
/����������������������������������������������������������������������������������������������������������������"�++��0����������������������������������������������������������������������������������������������������"��� ����++��0�����������������������������������������������������������������������������������������1
# �� ���� �$��������������������������������������������������������������������������������������������������������2�3 ��������������������������������������������������������������������������������������
# �� ���� �$�������������������������������������������������������������������������������������������������������'��������������������������������������������������������������������������������������*
# �� ���� �$�������������������������������������������������������������������������������������������������������!%��������������4 ����������������������������������������������������������������-
# �� ���� �$�������������������������������������������������������������������������.�������������� �������������������������������������������������������������������������������������"
# �� ���� �$������������������������������������������������������������������������''������ ���+��� &� �������������������������������������������������������������������''
� ���)� �������� ����������������������������������������������������������������'*��� �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������'!
#�� &���+���������������������������������������������������������������������������'-��������������������������������������������������������������������������������������'-# �� ���� �$������������������������������������������������������������������������'-
, ���� ��������������������������������������������������������������������������������������������'.# ��5���� �$������������������������������������������������������������������������*'
���������� ���� �������+ ��� �� +���������������������������������������������**�+ ��+ �� +������������������������������������������������������������������������������*!
%�� &�����+ �� +������������������������������������������������������������*-# ��5���� �$������������������������������������������������������������������������*.
�
����������������� ������� ������������
�2������%���& ���6�&������ ��������������������������������������������������������*"���� ����������6�&�������������������������������������������������������������*"����������� �$6�&������������������������������������������������������������������*"# ��5���� �$�����������������������������������������������������������������������������������!�
�++ ��0�7,������%����������������������������������������������������������������������������!*�++ ��0��7�����������60 ��� ���������������������������������������������������������!!
#��&� #3�� ��������������������������������������������������������������������������������!!� ����8��8�����������������������������������������������������������������������������!!4 ���$� 08�8��������������������������������������������������������������������������!!,��++ �8��8����������������������������������������������������������������������������!!��������������������������������������������������������������������������������������!!�����8�8���������������������������������������������������������������������������������!-��� ����++��0����8�8���������������������������������������������������������!-9�����3 ���������������������������������������������������������������������������!-
9����+�������������������������������������������������������������������������������������!-%����������� 0 ��� �������������������������������������������������������������������!.
�++ ��0����:���� �$���� ��������������������������������������������������������������-��++ ��0�2��/�� ���������& �����������������������������������������������������������-'6����� �����������������������������������������������������������������������������������������������������.*
�)��&��+� �����������������������������������������������������������������������������������.*
Illustration Index������������7�������������� ���������������������������������������������������������1������������7#� ��������������3��+ �$��)� ����&��������������������������������������'7� ����$��������������3�&���&� �������������������������������������*7%����� +����$��+���� �����+�����������������������������������������*�����������!7�����+������$���&� ���� +������ ����+��� �$����������$���� �$$���� ;�<;��������������������������������������������������������������������������������������������������.�����������-7��� �����$� �������������3���3���$��3�������������������"�����������.72���������������������$� =� �� �+ ��������������������������'������������"7�����$$��������,���,��$������� $������3 ������������'������������17�� ������3 ������ ������������������������������������������������������''�������������7#� �������� �$�� ���)� ������������������������������������������������'*�������������7#�� &���+3������� ���)� ���> �) ��� ��>�����������'!�������������7�������� �$����������#� �� $ ���� ��������������������������'1������������'7��&����$�� ��� � ������$�� ������������������������������**������������*79�+�$��&��?��0��� ��� � ��������������������������������*1
'
����������������� ���
Index of Tables#�)� �76�&�����3 ���������&���� ���� 0� +�@�A���$� ��)��>��� +� � �����������+������6�&���������������������������������������������������������������������������'#�)� �7# + ��$$ ���� ���������������������������������������������������������������������������*�#�)� '7#� B� ��2�3 ���$�������������������������������������������������������������������!�
*
����������������� ������� ������������
Introduction
Phonetics1��� ���� �$�+ ����������+ ����������+�> ����&��& ������ ���� �$���&��& ���&���������� �+��� �����)������$��&�������+ ����������������+� ��� ��������+�����������+ �� +����� ����)����� ��$+� ����& �#� � �� �����++�������������������� �&� ��&�#������ � �� �����$���+�� ������ ��+��� ���C��3 � ����������� 3 3��$�������� ��&�������� ����3�� ����� ��&�� ��� ����3 ���3� � �� �$$ ���� � ����&�$+������������ ��� �������&�+ ��������) �� �3 ���� �+������� �����+������� 6�&������ ���� ��� �
,������ ���3���� D���) &���&�� ����� ��$���&��& ����� �� �������+�� ��$ 3��� 3�����$����������3��) �� $����������� �� ��$����� �� �� �������$concept���� �������+�%��� +���+��� ����� ��) � �) � ������� ���� �&�phone�bilabial�fricative�� ���$���� +��$������+� 0���� +���3����� � �������+�) �3 ��� ��+� ���� +���� 0+��� �) �� �� ���� �� ��� � $�� ���� 0+����������� ���+�����$�� � �������+�) �3 ����� +��)��> �) �� �� $����� ��$�� � �����,�� 0��+� ��� source-filter theory (or model) �+ ��+���������+��� ��� 0+������3�� �������+��+ �� ��$�+ ���������� +����� ���� ������������� 0+������ � �������+) �3 �articulator+���������formant$� =� �� ������� ��� � �������+) �3 �$������$� =� �� ����vowel quality 3����� ������� +������3��) 0+��� ������ 0��� ��� �������&�� �� �� ��3����� ��������3�+ ���������� +����� ����3������� ���� �����������& �� �+�����������
��������+������������&��& +��$ ��������>��3�)����� + �+� 3����� ��� �+�����������)������������� �������&�$���&��& �
� E�����)��������� � $� ���� &������ �
!
����������������� ���
���� ����� ��$�� �� ��$����� �$���&��& � �+ ���� +��� �������� ��� ���������$���� ������$�������$���� +������� �� ��$� �������+�7������� �F�>�)������%����> ��������� $���� ��� ��� �����$��&���������&��& ���+������ �� ������������ ��������� �&�� ��������� � ��+� ���$����&��& ������������$����� ����+���+� � � � ��+ �������$$ � �� ��� ���&�� � ��� ����$$ � �� �����&��& �������� �#3�� + ��$�$$ � �� ����) �)� �� ��paradigmatic���syntagmatic������&�����$$ � �� ��� ���� 3�������&���� �) ���$�� ��� ��� &�� �� �����$$ � �� ���� ������������ �,�� 0��+� �;+;���) ����&��� �$���;);) �� $ ���� ����&��� ���&�����$$ � �� � ��� ���3��3������ ���������� �����?������,�� 0��+� ��6�&����;�;���) $����3 �) ;+;�)�����) ;);���� ����$��� ��� ����������+����&����� ���) �� ���$���� +������ ���&����� ���) ��� � �������+������� �����) �3 ��$$ � ��� �) ���$�� ��
F�>�)���������� �&� �������&�� � � ��+ ��� � �� ��$����������� ��� ���)�&+��� ����#� )������� +�������+��� ������ feature3�#� � $ ���� ��� &���+ ����+� ����&��������������� &�� �����3����� � &���+�&�3 3��$������� �&���+�&�������place of articulation���manner of articulation�� � ����&��3��+����� �� � ���������3 ���+������� �� �+ ��������3��+����� ���$�$ ���� ���+� �� �$��� ���+��������� ��+��� ��$ ���� ��$�� � ��� ��� ��������) �3 ��3�phonemes���������� $ ���� �
#� $ ���� � �� ��++� ���������&��& ��)��3���$ ���� ��� ������� � ��� �������������&��& ������ �� �+ ��� � ���$+��� � ������ � ��� �������+��� ��3���� � ��� morphemes �� ���&$��+�����$3������,�� 0��+� ��������6�&������ ����� � �� �$$ � ��3� ���+������� �� 8�8�8)���� �8)���� � �� ���������� ���� �� �� +��� � �)���$$ � ��+��� �������� �� � �++ ��0���$���� ����� �$+��� ����' � �� � ������$ ���� ����
���+7;;������=� �����;+��� ���;+������& ;$ ���� �;�� 0�����
-
����������������� ������� ������������
3������� � ��$+��� ������� ���� $ ����� �)D ��3���� ��) �G)���� �H�������� ��� ���+� � ��$3 ����& �� 8�8��8�83 & ��� 3���+� � 7)���� ���8�8���8�8�� �$$ � ��+��� � ���I��3�&��3��+������� �� +��� � ��$����&��& �$������������+��+ �� �+ �>�&�� ���&��& �
%����> �����)�� ��� ������$generative rules�� 0+������&��& ����� ���+��+ ��� ������> �&� ��� ���$�� �$�� � ��� ��)���� ���0�� �� �������#� �������) �� ��� 0+���phonology4
3���3 3���� ��������� 3� ��� $��$������ �&+�����������4�� �� ����3� � ����+��� � �������� �������� 0���������3�������& ��� ��� ��� +�����������$+��� � ��� ���� +� � ��&���$����3�&+��� ��
��� ���� ����� ��������������3����� ���� � ��$+��� ��� ���+������ 0 ��� ����+��� +�����������)���������� ���3��) � $�$��� 0+�����������$ �)��>���� �+�����������#��������������������� �����3����+ ������ ��+��&���3���3���������� �+ ���������������3� ����&� �����$ �)��>�� ���� �$�� ���+�����������
#��)� $�������������� ����$���+������������&�$�� ��� ����������$+��� �������� � ����&��� ��+������& �$6�&���7articulatory phonetics�acoustic phonetics�auditory phonetics �speech perception�����6�&���dialects ���������+ ��+ ��� ���� ��+��� � ���� +��� ���� ������ ) ��� +��+ �� +����$phonology���� �� � ��� ���+ �$�+�����$6�&���+��� � ������������ ���)������� � ��+����������3��) �� $����� ��� ���$6�&����� �� ��� ��� ����$�� $��� ����� � � ��$� ������� 3������ ��,������ & � ���+��� �������� � �� ������������������ $�& ���11'��# ��� ��3��$����������"���� � ���6�������11���% �� ?9��������������B���3���11-��I �� ������������>����� ������������ $���#��� 0���� ����� ��+�����������)������ ���6�&����I �� ������ +���������� 0 ��� ��
* � �++ ��0�2
.
����������������� ���
)��� ������������������ ������ � ���6�����$���� ����� ����6�&���3�������� �+���J ������ 0��)�������6�&������������ �� ����>����� ���������� ��$$ � �� �) �3 �6�&������4�����3���3��) � �+$��$������ ���3��� $������&��& �4������#� $������� ���� �����4��������$6�&����
I. Articulatory Phonetics� ��������) ���>�&���� +��� ��) 3�����+ ���������� �� ��������3���3 + �� � 3� ����������� ������?+��+�&���&��)����� ���������E � ���$�� 0��+� ��� 3��)��3�&�)��>�$����&���+ �+� �+ �>�&������ � �������� ���+ �� +����$�� ������$��� ��������� ������&��+� ���&���� ��3����������� ����� �� ���� �����&�������+��� �� ���� )�����
���+ ����� � �� �3�� + ��$������7voiced���unvoiced (voiceless)�K���� ��������� ���� �) ��������������� �2�� ��������� ���� �) periodic�3�� ��������� ���Voicing��� $���+��� �� feature3 3���� ��� �+��� ������+�����������
#� � �3�� + ��$��������� ���3�� ������� + ������ ���� ���� �$���vocal cords���� ������� ��tongue���lip+��������� 6�&����+ ����������) ��� ) +����&�� vocal cords�tongue�jaw (teeth, etc.)�velum���lips��� �&��+��� ����� �&���� ����� ���&�� 8�)� ��������&��� ����� �++��+��� +� ���� !�#����� ���>������ ��+���������������+� � ����� ���� ��� =� �� �$��� � ����
! ��6�&������ ����3� ���� �$����� ���&��)����� ����&��& ��� �� ��� �+���)�� �7�&� ��� ����>�� ���
"
����������������� ������� ������������
� $�� &��&$���� ��� �������� �� � �+ ����&������������������#� � ��&����� �� articulators3 �� ��+ ���E� � �3��������������� ��& �� ������ �� ��������������3� � �� ���&� ����� ��� �++����� ��� �++ �D�33 ��� �place of articulation�,�� 0��+� �3� ��� �����������) �3 ��� �3��+��3 ��� �bilabial place of articulation. #� +��� ��$������������ ���������� ��� � �$���� $�?��?�&��������&3���� �+���� ���&���� glottis ��� �+�� ) �3 ��� ������������#� ���������������� �� �+ ��� +��� �� 7�+��)��)�����+���� ���labiodental��� ��������&� �+�dental��alveolar ridge������&� �+�alveolar��$��3���+����$����+���� ������&� �+�postalveolar������+���� ���� ���$� 0 ����&� �retroflex��� ��+����$����+���� ���)��� �$���&� �palatal����$�+���� ��velum���)��>�$���&� �velar��uvula���)��>�$���&� �uvular��)��>�$��������������$���&� �pharyngeal���������������
1
Illustration 1: Articulators in the vocal tract
lips
teeth
jaw
vocal cords
pharynx
uvula
velumpalate
alveolar ridge
����������������� ���
�glottal��#� ���&� �� �$���) ����� � ���) �&���+�$�������������� �$$ � ������� �������������� �� ����������� 3���� �+�$�� ���&� �� ���� �apical�3���� ��+�)��� ��laminal����3���� )��>���������dorsal�
������� �����$�� ���&��+��� �) �3 ��� �����������#������� ��� pulmonic ����� ��� ������-��$�� �� $��� �+ �����������)� ����&��� � �� � ���� ���������+ ����� ������������ +���� ���� �3������� ��� ����� ���� �� �) ��� �&��� ������� ���)��� ��� 3���� �)������$�� �����������periodic�3�� �������� + ���&���� �������$������ �����+� ���� �#������� � ��������������$������ �$�� ����������� � ��� �3���3����++ �7��� ���� � ����������+ ����3�� ��������� ��������
5�����$ ��� �)������$�� ����������) +����& ���$�& ���� ���������3� � ���> ��)��+��� larynx������L��++� ����
- (�� ����&��& ��� �� &��������:������������� �����M��������� ��� ����������� $�& ���'�?�'"��
��
Illustration 2: The vocal cords, shown open for breathing
����������������� ������� ������������
�� �&N��L�����&� $���� �������3��#� �������������) � ����&��� $���� ��+����$����� ��� �+������3������� ��� ����) ��� �����)����&��#������� ��)� ��� ��� �3��� ��� ����� ��������phone�;�;������� ��)�� ��� �+�� ) �3 ��� ��������������� ��� glottis ���������+����� +����� ��� � �� ���&� �� �������������� $������� ������������� ���� �Nglottal�L�$�� &��������&��� �������� ��� �����&�����������)���������$�� ���&� ���� ������� �������� 3����+ ��� ����� ��� ����� neutral vowel ���� �N���3�L@� �)��7OA�
���3�$������� ������$vowels���D������ ���+ ������3���D��>����$�������vowels���consonants�2�3 ���� �+ ����� ��3�� �������3�� ������������� ��� �� &� �$������ �����$� ���� �+����$��� ��������� ���2�3 ��������� ��� ���+ ���������������) �� ���� �$syllablesC����������� �� ���� onset��coda� ����$�� ���)� �#� ���� ��+����� ��������� ��� rhyme�$�� ���)� �
Test yourself�� ���� ������ ���� �$���+ ��������)����&��& ���������
$ ���� �����++� ��
�� ������� ��� ������$$ � �� ��� ���&� + �� ��+���$$ � �� �������&��& ����& )�� ���&�������+����&�����$$ � �� ���� ���)� ���& � ���� ��� ��
'� ����� ��� �� ���$+��� ���7PPPPPPPPPPP�
PPPPPPPPPPPPPPP����PPPPPPPPPPPPP+��� ����
*� 2���&����� �) ����� )��+ ����+ �����)��������)� ����&�
!� ����� �����������7�+��PPPPPPP�PPPPPPPPPPPPPPPPPPP�
��
����������������� ���
���&� �PPPPPPPP���PPPPPPPPP�
-� %��� ��+����������� + �����+����&�� �������������� �&��+��� ���� �&���� 3���� �&���������$)� ����#�� ,���
.� #� �+�� ) �3 ��� ��������������� ��� �0)��� �) ������ 3�� ���� &������
"� E�� �����& ���$�& ��� ������ �0�� ;�;���;J;�E����� ���� �QPPPPPPPP
1� 2���&����������� $ ���� )�����������������&�?+��� ����������� � �
��� 2�3 ������ �� ���� ����� �)����������� ������� ���$�� ���)� �
Classes of Phones (Segments)����� ���� ������������� � �� �3����& ��)?��� &�� ��$+��� �7���������������3 ���2�3 ���� �� ���& ����� �+ �������3������� ��� �$��������3�� ����������& � ���� � �� ���� ������� ���$�$��������#� $�����+��) ����� ����� ��������������� ��3 ��3 � =�� +� ����)� ����� ���&��& ��� +����&��
�������������$$ � ��+�������� � 3� ��� � �$������������������) +����� ��#� ������������� ��� �������� ��
��
Tip (apex)
Blade (corona)
Back (dorsum)
Velum
Vocal cords
Side (rims)
Illustration 3: Detail of articulators showing tongue divisions
����������������� ������� ������������
�����������������)���� ������������ ���3 ���
Consonants���� � ��� � ���) ����&$ ���� ��, ���� �3�������&�������&+��� � ��� ������� $ ���� ��#����+� � � � ���) �� � ��$������� $ ���� �3������&��������������+��������+��� � �� ����>��3��� $ ���� �7����&�+��� �$����������������� ��$������������������ ����$������� $ ���� ����������������� ����� � ��?�� ���)��������������) ���� @���� +����A�$�� ���)� .��#� ���� ��$����������� + ������� � &� �$������ �$�� ����� �$�0������������#� �0������������� �� $���+�����$�� ���&� ��� ��6�&������� � �������� �����������
%����������� ����& � ���� oral���+��� ������&��� ������� 0� +�$���� �)����� ���?���������+��� ��#� ������������� +��� ������&��� � �� ��central��$��3$ ���� ��$�� �������� 0� +�$���� lateral approximants3� � ��$��3��������� �� ��$�� ���&� ��� � �����+����& ) �&)���> �) �� ���&� �+���� ��� ����+��������������� 3 �+ �>�$��� �����$��3�����&��� �������� �%����> ���:��� � $ �������������� ������ ������ �+ ���� ���+ ��&���%�����������6�&�������) ��)��� �����3���)?&���+�7obstruents���sonorants�#� $���� ��� $ ����������3��� ����� ���$��33�� �� � ����� $ ��������� ��3�������� ������ ��� ��� &� �$�+ �� ���������� � � ���& � ���� � $ ����$$ � ������� ��$�������:�3 � ���� ��� &��J������������+���� � �� &���������$�+ �� ��� �����&���� )��� ��� ��� ������������������� ���������� �� ����� ��� �� ������������� $ ���� ����� ��� �����������$ ���� �:�3 � ���� �� ���������� �� �����) ��� � ����� ��$������������3 3�����> 3� �
. ���� � ������� ��� ��+ ��3 3��� ����������������) � ���)� ���� �������� ����$ ���� ��) ���� ��+���J ��
�'
����������������� ���
ObstruentsPlosive (Stop)
#� �� ��������$������������� ���) ��� stop���� ����� ���� ��� ���� �plosives���� �� � ��$��������� �(�� �������������� &� �� ���� �� �� &� ��$�++��0������$�� ���������������� �+� �� � &� ���� �$$������ 0+������� � ��� ������ ��� ����+���&& ������ �����
) &��3���� �������������+� � � ���� � �� �) �� �+���� ���&� ���� &������#� ��� ������ �� � �� �3��������+�$$�$������ ������ � �������������������� �7���+�� �� ������$;+;�8�+�8���8+�8���$�� ������������ �)����&���� ��� �� ���� ������ ��� ��������� ����� �3� ����� ����6�&������ � �� $���+�����$������ �places of articulation�$��+���� �7�� �+��bilabial���� ��� ������& �alveolar���� � ����velar������ &������glottal��
��� ���������� ������+��� �) +����&�� ���&� �+D����)�� �� )��>�$�� $����� ���3�� � ��������� ���� 3���� )��>�$�� ���&� ����)��+���� ��� ��� �$����� ) D���+� ���&�� �+���& �� ������ &������+���� ���� ) +� ���&�� ������������& �� ����� ����� �������+��� ������ � �����&���� ������ ��� ����+����� �� ��
#� � +��� ��� �������) �����&�� International Phonetic Alphabetviii��������$����3�7
�*
Illustration 4: Closure points for plosives (stops)
bilabial
alveolarvelar
glottal
����������������� ������� ������������
K���� ����� � ���)��)��+���� ����+�7@+A
2�� �)��)��+���� 7@)A
K���� ���� ����+���� 7@�A
2�� ���� ����+���� 7@�A
K���� �� ���+���� 7@>A
2�� �� ���+���� 7@&A
2�� �&������+���� 7@RA
Tap (also called Flap8)#����� � ��+�@�A�����$� ��+ �� ���N��L� �&�N� �� ����� �$������ +���� 7N� �� )��&���)��$)��� ��L#����������� ��������� �����+ ������������
�����+���� ����������� $�����������allophones)�$;�;��� ����6�&����#� ��������+��� �;�ST;�� ����3��������3���$���������� ) &���&�$syllables3��stressed��3 ��0�60��+� �78�3��88� ��8���8�����>�8���� �������+�����) $�� ��unstressed ��3 ��� �����3��+������� �� ��+�60��+� 78� �� �8;U�VWX;��$� �;�;�� ;�;������� ����+��� ����;�;�> +�$$�$� ��� ;�;�60��+� 78������8
#� ��������+��� ��� ���$� 0;Y;�/�� �� ���& ������� �������+���� �)���#���+������� �) $�� �� ���$� 08�8;Z;�60��+� 78��+�8����$�� � ����+��� ��� +��������������0
#� ��+��������) ���7
2�� ���� ������+7@WA
Fricatives,����� ��� ��� ) +����&�3������������� � ���� ������� ��� �
" # ������� �$��+��� ���$� 0��+��������&����� $�& ���-"������� ������ ��� �) ��� ������ �%���>�5����+[,� ��� ��*"��
�!
����������������� ���
)������3�&�����=� J �����&��#���� �� ������&��������� ��&� �) ��$voicing���� ������������)�������� ��� ���������)�JJ�&=���� ���6�&������ ������ ������������+������&� ��+��� �� ���+���� ������������������ � ����+���� �#� �� 0� +��������������� ����;�;3� � �� ����������$���)��������������������������� ����������) +������ � ���� $����� ���� �������?���� �+ �> ����� �$$���� 3���� ��#� � �� ��� ) +����&�� �+�$�� ���&� ) �3 ��� � ������+ ���&����3��� �N��L�)���� � �� )������ ��������� ���� � �7N���L������ ��CN����L���� ������� ����� �;0;$���� ��������&��������
#������+���7
K���� ���)�� ����$����� 7@$A
2�� ���)�� ����$����� 7@�A
K���� �� ����$����� 7@\A
2�� �� ����$����� 7@]A
K���� ���� ����$����� 7@�A
2�� ���� ����$����� 7@JA
K���� �+������ ����$����� 7@<A
2�� �+������ ����$����� 7@^A
K���� �� ���$����� 7@0A
K���� �&������$����� 7@�A
Affricates��� +��� ���������������affricates�#� � �� ) � +� � �� �) �� � �� �������&��+� �)���� ��+� ���)�������$�3�+��� ��+��� ����� �#� �� ��6�&����� 8D8;�^;�8��8;�<;���808;>�;�5��3��
�-
����������������� ������� ������������
���� �� � �� ������+�$����3 �) �$����� �:�������� ���� �$�� � ������3 � � ����)���� ��coarticulation�� +��� �$������������$� ��������� �3��������� )���+������ ������+�������� palatalization��
Test yourself,����� )���>�3���� ���� ������&�+��� ������� ��$�����������
��;+;PPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPP
��;);PPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPP
'�;$;PPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPP
*�;�;PPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPP
!�;<;PPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPP
-�;^;PPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPP
.�;_;PPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPP
"�;�;PPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPP
�.
postalveolar
lip
alveolar ridgepalatal
tongue tip
Illustration 5: Initial position of tongue at the postalveolar place of articulation for the affricate /tʃ/
����������������� ���
1����� ��� �������� ����+��� ������&��� ���� �� �� ��$�� ���&� )��� ��� �� ��$�� ���&� �
�������� ��� +�����$�� ���&� 7PPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPP
Sonorants�������������� � ��� ��� ���� �������+ ������������ ������ �� 0� +���$����� ��3��+ � ��+ ����
Nasals#� ������������� ��� ��� ��� +��� ������ �$�� +���� �������)��3���� velum��3 � ��#� �� ���������� ����� �� ���� ����������������������� �������������1#� � ������ )��>+����$�� +���� �������������+����������3��$��3�����&��� �����+����& ����� ��������� ��� ������� � ���� ��� ��������&��� +��� ��� ���+����#������������� �� 3����� �� ��������3 � ������&���� �) ��3�
#� �� �������) ���7
2�� �)��)�������7@�A
2�� ���� ���������7@�A
2�� �� ��������7@`A
Approximants
#� � �� �� �����+ ����������������
1 ��� $�& ���*-�
�"
Illustration 6: Schematic of velar nasal (arrow shows airflow)
����������������� ������� ������������
����+��� �� �������� ������� ���� ����&+��� ���������+����$� ����$�� ��� �$�� �3������ ��3 �����$�������� ���� $����� �$�� � �������;D;���;3;��semivowel�����6�&����++��0������� ��� ��#3��$�� � �������� ) ��&��� �$$����$�����?���� �+ �> ���$�� ����6�&���7�� ��)��?� ����++��0��������� � ���$� 0�++��0�����
#� ��)��?� ����++��0����� =�� ��� �+ �> ���������� �+������� �� )��>�$�� ���&� ����)��>��3 ��� �� ��3 �� ����) ��3��#� � ���� ���$$ � �� 0� +������� ��)��?� ����++��0�������3� �$����3 �) ����� ���3 �3���$����������� � ���)� ���� ���� � ���)� �������� ) ��3����� ����$$ ���� �����&������>��� � ���)�$ ���� 3��������3 ����� �
#� � ���$� 0�++��0�������� ) �����&�� �+�$�� ���&� )��>�� ��� )��� �$�� ���&� �,������ ���3���������� � ���$� 0��������� ����� ���&��& ����3��� =�� ��� +����� ���
#������+���7
2�� �� ���$� 0�++��0����@ZA
2�� �+�������++��0����@DA
2�� ���)���J ��� ����++��0����@3A
Lateral Approximant#��)��&������� �������� ��$������������ ��6�&���7�� ��� ����++��0�����/������ �� ����� ������ �������&��� � �� ��$�� ��������������� � ��� ���������� ��� � �����airflow������ ����++��0������� � �� ��$�� �����������)���> ��) �� ���&� �+������ ������ ����� ���� �����&�� �� ��$�� �����������#������) ���+� � ��� �$���� + ��$������� $ ���� ��� � � �������&��������������)��������� � �������� $��;�;�����+� ����� �����+��� ���� 0� +������� ���$����&8% �����8$�� � � ��� ����?������� #� ���������� ���������� ��@�A3���3 3������������������� +� � ���
3��� ��� ����������� ��B � ����� ������4 � � �������������
�1
����������������� ���
�����������
#����������� ) ������&�� �+�$�� ���&� ���� ��� ������& ����@�A�)��> +�&�� �� ��$�� ���&� ) ��3�� �++ �D�3�������������� ���������� �& �$�� �+�$�� ���&� �
�����+����� ����&���������� ������$��allophone��������� �����&��& �� ���� �phones �� segments��� � ��$�������� ���+�����������&��& ���� ��&�J ���������) ���� �+ �> ������� ��� � ��$phonemes�+��� �3��� ���&��4 ���������+��� 3����$$ ��) ���� ��+��� ������&$����� ���& �+��� � �)���+ �� � �) ���� �+ �> ��������) �&�������& �+��� � ����� ���allophone�#� ��� ����++��0�������������+��� 3������3� �$�����$� ��� ��3 ������ ����$�� ���)� �#������+��� �� ���J ��������� )��>�$�� ���&� ���&��� ��� ����3������ � �����#� �� �&;3;���;�;���� ��� �� ����� �������� ����+��#����� � ���J �����>�8��8�&����� ���>8�8���3� ���� �� � � ���$�� ���)� �3�� �� �&��8�8���3� ����� ��� ��) &���&��$�� ���)� �
#������+���7
��� ������� ����++��0����@�A
2 ���J ���� ������� ����++��0����@ɫ]
�������� ������������������� �J �) ��� ��� &�� ��$$ ���� �7����&�+��� �$����������������� ��$�����������
Test yourselfE�� �� ����&�+��� �$����������������� ��$����������$�� ���+��� �
��
����������������� ������� ������������
�� ;�;PPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPP
�� ;�;PPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPP
'� ;�;PPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPP
*� ;D;PPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPP
!� ;Z;PPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPP
-� ;3;PPPPPPPPPPP��)��?� ���PPPPPPPPPPPP
.� ;a;���3� ������� ) &���&�$�� ���)� )� ���$�� ���)�
"� ()���� ����� ����� ���� �)���� �+ �
1� ����������� ��=� � �)����� �
��� %����������� � ���) �) ������&)�+��� �$���������������� ��$����������������$�� �)��
Vowels2�3 ���� $��� �+ ������������> �++��0��������$����� ���� �$� ���)� ���syllable��� ����� ��+����$�+ ���������� �� $ � ����� ���&�#��������) �+����$�+ ��������� �)� �����,�� 0��+� ��� � ���)� ;�b�;� $ ������ ����� ��&�E���������+� � ��� ) ��� �� � ���)� �#� � �� ��������) ��� ���$ 3 0� +�������� ��� ������ ���)� ������� ���3 ��#� � 0� +������ ����� $������ ��� ���$�������+ ���� ) ��3��
#� ������� =���� �������> �����3 �������$$ � ��3��) ������ ���� �������+��� ���� �����) ��3��#� � =���� ��� +����� �) �� �����) �&�$$ �� �) �� +������$�� ���&� 8�� &������ &� �$)��>� ���(� ��������$�������� +������$�� �+�7����� ��������� ����spread�#� ������+������$�� ���&� ��� ��������&���� �������������������+�� ��coarticulation��E� �+������� ���� $��� ���3 � ��3 � ��0� &� ��$� &�����$� � &� ��$)��>� ����� ��$ �� ��������$ �����=� 6�&���
��
����������������� ���
��3 ��������� ��� ��3 �� �� ���� � ����� � &� ��$)��>� ��������&���) �3 ���3 ���)��3 3���� �� �3��� �� ��� ���������� �+��& ��� ���&� ����� +� �� +�����$��+��+ �+�����������#� � &���)��>� �����������&�$���3 �&� �����=� �������vowel quality�#� 6�&�����3 ���� +��� ���� �����) ��3�4 ���������� ��?� �������3 ������ �schwa�(�� ���3 ���� � $ �� ���) �� ��������� ���+����
#�������J ����� ������&����3 ������=� 6�&���+��� � �� ����>��3��� ������� $ ���� �7height�backness���rounding���������$ ���� ��� ) ���3����&��������,�� 0��+� ��� ����6�&�������� ��$rhotacized��3 ��7;X;�;�c;�;dc;�;�c;� �������� ����$ ���3 ���� ���&8�83����palatalized�� �������� 0��7;e�;�60��+� 78+ 38;+e�f;�
#� � ���� ���3 ������ ��>�����+�� �&���)��>��� �����3 �8��2��������� � ���)� ;�2+;���� ��3 ���� ��� � ������� ) &���&�$�+�����&����3 ����)���������diphthong��&�� $����� ��3 �+������������ �� 0��+� �;�g;�;�h;�;dg;�������+�����&������&��3 �� �+ ���� ;f;���� �+��� 0�&& ��� ���������� �+� ������� ����� ��,���� �������+����$3������� ����?���� �+ �> ���������$�� &��
,���� % ����� ���>
%��� i �
� ��?����
g h
�� ��� +��� �����������������+�����&��)��������������� ��� � �� �3�� ���)� ����+�����&��������+�����&����� �+�����&��� ���� ���$��� �� � ���)� �
��
����������������� ������� ������������
%��� ?��
9�
j
�
(+ �?��
V k l d
� ��?�+ �
b
(+ � � m n
Table 1: English vowel chart using IPA terms (except [a] is shifted) back to represent its acoustic position in English)
E� � �3���3 ������+ �� ��� � ������ �����������3���� �� ���� �&�������� �����back��3 ��3����� ��=� ���� ���� ����� ��4�����&���� ) +����&�� �+����;3;�
E� �+������&�� � ��3 ���) � � ��� $��3���� �&���3 ������������ � ����$�� ���&� ������������& �� ��3 �=���� �,����3��3 ��� � ����& ��� � �����+�������� ����$$ ���� ��3 �=���� �
Test yourself
�� 2�3 ����� � &��������$$���� �)�� $ � �� ���++��0�������)��>� ���
�� ���>��3 ��� ����) ������� �)��+� ����������� ���
�'
����������������� ���
�������
'� E������ ��� $���� � ��������?� ��������3 �Q������)����3���;�;������
*� � ���) �� ��3 �;�;���&�� ��� $ ���� ������� �7PPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPP
!� 2�3 �=���� � $ ������ ��� �&��)����������)� ��+����$�� ��3 ��
-� 4�����&���� ) ���+� ���&�� �+�������� )�+����&�� �+�����>���
.� �+� ���&� �����) ��� +������� ���+�����&���������+�����&��#�� ,���
"� ,��=� �����"?��&� ������&�� &�����)��>� ��7@APPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPP
1� @�APPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPP
��� @oAPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPP
Diacritics#� ����+ �$ �����) ��$� �)�������+ ����+�� �� ��3������) ��� ��������� �� �������� �� +� � �� ����)� �� ��$�$ ���� ���������� �3���� +���� �)���� �$���$��3 ��� ������ � ��$ 3�$�� � 7@cA��� ��$� ����3 �������� ������ C@eA������� +������J����C���@pA������� � ���J�����
�$���������������� ������� ���)��J����7@qA�#����������&��� �������� ��� ��� ��) ���$$ � ��7��3 ���� ����� ��������������)��J ��5��3������ ����������+�����$�� 0��+� ��� 3���83���&87@Zqd`A�
�*
����������������� ������� ������������
#� � �)��@rA�$� ���������������� ���+��������& � ������+���������&��� �����+��� ����� �����+��� � �����3 3�����) ���&��$� ��:�3 � ����� +����������� 0�)��>��� �����&�����>��3����)� ?���+ ����>��� ���������������� ������� +��� �$�������������) ��� � ����7@�st A�
��� �� ��������������� �� ���� ���� ���$�� ���)� ��� ���$���3 ��#� $ ���� � ���)������� �3�����������>��� ��� �������+���7@uA������� ��� )�����) �� �����>�3�+��� �������� ������ $����� �$$���� 7;vw >�;�
#������ ����&��3 �3 ���+��@fA�$� ����3 �� �&�;f;�/�� ����� �&�������� � ����+��� &� ����$ ���� ��������� ����$$ � ��� �����$�� ��������$������ ���������� �++ ��0���������� �������+��� ���) �������) ���@DA�������$�+�����&�(�� ���+��� &� �����������3��) ������ ������ ����+� ��
Test yourself�� � � ���� � �)��$����)��J����7��x)�e��q��r
�� E�����3 ��������J �Q��;�;)�;�;��;O;��;X;
'� E�����3 �����&Q��;df;)�;;��;�;��;�;
*� E�����3 ��+������J �Q��;qV;)�;e�;��;X;��;rh;
!� E�������������$�������&���� ���� ���$�� ���)� Q��;�;yzSv{| vS}zSv~vS�zSv�v
�� 8+�8�;+rg�;)��8�+�8�;�+g�;3�������+������
�!
����������������� ���
Coarticulation and Reduction
��$��3 ��� ������ ��� ���& ��������� ������ ��$+��� �����������+ ����������$�� �� ������ ��#������� ��������������%�������������� �$�� �� �$����D�� ��+��� ���� +�����������$����� �+��� �($� ��� $$ ���������& �� ����&�$�+��� �,�� 0��+� ���� 3���8���++ �8�� 8�8���� ���+������� ���;�;�� ���� ��� � ��;+;�����+� � ��&��#������� �perseveratory coarticulation�#�����$ $���� ���� ����� $ ���� ������&�+��� ������� ������ �� �$����� +��� ���� � 0��$����3�&��
#� �++��� $$ ���3� ��+��� ���+���� ������ ��$�� $ ���� ��$�$����3�&+��� �,�� 0��+� ��� 3���8� ����8�� 8�8���s����v��st �v�� ������ ��������� ��� 8�8����� �� ������: � ��� +��� �$��������������+�� ��� $����3�&� ����$����� �#������� �anticipatory coarticulationxi���3����3�����������clusters�������&;Z;�� +� � ��&����������� ����) � ���$� 0��3 ��7�� ;YZ�g;����++ �;�Zn+�;�:�������� ���3��) ������ ���� � ��������� �����+��� �� ���+���) ���� �� ����������$�� �$��$ ���� ���������� �+��� ��> ��� ��������E�&��;Zq�g�;�� ������ ��+ ����+�838� �)��� �����)��J �@������ �A��
Reduction�3� ��� ����� +��� ��� ���++ �����> +���������� �� ��,�� 0��+� �83����� ��&��&����83� �+������� ���� $��� �7;�3l� �c D�&�hi`����;�)��;�3l�<O&l�O��; 3� �� ��� ���������+ ������3 ��� ) � +��� �) �sonorous���������������� �� ����������������� ���)� �,�� 0��+� �;��vS����}��S��Svs| �| v��� ����������� ��� $ ���� � ���)���
�-
����������������� ������� ������������
/�� �������������������� �������� ��� +������� ����� ���� �)� ��informal�+ �>�&�������� �����$� ����?���&��& �+ �> ������� � �������$������ ���&�������� ��� �+�������������$������ ���&��#��&� ��� �+� �����$���>�$� �+ ������ �� ���������))��� ������ ��� ��
#� +���+� �$ease of articulation� �+��� 0+������������������� ������������3� ��� ��+ �>�&��+ �+� ��>��33 ���� ���$�������� ���� 0+���� ���� ��� � �+������� �$����� � ������� �������#� � � �� +���+� ������$sufficient perceptual separation�0(� ������� ��� � � ���&���� +��� ���� � 3��) ��������������E� ��� � ���$������ ) �3 ��+ �> ������� ��� �������J ���������������� ���������� �� ��� + �� +����� +�������� ���� &���������������,�� 0��+� ��� 3���G� J �H�� 8 8�+������� �������&����� ���G� J �H�����3� �� ��$$0�������$����� ����+��� �$�� �����#����� �++��� �$assimilation�������� �dissimilation�
Test yourself
�� %������������ $ ��������& ���� +�����������$+��� ��� ���� �$�� �� �$��D�� ���� ��#�� $���
�� 4 ������� $ ���� ������&����������> +���������� �� ��#�� $���
'� ������+���� �������������� +��� ��D������) ��� �> ���� +� � ��&+��� )��� $����3�&+��� �
*� ���� ��� �� ���)� ��������������������� � +��� �� ��3 ������� ���#�� $���
!� 4 ���������� �������$������+ ���#�� $���
�.
����������������� ���
II. Acoustic Phonetics
9�� ���&��)����+ �����) � ��� �$������� �&�� �+ ���&����� �$���+���������� ��3 �� �� �������������� ���� �� ������ ������3� �+� � �� ����������� �#���$��������������) �� ���$ �)��>$���� � ��� ��$6�&����������+��� ��;� �+�����������
������&����������� � � ���� $�����&��������$����������& ��� $���) � $��� ��������� ��������� ���&�)����� ���������$�� �+ ���&����% ����� ������)����� � � � ���� $����� �������&�� �� �� �$+��� ����
E ��� ���� ���������������+ ����������$���)�������$periodic���aperiodic���� ��������#� � �������� +����� +����� ����� glottis�3��� ������ $ ���� ���� ������ �+�����$������������� �����������E� ��� � ���������������+����� ��� $��� �� �� ��� ������ ��E� ��� � �� ��������������� +����� �� ������� �+����
E ���>��3�����+ ������������ � ���&���$������+� �������� �$articulatory phonetics3 >��3������ ����& ���+ ���������� �� ��+� �� ��� � ����$�� ������������:�3���� � ��� � ������$ �� ����������&$����� &�������� �QE����� �� 0���� ���� � ���&������ ��� ���� + �$�����Q���� ������� �� $����3�&� ������ ���) �� �+���)� ��$�������?���� �&������� ������$�+ �������7duration�fundamental frequency �+ �� � ���pitch��amplitude�harmonics�resonant frequency�spectra����formants������ ���$���� � 3 � ���� ���� ��� ��+ ����$�����7duration�amplitude����frequency������ ��������� ��� � ���� ��� ���&��� ������ ������������$� ���� � ���#� ���$���������������� � ���������$����+���� �� �� ����������$��$� =� �� : ��J�:J��
�"
����������������� ������� ������������
#� 0+������&������ �3� ��� +��� �������� ���$��������������3 ������ �+� ����� ��� ����������� ��� ��#�����3 ����� �����+���������������������$&���������� ��+��������� ��$����������+���� ���$� =� �� +���� � ���#� � ��$+���� � ���������� �+������+��������phoneme�� ���� ��� � ��$distinctive features$������+��� � �%���& �3����� ���������� $������+��� � ��+� �� �� ����+��� ����� �������������+��� � ���������� �� ����� �� �$���� ������+������������� ������ ����������+ ���
/�3���3 ���>���$$ � �����������+ �> ��3 ���� ����+ �+� ��� �$$ � ���J ��$������������#��� ������ + �+� ��� �&� ���� �������� �������� �$��+ �+� 3���$$ � ����� �����> �� ��� +��� � ���� � ���� ������ �������$ ���� ����) � + �� �����)����� � ���� � ����$$� =� �� �)����� ���� � ���� � �������� ����� �������������3�������� + �� ��������������� �&��������� �$ ���� �� =�� ��� normalization�$�� �+ ���&������� ���) � ��&�J ��
,�� 0��+� ����3 �������) ��=� � � ��$ ���+� ) � �����&�� $� =� �� �$��������(� � ��$ ��) � �����&�� �$$ � �� ) �3 ��3�+��������$� =� �� ������ $���$� =� �� ������ ��+� �D����� �$$ � �� ) �3 ��� $����3�$� =� �� ���normalized space13��
� $�� 3 ����� 3������� $� =� �� ��� 3 � ��� 0+����� ������$$� =� �� �������#�) &�3���3 � �������3� ���+� ���� ����& ����� �� ����������� �#� � ����& ��� �������� ����� �� � �������&��� ���� ���#� �� � ������������) 3���� �����������������3� �����+��������3�� $� =� �� ������ ��+��������� �� �E 3�������������� ��� ������ ��������� �����
���� ��3���is�� $� =� �� �$�3�� QFrequency��))��f����
�' � ,&�� �.���"�
�1
����������������� ���
� ���� �$��3�$� ���� ���&��++ ���#� $� =� �� �$ ���)����� ���� + � ���f��; ����� ���&����� + ����$� ��� ����+ ����$�� ����$� =� �� ���������3�� �3���� + ����� +� ���� + �>���� �������� ��������������&� ���������������� ������� � &����� � �����&+ �>������ ���� �/�� ������������ �� �� �$$� =� �� �f��wavelength���7f��;������� �3������� ������ ) �3 �+ �>���+ ���3�� � �&���
�� ��������������+��� ������&��� glottis��� $���� ����������� �� ���+������ ���� ��E� ������++ ���� ��& ����� 3������������+��� ������&���>�&��� �#�����3 ����> �� ;�;������(��� ��� �������� ������������ ) ���������� ��)������ � � �� ����� ��+� ���� ���� ��� ���$��+)��>���$������+�� ��� ������� ��� �+ �� ������#����������� ��� ����+��� � &����� ��3�� ������#���3���3 ���� �voicing�
#� fundamental frequency�,��� ���� pitch�$ ������ �:�3 � ������+� $� =� �� ��$���3�� �� ����& � ��� �������������&��#���� ��������#� � �� ���� �harmonics����� � ��������+��������&��� ������������� �� � $� �� �)��>���$����) ����&�����& ���> 3�� �����+3� � ������ ��(�� ��� ������)����� ������������������ ��3+����$�� �� �� ���3 �> �����+ ���#� �����& ��$� =� �� ��� ���� �resonant frequencies��formants�
#� $����3�$��������� �� ��� ���)�����3 �height���backness�#� ��3 ��&�$������� ���+ ����� $���$������$� =� �� ��� �� ��#� ��3 ��&�$���)��>��$�������� � ����$��������� �� ��#� ����$���������� 3������� �� �3��������&�)��3 3������� �� � �
#�������J ��� ����������)�������� �� �� ��$$� =� �� ������ ����� �����&��� ����������������� ��� � ��$��� ��$������+ ���� ��� �&���$�� ���������)������ � �&����$�� ���$�� ����������� �$��� �����+ ��� 3�� � �&����$�� ���������+ �>��������&��� � ��+��� $� =� �� �+ ������#� + �>��� ���� �$��������#� $����3�$��������� � ��� �����3 �� &�����)��>� ���#� ��� ��$
'�
����������������� ������� ������������
�+ �������������$�������$�� �+ ������$�����$����� &���������� ��� ����� ?$�� ���� ��0
'�
Illustration 7: Vocal cord and vocal tract frequency spectra
Vocal cord frequency spectrum showing fundamental frequency and harmonics
Vocal tract frequency response curve.
����������������� ���
#� � +�������) �������� ����&�� �+ ������ J �+��&���7� �����������"�
���� ���� ����&6�&����$� ���� ����)� 3��� ������3 ��������) � �+$������� � ��� ��$ ��+����� ���3 ��������+�� �� �3������ �+ �> ��8+�������#� ��� �� �����& 0 ��� ���� �++ ��0��� �+�� ����� ���� �+�����������
'�
Illustration 8: Plot of formants (F1 vs F2) for a close front vowel.
,��'�����������"���-���*����������"��-��*�����
���,��!�'��'!�*��*!�!��!!�-��-!�.��.!�"��"!�1��������!�����
�
gg
g
Vb
m
d
hl
����������������� ������� ������������
0�
Test yourself�� E�� �� � $����$��$� =� �� 7PPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPP
�� E������ �� �� �$$� =� �� QPPPPPPPPPPPP
'� E�������������QPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPP
*� E��� $$ ������ � ������ ������� ������$�� ������������� ���� $� =� �� �+ ������$�����������������Q
PPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPP
!� E�����$������QPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPPP
-� E���$������� ��� �����3 �� &������� � ���Q��,�)�,���,���,'
.� E������ ���� �$,�$��)��>��3 ��) ����� ��$&� �� �����$��$������3 ��QPPPPPPPPPPPPPPP
"� ���3,������ ������� )��+ ��� �� ���)���
1� E������ ����$� ���� � ��$��$� =� �� ������))� �����QPPPPPPP
��� E������ ����$� ���� � �������))� ���$����+���� QPPPPPPPPPPP
Prosody (Suprasegmentals)��$��3 ��� $���� ����������� �� &� �����+��� ���33 �� &��&�����>�����& ��������� �� ���)� ����tone groups�#�������� ���� $���� � $ ���� ����+��� &� �������$� �����3 3�����>��������� $ ���� ��3�����3� ����� &��J ����� +��� �����������3 �� ����&��& �
''
Illustration 9: American vowels (male)
����������������� ���
Syllable structure #� ���+����$�� ���)� ����� ��� nucleus�K����� ��� ���� ������3 ��)������ ��� ��� � �D�������&���������������������++��0�������� ��� ) ��� ���� ) ���� �� ��� �������� ��� ��������������3 ������+��+���� ������ ��� ��������� � �) ���� ���� ����6�&�����#� ������������������������onsets ���codas���� ���� ���#� nucleus����� coda���) ����� � ���& �� ���$����� rhyme�
#� � ���)� �)����� ����� ������������$�� �������� &� ����)��������� ���3������������ +��� ��������#� � ���) � ����+ ����&������+�������>�
���� � 0�$&�� 3 � �� +���� G�� ���)� �H#��+���� ���$���� ���)� ��E ���$���� � ���)� )������ �) ���>�&$������& ��+������� &����$��3 ���+���� ���������� ��� � ����������� ��� +�������>$����3 �) D��+�+����#� ��� 0� +������ )������ ) �3 �G� �H���G���H: � 3 ��� ������� �)���� ����& �� ���)� �����> �) �����& �+����� �����
'*
Illustration 10: Tree structure of a syllable
Syllable
Onset Rhyme
Nucleus Coda
����������������� ������� ������������
Stress��& � ����� ���� ����� �� &����+��� ���$+ �>�����+���� +�������>�#����� ���� 6�&������ ��
+��� ���#� + �>����� �+�������� �� �� ���)� ����� �� �� ���)� �� ������� ���� 3������� �� ��)���� � �� ) �3������ ����� �� �� ���)� �) �3 ���� �� ��� ��#��� ����� �� �� ���)� �3����3 � �) ���+� �� ���� �������� ��� �� �� ���)� �� ����$������� ��� �� �����$�� �6�&�����������stress-timed���&��& �
����� �� �� ���)� ��� ��3 ��3��) Tense�������� 3��� ����� =�� &� �� ����&� ��� � ����������� �� �� ���)� ��K����� �� �� $������)��>�)���� � �� �� ���3�� �������3 ����� �� �$�������� �� ���3 ���K���� �� ���3 ��������������� ��3� �� �����������Lax��-Tense�������� 8���3��8
/�� ������� �����&��� �� ��# �� ��3 ����������� �� ����0���3 �������� � 0��+� �$��3�� ease of articulation����� sufficient perceptual separation+���+� �3��>��& �� ���)����� �� � �$�� $$� �� ��+ ��+��������3���� � �$���� =��� ��������$��������+ �� +������� $�& ���11'��-.?�-"������� � 0��+� �vowel harmony����&��& ��> I�J�>��F���) >����1��*������ � ���&��& ����+��� ��� $���� ���)��> �3�����> �$�� �� ������������
'!
Illustration 11: Tone group with tonic syllable marked by asterisk
a sylla
ble*
����������������� ���
��� ������> ���������+���3��������� ������� ) $�� �� ��� ��$�� � ���)� 7@UA�
� ������ ��� ������> �) ���)���+��� ����) $�� �� ��� �7@uA�
60��+� 7;U�VaOu�Zm�O;�
�� =� �� �$���� �� �� ���)� ��������+�� �&����� �� �� ���)� �����foot14�
Tone group�+���� ����� ����� &���+�#��������� &���+������ ���� 3������+��� �3��������� ���� �+�������+���� �#� � ���)� 3���� �&� ��+����������� ���������� �� tonic syllable�#���� ���)� ��� ���> ���������+���3������� ��>8�8�#�� &���+��� �������� �intonational phrases������� ���)� ��������3����� �� �sentence stress ���� �)��>��
Intonation������������ �� ����8� ��� 8�$����� ���� ��������������� ��� ���+� ����$����� ���� ��������+���� ���� &��� $ ��&��6�&���& � ���� ���$����&������������ ���$����� ���� �)���� ����&������������ �����&���� �?��=� �����
������������� &� ���$���� ���)� �C���� �� �� ���)� ��������+�� �&����� �� �� ���)� �$���$ �����$ �$������ &���+�3���������� ���������
Test yourself
�� #� ���+����$�� ���)� ��� PPPPPPPPPPPP��* ��+� �� �$����� ) �3�� ���)� �)������ �� �������� �� ���� ��1."��
'-
����������������� ������� ������������
�� #� ) &���&�$�� ���)� ��� ����� �)��������� � ����� �$�� �
'� � �� ���� &� ����+��� ����6�&���� ���)� ���������������+���)���� ������������=����
*� 5 �?��=� ������� �&��� �) ��$����&��������)����&���������
!� #���� ���)� ��� ���> �) ��[)��������
-� K���� �� ���3 ���� ��3� ���$����)�)��>��� �����
.� ��� ������> �) �&� �� �� &� �$�����&� ��� � ��)�+������ �� ���)�������)�
"� 6�&���������� ��?�� ����&��& )� � ��?�� ������� ������ ?�� ��
1� #� =���� �� �� �$����������� �������I�J�>������ ���6�&��������� )�+���?���&����3 ������� ����0� ��
��� #� +���+� ����)����� � �� �$���������������$$� ��+ �� +����� +������)�� �� � ������3 ������� ���� �
Features����� ���� ��������������� &� ������) � ���) ���+��� ���&� ����$ ���� ��#� � +��� ��$ ���� ��� ) � ���) �������������� ������������ ���� ����$� ���)� �������� �#� $ ���� �3 �� ���� ���� �� �3���� ������� ) ���� �� ����&���+��� � ��, ���� �3������) �)� �� ��)�����������&���+��� � ��� ��+� +��� ��$ ���� ��0�
,�� 0��+� ��6�&�������� &� ����� �� ���� �������� ����������� &� ������ �� $ ���� Voicing @�����?A�, ���� ��� ���������� ��+���J ����$����3 �) �� �+�����)���> ���9���$ ���� ��� binary����� �+������ @�A�� ���&������ � &� �����
'.
����������������� ���
�� $ ���� ��@�A�� ���&����>�����$ ���� �(�� �$ ���� �� ��� ���� +��� ������� ���$�����������,�� 0��+� ��tricture������ �+����@���+A@$����� A���@�++��0����A�Syllabic@�?A� $ ����3� �� ��� &� ���� $���������� ���)� ���� �������� �3�����3� �� ������3 �������������������� ��)�� ���3 �����) �# �� ��?# �� ���ax��
, ���� ��� ) � $� ����������� �F�>�)������������������� �%����> ���:��� ��������)������������ 0��3 �� ����)������)���� ��D��� �$$ ���� ��� ���������� �� ��)� ) ��3��, ���� ��� �++� ���� &� ������+��� &� ����� �)���� ������ ����� � ������+�� ����$�+��� ������������������� $ ���� ��+� ����������D�� ��� &� ��������� ������$ ���� ��� ��+��� &� �������� ��� ��(�� ���� ��+� � �� �$ ���� ��������)��� 3 ��� �� ���&��J �� $ ���� ���� ��,�� 0��+� ����� � � ���� �� �$$ ���� ������ �Revised Articulator Theory �:��� �2��0[E��$ ��������������� �$ ���� ��� ��&��J ����� ��&���3������������������)����� ��
'"
����������������� ������� ������������
, ���� �� ��� ��&��J �$���)��������������������3����������:�������� �� )���� ����������3��) �3 ���3 ����������������)��������$$������� $� +��� ����� �, ���� �������� ���)���%���������� �� ���� ���/ 3 ���� ����� �+�����+�$ �� �� ���� �$����� ��!) �� ���&���������������3 �������� �$ ���� �� �� �+��+�� ����$ ���� �������+��� ���� � �� �� ������ �� ��������������������� ������������
��>����� ��������-�0�+� � ���� � �� �����$������$+��� ��$ ���� ��� ����$������� �� � ����&�� � ��$+��� � ������� 0������ � ����&�� � ��$����+��� ����� ������ � ����&�� � ��$������������+ �������� � ���&�� $���� ��$+��� ���#����������� $ ���� ������� � ��� ��& ��� ���� ) ���� �� ����&���) �3 �+��� � ��#������������ � ��+��� ����� ����)����+��� ���������+���3������ ��� ��� +��� � �3�������������� �������� �+��� ���������+�������� ���������+������ +��� �) �3 ���������>�7;U$�h��;�
�! %���� ���� ������� ��$����� &�� ����)D ����> $ ���� ��
'1
[round][labial]
[anterior][distributed][coronal]
[high][low][back][dorsal]
Lips
Tongue Blade
Tongue Body
Place
Illustration 12: Partial tree of Articulator Theory features
����������������� ���
%��� 0����$ ���� ��� � �� �$���+������&������ ������+ �$ ��3� &� �������& $ ���� �� + ���&�+���� +� � ��&��$����3�&� &� ����K����� ��� � $� ������ ������������������������ $$ ������ 0��+� �$�������� 3����) �� ����& $����+���� �����+��� �������+��������� ����6�&�������+������& ���� ���� �$���� 0�?� ���� ��� ��+��+ �� +������& ���� �����+��� ����������� ��� � +���� 3��� ����5;MPP�7� ����0) ��� � ����� 0��3� � 03����) ) �3 �J���=�0�#�������� ���������+��� 3����) 3��� ���7@�A@WA;2P2�2�2��$����� �� =� �� �$� &� ������3 ��� ����� ����� ��+��$+ ����)� � =� �� ��$+��� � ������&��& �� ������ ������������ ��� ���� �+�����������
�� ����$ ���� ��� ���� ����� +� � ��� ���&$����������� ����������+��&��������� �������,�� 0��+� ��� � ��������$������+ ��3����� +� � ����� �����������
� ������$ ���� ���� ��� � ����&����� ��$�������3����������$������)�� ��� ��&�J �� �+ ���$�+����������������������> �����+ �������� � �)D �����������+���������� �+����� ��������+ �����������narrow+��� ���������+������� ����� ���=��� )���> ��7@_l�A�
, ���� ��� �� ����& � ���� ���+�� � �� ����0���� �$����� &��J�&+��� ���)D ����#���) ���� ���� �� ��������$ ���+���)� �+ ������������$����� +��3������ �� ��� �� �� ���� � ��+�� ��$���� +����� ���) ����������������$�� � ��������$ ���$���� �
���������� �������� &� ����$ ���� � ��+��� &� ����$ ���� �
*�
����������������� ������� ������������
� &� ����$ ���� �
Stricture ������� ��� ��@+���� ���?A
����� ��
@� �����
��� ���A
��+���� :����� @$�����)��>A
9��� ��$����������
���� ���������
()���� ��@�?A
���� �$����������
#��&� $ ���� �
4�����&@�+� ���unrounded, rounded]
���>� ��
@$�����
� ������
)��>A: &��
@���� �����+ �A
%������
# �� @��?���0A
������
*�
����������������� ���
2���&@��?A � ���)�@��?A
Table 2: Types of features
��$ ���� �� �� �� +��� �����+����� ���� �� �3��� ���+��������� � � �������������� ���������+� ��� ��� ���) � ���) �3��$ ���� ��� ������� ��� +��� ������� �&�����3� �������+�) &���+�&$ ���� ������� &�� �3������� ���� �)������$ ���� �,�� 0��+� �3 �� �� �$ ���� ,��+����) ��� �$�� ����+��� ��$;�;�B � ����� ������ ���������)����3���������+��� � ��� ����� ��� ��Q#� ����+��� ��$;�;�� ����&��� �$���;�;) ����>�$����&�#� �� ������ �������;�;���4�;�;�$$ ��+��� $����� %��>� 3����&�������E������ �$$ � �� ) �3 �4������ ����Q� +��������&)�����������3 ���� � ��� ����������������� �� $��+���)� $ ��������3���� ��� ������& �(��� ��� �������� �� $��+���)� $��� ����&�� ���) �� ���+� ���3�������&��� ��� @WA$����� @�AQ#��� ����) ��������$�������3���� �����)��>��+��+���&�$ ���� �> 4�+�� �����������$%����� �������&����� �3�������+����� +��� ����3����3���������� 0+ �� ������ ����� ��� ��� �2(#�� ����������������� �+���& ��$����������������� � � ����$ ���� �#� � ��� ��$+����������3��3���������� � ���&��� � ��� $ 0+����&������� +�3��� �+���� �����+������� )������������� ���� ��� �0�#���������� ��� �$$ � �� �+��� ��$�� �� �� ����� � ���� ������ + ��&�&���+�������� ��
E ������3��)?��� &�� ��$$ ���� ��> ���7
9��� � @�������
@����� ��
@2)�����00
*�
����������������� ������� ������������
����� �3� �����>��$ ���� ������ ����� ������$+��� ������ ������� � ��� ���+�� ��$$ ���� ��� ���)� ��� ���+�� ��$+��� � ��������� &���+��� ���+�� ��$� ���)� ��
Test Yourself�� ��6�&�������� &� ����+��� ����� �� $ ���� 2���&�#��
,���
�� �� &� ���3���� $ ���� �� ���)������$���������� ���)� ����� �)����� ��������
'� #� $ ���� # �� �++� �����+���� �)���3 ����� ���)� ������ &���+�
*� @�++��0����A����+���$��3���$ ���� 7��������� )�2���&��# �� ����0
!� , ���� ��� �� ����& � ���� �� �$����� &��J�&+��� ���)D ����#�� ,���
-� E����+����������Q��+ ����)� � =� �� ��$+��� � �)�+ ����)� � =� �� ��$���������� =� �� ��$��� ����� ������������
.� #� �� ���������+��� 3����) 3��� ���7��@�A@WA;2P2)�@�A@_A;2P2�
"� %��� 0����$ ���� �� � ��� �� � ��$��+��� � �)�����+��� ������������+��� ��
1� ���� ���������+������ +��� �3�����;;)�@A��������
��� , ���� ��� �++� ���� &� ������+��� &� ����� �#�� ,���
*'
����������������� ���
III. Auditory Phonetics and Speech Perception
������ ����3 ��������>����3�� ��+��� �� ������������ �� � ���&+ �� +���� $$ ����
#� �����������)�� ���3��� ��� � ������$�� ��00����� ��� � ������� �� ������� ��) ���+ �$�� ������� �+���J �$� =� �� �������'���:J003����&���$��+�>�&�+�� ���� �3 �>����$�������/ 0��������������� ������&��� ���������� ��$���
�����)�� ��#� � )�� ������� � �)��� ���� ���&���� �� � ����+�$ �� �����) �)���'���00�,���� ��� �����������$ �� ����� (�&���$%������ ����� ������ � �����������&��� > � ��� (�&���$%���� +���� ��� $� =� �� �) �� � ��$� �����3����� �� ��) ���� �+������ �����&� ��� ����$� =� �� �)�� ����� ������������ ��) �#� ��� �$� �� $��&������ ��� ����� $� =� �� �$�� �����00#���$���������� ����� ����� ������ � �� �
#� ������ � �� ���� ��� ������$����������� )���3� � ��
**
Illustration 13: Diagram of the three sections of the ear
9��� ����+�$ ���������������������� �� � �������� ��(�� �
��#���������������� ������
%���� ������ ���) �� �3��� �� ��2)��������� $������� � �� ����$$ � ��$� =� �� ����������$� �
6������
����������������� ������� ������������
$���� �+��� �� �) �� ������ ���� 0�� � �,����� ���� �$�+�������D�� ����� )��������$$ �����&��& �3 >��3������ ����� ��$� ���������E ���> �� ����� ��)���� )����� � +����������������+�+��� 0���� 3����� �3������ )����,��������� ���3 � ��3 ������ ������ ���� �$�+ ��+ �� +����
Speech perceptionxxiv
��� �� �$�+ ��+ �� +���� �����������$����3������& ����&��& �$�������$����� �+ ���&����E >��3�������� 0���++� ���� �$��������)����� ���&����) � ��&�J �$����+ ���� �$�#� ��&��������+����$+��� �����3������ ���� &� ��3�������������� ��� 3� ����� �������������� �� ��+ �����3 � ������������������ ������$������ ���3� &� ����� +����� ����+��� ��������> �$����� �+��� ��� � �&��) ������� ��+ ��+���������
#� $����� �� �$�+ ��+ �� +�������� ��� ������� �� ��) ������������� �&� �) � � ������+ ��$ ���� ������ ����������� � ���+����) �� �������������� ��#������ +������� ������� � 3����+ ���+��� ���&� �� ���� )������������ ��+ ��+��� ���������������������������� ����� � ��$��������+��� ���+ ���#� ���������� +��� ����� 3 � ����� ��&3 � ������ �� +��� ����� �� �� ��� �
#� � ������ �� 3 3������� ���� �� ��� ������ �� �#���� �� ��&��� �3��%�,�3� �������������� ������� �� �9#�������� +��� �J ������� �)D ����$+ �� +����� �+ ��& ���� ��00����$$ ��������� �������������+ ���� ������� ��������������� ����� � ���) �� +���������)D ������������� �������& � ���+ �� +����+��� ���&��� �������+ �������� ���9#�
*!
����������������� ���
/ 0���� �� & � ����++������B���00�����&����) ��$� � ���� ��+�����&���� ��� ������*��#���++��������� ���������& ������+ �� +��������� ���������� �)D ����$+ �� +����� �������� �� �� ���������� �� + �� � ����&& � ��������� +��� ���&�������� ����++��������� �������� �� ) ���� ����� �$�� ��������� �3��� �� ��)�� ������>��� ���)� � ��$� +��� � ��,������ ��� �������������� ������$������++�������3��>�� )���� ������ 0���+��� ���&��������� ���������� ������3���� ���& �+��� � �
Categorical perception������&��� ��������&����� ��� ���������� �+ �+� 3��� ����� ������� ���������+���� �������+������� ��� &�� �$���������������� ���������$� �����+���������� ���� &�� �4 � �������$����������3������ 3)����� ����� �������� ����������+ ���)����� ��$����� ������������������ &�� ��00�,�� 0��+� ��� ���&������� ����& �� �� 3� �����&) &������� �������������� ��� ��� ���&������� ����& �$�������� ������ ��)���� + �� +���3��) ����� ��+���� ����+��������� �) �������+����(� �������& �� ��3 �$� =� �� �&������� �)���� ��3 �3��) � ������� ��3 ������� ����+����� ��� ����������� ���3 ��$� ������#� � ����&� � ���)���3� � ��� �+ ��+ �� +���+��� �������� &��J�������� �)�������� ����� �� �������
����� �� + �$��� &�����+ �� +����3����3 ���E����3 ��+ �+� ���� � ��&�������$$ � �� �������� �����)���� +��� � ���&�� ��3��� ����) ��� &������E� ��� ���&��& ����3�+��� � ���� �+�� ����+ �) ��� �� ��� ��� ����&��& � ��� ������&$����� � �������&��& ���� $���3�� 0+ � �� �� �$ � �� �� &��� �����$ ��00��
#� � � �������&& ���������&��& � ��� ��3��� �������� ��� ��������&���� 3��� &�� ��$+��� �) $�� � ����&�� ���+������� �� ����� ��� ��� ������������� �� �$�����+����,��
*-
����������������� ������� ������������
0��+� �8) ��8���8)�8�$$ ���� ) �� ��3 �������#� � ��� ������ �� � 3���������) ��� �8�8��8��8E� ��� ���� ������������� � ����&����� �3��������� ���� ���&������ ����� +�����������,������ & � ���� ���$+ �� +���� �� � �� +����$�+�> �6�&���# ���000����$ ����� ����� ��3�������& 0� +������$$���� ���� ����� �� ���&� �� ��
Test Yourself�� #� ������ ��������� � �����)��3�� �������$���
� �����
�� E������ $�������$�� (�&���$%���Q�����������������)�$� =� �� � +���������+ ������������
'� �+������� ���� ��$�>����� ��
�� ���D�� )�)����D�� ����J� ��
*� E������ +��)� �3��������&�+ ��� &� �����+��� � �Q���+�����)���� ��������������
!� �������&���� ������� �� �������� &� ������) $������������� �� +��� ���)���������� ���� �� �
-� #� �� ��� ������ �� �$$ ��$����� ������� �� ��������������������$&��������� ����� �)�& � ��������+ �� +����)�� ��� �� ���)�������)
.� #� & � ����++������������ �� ) ���� ��� ������� � ���)� +� �������#�� ,���
"� B������� ����&�&��� ��� ��� 3��� �������&����������& ��+ �� +����)�����+����& ����)������ +������ �� �
1� E�� ��3 �����) ����&��� ����?��� &������ �� �� ��� &������ ���&� ���� ����+��� � �)�� ���$������&��& ��=������#�� ,���
*.
����������������� ���
��� 9����+���������) �� �������� ����?���&��& � ��� ������> � 3+��� �������$�������#�� ,���
IV. Sound Change and English Dialects
Phonetic variation in English#� � �� �3�� + ��$��������+����������3����� � ��� ��$6�&���������) �3�� �$7� &�����-�������������#� $���� + �� �� ���� �������� ��)������������$�� �� �3�� ��=���&�� ���� ����&� �E� � �� � �$$ � �� ��$$ ��� &� ������ ��� ��+��� � ������ � �������+��� �$�� ��������+�����������#� � ������� ��������+��� ���������� ��������$������3������ �������&���� ������������ �� �+�� �$+� ��& ���������� ��� ���������� ����#� � ����& ��� ���� ���������$�� +��� � 3� ��� �$$ ��� &� ������+��� &� ��������& ��� �����$� ��� �����������$�������,�� 0��+� �� �&�� ��&������� � ����������+��� &� ���������������������
��� ����� ����� �� ��+����������&�����+��� ������;��& �&��+�������������������% ������3 ����������������� ��� �> � ����� ������� ������������� 3 3�����>���$ 3+��� �������� �$$ � ������+��� ����� ����$6�&���������������� � ���+��� ����+ ����$�$ 3�� � ���&��� �������������&��3 ��3 3��� ������ B� ��2�3 ���$����� ������� ����� � $� �� ��� ���3 �+��� ������ ���� )� �� �$�� � ������� & � ���J���������+�$������� � ���� �
A short history of English#� ������$�� 6�&������&��& � ��� ��&� ) �3 �:�������
�- ������������� ����������) � 3 ��������) 0����&��&�����+��� ������ &�)���������� ��� ���+�������������� +� �� � ������� &�����)������������� �� ��
*"
����������������� ������� ������������
B ���� ���� ����>����� 4����6�+� �����+� ����� �$�� ��0������&������ �3 � ��� ���� �� ��������% ���?�+ �>�&�������� �� ��#� ��� ����>�� ��� � ����� �$�� % ���?�+ �>�&��������$��� ��� ��3�>�&�����#� ��&� ��) ����� ���� ��&� �$� ����>���&� �� ��� ��/������)��3�� ��0���� ��� ������ 0���E �� 0������&���+3������ ��������� ,���>����� ��� F�� �� ��� ��I ����� $��� �� ����� �$�� % ���%����4�������-7'��'��000�000
% ���� ���� ��� /��� 2>�&����� ������� ����& �� ���$����� ��
6�&������� Danelaw����� ������� � ��� ���3 � �$�� �� �) ������,���� ��,� ���?�+ �>�&&���+�$/��� � �$����� ����� �$/������ �,���� ���=� � �6�&���������� ��� ���& ,� ������+�� ���(��/�����,� ��������� ��6�&����#� ��$�� �� 3��&� �� ���� �������� �++��� �$�� ��&���/��� ��������$�� �� �
*1
Illustration 14: Map of Anglo-Saxon settlement in Britain
����������������� ���
���� �������+ ����$�� �����6�+� �6�&���3���+� ������ �����/������ ���������������) �&��������) ��� ���$$������&��& ���� ��� ���
����&�� + ����$(��6�&������&��?��0������������& ��� ��assimilation�(� � + �$�������������� �umlaut����������)��>��3 �������� ����$������3 ��,�� 0��+� ��� ��������� �+������$��?�$8$���8) ��� ;$f�;000�#����� � ���$)��>��3 ����$������������� �palatalization�
����� ���������+����&�������& ����� �ablaut���)������3 ����� ���� ����� +��� ��sing, sang, sung, song������ +��� ������3 ����+� � � ���++ ����� ����������3 ���� $����� 0��+� ��� � �� � &������& ���3 ����)��>�&����& ���)�����000
4 &��������������� �������) �� � ���&�� 0��+� ��$���� �����������������
#3��� � ���&��� ����6�&������ B ��� ���%��>� �B ��� ��+�> ��/����?6���6�&�����3���3����� �� >�&����$/������)���#����� ������+� � �� ��� ���+����������$�����&;;3������) ��� ;�;������ ��6�&������ ����������&Received Pronunciation�4�����General American�B���#���$$ � �� ��� ���� B� ��2�3 ���$�3��������� ��9��� 6�&������ ������)�������������&� ���� ���������&�� �!������-��� ���� ��� ��3 ����� �$����� �(��6�&������� ���� ���� ���� �$���������������?����� ��6�&�������� ������� ����
Before (front)
after example Before (back)
after example
f �g �� �f �� ����
f f > + �f �f ����
Vf f ) �� d� ���3
!�
����������������� ������� ������������
�f�
Vf
��� df ��+
�f ��� �� f ���3
Table 3: The Great Vowel Shiftxxxiv
%��>� ��� ��3 �?�������� ���$������������� �$��&���������+�����+�����&�3���) &�����?� �����+�������> 7;�Og>;$��8��> 8�s�Svy� s| vS¡��S¢y����sz¢SS£sS�¤�S¥��¦}��SMy Fair Lady�+��� ����� ��� ��%��>� �+ �> �4��+ ���%��>� ���������$�� �� �����������6�&�����3 ���#� +������������%��>� �� ���?���������)�� ��� �������������3 �?�������� ��� � ������ ����$�� �� ����������6�&����
E 3��������� ���� � )� $��� ������ 3������>��K�� ����� ���� ����
#� 6��� ��K�� ����� ����$���$��� ��������� ���� ����������)� ������������������ ��??B�������&����&�����+��� �������� $���������$���� � ��� �������� �����? ����� ��� � ��� ����� $���6�����&���3�����������) �� ��� �) �� ��&� �000����� �$�� �� �� ������� ��� �%���&�����$�� �� ������ ��000����& � �������&��3 ��3��� 0+������$������ ��3����� � �) �� B� ����> ������ +������)������ 3��%������
#� �� �$/ 35��>3����&���� / 3���� ������ ��� �) ���������������$� ��) ��� ����������� ��� �������� �������$�� �� ��� �������� ���� �+� $�������>� ��� $�����$���� �&8��� ������ �8$��8���� ?������� ��8�&����� �+� ���$������ ��3����� �$��������� ������
#��� ������$/ 35��>��� ��� ����������$�� ��&�������� $����� �����9�������9��������� �������� ����� �� � ���$� 08�83���3���������� ���$���� ��������> 4�����3���3�� 0+� �� ������������ ���$���� �������> ��������B �&��+����� ��3�� �� $���� � �+ �> �����+� ��E ����������� ��) ��� �� )���$��General American�B���� �� ���
!�
����������������� ���
� ���$� 08�8���� �+ �> ���$�� ����6�&������ ���+$���� ��� �������+��4��) �3 ���3 ���
,���� ��2�&���������$� ��� ���������� �$�� ��&�����3 � 8& ��� � �8$�������� ��6�&��������� ���� ��+� ������ ��) ����&�� ����� ��K�� ����� ���� ������� � �+ �> �������� ����� �������3��6�&������� ��� ������& �����&3���� ����� ��6�&������ ��$����� + ����$�� ��������� ���� � ������ ���&��� �> ;���>;$��;��g>;�B��
B�����3���� ��� ���+�> �) �$����?�� ���������&�� %�����������������) ����� � ��� �$�� �$�� �� ���African-American Vernacular English���26��#����� �������� $ ���� ��$�$�������&��& ��(� �$�� ����)� �$$ � �� �$���B������;\;) ��� �;�;������� ���
,���)� $���� �$�� ������� ����)����� �� +����������� �� 7���+7;;+���������33�� ��;��D��;��&���;� ��'��� ����;�� ���� ��� �������
,����� �6�&������ ���� 7���+7;;333���&� ������>;� � ����;&�����;6�&;� ���)�� ; ��� � ��� ;6�&��� �;:�� ;:�� 9��,��� :��� �����
Test Yourself�� /�� �� �3�� + ��$+�����������������7PPPPPPPPPPPPP
���PPPPPPPPPPPPPPP�
�� /�� �� ��� B �������) ��������� ������7PPPPPPPP�PPPPPPPPPP����PPPPPPPPPPPPP�
'� /���� ��6�&������ ���3 � ��)� =� ��� �$$ �� �) �������)�/�����,� ������������B�����
*� #� &� ����3 ���$��$$ �� �������� ��)������ ����3 �� ���� ��� ����� ����
!�
����������������� ������� ������������
!� �)����������& ��� ��3 ��$�$$ � ��$�����$�3����#�� ,���
-� K�������+������J�����$��)��>��3 ��)�$������3 ����� �������3 ��
.� ����&�� B� ��2�3 ���$��f����& ������f)�g���g�� f
"� ������$�� �� ��� ��� �����������)�%���&���/ 35��>����������
1� (� �$�� �����)���������263����%��>� )�B ��� ���������B�����
��� ��%��>� �&���������+��� ���+������� 7��8)8)�8�8��8>8��8=8
!'
����������������� ���
Appendix I: Full IPA Chart
#����� $���+��� ����+��) �������&��� � �)�������� ��6�&����
���+7;;333����&�����������>;+�;���P�����P��"%��1���!�+�$
!*
����������������� ������� ������������
Appendix II: Pronunciation Exercises#� � �� �3�3� ����++�����+�������������)����� �� $���#� $������$������� &� �������� �)����+�#� � �������$�������������������� ���$�����&��� &� ������ � ��#� $���� �� ���� �� ���J �����������3�� �� � ����������� ���� �������
��3���� 6�&����+ �> ����=�� ���� ��+�����������
Tongue Twisters#��&� �3�� �����) �� ���$�������$$�����������,��
0��+� �$ 3���&��& ���� �� 8��8������$6�&����(� ���+����� ��������3��7
Dental 'th'#��#� ���#���> �� ��� 3���� ���>����� ������&��� ���> ��
Retroflex 'r'4������ ���>��� ��&& �����������$���Singing in the Rain�
Flapped 'tt'� �� ���� �)��&���)��$)��� ��)���� )��$)��� �� �� )��&��3��)�� ���� �� )��&���)��$) �� �)��� �����> �� )�� �)��� ����)��� ��) �� ��
S and sh���� � ���� ��� ���) �� � �����
!!
����������������� ���
Short 'I'��> �+���� ��� � ���&��� ��� ������
�#��3������3��>3��&������+���� ��
Lateral approximant 'l'�� ���� ����������) ����>�������� �
Most vowels������� �)�)� ��$)��� �����=������)���&)�����)��� � �������> �����)�� �) �� �)���
Minimal pairsE� ��3�+��� � ��$�� � �������&��& �� � � � ����+��� ��$�� +��� � ��� $������&��& ������+��+����� 3��� �+�� � ��� ���� ���� �$$ � �� �
���&8 8��������8�8��� +��� � �4�������������$$����$��4������+ �> ���
����&8 8;; ������8�8;g;
� + �+
) � )�
� �+ �+
� + �+
�� + ��+
� &��� 0 ��� ) �� �&�� 3�����#� ��� �3������������� �
!-
����������������� ������� ������������
������ �� ���� �������� $�3��$����������� ���3��E� ��� ���� ������������ ��� � ���� �$$ � �� ��� ������ ����+���������$�� �������
Coarticulation exercises#�+����� �� ? � ���&��� 7
��� � � >���++ ����)) ������ ������� ��
?� ���&
���� � ��������>����� J �����)� � � � ���>��
��� � ��� �+���� �7
�������@����8�>��3A
E�����&��Q@E������ ��&��QA
E� � 8�D�&�Q@E� � �� ��&�QA
E��������������������� ��@E������� ��� ��A
���������+����� 7
� � ��+ �+�> ��+ �>�$+�>� �+ ++ ��C�+ �>�$+�>� �+ ++ ���� � ��+ �+�> ���$� � ��+ �+�> ��+ �>�$+�>� �+ ++ ���3� � 8��� + �>�$+�>� �+ ++ ��� � ��+ �+�> �Q
���������
�� ���> +��� ���Q����&�
5 ������
I���$�
!.
����������������� ���
/������8��
E� Q
E� � ��Q
�$ �&� ���
�$ ���>�
����� ���)���� ��������
/��� �� 7:���&���� ���3�� �������+�����$���� �� $��� ��� ������ ������ ������������������3����� 3���� 0+ ��$���+� ���� 0+���� ��6�&����
Jabberwocky) � 3�%������000�
§#3��)���&������ ���� ��� ���& � ���&�)� ��� 3�) 7������ 3 � �� )���&�� ������� ��� ��������&��) �
¨� 3�� �� F�)) �3��>�� ����#� D�3�����)� ��� ���3������������ 3�� �� F�)D�))����������#� $���������� ��������¨
: ���>�����+���3��������7���&�� �� ���0�� $� � ���&��??��� �� �� ) �� #������� �
!"
����������������� ������� ������������
���������3�� �����&���
��������$$������&��� ������#� F�)) �3��>�3�� ��$$��� �%�� 3�$$��&�����&��� ���& 3�������)��)� ������� �
(� ��3��(� ��3����������&���������&�#� ���+��)��� 3 �����> �?����>�: � $��� ������3����� ��: 3 ��&����+��&)��>�
¨����������������� F�)) �3��>Q%�� ��� ������ ) ����)� �($��)D����� �%�������%���� �8: ������ ����D� �
§#3��)���&������ ���� ��� ���& � ���&�)� ��� 3�) C������ 3 � �� )���&�� ������� ��� ��������&��) �
!1
����������������� ���
Appendix III. History of Phonetics ��� ���)� ����������� � ��+� ���$��+��) ���
#� $���+��� ����3����� �� 3���� �6& +���� ��&� +����� +� � ���� +��� � �#�������� ���� �� ��� 9��� I�&������+ ���+�) �� ����+ �> ������6& +����+ �> ��� ��� �*-�.CB���3��� ��"��+���+���� �3������+��� ��>�&�� $���+��� � �$�3����� +� � �� �) �+���&�������+����&�� +��� � ���& �� ����+ ���3������� ��� ����� +���&����������
��� �!�� ����&���� �©ª«�� « ¬�$�«������� ��� �����������$����>����������1
#� $���#��>���+��) �3���++�� ��� ���+� �$����� ��������+��) ��� ���� ��D�� ��� ����6�+� ������)� ���+�����3���� �� �$�$$ � ��� �� ��������� $�������)��>������ ��
,���� 6���+ ������ �$+��� ���3 �� ) &�3��E��$&��&����. � ��� ����� �GThe Spread of Alphabetic Scripts (c. 1700–500 BCE).” Diogenes 218
(2008): 44–57 http://www.digitorient.com/wp/wp-content/uploads/2009/01/AlphabetDiog%C3%A8ne%20.pdf Accessed 2 Feb., 2011.
�" B���3��� ��(�� �G:�3�� ��+��) �E������$���: ��&� +���H�)��������� ���& 4 � 3�'-7���9��;�+���������+7;;333�))?�������&;)��;����� ���+Q��)�������[2���� �'-[���� ���[����� ����-[��& ����� �� �', )�������
�1�«���©ª«�� « ¬�$�«��#�����������I��� ��� ��7K# 0���� ����1"1����+7;;)��>��&��&� �>J;)��>�Q�����>51.��>%[+&����[�+&����[�=�+�������������� [����� �)�[����� ( #���� [�&� $!�K�"�IK���3)-!> I�����3[���>>[ �M.MI#5E��5 K(�:$?�>[����[��)��>P� ����[���� ����[� �����1[� ���%���-�63%������ +�& [=[$�$��� ��� �� �', )������������&:����G���������+�� ����� ��% �����6�����HSino-Platonic Papers��1"�, )���� ������+�1����+7;;���?+���������&;���+� � ;�++�1"P������P���+��+�$��� �� �', )�������
-�
����������������� ������� ������������
I �+ � �3��� �� ��� �������� �� ����> ��3 ����������+�)��� �� � ����3�����.1����#� ��� ��+��� ����������) &��3���� �1��� ���� / �&����������#� 3 � ���� �� � �� ���� ����� �$���&��& ����+��� ������+������& ��� � � ��+ ���� �$�����������& ������B���8���3�(� �$�� 3 ��?>��3�� �&���������3��: ������������
�� 0��� �9 ���� � ���$��� ��$�� 0��� �B������ ����� �� �����$�� � � +��� �� � ��+ ��+��� ��� �� �$��� ����&�� � �$�: �� �3 �3���� $������ � ��++��� ���$��� ����&6�&������,�� &����&��& ��'
(���F �+ ����) ��� �� �$�� $���� �) ���$�� ���� ��# ��� �8������������""-��*: 3��� �+��� ���� 0�)��>��1�*�
��� �F�� �3������� ���$���� ��� �$�� $���� ���$�� ��� ������������ ����������������� �������� ���� ��# ��� �8�����������: � � >�+ ��� � ��$���������3 ��$�����&��& � ���+������� ����&�
#��) �J>� ��&��� ��� �� �� �$������� $ ���� �3����� �$&�� ���� 8���&� ������8������4����F�>�)����
B������ � ����3���� �&� �3���+ ���J ���+ ���:����� �$��3 �$���������$�������&�� � ����� (�����F���F����� �������������& �� ������� ������3����� ������������ �����: ����������+� ��$�� ����� �$���&��& ��� +����/ 35��>79�B����
��)���1.�����+7;;)��>��&��&� �>J;)��>�Q���'�"�(%#(*�%[+���� ��$������� �[�=� �����7�'�"�(%#(*�%[��� �[ ���+I#M#%�"()(������[����[��)��>P� ����[���� ����[� ������[� ���%%��-�63������� +�& [=[$�$��� ��� �� �', )�������
�' :�3��������4��:���� �$6�&������&��& # ����&�(0$���7(K���1"*�+��.��'�
�* :�3����+��.��
-�
����������������� ���
F�>�)����,������:��� 3��� �)��>��$ ���� ��F�>�)���� � ��+ ��� ���� +��$���> �� ��3������ ����$�� ���&� �������,���� � ��+ ��� ����� ?$�� ��� �� �$�+ ��+���������:��� �����)���� �3��%����> ���� �����$�� ����)��>��$ ���� ��Sound Patterns of English���6��
#� � �� �$ 3�$�� ��� 3���� � � ���� ����� ����� �$+��� ����
-�
����������������� ������� ������������
Appendix IV. A Note on Phonology�������& �� $� ����� ���� �$�� ������������� �$����3����+�����������&��& ���� ���������� ������+������& �� ��> �) �� ���� +��$$ ���� ��$ ���� ���) ��+� � ���+�� ������ � $�� +��� ������������ ���� �� ��$�++������$���+�����������&��& �����$����&�� )����&)���>�$��+������&������ ��, ���� �����3�� � $��&�$������������ ���$+��� � ���+��3���+������&������ ��������+ ��� ���� �� ����� �����+�� ������ ��
9�� ��+������& �3 ��&� ��� ������ ���&� ������3�������� �#��) �J>� ���F�>�)����
#��) �J>� ������ ��+������&���� �� ��$�++��������!
F�>�)������:��� � � ��+ �$ ���� �� �� �$� �#��) �J>� �
%����> ���:��� 8�Sound Patterns of English���6�3���� �$�+ ���+��� �����$�� ����3��>��+������& ���+����$& � ���� &�������+��+�� �& � ���� +������& ���& � ������)��������� �� �&$����� ��J �������$�� $���) �� �++�������$��� ��#� � $�������) ��� ��������� =� �� ��$� &� ���3����� $ ���� ����� ��#3�+��)� ����� ����� 3��� �����$ ���� ��� �$$ ����� ������ � &� ������+��� &� ����+��)� ������� ��� ������� &� ����� ���� ������ ����� $���� ����$ ���� ���� ��+ �$��������-��� �+����� ��3���� ��+��� &� ����+��)� �� �������� &� ������ �� 3�������3 �$ ���� ����+ ��� ��� � ���)�� ���) ��3�� � &� ���
(� � � ��+� ��$���B � ���� �������& 3��9 ������������& � 3 ���� ����� &� ��$+���� �� ���� ��������$ ���� ���& � ����+���� �3 � ���� J ���������&���3 �>���������������
����� �� �������B � ���� �������& �(+����� #� �� ����� ���$
�! , ���� �� �� �- #������ 3����� �?��+�$ ��� feature theory.
-'
����������������� ���
����&��� � ��++��������$��� ���� � �� ��� ��������������3���+���)�� ������� �$����&��& ���� ��� ����������&�� ������3��� �$�� ����������������� ��
�� � ��� � ��+� ���$ ���� �� �� �, ���� B �� �� 000��#� ����+��+����3��%� � �����1"!��.�, ���� B �� �� �� ��� �������� �����>+��������$ ���� ���+��������������������
#� � �� �$ 3�$�� +���+����������$+������& �,��$���� �� ���&� 4��������1�$���+������������ $�����&��6�&����"�,���$������+������& �� �������&��& ��=������ 7:��� �6�3�������M��+�����"���1
�. %� � ����/���1"!�#� & �� �� �$+������&���$ ���� ���������& 5 ��)��>�7��!?�!��
�" 4������ � ��English phonetics and phonology: a practical course. %��)��& 7%K�����1�
���+7;;)��>��&��&� ����;)��>�Q ����24PJ�!3>9%[�+&����[�=�+������& [+&��������� +�& [=[$�$��� ��� �� ��"F�� �����
�1 :��� �6�3�����F �� B[9�� ��M��+��Phonology and second language acquisition.���� ����7� �D��������"����+7;;)��>��&��&� ����;)��>�Q��>3&�>?B0-"3%[�+&����[�=�+������& [+&��4*����� +�& [=[$�$��� ��� �� ��"F�� ������
-*
����������������� ������� ������������
Glossary of English Kazakh Phonetic Terms
ағылшынша -- қазақшаxxxix
Ablaut/аблаут: �����& ���3 �=���� ������$�����$�� �)���� ��� �3���?$����������78��&8���8���&8�Acoustic phonetics/айтылым {акустикалық} фонетикасы: ���� �$�� +�����������+� ����������� ������$�� �+ ��3�� $����Affricate/жабысыңқы{аффрикат}: ����)������$��D�� ������������3����� ������� � �� +��� � �Airflow/әуе өтейтін жол:�� +��������&�3�����$��3����� ����� 7����������&��� ��������� ��������������&��� ��������� ���������� �� ������$��3���� ����� ���������� ���) �� ���+ �����������$�� ���&� Allophone/аллофон: ������+��� ���������$�+��� � 3����$$ ��$����� ��� �+��� ��� ����� $ ���� ��)���� ��������& �� +��� ������ �$�� +��� �,�� 0��+� �@JA�������+��� �$8�8��� 3���8)�&��8#���� ��� ��@JA���� ���)������� ����) �� +�������$$08?��8#� ��� �+��� $��������+� � ��$����� @�A���� � ����Alveolar/альвеолалық7�� +��� �$����������3� � �� ���&� ����� ����++����� ��� ��& ) ����� �++ �� ����++ �&���� ��Alveolar ridge/альвеолярлық өсінді7��& ) ����� �++ �� ��3� � �� � ��$������ D�3�%������������ ��� � � 3���� ���&� �+;®¯°±²³�Amplitude/амплитуда7�� ����� �$������C� ������ &�����3�� $����Anticipatory coarticulation/алдын-ала үйлесім7�� ����& ��� ����� +��� ��$ ���� ��$�� &� ������������� �$�� $����3�&� &� ���Approximant/жуысыңқы тербелімді {жарты дауысты}7���� ��$����������C�� �����+ ���� &�� �$�������������6�&�������������$�� � ���3 ��@DA���@3A����3���� � ��$8�87@´A����� ���������@ZA
-!
����������������� ���
����� �� ������Articulator/сөйлеу {дыбыстау} мүшесі7��� ���&3������) �� �������& �� ���+ �$�� ����������) ������������� �&�� ��&�Articulatory phonetics/жасалым {артикуляторлы}(сөйлеу мүшелерінің) фонетикасы7���� �$�� ������ ���+� ����& �$�+ ���Assimilation/ассимиляция {алмасу}: progressive a. µ°¶·¸¯¹º¯³»¼½°�+ �� � ���� coarticulation�� $ �����+��� ) ����&��� �> �� +� � ��&��� ����� $ ���� ��4 &� ��� ¾·¿¯¹º¯³»¼½°�����+���� �������������� $ �����+��� ) �&��� �> �� $����3�&+��� �Auditory phonetics-speech perception/есітілім{персептивтік} фонетикасы7���� �$�� ��������������� ����+��� ���&�+ �� +�����$�+ ����������� �����)����Back/артты7�$ ���� �$��3 ��� � ��� �) ��3$��)��>��� ������������ ���&� ?+���� ����������������������� ��� �3���� � ����$���������������� �Bilabial/ерін-ерінді: made with two lips.Coarticulation/үйлесім{коартикуляция}7�� �$�� �� �$�+� � ��&��$����3�&� &� ��8�����&�+��� ������ ��$�������������� �����������$�&� �� &� ���� assimilation�%������������ $ ����� ���� +� ����& 3�� ���������� $ ����� ���� �������� �����%����������������+� � ���� ���++�&�����������$�3�+��� ��Coda/буының дауыссыз аяғы7�� �����������������&�� ���)� �� ���3 ���� ) ����� � �+����$�� ���� ���� �+�����&��Concept/ғылыми ұғым : ��� �� ����� +��������$������$+� ��� �������� +������� � ��+ �$����� �� ������������8, ���� �8�+��� ����� �� ����)������� +���� ���� ���) +� ��� ���Consonant/дауыссыз: ��������� ������������++�& �$������3������� ��+ ���$��������������� �� ������3 ���$����� ���)� �(����� ����������� �� ���� onset ��coda �$�� ���)� �%���������$���������������� &�� �� + ���&���� ��?��� ��� ����������� ��$������������� ���+����� �� ��Constriction/тарылу7�$�����+������)���������$�� ����� ����� ����������3���� � ��� ��$������$� =� �� ��� + �$��$��3� �&�
--
����������������� ������� ������������
$���������D�7�������� ��Coronal/тіл ұшы(алды)-орталық7+ �����&�� �� ��� �+��)��� �$�� ���&� C+��� ��$ ���� �Dental/тістік7�� +��� �$����������3� � �� ��������������� � ������&� ����� ����++����� ��� � ����Diphthong/құранды {дифтонг}7����&��3 �������)������$��3 ���3���) &����� +��� ��� ��������� ��������&�� ��Dialect/диалект7���� � �$�+ ��������&����)���� ���+����������3����+ ��������+��������& �&��+��� &���������������)��& � ���� ��� �������)� ���+ �> ���$��� ���� � ��$�� ��� ���&��& �Distinctive/айырым7�����& ��+ ��������3����$$ ���� ���&�,�� 0��+� ��6�&������ �������������������� 3��� &����������� ����������)���� ���������7#� 3���8)�8�+ �� � ���� $����3��)��8)�&8��� �����Ease of articulation/артикуляцияның оңайлығы7+���+� ������ � >������� �� $$���3� ��+ �>�&�Epiglottis/бөбешік7������& ) ����� ���&� �Filter/фильтр7���) �����&�3������������ �����3��� � �&��������+ � � ��� ��� $������$� =� �� ��$�� ��������&���$�� ������+�� �+��&���3�������& ��&�J ��+ ����� ��� 3� �������& ��� ����������3��������& ����������&����$�� &��������& � �������������$�� �� � ���$��� ���������$� =� �� ��Flap/қағу7����� ��$����������3� � �� ���&� ��> ��� � ��+������� ����� �� � �� ���������&��� �$������+������� ���&� �� ���$� 0 �����������&����� +��� ��������� ��� �����Foot/екпінді буын мен оның екпінсіз буындар: �$�������� �� �� ���)� ����&3���� ����� ����� �� �� ���)� �������� ��+�� � ���)�3����������+����������� �����+������& �0�Formant/акустикалық спектрдің төбесі7�+����$� ������ �+ �>����� �+ ������$��+ ��������#� �� ��) �� �$�����3 ��$� =� �� ���&� ����,��,��,'�À�Fortis/күшпен {дауыссыз тербелімді емес}: ����������3�������&��+� ���� �� ������ �+ �&��������� � ���Fricative/жуысыңқы (тербелімді емес) {ызың}7���� ��$����������C�����&���� � �����)�JJ�&���� ����� ���� �) ���)�� ����$��3�����&��������������� �����������
-.
����������������� ���
Fundamental frequency/негізгі тон7�� ��� �$�)������$�� &����� =������ +����$�� ��� �Generative rules/генеративтік заңдар7��� �3���& � ��� ������������ � �� ��� &�������$����&��& �� � ��+ �) /�%����> �Glottal/Дыбыс саңылауына жататын7�� +��� �$����������3� � �� �����$����$����� +����$����������$���� �+ ��������Glottis/дыбыс саңылауы7�+�� ) �3 ��� �����������Harmonic/көмекші тон{обертон}7�����+� �$�� fundamental frequency�International Phonetic Alphabet (IPA)/халықаралық фонетикалық әліпби: �� �� ��������� �&� ��+��� ��$� �)����� ����������) �+ ���� �++ ��0��Intonation/интонация7�� ���&���$����&�$�� $����� ����$� =� �� �� ������ ���� �Jaw/жақсүйек7+����$�>���3������������ � ��������&� �#� �+ �� ���$�� ��3 �D�3�$$ ����� ������$��3 ���Labiodental/ерін-тістік7�� +��� �$����������3� � ��+����� ����++����� ��� � ���Larynx/көмей7�� ������&������������ �������&�� �����������Lateral/жанама: ����&��� �$������ ������������������ ��$��3��������� �� ��$�� ���&� 3�� �� �+�)���>�&�� � �� ��Lax/демалыс7�� �++��� �$� �� �#�� �$����� �� ��� �������3 ���Lenis/әлсіз {тербелімді-тербіліңкі}: ����������3��� ����+�3 ��� ������&���� ��Lip/ерін7 �& �$�����3����������� ���������+ ������ ����3����� �������������Manner of articulation/артикуляцияның әдісі7�� � + �$����������3����� �������������> �Monophthong/жалаң: ���3 �3������������� �� ����& �+������Morpheme/морфема:�� ����� ������$���&��& 3���� ������ $ � ���#�������� 0���� ��3���������$$0�Nasal/мұрын жолды: ���� ��$����������C��� ��������� 3���� � �����3 � ������������$�� ��&� ������&��� ��� �(++�(����Neutral vowel/бейтарапты дауысты7�� ��3 �8���3�8$��� �) ���)
-"
����������������� ������� ������������
3������ �� ��� �����������@ÁA����� ��������� �� �� ���)� ��Normalized space/нормаланған қашықтық7����� ������3� �����3�� ��3 ���$�$$ � ��+ �������� ��� � ���� +�������Noise/шу7�+ ��������+ ������������� ��� �Nucleus/ядро7�� � �� ��$��� ���&� �+ ���� �� ���)� �Onset/буының дауыссыз басы7�� ������������) &���&�� ���)� �Oral/ауыздық: + �����&���� �����C�+��� ��$ ���� �$��$��3�(++�/�����Oral airflow/ауыз жолды7�� $��3�$���+����� �����&��� ������#�� �$���6�&���+��� � 0� +�������Orthography/орфография7�� ������3���&� �� ����++�� ���+��� ���������+����(����&��+� � �����) +��� ���)���6�&������ � +���&�� ��+�����������Palatal/таңдайлық7�� +��� �$������������� � �� ��$�� � ��+���� �) ���� ���$� 0���) $�� � ����2 �)7+������J �Palatalization/таңдайға тарту7���������� ����@ʲ] ���) ���� ����+��� ������) �$���� ��� � ����������� �$� ���+��� � ���+��������+������ �������������Palate/таңдай7������ � $ ������ ����+���� ;»½®®³®½Âº½¿���������������� )��� �$�� ���&� ;®¯°Ã¸®½Ä³3��$��������������3����Paradigmatic/парадигматика7�� �)� �����������+ ������$��������� &�� �3��� � �) ���� � ��� ��� ������ �) �����&� ����������� �����3�� �$$ ��&���� ��3�������3�� ���) ����&��� �$��� ������ ��Period/толқын мерзім7�� �� ) �3 �� + ���&+�����$�3�� �Perseveratory coarticulation/кейін келетін сегменттер алдыңғымен үндесім7����& ���)� =� ��� &� ����� ���� ���� ��$�� ����� +��� ��$ ���� ��$�� ����� &� ���#����� )����$vowel harmonyC� coarticulation�Pharyngeal/жұтқыншақты7�� +��� �$����������3� � �� ���&� �����++����� ��� )��>�$�� �������/���� ��6�&����Phone/дыбыс7��������������3 �C� segment.Phoneme/фонема: �phone ���� ��$features��������� � ��$distinctive �+ ���������$����&��& �����������$�� � ��$����+��� �
-1
����������������� ���
������ ������ �����������������$�� � &� ���60��+� 7,��6�&����+ �> ��@�A���@aA�� ����+��� ��$�� +��� � 8�8��orthography��#� $����� ���3� ���� ��� ��$�� ���)� �3�� �� ���� ����3� ���� �� � �Phonetics/фонетика7�� )������$��&�����3��� 0+������3�+ ���������� ��� ��������� ����+ �� � ��Phonology/фонология7�� )������$��&�����3���� ���3���� ��� ����)��&�����$ �&�+ ����������+�����������&��& �Place of articulation/жасалу орнына қарай: �� +�����3����������������� �� �������������6�&����� � &��+��� ��$����������7)��)�����)�� ������ �������� �����+������ �����+�����?��� ������� ���$� 0�+�������� ����&�������&��&$����� �+�)��>���� �����������Plosive/тоғысыңқы7���� ��$����������C��������� ) �����&�� ��$��33���3����������������� �� � ���&�������� 3���;�;?�> +�$$�$������ +��� ���������� �+�����?��� ������� ) �3 �+������ �������+�������9���� 3�����.�+�'���Postalveolar/альвеола артындағы7�� +��� �$������������ ��� � �$� ��� ��� ������& �Resonance/акустикалық резонанс7�� ��� �&�� ��&�$���������� �) � $� �����$�� �����3�� $����+����$�����������Resonant frequency/резонатормен сайкес толқын үзіндігі7�$� =� �� ��������3�� � �&�� =������� � �&���$�� ������ ���� ����� � $�� ��� �)��>���$������� ���� ) ����&�����& �����������3�� � �� ��� ���� �Retroflex/тілдің ұшын артқа қарай бүгу7�� +��� ���� +���� � �� ���� �+�$�� ���&� 3� ������� �)��>����> �� ;Z;������/�� �����+��� �$�����������) �3 �+������ �������+��������Rhotacized (r-colored)/р-мен дыбыстылған7��� ����6�&������3 ���� 3���� ���&� ��� 8�8+������������ � ���$� 0 ���Rounded/еріндік7��3 ���� 3���� �+�+��� ��������) ���+ �Rhyme/ритм7�� ���� ����������$�� ���)� ���)� ��#3�3����3��� $�����3 ������������ �� ��� �� � �60��+� 7��>�����>�Schwa/шуа7�� ��� �$�� 6�&���� ����������� �� ����?� ��������3 ��Segment/бөлшек7���������������3 ��K����� � ��� ����3��phone�Semivowels/жарты дауыстылар: ������������ $���� �++��0�����;3;
.�
����������������� ������� ������������
���;D;�Spectrum/спектр7�$� =� �� ������$� ����3�&�� � ������ ������� ������$�$�� ��Sonority/сонор {үнді} дыбыстылығы7�� =���� �$������&���� ����������3������) ���$������&+ ����$�� �Source/шығу негізі7�� ��&��$������������� �� &������Source-filter model/шығу негізі-фильтр моделі7��� ���&& �� �) B�,������� 0+�����+ ����������� ���&$����� �������=���� ��$�� &�������������$�� � �) �� ��) ������ �����������Spectrogram/спектрограмма7�� +� � �������$�+ ��������&�� ���J������ �$� =� �� � ������ �����+���� ) � ��� �$������Spread/өте езулік7�+��� �&��� +��� �)��>������� �� ���) ����&@A�6�&����Stop/шұғыл7� plosive�Stress/екпін7�� � &� �$+����� ���� � �&������ ������ �$�� ��3 ���� ���)� ���3�����Stressed/екпінді: 2�3 �����) ����� � ���) ���&�&���� �$$���=��������7$����?���� �ů¯²¾·?»³Ä½Â��$����?�+ ��ů¯²¾·?½²³»��)��>?���� �Åƽ¹?»³Ä½Â��)��>?�+ ��Åƽ¹?½²³»��K���� �� ���3 ���� � �����J ��neutral vowels.Stricture/қысаңдық7� ���� � &� �$������ �$�� ���������������+��� ��$ ���� ������� � &� �7���� ��+���� ��$����� �����++��0�����Sufficient perceptual separation/қабылдауға жетісі бар айырым7+���+� �����+����������$����� �������&�+ ������) �$$ � �� ���&������� ��� + �� � ��Suprasegmental/сегменттен жоғары7�+��� ��$ ���� �������&�� ��� ���)� �����& ���� ���� �Syllabic/буынды7$ ���� 0+� ���&3� �� ��� &� �����$�����������3 ����� ���Syllable/буын: ����� ����3 ����+�����&�+���)� 3��+� � ��&���;�������&������������ ���)� ��� ��� �� �������� �� ��6�&����Syntagmatic/синтагматика7�� �)� ����������� �) ���$���� &�� ����� ����� ������3��� �) ���$��� ���� &�� ��Tap7���)���� ��3�����+������� )� $ �����������+���� C� Flap�
.�
����������������� ���
Tense/жуан-жіңішке7�+��� ��$ ���� �$��� �� ���3 ��7��� $$����+��������&� ������Tonic syllable/тоникалық буын7�� � ���)� ������ ���� 3�������� &� �� ����� ��������� �&� ��+�����Tongue/тіл7�+±²³�)��� ø®½Ä³�)��>½¸®®³��� �²·®®·¸�Transcription/дыбыстаңба {транскрипция}7�� �+ �����+��) �����������;º½¿·¾²¯°·¸�� �����> �� 0���3��� �� +� � �������$�� �������$�+ ���Trill/діріл7���� ��$����������C�)������$�� ���&� �+�����&���� � �$8�8�� ���������6�&����Unvoiced/тербеліссіз {қатаң}7�������� 3���������������)������Utterance/дыбыстылған сөз(дер)7�+������$�+ ����$� � =���� ������ �� �� �Uvula/тілшік7�� )��)���&�&$����� )��>�$�� � ���Uvular/тілшіктік7�� +��� �$����������3� � �� ���&� ����� ����++����� ��� uvula�(�� �� ��� �������?����������� ����$6�&����Velar/жұмсақ таңдайлық7�� +��� �$����������3� � �� )��>�$�� ���&� �++����� �������� ��� ��$�+���� �Velum (soft palate)/жұмсақ таңдай7�� )��>+����$�� +���� 3������3 � ��������)� ����&���$����������������� ���� �����)�� ����� ����+���� �Vocal cords/дауыс қатпарлары {шымылдығы}7�+���$� �)��� $��+���� ��� �03������) � �� ��������)��� 3������ ����� �$��� ��������Voiced/тербелімді-тербіліңкі {ұяң-үнді}7��������� 3������������)������Voicing/дауыс шымылдығы қатыстылық7�� ���� �$�� ������������)����&��� ���� � �+ ��Vowel/дауысты7�� ���� � ���)������ ���������� �) �� +��� ���$$������$� =� �� ���� ����������3������� ��+ ���$����������� �� ����� ���� ���$�� ���)� �2�3 ���� �+ ����� ��3�� �������3�� ������������� ��� �� &� �$������ �2�3 ��������� �+ ���������������) �� ���� �$syllables. Vowel harmony/сингармонизм7�� + �$������������3� � ����� � &� ����$�3����� )��> �������� ��� �� �����������#���� +���
.�
����������������� ������� ������������
�$��� #��>����&��& ��)������$����?6���+ ���� �3� � �� ��� ��� �� ����� � +����Vowel quality/дауысты дыбыстар дәрежесі7�� +�����������)������$� &���)��>�&����������&3���� � ��� �� ������3 �8�������� �������������
.'
����������������� ���
End notes
Bibliography
��� ������� +� �4�G�������& �H%��)��& 6�� ���+ ���$���&��& �����&������%��)��& 7%K���+� +����������+7;;)�������&� �� � ��;,� �;�������& ������� �� �'�F����� ������
�� � �� � ���������6������Teaching American English Pronunciation. (0$���7(K���11��
�����4� Introduction to Phonetics for Students of English, French, German and Spanish., n.d. ���+7;;333����������>;� ����� �;�);�1-
% �� ?9�����9����� ������9�������[F�� �9�B���3��Teaching Pronunciation: a reference for teachers of English to speakers of other languages.%��)��& 7%K���11-�
%���>�F���6�� � �%���5����+[F�� �,� ��� ��An introduction to phonetics and phonology (3rd ed.).����>3 ��79��� ��9�����.����+7;;)��>��&��&� �����>;)��>�Q����!�!�0�55�%[+&���*'-[�+&���*'-[�=���+�+���� �����[����� �)�[�������$&4I���[�&���.4(� !�K,J��4� ���'B.,4I"[��� �[ �( �&#�J�I��J��$��.=�3[����[��)��>P� ����[���� ��������� +�& [=���+���+���� �������[$�$��� ���� �� ��!F�� ������
%����> �/����Syntactic Structures. 9�����7#� :�&� ��1!.�
.*
����������������� ������� ������������
� ���4��� ������� 3F������������:����H�+ ��+ �� +����HAnnual Review of Psychology !!�����*�7�*1?�.1�
:��� �9������ ��2��0�[���� 3E��$ �G(�, ���� �+� ���&����� 4 +� � �������$���� �$�����������HLinguistic Inquiry '��������7'".?***����+7;;�����&��&� ����;� 3 �Q���[=����� 70 -!BM>)���F7�� � �0����+��� ��;� 3���;��3������',���'�����������1-�-��-� +�'�� +���-� + �'�+�$���$ ��$ ���� ��� �� [��� �[&���>[+��)�[�������B66�����I,� ��:+FJD4$B�+�EDM+ '? ��I�&96�$E�)$�>*(&�*� >���0�#'' ��$�?���4#�4#? 9)��)M/5'�4�(5 �&�I��1!K:�EM��4.2�5>*(��/(I,$D�"FF�4#, �JMJ[�&��:�6�)�&06��+���F9�"3*9�K�PEF)������� �� ��!F�� ������
F�>�)����4�����%�B�����9�,���[9����:��� �Preliminaries to Speech Analysis: the distinctive features and their correlates. %��)��& �9�79�#�� ����1.'�
I �� �B �����How to Teach Pronunciation�:����3�6�� 07� �����6�����������������
��� $�& ��� � ��A Course in Phonetics (3rd ed.)�,���E�����#�7:�������?���� ��11'�
9���� 3��� � ��Oxford Concise Dictionary of Linguistics�(0$���7(K�����.�
��> ���F�9�The Acoustics of Speech Communication�������7��� �[�������111�
.!
����������������� ���
4���������England: History of a Nation. ǽ¹¾®?È·®·¸ÉƸ¶7ÊËÌÍ����-�
�� �F�� �E�How to Read Slowly: Reading for Comprehension. %��������+��&��%(7E�� �)���>�� ����1."�
2��&���?4 ��9��� ��Test Your Pronunciation. :����3�6�� 07� �����6�������������
ÎϹ¯ÄÉ·¾�Ð�Қазақ фонетикасы. ˰ѽ®³7˸³Ä����1�
ÒÓ½¹ÃÓ½�Ò�È��Ô�È�Õ½ÖÃ×¹���Ø�Ù�Ú·°×·Ó½�История английского языка (3rd ed)����� � ��)��&7ËÓ½°Ã¹����-�
ٽİÃÓ�Û�Ç�Ввдение в Языкознание (6th ed.). 9����37���� ������.�
ÇþðÃÓ½�Ù�Ë��Ê�È�Üݹ®ÃÓ®�Ô�Ë�ʽ¹®·¸�Þ�Ò�ʸ³°ÃÓ½�Ò�Í�ØÝÖùÃÓ½�Ü�Ë�߽ɽº½²�Практическая Фонетика Английсково Языка. 9����372�����������
ÇþðÃÓ½�Ù�Ë��Ê�È�Üݹ®ÃÓ®�Ò�Ç�ØÝÖùÃÓ½�Ì�Ù�ØÝÖùÃÓ½�Теоретическая Фонетика Английсково Языка (3rd ed.). 9����372���������-�
.-
����������������� ������� ������������
Alphabetical Index�������+��� ������������������������������������������������������������������������������������������������������������"�-!�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������.!�����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
��+���� �����������������������������������������������������������������������������������������"��1�''�'*�-!�.���+���� � ���� ������������������������������������������������������������������������������������������������������������
� �� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������"�+ ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������"�-1$� =� �� �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������1�'���� ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������-1������J ��+�� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������-1+ �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������"3�� � �&����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������'�
��$��3������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������'������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������-"�-1����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
� ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������'��1��� ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������'��1��� �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������1
����� ��� ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������&����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������+�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
��� ������& ������������������������������������������������������������������������������������������������1��*����-!�.��+������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������*!�����������������������������������������������������������������������������!�1�����������!��"�--�-"�.��.�
D�3������������������������������������������������������������������������������������������������������������"�1����-!�-"�+��������������������������������������������������������������������������"�1�����*��1�������--�-"�.��.�+���� ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������1� ������������������������������������������������������������������������������������������������"�1��*��-�-!�-.�-"���&� "�1�����������'��*��-��1�����������'�'!�'.�!!�-!�--�-.�-"�-1�.��.�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������1�.�� �����������������������������������������������������������������������������������������������"�1��*��"����-"�.�
..
����������������� ���
����������������������������������������������������������������������������"�1�����������*�'��-"�.��.����������� +��� �������������������������������������������������������������������������������������������������������"�--)������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
������ ���� 0��������������������������������������������������������������������������������������������������������������*!�����������������������������������������������������������������������������.�����-��.�*!�!.�-!�--�-1�.���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
����+���� ���������������������������������������������������������������������������������������������.�-!�--����+���� ������������0������������������������������������������������������������������������������������������-�����������������������������������������������������������������������������������������������������������-��.�!��--���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������.+ �� � ����� ������������������������������������������������������������������������������������������������-�-1
������������0��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������-���� +��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������--�������������������������������������������������������������������������������1�����"�'��-!�--�-.�-"�-1�.���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������--�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������-��� ���������������������������������������������������������������������������������.�"��-�*"�*1�!��!��!��-.�.���� ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
�� ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������!�$����?�� ����2 ��������6�&����������������������������������������������������������������������!��� ����6�&�������������������������������������������������������������������������������������1����!��.�B � ����� ��������������������������������������������������������������������������������������1�!��!��!�B��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������!��!�
���������6�&�����������������������������������������������������������������������������������������������������������!�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
%��>� ������������������������������������������������������������������������������������������������������������!��!�B ��� �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������!�9�����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������!�4 � � �������������������������������������������������������������������������������������1�!��!��!���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������!������ ��6�&��������������������������������������������������������������������������������������������������������!�
(��/�����,� ���������������������������������������������������������������������������������������������������������*1� &�����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������!����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������-�.�����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������!�
������� $ ���� �����������������������������������������������������������������������-��������'��1��1�''�-.����� ��$��3�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
� ���������� ���������������������������������������������������������������������������������������������������������1���� ?��?�+ ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
���&� � &����������������������������������������������������������������������������������������������'�'��''
."
����������������� ������� ������������
��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������.
$����?� �����?)��>����������������������������������������������������������������������������������������������������������������&� )��>� ������������������������������������������������������������������������������������������������'�'�
���� ��$�������������������������������������������������������������������������������������������������������'����)���� ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������'��*���+��� �$�����������������������������������������������������������������������������������������������������������'���4�����&���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������'���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������.� ���)���������������������������������������������������������������������������������������������'��1��-�'"�*'�.����&� )��>� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������&� � &�����������������������������������������������������������������������������������������������������������������2���&���������������������������������������������������������������������������������������������������������'��"�����3 ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
� ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������'!��0��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������'!�'.4�����&�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������# �� �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������'!�'.
������� $ ���� �����������������������������������������������������������������������������������������������������'.�'1�����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
� ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������" �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������"��1�**�-- ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
������ � �� ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������**(�&���$%�����������������������������������������������������������������������������������������������������������**�*.
�� �$�����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������.� +&����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������-.$ ���� �������������������������������������������������������������������������������������������������������������-�"�--�-1�.�$ ���� '���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������-$ ���� �� �-�����'��1��������*��-��"��1�''�'.�'"�'1�*��*��*'�*!�!��-��-��-'�-1�.!$�� �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������'��-�$� =� �� �����������������������������������������������������������������������������������������"�'��''�-.�-"�.��.�
$�� ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������!�-.�.�$���������������������������������������������������������������������������������!��"�'��''�**�-��--�-.�.�$����� �����������������������������������������������������������������������������������������������������������"�'��-"$����� ����$� =� �� �������������������������������������������������������������������������������������������������-"������������������������������������������������������������������������������������������������������������������"�'��''+ �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������-1
.1
����������������� ���
� �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������"�.��+ �����������������������������������������������������������������������������������������������������"�''�'*�-.�.�
$� =� �� � ���� �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������: ��J������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������"
$����� ����$� =� �� �����������������������������������������������������������������������������������������������������������+����������������������������������������������������������������������������*��"�'��'*�'!�'-�'.�-"�.��.�
&�����������������������������������������������������������������������������������������1��������*��"�'��-.�-"�.��� ��������+��� ����+��) ��������������������������������������������������������������������������������������������*
�����������������������������������������������������������������������������������������������������������*��!��-�.���� ������������ �����������������������������������������������������������������������������������������������-����&��& ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������*1���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������!��!�����?6���+ ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������.'9��� 6�&����������������������������������������������������������������������������������������������������������������!�(��6�&����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������!�#��>����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������.'
��� �0������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������-"� ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������-"���� ��$����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
�++��0�����������������������������������������������������������������'��"��1�������'*�'"�*'�-!�.��++��0��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
��� ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������'��1��� ����++��0�������������������������������������������������������������������������������������������������������
�)���� �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������$����� ��������������������������������������������������������������������������������������!��-��.��-�'"�-.+���� ����������������������������������������������������������������������������������*��!��"�*'�!-�.��.���+����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������!
+���� ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������*���+���������������������������������������������������������������������*��!��.��1�'*�'"�!��!��--�.�
������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������'��"�-.�-"�-1�.�
��+����������������������������������������������������������������������������������������������������������������!�*'�!��.�$��+���������������������������������������������������������������������������������������������!�'��!!�-.�.��.�
������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������!��.����> �� ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������-������+�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������*-�!-���+� � �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������.�-"
�$$0������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������-"���+� � ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������-
"�
����������������� ������� ������������
� �������3 ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������3��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������.�
/������)�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������*1�!����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������'�����&��+� ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������-1�.�+������J��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������-1+���� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������-1+����&�����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������-� �� +����$�+�> �6�&���# ��������������������������������������������������������������������������������������*.+ ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������"+��� ������������.��������'��*��-��1�����-��.��1�''�'.�*'�*-�*"�-!�--�-1�.��"1+��� �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
� &� ���������������������������������������������������������'*�'.�'"�*'�!!�-!�--�-1�.��.��.�+��� � ���������������������������������������������������-�.��'��������!��.��1�*'�*"�!-�-!�-1�.�+��� � ������������������������������������������������������������������������-����'.�*'�*-�*.�!-�-��-'�-1
����+��� �����������������������������������������������������������������������������!�����1�*"�!-�-!�-1�.�����+��� �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������!�*'�����������������������������'��*��"��������-��.�'*�*-�*"�-!�--�-"�-1�.��.��.��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������'"+��� ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������-1��3 �� � ��������!��1�����������'��*��-��.��"��1�'��'��''�'*�'!�'.�'"�*'�*-�*.�*"�!��!��!-�-!�--�-.�-"�-1�.��.��.��.'��3 ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
� ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������!�+��� ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������-!+��� �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������-+��� ��$ ���� ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������.�
����������� ��� �����������������������������������������������������������������������������������������������������������1��$��3��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������-!
��� ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������'�-"��+����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������!���� ?��?�+ ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
���&� � &������������������������������������������������������������������������������������������������������-!�.'�����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������-�����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������--���� 0����$ ���� ���������������������������������������������������������������������������������������������������������*'$ ���� ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������-!$ ���� ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������--���� ��$��������������������������������-��.��1��������-��1�*��-!�--�-.�-"�.��.�
"�
����������������� ���
������$��3�����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������% ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������1
+������J���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������*+������J ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������+��� �$��������������������������������������-�1��*��.��������-��1�-!�-.�-"�-1�.��.������� �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������*4�����&�����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������'
����� ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������-���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������"��!�'*������� ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������'"��+��� &� ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������!� ���)����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������!���&� �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������-.2���&������������������������������������������������-�"��-��.��������-�'��'.�*'�*-�--�-"�.���3 ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
)��>�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������--� ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������-"��)��J �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������-��0��������������������������������������������������������������������������������������������������������'!�'"�*'�-"������ ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������.�4�����&�����������������������������������������������������������������������������������������������������������������.'� �� ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������.�# �� �����������������������������������������������������������������������������������������������'!�'"�*'�-"�.�
��3 ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������.�
$ ���� ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������-!+��� ��$ ���� �����������������������������������������������������������������������������������������������������������'.�'1
���� 0����$ ���� ���������������������������������������������������������������������������������������������������������'1������� $ ���� ���������������������������������������������������������������������������������������������������������'1+ ������$ ���� ������������������������������������������������������������������������������������������������������������'1+��� �$��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
� ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������!!&����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������!-� ���$� 0�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������!!
������� ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������.��� ����$ ���� �������������������������������������������������������������������������������������������������������������'1
+��� ���)D ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������*��*'+��� ���)D �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
���������������������������������������������������������������������������������������������������������������"��1�'*�'.
"�
����������������� ������� ������������
+��� ������������������������������������������������������������������������������������������������������-��"�*!�!��.�+��� �������������������������������!�-�.�"��������"�**�!��!.�-��-��-��-'�-!�--�.��.!+��� �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������.������������� ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������.�"������ ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������.�**�--
+������&������ ���������������������������������������������������������������������������������������������������������*��-'+������& ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������.�.�
�)��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������!� �� �$�������������������������������������������������������������������������������������������������.�'!�'.�-.$ ���� ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������-'& � ���� ��� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������.�-"� �����+������& �������������������������������������������������������������������������������������������������������-.+������J���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������.��$$� ��+ �� +����� +�������������������������������������������������������������������������.�'!�'.�.�� ���)� ������������!��1�����������-��.�''�'*�'!�'-�'.�'"�*'�--�-1�.��.��.�� ���)� .�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������'
+������& *��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������.+���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������*��*'+��� �$��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
��� �������������������������������������������������������������������������1��*��!��-��"����!��-!�-.�.�)��)������������������������������������������������������������������������������������������������1��*��!��"�--�.�� ����������������������������������������������������������������������������������������������������1��-��-�-.�-"�.�&�����������������������������������������������������������������������������������*��!��-��"�!��-"�.��.���)��?� ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������1�����)�� ��������������������������������������������������������������������������������������������������������1��-�-"�.�+�����������������������������������������������������������������������������������������������������������1��.��1�-1�.�+��� �& ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������1�-1+������ ������������������������������������������������������������������������������������������������1��-��.�-1�.�� ���$� 0��������������������������������������������������������������������������������1��!��1��-�!��!��-1�.�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������1��*�.�� �����������������������������������������������������������������������1��*��!��.��"��1����-.�-1�.��.�
+���� ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������$����� �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
�$$���� ��������������������������������������������������������������������������������������������������������-��'�-!+�������������������������!�.�"��������!��-��.��"��1�'��*.�!��!!�-.�-1�.*�.!�.-+����� �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������''� ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������-�!�4�����&��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
����� ������������������������������������������������������������������������������������������������������'��*�.��.�
"'
����������������� ���
�+� ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������.�������� ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������'
� ������ +��� �$����������������������������������������������������������������������������������������������������������)��J�����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������*� ���J������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������*� ���J ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������-"� ���3 ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������1�--� ���3 ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������.����������& ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������-�
�)��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������!��!'�-!B� ��2�3 ���$����������������������������������������������������������������������������������������������������*"�!�+������J��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������!����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������!�
�+ ��+ �� +��������������������������������������������������������������������������������������.�**�*!�*-�--�.!�+ ��+ �� +����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
��� &�����+ �� +������������������������������������������������������������������������������������������������������*-�� ��� ������ �� �������������������������������������������������������������������������������������������������������*!& � ����++����������������������������������������������������������������������������������������������������������������*-������� �� �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������*!
�+ ��+����������������������������������������������������������������������������������������������������������������'!�*!����� ?$�� �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������'������ ?$�� ���� ��������������������������������������������������������������������������������������������������������.������ ?$�� ��� �� ���������������������������������������������������������������������������������������������������������!
��� �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������.��.'��� �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
��� �� ���������������������������������������������������������������������������������������������������������!�'!�.��.������ �� �����������������������������������������������������������������������������������!�'!�'.�-"�-1�.��.�
��� ��?�� �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������'.��+��� &� ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
$�����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������'-�!��-.�������������������������������������������������������������������������������������������������"�'-�'.�!!�!.�-"��� �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������'.�.���� �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
����� �� �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������'!��� ��?�� ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������'!��� &���+���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������'-��� &���+��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������''��3 ������� �������������������������������������������������������������������������������������������'!�'.�-1�.�
� ���)� �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
"*
����������������� ������� ������������
������������������������������������������������������������������������������������������������-�'*�'.�*'�--�.����� ��;�������������������������������������'��1��������!��.�'*�'"�*'�--�-1�.��.��.���� �������������������������������������������������������������������������������������������'*�'.�*'�--�-1�.��� � ����������������������������������������������������������������������������������������������������������'*�'.�.�����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������'-�.�
� �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������-� ���&������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������-�.���� �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������'.���&� ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������.�
�+���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������)��>��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������1�.�)��� �������������������������������������������������������������������������������������������������������1�����1�-1�.��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
�+������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������ �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������.��+������������������������������������������������������������������������������������1�����*��-��1�-!�-"�.��.�
�������+��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������.��������+������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
+��� ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������'1�*'+��� ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������1�'1�-1
��� ���� �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������.�� ���J ���� ����++��0�����������������������������������������������������������������������������������������������������
���>�����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������!��1�--��� ��� ��� �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������*-2���&�����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
����� ��������������������������������������������������������������������������������"�����*��!��-�'.�*-�.������ ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
��� � ����������������������������������������������������������������������������������������"�����!��-�-!�-.��� ������������������������������������"�����������*��!��-��"��1�'.�*-�-!�-.�-"�.��.�
��3 ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������'�-.)��>�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������')��> ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������.�)��>�&�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������!�� ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
���3��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������+�����&�������������������������������������������������������������������������������������������������!��--�-.�.�� &������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������!�
"!
����������������� ���
��?� ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������3������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������*
����+�����&����������������������������������������������������������������������������������������������������������������-"� ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
���3�����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������'!� �������3 ���������������������������������������������������������������������������������������������������*�-"�.�� ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������-��.���3��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������-"���3���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������
��?� �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������3 �=���� ��������������������������������������������������������������������������������������������������'��*�.'��3 �=���� �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������!
"-
E����� �9> ��������E�� �Critical Reading and Writing for Postgraduates. London7��& ��)�����������-�++�-'?-"�
, ������� ������� 8�¨%���� �B � �����&�����¨���������� ��� � ���Critical Theory Since 1965����� �) I��& ����+7;;333���������� ��;6�&���; �&������>;����� �� �)����������� ��� �� �
F�>�)����4�����%�B�����9�,���[9����:��� �Preliminaries to Speech Analysis: the distinctive features and their correlates. %��)��& �9�79�#�� ����1.'�
� %����> �/����Syntactic Structures. 9�����7#� :�&� ��1!.�� ,��$���� ���������� 7ÇþðÃÓ½�Ù�Ë� �����'1?-����4�������
ٽİÃÓ�*1?-1�� B�� 8������� �+�)���������� 9�� ������+7;; )��>����)�����;$����& ;��� ���;+�$;!"�+�$
��� �� ��!F�� ������ ���+7;;333����&�����������>;+�;0 % �� ?9�����������[B���3��+�.�0 �� � [6������+�*��0 ��� $�& ��++�!!?!-��-.?�-"�0 ��� $�& ��+���!��-"?�-1�0 ,����B������Acoustic theory of speech production: a general study
supplemented by calculations based on X-ray data on a Russian subject�������1!"CAcoustic theory of speech production with calculations based on X-ray studies of Russian articulations.#� :�&� 79�������1.�����+7;;)��>��&��&� �>J;)��>�Q��=�?�K��E&-�%[+���� ��$������� �[��� �[����� �&)�P��)����� +�& [=[$�$��� ��� �� ��1F����� ������
0� ��� $�& ���1'����+7;;333�����J���� ��;p��+;%������;���+���������������+7;;��0���&;���� ��;��!*!1;��� ��;
0� :����#������Distinctive Feature Theory.� ���79������ B�� ���������+�!���+7;;)��>��&��&� �>J;)��>�Q��!P/.�4IF.��%[+&���'[�+&���'[�=�%����> �:��� ���6[�� ��� �)�[����?4����,�KK[�&�,1&?J+9��$ 3�09% /D�����F�5[��� �[ �$���#)�� F9�2(=:%!�6 �[����[��)��>P� ����[���� ����� ���� +�& [=�%����> ���:��� �����6[$�$��� ��� �� ��1F����� ������
0� ÇþðÃÓ½�Ù�Ë�� �������-�++���������0� , ���� �� �� �+�!�0� � $�� 0��+� �� ���������$$��+�% �� ?9��������������
B���3���11-�+�.�����+7;;)��>��&��&� �����>;)��>�Q���3%?
:*�"2�5%[+&���.�[�+&���.�[�=�$��+�����&� ����������+��� ��[����� �)�[����%��(F�J�3�[�&�J#���(5��DE�P�� ���:4 �,6[��� �[ ��M* �#�.�%9(��� >.�'9��[����[��)��>P� ��� �[���� ����[� �������[� ���%,K�-�63%������ +�& [=[$�$��� ���� �� ���F�� ������
00 ������9����GOn Teaching the Pronunciation of Allophones: the Case of Flapping in North American English” MA Thesis McGill U. �����+��*���+7;;�&������)��� ���&�����;� 3;�����;��&� 2 3 ����Q�����'��'.�1�."��p���[����� � �PK�[���3P� �������$��� [2�6E64PK4��;� 3;�����;��&� 2 3 ����Q[�6��2645P4K�6P���-[� ����P� �����5�������������-'!"[��D�� �� �/[�++���������B�#((�?'[$��� ����[�� ������� [�� ������� ���� �� ���F�� ������
00 �� �� �J�F� ���B� �� �Auditory System. ���+7;;333�����3����&���� ��;���3;626;�������������� �������� �� ��.F���������
00 ,��� ��E��� ��Digital television�� ���7�+��& �����*����+7;;)��>��&��&� �>J;)��>�Q�� E�E=�&�$'�%[+&���1-[�+&���1-[�=���� �� ���$�� ��������� �����[����� �)�[����B�E ���&�#[�&�3�I��:3� �E2,-#"9&+��&1+�K&[���>>[ ���2�#M%�6* �(�D��)9�[����[��)��>P� ����[���� ����[� �����*[� ���%�3�-�63�3����� +�& [=���� ���� �����$�� ����������� �����[$�$���
00 /���� ���F �� ������9��������3���Hearing in Children (5th ed)�������� �9�7�++������E�����[E�>��������+�*-����+7;;)��>��&��&� ����;)��>�Q���%K,���)�&�%[+&���*-[�=����� � �����+�$�����[��� �[ �1B��#M��:"��(�?2��K�[����[��)��>P� ����[���� ����[� �����"[� ���%6"�-�63�3����� +�& [=����� ��� �������+�$�����[$�$���
00 B����� ������ �Sensation and Perception (8th ed)�� ������%�7E���3����������+��."����+7;;)��>��&��&� ����;)��>�Q����E1��E /=*%[+&����."[�=������� �� �� [��� �[ ���2�#$(26� �(�?).�K%[����[��)��>P� ����[���� ����[� �����![� ���%���-�63������� +�& [=������� ���� �� [$�$���
00� � �����������:�������+7;;333���������� ��;p+���;:�+�����;� ���������:�����+ ���+ ��+�������4 ��� ���'�+�$
00� ���+7;;333�+� ����� ��;p�����;+�)�������;:����� �� ��P%�����+�$ ��� �� ����+�������
00� ���+7;;+���������$���� ��; ��� �;+ �� +���? ������ ;��++� � ������� ��� �� ����+������������� ���������:�����+ ���+ ��+�������4 ��� ���'�)�� �
00� ��> ����111�+��".�00�% �� ?9��������������B���3��+����000 ���+7;;333� ������� �����;+�;+� � 3�+�+ ��� �� ��1�+�������000 4���������000 ���+7;; ��3>+ �����&;3>;,� 7��&��P��0��PD�� P!. !���D+& ��� �� �
9��������000 9��� 3��+�*�"�000ÒÓ½¹ÃÓ½�Ò�È��Ô�È�Õ½ÖÃ×¹���Ø�Ù�Ú·°×·Ó½����-�++��!"��!1�000����+� �$���Ȱî¾Ý¹�à�á�Очерк диахронической фонологии
английского языка.9����37à³Ä²½×²¾Ã°½��1.-�+�"��000� ���+7;;333������ $� ������>;I�&���������;6�&����6�����&������
��� �� �9��������xxxvi��&��������7#� ��� ����$�� ����6�&����� �+ 7;;+���������33�� ��;��D��;��&���;� ��'��� ����;� � ������� ����� ����� �� ��1�+������
000����+7;;333�D�)) �3��> ����;000����+7;;333�������?
���������� ;p�� � �;� ����&;+������&����� �� �;+��.P�'�+�$��� �� ��"F�� ������
0000
I�J�>�� ����&������ �� �> ��3� � +���)� �3��7ÎϹ¯ÄÉ·¾�Ð�Қазақ Фонетикасы.˰ѽ®³7˸³Ä����1�ʽ°Ý·Ó�â�Тіл Білімі Терминдерінің Түсіндірме Сөздігі.˰ѽ®³7Çã亯¾?Ç°ÃÓ½¸����!�ÙÃѳ¹ÃÓ�Ø��̽»³²·Ó�Ë��Å�˻ů¶¯®ÃÓ�Ü�Ағылшынша – Қазақша Медициналық Сөздік�˰ѽ®³7ʯ®½¼É½Ä�����'�̳Äɽ·Ó½�Ü�Қазақ Тілі: грамматикалық анықтағыш.˰ѽ®³7Çã亯¾?Ç°ÃÓ½¸å������æ½Ä·¹ÃÓ�Ð�Тіл Білімі (2nd ed.)�˰ѽ®³7ǽ¹½®��11-�/�� ������ ������������� $�������� =���� ���� $ ���&���� ��� +� ��� ����������$+��� ��)���� �����3� ��� ���������������0� ���+7;;333������&;��&�����;B������ ($��&����# ���;E�����9 ���
���������& ������� �� �F�� .������