INTERREG III FASE 1INTERREG III FASE 1

GezondheidseffectenGezondheidseffecten

W. Baeyens en Elly Den HondW. Baeyens en Elly Den Hond

Dosis-effect relatiesDosis-effect relaties

Pb Cd PCB Calux DDE HCB

Kind

Biometrie

Apgar

TSH (Hielprik)

Moeder

Allergie

Fertiliteit

APGAR Scoring for NewbornsAPGAR Scoring for Newborns

SignSign 0 Points0 Points 1 Point1 Point

Activity Activity (Muscle (Muscle Tone)Tone)

AbsentAbsent Arms and Arms and Legs Legs FlexedFlexed

Active Active MovementMovement

PulsePulse AbsentAbsent Below 100 Below 100 bpmbpm

Below 100 bpmBelow 100 bpm

Grimace Grimace (Reflex (Reflex

Irritability)Irritability)

No No ResponseResponse

GrimaceGrimace Sneeze, cough, Sneeze, cough, pulls awaypulls away

Appearance Appearance (Skin Color) (Skin Color)

Blue-gray, Blue-gray, pale all overpale all over

Normal, Normal, except for except for extremitiesextremities

Normal over entire Normal over entire bodybody

RespirationRespiration AbsentAbsent Slow, irregularSlow, irregular Good, cryingGood, crying

Effecten zijn geassocieerdEffecten zijn geassocieerd

Immuunsysteem

Groei

Sexueleontwikkeling

Neurologische ontwikkeling

Schildklierfunctie

Foetale blootstelling Neonatale blootstelling

Blootstelling op latere leeftijd

Rol schildklierhormoonRol schildklierhormoonbij foetus en pasgeborenebij foetus en pasgeborene

Blootstelling is Blootstelling is geassocieerdgeassocieerd

Lood – cadmium: vaak dezelfde bronLood – cadmium: vaak dezelfde bron PCBs – dioxines – gechloreerde PCBs – dioxines – gechloreerde

pesticiden:pesticiden:

- bronnen zijn verschillend;- bronnen zijn verschillend;

- bio-accumulatie gebeurt analoog. - bio-accumulatie gebeurt analoog. Weinig gekend over cumulatieve of Weinig gekend over cumulatieve of

neutraliserende effectenneutraliserende effecten

Dosis-effect relatiesDosis-effect relaties

Evidentie in literatuur?Evidentie in literatuur?

effect werd reeds effect werd reeds gevonden bij pasgeborene of bij vrouwengevonden bij pasgeborene of bij vrouwen

effect werd beschreven, effect werd beschreven, maar bij andere groepen, of voor andere maar bij andere groepen, of voor andere parameterparameter

enkel hypothesenenkel hypothesen

Reeds beschreven

Indirecte aanwijzingen

Enkel hypothese

Lood (Pb)Lood (Pb)

Placentaire transferPlacentaire transfer Passage bloed - hersenbarrièrePassage bloed - hersenbarrière Zwangerschap: bot = endogene bronZwangerschap: bot = endogene bron Norm voor perifeer bloed:Norm voor perifeer bloed:

10 µg/dL10 µg/dL geen kritische drempel?geen kritische drempel?

Effecten van loodEffecten van loodbij pasgeborenebij pasgeborene

BiometrieBiometrie Negatief effect op gewicht, hoofdomtrekNegatief effect op gewicht, hoofdomtrek

NeurologischNeurologisch Prenatale blootstellingPrenatale blootstelling

Effect op jong kind: gehoor, gedrag, IQEffect op jong kind: gehoor, gedrag, IQ Effect op pasgeborene: apgar Effect op pasgeborene: apgar ? ?

TSHTSH Studies bij arbeiders; niet bij kindStudies bij arbeiders; niet bij kind

Effecten van loodEffecten van loodbij moederbij moeder

AllergieAllergie Verhoging immunoglobulines en Verhoging immunoglobulines en

interleukines bij kinderen met hoge interleukines bij kinderen met hoge loodblootstellingloodblootstelling

FertiliteitFertiliteit Enkel studies bij mannen (arbeiders)Enkel studies bij mannen (arbeiders) Recent: negatieve associatie tussen lood en Recent: negatieve associatie tussen lood en

puberteitsontwikkeling bij meisjespuberteitsontwikkeling bij meisjes

Dosis-effect relaties PbDosis-effect relaties Pb

Pb

Kind

Biometrie Lager geboortegewicht en hoofdomtrek

Apgar Neurologische effecten bij jong kind

TSH Effecten op TSH bij arbeiders

Moeder

Allergie Verhoging Ig en IL bij kinderen

Fertiliteit Verminderde vruchtbaarheid mannen

Reeds beschreven Indirecte aanwijzingen Enkel hypothese

Cadmium (Cd)Cadmium (Cd)

Weinig placentaire transfer Mogelijk wel toxische effecten op

placenta of baarmoeder Hormonaal Competitie met Ca2+

Roken!

Effecten van cadmiumEffecten van cadmiumbij pasgeborenebij pasgeborene

BiometrieBiometrie Negatief effect van Cd op zwangerschapsduur en/of Negatief effect van Cd op zwangerschapsduur en/of

geboortegewicht (cfr. roken)geboortegewicht (cfr. roken) Associatie met Cd in bloed is niet zeker Associatie met Cd in bloed is niet zeker

NeurologischNeurologisch Beschreven als neurotoxischBeschreven als neurotoxisch Effect op apgar in Egyptische studieEffect op apgar in Egyptische studie

TSHTSH Relatie Cd – TSH bij kinderen in buurt Relatie Cd – TSH bij kinderen in buurt

verbrandingsoven in Hamburgverbrandingsoven in Hamburg

Effecten van cadmium Effecten van cadmium bij moederbij moeder

AllergieAllergie Immunotoxisch (zowel suppressie als Immunotoxisch (zowel suppressie als

activatie)activatie)

FertiliteitFertiliteit Androgene effecten beschreven in studies Androgene effecten beschreven in studies

over prostaatkanker; geen humane studies over prostaatkanker; geen humane studies over fertiliteitover fertiliteit

Dosis-effect relaties CdDosis-effect relaties Cd

Cd

Kind

Biometrie Evidentie

Apgar 1 humane studie bij pasgeborenen

TSH Effecten bij kinderen

Moeder

Allergie Immunotoxisch (suppressie + activatie)

Fertiliteit Vooral bij de man (prostaatkanker)

Reeds beschreven Indirecte aanwijzingen Enkel hypothese

PCB 138, 153 en 180PCB 138, 153 en 180Calux: dioxine-achtigenCalux: dioxine-achtigen

Bronnen: PCB: PCB-houdend afval Dioxine: verbranding

Bio-accumulatie: stapelen op in voedselketen - komen vaak samen voor

Placentaire transfer Effect: verwante effecten omwille van

analoge structuur

Effecten van PCBs en Effecten van PCBs en dioxines bij pasgeborenedioxines bij pasgeborene

Goed gecontroleerde studies met moeder/kind Goed gecontroleerde studies met moeder/kind cohortes in Nederland en Duitslandcohortes in Nederland en Duitsland

Epidemiologisch onderzoek in sterk vervuilde Epidemiologisch onderzoek in sterk vervuilde gebieden (Inuit, Seveso)gebieden (Inuit, Seveso)

BiometrieBiometrie Negatieve associatie PCB - geboortegewichtNegatieve associatie PCB - geboortegewicht

NeurologischNeurologisch Neonatale neurologische effecten van PCB/dioxine Neonatale neurologische effecten van PCB/dioxine Geen studies met apgarGeen studies met apgar

TSHTSH Relatie TSH – PCB/dioxine in navelstrengbloedRelatie TSH – PCB/dioxine in navelstrengbloed

Effecten van PCBs en Effecten van PCBs en dioxines bij moederdioxines bij moeder

AllergieAllergie Grotere vatbaarheid voor infecties bij kinderen en Grotere vatbaarheid voor infecties bij kinderen en

volwassenenvolwassenen Effect op allergie: immuno-suppressief?Effect op allergie: immuno-suppressief?

FertiliteitFertiliteit PCBs: oestrogeen; dioxine: anti-oestrogeenPCBs: oestrogeen; dioxine: anti-oestrogeen Vooral effecten op mannelijke vruchtbaarheidVooral effecten op mannelijke vruchtbaarheid Bij vrouwen: onregelmatige menstruatieBij vrouwen: onregelmatige menstruatie Prenatale blootstelling linken met latere effectenPrenatale blootstelling linken met latere effecten

Dosis-effect relaties Dosis-effect relaties PCBs en dioxinesPCBs en dioxines

PCB/ dioxine

Kind

Biometrie Lager geboortegewicht bij hogere PCBs

Apgar Neonatale effecten PCB/dioxine; niet apgar

TSH Verhoogde TSH bij hogere dioxine/PCB

Moeder

Allergie Grotere vatbaarheid voor infecties

Fertiliteit Vooral studies bij man

Reeds beschreven Indirecte aanwijzingen Enkel hypothese

HexachlorobenzeenHexachlorobenzeenDDEDDE

Productie niet meer toegelaten Bio-accumulatie Komen vaak samen voor Placentaire transfer Effect: verwante effecten omwille van

analoge structuur (ook met PCBs en dioxines)

Effecten van gechloreerdeEffecten van gechloreerdepesticiden bij pasgeborenepesticiden bij pasgeborene

BiometrieBiometrie Negatieve associaties DDE/HCB – Negatieve associaties DDE/HCB –

geboortegewicht / prematuriteitgeboortegewicht / prematuriteit NeurologischNeurologisch

Neurologische effecten bij prenatale DDE Neurologische effecten bij prenatale DDE blootstelling, maar hoge co-lineariteit met blootstelling, maar hoge co-lineariteit met PCBs (Duitsland)PCBs (Duitsland)

TSHTSH Relatie HCB – TSH, maar hoge co-lineariteit Relatie HCB – TSH, maar hoge co-lineariteit

met PCBs (Spanje)met PCBs (Spanje)

Effecten van gechloreerde Effecten van gechloreerde pesticiden bij moederpesticiden bij moeder

AllergieAllergie Grotere vatbaarheid voor infecties bij kinderen en Grotere vatbaarheid voor infecties bij kinderen en

volwassenenvolwassenen Verhoogde kans op astma en exceem in regio’s met Verhoogde kans op astma en exceem in regio’s met

hoog gebruik pesticiden (o.a. Children’s Health hoog gebruik pesticiden (o.a. Children’s Health Study)Study)

FertiliteitFertiliteit Gebruik pesticiden geassocieerd met mannelijke én Gebruik pesticiden geassocieerd met mannelijke én

vrouwelijke vruchtbaarheidsproblemen.vrouwelijke vruchtbaarheidsproblemen. Cohn, 2003: relatie tussen DDE / DDT in Cohn, 2003: relatie tussen DDE / DDT in

navelstrengbloed en vruchtbaarheid van dochternavelstrengbloed en vruchtbaarheid van dochter

Dosis-effect relaties Dosis-effect relaties gechloreerde pesticidengechloreerde pesticiden

HCB/

DDE

Kind

Biometrie Lager geboortegewicht bij hogere pesticiden

Apgar Neonatale effecten DDE (? PCB); geen apgar

TSH Verhoogde TSH bij hoger HCB (? PCB)

Moeder

Allergie Grotere vatbaarheid voor infecties

Fertiliteit Effecten op mannelijke en vrouwelijke

Reeds beschreven Indirecte aanwijzingen Enkel hypothese

Overzicht dosis-effect Overzicht dosis-effect relaties uit literatuurrelaties uit literatuur

Pb Cd PCB/

dioxine

DDE / HCB

Kind

Biometrie

Apgar

TSH

Moeder

Allergie

Fertiliteit

Reeds beschreven Indirecte aanwijzingen Enkel hypothese