Introduction to Occupational Health and...

วชาอาชวอนามยและความปลอดภยเบองตน (Introduction to Occupational Health and Safety)

รหสวชา: 4103709

ผสอน: อาจารยนนทดา โหวดมงคล

หลกการปองกนโรคจากการประกอบอาชพ

2/50

หวขอเนอหาประจ าบท

1. ความหมายของโรคจากการประกอบอาชพ2. ปจจยทท าใหเกดโรคจากการประกอบอาชพ3. หลกการวนจฉยโรคจากการประกอบอาชพ4. หลกการปองกนและควบคมโรคจากการประกอบอาชพ

3/50

ความหมายของโรคจากการประกอบอาชพ ???

4/50

ความหมายของโรคจากการประกอบอาชพ

โรคทเกดจากการท างาน (Occupational diseases)หมายถง โรคหรอความเจบปวยทเกดขนกบผปฏบตงาน ซงมสาเหตโดยตรง

จากการท างานทสมผสกบสงคกคามหรอสภาวะแวดลอมในการท างานทไมเหมาะสมโดยอาการเจบปวยอาจเกดขนขณะปฏบตงาน หลงเลกงาน หรอภายหลงทออกจากงานไปแลว

5/50

ความหมายของโรคจากการประกอบอาชพ

โรคเกยวเนองกบการท างาน (Work-related diseases)หมายถง โรคหรอความเจบปวยทเกดขนซงเปนผลโดยออมจากการท างาน

สาเหตปจจยประกอบหลายอยางประกอบ (Multi-factorial disease) ไมเกดจากสารเคมหรออนตรายจากการท างานโดยตรง แตสารเคมหรอวธการท างานนนๆ ท าใหโรคทเปนอยเดมนนเปนมากขน

6/50

ปจจยทท าใหเกดโรคจากการประกอบอาชพ ???

7/50

ปจจยทท าใหเกดโรคจากการประกอบอาชพ

ปจจยทส าคญ 3 ประการ1. ปจจยทเกยวของกบตวเหตของโรค2. ปจจยทเกยวกบตวผประกอบอาชพ3. ปจจยทเกยวของกบสงคม เศรษฐกจและสงแวดลอมอนๆ

8/50


1. ปจจยทเกยวของกบตวเหตของโรคมสาเหตทส าคญ คอ

1. ปจจยทางกายภาพ2. ปจจยทางเคม3. ปจจยทางชวภาพ4. ปจจยทางการยศาสตร

9/50


2. ปจจยทเกยวกบตวผประกอบอาชพปจจยทท าใหเกดโรคไดมากนอยแตกตางกนขนอยกบ

1. เพศ

2. อาย

3. สภาวะสขภาพ

4. ระยะเวลาทท างานในแตละวน

5. ระยะเวลาท ไดปฏบตงาน

6. ความรความเขาใจ ถงอนตรายตางๆ

7. ความไวรบตอการแพพษหรอการเกดโรค10/50


3. ปจจยทเกยวของกบสงคม เศรษฐกจและสงแวดลอมอนๆ1. สงคม

• นายจาง หวหนางาน เพอนรวมงาน เพอนบาน

2. เศรษฐกจ• ตองการคาจางมาก คณภาพชวตไมด

3. สงแวดลอมอนๆ • สภาพทอยอาศย บรเวณรอบๆบาน

11/50

หลกการวนจฉยโรคจากการประกอบอาชพ ???

12/50

เกณฑการวนจฉยโรคจากการท างาน

1. การวนจฉยโรคจากการทางานใหเปนไปตามหลกเกณฑดงตอไปน

1.1 มหลกฐานทางการแพทยแสดงการเจบปวยดงน

- เวชระเบยน

- ผลและรายงานการชนสตรตางๆทเกยวกบโรค

- ใบรบรองแพทย

- ความเหนของแพทยผเชยวชาญ

1.2 มการวนจฉยแยกสาเหตอนๆ ของการเจบปวย ซงอาจทาใหเกดการเจบปวยแบบเดยวกน (Differential Diagnosis)

1.3 มประวตหรอหลกฐานอนแสดงถงการไดรบสงคกคามทงในงานและนอกงาน

1.4 มอาการหรออาการแสดงครงแรก (Onset) เกดหลงจากการสมผส (Exposure) และมระยะเวลากอโรครายบคคล (Induction Time) 13/50

เกณฑการวนจฉยโรคจากการท างาน

2. นอกจากหลกฐานทก าหนดไวตามขอ 1 แลว อาจใชหลกเกณฑขอใดขอ หนงประกอบการ

วนจฉยโรคไดดงน

2.1 การวนจฉยดวยการรกษาทางการแพทยพสจนสาเหตของโรค

2.2 อาการปวยบางระยะสมพนธกบการสมผสสงแวดลอมทมปจจย คกคามในพนทสงสย2.3 อาการปวยบางระยะเปลยนแปลงไปในทางทดขน เมอเวนจากสงแวดลอมทเปนภยคกคาม

2.4 มผปวยในกลมผสมผสลกษณะเดยวกนมากกวาหนงรายหรอมรายงานการสอบสวนทางระบาดวทยาสนบสนน

2.5 สอดคลองกบการศกษาหรอรายงานในคนและสตวกอนหนาน

3. หลกเกณฑการวนจฉยโรคใหอางองเอกสารทางการขององคการอนามยโลก (WHO)

องคการแรงงานโลก (ILO) และเกณฑสากลขององคกรระหวางประเทศทเปนทยอมรบตามลาดบและจะตองเปนฉบบปจจบน

14/50

หลกฐานประกอบการวนจฉยโรคจากการท างาน

การหาหลกฐานการไดรบสงทกอโรค

1. อะไรคอปจจยเสยง• ส ารวจวตถดบหรอสารเคมทใชในขบวนการผลตทอาจกอใหเกดมลพษหรออนตรายตอสขภาพ • ศกษาชนดของสารเคมทเกดขนระหวางขบวนการผลตและสารทไดจากการผลต • ศกษาขบวนการท างานทกอใหเกดการฟงกระจายกอใหเกด มลพษหรออนตรายตอสขภาพ

2. คณสมบตของสารทเปนปจจยเสยง • ศกษาเกยวกบสถานะของสารทอณหภมตางๆ• ศกษาเกยวกบความสามารถในการละลายของ สารขนาดอนภาค

15/50



3. ศกษาอนตรายและผลกระทบทเกดขนเมอไดรบปจจยเสยง• การท าอนตรายเฉพาะท• การท าอนตรายระบบตางๆของรางกาย• อวยวะเปาหมายทสารเขาไปสะสมหรอกอใหเกดอนตราย • สารเมตาโบไลท (Metabolite)

4. ผลการตรวจวดปรมาณปจจยเสยงเทยบกบเกณฑมาตรฐานตางๆ หรอตามทกฎหมายก าหนด• ผลการตรวจวดปรมาณสารเคมในบรรยากาศการท างาน• ผลการตรวจวดปรมาณปจจยเสยงทางกายภาพ

16/50


การหาหลกฐานการไดรบสงทกอโรค4. อนๆ

• ส ารวจระบบระบายอากาศภายในสถานทท างาน • การดแลความสะอาดและความเปนระเบยบในสถานทท างาน • การใชอปกรณปองกนอนตรายสวนบคคลของคนงาน• สงเกตวธการท างานของคนงาน

5. ขอมลทางระบาดวทยา• หาขอมลทสนบสนนวามความสมพนธระหวางการเกดโรคกบการไดรบสารจากการท างาน

เชน วเคราะหอตราความถของการเจบปวย และอตราการตายของกลมคนงานทเกยวของ ศกษารายงานการเกดโรคในสถานประกอบการประเภทเดยวกนทงในประเทศและตางประเทศ 17/50



6. การหาปจจยเสยงรวมหรอปจจยซอนเรนทท าใหเกดโรค• มปจจยรวมหรอสาเหตอน ทไมเกยวของกบการท างาน แตเปนสวนสงเสรมทท าใหเกด

โรคได• ดงนนการเกดโรคของคนงานบางคนจงไมไดเกดจากสาเหตใดสาเหตหนงเพยงอยาง

เดยว เชน

18/50


ในการสรปผลวาคนงานเปนโรคจากการท างานหรอไม จะตองน าขอมลมาสรปวเคราะหผลดงน• คนงานเปนโรคทสงสยจรง• โรคทเกดขนมาจากปจจยเสยงในโรงงาน• คนงานไดรบปจจยเสยงจากการท างาน• ปรมาณของปจจยเสยงและระยะเวลาทคนงานเกยวของ สามารถใหคนงานเปนโรคได• ปจจยนอกงาน ไมเปนสาเหตหลกของการเกดโรคของคนงาน• มสถานการณอน ๆ ทควรน ามารวมพจารณาหรอไม เชน

o คนงานใชเครองปองกนไมมคณภาพ o วธการท างานไมถกตอง o มการท างานลวงเวลาเปนประจ า เปนตน

• หากขอมลดงกลาวสงเสรมกนโดยตลอด แสดงวาคนงานเปนโรคจากการท างานจรง19/50

ประกาศกระทรวงแรงงานและสวสดการสงคม เรองก าหนดชนดของโรคซงเกดขนตามลกษณะหรอสภาพของงาน

หรอเนองจากการท างานพ.ศ. 2550 มจ านวนทงหมด 80 โรค

20/50

ประกาศกระทรวงแรงงานและสวสดการสงคม เรองก าหนดชนดของโรคซงเกดขนตามลกษณะหรอสภาพของงานหรอเนองจากการท างานพ.ศ. 2550 มจ านวนทงหมด 80 โรค

ทมา : Kritsana Nasungchon , Occupational Health DepartmentSakonNakhon Hospital

21/50


ทมา : Kritsana Nasungchon , Occupational Health DepartmentSakonNakhon Hospital 22/50


ทมา : Kritsana Nasungchon , Occupational Health DepartmentSakonNakhon Hospital27/50



28/50


โรคซลโคสส( Silicosis)โรคปอดจากฝนหน หรอซลโคสส เปนโรคปอดจาก

การท างานทมสาเหตจากการสดหายใจเอาฝนซลกอนไดออกไซดหรอเรยกวาผลกซลกาซงสวนมากจะพบในหนทรายเขาไป

ลกษณะงานและอาชพทเสยงอาชพท เส ยงตอการปวยเปนโรคคอ ผท ท างาน

ในอตสาหกรรมเหมองแร งานท เก ยวของกบการตดหน สก ดหน โรง งาน โมบดย อยหน อ ตสาหกรรมท าแก ว เ ซ ร าม ก ค รก อ ตส าหกร รมท า อ ฐ ก ระ เบ อ งทน ไฟวตถทนความรอน เครองสขภณฑ เปนตน

29/50


โรคปอดใยหน (Asbestosis)โดยทวไปโรคนพบไดในคนงานอาชพบางอยาง เชน กรรมกรทาเรอ

กรรมกรงานสงทอเกยวกบ Asbestos คนงานท าเบรกรถยนต คนงานท าวสดทนไฟ ฯลฯ รวมทงผทอยอาศยใกลกบโรงงานตาง ๆ ดงกลาวดวย

พยาธสภาพของแอสเบสโตสส มกพบในปอดกลบลาง โดยเปนพงผดกระจดกระจายทวไปใน เนอปอด เยอหมปอดหนา และมพงผดตดกบผนงทรวงอก นอกจากนยงอาจพบ “asbestos body” ไดใน ถงลมหรอในบรเวณทมพงผด ในรายทมพยาธสภาพเปนหยอม ๆ เนอปอดอาจมลกษณะเปนแบบรงผงอาการของโรค

ผปวยจะมอาการหายใจถ เจบหนาอก ล าตวบวม น าหนกลด ปาก ลน และเลบเปนสฟา ไอแหงๆ สมรรถภาพการท างานของปอดเสอมลง 30/50


โรคฝนฝาย (Byssinosis)โรคปอดทเกดจากการรบสมผสตอฝนฝาย ปาน ปอ และลนน

โดยเฉพาะฝน ฝาย ถอเปนสาเหตทส าคญของการเจบปวยดวยโรคน โดยทวไปฝนฝายจะประกอบดวยสวนส าคญ 4 สวน คอ เสนใยเซลลโลส เศษปนเปอนของตนฝาย เศษดน และจลชพตาง ๆ

อาชพทเสยงในงานอตสาหกรรมทมการน าเอาผลตภณฑของพชดงกลาว

มาใชเปนวตถดบทส าคญคอ อตสาหกรรมทอผา โดยอตสาหกรรมทเกยวกบการใชฝายมาทอเปนผาหรอดาย

31/50



32/50



34/50



35/50



36/50



37/50

หลกการปองกนและควบคมโรคจากการประกอบอาชพ ???

41/50

หลกการปองกนและควบคมโรคจากการประกอบอาชพ

สามารถจดบรการอาชวอนามยได 2 ประเภท 1. การจดบรการทางการแพทยทเกยวของกบการคนหาอนตรายและการประเมน

ความเสยงดานสขภาพของคนท างาน2. กจกรรมทควบคมปจจยสภาพการท างานและสงแวดลอมในการท างาน

42/50

แผนงานและกจกรรมดานสขภาพอนามย

การคนหาอนตรายและการประเมนความเสยงดานสขภาพ• ขอมลเอกสารปจจยเสยงตางๆ• ประวตการเจบปวยของคนงานในแผนกตางๆ• ผลการตรวจประเมนสงแวดลอม วธการท างาน• ผลการตรวจประเมนสขภาพคนงาน ฯลฯ

การควบคมสาเหตการเกดโรคจากการท างาน• การควบคมแหลงก าเนด• การควบคมทางผาน• การควบคมทคนงาน

43/50

การปองกนและควบคมโรคจากการประกอบอาชพ

• การส ารวจปจจยทอาจกอใหเกดโรคจากการท างาน• การตรวจสขภาพคนงาน เมอแรกรบเขาท างาน• การจดอปกรณคมครองความปลอดภยสวนบคคลใหสวมใสขณะท างาน• การฝกอบรมดานการดแลสขภาพอนามยตนเองของ

คนงาน• การใหภมคมกนโรคจากการท างาน• การจดสวสดการเพอสขภาพคนงาน

44/50

กจกรรมในระยะกอนปรากฏอาการของโรค

1. การเฝาระวงโรคจากการท างาน• การตรวจสขภาพคนงานเปนระยะอยางตอเนอง• การเฝาระวงสงแวดลอมในการท างาน

2. การสบเปลยนงานใหคนงาน

45/50

กจกรรมทตองปฏบตเมอมอาการของโรคปรากฏขน

• การรกษาผปวย• การคนหาสาเหตของการเจบปวยหรอโรคจากการท างาน• การเกบสถตการเจบปวย

46/50

กจกรรมภายหลงจากการบ าบดอาการโรค

• การฟนฟสมรรถภาพทางกายและจตใจ• การตรวจสขภาพกอนรบกลบเขาท างานและการจดหางาน

ทเหมาะสมใหท า

47/50

แนวทางการสบคนประวตการสมผส

ค าถามชวยในการคดกรอง 5 ขอ ???1. คณท างานอะไร มลกษณะงานเปนอยางไร2. คณคดวาปญหาสขภาพของคณเกยวของกบงานทคณท าหรอไม3. มความแตกตางของอาการขณะท างานและขณะอยบานใชไหม4. ปจจบนคณสมผส... ในอดตคณเคยสมผส สารเคม ฝน โลหะ รงส เสยงดง หรองานซ าซากหรอไม5. มเพอนรวมงานมอาการคลายกบอาการของคณหรอไม

48/50

รปแบบการเฝาระวงโรคจากการประกอบอาชพ

1. การเฝาระวงผลกระทบตอสขภาพ ความผดปกตจากจากการสมผสสงคกคามเพยงอยางเดยว ความผดปกตจากสาเหตตางๆ รวมกน

2. การเฝาระวงสงคกคาม เปนการเฝาคมสงคกคามทมอยในสงแวดลอมของประชากร

กลมเสยง สงจะเปนการเฝาคมสงแวดลอม และการเฝาคมทตวบคคล

49/50

ค าถามทายบท

1. ใหนกศกษาอธบายปจจยทท าใหเกดโรคจากการประกอบอาชพวามอะไรบาง

2. ใหนกศกษาอธบายถงหลกเกณฑการวนจฉยโรคจากการท างานวามอะไรบาง

3. ในการพจารณาชนดของโรคทเกดจากการท างานนน จะใชกฎหมายใดมาอางอง และมจ านวนกโรค

4. โรคระบบหายใจทเกยวเนองมาจากการท างาน มโรคอะไรบาง ใหบอกมาอยางนอย 5 โรค

5. ใหนกศกษาอธบายวาการปองกนและควบคมโรคจากการประกอบอาชพจะตองท าอยางไรบาง

50/50

เอกสารอางอง

1. เฉลมสร เทพพทกษ. โรคจากการประกอบอาชพ. มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร.2. กฤษณา นาสงชน . อาชวอนามยความปลอดภยและความเสยงโรคจากการท างาน .

โรงพยาบาลสกลนคร3. กระทรวงแรงงาน. ก าหนดชนดของโรคซงเกดขนตามลกษณะหรอสภาพของงานหรอเนองจาก

การท างาน, 2550

51/50

Introduction to Occupational Health and...

Documents

Transcript of Introduction to Occupational Health and...