توسعه مدل يكپارچه ريسك پروژه ها

بنام خدا

استاد راهنما: پروفسور سيد محمد سيد حسيني

ارائه دهنده: محمد علي هاتفي

گزارش مقاالت تهيه شده تحت رساله

بخش اول

شامل:ISIدو مقاله پذيرفته شده

دو مقاله پذيرفته شده علمي پژوهشيدو مقاله ارائه شده در كنفرانس بين المللي داخل كشور

دو مقاله ارائه شده در كنفرانس بين المللي خارج از كشور

سه مقاله در مراحل داوري

عنوان:

مروري بر اFصول و چالش هاي فرآيند مديريت ريسك پروژه

وضعيت: ،( 1385در دومين كنفرانس بين المللي مديريت پروژه )ايران، تهران

.ارائه شدبه صورت پوستري

1مقاله

عنوان:

A GAP ANALYSIS ON THE PROJECT RISK MANAGEMENT PROCESSES

وضعيت: براي چاپ در ژورنالKJSE )ISI( .پذيرفته شده است

KJSE: Kuwait Journal of Science and Engineering

در كنفرانسIABE ،( ارائه شد و در 2007 )اياالت متحده، الس وگاس.د( نيز چاپ گرديRBRژورنال كنفرانس )

IABE: International Academy of Business and EconomicsRBR: Review of Business Researches

2مقاله

عنوان:

RISK RESPONSE ACTIONS SELECTION

وضعيت: براي چاپ در ژورنالIJAMT (پذيرفته شده است.علمي پژوهشي )

IJAMT: International Journal of Applied Management and Technology

3مقاله

عنوان:

A COMPARATIVE REVIEW ON THE TOOLS & TECHNIQUES FOR ASSESSMENT & SELECTION OF THE PROJECT RISK RESPONSE ACTIONS (RRA)

وضعيت: براي ژورنالPMJ (علمي پژوهشي ) ارسال شده است و در مراحل

داوري مي باشد. طبق نظرات داوران، پس از انجام اصالحات قابل چاپ مي باشد.

PMJ: Project Management Journal

4مقاله

عنوان:

ررسي مقايسه اي روشهاي كنترل و پايش ريسك ب پروژه ها

وضعيت: ( 1386ومين كنفرانس بين المللي مديريت پروژه )ايران، تهران، سدر

و در كتاب كنفرانس، چاپ گXرديد.ارائه شد

5مقاله

عنوان:

TWO-POLAR CONCEPT OF PROJECT RISK MANAGEMENT (TPCRM)

وضعيت: در كنفرانسICMI( 2007، شانگهاي، چين ) ارائه به صورت شفاهي

د. كنفرانس چاپ گرديكتابشد و در ICMI: International Conference on Management Innovation

.براي چاپ در كتاب مقابل، در نظر گرفته شده است New Frontiers on Risk Management, Edited by Dash Wu & David Olson, Springer Verlag

نفرانس براي ارائه شفاهي در كIABD ،هوستون )اياالت متحده ،پذيرفته شده است. ، كنفرانسكتاب در چاپ( و2008

IABE: International Academy of Business Disciplines

6مقاله

عنوان:

ارائه يك مساله جديد با عنوان مساله مجاورت مصرف كنندگان و روشي ابتكاري براي حل آن، به همراه تشريح كاربرد مساله براي رتبه بندي ريسك

هاي پروژهوضعيت:

در مجله علمي و مهندسي دانشگاه علم و صنعت )علمي براي چاپ. پژوهشي( پذيرفته شده است

7مقاله

عنوان:

AN ANALYTICAL INTEGRATED METHODOLOGY TO ESTIMATE THE EXPECTED IMPACTS OF PROJECT RISKS

وضعيت:

در كنفرانس براي ارائه شفاهيIABE ،اياالت متحده، الس وگاس( پذيرفته شد.( 2007

IABE: International Academy of Business and Economics

8مقاله

عنوان:

AN INTEGRATED DECISION SUPPORT SYSTEM (DSS) FOR PROJECT RISK RESPONSE PLANNING

وضعيت: براي چاپ در ژورنالKJSE )ISI( .پذيرفته شده است

KJSE: Kuwait Journal of Science and Engineering

9مقاله

عنوان:

AN INTEGRATED METHODOLOGY FOR ASSESSMENT AND SELECTION OF THE PROJECT RISK RESPONSE ACTIONS

وضعيت: براي ژورنالRisk Analysis )ISI( ارسال شده است و در مراحل

داوري مي باشد. طبق نظرات داوران، پس از انجام اصالحات قابل پذيرش مي باشد.

10مقاله

عنوان:

- تحليل نقش عناصر انساني در پياده CMSTمدل سازي فرآيند مديريت ريسك

وضعيت: ارسال شده و )علمي پژوهشي( پژوهشي شريفمجله علمي و براي

در مراحل داوري مي باشد.

11مقاله

مرور ادبيات موضوع

بخش دوم

شامل:مرور فرايندهاي مديريت ريسك و توسعه مدل مفهومي

يك فرايند موFفقشناسايي حوزه هاي بالقوFه جهت كار تحقيقاتي در حوزه

مديريت ريسك پروژهمروري بر تكنيك هاي پاسخگويي به ريسك هاي پروژه

كه در فرايند هاي موجود مديريت ريسكمطالعه اغلب فرايند هاي حوزه هاي مختلف توسعه يافته اند، با تكيه بر

حوزه مديريت ريسك پروژهموجود براي استخراج و پردازش

CSF فرايند هايمديريت ريسك

مطالعه مراجع مديريت ريسك، از ديدگاه فرايند مديريت ريسك موفقيت

طراحي يك مدل مفهومي براي فرايند مديريت ريسكموفقيت

فرايند هاي موجود مديريت تجزيه و تحليل فاصله بين فرايند موفق مديريت ريسكو مدل مفهوميريسك

تمهيد و شفاف سازي حوزه هاي بالقوه براي تحقيقات آتي در حوزه مديريت ريسك، خصوصاً مديريت ريسك پروژه

CSF: Critical Success Factor

شناسايي زمينه هاي بالقوه كار تحقيقاتي در حوزه مديريت ريسك پروژه

به انعطاف پذيري پاسخگوييريسك

و اهدافهاي خروجي

فرايند

يكپارچگي فرايند

ديدگاه ها و نگرش ها

ريسك مدلسازيپاسخ و

ريسك تكنيك اثرات و ابزارهاها

در يادگيريفرايند

فرايند ريسك چابكي فرايند گرايش ساختار

دوازده حوزه بالقوه جهت انجام كار تحقيقاتي در حوزه مديريت ريسك پروژه :

زمينه هاي بالقوه كار تحقيقاتي درحوزه مديريت ريسك پروژه

شاخص ها

ابزارهاي نموداري و كالسه بندي

( استفاده از مفهوم مرز موثر Efficient frontier)

روش هاي مبتني بر WBSپروژه

ابزارها و تكنيكF هاي پاسخگوFيي به ريسك

F( ارزش انتظاري ريسك)- بعد از اقدام F( ارزش انتظاري ريسك)قبل از اقدام

هزينه اقدام كنترXلي ريسكRRL =

(:Risk Reduction Leverageاهرم كاهش ريسك )

نمونه اي از شاخص ها

(:Probability-Impact matrixماتريس احتمال و اثر ريسك )

اثر

احتمال انتقالحذفكاهشپذيرش

نمونه اي از ابزارهاي كالسه بندي

A

B

CD

هزينه اجراي اقدام پاسخ

سطح ريسك

فضاي جواب

Risk - مفهوم كارايي ريسك )Ward و Chapmanپيشنهاد efficiency)

استفاده از مفهوم مرز موثر

كمينه هزينه كل

هزينه اجراي اقدامات پاسخگويي

هزينه ناشي از وقوع ريسك ها

سطح منابع مورد نياز

هزينه

سطحX بهينه منابع براي اجراي

اقدامات پاسخگويي

Raz و Benرويكرد مدل

شاخص ها صرفاً مي توانند به عنوان روش هاي سرانگشتي و سريع ،مورد استفاده قرار گيرند.

تكنيك هاي كالسه بندي به تحليگر ريسك صرفاً حدود تقريبي اقدام پاسخ را پيشنهاد مي دهد.

در رويكرد استفاده از مفهوم مرز موثر كار Chapman و Ward در حد يك ايده مطرح ،شده است و براي چگونگي تشكيل مرز و انتخاب اقدام كارا، روشي محاسباتي ارائه نشده

نيز مرز موثر تشكيل مي شود ولي در Klein و كار Kujawski، كار Haimesاست. در كار خصوص روش انتخاب مجموعه اقدامات نهايي بحثي نمي شود.

در رويكرد هاي مبتني بر WBS پروژه، مدل SCERT بر شناسايي پاسخ ها متمركز مي و Kleinشود و فاقد تكنيك محاسباتي براي ارزيابي و انتخاب پاسخ ها مي باشد. كار

ارائه SCERTهمكاران نيز فاقد تكنيك خاصي مي باشد و صرفاً براي خالصه سازي مدل شده است. شايد بتوان گفت كامل ترين مدل موجود در زمينه ارزيابي و انتخاب پاسخ ها،

( Cost-effectiveness مي باشد كه آن هم صرفاً به موثر بودن هزينه اي )Raz و Benكار پاسخ ها توجه مي كند.

نتايج حاصل از مطالعه ابزارها و تكنيك هاي پاسخگويي به ريسك

تكنيكي براي انتخاب پاسخ ها با در نظز گيري هر سه عنصر كليدي پروژه وجود ندارد.

يكپارچگي تكنيك هاي موجود، صرفاً در شناسايي ريسك ها بر اساس WBS پروژه مي باشد و در فاز هاي آناليزي به اجزاي پروژه، توجهي نمي شود.

تكنيك هاي موجود، هر كدام به يكي دو مورد از مشخصه هاي ريسك و پاسخ، پرداخته اند. در واقع، مدلي كه مشخصه هاي متعددي از ريسك و

پاسخ را در رويكرد خود لحاظ كند، وجود ندارد.

Fتايج حاصل از مطالعه ابزارها و تكنيك هاي پاسخگويي به ريسك

هدف و محدوده تحقيق

بخش سوم

فرايند مديريت

ريسك

شناسايي ريسك ها

تجزيه و تحليل ريسك هاي شناسايي شده

اجراي اقدامات منتخب براي

پاسخگويي به ريسك ها و پايش و كنترل

تصميم گيري در خصوص فعاليت دور هاي مختلفي كه در طي

فرايند بايد انجام گيرندبعدي

تعيين اقداماتي كه بايد براي پاسخگويي به ريسك گردند اجراها،

Fفرايند مديريت ريسك

شروع پروژه پايان پروژه

فرايند مديريت ريسك پروژه

پروژه

پيوستگي و تكرار در فرايند مديريت ريسك پروژه

طراحي مدلي يكپارچه براي برنامه ريزي پاسخگويي به ريسك هاي پروژه

هدف رساله عبارتست از:

Project Risk Response Planning (PRRP)

هدف تحقيق

طراحي فاز PRRPمدل در سه عمالً ،يك ريسك متعارف فرايند مهم مديريت

آناليز شامل ها، ريسك شناساييلحاظ ريسك، به پاسخگويي و ريسك

شكل مطابق بنابراين شد؛ ذيل خواهنديعني ديگر، فاز دو گرفتن نظر در با

به ها پاسخ اجراي و فرايند ريزي برنامهمي ها، ريسك كنترل و پايش همراه

يك قالب در را مدل اين توان.كامل، فرايند گرفت نظر در

در قالب يك فرايند كامل مديريت ريسكPRRPكاربرد مدل

برنامه ريزي فرXايند

اجراي پاسخX هاي برنامه ريزي شده به همراه پايش و كنترل ريسك ها

PRRPمدل

PRRPمدل

در فرايند كامل مديريت ريسكPRRPجايگاه مدل

اشاره دارد به ارتباط تنگاتنگ بين مدل پيشنهادي PRRP يكپارچگي مدلكه مهمترين مسير ايجاد اين يكپارچگي، ،و سيستم برنامه ريزي پروژه

) مي باشد.WBSساختار شكست فعاليت هاي پروژه (

سه نوع يكپارچگي ذكر شده در ادبيات موضوع مديريت ريسك پروژه:

يكپارچگي با ساير نظامات سازماني مانند نظام

مديريت عملكرد، نظام مديريت دانش، نظام

مديريت ارزش كسب شده و ...

يكپارچگي با سيستم برنامه ريزي پروژه

يكپارچگي با برنامه هاي راهبردي سازمان

)يكپارچگي افقي( و يكپارچگي با برنامه هاي

عملياتي سازمان )يكپارچگي عمودي(

يكپارچگي مدل پيشنهادي

DSS، با رويكرد ساختار دهي معماري يك PRRPاجزاي مدل رساله يك تحت شوند. اين بدان معني نيست كه مي طراحي

DSS د طراحيFطراحي مدل بلكهمي شوPRRP ، نگرشي با يكد به گونه اي كه اين مدل به راحتي ش خواهد انجامسيستمي

Model-Base (بتواند در كالبد زير سيستم پايگاه مدلSubsystem( يك DSS.قرار گيرد

نگرش سيستمي در طراحي مدل

مدلPRRP براي يك پروژه مي باشد و پروژه هاي چند گانه مطرح نيست.

پروژه مورد نظر، از نوع پروژه هاي مهندسي مي باشد كهدر آنها هم اهداف و هم روش هاي انجام كار هر دو مشخص و

تعريف شده هستند.

2نوع

پروژه هاي توسعه اي

4نوع

پروژه هاي تحقيقاتي

1نوع

پروژه هاي مهندسي

3نوع

پروژه هاي سيستمي

اهداف پروژه به خوبي تعريف شده

اند

روش هاي انجام كار، به شده اندنخوبي تعريف

هداف پروژه به اخوبي تعريف نشده

اند

روش هاي انجام كار، به خوبي تعريف شده

اند

نوع پروژه مورد تحليل

در تابع هدف مدلPRRP هر سه عنصر كليدي هدف پروژه ،يعني زمان، كيفيت و هزينه لحاظ خواهند شد.

با توجه به اثرات واقعي ريسك هاي پروژه، اين سه عنصركليدي در قالب تابع هدف مدل با يكديگر تلفيق خواهند شد.

تعامل ميان سه عنصر مذكور به صورت فرض بر اين است كه باشد. و با نرخ تبادل واحدجبراني

PRRPتابع هدف مدل

هر دو نوع ريسك تهديد و فرصت، در مدل پيشنهادي در نظرگرفته خواهند شد.

ريسك هاي ثانويه ناشي از اجراي اقدامات پاسخگويي، در.لحاظ مي شوندمدل

.ها قابل لحاظ شدن مي باشند Fاثرات متقابل بين ريسك

كانديد شده بر پاسخ هاي برنامه ريزي پاسخ هاي همواره اثردر نظر گرفته مي شود. در واقع با يك نگرش پارتويي، شده،

اثر پاسخ ها بر پاسخ هاي مهم، لحاظ مي شوند.

ريسكF و پاسخ

خروجي مدل PRRP (حل نهايي مساله)، مجموعه اي از اقدامات پاسخگويي به ريسك هاي شناسايي شده پروژه مي

باشد.

مدل PRRP با روشي ابتكاري، خروجي مذكور را عايد مي ، وجود Globalسازد، بنابراين ادعايي براي دستيابي به حل بهينه

ندارد.

) مدل در قالب يك الگوريتم تدريجي Greedy مجموعه ،(پاسخ هاي نهايي را تكميل مي كند.

PRRPخروجي مدل

PRRPمدل

بخش چهارم

شامل:طرح مساله

مدلسازي تابع هدفارائه مدل پيشنهادي

بيان نوآوري هاي مدل

پروژه اي را در نظر بگيريد.

در اين پروژه هدف اين است كه محصولي با : )Project scopeهدف پروژه (با مشخصاتي تعيين شده، تحت بودجه اي مصوب و در موعدي مقرر، تحويل داده شود.

سه عنصر كليدي پروژه يعني زمان، كيفيت و هزينه اجزاي الينفك هدف پروژه اين تعريف، بنابراين .بوده و با برآوردن الزامات اين سه عنصر، پروژه به هدف نهايي رسيده است

به سه جزء ذيل تقسيم مي شود: هدف پروژه

موفقيت در رعايت سطح بودXجه مصوب پروژه

موفقيت در دXستيابي به مشخصات خواسته شده محصول پروژهموفقيت در دستبابي

به هدف پروژه

موفقيت دXر تكميل پروژه در موعد مقرر

&

طرح مساله

0T ( =اجر مدت زمانبندي، طبق پروژه زماني پروژه هدف (اي باشد؟ بايد چقدر

) باشد؟= ) بايد چگونه پروژه نهايي محصول كيفيت مشتري، خواسته طبق پروژه كيفيتي هدف

) است؟= ) مبلغي چه مصوب، بودجه سطح پروژه اي هزينه هدف

0Q

0C

0C

: عبارتست از يك حادثه يا شرايطي غيرقطعي كه وقوع )Risk Event( رخداد ريسك(. PMI 2004آن اثر منفي يا مثبت بر حداقل يكي از اجزاي هدف پروژه خواهد گذاشت )

(Opportunity) و اثرات مثبت با عنوان فرصت(Threat )اثرات منفي با عنوان تهديدشناخته مي شوند. بنابراين رخداد هاي ريسك، بر عناصر كليدي پروژه تاثير مي گذارند به

گونه اي كه اين تاثير ممكن است مطلوب يا نامطلوب باشد. براي مدلسازي رخداد ريسك مانند احتمال ريسك، اثرات ريسك، مي توان از مجموعه اي از مشخصه ها استفاده نمود

م.اين مشخصه ها را با عنوان پيمانه ريسك مي شناسيقابليت كشف ريسك و ...

: عبارتست از يك اقدام كه اجراي آن، اثرات )Response Action (اقدام پاسخ كننده منفي يا مثبت بر پيمانه هاي ريسك خواهد گذاشت. اثرات منفي را با عنوان بدتر

(Deteriorator)و اثرات مثبت را با عنوان بهتركننده (Ameliorator) نامگذاري مي ريسك، براي مدلسازي اقدامات پاسخ، از مشخصه هاي مربوطه با رخداد كنيم. همچون

مانند هزينه اجراي اقدام پاسخ، منابع مورد نياز عنوان پيمانه پاسخ مي توان استفاده نموداجراي اقدام پاسخ و ....

طرح مساله

، باعث مي شود كه وضعيت اجراي اقدامات پاسخ به همراه وقوع رخدادهاي ريسكانتظاري پروژه كه آن را سرانجام پروژه مي ناميم، از هدف پروژه انحراف داشته باشد.

:اين انحراف ممكن است مطلوب يا نامطلوب باشد

: "سرانجام پروژه" عبارتست از وضعيت )Project Ultimacy (سرانجام پروژه پروژه، تحت شرايطي مفروض. شرايط مفروض مي تواند وقوع رخدادهاي هدف انتظاري

ريسك و يا اجراي اقدامات پاسخ باشد. مشابه هدف پروژه، "سرانجام پروژه" نيز شامل اجزاي ذيل مي باشد:

T ) مفروض= ) شرايط ازاي به پروژه مدت انتظاري مقدار پروژه زماني سرانجام

) مفروض= ) شرايط ازاي به پروژه هزينه انتظاري مقدار پروژه اي هزينه سرانجام

) مفروض= ) شرايط ازاي به پروژه كيفيت انتظاري مقدار پروژه كيفيتي Q سرانجام

C

طرح مساله

مساله عبارتست از انتخاب سبدي از اقدامات پاسخگويي به ريسك هاي پروژه، به گونه اي كه انحراف نامطلوب

سرانجام پروژه از هدف پروژه كمينه و انحراف مطلوب سرانجام پروژه از هدف پروژه بيشينه گردد.

طرح مساله

انحراف هاي نامطلوب را با عالمت منفي )-( و انحراف هاي مطلوب را با عالمت مثبت )+( نمايش مي دهيم بنابراين:

TTميزان انحراف سرانجام زماني پروژه از هدف زماني پروژه = 0

0QQميزان انحراف سرانجام كيفيتي پروژه از هدف كيفيتي پروژه =

CCميزان انحراف سرانجام هزينه اي پروژه از هدف هزينه اي پروژه = 0

نسبت انحراف سرانجام زماني پروژه از هدف زماني پروژه =

نسبت انحراف سرانجام كيفيتي پروژه از هدف كيفيتي پروژه =

نسبت انحراف سرانجام هزينه اي پروژه از هدف هزينه اي پروژه =

0

0

TTT

0

0

QQQ

0

0

CCC

بدون ديمانسيون كردن:

اندازه گيري انحراف سرانجام پروژه از هدف پروژه

تلفيق نسبت هاي بدست آمده در قالب يك رابطه:

0

0

0

0

0

0100CCC

cQQQ

qTTT

tSED

نامگذاري (Scope Expected Deviationاين رابطه با عنوان ” انحراف انتظاري هدف“ )انتظاري پيش آمده در هدف پروژه به ازاي شرايطي ميزان انحرافشده و عبارتست از

)وقوع رخداد هاي ريسك و يا اجراي اقدامات پاسخگويي به ريسك ها(. مفروض

SED از طريق يك كليدي پروژهشامل تلفيق سه عنصرمي شود و بر حسب درصد بيان تركيب خطي محدب مي باشد. در واقع اين فرمول از نوع مدلهاي جبراني

(Compensatory)( بوده و بر مبناي تكنيك مجموع وزين ساده Simple Additive Weighting .و فرض كردن نيازمندي هاي آن تكنيك، طراحي شده است )

. پروژه= گيرندگان تصميم ديدگاه از زمان اهميت وزني ضريب . پروژه= گيرندگان تصميم ديدگاه از كيفيت اهميت وزني ضريب

. پروژه= گيرندگان تصميم ديدگاه از هزينه اهميت وزني ضريب c

tq1 cqt

اندازه گيري انحراف سرانجام پروژه از هدف پروژه

Max SED

اقدامات پاسخگويي به عبارتست از گزينش سبدي ازPRRPبع هدف مدل تا: بيشينه گرددSEDريسك هاي پروژه، به نحوي كه مقدار

0

0

0

0

0

0100CCCc

QQQq

TTTtMax

به عبارت دقيق تر:

تابع هدف مدل

شكست پروژه

شكست جزئي پروژه زماني (: Partial failureشكست جزئي ) مي دادهاست كه محصول پروژه به هر ترتيب به مشتري تحويل

شود، ليكن يك يا چند مورد از معيارهاي موفقيت پروژه مرتبط با .زمان، كيفيت يا هزينه دچار خدشه مي شوند

زماني واقع مي شود كه (: Complete failureشكست كامل )سيستم نتواند محصول پروژه را با حداقل الزمات مربوط به عناصر زمان، كيفيت يا هزينه به مشتري تحويل دهد. در چنين شرايطي مي

شده است.(Project termination) گوييم پروژه دچار توقف كامل

، شكست كامل پروژه، غير قابل پذيرش بوده، ليكن وجود شكست PRRPر مدلد جزئي پروژه، امري طبيعي تلقي مي شود.

انواع شكست پروژه

الف( تعريف آستانه هاي پذيرش مربوط به سه جزء تابع هدف، و محدوديت هاي مربوطه:

ATLT AQLQ ACLC

:آستانه پذيرش زمان Accepted Time Level :آستانه پذيرش كيفيت Accepted Quality Level :آستانه پذيرش هزينه Accepted Cost Level

ب( شناسايي و ليست كردن اجزاي بحراني محصول پروژه

Max MSED

%1000M

اعمال محدوديت هاي جلوگيري از شكست كامل پروژه در تابع هدف:

محدوديت هاي جلوگيري از شكست كامل پروژه

زمان

هزينه كيفيت

نقطه ترجيح تصميم گيرندگان پروژه

(Iron triangle) نقطه ترجيح خود را در مثلث آهني پروژه بايدتصميم گيرندگان پروژه، :مشخص كنند

1 cqt

، استفاده از روش cوt، q ، يعنيتابع هدفبراي تعيين ضرايب وزني PRRPدر مدل "كمترين مجذورات" پيشنهاد مي گردد.

q

t

c

ابزارها و تكنيكF هاي پاسخگوFيي به ريسك

، ابتدا ماتريس مقايسات زوجي بين عناصر كليدي، مطابق كمترين مجذوراتدر روش: تشكيل مي شود. ذيلعبارت

11

1

3231

2321

1312

aaaaaa

t q ctq

c

پس از مدلسازي، نوشتن تابع الكرانژ، مشتق گيري از اين تابع و محاسبات مربوطه، با حل تعيين مي شوند.cو t، qدستگاه ذيل، مقادير

1000

0111121212

223

21323321331

3223232

2121221

31132112231

221

cqt

aaaaaaaaaaaaaaaaaa

روش كمترين مجذورات

، از سه ساختار شكست، متناظر PRRPبراي اندزه گيري زمان، كيفيت و هزينه، تحت مدل با اين سه عنصر كليدي هدف پروژه، استفاده مي گردد. اين سه ساختار شكست عبارتند

از:

WBS( ساختار شكست كار : Work Breakdown Structure)

CBS( ساختار شكست هزينه : Cost Breakdown Structure)

QBS( ساختار شكست كيفيت : Quality Breakdown Structure)

اندازه گيري زمان، كيفيت و هزينه پروژه

فعاليت ها و زير فعاليت هايي از سلسله مراتبي ( نمايشي WBSساختار شكست كار ). با كمك اين ساختار، زمانبندي پروژه انجام شده و است كه براي تكميل پروژه نياز هستند

مدت پروژه تعيين مي گردد.

1پروژه

1.1قطعه دو

1.2قطعه يك

1.1.1برشكار

ي

1.1.2جوشكار

ي

1.2.1برشكار ي

1.2.2جوشكار

يT

اندازه گيري زمان پروژه

0T محاسبه

T محاسبه

پروژه پروژهWBS تشكيل مقدار زمانبندي 0Tتعيين

اعمال "شرايط مفروض“ در پروژه

بهنگام سازي WBSپروژه

پروژه مقدار زمانبندي Tتعيين

اندازه گيري زمان پروژه

كه بر ( استفاده مي شود. اين ساختارCBSبراي اندازه گيري هزينه، از ساختار شكست هزينه پروژه )هزينه هايي است كه در نهايت منتهي نمايشي سلسله مراتبي از پروژه تشكيل مي گردد، WBSمبناي

د.پروژه مي شونبه هزينه كل

پروژه11.500

قطعه دو5.000

قطعه يك6.500

برشكاري2.000

جوشكاري3.000

برشكاري2.500

جوشكاري4.000

تجهيزات300

نيروي كار300

سربار600

مواد800

0000

0000

0000

متخصص100

كارگر200

000

000

000

00

00

مقادير پولي

محاسبات پايين به باال با

استفادXه از تابع جمع

اندازه گيري هزينه پروژه

0C محاسبه

C محاسبه

مقدار پروژهWBS تشكيل 0Cتعيين

اعمال "شرايط مفروض“ در پروژه

بهنگام سازي WBSمقدار پروژه Cتعيين

پروژه با CBS تشكيل محاسبات پايين به باال

+ CBSبهنگام سازي محاسبات پايين به باال

اندازه گيري هزينه پروژه

اگر فرض كنيم ارزش وزني كل ( قرار داد.QBS را مبنايي براي تشكيل ساختار كيفيت پروژه )WBSمي توان پروژه، به WBS درصد باشد، اين ارزش مي تواند به كمك100مشخصه هاي فني مورد انتظار يك پروژه، برابر

براي خرد كردن QBS. در نامگذاري مي كنيم QBS طور سلسله مراتبي به اجزاي كوچكتر شكسته شود كه آن را ز دو تابع حاصل جمع و حاصل ضرب استفاده مي شود. ا، 100ارزش مشخصه هاي فني محصول پروژه يعني عدد

در واقع اگر كيفيت دو جزء ساختار به هم وابسته باشند بين ارزش وزني آنها از تابع ضرب و اگر كيفيت دو جزء ساختار از هم مستقل باشند از تابع حاصل جمع، استفاده مي شود.

%(20.00موتور باالبر )

%(30.00سيستم نگهدارنده )

%(25.00كابين )

%(25.00سيستم كنترل )

25 + 20 + 30 + 25 = 100

C D

A B

%(4.30طراحي )

%(1.25تامين مواد ) ساخت و مونتاژ (4.00)%

%(0.32حمل و نقل )

%(0.5نصب )

C D

(1.25*4.00+0.32+0.5) * 4.30 = 25.00

%(100ساخت و نصب باالبر ) BA

100

اندازه گيري كيفيت پروژه: پيشنهاد يك ساختار جديد

0Q محاسبه

Q محاسبه

شد، خواهيم داشت:QBS با توجه به تعريفي كه از

اعمال "شرايط مفروض“ در پروژه

بهنگام سازي WBSمقدار پروژه Qتعيين + QBSبهنگام سازي

محاسبات پايين به باال

%1000 Q

پروژه، از طريق انجام محاسبات باال به پايين، تشكيل مي گردد.QBSالبته در اين مرحله،

اندازه گيري كيفيت پروژه

شناسايي ريسك ها

آناليز ريسك ها

رتبه بندي ريسك ها

شناسايي پاسخ ها

آناليز پاسخ ها )شامل شناسايي ريسك هاي ثانويه(

رتبه بندي پاسخ ها

انتخاب چند پاسخ برتر و افزودن آنها به فعاليت هاي پروژه

رتبه بندي فعاليت هاي پروژه

PRRPكالبد مدل

: شامل شناسايي و آناليز فعاليت هاي پروژه.ماژول ارزيابي پروژه

: شامل رتبه بندي فعاليت هاي پروژه )اجزاي ماژول رتبه بندي پروژهWBS.)پروژه

: شامل شناسايي و آناليز رخداد هاي ريسك ها.ماژول ارزيابي ريسك

Fشامل رتبه بندي رخدادهاي ريسك.ماژول رتبه بندي ريسك :

: شامل شناسايي و آناليز اقدامات ماژول ارزيابي پاسخپاسخ.

: شامل رتبه بندي اقدامات ماژول رتبه بندي پاسخپاسخ.

ماژول هاي شش گانه مدل

CRA (Candidate Response Actions مجموعه اقداماتي كه براي پاسخگويي به : مجموعه اقدامات كانديد شده)(

ند.ريسك هاي پروژه، شناسايي مي شو

PRA (Planned Response Actions مجموعه اقداماتي كه در برنامه نهايي : شده)برنامه ريزيمجموعه اقدامات (

در PRAپاسخگويي به ريسك هاي پروژه، قرار مي گيرند. در واقع مجموعه برابر تهي قرار داده شده و به تدريج كامل مي ،ابتداي فرايند برنامه ريزي

)Partial solution ( در حكم حل جزئي هموارهبنابراين اين مجموعه شود.مساله محسوب مي شود.

عناصر مجموعهPRA به تدريج از مجموعه ،CRA.به آن منتقل مي شوند

طي فرايند برنامه ريزي، مجموعهCRA دائماً در حال پردازش و بهنگام سازي مي باشد.

تعريف دو مجموعه

شناسايي عناصر پروژه

WBSتهيه

تشكيل شبكه پروژه

)Q (كيفيت پروژه تخمين تخمين مدت زمان پروژه )C (تخمين هزينه پروژه)T(

مي C و T، Qسه خروجي اصلي ماژول ارزيابي پروژه، مقادير باشند

QBSتهيه CBSتهيه

در نظر گرفته شده مي شرايط مفروضورودي ماژول ارزيابي پروژه، باشد

ماژول ارزيابي پروژه

i = 1i = i +1

بله

خير

m شناسايي ريسك ها )تعداد كل ريسك ها برابراست(

SEDمحاسبه

امi تعيين سطح پيمانه هاي منتخب ريسك براي رخداد ريسك

Wi محاسبه

i رخداد ريسك تعديل ميزان اثرات انتظاري ريسك برايام

اجراي ماژول ارزيابي پروژه

/C و /T/، Qبه ، C و T ، Q تغيير نام

در نظرگيري وقوع تمام ريسك ها

i = m

ماژول ارزيابي ريسك

j = 1

امj در نظرگيري اجراي اقدام پاسخ

SEDj به SED نام تغيير

j = j + 1

خير

اجراي ماژول ارزيابي ريسك

n شناسايي اقدامات پاسخ )تعداد كل پاسخ ها برابراست(

تعيين سطح پيمانه Xهاي منتخب پاسخ

j براي اقدام پاسخام

Wj محاسبه (SED0- SEDj) تعديل مقدار j = n

ماژول ارزيابي پاسخ

w = Wبله

خير

: تبديل wدر خصوص فعاليت مدت و هزينه فعاليت به صفر و

دو برابر كردن مقدار كيفيت فعاليت

( به صورت )A(- SEDw)D(SEDwرتبه بندي فعاليت هاي پروژه بر اساس مقادير )نزولي

(w = 1در نظر گيري فعاليت اول )w = w + 1 در نظر گيريWBSكامل پروژه

: تبديل wدر خصوص فعاليت مقدار كيفيت فعاليت به صفر و دو برابرX كردن مدت و هزينه

Xفعاليت

SED محاسبه

اجراي ماژول ارزيابي پروژه

)SEDw)D به SED نام تغيير

و /T/، Qبه ، C و T ، Q تغيير نامC/

SED محاسبه

اجراي ماژول ارزيابي پروژه

)SEDw)A به SED نام تغيير

و /T/، Qبه ، C و T ، Q تغيير نامC/

ماژول رتبه بندي پروژه

i = mبله

خير

ام در پروژه i اعمال ريسك

( به صورت SEDi )قدر مطلقرتبه بندي ريسك ها بر اساس نزولي

SED محاسبه

اجراي ماژول ارزيابي پروژه

و /T/، Qبه ، C و T ، Q تغيير نامC/

m ( )تعداد كل ريسك ها برابرi = 1 در نظر گيري ريسك اول )است(

i = i + 1

SEDi به SED نام تغيير

در نظر گيري پروژه بدون اعمال ريسك ها

ماژول رتبه بندي ريسك

اولين قدم عبارتست از حذف اقداماتي كه از ديدگاه تحليلگران ريسك، بدتر كننده مي باشند. اين اقدامات با ضابطه ذيل مشخص مي شوند ) يك حد

آستانه است كه مقدار پيش فرض آن صفر مي باشد(: 0SEDSED j

در ادامه، اقدامات پاسخ، بر اساس عبارت باال به صورت نزولي مرتب مي شوند. طبق اين عمليات رتبه بندي، اقدام پاسخي كه باعث بيشترين بهبود در

SED.شده اند، در باالي ليست قرار مي گيرند

0SEDSED j ميزان تغيير درSED پس از اجراي ام. jاقدام پاسخ

=> 0< 0

بهتر شدن

بدتر شدن

ماژول رتبه بندي پاسخ

اجراي ماژول ارزيابي پروژه

راه اندازي فرايند

خير

بله

اجراي ماژول ارزيابي ريسك

اجراي ماژول ارزيابي پاسخعدد از بهترين پاسخ ها، انتقال

PRA به مجموعه

خاتمه

افزودن تمام پاسخ هاي برنامه ريزي شده

يعني اعضاي به WBS پروژه

C0 و T0، Q0به ، C و T ، Q تغيير نام

SED0 به SED نام تغيير

حلقه فرايند برنامه ريزي

اجراي ماژول رتبه بندي پروژه

اجراي ماژول رتبه بندي ريسك

اجراي ماژول رتبه بندي پاسخ

توقف برنامه ريزي

حلقه اصلي فرايند برنامه ريزي

عدم توليد پاسخ جديد جهت افزودن به مجموعه پاسخ هاي برنامه(.PRAريزي شده )

رسيدن به يك سطح قابل قبول براي SED. وب برايXاجراي اقدامات رسيدن به سطح بودجه مص

پاسخگويي.محدوديت هاي زماني . محدوديت هاي جلوگيري از شكست كامل پروژه.عدم نقض

شرط توقف فرايند برنامه ريزي

و اضافه كردن فرايند برنامه ريزيمهمترين مزاياي وجود حلقه پروژه، شامل موارد ذيل مي باشند:WBSاقدام پاسخ به

.يكي از كانال هاي يكپارچگي فرايند با برنامه پروژه، تمهيد مي گردد در نظر گرفته شود. مهم،تضمين مي شود كه روابط متقابل بين اقدامات پاسخگويي .اگر ريسك يا پاسخي از قلم افتاده باشد، در دور هاي آتي فرايند در نظر گرفته خواهد شد بر اساس اطالعات دورهاي قبلي فرايند، مي توان ليست ريسك ها و ليست پاسخ ها را

پردازش نمود. تحليلگران مي توانند براي سهولت محاسبات، به ريسك ها و پاسخ ها به طور خوشه اي

دور اول، ريسك هاي بسيار مهم را مد نظر قرار دهند و در دور بعد، ريسك توجه كنند. مثالً در هاي مهم و همين طور الي آخر.

.ريسك هاي ثانويه و در نتيجه پاسخ هاي ثانويه در مدل لحاظ خواهند شد اجراي اقدامات پاسخگويي، خود داراي ريسك هايي هستند كه اين ريسك ها نيز در مسير

فرايند برنامه ريزي، ارزيابي خواهند شد. تضمين مي شود كه تمام وجوه مربوط به اقدامات پاسخگويي مثل روابط پيش نيازي، مدت

مهم منابع پاسخ، پيمانهاجرا، محدوديت ها و غيره در نظر گرفته شوند. به اين ترتيب، سه مدت پاسخ و كيفيت پاسخ به طور يكپارچه در پروژه قابل لحاظ شدن خواهند بود.

بحث

به انعطاف پذيري پاسخگوييريسك

خروجي و اهداففرايند هاي

فرايند يكپارچگي

ديدگاه ها و نگرش ها

و ريسك مدلسازيپاسخ

ريسك ها اثرات تكنيك و ابزارها

فرايند در فرايند يادگيري ريسك چابكي فرايند گرايش ساختار

مدل پيشنهادي به اين زمينه به طور ويژه توجه نموده استمدل پيشنهادي اين زمينه را مد نظر قرار داده است ليكن به طور عميق به موضوع

نپرداخته است..براي مدل پيشنهادي در اين زمينه، مزيت خاصي را نمي توان مطرح نمود

در توسعه مرزهاي دانش PRRPجايگاه مدل

وجوه نوآوري هاي مدل در توسعه مرزهاي دانش، به مهمترينترتيب اهميت، مطابق ذيل مي باشد:

طراحي تكنيكي جديد در پاسخگويي به ريسك هاي پروژه

لحاظ كردن سه عنصر كليدي پروژه در يك قالب ساختاريافته

يكپارچگي اجزا و ماژول هاي مدل، با سيستم برنامه ريزي پروژه

لحاظ كردن تعامل بين اقدامات منتخب پاسخگويي به ريسك ها

)ارائه مفهوم دوقطبي بودن مديريت ريسك )ريسك - پاسخ

نوآوري هاي مدل

PRRPتجزيه و تحليل مدل

بخش پنجم

شامل:مطالعه ميداني

مقايسه ساختاري مدل پيشنهادي با نزديكترين مدل موجود

در يك پروژه واقعXي آزمايش شدPRRPمدل در اين فاز از رساله،

طرح از، زير پروژه اي PRRPپروژه منتخب براي پياده سازي مدل توسعه سد مسجد سليمان با عنوان ساخت و نصب دريچه هاي راديال

مي باشد. دريچه هاي راديال مشتمل هستند بر زيرمجموعه هايي شامل سازه فازي )دريچه ها و قطعات مدفون(، تجهيزات كنترل،

تجهيزات هيدرومكانيك )باالبر( و قطعXات يدكي.

، PRRPنتيجه مطاله ميداني: با اجراي اقدامات برنامه ريزي شده مدل انتظار داشت: در دستيابي به هدف پروژه،بهبودهاي ذيل را مي توان

بهبود در دستيابي به هدف پروژه31.76% بهبود در دستيابي به هدف زماني پروژه23.12% بهبود در دستيابي به هدف كيفيتي پروژه20.66% بهبود در دستيابي به هدف هزينه اي پروژه16.59%

مطالعه ميداني

مقايسه رساله Razو Benمدل موضوع پيشنهادي مدل

ها )يكپارچگي فعاليت شكست ساختار صرفاً (WBSازشود مي استفاده ها ريسك شناسايي براي

برنامه سيستم با مدل، اجزاي تمام. باشد مي يكXپارچه پروژه، ريزي

فرآيند طور سبكباري به ليكن باشد مي تكرار حلقه دارايدارد سبكباري فرايند نسبي

و فرصت به نياز و بوده گير زمان . فاز در توان مي دارد فراوان حوصله

مناسب، تصميمات اتخاذ با اندازي راهنمود مديريت را الگوريتم كارهاي حجXم

هدف تابع هزينه هزينهاجزاي و كيفيت زمان،بهينگي رسد وضعيت مي محلي بهينه حل رسد به مي محلي بهينه حل به

هزينه هاي اجراي آيتم هزينه و ريسك وقوع هاي هزينهها ريسك به پاسخXگويي اقدامات

وقوع هاي هزينه پروژه، هاي هزينهاقدامات اجراي هزينه و ريسك

ها ريسك به پاسخXگوييهزينه محاسبه تكنيك

ها ريسك كند وقوع نمي ارائه خاصي محاسباتي هزينه تكنيك شكXست ساختار از استفاده(CBS)

هزينه تخمين صحتها

امكان ريسكها، جداگانه گيري نظر در دليل بهدارد وجود ها هزينه تخمين در تكرار

در ها تخمين بودن يكپارچه دليل بهتخمين در تكرار مشكل پروژه، برنامه

آيد نمي وجود به ها هزينه

ها پاسخ بين گيرد تعامل نمي نظر نظر در در مهم هاي Xپاسخ بر ها پاسخ اثرشود مي گرفته

Raz و Ben با كار PRRPمقايسه مدل

مقايسه رساله Razو Benمدل موضوع پيشنهادي مدلدر هادي ابزار

ها ريسك پروژه شناسايي هاي فعاليت پروژه ليست هاي فعاليت بندي رتبه

در هادي ابزارها پاسخ ها شناسايي ريسك ها ليست ريسك بندي رتبه

ريسك بين تعاملها

مي گرفته نظر در هم از مستقل ها ريسكشوند

مدل، در را ها ريسك بين وابستگي توان مينمود لحاظ

ريسك هاي ها + پيمانه ريسك اي هزينه اثر ريسك احتمال هاي پيمانه تمامپاسخ هاي پاسخگويي پيمانه اقدامات پاسخ هزينه هاي پيمانه تمام

توقف شرايطالگوريتم

و ريسك هاي هزينه تعادل نقطه به رسيدنانعطاف پاسخ قابل

كند كمي سازي كيفيت نمي لحاظ را كيفيت كيفيت بعد شكXست ساختار از استفاده( QBS)

ثانويه هاي كند ريسك مي كند لحاظ مي لحاظوضعيت

ها ريسك شود ليست مي بهنگام الگوريتم از حلقه هر شود در مي بهنگام الگوريتم از حلقه هر در

ليست وضعيتها پاسخ

الگوريتم، آخر تا و شده تهيه بار يك براي. كند نمي .تغييري شود مي بهنگام الگوريتم از حلقه هر در

ثانويه هاي گيرد پاسخ نمي نظر كند در مي لحاظاجراي هاي ريسك

اقدامات پاسخگويي

گيرد نمي نظر كند در مي لحاظ

Raz و Ben با كار PRRPمقايسه مدل

با تشكر از اساتيد گرانقدر و

حاضرين محترم