PROEKO Ryszard Samoć

62-800 Kalisz, ul. Biernackiego 8

tel. 62 757 39 87

E-mail: ryszard@samoc.net, biuro@proeko-rs.pl

www.proeko-rs.pl

Instrukcja obsługi programu

"PROGNOZA PEM" dla Windows

1. Informacje ogólne

Program służy do obliczenia gęstości mocy pola elektromagnetycznego w otocze-

niu anten nadawczo-odbiorczych, wytwarzających pola elektromagnetyczne o

wysokiej częstotliwości (instalacje radiowe, telewizyjne i telefonii komórkowej).

Obliczenie gęstości mocy pola jest wykonywane wektorem Poyintga z uwzględnie-

niem mocy doprowadzonej do anteny, zysku kierunkowego anteny, tłumienia,

odległości od źródła emisji oraz charakterystyki promieniowania mocy – funkcji

strumienia gęstości pola przy zmianie kąta odchylenia.

Do programu może być wprowadzona dowolna liczba nadajników radiowych,

których rozmieszczenie opisane jest współrzędnymi X i Y.

Współrzędne te można odczytać z zeskanowanej mapy.

Na podstawie wprowadzonych program oblicza rozkład gęstości mocy pola elek-

tromagnetycznego w płaszczyźnie poziomej i w pionowej.

Zestawienia zawierają bilans mocy oraz zasięg poziomy i pionowy źródeł emisji

oraz zasięg sumaryczny dla grup źródeł o tym samym azymucie. Program umożli-

wia automatyczne lub ręczne tworzenie grup źródeł emisji.

Można też uzyskać zestawienia gęstości mocy pola dla punktów o zadanych

współrzędnych X,Y oraz na wysokości budynków mieszkalnych .

Na wykresie w płaszczyźnie poziomej uwzględnione są wszystkie źródła i ich

superpozycja, a wykres pionowy może być sporządzony dla jednego źródła lub

grupy źródeł.

Wykresy mogą być wyeksportowane do plików BMP,JPG,GIF,PNG oraz DXF (Au-

toCAD-a).

2

Zasady wprowadzania danych stosowane w programie

W przypadku ogólnych danych projektu tzn. nazwy projektu oraz ustawień mapy,

zapis następuje przy zmianie formularza przed dowolnym raportem lub po kliknię-

ciu przycisku „Zapisz”.

W przypadku formularza do wprowadzania danych anten zapis następuje po klik-

nięciu przycisku pod listą nadajników.

W przypadku formularza do wprowadzania wykresów zapis następuje po kliknięciu

przycisku pod listą wykresów.

3

2. Główne okno programu

Okno składa się z panelu narzędziowego znajdującego się u góry okna, przycisku

do zmiany aktualnego formularza oraz zmiennych formularzy edycyjnych wyświe-

tlanych w prawym panelu.

Znaczenie poszczególnych przycisków w panelu narzędziowym.

Przycisk Znaczenie

Służy do utworzenia nowego projektu obliczeniowego. Po kliknięciu przycisku obok pojawia się komenda do utworzenia nowego projektu na podstawie bieżącego.

Służy do wyboru pliku z projektem. Po kliknięciu przycisku obok pojawia się lista ostatnio otwieranych projektów.

Zapisuje zmiany w projekcie (dotyczy strony "Dane pro-jektu").

Porzuca edycję projektu.

Otwiera podgląd wydruku z danymi wejściowymi projek-tu: bilansem mocy i lokalizacją źródeł emisji pola elek-tromagnetycznego. Po kliknięciu przycisku obok pojawia się lista opcji drukowania.

Otwiera informacje o programie i jego użytkowniku. Pod prawym przyciskiem myszy jest dostępna komenda do aktualizacji programu oraz do wyświetlania informacji o aktualnej wersji.

Otwiera okno opcji z wyborem ścieżki bazy danych oraz stylu graficznego okien.

Otwiera okno z pomocą do programu.

Powoduje zamknięcie programu.

4

Poszczególne formularze w programie:

otwiera panel z nazwą projektu i ustawieniami mapy

otwiera panel z informacjami o nadajniku m.in. jego typie, mocy, charakterystyce kierunkowej

otwiera panel z podglądem wykresu i przyciskami do jego edycji

Panel „Dane projektu”

5

W panelu tym należy wprowadzić tytuł projektu, który będzie umieszczony na

zestawieniach tabelarycznych oraz wybrać mapę, która będzie służyć do odczytu

współrzędnych i będzie umieszczona pod wykresem izolinii.

W celu wyboru mapy należy kliknąć przycisk "Wybierz plik". Dostępne są pliki:

bmp, jpg, tiff i png. Po wybraniu pliku program wyświetli rozmiar mapy w pikse-

lach oraz rozdzielczość skanowania.

Niezbędną informacją o mapie jest mnożnik liczby pikseli na metr. Mnożnik ten

można ustalić ze skali mapy i rozdzielczości skanowania, a w przypadku gdy mapa

pochodzi z niewiadomego źródła, ale posiada zaznaczoną skalę. można obliczyć

go samemu dzieląc odległość w terenie w metrach przez liczbę odpowiadających

jej pikseli.

Domyślnie początkiem układu współrzędnych jest lewy dolny róg mapy.

Początek współrzędnych można zmienić podczas wyboru współrzędnych z mapy

poprzez kliknięcie przycisku Ctrl+Alt+mysz.

Należy również ustalić sposób ustalania mocy efektywnej (EIRP) poprzez zazna-

czenie odpowiedniej opcji (obliczana lub wprowadzana bezpośrednio).

Opcja : "Sposób ustalania mocy efektywnej (EIRP)" określa sposób wpisywania

danych w panelu "Nadajniki":

Opcja : "Obliczana z mocy wyjściowej,

zysku anteny i tłumienia toru".

EIRP będzie obliczane przez dodanie

do mocy wyjściowej zysku anteny i

odjęcie tłumienia toru.

Opcja : "Wprowadzana bezpośrednio" wartość EIRP będzie wpisywana

bezpośrednio

Opcja: "Dopuszczalna gęstość pola" - umożliwia określenie dla każdego projektu

dopuszczalnej gęstości pola elektromagnetycznego. Dla projektów przed 2020 r.

dopuszczalna gęstość wynosiła 0,1 W/m2, po 1 stycznia, zgodnie z rozporządze-

niem Ministra Zdrowia z 17 grudnia 2019, dopuszczalna gęstość zależy od często-

tliwości i wynosi od 2 GHz 10 W/m2.

6

Panel „Nadajniki”

W panelu tym znajduje się lista wszystkich źródeł emisji promieniowania (nadajni-

ków) , które mają być uwzględnione w obliczeniach. W celu dodania nowego

źródła należy kliknąć przycisk "Dodaj" lub od razu użyć przycisku "Dodaj z pliku

MSI", wtedy program wczyta podstawowe dane nadajnika z wybranego pliku z

rozszerzeniem *.msi.

Znaczenie poszczególnych danych:

Nazwa danych Znaczenie

Typ i rodzaj nadajnika,

producent, system i

częstotliwość nadajnika

Dane, które będą wyświetlane w zestawieniach tabela-

rycznych.

Azymut Kąt zawarty między północą, a kierunkiem w którym

skierowany jest nadajnik.

Pochylenie (osi wiązki)

Pochylenie charakterystyki promieniowania anteny w

celu zmniejszenia zakłóceń interferencyjnych w (komór-

kowej) sieci radiowej. Pochylenie może się odbyć w

sposób mechaniczny (tilt) lub elektryczny (electric dow-

ntilt). Elektryczne pochylenie nieznacznie zmniejsza

szerokość wiązki promieniowania.

7

Moc wyjściowa

Moc wyjściowa nadajnika.

W przypadku włączenia opcji "dB" należy podać moc

wyjściową w decybelach, w przeciwnym wypadku w

Watach.

Zysk energetyczny

Jest to zysk energetyczny anteny będący stosunkiem

gęstości mocy wypromieniowanej przez antenę w da-

nym kierunku do gęstości mocy wypromieniowanej

przez antenę wzorcową, najczęściej antenę izotropową,

zakładając, że do obu anten została doprowadzona taka

sama moc.

X, Y, Z

Współrzędne anteny X,Y i wysokość zamocowania Z tj.

środek elektryczny anteny. Współrzędne można wybrać

z mapy po kliknięciu przycisku .

Tłumienie toru

Jest to tłumienie toru zasilającego antenę.

Na podstawie mocy wyjściowej nadajnika, zysku ener-

getycznego i tłumienia toru program oblicza moc do-

prowadzoną do anteny a następnie EIRP czyli równo-

ważną moc promieniowania izotropowo.

Na podstawie EIRP obliczany jest maksymalny zasięg

anteny będący odległością, w której gęstość mocy pro-

mieniowania jest mniejsza od 0,1 W/m2.

Pochylenie terenu Określa pochylenie terenu w stopniach, od nadajnika w

kierunku azymutu.

Opis Służy do wpisania własnych uwag dotyczących nadajni-

ka.

Obiekt, na którym zamo-

cowano nadajnik

Służy do wyboru z listy obiektu, na którym zamocowano

antenę.

Na liście znajdują się typowe lub inne kształty obiektów,

zdefiniowane w oknie "Definiowanie kształtów".

Po zmianie mocy wyjściowej, zysku energetycznego lub tłumienia program przeli-

cza i podaje EIRP i zasięg nadajnika.

Po kliknięciu przycisku „Definiuj” pojawia się okno do definiowania kształtów

obiektów, na których zostały zamontowane nadajniki.

8

Kliknięcie przycisku "Pobierz z pliku MSI" po wyborze pliku umożliwia przeniesienie

charakterystyki poziomej i pionowej anteny do bazy danych. Charakterystykę

można obejrzeć po kliknięciu przycisku "Charakterystyka kierunkowa".

U dołu panelu znajdują się przyciski umożliwiające dodawanie, usuwanie i klono-

wanie danych nadajnika.

Zawsze po wprowadzeniu danych należy je zatwierdzić klikając przycisk .

Przycisk "Grupy źródeł" powoduje otwarcie okna, w którym można zdefiniować

grupy źródeł o tych samych lokalizacjach i azymutach.

Okno „Definiowanie kształtów obiektów, na których zamocowano

nadajniki”

9

W oknie tym można zdefiniować dla bieżącego projektu kształty budynków, słu-

pów, anten, wież czy innych obiektów, na których zamocowano nadajniki.

Dostępne są kształty typowe takie jak stożek, komin, prostokąt i budynek z da-

chem. W celu dodania nowego obiektu należy kliknąć przycisk "Dodaj obiekt" i

wybrać z listy typowy kształt lub wybrać opcje "inny", wtedy współrzędne będą

wpisywane całkowicie ręcznie.

W przypadku obiektów typowych należy wpisać jego wymiary. Po naciśnięciu OK

program wypełni tabelę współrzędnych przeliczając wymiary na podaną wysokość

anteny.

W pierwszej kolumnie znajduje się opcja "linia" informująca czy do podanych

współrzędnych ma być kreślona linia czy tylko należy przenieść kursor.

W przypadku, gdy ma być kreślona linia należy włączyć opcję.

Można zmienić liczbę odcinków linii zwiększając opcję "Liczba komend".

Zaleca się nadanie zdefiniowanemu obiektowi nazwy, ponieważ będzie ona potem

wykorzystywana podczas przypisania kształtu obiektu, na którym zamontowano

nadajnik do źródła emisji.

Wcześniej wpisane obiekty można modyfikować po kliknięciu przycisku "Edytuj".

Dane należy zapisać poprzez kliknięcie przycisku "Zatwierdź".

Wprowadzanie danych można porzucić po kliknięciu "Anuluj".

Okno „Grupy źródeł”

10

W oknie tym definiuje się grupy źródeł o tych samych lokalizacjach (współrzęd-

nych X, Y), wysokościach i tych samych azymutach, w celu uzyskania zasięgów

dla wybranego kierunku oraz wykresów pionowych dla sumy mocy tych źródeł.

Po kliknięciu przycisku "Utwórz grupy automatycznie" program sprawdzi dane

wszystkich źródeł emisji i zgrupuje je w ten sposób, żeby różnica między wysoko-

ściami nie była większa niż 1 m, były zgodne we współrzędnych X, Y z dokładno-

ścią do jednego metra i azymut.

Można tworzyć grupę ręcznie poprzez użycie przycisków "<", ">". Podczas two-

rzenia grupy ręcznie można przenieść nazwę źródła emisji z lewego panelu na

prawy. Przy czym program sprawdzi czy dodawane dane mają zgodną lokalizację i

azymut z wcześniej zapisanymi danymi dla źródła.

Dodawanie i usuwanie źródeł można też przeprowadzić przesuwając myszą jego

nazwę z lewego na prawy panel i z prawego na lewy.

Kliknięcie przycisku "Zestawienie" powoduje wydrukowanie zestawienia zawierają-

cego sumę EIRP dla grupy źródeł, zasięg poziomy grupy tzn. odległość, w którym

natężenie pola elektromagnetycznego wynosi 0,1 W/m2 oraz zasięg pionowy,

górny i dolny.

Po kliknięciu przycisku wyświetli się informacja o spójności danych w gru-

pach. O jednolitości grupy decyduje różnica w wysokościach zawieszenia anten

oraz różnica pochyleń: elektrycznego i mechanicznego.

Kryteria uznawania grupy za jednolitą ustala się po kliknięciu pod prawym przyci-

skiem myszy komendy "opcje jednolitości grupy". Otwiera się okno "Opcje obli-

czania grup źródeł emisji", w którym użytkownik podaje maksymalną różnicę wy-

sokości zawieszenia oraz pochyleń w stosunku do średniej, o jaką mogą się różnić

anteny w obrębie jednej grupy.

11

Panel „Wykresy”

W panelu tym można zdefiniować własne wykresy dla poziomych i pionowych

przekrojów rozkładu gęstości mocy pól elektromagnetycznych.

U góry okna znajduje się lista zdefiniowanych wykresów. Do każdego wykresu

należy określić jego tytuł, który będzie wyświetlany u góry wykresu, rodzaj wykre-

su: poziomy lub pionowy. Rodzaje opcji zależą od tego czy wybrano wykres po-

ziomy czy pionowy. Ponadto istnieje możliwość wyboru zarówno pojedynczego

źródła jak i grupy źródeł oraz dobrania rozmiarów siatki po kliknięciu przycisku

"Dobierz". Zasięgi i gęstości pola na wykresach w płaszczyźnie pionowej dla grup

jednolitych są obliczane z sum mocy źródeł dla poszczególnych kątów, dla pozo-

stałych - dane poszczególnych źródeł są najpierw sumowane w siatce X, Y.

Po dodaniu wykresu domyślnie program ustawia poziomy izolinii dla wartości do-

puszczalnej i jej połowy. Użytkownik może zdefiniować do 20 własnych wartości

izolinii, podając ich liczbę i zapisując ich poziomy w tabeli - kliknięcie przycisku

"Zastosuj" spowoduje uwzględnienie poziomów na wykresie i zapisanie wybranych

poziomów. Najeżdżając myszką na wykres w dolnym panelu okna dla wybranego

punktu pojawiają się jego współrzędne X,Y i wartość gęstości pola elektromagne-

tycznego.

Po wprowadzeniu siatki i tytułu wykresu należy zatwierdzić dane klikając przycisk

.

Kliknięcie przycisku "Punkty obserwacji" (na przekroju poziomym) umożliwia

wprowadzenie oprócz podstawowej siatki dowolnej liczby punktów o współrzęd-

nych X i Y zdefiniowanych przez użytkownika, które znajdą się na wykresie.

W przypadku wykresu dla przekroju pionowego w tym samym miejscu znajduje

się przycisk do wprowadzenia danych budynków mieszkalnych.

Użytkownik może klonować wykres klikając przycisk "Klonuj" lub dodawać nowy

wykres po kliknięciu przycisku "Dodaj".

Znaczenie przycisków w panelu narzędziowym znajdującym się u góry panelu

Wykresy:

12

Przycisk Znaczenie

Drukuje wykres.

Obok znajduje się przycisk, który otwiera listę opcji dru-

kowania.

powiększanie wykresu

kreśli obramowanie wokół wykresu

kreśli siatkę na wykresie

zaznacza na wykresie poziomym źródła pola elektroma-

gnetycznego

rysuje na wykresie poziomym nazwy nadajników

rysuje na wykresie pionowym m.in. maksymalny zasięg

dla podanej wartości dopuszczalnej oraz wysokości za-

sięgu od poziomu terenu

rysuje na wykresie pionowym obiekt, na którym zamon-

towano nadajniki

pokazuje na wykresie pionowym budynki mieszkalne.

Dane dotyczące odległości budynków wpisuje się po

kliknięciu przycisku "Budynki mieszkalne".

zaznacza na wykresie poziomym współrzędne dodatko-

wych punktów, które wprowadza się po kliknięciu przyci-

sku "Punkty obserwacji".

umieszcza skalę wydruku na wykresie

Ręczna zmiana skali i kliknięcie przycisku powoduje

przeskalowanie rysunku.

wykres izolinii

wykres z wypełnieniem skokowym

13

wykres z wypełnieniem ciągłym i izoliniami

służy do eksportu wykresu w wybranym formacie pliku

graficznego (WMF,BMP,JPG,PNG,GIF) oraz do AutoCAD-

a w formacie DXF.

Eksportuje do pliku tekstowego tabelę współrzędnych

X,Y w siatce z wyliczonymi wartościami gęstości pola lub

wskaźnika "W". Format pliku można skonfigurować po

kliknięciu strzałki obok ikony.

powoduje skopiowanie wykresu do schowka

otwiera okno edycji wykresu

pomoc do okna wykresu

Okno "Dodaj wykres"

14

Okno służy do utworzenia nowego wykresu gęstości mocy pól elektromagnetycz-

nych w płaszczyźnie poziomej lub pionowej.

Znaczenie poszczególnych opcji:

Symbol Opcja Znaczenie

płaszczyzna pozioma

- oddziaływanie

sumaryczne

Dla każdego punktu w sieci obliczane jest oddzia-

ływanie sumaryczne na wysokości od poziomu

terenu ustalanej w opcjach wykresu.

Uwzględniania jest rzeczywista odległość od źró-

dła emisji do receptora (d1 na rysunku poniżej).

Opcjonalnie może być uwzględniana charaktery-

styka pionowa, w przeciwnym wypadku wykres

jest dla maksymalnego oddziaływania w pionie.

Jeśli charakterystyka pionowa jest uwzględniania

to poziomy gęstości na powierzchni terenu będą

niższe, a ich maksimum wystąpi dalej - w takim

przypadku należy dobrać rozmiar wykresu ręcz-

nie.

Na tej podstawie program rysuje izolinie na

płaszczyźnie poziomej. W tle wykresu może zna-

leźć się mapa terenu.

Na wykresie można ponadto umieścić punkty

obserwacji z podanymi współrzędnymi X, Y oraz

ich wysokością.

15

Płaszczyzna pozioma

- schemat zasięgów

Na wykresie nanoszone są obrysy zasięgów po-

szczególnych nadajników. Przy czym każdy na-

dajnik traktowany jest oddzielnie .

Włączenie opcji "Dodać obrys sumy W" spowodu-

je wykreślenie sumy oddziaływań wyrażonej jako

wartość wskaźnikowa W, dla wskaźnika (W) =1

płaszczyzna pionowa

Na wykresie znajduje się przekrój pionowy od-

działywania jednego nadajnika lub grupy nadajni-

ków. Zaznaczono minimalny i maksymalny zasięg

natężenia pola o wartości dopuszczalnej, wyso-

kość nadajnika oraz opcjonalnie naniesione wyso-

kości budynków.

Wykres pionowy jest kreślony dla maksymalnego

oddziaływania w kierunku azymutu, bez straty

horyzontalnej.

Można uzyskać wykres dla innych kątów niż azy-

mut, przy uwzględnieniu straty horyzontalnej po

włączeniu opcji "Inny kąt" wtedy należy podać kąt

w stopniach (w takim samym układzie jak azy-

mut).

wykres W – wartości

wskaźnikowej zasięgu

występowania w

płaszczyźnie poziomej

Dla każdego punktu na wykresie obliczany jest

wskaźnik W będący sumą ilorazów gęstości pola i

wartości dopuszczalnych dla poszczególnych

źródeł emisji - nadajników. Obliczenia dotyczą

zadanej wysokości nad poziom terenu, ustalanej

w oknie "Opcje wykresu".

Na wykresie można ponadto umieścić punkty

obserwacji w podanych współrzędnych X, Y oraz

wartość wskaźnikową W.

16

Wykres W - w płasz-

czyźnie pionowej

Na wykresie znajduje się przekrój pionowy od-

działywania jednego nadajnika lub grupy nadajni-

ków. Izolinia "1" odpowiada wartości dopuszczal-

nej

Zaznaczono minimalny i maksymalny zasięg

wskaźnika W =1, wysokość nadajnika oraz opcjo-

nalnie naniesione wysokości budynków.

Włączenie opcji "Dobierz zakres siatki" spowoduje, że program automatycznie

dobierze zakres siatki, w którym mieści się izolinia o najmniejszej podanej warto-

ści dopuszczalnej.

W przypadku wykresu pionowego należy dodatkowo ustalić źródło lub grupę źró-

deł, których będzie dotyczył rozkład gęstości mocy pól elektromagnetycznych.

17

Wykres poziomy

W przypadku wykresu poziomego wpisuje się początek i koniec współrzędnych X i

Y siatki.

Istnieje możliwość doboru siatki automatycznie po kliknięciu przycisku "Dobierz".

Kliknięcie przycisku "Punkty obserwacji" znajdującego się u dołu okna umożliwia

wprowadzenie oprócz podstawowej siatki dowolnej liczby punktów o współrzęd-

nych X i Y zdefiniowanych przez użytkownika, które znajdą się na wykresie.

Jeśli nie włączono opcji przy tworzeniu nowego wykresu, to w oknie opcji można

włączyć uwzględnianie charakterystyki pionowej. W tym przypadku maksimum

gęstości pola na wystąpi na powierzchni terenu w pewnej odległości od nadajnika

(np. kilkaset metrów) zaleca się dobrać rozmiar wykresu ręcznie.

18

Wykres pionowy

W przypadku wykresu pionowego użytkownik podaje wysokość i szerokość wykre-

su.

Należy też dodatkowo ustalić źródło lub grupę źródeł, których będzie dotyczył

rozkład gęstości mocy pól elektromagnetycznych.

Ponadto istnieje możliwość wyboru zarówno pojedynczego źródła jak i grupy źró-

deł oraz dobrania rozmiarów siatki po kliknięciu przycisku "Dobierz".

Można uzyskać wykres dla innych kątów niż azymut, przy uwzględnieniu straty

horyzontalnej po włączeniu opcji "Inny kąt" wtedy należy podać kąt w stopniach

(w takim samym układzie jak azymut) . Kliknięcie przycisku wyświetla wykres

z charakterystyką poziomą z zaznaczonym kątem.

Przycisk „Budynki mieszk.” znajdujący się u dołu okna służy do wpisania odległo-

ści, wysokości i długości budynków mieszkalnych.

19

Okno "Punkty obserwacji"

Okno służy do wprowadzania siatki dodatkowych punktów o współrzędnych X i Y

zdefiniowanych przez użytkownika, które znajdą się na wykresie poziomym.

Współrzędne można wpisać ręcznie lub wybrać z mapy po kliknięciu prawego

przycisku myszy i wybraniu komendy "Wybierz na mapie". Dane z mapy można

też odczytać po kliknięciu przycisku "Dodaj z mapy" - wtedy program doda do

istniejącej listy punktów współrzędne punktów odczytane z mapy.

Maksymalnie siatka może zawierać 1000 punktów.

Po kliknięciu przycisku "OK", dodatkowe punkty zostaną umieszczone na wykresie

natężenia pola elektromagnetycznego.

Punkty na wykresie można pokazać/ukryć klikając w głównym panelu przycisk

20

Okno "Budynki mieszkalne"

Okno służy do wprowadzania wymiarów i odległości budynków mieszkalnych,

znajdujących się w otoczeniu nadajników.

W górnym panelu ustala się liczbę budynków, a w tabeli poniżej, wpisuje się odle-

głość od nadajnika, wysokość i długość każdego budynku w metrach oraz wyso-

kość dachu.

Pod prawym przyciskiem myszy jest dostępna komenda „Oblicz odległość do

punktu na mapie”, która służy do wyboru punktu na mapie, dla którego będzie

obliczana odległość od nadajnika. Dane z mapy można też odczytać po kliknięciu

przycisku "Dodaj z mapy" - wtedy program doda do istniejącej listy budynków

odległości budynków odczytane z mapy.

Po kliknięciu przycisku "Raport" pojawi się zestawienie gęstości pola elektroma-

gnetycznego na wysokości budynków mieszkalnych. Zmiany wprowadzone w

oknie zatwierdza się przyciskiem "OK" lub anuluje przyciskiem "Anuluj".

Budynki na wykresie można zobaczyć/ukryć klikając przycisk

21

Okno „Wybór współrzędnych z mapy

Okno służy do graficznego odczytu współrzędnych z mapy terenu.

Jeśli jeszcze nie określono pliku mapy to należy wczytać plik zawierający mapę

terenu, np. pochodzący ze skanera.

W celu wczytania pliku, należy kliknąć ikonę wyboru pliku z listy.

W celu zaznaczenia współrzędnych punktu, należy kliknąć myszą z wciśniętym

przyciskiem Ctrl. Wtedy na mapie zostanie zaznaczony czerwony kwadracik z

kropką w środku. Kropka oznacza dokładne współrzędne punktu, a jednocześnie

współrzędne te zostaną dodane do okna współrzędnych znajdujących się w pra-

wym dolnym rogu ekranu.

Można wybrać dowolną liczbę punktów, można też skasować po kliknięciu przyci-

sku „Wyczyść” w oknie zawierającym listę współrzędnych.

Jeżeli zostanie wciśnięty przycisk „OK” to współrzędne zostaną przeniesione do

programu.

22

Początek układu współrzędnych jest ustalany na podstawie przesunięcia mapy w

poziomie i pionie w oknie skali mapy.

Można zmienić początek układu współrzędnych poprzez kliknięcie kombinacji

klawiszy Ctrl+Alt+przycisk myszy. Początek współrzędnych jest zaznaczony

jasnozielonym krzyżykiem.

Znaczenie przycisków znajdujących się u góry okna.

Przycisk Znaczenie

powoduje otwarcie pliku graficznego z jednocze-

snym ustaleniem skali mapy

umożliwia zmianę przesunięcia mapy

rysuje sieci receptorów na mapie terenu

rysuje lokalizację i symbole źródeł emisji fal

elektromagnetycznych na mapie terenu

Przyciski rysowania siatki współrzędnych źródeł

emisji mogą być w pozycji włączonej lub wyłą-

czonej

umożliwia zmianę powiększenia mapy. Oprócz

powiększeń wybieranych z listy użytkownik może

wpisać inną wartość powiększenia

23

3. Edycja wykresu

Okno "Opcje wykresu izolinii"

Okno to składa się z następujących stron:

Osie, eksport - częstotliwość opisu osi X i Y oraz opcje zapisu do DXF

Kolory, linie - kolory elementów wykresu

Różne kolory izolinii - kolory poszczególnych izolinii

Wypełniane izolinie - opcje wypełniania obszarów między izoliniami paletą

kolorów

Wykres

poziomy/pionowy

- opcje edycji linii na wykresie

Przejście do poszczególnych stron poprzez kliknięcie nazwy strony na górnej bel-

ce.

24

Strona "Osie, eksport"

W przypadku dużej ilości punków w sieci receptorów, liczby opisujące osie mogą

na siebie nachodzić.

Żeby tego uniknąć można wybrać opcję Opis osi X,Y , która określa odległości

między wartościami liczbowym na osiach.

Liczba kresek drugorzędnych – określa liczbę kresek między kreskami przy warto-

ściach liczonych na osiach.

25

Opcja zapisu wykresu izolinii do pliku DXF

Podczas zapisu wykresu izolinii do pliku w standardzie AutoCAD-a - DXF zapisy-

wany jest cały rysunek izolinii we współrzędnych rzeczywistych tzn. w metrach.

Użytkownik może ograniczyć zapis tylko do samych izolinii, ponieważ opis osi i

pozostałe elementy mogą być niepotrzebne. np. gdy na rysunku w AutoCAD-zie

np. umieszczono już wszystkie potrzebne dane.

Zapisu wykresu w standardzie DXF dokonuje się po wyświetleniu wykresu, kliknię-

ciu przycisku "Eksportuj" i podania nazwy pliku z rozszerzeniem .DXF lub poprzez

wybranie opcji "Zapisz plik jako typ" - "Plik AutoCAD-a DXF".

Opcje eksportu wykresów jako bitmapa - do plików JPG,

Opcja : jakość kompresji – dotyczy eksportu do JPG, jakość kompresji wyrażona w

procentach jest odwrotnie proporcjonalna do stopnia kompresji. 100 % daje naj-

lepszą jakość i największy plik.

Zaleca się, aby powiększenie obrazu nie przekraczało 3 x. Takie samo powiększe-

nie będzie stosowane przy kopiowaniu obrazów do schowka.

W dolnej części panelu można zmieniać katalog do zapisu plików graficznych po-

przez naciśnięcie przycisku "Zmień".

26

Strona "Kolory, linie "

Na tej stronie można wybrać kolory następujących elementów wykresu izolinii:

Kolor izolinii.

Kolor siatki współrzędnych XY .

Kolor źródeł

Kolor punktów obserwacji

Kolor osi

Kolor tytułu wykresu

27

Po kliknięciu przycisku opisującego dany kolor pojawi się standardowe okno dialo-

gowe kolorów.

Dla kreślenia izolinii można wybrać różną grubość linii od 1 do 5.

Kliknięcie jednego z przycisków w panelu „Czcionki” pozwala na zmianę czcionki

jaką będzie kreślony element wykresu.

Znaczenie pozostałych opcji:

„Częstotliwość opisu izolinii” - pozwala zmienić częstość napisów na izoliniach. W

przypadku gdy na wykresie znajduje się tylko fragment linii lub długość linii jest

bardzo mała to nie uda się uzyskać planowanej liczby napisów.

„Sposób kreślenia napisów” – dostępne są dwie opcje:

poziomo – napis jest zawsze kreślony poziomo

pod kątem – napis jest kreślony pod takim kątem jak odcinek linii leżą-

cy pod napisem

„Grubość linii proporcjonalna do skali wydruku” – jeżeli opcja jest włączona to

program oblicza grubość proporcjonalnie do powiększenia. Np. przy powiększeniu

2 x grubość linii będzie dwa razy większa.

"Obszar opisu wykresu" - za pomocą suwaka można zmieniać skalę obwodu wy-

kresu

28

Strona "Różne kolory izolinii"

Znaczenie opcji:

Różne kolory Wybranie opcji spowoduje, że każda izolinia dla każdego z po-

ziomu będzie miała inny kolor. Jeżeli opcja będzie wyłączona,

będzie przyjmowany kolor izolinii na stronie Kolory, linie.

Kolor opisu

taki sam jak

izolinii

Wybranie opcji spowoduje wykreślanie wartości na izoliniach

czcionką o takim samym kolorze jak kolor izolinii. W celu zmiany

kolorów poszczególnych izolinii, należy kliknąć na przycisk z

numerem izolinii oraz wybrać kolor z okna Wyboru koloru.

29

Strona "Wypełniane izolinie"

Na stronie tej znajdują się opcje dotyczące sposobu kolorowania obszaru pomię-

dzy izoliniami.

Paletę kolorów, można ustawić w następujący sposób:

Paleta liniowa - kolory zmieniają się od koloru początkowego do końcowego.

Kolor początkowy i końcowy jest ustalany poprzez kliknięcie przycisków „Kolor

początkowy i końcowy”.

30

Paleta spektralna - kolorem początkowym jest kolor niebieski, a kolorem koń-

cowym jest kolor czarny (ciemno czerwony). Kolory zmieniają się w sposób ciągły

od niebieskiego do czarnego poprzez zielony, żółty i czerwony.

Paleta użytkownika - użytkownik może ustalić kolor dla każdego z 20 zakresów

poziomu stężeń oraz kolor zerowy dla stężeń poniżej pierwszego poziomu.

Zatwierdzenie danych występuje poprzez kliknięcie przycisku OK.

Wykres z wypełnianymi obszarami pomiędzy izoliniami, jest dostępny tylko wtedy,

gdy rozmiar sieci receptorów jest iloczynem skoku z sieci tzn:.dzielenie rozmiaru

jednego boku sieci receptorów przez skok daje liczbę całkowitą.

Podczas wypełniania obszarów nie jest uwzględniane wygładzenie linii granic

między obszarami.

Opcja „Sposób tworzenia palety kolorów do ciągłych wypełnień” - okre-

śla początek i koniec wartości gęstości pola elektromagnetycznego, między który-

mi budowana jest spektralna paleta kolorów

Opcja: Znaczenie:

od minimalnego do

maksymalnego po-

ziomu

paleta jest budowana od minimum do maksimum po-

ziomów izolinii podanych przez użytkownika. W przy-

padku, gdy maksymalne wartości natężenia pola elek-

tromagnetycznego leżą powyżej maksymalnego poziomu

obszar z tymi wartościami, będzie zamalowany jednym

kolorem.

minimum do maksi-

mum wartości

paleta jest budowana na podstawie minimalnej i mak-

symalnej wartości obliczonego natężenia pola elektro-

magnetycznego.

31

Strona Wykres poziomy/pionowy

W zależności od wybranego wykresu w oknie „Opcje wykresu izolinii” jest dostęp-

na zakładka „Wykres pionowy” albo „Wykres poziomy”. Zawartość opcji zależy od

rodzaju wykresu:

schematu

lub wykresu dla poziomu terenu

Na stronie dotyczącej tylko wykresu poziomego można wybrać opcje rysowania

linii zasięgu. Linie mogą być rysowane dla źródeł lub dla ich grup. Użytkownik

może ustalić na jakiej wysokości program będzie liczył domyślnie gęstość pola

elektromagnetycznego.

32

Na stronie dotyczącej wykresu pionowego znajdują się przyciski do edycji linii i

napisów.

Na wykresie można zmienić kolor strzałki, linii pomocniczej, linii wiązki promienio-

wania oraz budynków. Użytkownik może ustalić czcionkę do opisu strzałek a także

odległość strzałki w odniesieniu do odległości anteny od budynku i wzdłuż osi

wiązki. W dolnym panelu wybiera się opcję kąta linii osi wiązki jako kąta wpisane-

go będącego sumą nachylenia elektrycznego i mechanicznego lub jako kąta obli-

czanego, dla maksymalnego zasięgu.