INSIGHTS - UXservices · hazırlanan Türkiye İş Analizi Raporu’nun 2016-17 edisyonundan...

QUARTERLYSayı 1 | Ekim 2017

INSIGHTS

UI Trendleri

Selenium 3.0 Kullanımda

Web Sitesi Performansını Arttırmak için Tavsiyeler

En Çok Kullanılan UX Design ve Usability Araçları

İş Analizinde Kano Model Tekniği Nedir, Nasıl Uygulanır?

Mobil Testlerinde Cihaz Seçimi Nasıl Yapılmalı?

BESiM KOSOVA

Editor

What, Why, How?

Merhabalar,

Keytorc, BA-Works ve UXservices markalarının ortak inisiyatifi ile Türkiye’de Bilgi Teknolojileri alanındaki paylaşımların arttırılması amacı ile oluşturulmuş yeni bir yayınla karşınızdayız: “Insights Quarterly”.

Periyodik olarak yayınlanacak olan bu yeni seride Keytorc, BA-Works ve UXservices kaynaklarından elde edilen Yazılım Testi, İş Analizi ve Kullanıcı Deneyimi alanındaki tecrübelerimizi, uluslararası ve ulusal platformlarda sıklıkla takip edilen en son trendleri ve katılım gösterdiğimiz konferanslardan en güncel haberleri paylaşıyor olacağız.

Bildiğiniz üzere Yazılım Testi, İş Analizi ve Kullanıcı Deneyimi, ürün geliştirme yaşam döngüsü bakış açısıyla ele alındığında birbirlerine sürekli temas eden, hatta birbirlerinden direkt beslenen alanlar. “Insights Quarterly” ile bu alanlarda çalışmalarını sürdüren profesyonellerin hem kendi uzmanlıkları, hem de yakın bulundukları diğer kritik alanlar ile ilgili bilgi birikimlerini geliştirebilmeleri için bir araç daha sağlama hedefindeyiz.

Aramıza yazar olarak katılmak ya da geri bildirimde bulunmak isterseniz, bize [email protected] adresinden dilediğiniz zaman ulaşabilirsiniz.

Sektöre ve siz profesyonellere faydalı olması dilekleriyle.

Keyifli okumalar...

“The only source of knowledge is experience”Albert Einstein

NEWS

İÇİNDEKİLER

Keytorc,Dünyanın En İyi 20 Test Şirketi Arasında!

BloombergHT İş Dünyası Programında Hande Berktan’ın Konuğu Olduk

2. Uluslararası BAistanbul Konferansı Gerçekleştirildi

“Yazılım Testi – İş Analizi – Kullanılabilirlik” Türkçe Kitabımızın 3. Baskısı Yayınlandı!

BAtalks Gerçekleşti:“Agile İş Analizi”

Kitabımız Business Analyst’s Mentor Book Amerika, Hindistan ve Diğer 10’dan Fazla Ülkedeki İş Analistlerince Okunuyor

Mergermarket, Takip Edilmesi Gereken Şirketler Listesine Keytorc’u Ekledi

AnalystDays Moscow 2017’nin En Başarılı Oturum Ödülü BA-Works’ün

IIBA® ve Agile Alliance® İşbirliğine Başlıyor

16

24

20

22

25

27

14

18 26

Selenium 3.0Kullanımda

UXservices Projelerinde En Çok Kullanılan Kullanıcı Deneyimi Tasarımı (UX Design) ve Kullanılabilirlik (Usability) Araçları

Balsamiq Wireframe/ Kullanıcı Deneyimi Tasarım Aracı

Protractor ile Test Otomasyonu Nasıl Yapılır?

İş Analizi Dünyası veBig Data

Yazılım Test Aktivitelerinde Kullanılabilecek 6 Pratik Browser Eklentisi: Bölüm 2

[İnceleme]Test Yönetim Aracı: TestMonitor


30

34

40

42

32

38

41

44

TECHNOLOGY & TOOLS

İÇİNDEKİLER

TECHNIQUES & METHODS

İÇİNDEKİLER

UX Yenilikleri

İş Analizinde Yeni Trend: Outsource Personel

UI Trendleri

Web Sitesi Performansını Arttırmak için Tavsiyeler: Bölüm 1

E-Ticaret Web Sitelerinde Uyulması Gereken 3 Kural ve Kaçınılması Gereken 3 Durum

Mobil Kullanılabilirlik Testi Roket Bilimi Midir?

Arayüz Tasarımında Gestalt Prensipleri

Test Uzmanınızı Eğitmek için Yalnızca 1 Haftanız Olsaydı Ne Yapardınız?

Bir İş Analistinin Gözünden CBAP Sertifikasına Hazırlık Yolculuğu

Test Otomasyon Projelerinde False-Positive’lerle Baş Etmek: Bölüm 1

Kullanıcı Deneyimi Tasarımında Erişilebilirlik – Bölüm: 1

İş Analizinde Kano Model Tekniği Nedir, Nasıl Uygulanır?

Gereksinim Analizinde Oyunlaştırma (Gamification) ve İşbirliği Oyunları (Collaborative Games)

Yazılım Projelerinde Başarı için 10 Uluslararası İş Analizi Tekniği [İNFOGRAFİK]

Dijital İz Sürücülük: Netnography

Persona Nedir? Ne İşe Yarar?

50

56

62

70

76

82

86

54

58

68

74

72

78

81

84

88

Başarısız Otomasyon Senaryosunu Otomatik Olarak Tekrar Koşmak

80

Konuşmacı Olduğumuz SeleniumCamp 2017’den İzlenimler

Test-it Africa Konferansındaydık

“Karmaşıklığı Çözen Basitlik” ile TEDxReset’teydik

Keytorc,“Test Oscar’larında” Yeniden Finalist

TestCon Vilnius Konferansı’na Katıldık

Krakow Atmosphere DevOps Konferansı İzlenimleri

UXistanbul 2017’ninArdından

Keytorc Test Otomasyon Hackathon’u Tamamlandı

SeleniumCamp, Marcus Merrell Sunumundan Notlar

Craft-Conf 2016 İzlenimleri: Continuous Delivery ile Organizasyonel Performans Artışı

92

98

106

94

109

100

102

108

112

110

EVENTS

İÇİNDEKİLER

13

NEWS

14

Mergermarket,Takip Edilmesi Gereken

Şirketler ListesineKeytorc’u Ekledi

News

Kurulduğu 2000 yılından itibaren Avrupa, Kuzey ve Güney Amerika, Orta Doğu, Afrika ve Asya Pasifik genelinde 67 ülkede temsilciliği ve araştırma ekipleri bulunan Mergermarket, dünyanın dört bir yanında üyesi olan 200 binin üzerinde yatırımcı için uluslararası platformlarda bilgi avantajı yaratma ve potansiyeli yüksek şirketleri belirleme konusunda hizmet veren uluslararası bir grup olarak göze çarpıyor.

Mergermarket’ın, kurumların uluslararası platformlardaki görünürlüğü, yıllık ve uzun dönem büyüme oranları, hizmet kalitesi ve bulunduğu sektördeki pozisyon ve saygınlığı gibi kriterler ışığında oluşturduğu bu liste belirli periyotlarla yayınlanıyor.

Türkiye’nin en köklü ve yüksek iş hacmi olan kurumları arasında yer almasını, Keytorc’un globalleşme konusundaki vizyonunun önemli bir yansıması olarak değerlendiriyoruz. Önümüzdeki süreçte yazılım test alanında uluslararası platformlarda ülkemizi farklı başarılarla temsil etmek ümidiyle…

Keytorc, dünyaca ünlü yatırım danışmanlığı platformu Mergermarket’ın Türkiye’de takip edilmesi gereken şirketler (Companies to Follow) başlığı altında yayınladığı raporda en etkili ve yatırım yapılabilir 10 şirket arasına girdi.

15News

Keytorc, İki Yıldır Dünyanın En İyi 20 Test Şirketi Arasında!İngiltere merkezli Test Magazine dergisi, yazılım testi alanında danışmanlık hizmetleri sunan Keytorc’u geçtiğimiz yıl olduğu gibi bu yıl da dünyanın önde gelen 20 test hizmeti şirketinden biri olarak gösterdi.

News16

17

Test Magazine dergisinin “20 Leading Testing Providers” raporunda, Keytorc’un kritik yazılım testi süreçlerini yöneterek, yüksek kaliteli sistemlerin toplam üretim maliyetlerini düşürme yolunda farklı sektörlerden müşterilerine yardımcı olduğu vurgulandı.

Dergide Keytorc için özetle şu ifadelere yer verildi: “Şirket, İstanbul’un en büyük teknoloji kampüsünde Ar-Ge merkezini hayata geçirdikten sonra, yazılım testi konusunda önemli gelişmelere ve inovasyonlara imza attı. Ar-Ge ekibinin geliştirdiği “Test Capability Rating” (TCR) modeli, test süreci gelişimine yeni bir perspektif getirdi. Keytorc’un test otomasyonunda gerçekleştirdiği inovasyonlar, testin kapsamı ve etkinliğinin yanı sıra verimlilikte de yeni geliştirmeler elde edilmesini sağladı.”

Geçtiğimiz yıl olduğu gibi bu yıl da dünya genelinde 20 şirket arasında gösterilmekten mutluluk duyduklarını belirten Keytorc Yönetici Ortağı Barış Sarıalioğlu, “Türkiye’nin, yazılım test ve

kalite alanında global düzeyde rekabet edebilen bir seviyede olduğunun önemli bir göstergesi olarak, bu listede yer almak sadece Keytorc’un başarısı açısından değil, ülkemiz için de önem taşıyor. Her yıl, Test Hackathon ve Test Talks gibi çok sayıda etkinlik düzenliyoruz. Test Magazine’in çalışmalarımızdan söz ederken sosyal sorumluluk faaliyetlerimizin bir parçası olarak gördüğümüz bu etkinliklere de değinmesi, doğru yolda ilerlediğimize bizi bir kez daha inandırdı” dedi.

News

Raporun dijital versiyonuna aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz:http://edition.pagesuite-professional.co.uk/launch.aspx?eid=b3cfee57-ba8d-484a-a015-b0e4818736be

18

21-22 Nisan 2017 Tarihlerinde Moskova’da 6.sı düzenlenen Analyst Days 2017 konferansında BA-Works olarak açılış konuşmamızla yer aldık. 60’tan fazla uluslararası konuşmacının ve 700’ün üzerinde katılımcı yer aldığı etkinlikte, İş Analizi alanında pek çok farklı konuya yer verildi. Bunlardan şüphesiz en çok öne çıkanı dijitalleşen dünyada İş Analistinin yeri ve fonksiyonları idi.

AnalystDays Moscow 2017’nin En Başarılı Oturum

Ödülü BA-Works’ün

News

19

Konferans boyunca katılımcılar, tüm oturumları hem web üzerinden hem de oturum sonlarında panolara yapıştırdıkları emoji sticker’lar ile puanladılar. 2. günün sonunda açıklanan en iyi oturum ödülü ise konferans boyunca da pek çok katılımcının direkt geri bildirimlerini de doğrular şekilde BA-Works’ün oldu.

“Evolving Role of Business Analysts”

2 gün boyunca devam eden konferansta açılış konuşmamızın ardından pek çok ilginç ve önemli konu işlenilmeye devam edildi. Bunlardan en çok dikkat çekenleri şu şekildeydi:

• Gereksinimlerin gözden geçirilmesi ve test edilmesi,

• Geleneksel yazılım geliştirme süreçlerinin çevikleştirilmesi ve bu süreçlerde İş Analistinden beklenenler,

• Risk yönetimi ve algısının gereksinim, analiz ve tasarım süreçlerine faydaları

• İş Analistleri ve Proje Yöneticileri arasındaki iletişim,

• Big Data ve İş Analizi teknikleri,• İş analizinde “Design Thinking” metodu

ve kullanımı,• İş Analistinin kariyer yolları,• İş Analizi süreçlerinin olgunluk ölçümü ve

iyileştirme yol haritasının çıkarılması,• Projelerin katma değer (business value)

ölçümlemesinin etkin olarak yapılması,• İş Analizi ve UX konseptlerinin kesişen

kısımları• İş analizi aktivitelerinin etkin bir biçimde

outsource edilmesi

En Başarılı Oturum Ödülü

News

20

2. UluslararasıBAistanbul Konferansı Gerçekleştirildi

BA-Works tarafından düzenlenen, Türkiye’nin ilk iş analizi konferansı olan BAistanbul’un ikincisi 5 Aralık 2016 tarihinde Swissotel The Bosphorus’ta gerçekleştirildi. Geçtiğimiz yıl olduğu gibi bu yıl da farklı sektörlerin profesyonellerinden büyük ilgi gören etkinlikte, bilişim, iş analizi, inovasyon ve iş geliştirme alanlarında dünyanın ve Türkiye’nin önde gelen isimleri söz aldı.

News

21

BAistanbul 2016’nın açılış konuşmasını yapan BA-Works Yönetici Ortağı Pınar Cinali, EMEA bölgesindeki 600’den fazla kuruma danışmanlık, dış kaynak kullanımı ve eğitim kapsamında iş analizi hizmetleri sunduklarına dikkat çekti. Böylesi bir uzmanlık ve bilgi birikimi ile BAistanbul’u hayata geçirmekten mutluluk duyduklarını söyleyen Pınar Cinali, bu yılki etkinliğin “İş Analisti 2.0” teması ile iş analistlerinin değişen ve dönüşen rolüne odaklandığını ifade etti.

Konuşmasında BA-Works tarafından hazırlanan Türkiye İş Analizi Raporu’nun 2016-17 edisyonundan başlıklar da aktaran Pınar Cinali, şu bilgileri verdi: “Şu an Türkiye’de İş Analizi alanında iş analisti, sistem analisti gibi farklı unvanlarla görev yapan 10 bini aşkın profesyonel bulunuyor. Araştırmamıza katılan iş analistlerinin yüzde 35’i, iş analistliği kariyerlerine devam edeceklerini ifade ediyor. İş analisti olmayan katılımcıların yüzde 7’si ise kariyerlerine bu yönde yol vermeyi istediklerini belirtiyor. İş Analisti 2.0 modelini düşündüğümüzde, her iki kesimin de iş analizine yönelik değişen ve artan beklentileri karşılamak üzere kendilerini sürekli geliştirmek zorunda olduklarını söyleyebiliriz. Değişen iş ihtiyaçlarını karşılamak için sahip olunması gereken en önemli beceriler ise problem çözme ve karar verme, iletişim becerileri ile stratejik düşünme olarak öne çıkıyor.”

Ana sponsorluğunu BI Technology, Garanti Teknoloji, OBSS ve Yapı Kredi’nin üstlendiği, ModernAnalyst.com, Kariyer.net, Memorial ve Türkiye Eğitim Gönüllüleri Vakfı tarafından desteklenen BAistanbul 2016’un keynote konuşmacıları Chris Matts, Peter Leeson ve Yaaqub Mohamed olarak sıralandı.Etkinlikte, iş analisti rolünden değişen beklentilerin tartışıldığı, moderatörlüğünü BA-Works Kurucu Ortağı Barış Sarıalioğlu’nun üstlendiği bir de panel düzenlendi. E-ticaret, finans-sigortacılık ve telekom-ileri teknoloji ana başlıkları altında eş zamanlı oturumların da gerçekleştiği BAistanbul 2016, her biri alanında uzman 20 konuşmacıyı ağırlayarak katılımcıların dopdolu bir gün geçirmelerini sağladı.

News

22

“ Yazılım Testi - İş Analizi - Kullanılabilirlik ”Türkçe Kitabımızın 3. Baskısı Yayınlandı!Başarısız olan Bilgi Teknolojileri (BT) projelerininkatili kim?

Aklınıza ilk gelen zanlı yazılımcı mı? Eğer bu şekilde düşünüyorsanız yanılıyorsunuz deriz. BT alanında yazılmış, geniş kapsamlı Türkçe kaynak niteliğindeki bu kitabı okuduğunuzda, BT projelerinde başarının veya başarısızlığın tek kaynağının kodlama ve kodu geliştiren yazılımcılar olmadığını; yazılım testi, iş analizi ve kullanılabilirliğe de çok fazla işler düştüğünü görüyor olacaksınız.

İlk iki baskısının kısa sürede tükenmesi üzerine, güncellenmiş 3. baskısını yapan kitap; test mühendisi, iş analisti ve

kullanılabilirlik uzmanı, BT projelerinde başarılı olmak isteyen ya da benzeri alanlardaki bilgilerini artırmak isteyen herkes için

eşsiz bir kaynak oluşturmaktadır. Kitap ayrıca ISTQB® ve CBAP® sınavlarına yardımcı kaynak niteliğindedir.

News

23

Kitapta bulunan konu başlıkları:

• Olimpiyatlarla Yazılım Testinin Ne İlgisi Var?• İş Analistleri Ekran Tasarımı Yaparlar mı?• Kullanıcı Kabul Testini Yaptık, Peki Kullanılabilirlik Testine İhtiyacımız Var mı?• Şirketinizdeki Superman, Spiderman ve Ironman’ler Kim Biliyor musunuz?• Test Otomasyonu Sihirli Değnek mi?• Grafik Tasarımcılar ile Kullanılabilirlik Uzmanları Aynı Kişiler midir?• Dış Kaynak Kullanımı ile Askerliğin İlişkisi Nedir?• Akrabalık İlişkileriyle Yazılım Testinin Ortak Paydası Nedir?• Mobil Uygulamamıza Web Sitemizdeki Tüm Fonksiyonaliteyi Koymak Zorunda mıyız?• Kullanılabilirlik ve Kullanıcı Deneyimi Arasındaki Fark Nedir?• İş Analistlerinin Proje Yönetimindeki Rolü Nedir?

Satın almak için QR kodu takip edin.

News

24

BloombergHT İş Dünyası Programında Hande Berktan’ın Konuğu Olduk

Yönetici Ortaklarımızdan Barış Sarıalioğlu’nun yazılım ve yazılım testi konusunda birçok yerel ve global parametreyi paylaştığı canlı yayın, ülkemizdeki yazılım endüstrisinin global piyasalar ve diğer ülkeler karşısında nasıl bir konumda bulunduğuna, karşısındaki fırsat ve engellerin neler olduğuna dair önemli bilgilerin aktarılmasına yardımcı oldu.

Nazik davetlerinden dolayı Bloomberg Ekibi’ne ve

Hande Berktan’a teşekkürlerimizi sunarız.

Bloomberg HT’de yayınlanan İş Dünyası programında, Hande Berktan’ındavetlisi olarak olarak, “Türkiye ve Dünyada Yazılım Sektörü” hakkında konuştuk.

News24

25

BAtalks Gerçekleşti: “Agile İş Analizi”İlkini düzenlediğimiz ‘Agile İş Analizi’ temalı BATalks etkinliği 24 Mayıs 2017 akşamı Workinton Levent 199’ gerçekleşti. İş analizi alanında profesyonellerin bir araya geldiği etkinlikte Telekom, Sigorta, Finans, E-ticaret gibi pek çok sektörden konuşmacılar deneyimlerini paylaştılar.

BA-Works yönetici ortaklarından Pınar Cinali’nin açılış konuşması ile başlayan etkinlik, Iyzico’dan Seben Bilginoğlu’nun Product Owner tanımı ve agile projelerinde ekip iletişimini nasıl sağladıkları hakkındaki paylaşımları ile devam etti.

Anadolu Sigorta, Çözüm Alanı Yöneticisi Sevil Kodaman, geleneksel metodolojiden Agile proje geçişlerinde adaptasyon süreçlerine değinen keyifli bir sunum ile katıldı. BA-Works İş Analizi Danışmanlarından Fitnat Budak, Agile dönüşüm sürecinde en sık karşılaşılan sorulardan olan User Story’lerin bölünme tekniklerine değindi ve bazı ipuçları paylaştı. Akabinde BA-Works Kıdemli İş Analisti Meltem İpek Umutlu, Backlog Grooming aktivitelerinden bahsetti ve Anadolu Sigorta’da Agile Scrum ile ilerledikleri projelerinden uygulamaya ilişkin bilgilere değindi.

Doğuş Teknoloji, İş Geliştirme Yöneticisi Senem Yıldırım, IT Project Awards 2017 ödüllü filo projelerinin yönetim süreçlerini,

destekleyici faktörleri, karşılaşılan zorlukları, hazırlık süreçlerini ve süreçte çözümledikleri ekipten gelen sorulardan akılda kalanları katılımcılarla paylaştı.

Turkcell Faturalama Çözümleri Müdürü Koray Ergün, Scrum başlayan ve Kanban ilerlemeye karar verilen projelerinden ve ekip iletişimini nasıl sağladıklarını içeren sunumunu bizlerle paylaştı.

Etkinliğe ilişkin daha ayrıntılı bilgi için BAtalks sayfasını buradan ziyaret edebilirsiniz.

Bir sonraki etkinlikte görüşmek üzere tüm konuşmacı ve katılımcılara teşekkür ederiz.

News

26

IIBA® ve Agile Alliance®

İşbirliğine BaşlıyorSon günlerde yankıları süren İş Analizi dünyasını yakından ilgilendiren önemli bir gelişme yaşandı. 26 Haziran 2016 tarihinde, IIBA ve Agile Alliance tarafından yapılan yazılı açıklama ile iki organizasyon, “Agile İş Analizi, kurumların iş ihtiyaçlarını daha iyi ve hızlı karşılayabilecek sonuçlar üretebilen pratikler sağlar” söylemi altında işbirliğine gitme kararlarını açıkladılar.

Agile (Çevik) teknikler ve yaklaşımların getirdiği yeniliklerin iş analistlerinin rollerini hızla değiştirdiği günümüzde bu birlikteliğin, iş analisti rolünün önemini daha çok ortaya çıkaracak, bu rolün ve sorumluluklarının geliştirme ekibi içerisinde daha aktif, kritik ve başarılı olmasının önünü daha da açacak bir hareket olduğunu öngörüyoruz.

Agile İş Analizi kavramı, önümüzdeki dönemde paydaşlar üzerindeki olumlu etkisini arttıracaktır.

Bu birlikteliğin bir sonucu olarak ilk defa 2013’te yayınlanmış olan BABOK Agile Extension’ında da bir takım güncellemelere gidilecek. Agile menifestosunda detaylı olarak adreslenmeyen İş Analizi disiplini, Agile Alliance iş birlikteliği ile hazırlanacak bu yeni versiyon ile İş Analisti ve Ürün Sahibi (Product Owner) rolleri için bu alandaki en önemli kılavuz hâline gelecektir.

“In the spirit of the agile manifesto, this collaboration is firmly about bringing individuals together to explore and share our understanding of the important analysis approaches and practices which contribute to effective agile development.”

Shane Hastie - Director, Agile Alliance

News

Kitabımız Business Analyst’s Mentor Book Amerika, Hindistan ve Diğer 10’dan Fazla Ülkedeki İş Analistlerince OkunuyorAmazon.com web sitesinde Türkiye’den İş Analizi konusunda yayımlanan ilk kitap olan Business Analyst’s Mentor Book, Amerika, Hindistan ve diğer 10’dan fazla ülkedeki iş analistlerince okunuyor.

BA-Works Yöneticilerinden Emrah Yayıcı’nın 15 yılllık deneyimlerine dayanarak yazdığı kitapta iş analistliğine ilişkin öneriler ve ipuçları yer almaktadır.Kitabın içeriği, içerisinde kullanılan metaforlar ve kitabın akıcı dili sayesinde kendi kategorisinde Amazon Best Seller Listesindeki yerini koruyan kitabımızı aşağıdaki linkten inceleyebilir ya da satın alabilirsiniz.

News 27

Satın almak için QR kodu takip edin.

TECHNOLOGY & TOOLS

30

Selenium 3.0KullanımdaUzun bir bekleyişin ardından, nihayet Selenium 3.0 resmi olarak duyuruldu. Bir süredir beta versiyonu ile geliştiricilerin beğenisine sunulan araç, Ekim ayı içerisinde tam sürüm olarak piyasaya sunuldu.

Technology & Tools

31

Araştırmalara göre, test otomasyon uzmanlarının %74’ünün kariyeri boyunca en az bir projesinde

kullandığı Selenium, ücretsiz olmasının sağladığı finansal avantaj sayesinde yönetim kademelerince

de tercih edilerek yoğun bir biçimde desteklenmektedir.

Selenium 3.0’daki Teknik Farklılıklar Neler?

• Selenium 3.0 ile artık Java 8 ve üzerine versiyonların kullanılması zorunlu oluyor. Bu sayede artık eski alışkanlıkların bir kenara bırakılarak, Lambda gibi yeniliklerin denenmeye başlanması muhtemel görünüyor.

• Önceki versiyonlardan farklı olarak, Firefox desteği için Gecko Driver’ın tanımlanmış olması gerekiyor.

• RC üzerine kurgulanmış implementasyonlar, Selenium 3.0 ile artık kullanılamaz hale geliyor. Fakat birçok kullanıcının halihazırda Wedriver API’larını kullanıyor olması nedeni ile fazla sorun yaşanmayacağı tahmin ediliyor.

• En büyük gelişmelerden bir diğeri ise, Webdriver implementasyonun de-facto yerine gerçek bir standarda dönüşmesi. Yapılan açıklamalarda, kısa süre içerisinde tamamen W3C tarafından tanımlanan standart üzerinde, aracın kullanılır hale geleceği bildiriliyor.

• Daha fazla bilgi için www.seleniumhq.org/about/news.jsp

Technology & Tools

32

İş Analizi Dünyası ve Big DataGünümüzde şirketler için verinin değeri giderek önem kazanıyor. Bir günde üretilen veri hacmi geçtiğimiz yıllara göre süratle artarken, bu devasa verilerin işlenmesi ile elde edilebilecek yeni değerler, birçok şirket için önem arz ediyor.Açığa çıkan yeni metodolojiler ve gelişen teknoloji ile beraber iş analistlerinin de sorumlulukları bu minvalde değişmekte olup, Big Data (Büyük Veri) bu değişimlerin içinde ön plana çıkmakta.

Öncelikle bir problem ya da talep ile karşılaştığımız zaman kendimize şu soruları sormalıyız: “Bulunduğumuz noktada Big Data analizi ve çözümlerine gerçekten ihtiyaç var mı? İlgili sorun ya da talep Big Data çerçevesi içinde değerlendirilebilir mi?”

Bu soruların cevabı çok önemli. Zira doğru adımlar atılmadığında Big Data’nın ismi gibi verilen zaman ve yatırım kayıpları da büyük olabilir. Bir çok şirket Big Data Appliance satın almış olmalarına rağmen; gereksinim ve ihtiyaçları net olmadığı için projelerini rafa kaldırmak zorunda kalabiliyor.

Öte yandan yukarıdaki soruların cevabı “evet” ise, Big Data analizinde de, analiz yapmanın temel sorumlulukları aynen geçerli olacaktır: problemi ya da ihtiyacı çok iyi anlamak, çözümü belirlemek ve gereksinimleri planlamak.

Big Data olarak adlandırılan, büyüklüğü giderek artan bu verilerden anlamlı sonuçlar çıkarabilme süreci Data Mining ve Predictive Analytics gibi veri analizi kavramları ile incelenmekte olup, birçok şirket bu alanlara yönelik danışmanlık hizmeti alarak rekabette öne geçme konusunda hareket etmiş durumdalar.

İş analizi dünyasında Big Data’yı nasıl değerlendirmeliyiz?

Technology & Tools

33

Big Data içeriğindeki data kaynakları iki ayrı başlık altında incelenebilir:

Big Data dünyası, iş analistinin günümüzdeki rolüne yeni tanımlar ve sorumluluklar eklemektedir. İş birimlerinin ihtiyaç duyduğu datanın işlenmesi, iş birimlerine anlamlı çıktılar üreterek doğru karar almalarının sağlanabilmesi, ihtiyaç duyulan datanın raporlamalara doğru yansıtılabilmesi gibi taleplerin karşılanması ihtiyacını iş analistleri ile veri bilimcileri (Data Scientist) gidermektedir. Özetle; verinin bilgiye dönüştürülerek doğru zamanda doğru işin doğru insanlara aktarılması, iş analistlerinin rol ve sorumlulukları arasına dahil olmaktadır.

Günümüzde doküman hazırlayıp SQL sorgu çıktısı göndermek iş birimlerinin aradıkları data ihtiyacını artık karşılamayacaktır.

İşlenmiş ya da yapılandırılmış olarak adlandırabileceğimiz Structured Data’nın en önemli özelliği ölçülebilir olması. Bir başka deyişle, analiz edilmeye hazır veri diyebiliriz. Örnek vermek gerekirse; müşterinin ID’si, bakiyesi, kredi skoru, hesap bilgileri, adresi gibi spesifik veri kümeleri Structured Data olarak adlandırılabilir.

İsminden de anlaşılacağı üzere yapılandırılmamış, yani ham data diyebileceğimiz genellikle Text formatında, analiz edilmeden önce belirli süzgeçlerden geçirilip işlenmesi gereken verilerdir. Örnek verecek olursak; müşteri anket yanıtları, email yazışmaları, Blog’lar, Tweet’ler çağrı merkezi Log’lları gibi Text formatındaki, fakat işlenmemiş veriler Unstructured Data’nın çoğunluğunu oluşturur.

Bu noktada; eldeki hem Structured hem de Unstructured Data kaynaklarını etkin şekilde kullanabilmek için Data Mining ve Predictive Analytics çözümlerine ihtiyaç vardır.

İş birimleri, iş analistlerinden; Big Data’yı kullanarak gerçek ve somut ‘Business Value’ üretme sorumluluğunu da beklemektedirler.

Sonuç olarak iş analistleri, iş birimleri ile IT arasındaki bağlantıyı sağlama görevine devam edecek olup, Big Data’nın yükselişi ile beraber; iş analistleri işin nasıl yönetileceği, nasıl hızlı ve doğru aksiyon alınacağı ve Big Data’nın getireceği fırsatları kaçırmama gibi sorumlulukları ile taraflar arasındaki ilişkileri yönlendirme, karar alma süreçlerinde de daha aktif bir rol üstlenecekler.

İş dünyası ve teknolojinin gelişimi ile beraber, Big Data dünyası iş analisti rolünü yeniden şekillendirecek ve yeni sorumluluklar getirecektir.

Big Data projelerinde iş analistine hangi sorumluluklar düşmektedir?

1. Structured Data: 2. Unstructured Data:

Caner KendiBA-Works

Technology & Tools

34

UXservices Projelerinde En Çok Kullanılan Kullanıcı

Deneyimi Tasarımı (UX Design) ve Kullanılabilirlik

(Usability) Araçları

Göz İzleme Aracı (Eye Tracking)

Gelişen mobil teknolojisi ile birlikte arayüz tasarım projelerinde hayati rol oynayan kullanılabilirlik için en doğru sonuca ulaşmakta kullanılan tekniklerden birisidir göz izleme yöntemi (eye tracking).Kullanılabilirlik çalışmalarında daha önceleri kullanıcıların algıları anketlerle, verilen görevleri ne kadar süre ve başarıyla tamamladıkları rapor edilirdi. Fakat bu yöntemlerin kullanıcıların neyi, ne zaman yaptıkları ve neye odaklandıkları hakkında

sağlıklı bilgi vermediğine karar verildi.Kısaca kullanıcıların mobil ya da web sitesini ziyaret ettiklerinde göz hareketlerini tarayarak daha çok nereye baktıklarının tespit

edilmesi olarak tanımlayabileceğimiz göz izleme yöntemi (eye tracking) ile hangi sıra ve uzunlukta baktıklarını

veya neleri pas geçtiklerini saptamak da mümkün olmaktadır.

Technology & Tools

35

Göz izleme yöntemi (eye tracking) teknolojisinde standart bilgisayar monitörünün üzerine entegre edilmiş kızılötesi bir kamera kullanılmaktadır. Kullanıcı hiçbir şekilde rahatsız olmamakta ve böylece ekranlar üzerinde nerelere ne kadar yoğunlaştıkları hakkında en doğru veriler sağlanmaktadır. Elde edilen bu veriler doğrultusunda da kullanıcı dostu arayüzler hazırlamak için en sağlam adımlar atılmış olur.

UXServices olarak bankacılık, e-ticaret ve telekom gibi bir çok sektörde yürüttüğümüz projelerde uyguladığımız kullanılabilirlik test tekniklerinden göz izleme yöntemi (eye tracking) ile kullanıcıların bakışlarını takip ediyor, bakış haritalarını, ısı haritalarını, şeffaflık haritalarını oluşturuyoruz, ve kullanıcıların ilgisini çeken alanları ortaya çıkartıyoruz.

Axure UX Design Aracı

Kullanıcı deneyimi tasarımı ve kullanılabilirlik kavramları ile birlikte tasarım süreci daha katmanlı bir şekilde ve kullanıcı deneyimleri test edilerek ilerlemektedir. Geleneksel tasarım yaklaşımı yerini önce eskiz çıkarma, wireframe, mockup oluşturma ve prototipleme gibi kavramlara bırakmaktadır.Bu aşamalar içinde wireframe prototipler oluşturmak için kullanıcı deneyimi (UX) tasarımcılarına kolaylıklar sunan birçok offline araç ve web uygulaması bulunmaktadır. Axure Design Tool bu

offline araçlardan en önemlilerindendir ve sunduğu birçok özellikle benzerlerinden ayrılmaktadır.Wireframelerde sayfalarla çalışma, widgetler ekleme ve şekillendirme, dinamik carusel oluşturma gibi özelliklerinin yanı sıra tasarım öğelerine etkileşim (interaction) katılarak ve anında test edebilme seçeneği ile kullanıcılardan anında geri bildirim alınması sağlanır.Böylece arayüz tasarım aşamasına geçmeden projedeki yapısal ve tasarımsal sorunları saptamış oluyoruz.

Technology & Tools

36

Balsamiq: Wireframe/ Kullanıcı Deneyimi Tasarımı Aracı

Morae Logging Tool

Kullanıcı deneyimi tasarımı aşamasında arayüz hakkında fikir vermesi için kullanılan mock-up geliştirme programı Balsamiq, gerçeğe yakın arayüzler oluşturarak tasarım aşamasına geçmeden birçok sorunu çözümlemenize olanak sağlar.El çizimine yakın fakat daha temiz görünümüyle sanki kalem ve kağıtla çalışılmış hissini vermektedir. Yapılan balsamiq çizimlerini istediklerinizle paylaşabilir ve kullanıcılar ile test ederek çok hızlı bir şekilde geri dönüş alabilirsiniz.

Kullanılabilirlik testi logging araçlarından en önemlilerinden biri olan Morae projenizin kullanılabilirliği, hitap edeceği kitle, saha araştırmaları, ürün testi oluşturma, gözlemleme ve analiz gibi birçok işlem yapmanıza olanak sağlar.Morea özetle üç bileşenden oluşmaktadır:-

• Morae Recorder

• Morae Observer

• Morae Manage

Testler yapılırken iki bilgisayara ihtiyaç duyulmaktadır. Bir bilgisayarda kullanıcı projeyi test ederken, diğer bilgisayardan gözlemci olarak izlenmesi gerekir.

Bu da projede daha geliştirme aşamasına geçmeden, kullanımı konusunda fikir edinmenizi sağlamakla beraber, zamandan da tasarruf etmenize olanak sağlar. Hemen hemen bütün arayüz tasarım bileşenlerinin bulunabildiği Balsamiq, link vererek tasarım öğelerinize etkileşim katmanıza da izin verir.Bütün bu özellikleriyle kullanışlı mock-up’lar geliştirebilmekteyiz ve tasarımları daha geliştirme aşamasına geçmeden wireframe olarak test edebilmekteyiz.

Recorder bileşeni kullanıcının hareketlerini kaydederken, Observer bileşeni kurulu bilgisayar yardımıyla kullanıcı hareketleri kaydedilir.Kullanıcı, kullanılabilirlik test aşamasında gözlenirken notlar alınabilir. Morae Manager ise test sonuçlarını verir. Buradan elde edilen verilerle grafikler hazırlanabilir, raporlama yapılabilir. Morae Logging Tool bütün adımları tüm ekiple de eş zamanlı olarak paylaşmanızı sağlar. Ayrıca kendi modüllerinizi oluşturarak test ortamınıza yeni özellikler de katabilirsiniz.Morae kullanılabilirlik test aracının en önemli özelliklerinden birisi de farklı kullanıcı profilleri bazında persona raporları üretip analiz edebilmemizdir.

Technology & Tools

37

JustinMind / Kullanıcı Deneyimi Tasarım Aracı

InvisionApp Online Mockup / Kullanıcı Deneyimi Tasarım Aracı

Web ya da mobil uygulama tasarımı süreçlerinin zamandan ve maliyetten tasarruf etmesi için en önemli adımlardan biri olan prototipleme, projenizde ne durumda olduğunuz hakkında size en doğru fikri verecektir. Prototip, kısaca web ya da mobil projenizin hayata geçmeden önceki haline en yakın, çalışan versiyonu olarak tanımlanabilir. Tasarımınızın nasıl görüneceği ve çalışacağı hakkında bilgi verir. Kullanılabilirlik testlerinde de tasarımcılar tarafından kullanılan yaygın bir yöntemdir.Online ve offline pek çok wireframe prototipleme aracı bulunmaktadır. Bu offline araçlardan biri olan JustinMind, birçok profesyonel tarafından tercih edilmektedir.

Mockup çalışmalarınızı prototip haline getirmek kadar bunları ekiple ya da kullanıcıyla paylaşmanız da geri dönüş sürecinde önemli rol oynamaktadır. Bu süreci başarıyla yönetmenizi sağlayan online araçlardan biri de invisionapp.com’dur. Online olması sebebiyle tüm platformlardan sorunsuz şekilde ulaşılabilmektedir.Basit üyelik işleminden sonra, detaylı tasarımlar yapabileceğiniz gibi, hazır olan mockup ekranlarınızı yükleyerek, bunlara etkileşim kazandırarak sanki projeniz hayata geçmiş gibi test etmeniz ve paylaşmanız mümkün

JustinMind ile kullandığınız tasarım öğelerine etkileşim katabilir, sadece web için değil mobil mimikleri (gesture) için de sunduğu birçok öğeden faydalanabilirsiniz.Zengin tasarım elementlerinin, web, mobil ve tablet için ayrı ayrı sunulması, online içerik eklemenize, html çıktı almanıza ve paylaşmanıza da olanak sağlaması öne çıkan özelliklerindendir.Zengin araç desteği bulunan JustinMind ile oluşturduğumuz wireframeler ile projeleri hayata geçmeden test ederek, sistemin hatalarıyla ve doğrularıyla ne durumda olduğunu bir bütün olarak görebilmekteyiz.

olmaktadır. Projelerinizi kaydetme, paylaştığınız ekranlar üzerinden canlı sohbet edebilme gibi özelliklerinin yanı sıra renkler ve görsel öğelerle zenginleştirdiğiniz mockup çalışmanızı görüntülemenizi ve projenize hakim olmanızı sağlar.Mobil desteği de bulunan invisionapp.com online olması sebebiyle de bir çok profesyonel tarafından tercih edilmektedir. Sunduğu kolaylıklar ile başka araca ihtiyaç duymadan projelerin mockup ekranlarını kolaylıkla oluşturup paylaşabilmekteyiz.

Technology & Tools

38

Yazılım Test Aktivitelerinde Kullanılabilecek 6 Pratik

Browser Eklentisi: Bölüm 2Geçtiğimiz yıl yayınladığımız ve en çok beğenilen blog içeriklerimizden biri olan Yazılım Test Aktivitelerinde Kullanılabilecek Pratik Browser Eklentileri’ne bu yazımızla bazı ilaveler yapıyoruz.

Test aktiviteleri Back-End servisler, farklı Javascript kütüphanelerinin projelere dahil olması ve Browser farkları faktörler nedeniyle karmaşıklaşmaya çok müsaittir. Bu testler sırasında test uzmanlarının, test süreçlerinin sorunsuz ve hızlı bir şekilde ilerletebilmesine yardımcı olacak birkaç Browser eklentisinden bahsedeceğiz.

Technology & Tools

39

1- Windows Resizer 4- Colorzilla

5- ScreenCastify

6- Edit This Cookie

2- Bug Magnet

3- JSONView

Bu eklenti sayesinde web uygulamanızın farklı çözünürlüklerde nasıl gözüktüğünü gözlemleyebilirsiniz ve müşterinin önüne uygulamayı sunmadan UI/UX problemlerini gözlemleyebilirsiniz. Özellikle Adaptive tasarımlarda bu eklentinin kullanılması oldukça faydalıdır.

Görsel ağırlığı önem arz eden projelerde ekrandaki herhangi bir alanın renk kodunun tasarıma uygunluğunu kontrol etmek için kullanılacak güzel bir eklenti.

Test sırasında takip edilen her adımın video şeklinde kaydedilerek yazılım geliştirmecilere iletilebilmesi için oldukça ideal bir eklenti. Özellikle kompleks ve uzun süren testler sırasında kullanılması hata yönetimi süreçlerinde fayda sağlayabilmektedir.

Özellikle A/B testleri sırasında, tarayıcı çerezlerine doğrudan müdahale edebilmeyi sağlayan, oldukça faydalı bir eklenti. Bu eklenti çerez eklemek, silmek, düzenlemek ve hatta bloklamak için dahi kullanılabiliyor.

Keşif testlerinde metin ya da sayısal alanları geçerli verilerle doldurma işlemi, -özellikle fazla Input alanı olan ekranlarda- sürecin en çok efor tüketen görevi hâline gelebiliyor. Üstelik bu gibi durumlarda kişinin rastgele/mantıksız değerler girmeye başlaması söz konusu olabilmekte.

Unutulmamalıdır ki iyi test iyi veri ile yapılır. Bu Plugin size onlarca önceden tanımlanmış geçerli/geçersiz veriyi kullanma imkanı sunmaktadır.

Özellikle web servis testlerinde JSON veriyi okumak karmaşık bir hâl alabiliyor. Bu eklenti size JSON verinizi yapısal bir şekilde görmeyi, düzenlemeyi ve JSON yapınızda verinizdeki hatayı daha iyi analiz etmenizi sağlıyor.

Technology & Tools

40

Balsamiq Wireframe/ Kullanıcı Deneyimi

Tasarım AracıKullanıcı deneyimi tasarımı aşamasında arayüz hakkında fikir vermesi için kullanılan mock-up geliştirme programı Balsamiq, gerçeğe yakın arayüzler oluşturarak tasarım aşamasına geçmeden birçok sorunu çözümlemenize olanak sağlar.

El çizimine yakın fakat daha temiz görünümüyle sanki kalem ve kağıtla çalışılmış hissini vermektedir. Yapılan balsamiq çizimlerini istediklerinizle paylaşabilir ve kullanıcılar ile test ederek çok hızlı bir şekilde geri dönüş alabilirsiniz.

Bu da projede daha geliştirme aşamasına geçmeden, kullanımı konusunda fikir edinmenizi sağlamakla beraber, zamandan da tasarruf etmenize olanak sağlar. Hemen hemen bütün arayüz tasarım bileşenlerinin bulunabildiği Balsamiq, link vererek tasarım öğelerinize etkileşim katmanıza da izin verir.

Bütün bu özellikleriyle kullanışlı mock-up’lar geliştirebilir, tasarımlarınızı daha geliştirme aşamasına geçmeden wireframe olarak test edebilirsiniz.

Technology & Tools

41

[İnceleme]Test Yönetim Aracı: TestMonitorKeytorc olarak test yönetim aracı TestMonitor’ü deneyimledik. Araç, oldukça basitleştirilmiş ve görselleştirilmiş arayüzü ile ekipler arası iletişimi kuvvetlendirerek, test sürecinin birçok safhası için faydalar sunuyor.

Bilindiği üzere, test yönetimi amacıyla projelerde kullanılan birçok ticari ya da Open-Source Tool ve yöntem mevcut. Ancak sadece IT içi kullanıma göre tasarlanmış araçlar, örneğin UAT gibi teknik olmayan kişilerin de sürece dahil olduğu test fazlarında bazı zorluklara neden olabilmekteler. TestMonitor, online altyapısı ve kullanılabilir ekranları ile özellikle bu konuda farkedilir düzeyde öne çıkıyor.

TestMonitor kolay kullanımlı arayüzü ile IT dışı birçok ekibin sürece kolayca dahil olup katkıda bulunabilmelerine yardımcı oluyor. IT dışı ekipler test senaryosu geliştirebiliyor, koşabiliyor ya da buldukları raporları anlaşılır şekilde araç içinden raporlayabiliyorlar; hatta bunu mobil olarak bile yapabiliyorlar.

• Sistemde gereksinimler ve riskler tanımlanabiliyor. Testler bu tanımlamalara göre önceliklendirilebiliyor.

• Kolay kullanımlı bir düzenleyici ile Test Suite ve Test Case’ler oluşturulabiliyor. Bunlar gereksinim ve riskler ile bağlanabiliyor.

• Daha önce kullanılmakta olan Excel’lerden, Bulk Import yapılabiliyor.

• Test planlaması, sistem üzerinden gerçekleştirilebilen görev dağılımı ile yapılabiliyor.

• Test Raporları online olarak oluşuyor ve eş zamanlı takip edilebiliyor.

• Başarısız koşumlar hata kayıtlarına dönüştürülebiliyor.

TestMonitor’un Genel Bazı Özellikleri

Technology & Tools

42

Protractor ile Test Otomasyonu Nasıl Yapılır?

Birkaç basit adımda Protractor kurulumunu gerçekleştirebilirsiniz. Ama öncesinde npm paket yöneticisinin bilgisayarınızda kurulu olması gerekmektedir. Daha fazla bilgi için npm’in resmi web sitesinden yararlanabilirsiniz.

Technology & Tools

43

Adım 1: Ortam Kurulumu Adım 3: Konfigürasyon

Adım 4: Test Koşumu

Adım 2: Test Kodu

NPM aracını kullanarak Protractor’ı bilgisayarınıza indirin.npm install -g protractor

Selenium Server uygulamasını başlatın.webdriver-manager update & webdriver-manager start

Protractor konfigürasyon dosyasına (conf.js) testlerinizin koşulmasını istediğiniz ortam bilgilerini girin.exports.config = {seleniumAddress: ‘http://localhost:4444/wd/hub’,specs: [‘e2eTests/*’],capabilities: {‘browserName’: ‘chrome’},baseUrl: ‘http://www.mywebsite.org/’,};

Testleri konfigürasyon dosyasını belirterek başlatın.protractor conf.js

Sonucu aşağıdaki gibi olmalı.1 test, 1 assertions, 0 failures

Örnek bir test kodu hazırlayın (example.js).// Modüler bir yapı için Page-Object design pattern’ı fayda sağlayacaktır.var homePage = {nameData: element(by.model(‘yourName’)),greeting : element(by.binding(‘yourName’)),get : function() {browser.get(‘index.html’);},setName : function(name) {this.nameData.sendKeys(name);}};describe(‘website homepage’, function() {it(‘should greet the named user’, function(){homePage.get();homePage.setName(‘John’);expect(homePage.greeting.getText()).toEqual(‘Hi John!’);});});

Technology & Tools

44


Mobil uygulama test sürecindeki en kritik konulardan biri test cihazı seçimidir. Piyasada aktif kullanımda olan 24000’den fazla çeşit Android, iOS cihaz bulunmakta ve bunlara her gün yenileri eklenmektedir. Hâliyle, mobil testleri piyasadaki tüm cihazlarda koşmak mümkün olmayacağından, en yüksek test kapsamını elde etmek için, belli sayıda ve en çok kullanılan cihazları tercih etmek gerekmektedir.

Yazının devamında, konuyu iki ana akım mobil platform olan Android ve iOS başlıklarında ayrı ayrı ele alacağız.

Daha önce de bahsettiğimiz gibi, şu anda kullanımda olan 24000 çeşit Android işletim sistemi kullanan cihaz ve toplamda yaklaşık 1.4 milyar Android kullanıcısı mevcut. Google Play tarafından açıklanan son verilere göre, Android cihazlarda kullanılan versiyon dağılımı yandaki gibidir:

Android Mobil Testleri

Tablo 1: Mobil cihaz sayısının yıllara göre değişimi

Tablo 2: Android versiyon kullanım oranları

Technology & Tools

45

En yeni Android versiyonu olan 6.0 Marshmallow, aslında şu anda %1.2 ile en az kullanılan Android versiyonlarından biri, bunun sebebi ise çoğu cihaza son güncellemelerin henüz sınırlı sayıda cihaz için açık olması. En çok kullanılan Android sürümünün ise %35.5 ile Android 4.4 KitKat versiyonu olduğunu görüyoruz.

Android 4.4 KitKat sonrasında en çok önem verilmesi gereken android versiyonları ise sırasıyla 5.1, 5.0 Lollipop, 4.2.x, 4.1.x ve 4.3 Jelly Bean sürümleridir.

Bu tabloya göre eğer test bütçemiz tek bir cihaz için yeterli ise testimizi Android 4.4 üzerinde koşmamız, en uygun seçim olacaktır. Android 4 öncesi versiyonları ise birçok özelliği desteklemediğinden ve pek tercih edilen modeller de olmamalarından dolayı gözardı etmek mümkündür.

Android cihazlarda uygulama test edilirken, testin odak noktasının son Android sürümü yerine, en çok kullanılan sürüm olarak belirlenmesi, canlı ortamda karşılaşabilecek sorunları en alt düzeye çekmemize yardımcı olur.

Bu bilgilere istinaden, aşağıdaki telefonlarla, testlerimizde en yüksek kapsamı, piyasada rahatlıkla bulunabilen aşağıdak cihazlarla sağlamak mümkündür:

Samsung Galaxy S3 - Android 4.4

Sony Xperia Z2 - Android 4.4

Motorola Moto G - Android 5.1

Nexus 6 - Android 6.0

Samsung Galaxy S4 - Android 4.2.x

HTC One - Android 4.1.x

LG Optimus L5 - Android 4.3.x

Cihaz seçiminde diğer önemli konu ise ekran boyut ve çözünürlüğüne göre cihaz seçmektir. Android cihaz sayısındaki fazlalık nedeni ile bu seçimi yapmak da zorlayıcıdır. Ekran boyu ve çözünürlük kontrolleri için, minimum cihaz ile en yüksek seviyede test kapsamı aşağıdaki cihazlarla sağlamak mümkündür:

mdpi - Samsung Galaxy Tab 2 (Orta çözünürlük)

hdpi - Google Nexus 4 ( Yüksek çözünürlük)

xhdpi - Galaxy Note 2 (Ekstra yüksek çözünürlük)

xxhdpi - Samsung Galaxy S (Ekstra yüksek çözünürlük)

xxxhdpi - Nexus 6 (Ekstra yüksek çözünürlük)

tvdpi - Nexus 7 (ya da Android Tv)

Technology & Tools

46

iOS test cihazı seçimi Android’le kıyaslandığında, çok daha kolaydır. iOS işletim sistemiyle çalışan cihazların büyük çoğunluğu, son güncellemeleri aldığından dolayı, test odak noktamız her zaman için son versiyon olmalıdır.

iOS Mobil Testleri

Tablo 3: iOS versiyon kullanım oranları

Kullanım oranları göz önünde bulundurulduğunda, yüksek önceliğin iOS 9.X’te olması gerektiği kolayca görülmektedir. Bununla birlikte yeni sürüm güncellemeleri ve iOS beta sürümlerinde uygulama kontrol edilmelidir.

Uygulama 9.X ardından sırasıyla, 8.X ve 7.x sürümlerinde de kontrol edilmelidir. Çoğu güncel uygulama 7.X ve öncesi iOS sürümlerini desteklemediğinden, 7.X öncesi sürümler testlerde tercih edilmeyebilir.

Bu bilgilere istinaden piyasada kolaylıkla bulunabilen aşağıdaki cihazlarla, iOS testlerimizdeki en yüksek kapsamı sağlamamız mümkündür:

iPhone 6 - iOS 9.X

iPad Air - iOS 8.X (9.X güncellemesi yapılmamış.)

iPhone 5c - iOS 7.X (9.X güncellemesi yapılmamış.)

Technology & Tools

47

Uygulamanın ekran boyut ve çözünürlük kontrolleri için, test bütçesine göre aşağıdaki listeden seçim yapılarak test kapsamı en yüksek seviyeye çekilebilir:

2732×2048 - iPad Pro

2048×1536 - iPad Mini 2, 3 and 4 & iPad Air 1 and 2

1024×768 - iPad Mini, iPad 2

1242×2208 - iPhone 6+ and 6S+

750×1334 - iPhone 6

640×1136 - iPhone 5, 5C and 5S

640×960 - iPhone 4 and 4S

Önemli Not:

Bu makalede “Önem/öncelik verilmesi gereken versiyonlar” bilgileri genel-geçer verilere göre yapılmıştır. Bu bilgiler spesifik durumlar için geçerli olmayabilir

Cihaz belirleme metodolojisi sabit olmakla birlikte, yazıda belirtilen cihaz ve OS versiyonları 2016 yılına aittir.

Ozan İlhanKeytorc

Technology & Tools

49

TECHNIQUES & METHODS

UX YenilikleriGeçtiğimiz yıl, UX dünyasında yenilikçi tasarım eğilimleri gördük ve bu eğilimlerin bir çoğunu tasarımlarımıza uyguladık. Peki 2017’de dijital ve fiziksel dünyada ne gibi trendler hayatımıza girecek ve Kullanıcı Deneyimini nasıl etkileyecek? Sizin için 2017’de kullanabileceğiniz trendleri derledik.

Bu yıl sıklıkla karşılaşacağımız trendler;

Zaman Kazandıran Tasarımlar

Kullanıcılar sabırsız ya da vakitleri yok, hâl böyle olunca kullanıcıyı sitenizde uzun süre tutmanız imkansız (sosyal medya araçları hariç).

UX’in temel amacı kullanıcıya basit, hızlı, kullanışlı bir arayüz deneyimi yaşatmak. İnsanlar sitenizde yapacağı görevi bir tık ile kısa sürede tamamlayabilmeli.

Örneğin; Uber,Foursquare gibi ürünler kullanıcılarına kusursuz bir deneyim sağlıyor, tamamen sezgisel tasarım kurgusunu kullanarak hız kazandırıyor. Tüm içerik bir sayfaya sıkıştırılmış değil, bir işlem yapılıyor ardından diğerine geçiliyor. Yapılan işlem kullanıcı tarafından kolay algılanıp kolay sindiriliyor.

Techniques & Methods50

Arayüzün Ötesinde Ölçümler

Giyilebilir Teknoloji: Snapchat Gözlükleri!

Sanal Gerçeklik

Kullanıcı deneyimini ölçmek için kullanılan geleneksel yöntemlerle bir kullanıcının sitede ne kadar zaman harcadığı ve sayfadaki hareketleri analiz edilebilir. Peki kullanıcı deneyimini ve etkileşimini ölçmek için kullanılan geleneksel yöntemler değişecek mi?

Kullanıcının, bir sitede ne kadar zaman harcadığını ve sayfalardaki hareketlerini geleneksel yöntemlerle zaten analiz edebiliyorduk. Hâlaâ bu metodolojileri kullanacağız evet ama, bunlardan farklı olarak da dijitalin ötesine gideceğiz.

Hayatımıza teknolojik yenilik katacak farklı deneyim yöntemleri kullanacağız.

Bunun dışında, henüz isimlerine yeni yeni alıştığımız teknolojileri; snapchat gözlükleri, sanal gerçeklik, chatbot ve yapay zekayı da inceleyeceğiz.

Snapchat gözlükleri video çekme deneyimini doğallaştırmaya bir adım atıyor. Henüz 10 saniye çekim süresi olsa da etkileşim kolaylığı ve ‘etik’ tartışmalarını 2017’de sık duyacağız gibi.

Biraz da eski nostaljik deneyimlere gidelim. 80’li ve 90’lı yılların hediyelik eşyaları olan, sizi fotoğraftaki mekanda hissettiren bu oyuncağı hatırladınız mı?

Aslında geçmişte teknolojinin elverdiğince pek çok sanal gerçeklik denemeleri olmuş. Gerçeğin temsilini daha gerçekçi üretme isteği 2017’de 360 derece video deneyimleriyle yaygınlaşacak. İşte bunun güzel örneklerinden biri:

https://insideabbeyroad.withgoogle.com/en

Techniques & Methods 51

52

Chatbot:

Yapay Zeka (AI)

Chatbot yaşamınıza rehberlik ederek özelleştirilmiş eğlenceli bir deneyim yaşatıyor, böylelikle kullanıcıların markaya bağlı kalmalarını sağlıyor.

2017’de uygulamalarla sesli iletişim kurulabilecek ve karmaşık web sitelerinde rastlanabilecek bir eğilim olma yolunda ilerliyor. Siri gibi sesli arayüzü kullanan akıllı uygulamalar olacak. Bir resim yüklemek veya şarkı indirmek istiyorsanız, söylemeniz yeterli olacak.

Messenger, Kik, Slack ve diğer pek çok mesajlaşma platformu, yeteneklerini bu alanda genişletmeye yönelecek ve sohbetlerde benzer deneyimler yaşatmak için çalışmalar yapacak.

Geleceğin etkileşimi butonlardan ibaret değil!

Bazı görevleri yerine getirirken AI’lar, yükü kullanıcıdan almayı hedefliyor. Görevlerin hız ve etkinliğini artırmak için kullanıcının ihtiyaç ve isteklerini öngörme olarak değerlendirebilecek. Google’ın sistem modelinin büyük bir kısmını AI oluşturmakta. Alexa ve Amazon da Google ile aynı yolda görünüyor.

Techniques & Methods

53

Mobil Kullanımı Gün Geçtikçe Büyüyor: “Duyarlı Tasarımlar’’

Peki Skeuomorphism, Flat Design, Metarial Design Ne Olacak?

Kelimeler birden fazla anlam taşıyor, bu anlamlar zaman içinde farklılaşabiliyor. “Tasarımlarımızı hâlaâ mobil cihazlara uygun yapmamız gerekiyor mu?” sorusuyla sık sık karşılaşıyoruz. Bu sorunun cevabına gelin birlikte göz atalım.

Mobil cihazların yoğun kullanılmasının ardından, Google’ın arama sonuçlarında mobil uyumlu sitelere öncelik vereceğini açıklaması, duyarlı tasarımı önemli bir konuma getirdi. Özellikle CSS3 ve HTML5 ile birlikte ortaya çıkan yeni özellikler sayesinde bir siteyi tüm cihazlarda çalıştırabilmek mümkün. Mobil cihaz kullanımı arttıkça duyarlı tasarım uygulanmaya devam edecek.

Skeumorphism gibi kullanıcının dikkatini dağıtan ve tasarımcının vaktini alan method artık raflara kaldırılmış durumda. Flat Design, varlığını sürdürmeye devam ediyor. Bununla birlikte sürekli gelişen her olgu gibi Flat Design da gelişme kaydediyor.

Google tarafından hazırlanan Material Design, alternatif olarak Flat Design kullanımını bazı kurallar çerçevesinde değerlendiriyor. Özellikle Android sayfa tasarımları ile birlikte yaygınlaşan Material Design, temeli iki boyutlu tasarıma dayanan Flat Design ile beraber etkisini sürdürmeye bu yıl da devam edecek.

Sonuç; 2017 yılında, geçtiğimiz yıla oranla devrimsel bir değişim gözlemlenmedi ancak yapay zeka, sanal gerçeklik, chatbot gibi methodlardan beklentimiz yüksek. Sabırsızlıkla bekliyoruz! Keyifli okumalar :)

Zeynep KuzhanUXservices


54

Test UzmanınızıEğitmek için Yalnızca 1 Haftanız Olsaydı Ne

Yapardınız?Sektörün birçok alanında, uzman kişilerin yetişmesi için uzun süreler gerekebiliyor. Üstelik artan yazılım test uzmanı ihtiyaçları göz önüne alındığında, test alanı için bu durumun daha da zorlayıcı olabildiğini görüyoruz.

Özellikle zaman sınırlamaları ve yetkin kaynaklara ulaşmadaki zorluklar gibi faktörler, bu süreçleri başlı başına birer sorun hâline dönüştürebiliyor.

Peki, ya kritik bir projeniz için henüz ihtiyaç duyduğunuz yetkinlik düzeyinde olmayan bir test uzmanı ile çalışmak zorunda kalsaydınız? Test Uzmanının verimliliğini en kısa sürede en yüksek noktaya nasıl ulaştırırdınız? Akla gelen birkaç maddeyi aşağıda listeledik, gelecek önerilerinizle birlikte listeyi güncelleyeceğiz:


55

Berk DülgerKeytorc


7

21

8

6 5

4

3

Daha önce karşılaşılan önemli hataları ve riskli kısımları aktarın

Organizasyon yapısı ve iş akışlarıyla ilgili temel bilgiler verin.

Test edilecek ürünün hangi amaçla, neleri kapsayacak şekilde ve nasıl yapıldığını aktarın.

Test ve hata yönetimi araçları hakkında yetkinlik kazanmasını sağlayın.

Ürünü keşfetmesine izin verin

Analist ve Yazılımcılardan ürünler ve projeler ile ilgili aktarımda bulunmalarını isteyin.

Uluslararası Test Mühendisliği terminolojisi (ISTQB Software Testing Glossary) hakkında bilgi sahibi olmasını sağlayın

Test Uzmanına, kullanıcının talepleri ve bu taleplerin içerik bağlamları hakkında aktarımda bulunun.

56

İş Analizinde Yeni Trend: Outsource PersonelIT alanındaki gelişen teknolojiler ile birlikte yenilikçi iş fikirlerine odaklanıp, kullanıcılarımızın ihtiyaçlarına hızlı cevap vermek neredeyse tüm şirketler için zorunlu bir hâl almaya başladı.

Birçok sektörde, özellikle finans, telekomünikasyon ve e-ticaret alanında faaliyet gösteren şirketlerin yaşadığı zorluklardan bir tanesi de IT birimlerinin gelişen iş ihtiyaçlarına hızlı cevap verememesi. Bu durumun temelinde yatan faktörler ise;

• Mevcut sistemlerin çalışabilirliğini devam ettirebilmek için bir kısım personelin bakım ve iyileştirme faaliyetlerinde kaynak olarak kullanılıyor olması.

• IT departmanlarında yenilikçi projeleri hayata geçirebilecek tecrübeli ve kalifiye kaynağın bulunamaması.


57

BA-Works Dış Kaynak Hizmetleri hakkında daha fazla bilgi almak ve sorularınız için bizimle iletişime geçebilirsiniz: www.ba-works.com

Yaşanan bu sıkıntılar sebebiyle IT departmanlarında görmeye başladığımız yeni trend; projelerin başarısında büyük rol oynayan, iş analizi alanında işini hakkıyla yapacak yetkin İş analistlerinin ve İş Danışmanlarının dış kaynak olarak projelere dahil edilmesi.

Bu alanda Deloitte’un yaptığı araştırmaya göre de IT alanında outsource hizmetlerine olan talebin giderek artmakta olduğu görülmektedir.

Rekabetin getirdiği iş dinamizmine ayak uydurabilen IT yöneticileri, artık zamanlarını “yetkin” iş analistleri arayarak geçirmek yerine yenilikçi projelere odaklanarak şirketlerinin rekabet gücüne güç katmaktadır.

Şirketlerde belirli bir oranda İş analizi personelinin outsource olarak yerleştirilmesi sonucunda;

• Mevcut personel daha etkin kullanılmakta,

• İşe alım süreci, ücretlendirme gibi İnsan kaynakları maliyetleri büyük ölçüde azaltılmakta,

• Performans yönetimi, eğitim ve gelişim süreci gibi konulara ayrılan zaman farklı alanlarda daha etkin kullanılmakta

• İş analisti dış kaynak hizmetinin alanında uzman bir firma tarafından alınması projelerin kalitesini de arttırmaktadır.

İş Analizi Outsource personel hizmeti alacağınız şirketi seçerken dikkat etmeniz gereken kriterler;

• Sizi, İş analizi alanında ve ilgili sektörde tecrübeli, gerekli yetkinliklere sahip, uluslararası standartlara ve metodolojilere hakim uzmanlarla buluşturuyor olması,

• Sadece personel temini ile kalmayıp, uluslararası metodolojileri ve pratikleri kurumunuza sunabiliyor olması,

• Size bir partner gibi ihtiyacınız olduğu her an danışmanlık seviyesinde destek oluyor olması,

• Outsource personelin şirketinize uyumu konusunda sürekli geri bildirimlerle takibini yapıyor olması. Maalesef bir çok hizmet sağlayıcısı dış kaynak personeli olarak sadece “fire and forget” şeklinde kaynak sağlamaktadır.


58

Bir İş AnalistininGözünden CBAP Sertifikasına Hazırlık YolculuğuBilindiği üzere IIBA®, iş analistlerinin yetkinliklerini ölçmek ve belgelemek amacıyla CBAP® (Certified Business Analysis Professional) ve CCBA® (Certification of Competency in Business Analysis) sınavları gerçekleştiriyor. Yakın zaman içerisinde CBAP sınavına hazırlanmış ve sertifikasyona hak kazanmış bir iş analisti olarak; bu süre zarfında edindiğim deneyimleri bu yazımda aktaracağım.

Sınava hazırlanırken dikkat edilmesi gereken birkaç ana prensip bulunuyor. Herkesin çalışma yoğunluğu, süresi, ayırabileceği vakit değişebilecek olsa da başarılı olmak için bu prensipleri mutlaka benimsemek gerekiyor.

Sınava Hazırlık Süreci


59

Sınava hazırlık sürecine başlarken en önemli prensiplerden biri hazırlık sürecini ve sınavı ciddiye almak. Sınav 120 sorudan oluşuyor ve 3 saat 30 dakika süresi var. Yalnız başına bu bilgi bile çoktan seçmeli olsa dahi sınavın emek ve dikkat istediğini anlatmaya yeter. Çalışma süresinin çok uzun tutulmasını önermemekle birlikte, şartlar uzun bir zamana yayılıp çalışılmasını gerektiriyorsa da mutlaka dikkat verilerek hazırlanılmalı.

BABOK V3’e göre artık 35 CDU’ya denk gelen bir eğitim, sınava girmek için ön şartlardan biri. Bununla beraber hazırlanmaya başlanmadan önce alınan kapsamlı ve detaylı bir eğitim BABOK Guide’ı tanımak ve hızlıca bir bakış atmak için ideal. Eğitimden hemen sonra hazırlık sürecine başlanabiliyor ise, taze bilgilerle hazırlanmak çok daha kolay olacaktır. IIBA Akredite Uluslararası İş Analisti Eğitimi ile ilgili detaylı bilgiye buradan ulaşabilirsiniz.

PMP sınavına da hazırlanmış birisi olarak rahatlıkla söyleyebilirim ki BABOK Guide diğer sertifikasyon sınavı rehberlerine nazaran daha anlaşılır dilde ve okuyucu dostu yazılmış bir kitap. Kitabın bir sistematiği bulunuyor; her bilgi birikim alanı (knowledge area) görevlerinin (task) amacı, detaylı açıklaması, girdileri, elemanları (o göreve özel anahtar bilgi, beceri ve teknikler), kılavuz ve araçları, teknikleri, paydaşları ve çıktıları detaylıca anlatılıyor. BABOK Guide’ın “Teknikler” bölümünün Türkçe versiyonuna şuradan ulaşabilirsiniz.

Ben kitabı ilk okuduğumda hızlıca tüm konuları okuyup bütün kitap hakkında bilgi sahibi olmayı ve daha sonra üzerinden tekrar geçerek konuları pekiştirmeyi tercih ettim. Eğer bu yöntem kullanılacak ise yardımcı ek bir kitap daha kullanmak bakış açısını değiştirip önemli noktalara odaklanmanızı sağlayabiliyor. Ben Watermark Learning’in “CBAP Certification Study Guide” kitabını kullandım. Bu yöntem tercih edilmeyecek ise BABOK tekrar okunabilir.

Glossary: BABOK okunurken özelikle hazırlık için kısıtlı zaman bulunuyor ise glossary bölümünün es geçilmesi büyük hata olur. Burada sınavda çıkabilecek ve çeldirici yanıt olarak şıklara konulabilecek birçok terimin detaylı tanımı bulunuyor. Örneğin, sınavda yüksek ihtimalle karşılaşılan “business policy” ile “business rules” arasındaki farkı görebilmek için glossary’i okumak gerekiyor.

1.Ciddiye Alınmalı

2.Eğitim Alınmalı

3.BABOK Guide Okunmalı


60

Study Drills modunu her bir bölümde %85 başarı seviyesine çıkana kadar kullandıktan sonra full exam moduna geçip tek seferde 120 soru çözmeye başladım. Bu sayede sorunun hangi alanla ilgili olduğunu bilmeden bilgi seviyesi ölçülmüş oluyor. Sınav sonunda hangi bilgi birikim alanından ne kadar başarı yapıldığı görülebiliyor ve hatalı sorular açıklamalı yanıtları ile birlikte incelenebiliyor.

Şüphe yok! Soru çözmek sınava hazırlık sürecinin olmazsa olmazı. Lise veya üniversite yıllarını hatırlayın. Bir çalışma materyalini ne zaman okusam büründüğüm hava “Tamam, her şeyi anladım. Çok da zor değil, önüme gelen soruları yaparım.” olurdu, ta ki soruları çözemeyinceye kadar. BABOK genel kültür edinmek veya mevcut becerileri geliştirmek amacıyla okunmuyor, sınava hazırlık için okunuyor ise mutlaka bir sınav simülasyon programı ile hazırlık süreci desteklenmeli.

Amaca yönelik oluşturulmuş birçok kaynak bulunuyor. Ben Watermark Learning’in 30 günlük lisansı ile hazırlandım. Online olarak erişim satın alınıyor ve internete girebilen tüm akıllı cihazlardan erişilebiliyor, sınava son kalınan yerden devam edilebiliyor. Program üç mod sunuyor: Warm-Up, Study Drills ve Full Exam. Fazla zamanım olmadığı ve kendimi zorlamayı sevdiğim için warm-up modunu kullanmadım ancak Study Drills modu hayat kurtardı diyebilirim. Bu mod, kitaptaki her bir bölüme ait rastgele sorular seçiyor, böylece aynı anda tek bir bölüme odaklanılabiliyor ve bölüm üzerinde uzmanlaşılabiliyor. Soruların cevabı görülmek istenirse anında görülebiliyor. Bununla birlikte bölüm içinde en önemli ve üzerinde daha fazla vakit harcanması gereken kısımların tespiti için çok faydalı.

4.Soru Çözülmeli


61

Ben, ilk seferde sadece en emin olduğum soruları yanıtlayıp geçtim, ek olarak yanlış olabileceğini düşündüğüm soruları da işaretledim (mark). İkinci seferde ise önce hiç yanıtlamadığım soruları yanıtladım, daha sonra işaretlediğim sorulara dönüp kontrol ettim. Cevaplanan soruları tekrar yanıtlamaya çalışmak çok önerilmese de sınav sırasında çözülen bir soru veya bir soruya ait yanıt, başka bir sorunun çözümü için yardımcı olabildiğinden yanıtladığım ancak emin olmadığım sorulara geri döndüm. Emin olduğum yanıtlara ise bir daha bakmadım çünkü bu sırada doğru cevabı yanlış cevaba dönüştürme olasılığı çok yüksek.

Sınav öncesinde tüm hazırlıklarımızı yaptığımıza göre sınav sırasında gerginliği ve heyecanı belirli bir seviyede tutabilmek, sorulara odaklanmak ve doğru cevabı seçebilmek açısından çok önemli. İlk sorular için bu pek mümkün olmayabiliyor ancak sorular ilerledikçe heyecan azalıyor.

Soruların zorluk seviyeleri karışık, ilk başladığımda bana çok uzun ve zor sorular gelmişti ancak burada çok vakit kaybetmeden sınava devam etmek gerekli. Soruları üçe ayırabiliyorsunuz: Completed, Incomplete, Marked. İster ilk seferde çözmeyeceğiniz soruları işaretleyin ister boş bırakın, ben boş bıraktım. Sınavın sonunda tüm sorulara tek tek dönülebiliyor.

Meltem İpek UmutluBA-Works

Sınav Zamanı

Soru çözmenin en büyük artısı hangi görevler ve tekniklerin daha fazla yoğunlaşma ve uzmanlaşma istediğini göstermesi. Ben soru çözerken bir yandan söz uçar, yazı kalır prensibine dayanarak eksik kısımları not aldım ve BABOK’ta ilgili yere tekrar dönüp bu kısımları çalıştım. Kısıtlı zaman var ise pek tercih edilmeyebilir, ancak bana kalırsa hazırlık sürecini tamamlayan bir unsur.

5.Eksik Noktalar Tamamlanmalı


62

UI Trendleri2017’de çok radikal olmasa da azımsanamayacak önemde trendlerle karşılaşacağız. İster bu trendleri projelerimize adapte edelim, ister karşı duralım, adı üstünde ‘trend’. Hadi hemen göz atalım.

Renkler daha geçişli ve canlı olacağa benziyor. Canlı renkler ve degradeler, görünüme enerji, sıcaklık ve dinamizm katmak için kullanılacak. Cesur olun ve tabii renk paletlerinizi doğru kullandığınızdan emin olun!

Bunun yanı sıra “Retro” renklere dönüş de trendler arasında.

Renkler - Colors


63

Biçimlerde sade ve flat ikonlar göze çarpacak.

Geometrik şekiller, çizgiler, çemberler ön planda olurken, emojiler de günlük hayatımızın içinde sıkça yer alacak.

Tipografi alanında bu sene bold ve dağınık kompozisyonda fontlar göreceğiz.

Aksiyon butonları (CTA Buttons) kullanıcının dikkatini çekmek amacıyla kullanılırken, yönlendirmelerde de yardımcı olacak butonlar, tasarımınızı hareketlendirecek.

Biçimler ve Normlar - Shapes and Norms

Minimalizm, her alanda tasarımın baş tacı olmaya bu yıl da devam edecek.


64

Kart yapıları bu sene de gündemde. Kart yapılarını, minik içeriklerin kendilerine ait grid’leri olması şeklinde açıklayabiliriz. Bu sayede içerik daha anlaşılabilir olacak.

Nötr alan ve grid’in yaratıcı kullanımı bu yıl dikkat çekecek. Çünkü düzen “bazen” iyidir. Bazense hizanın dışına atılan küçük bir adım zarar getirmez, farklılık yaratır.

İskelet yapı, site yüklenirken kullanıcıya yüklenme aşamalarını gösterecek. Kullanıcının sitenin ana hatlarını görmesi, hiçbir şeyi görmemesinden iyidir.

Bölünmüş içerik, gösterilmek istenen tüm bilgileri tek bir yerde değil bölerek anlatacak ve bu sayede her bilgi görünür olacak.

Sayfa düzenindeki trendleri tek bir kategoride anlatmak zor, bu yüzden bu trendler; Yapı ve Görünüm olarak iki başlık altında açıklanabilir:

a) Yapı

Sayfa Düzeni - Web Layouts


Daha uzun ve kaydırılan sayfalar, kullanıcıya “öyle yapın” demeyip, kullanıcının “öyle yapmasını sağlamak” için etkili bir yönlendirme trendi. Sürükleyici, kesintisiz, uzun biçimli içerikler oluşturmak için birebir ve çok yönlü tasarımlarınız olacak. Bu kaydırmalar sadece “yukarıya” ya da “aşağıya” olmak zorunda değil. Çabuk öğrenilebilir yani kullanılabilir olduğu sürece, kullanıcıya sayfaları istediğiniz şekilde scroll ve swipe ettirebilirsiniz.

Bu yıl tasarımınızı daha duyarlı yapmalısınız. Grafikleriniz SVG (Scalable Vector Graphics / Ölçeklenebilir Vektör Grafikler) olursa, boyutu ne olursa olsun çözünürlüğü değişmeyecek ve görünümü bozulmayacak. Aynı zamanda duyarlı bir tasarım, kullanıcının istediği her koşulda ona ulaşabilmesini sağlayacak.

65Techniques & Methods

66

Orijinal ve yenilikçi web site düzenleri tasarımınızı hikayelendirmeyi sağlayacak. Her şeyin çok hızlı geliştiği günümüzde, tasarımınızın merak uyandırmasını bu sayede sağlayabileceksiniz.

Bu trendlerin yanı sıra yüksek çözünürlüklü fotoğraflar ve videoların da hikaye anlatımına yardımı olacak.

Hikayelendirmeye yardımcı olacak bir diğer trend de sinemagraflar. Durağan bir fotoğraftan ziyade içinde minik bir hareket olan fotoğrafın etkisi daha kuvvetli olacaktır.

Mikro etkileşimler, yine hikayeye yardımı olacak trendlerden. Kullanıcılara neler olup bittiğini ve kullanıcı arayüzüyle etkileşimde bulunmalarının ardından ne olacağını bildirir.

b) Görünüm


67

Patlayan, kullanıcıya beklenmedik deneyimler yaşatan sayfalar da trendler arasında. Yine günümüzde kullanıcıları şaşırtmak kolay olmayabilir, bu yüzden bu sayfalar tasarımınıza heyecan katacak.

Tuğçe KabacaoğluUXservices

Parallax (Uzaklık açısı) tasarımlarınıza derinlik katarak kullanıcıya yeni ve alışılmadık deneyimler sunacak.

Animasyonlar ve illustrasyonlar her zaman olduğu gibi bu sene de tasarımlarınıza çokça yardım edecek. Orijinal ve kişiselleştirilebilir illustrasyonlar ve animasyonlar kullanıcıyla tasarım arasındaki bağı güçlendirecek.

Deneysel navigasyon, kullanıcıların yollarını bulmalarına yardımcı olmak için kullanılabilecek yaratıcı bir çözüm olacak.

2017 yılı, kullanıcıların jest ve sesle etkileşime geçerken kendilerini “tuhaf” hissetmeyecekleri bir yıl olacak. Önümüzdeki yıllarda AI (Artificial Intelligence / Yapay Zeka) yavaş yavaş kendini gösterecek ve zaten jest ve ses kullanıcıya sıradan gelmeye başlayacak. Bu yüzden şimdiden AI için tasarım problemleri ve çözümleri düşünmeye başlasak fena olmaz.


68

Test OtomasyonProjelerinde

False-Positive’lerleBaş Etmek: Bölüm 1

Test otomasyonundaki en büyük problemlerden birinin, geliştirilen Script’lerin stabil çalışmamaları olduğunu söyleyebiliriz. Bu durumun test otomasyonuna duyulan güveni azaltan önemli etkenlerden olduğu aşikar. Zira bir test Script’ini kodladığımızda, her zaman aynı şekilde çalışarak bize gerekli bildirimi sağlamasını beklemekteyiz.

Bu fenomene terminolojide kısaca “Flaky Test” denmekte. Flaky testler kimi zaman hatasız bir biçimde çalışırken, kimi zaman aslında test edilen sistemde hiçbir hata olmamasına rağmen, False-Positive sonuçlar üreterek hata raporu iletmekte.


69

“Flakiness” Nedir?

Flaky Test’ler Nasıl Azaltılabilir?

Herhangi bir test otomasyon Suit’ini ele aldığımızda, örneğin 300 adet test içeren, Case’lerin sadece %1 oranında hata sonuç üretmesi (Flakiness) neredeyse hiçbir zaman tam doğru sonucu elde edemememize neden olmakta. %1’lik bir varsayım durumunda, diğer bakış açısı ile her bir test koşum zamanının %99’unda doğru sonuç üretecektir.

Flaky testlerin engellenmesi pek de kolay bir süreç değil. Yapılması gereken, öncelikle hangi testlerin “Flaky” olduğunu tespit etmek. Bunun için Jenkins, “Flaky Test Handler” Plugin’ini kullanmanız mümkün. Bu Plugin ile testlerin hangi oranda Flaky sonuç ürettği gözlemlenerek istatistiksel analiz yapılabilmektedir. (Farklı CI altyapıları için farklı eklentiler de bulunmakta)

Akabinde vakit kaybetmeden Flaky testlerimizi Fix’lemek adına çalışmara başlamalıyız. Aynı “Kırık Cam” teorisindeki gibi bu düzeltmeleri yapmadığımız durumda, test otomasyon kodunuzun içinden çıkılmaz bir hâl alması işten bile olmayacaktır.

Berk DülgerKeytorc

Bu oranı tüm Suite’e projekte ettiğimizde (%99)^300= %4 gibi rakam elde ediyoruz. Yani Suite, koşumunun sadece %4’ünü hatasız olarak tamamlayabiliyor.

Kök nedenlere baktığımızda birkaç olağan süpheli göze çarpmakta. Kısaca özetlemek istersek;

• Synchronization Problems

• Race Conditions

• Parallelization

• Order Dependency


Web Sitesi Performansını Arttırmak için Tavsiyeler:

Bölüm 1Siteniz ne kadar ilginç, güzel görsellere sahip ve kullanıcı dostu olsa da, ister masaüstü ister mobil cihazlardaki sayfa açılma süresi birkaç saniyeyi aştığında, kullanıcılarda memnuniyetsizlik düzeyi de yükselmeye başlıyor.

Performans sorunları sunucu fiziksel performansı, bağlantı hızı, kod-doküman ağırlığı gibi birçok nedenden kaynaklanabilir. Mutlak çözümler geliştirmek için sofistike, kapsamlı çalışmalar yapılması gerekir. Fakat 4 bölümden oluşacak bu yazı dizimizdeki quick-fix’leri birçok projede kolayca uygulayarak hızlı sonuçlar alabilirsiniz.


TCP bağlantıları web sunucusu ve kullanıcı arasında bağlantı sağlayıp veri transferi yapılmasını sağlar. Fazla sayıda TCP bağlantısı kurmak eşzamanlı prosesler nedeni ile sitenizin yavaşlamasına neden olabilir.

Sunucu ve kullanıcı arasındaki bağlantının kopmasını engelleyen Keep-Alive yapıları bulunmaktadır. Bu yapılar sunucu ve Loadbalancer’lar üzerinde yapılabilecek konfigürasyonlarla optimize edilebilir.

Stylesheet’leri Document Head’e yerleştirmek sayfanız render edilmesi aşamasında işe yarayacaktır. Bu sayede browser’ınız kendisine erişen ilk veriyi anında render etmeye başlayarak gösterecektir. Bu yöntem özellikle çok fazla içeriğin olduğu siteler ve düşük bağlantı hızlarına

Sitenize ilk kez gelen bir kullanıcının client’ı birçok HTTP isteği yapacaktır. Bir daha geri döndüğünde aynı istekleri yaparak yük oluşturmaması için cache mekanizması kullanılması gerekmektedir. Gereksiz HTTP isteklerini engellemek için Expires Header’ı kullanılabilir. Bu Header’ın kullanımı genel pratikte sadece imaj dosyalarıyla sınırlı kalmaktadır; fakat CSS, Script ve Flash gibi objelerle de kullanılması gereklidir.

Özellikle geniş bir coğrafi spektrumda kullanılacak web sitelerinde imaj, video ya da boyutu büyük dosyaların Content Delivery Network (CDN) üzerinden dağıtılması kullanıcı ve sunucu arasındaki gecikmeleri düşürerek önemli bir performans artışı elde edilmesini sağlayabilir.

Nielsen-Norman Group’un yaptığı göz takip (eye tracking) çalışmalarından edinilen bilgi bir web sitesi açılırken ana görsellerin ilk saniye içerisinde yüklenmesi durumunda

1. Keep Alive’larıKonfgüre Edin

2. “Expires” veya “Cache Control Header” Kullanın

3. Content Delivery Network (CDN) Kullanın

4. Stylesheet’leri Document Head’e yerleştirin

5. Ana Görsel İçeriğinizi İlk Olarak Render Edilecek Şekilde Optimize Edin


72

İş Analizinde Kano Model Tekniği Nedir, Nasıl Uygulanır?Ürün geliştirme sürecinde faydalanabileceğimiz bir teknik olarak karşımıza çıkar Kano Model tekniği. 1980’lerde Japon Professor Noriaki Kano tarafından tanımlanan, Müşteri Memnuniyeti ve Ürün Geliştirme sürecinde kullanılan bir tekniktir.

Kano model tekniği, ürünün sahip olması gereken özellikleri tanımlarken müşterinin yüksek seviyede memnuniyet yaşayacağı delightful diye adlandırılan ürünü tanımlayabilmek için İş Analizi süreçlerinde de kullanılmaktadır. Kano modeline göre bir ürün ya da servisin 3 farklı kategoride gereksinimleri olmalıdır.

Müşterinin ürünü kullanması için ürünün sahip olması gereken minimum seviyedeki özellikler. Bu özelliklerin yoksunluğu yüksek seviyede tatminsizliğe yol açarken, varlığı ise yok sayılacak derecede müşteri memnuniyetini etkiler. Müşterilerinizin belirtmeye bile gerek duymadığı, alacakları ürün veya hizmet kapsamında zaten olacağını düşündükleri gereksinimlerdir.

Örnek olarak, uçak seyahati yapacağınızda ve tercih ettiğiniz hava yolundan biletinizi aldıktan sonra uçuşun planlı saatinde kalkmasını, biletinizde tanımlı koltukta seyahat ediyor olacağınızı kabul eder, bunu sorgulamazsınız bile.

Eşik Değeri Özellikleri (Threshold Attributes):


73

Müşterilerin doğrudan talep ettikleri ve karşılandıkça memnuniyet seviyelerini yükselten gereksinimlerdir.

Hava yolu örneğinde, koltuk diz mesafenizin geniş olması, uçuşunuzun bağlantılı yerine direkt olması, sunulan ikramların kalitesi, bagaj ya da check-in bekleme süreleriniz gibi faktörler memnuniyet düzeyinizi doğrudan etkileyecektir.

Müşterilerin direkt olarak dile getirmedikleri hatta farkında dahi olmadıkları, ancak karşılanmalarının büyük bir heyecan ve bağlılık unsuru olduğu gereksinimlerdir. Bu gereksinimlerin karşılanmamaları ise herhangi bir tatminsizliği tetiklemez.

Yine hava yolu örneğinde; uçuş süresince size tahsis edilmiş, film izlemek veya müzik dinlemek gibi aktiviteleri gerçekleştirebileceğiniz bir eğlence ekranınızın olması daha iyi bir deneyim yaşatabilir; hele bir de bu ekranlar sizi tanır, daha önceki tercihlerinizden hareketle beğenebileceğiniz içerikler sunar ya da bir önceki uçuşta yarım bıraktığınız filme kaldığınız yerden devam etmeyi önerirse… Kulağa hoş geliyor değil mi?

Daha fazla İş Analizi Tekniği ve uygulamaları için BA-Works IIBA İş Analizi Teknikleri Eğitimi’ne göz atabilirsiniz.

Ürününüzü oluştururken gereksinimlerinizi tanımlamak ve önceliklendirmek için Kano Modelini şu şekilde kullanabilirsiniz:

• Kullanıcı ihtiyaçlarını her biri ayrı olacak şekilde post-it’lerde tanımlayın.

• Her bir ihtiyacı Threshold, Performance ve Excitement olarak 3 ana kategori altında gruplayın.

• Threshold gereksinimlerinizi ‘Must Have’ (Olması Zorunlu) gereksinimler olarak önceliklendirin.

• Performance gereksinimlerinizi ‘Should Have’ (Olması Gerekli) gereksinimler olarak önceliklendirin.

• Excitement gereksinimlerinizi ‘Nice to Have’ (Olsa İyi Olur) gereksinimler olarak önceliklendirin.

Eğer amacınız fark yaratmak ise ürünüz ile ‘Nice to Have’ olan ve heyecan yaratacak, müşterinin memnuniyetini artıracak bu gereksinimleri karşılıyor olmanız gerekir.

İş analizinde ürün kapsamını oluşturma sırasında Kano Modelinden faydalanırken şunu kesinlikle unutmamak gerekir ki Kano Modelinde tanımladığınız gereksinimlerin bir ömrü vardır. Bugün için “Excitement” olan bir gereksinim yarın “Performance” ve hatta “Threshold” gereksinime dahi dönüşebilir. Hatırlayalım, 1 GB kapasite sunan e-mail hesapları ilk çıktığında heyecan yaratmıştı, ama şimdi e-mail servislerinin bunun üzerindeki kapasiteleri standart olarak olmasını bekliyoruz, tartışmıyoruz bile.

Performans Gereksinimleri (Performance Attributes):

Heyecan Verici Gereksinimler (Excitement Attributes):

Kano Model Tekniği Nasıl Uygulanır?


74

Kullanıcı Deneyimi TasarımındaErişilebilirlik - Bölüm: 1

Tasarım dünyasında “Erişilebilirlik” kavramı günümüzde daha çok görme bozuklukları yaşayan kullanıcı gruplarıyla özdeşleştirilmiş gibi olsa da; aslında bedensel yetenekleri kısıtlanmış veya kısıtlanmamış tüm bireylerin, fiziksel ya da dijital ürünlere aynı kolaylıkta ulaşabiliyor ve onları kullanabiliyor olmasıdır.

İnternet kullanıcıları arasında karşılaşabileceğimiz bedensel engelleri sıralayacak olursak bunları 4 farklı kategoride inceleyebiliriz ve erişilebilirlik problemlerini de bu durumların doğru algılanmasıyla başlayarak çözebiliriz.

Bu bedensel engelleri erişilebilirlik kapsamında ele aldığımızda, bu engellere sahip bireylerin internete ulaşabilmek için kullandıkları teknolojik cihazları da iyi anlıyor olmalıyız. Örneğin görmeyen bir bireyden bahsettiğimizde onun internete bir ekran okuyucusu sayesinde ulaşabildiğini ya da motor kabiliyetleri azalmış bireylerin mouse kullanamadığını, dokunmatik ekranlara

Görme Bozuklukları: Görememe, görme azlığı, renk körlüğü gibiDuyma Bozuklukları: Duyamama, duyma zorluğu gibiMotor Sistemi Bozuklukları: Sınırlı motor kabiliyetler, mouse ve dokunmatik ekran kullanımı zorluğu gibiZihinsel Engellilik: Öğrenme zorlukları, dikkat dağınıklığı, odaklanma zorlukları olarak sıralanabilir.

Dijital Dünyadaki Engel Kategorileri Nelerdir?

ağızlık gibi yardımcı cihazlarla ulaşabildiğini bilmeli ve geliştirilecek çözümlerin bu doğrultuda yapıldığından emin olmalıyız.

İnternet teknolojileri gelişmeye başladıkça ve internette görsel kullanımı artarak sayfalar karmaşıklaştıkça özel ihtiyaçları olan kullanıcı grupları için de internet kullanımı giderek zorlaştı. Bu sebeple, bu zorlukları aşmak için bir takım erişilebilirlik


kriterlerine uyum sağlayarak, tasarlanan web sitelerini erişilebilir hale getirmek gerekti. Bunu yaparken W3C (World Wide Web Consortium) tarafından hazırlanmış internet erişilebilirliği standartları rehberine başvurarak ve basit bazı düzenlemeleri yaparak, internet sitelerinin bütün kullanıcı

grupları tarafından erişilebilir olması sağlanabiliyor. Ancak bu kriterlerin ve yapılabilecek iyileştirmelerin detayına girmeden önce erişilebilirliğe neden ihtiyaç duyduğumuz ve bu meseleye nasıl yaklaşmamız gerektiğiyle ilgili bir takım durumlardan bahsetmek gerekecektir.

Erişilebilirliğe Neden Daha Çok Özen Gösterilmeli?

Kullanılabilirlik çalışmalarının, kullanıcılara daha doğru kullanım hizmeti sağlamak için yapıldığını biliyoruz. Bu konuyla ilgili çözülmesi gereken asıl problem insan-bilgisayar etkileşiminin iyileştirilmesidir. Bu durumda, teknolojinin yaygınlaşmasıyla, “insan-bilgisayar etkileşimi” kavramındaki “insan” tanımının da genişletilmesi gerekir. Jakob Nielsen da erişilebilirlik konulu makalesinde buradaki en önemli meselenin engelli bireylerin de insan olarak ele alınması olduğunu ve interneti kullanırken herkes gibi işlerini geliştirmek veya günlük ihtiyaçlarını karşılamak için kullandıklarını unutmamamız gerektiğini belirtiyor. Yani kısacası, özel kullanıcı gruplarının da “insan” olduğunu ve insan-bilgisayar etkileşimi iyileştirmelerinde diğer kullanıcı gruplarından farksız olduklarının altını çiziyor.

Son zamanlarda dünyada e-bay gibi büyük platformların erişilebilirlikle ilgili birçok iyileştirme yaparak, sitelerini özel ihtiyaçları olan kullanıcı grupları için de kullanılabilir kılmaya başladığını görüyoruz. Bu tür yaklaşımlar diğer platformları da teşvik ederek bu konuda bir farkındalık yaratmaya başlıyor diyebiliriz. Ancak buna rağmen erişilebilirlik konusunun birçok yerde hâlâ

Ahmet ErşanlıUXservices

bir sosyal sorumluluk projesi formatında ele alındığını da görüyoruz. Bu da kurumların erişilebilirlik konusunu olması gerektiğinden çok daha arka plana atmasına veya engelli kullanıcılar için daha az fonksiyonlu alternatif ürünler üretmesine yol açıyor (özellikle fiziksel ürünlerin kullanılabilirliği düşünüldüğünde).

Dünya nüfusun %15’inin, Türkiye nüfusunun ise %12’sinin engelli birey olduğu düşünüldüğünde, bu kullanıcıların bir sosyal sorumluluk projesinin öznesi olmaktan çok, kurumların kâr da elde edebilecekleri bir müşteri kitlesi olduğunu bilmek gerekir. Bütün bu koşullar engelli bireylerin sosyal hayata katılım sıklığıyla orantılı olarak gelişiyor olsa da; dışarıya ulaşımı zor olan kullanıcıların internet üzerinden erişilebilirlikleri olması bu kullanıcıları internet özelinde daha da önemli bir hale getiriyor olabilir. Bu sebeplerle aslında erişilebilirlik çalışmaları engelli bireylerin hayata katılımını iyileştirdiği gibi, erişilebilir hizmet sunan şirketler için de kazanılacak müşteriler olarak konumlandırılabilir. Böylece bazı platformlar için herhangi bir UX çalışmasının getirdiği verimlilik gibi, erişilebilirlik çalışması da aynı verimi sağlayacaktır.


76

E-Ticaret Web Sitelerinde Uyulması Gereken 3 Kural ve

Kaçınılması Gereken 3 DurumE- ticaret siteleri ile ilgili yapılan son araştırmaya göre alışveriş sitelerindeki gelişim ortaya konulmuştur. Ürün görsellerinin büyük kullanımı, kullanıcı yorumları, indirimlerin kullanımı konularında bir çok site kendini yenilemiştir. Öbür taraftan ise yeni tasarımlardaki en büyük sorun ürün bilgilerinin gizlenmesi, bildirimlerin eksik ya da yanlış yapılması ve müşteri temsilci sayfalarının karışık olmasıdır.

Farklı ekran boyutlarının çoğalmasıyla geniş ve büyük görsel tasarımlar kullanılmaya başlanmış ve bu durum kullanıcı deneyimi açısından fayda sağlamıştır. Bununla birlikte ürün detayları da görünür hale gelmiştir. E Ticaret sitelerinde bir resim bin kelimeden daha önemlidir diyebiliriz. Ve doğru resim seçimi bazen Reklam için harcayacağınız binlerce dolara eşdeğerdir. Kullanılabilirlik testlerinde kullanıcıların ürün detaylarına resimlerden ulaştığı gözlenmiştir. Bazen bu detaylar ürün tanımında bile yer almayan detaylardır. Görsel boyutlarının büyütülmesi sadece ürün sayfalarında değil aynı zaman Kategori sayfaları için de geçerlidir. Böylece kullanıcıların doğru ürününlerde zaman geçirmesi sağlanmaktadır. Şunuda belirtmek gerekir ki Reklam şeklinde banner gibi görseller görmezden gelinecektir.

Bunları Uygulayın !

Büyük Görseller Kullanın: Yorumlara İzin Verin:

Yorumlar kullanıcıların ürünün kalitesini ya da nasıl kullanılacağını anlamasında yardımcı olmaktadır. Kullanıcılar yorumlarda ürüne ait sorularının cevaplarını bulabilirler çünkü bu yorumlar ilgili ürünü kullanan gerçek kişiler tarafından yazılmıştır. Bazı siteler yorumculardan ekstra bilgi talep etmektedir ve bu bilgileri yorumlara eklemektedir ( Yaş, Cinsiyet vb.) Bu seçenek doğru yapılırsa kullanıcının başkalarının fikirlerinden kolayca faydalanması sağlamaktadır.


77

Ürün açıklamaları bir çok e ticaret sitesinde gözükmez. Genellikle bu açıklamalar web sitesinin erişime uzak noktalarında ve ürün resminden uzak yerlerde bulundurulur hatta çoğunlukla bir link ya da küçük kutu şeklinde gizlenir. Bu durumun sebebi firmaların masa üstü ve mobil cihazlarda benzer kullanıcı deneyimi yaşatmak istemelerinden kaynaklanmaktadır. Tanımlar ürün kullanımı, faydaları, materyalleri ve ölçümleri hakkında

olabilir ve böylece kullanıcı sorularını yanıtlayabilir. Görseller büyürken ürün tanımı bölümleri kısalmamalıdır. Burada bahsi geçen tanımlamalar 1000 harften oluşmak zorunda değildir. Web sitesinde yeteri kadar alan yoksa özet tanımlama yapılarak fazlası için link verilebilir .Özetin net ve açıklayıcı olmasına dikkat edilmelidir. Ürün tanımlarının web sayfasında bulunması kolay bir yerde olması yeterlidir.

Kullanıcılar bir ürünü alışveriş sepetine atıp atmadıkları ile ilgili tahmin yürütmemelidir. Bir çok web sitesi bu adım ile ilgili yeterli bildirim vermemektedir. Bu e-ticaretin temek kurallarından biridir. Kullanıcılar bir ürünü sepete ekleyip ekleymediklerini anlamak için sitede koşuşturmamalıdır. Siz de müşterilerinizin sepetlerini kontrol etmek için satın alma sayfasını terk etmesini istemezsiniz. Bu nedenle bu adım çok net ve hızlı olmalıdır.

Bunlardan Kaçının!

Saklı Ürün Tanımları:

Sepete Ekle Karmaşası: Karmaşık Müşteri Hizmetleri Sayfası:

Kupon Kullanımını Kolaylaştırın:

Zamanla e ticaret web siteleri daha açık ve net hale gelmiştir. Ancak müşteri hizmetleri sayfasına gittiğinizde karşınıza karışık, sıkışık ve kasvetli bir sayfa gelir. Bir müşteri, müşteri hizmetleri sayfasını ziyaret ediyorsa bunun nedeni ya bir problemle karışlaşmıştır ya da soru soracaktır. Müşteri hizmeti sayfaları bu kadar kötüyken nasıl kullanıcılardan web sitenizde para harcamasını isteyebilirsiniz? Dizaynlar değişitikçe müşteri hizmetleri sayfası da unutulmamalıdır.

Geçmişte kullanıcılar kupon kodlarının kullanımında, indirimden yararlanmak istediklerinde zorluklarla karışılaşırdı. Artık bazı sitelerde indirimleri uygulamak çok kolaylaştı hatta bazılarında indirimler otomatik uygulanıyor. Bu durum kullanıcılar için çok önemlidir. Eğer indirimler ve kupon kodları mevcutsa bunların kullanımı kolay olması gerekir. Kullanıcılar alışveriş sürecinde indirimlerin mümkün olduğu

kadar erken uygulanmasını ister bunu da unutmayınız. Çoğu web sitesi toplam satışı artırmak için kullanıcıların indirim kullanmasını engellemeye çalışır. Bu durumlarda kullanıcı bir daha aynı web sitesinden alışveriş yapmak istemez. Örn; ücretsiz kargo seçeneği sunduğunuzda kullanıcıların web sitenizde daha fazla para harcadığını görebilirsiniz.


78

Gereksinim Analizinde Oyunlaştırma (Gamification)

ve İşbirliği Oyunları (Collaborative Games)

Projelerde gereksinimlerin toplanması ve analiz edilip önceliklendirilmesi işi başa düştüğünde isteksiz katılımların sağlanacağı toplantıları nasıl daha eğlenceli, etkin ve verimli hale getireceğinizi düşündünüz mü?

“Bir mucize olsa da, zorlu paydaşlarımla bile güzel vakit geçirerek hem gereksinimleri konuşsak hem de yaratıcı fikirler ortaya atsak!” dediğiniz olmuştur. İşte, bu yazıda farklı bir bakış açısı ve uygulaması kolay teknikler vasıtasıyla, paydaşlarınız ile nasıl daha etkili gereksinim analizi seansları yapabileceğinizden bahsedeceğiz.

Gamification & Collaborative Games

Gamification (Oyunlaştırma)

Farklı etki ve otoriteleri olan paydaşların ihtiyaç, kısıt ve varsayımları mevcut gereksinimleri etkileyecek ve yeni gereksinimlere baz oluşturacaktır. İşbirliği bilgi, fikir ve inovasyonların paydaşlar arasında dolaşımını teşvik eder. İşbirliği düzenli, sık ve çift yönlü iletişimi geliştirir. İşbirliği ilişkileri herhangi bir engel veya sorun ortaya çıktığında bilgi paylaşımı ve çözüm üzerinde ortak efor harcama isteğini arttırır.

“Altı üstü gereksinimleri belirleyeceğiz, nasıl eğlenilebilir ki?” demeyin. Daha çok eğitim sektöründe kendine alan yaratmış ancak daha birçok sektörü de etkilemiş Oyunlaştırma dinamikleri ile, gereksinim analizi aktiviteleri daha verimli hâle getirilebilir. Oyunlaştırma, problem çözme üzerindeki becerileri yaratıcılığın sınırlarını zorlayarak artırırken, motivasyonu artırıcı özellikleri de barındıran

keyifli bir yaklaşımdır. İnsan doğası ile paralel olarak belirli bir konu, aksiyon veya eylem; sıralama, kıdem veya rütbe gibi kavramlarla bağdaştırıldığında kullanıcı ilgisinin ve kullanımının arttığı gözlemleniyor. BABOK V3 iş analizi tekniklerinden biri olan İşbirliği Oyunları (Collaborative Games) nasıl yapılabileceği konusunda bize yol gösteriyor.


79

Six Thinking Hats (Altı Şapkalı Düşünce)

Affinity Maps (Benzerlik Haritası)

Gereksinim analizine yardımcı bir diğer oyun ise Altı Şapkalı Düşünce Oyunu. Bu oyunda her bir şapkanın bir rengi oluyor ve her renge atanmış bir görev veya aktivite oluyor. Katılımcılar kendilerinde olan şapkaya ilişkin role bürünerek mevcut veya ortaya çıkarılması gerekli gereksinimleri bu bakış açısıyla düşünüyorlar veya ilgili aktiviteyi yerine getiriyorlar. Oyunun her bir aşaması zamanla kısıtlanıyor. Her aktiviteye ilişkin bir puan oluyor ve oyunun sonunda bu puanlar toplanarak skorlar belirleniyor. Oyun başlamadan kurallar katılımcılarla birlikte belirlenmeli ve düşüncelerin yargılanmaması gerektiği belirtilmelidir. Aşağıdaki tabloda örnek bir oyun kurgusu verilmiştir.

Şapka İlgili Aktivite Aktivite PuanıYeşil Yeni gereksinim eklemek 500

Kırmızı Bir gereksinime puan vermek 50Sarı Bir gereksinime olumlu yorum yapmak 100

Siyah Bir gereksinime olumsuz yorum yapmak 100Beyaz Bir gereksinimi olumlu yönde netleştirmek/somutlaştırmak 50Mavi Gereksinimleri gruplayıcı kategori tanımlamak 100

Gereksinim analizi aktiviteniz sırasında yardımcı olabilecek oyunlardan biri Benzerlik Haritası. Bu oyunda gereksinimler ve özellikler paydaşlar tarafından renkli yapışkan kağıtlara yazılarak bir tahta üzerine yapıştırılıyor ve bir şekilde birbirleri ile ilişkili olanlar bir araya toplanıyor.Bu oyunun amacı birbiriyle ilişkili veya benzer gereksinim ve özelliklerin belirlenip ortaya çıkarılmasıdır. Toplumlarda Görsel Öğrenicilerin (Visual Learners) oranının yüzde 65 olduğunu göz önünde bulundurursak, gereksinimlerin görselleştirilip birbirleri ile ilişkilendirilmesi paydaşların daha yaratıcı düşünmelerine ve keşfedilmemiş özellikleri ortaya çıkarmalarına katkı sağlayacaktır.

Meltem İpek UmutluBA-Works


80

Başarısız Otomasyon Senaryosunu

Otomatik Olarak Tekrar Koşmak

Test otomasyon projelerinde zaman zaman bazı testler ağ, bağlantı ya da zaman aşımı gibi anlık problemler dolayısıyla “başarısız” olarak işaretlenebiliyor. Test sonuçlarını inceleyerek gerçek hataları ve “false positive” sonuçları ayırt etmek ise zamanla başlı başına bir iş hâlini alabiliyor.

Hayat kurtaran Interface’in ismi: IRetryAnalyzer. Bu Interface’i projenize dahil ettiğinizde 5-10 satır kod ekleyerek probleminizi çözebiliyorsunuz.public class ReTryTestCase implements IRetryAnalyzer{ private int count = 0; private static int maxTry = 3; @Override public boolean retry(ITestResult result) { if (!result.isSuccess()) { if (count < maxTry) { count++; result.setStatus(ITestResult.FAILURE); return true; } else { result.setStatus(ITestResult.FAILURE); } }else{result.setStatus(ITestResult.SUCCESS);} return false;

}

Birim testi altyapısı sağlayan TestNG bu soruna çok güzel bir çözüm sağlıyor ve bizi büyük bir dertten kurtarıyor.

Bu geliştirmeyi yaptıktan bir sonraki adım bu geliştirmenin testler ile ilişkilendirilmesi oluyor. Bunun için @Test annotation’ınıza bir parametre geçmeniz gerekiyor:@Test(retryAnalyzer = RerunFailedTestCases.class)public void testMethod() {

}

Bu değişiklikler sonrası eğer testiniz başarısız olursa test tekrar koşmaya başlayacaktır. Bu sayede ilk koşumda çıkan bazı hatalar bir sonraki koşumda pozitif olarak işaretleneceği için günün sonunda, daha az sayıda hatalı test ile başbaşa kalacaksınız.


Yazılım ProjelerindeBaşarı için 10 Uluslararası

İş Analizi Tekniği[İNFOGRAFİK]

81Techniques & Methods

1 Geliştirilen yazılıma entegre süreç ve sistemlerin etkilerini belirlemek için “Context Diagram” tekniğinden faydalanın

2 Gereksinim toplama çalışmalarında kompleks gibi görünen problemler için “Functional Decomposition” tekniğinden faydalanın

3 Big data projelerinde “Unstructured Data Modeling” tekniğinden faydalanın

5 Teslim süresinin çok sıkı olduğu projelerde “TimeBoxing” tekniğinden faydalanın

7 Farklı profillerden oluşan kullanıcılarınız var ise ekran tasarımınına geçmeden önce “Persona” tekniğinden faydalanın

6 “Lean” analiz dökümantasyonu tekniklerinden faydalanarak dökümanlarınızı daha okunur şekilde oluşturun

8 Migration ve conversion içeren yazılım projelerinde meta data yönetimi için “Data Dictionary” tekniğinden faydalanın

9 SOA projelerinizde yazılım geliştirme sürelerinizi hızlandırmak için “BPMN Swimlane Diagram” tekniğinden faydalanın

10 Fazla sayıda iş kuralı içeren yazılımların test senaryoları için “Decision Table” tekniğinden faydalanın

4 “Use Case” tekniği “User Story”lerin gereksinim dökümantasyonu için yeterli olmadığı büyük çaplı agile projelerde de kullanın

82

Mobil Kullanılabilirlik Testi Roket Bilimi Midir?

Kullanıcı Deneyimi veya Kullanılabilirlik konularına yabancı olanlar, genelde kullanılabilirlik testlerinin roket bilimi kadar zor olduğunu; hatta bunun özellikle mobil testler ve kısıtlamaları için daha da geçerli olduğunu düşünüyorlar.

Bu kişilerin kullanılabilirlik testlerinden çekinmelerindeki en belirgin faktörlerin bütçe-zaman kısıtları ve bilgi eksikliği olduğunu; kimi testlerin çok fazla efor ve maliyet gerektirdiğini düşündüklerini söylemek mümkün. Evet, bazı test yaklaşımları kolay değildir, zaman ve kaynak gerektirebilir, ancak her test bu kadar kompleks olmak zorunda değil.

Bu yazıda, kullanılabilirlik testleri gerçekleştirirken maliyetlerinizi minimize edebilecek bazı ipuçları vereceğiz.

Herhangi bir ürünü test etmek için kullanılabilirlik uzmanı olmanıza her zaman gerek yok. Bir tasarımcı, proje yöneticisi, pazarlamacı ya da sadece meraklısıysanız, bir uygulama ya da web sitesini kullanmaya başlayıp kendi kendinize de basit düzeyde bir mobil kullanılabilirlik testi uygulayabilirsiniz. Ancak bunu yaparken tabii ki dikkat etmeniz gereken bazı etkenler var.

Görüyoruz ki bir çok kişi/kurum mobil kullanılabilirlik testlerini, gürültüden uzak, sağlıklı internet bağlantısı olan, yalıtılmış kapalı ortamlarda gerçekleştiriyorlar. İtiraf edelim, bu bizi bazen çok şaşırtıyor. Çünkü kapalı ortamlarda internet bağlantıları genellikle stabildir ve cihazınız 3G’den

Edge’e düşmez, otobüs şoförünün frene biraz sert basmasıyla yaşanacak savrulmalar sabit masa-sandalyelerde yaşanmaz. Bu faktörler test verilerinin geçerliliğini sorgulanır hale getirir -test ettiğiniz ofis içinde kullanılmak üzere tasarlanmış bir mobil app değilse tabii(!).

Mobil testlerin kullanılabilirlik laboratuvarı ya da ofis ortamı yerine mobil uygulama ve web sitelerinin gerçek kullanım alanlarında, mesela diş hekiminde sıra beklerken, öğle yemeğindeyken ya da toplu taşıma araçlarında gerçekleştirilmesi doğrudur. Gerçek kullanım ile ilgili gerçek içgörüleri bu şekilde uygulanan testler verir.

Kolay Başlayalım


83

Mobil ürününüzü kendi başınıza ya da çevrenizdeki insanlarla test etmek elbette çoğu zaman “yeterli” bir test yaklaşımı olmayabilir. Bu durumda bir önceki paragrafta bahsettiğimiz ‘quick and dirty’ yaklaşımı hedef kitlenizi daha çok yansıtacak kullanıcılarla gerçekleştirerek bir adım ileri gitmek isteyebilirsiniz. Bu durumda ‘hallway testing’ yöntemi sizin için faydalı olabilir.

Birkaç ay önceki bir projemizde sıfırdan bir mobil uygulama tasarlarken bu yöntemi UXservices ekibi olarak biz de kullandık: Tasarım sürecinin başlangıç aşamasındayken, tüm tasarımı ve özellikle navigasyonu etkileyecek büyük bir karar almamız gerekiyordu. Bu aşamada bize yardımcı olmak için gerçek kullanıcıları sürece dahil etmeye karar verdik, ancak zamanımız kısıtlıydı ve fazla bütçemiz de bulunmuyordu. Bu testi gerçekleştirmek için ‘hallway testing’ yöntemini uyguladık. Birkaç saat içinde bir online prototipleme aracını kullanıp, low-fidelity bir prototip geliştirdik ve test cihazımıza yükleyerek sahaya çıktık.

18-25 yaş arası kadınlardan oluşan bir hedef kitlemiz olduğu için, 3 kişilik bir ekip ile

Bu basit teste akraba, komşu ve iş arkadaşlarınızı dahil ederek kolay bir şekilde bu yöntemi genişletebilirsiniz. Sizin de kullandığınız gibi, bu kişilere mobil uygulamayı kullandırtabilir ve bu esnada sadece gözlemleyerek çok şey öğrenebilirsiniz.

şehrin en hareketli alışveriş caddelerinden birine gittik. Ekibimiz bir greeter, moderatör ve gözlemciden oluşuyordu. Greeter’ın rolü, testimize uygun olabilecek kişileri ikna etmek, ve bu aşamada küçük bir hediyeden bahsetmekti. Kullanıcılar teste dahil olmayı kabul ettikten sonra, moderatörümüz uygulamayı tanıtarak, kullanıcıdan birkaç görev tamamlamasını istedi. Bu esnada gözlemci izledi, dinledi ve notlarını aldı. Bu süreç yeterli sayıda farklı katılımcı ile tekrar edildikçe temel kullanıcı davranışları da belirmeye başladı.

Eğer böyle tekrar eden davranışlardan oluşan pattern’ler yakalayamazsanız, yeterli sayıda katılımcı ile test gerçekleştirmediğiniz çıkarımında bulunabilirsiniz.

Zaman ve bütçe kısıtlarımızın olmasına rağmen, hallway testing yöntemi bize yeterince içgörü kazandırdı. Tasarım sürecinde almamız gereken kararı kolaylaştırdı. Bu yöntem, ayrıntılı ölçümler sağlamasa da, tasarım aşamasının erken dönemlerinde alınması gereken kararları göstermesi ya da doğrulaması açısından çok yardımcı olabilen bir yöntem.

Daha fazlası için; mobil kullanılabilirlik testleri hakkında gerçek tecrübelere yer verilen yeni Inspiring Series kitabımız Mobile Testing Tips’i Amazon’dan edinebilirsiniz.

Mobil kullanılabilirlik testi için bunlar çok basit, neredeyse maliyetsiz ve fazla zaman istemeyen yaklaşımlardır. Sonuçları detaylı bir çalışmanın ayrıntılı verilerini sağlayamaz ve size büyük tasarım kararlarında yardımcı olamaz. Fakat size ürünün farklı ortamlardaki kullanım pratikleri ve kullanıcılar üzerindeki yansımaları hakkında temel düzeyde de olsa değerli bilgiler verebilir.

Bir Adım İleriye Taşıyalım


84

Dijital İz Sürücülük: Netnography

“İnsanı anlamak antik çağlardan beri süregelen bir çabadır. Filozofların, edebiyatçıların, tarihçilerin, ekonomistlerin, şairlerin… insanı anlama serüvenleri uçsuz bucaksız literatürleri meydana getirmiştir. Anlama

serüveninin yegane aracı ‘araştırma’ dır. Doç. Dr. Kaan Varnalı (bkz.Dijital Kabilelerin İzinde).

Netnografik [interNET & ethnoGRAPHY] araştırma 2000’lerde Robert Kozinets tarafından terminolojimize girmiş bir kavram. Etnografi nasıl insan davranışlarını bulundukları çevreye ve kültüre göre inceliyorsa, netnografi de aynı şeyi internet üzerinden yapar. Netnografik araştırmanın kapsamı şu şekilde sıralanabilir:

İnsanların belirli bir konudaki davranış, düşünce ve değerlendirmeleriyle ilgili bıraktıkları dijital izleri takip edip yorumlamak, çeşitli duygusal/ davranışsal patternler çıkarmak. Örneğin; Hindistanlı ev kadınları için bir online market web sitesi yapacaksanız, yeme-içme kültürleri hakkında patternler yakalamak için netnografi yapabilirsiniz.

İnsanların belirli bir konudaki beklentilerini analiz ederek yeni bir hizmet veya iyileştirme yaratmak. Örneğin; Nivea, insanların henüz pazarda karşılanmamış olan beklentilerini keşfetmek için bir netnografi araştırması yaptırarak insanların kıyafette leke bırakmasından yakındıklarının saptanması üzerine Invisible Deodorant ürününü yaratır.


85

Bazı Netnografi Çalışmaları: https://www.hyveresearch.net/details/the-nivea-case/https://www.hyveresearch.net/details/thermomix/https://docs.google.com/document/pub?id=1KLMxeHA-Qdxs7km-YsLzQJf_yfQrv30NRR2tx4AiOYIhttp://www.slideshare.net/gpshere/netnography-on-pringles

Netnografik Araştırma Yöntemleri:

Robert Kozinets’in Netnografik Araştırma Hazırlık Rehberi:

• Dijital verilerin sadece toplanıp patternler yakalandığı: Araştırma kapsamınız topluluğun davranışlarını gözlemleyip irdelemek olabilir. Araştırmacı yalnızca iz sürer ve olaylara dahil olmaz.• Araştırmacının içerik ürettiği: Araştırmacı topluluktan biri gibi davranabilir veya etik kuralları çerçevesinde kendini tanıtıp araştırma sorusundan bahsedebilir.Bu yöntemde ulaşmak istediği verilere topluluğu veya kişiyi daha derin izler, yönlendirebilir.

1. Araştırmanın odak noktasını iyi tanımla ve doğru sorular belirle2. İlişkili, benzer araştırmalar bul, deneyimi olanlarla konuş3. Netnografi yapacağın online kanalları belirle4. Nitel veri analizi yapabileceğin bir online yazılımdan yardım al5. Hedeflediğiniz online toplulukla empati kur (SSS’leri okuyun, üyeleri, konuşma biçimlerini

gözlemleyin)6. Araştırma etik kurallarını incel ve dikkate al7. Hedef kitleye yaklaşacağın dili iyi belirle, test et8. Test planlamanı titizlikle ve net bir şekilde oluştur.

Hangi proje olursa olsun netnografiye başvurmak bizler için kaçınılmaz. Ev hanımı blog yazarlarından forumlara; sözlük yazarlarından Youtube yorumcularına kadar hepimiz dijital dünyada içerik üreticileriyiz, tepkilerimizi doğrudan kişi veya kurumlara iletmektense online kanallara yansıtıyoruz. Bugünkü dijital verilerin %90’ının son 2 senede oluşturulduğu ve veriyi analiz etmenin gitgide zorlaştığı bir dünyada UX araştırmacılarına büyük sorumluluklar düşmekte.


Özge SevindirUXservices

86

Arayüz Tasarımında Gestalt Prensipleri

Tasarımcılar grafik arayüz tasarımında birçok alandan etkilenirler. Grafik dilinin ve ‘gösterilen’in gücünün farkına varılması ile birlikte, görsel algının

önemi yadsınamayacak bir noktaya gelmiştir. Gestalt Teorisi de görsel algıya göz kırpan önemli referanslardandır.

Gestalt prensiplerini anlamak ve bunları grafik arayüzlerde harmanlamak; görsel hiyerarşiyi kontrol etmeyi, daha etkili tasarımlar oluşturmayı ve hitap ettiği kitlede akılda kalıcılık oluşturmayı sağlar.

Gestalt Teorisi, nesnenin form, negatif-pozitif alan, boyut ve perspektif gibi biçimsel özellikleri ile farklı görüntü ilizyonları yaratılmasına dayanır. Gestalt, Almanca’da şekil anlamına gelir ve 1900’lerde psikolog Max Wertheimer tarafından oluşturulmuş bir teoridir.

Rudolf Arnheim, ‘Art and Visual Perception: A Psychology of the Creative Eye’ kitabında gestalt prensiplerini revize etmiştir. Tasarımcı Carolan Banner 5 temel Gestalt prensibini şöyle sıralar:

Gestalt Teorisi Nedir?

5 Gestalt Prensibi

Form, renk benzerlikleri kurarak farklı nesneler arasında benzerlik algısı ile oluşturulur. Resim 1’de aynı geometrik formdan oluşan kompozisyona 1 saniye bakmanız yeterlidir. Renk benzerliği olanları gözümüz hemen gruplama eğilimindedir.

1. Benzerlik:


87

Form, renk benzerlikleri kurarak farklı nesneler arasında benzerlik algısı ile oluşturulur. Resim 1’de aynı geometrik formdan oluşan kompozisyona 1 saniye bakmanız yeterlidir. Renk benzerliği olanları gözümüz hemen gruplama eğilimindedir.

Görsel öğeler arasında ilişkiselliği vurgulamak için gruplama yapılır. Facebook’ta bilgi mimarisinin, ilişkili öğelerin nasıl grupladığını yandaki görselde inceleyebilirsiniz.

3. Gruplama:

Bu prensibe göre görsel öğelerin pozisyonları doğru yönde kurularak devamlılık algısı yaratılır. İlk örnekte olduğu gibi, eğimli çizgi gözümüzü yönlendirir ve yaprağa ulaştırır.

5. Devamlılık:

2. Form-zemin ilişkisi:

Bütünün bazı parçaları eksiltilerek, kişinin görsel algısı ile boşlukları tamamlamasıdır. Böylece az görsel öğe ile yalın tasarımlar oluşturulur. Örneğin, resimdeki IBM logosu çizgilerden oluşmaktadır ancak gözümüz boşlukları tamamladığı için logoyu tek bir form olarak algılarız.

4. Tamamlama:



Persona Nedir?Ne İşe Yarar?“ If Pierre tells something about Paul,we learn more about Pierre than we learn about Paul. “ Spinoza *

Persona, ürün/hizmet kullanımında satın alma kararı, teknoloji kullanımı, müşteri temas noktaları tercihi, hayat tarzı ve beğenileri gibi alanlarda ortak davranış paternleri gösteren kullanıcıları temsil eden kurgulanmış kişilerdir.


89

Kullanıcı davranışlarını anlamak için yapılan araştırmalardan sonra toplanan verilerden ayrışan (extreme) veriler ve ortak davranış paternleri ayrıştırılır. Ortak davranışları ve ortak motivasyonları olan kullanıcılar kümelendirilir (ortak paternler sergileyen 5-7 kişi bir personayı oluşturabilir).

Personanın ürün/web sitesini kullanım senaryosu nedir? A personası için internet paketi satın almak ve SMS paketi aboneliği temel işlemken, B personası için konuşma paketi satın almak temel işlem olabilir.Senaryolar belirlendikten sonra kullanıcı yolculuğu haritasını çizin ve bu yolculukta kullanıcınızın temas ettiği noktalarını belirleyin. Kullanıcı yolculuğu her bir persona için farklı olacaktır. Yolculuğu resmetmeniz, kullanıcının hangi noktada nasıl zorlandığını ya da hangi noktaları keyifle karşıladığını çok daha net görmenizi sağlayacaktır.

Persona oluşturmaya ürün kullanıcı kitlesinden kişilerle birebir görüşmeler yapılarak başlanabilir. Personayı oluşturacak veri modelleri en az 11 görüşmede belirmeye başlayacaktır. Kullanıcı görüşmeleri, kullanıcı-ürün-ortam bağlamında yapıldığında verimli olacaktır.Etnografik araştırma yöntemleri (örn. contextual inquiry) ile kullanıcının ürün kullanımını gözlemlemek, kullanıcının fiziksel ve zihinsel davranışı (acıları, memnuniyeti vb.) ve motivasyonu ile ilgili sadece bir online anketin sağlayacağından daha kaliteli veri sağlar. Ürün/hizmet sahibi paydaşlar ile UX Araştırmacıları bu aşamada mutlaka biraraya gelmelidir. Şirket paydaşları persona kavramını yabancılayabilir, ‘biz tüm insanlığa diş fırçası satıyoruz!’ diyebilir. Burada araştırmacının doğru sorularla paydaşlardan alacağı her kullanıcı tipi adhoc persona’dır. Bu adhoc personalar -ki bir UXservices workshop’ı sırasında tam 18 adet çıkartmıştık- farklı metodlarla gerçek personalara dönüştürülebilir. Burada “markaya en fazla değeri katacak” ya da “toplum temsil yüzdesi en çok olan” gibi kriterlere göre önceliklendirme yapılabilir.

Persona Nasıl Yaratılır? Analiz Nasıl Yapılmalıdır?

Personayı Çalıştır!



91

EVENTS

92

Konuşmacı Olduğumuz SeleniumCamp

2017’den İzlenimlerDünyada uluslararası düzeyde organize edilen ilk Selenium konferansı olma özelliğine sahip SeleniumCamp, bu yıl Ukrayna’nın Kiev kentinde düzenlendi. Keytorc olarak “Mobil Test Otomasyonu & Selenium” konulu konuşmamızla katıldığımız etkinlikte, bir çok farklı ülkeden Selenium ve test otomasyonu alanında uzmanlaşmış çok sayıda Test Otomasyon Mühendisi, Yazılım Geliştirmeci ve Test Uzmanı yer aldı.

Events

93

Konferans Hakkında Konferans’ta Öne Çıkan Konular

Web teknolojileri test otomasyonunda, özellikle son 5 yıl içerisinde tüm dünyada popülerleşen ve en etkili açık kaynak kodlu araçlardan birisi olan Selenium; geniş dil desteği, Docker ve Grid entegrasyonu ile paralel ve izole test koşumuna destek vermesi ve raporlama eklentileri ile göze çarpıyor. Konferans’ta Selenium ile etkin olarak kullanılabilecek Design Pattern’leri, kompleks arayüz sistemlerinin etkin otomatizasyonu, Big Data projelerinde Selenium’un nasıl kullanılabileceği üzerine pek çok farklı alanda konuşma ve Workshop’lar düzenlendi.

Bu yılki konferansta Selenium ve Test Otomasyonu alanında aşağıdaki trendler göze çarptı;

• Appium ve Selendroid ile mobil uygulamaların test otomasyonu

• Selenium test kodlarının kalite seviyesinin belirlenmesi, test senaryolarının puanlanması

• Microservices altyapısında test otomasyonu

• SDET (Software Developer in Test) rolü ve sorumlulukları

• IoT (Internet of Things) dünyasında test otomasyonu ve öncelikleri

• Responsive Web uygulamaları için test otomasyon tavsiyeleri

• Visual (Görsel Tabanlı) test otomasyonu ve tavsiyeler

• TestNG ve JUnit Framework’leri ve etkin kullanımı

• Selenide test otomasyon aracı ve teknik özellikleri.

Events

94

Keytorc, yazılım testi alanının Oscar ödülleri olarak görülen 2017 Avrupa Yazılım Testi Ödülleri’nde finalist oldu. Avrupa Yazılım Ödülleri’ne Türkiye’den katılan ilk şirket olan Keytorc aynı zamanda, etkinlikte üç kez arka arkaya finalist olma başarısını gösteren de ilk Türk şirketi.

Keytorc,“Yazılım Testi Oscar’larında” Üst Üste Üçüncü Kez Finalde

Events

95Events

96

Yazılım testi danışmanlık hizmetleri sunan Keytorc, İngiltere merkezli The European Software Testing Awards 2017’de finalist olma başarısını gösterdi. Böylece bu önemli organizasyonda 2015, 2016 ve 2017 yıllarında olmak üzere üç yıl arka arkaya finale kalan ilk Türk şirketi olarak önemli bir başarıya imza atmış oldu. Keytorc, 21 Kasım’da gerçekleştirilecek ödül töreninde ‘En İyi Test Otomasyon Projesi (Non-functional)’ kategorisinde birincilik için yarışacak.

Konu ile ilgili bilgi veren Keytorc Yönetici Ortağı Koray Yitmen, “Zorlu eleme sürecini geride bırakıp geçtiğimiz iki yılda olduğu gibi bu yıl da finalist olduğumuz için mutluyuz. Alanının en prestijli yayınlarından Test Magazine’in düzenlediği Avrupa Yazılım Ödülleri, test kavramını önemli bir yazılım mühendisliği disiplini olarak değerlendiriyor. Bu da Keytorc olarak bizim vizyonumuzla örtüşüyor. Dolayısıyla bu organizasyonun bir parçası olmayı önemsiyoruz. Türkiye’den katılan ilk şirket olmamız da bunun önemli bir göstergesi.

Katılımlarımızla diğer Türk şirketleri için de önemli bir yol açtığımızı görüyoruz. Bu, ülkemizin test konusundaki başarısını dünyaya anlatmamız açısından çok değerli bir adım. Ülkemiz, yazılım testi ve test otomasyonu gibi konularda global aktörlerle rekabet edebilecek seviyede. Bu yıl finalistler içinde Türkiye’den birçok şirketin olması da çok sevindirici” dedi.

Yazılım testi alanında Türkiye’de ve içinde bulunduğumuz bölgede öncü marka olarak, sektörün büyüme ve gelişmesi için çalışmalarımız aralıksız devam edecektir. Emeği geçen tüm ekip arkadaşlarımıza teşekkür ve tebriklerimizi sunarız.

Events

European Software Testing Awards ile ilgili ayrıntılı bilgi için: http://www.softwaretestingawards.com

Events 97

98

Test-it AfricaKonferansındaydık

Afrika kıtasının en büyük yazılım test konferansı olan Test-it Africa 2016, uluslararası konuşmacıların ve 300’ün üzerinde

davetlinin katılımı ile 16 Eylül tarihinde Güney Afrika’nın Johannesburg şehrinde gerçekleştirildi. Keytorc bu yılki

konferansa ilk kez konuşmacı olarak davet edildi.

Alanlarının uzmanı uluslararası konuşmacıların sunum yaptığı Konferans’ta, açılış konuşmasını ISTQB eski başkanı ve TestIstanbul 2016 konuşmacılarından olan Rex Black yaptı. Konuşmasında mobil cihazların önemine ve günlük hayatımızda kapladıkları yere değinen Rex, bu uygulamaların test edilmesi ile ilgili önemli bilgiler ve tavsiyeler verdi.

Black’in açılış konuşmasının ardından, ISTQB Başkanı Gualtiero Bazzana, ISTQB’nin stratejisi ve yol haritası ile ilgili bir sunum gerçekleştirdi. Sunumun içeriğinde, mevcut durumda dünyada yaklaşık 450 bin ISTQB sertifikalı test uzmanının olduğuna, Mobil Testler ve

Toplamda 9 farklı sunumun yapıldığı konferansın ana konuları aşağıdaki gibi şekillendi.• Test Süreçleri ve İyileştirmesi,

• Mobil Uygulama Testleri,

• Agile (Çevik) Testler,

• Test Metrikleri ve Raporlama,

• Test Otomasyonu,

• Security (Güvenlik) Testleri

Events

99

Performans Testleri alanında önümüzdeki 1 yıl içerisinde ISTQB akredite eğitimlerin ve sertifika sınavlarının kurgulanacak olmasına ve Foundation Level Agile Tester sertifikasının son dönemde ciddi oranda yaygınlaştığına ve ülkemizin de içinde bulunduğu Avrupa’nın bu konuda önde olduğu bilgilerine yer verildi.

Öğlen arasından sonra Keytorc konuşmasını yönetici ortaklarımızdan Barış Sarıalioğlu gerçekleştirdi. Mobil Testler üzerinde yoğunlaştığımız konuşmada, Mobil Dünya’nın farklılık ve zorluklarından, mobil cihaz seçimi ve simulatör kullanımı ile ilgili önerilerimizden, mobil uygulamaların özellikle kullanılabilirlik (usability) ve performans gibi fonksiyonel olmayan (non-functional) testlere tâbi tutulması gerektiğinden bahsettik. Mevcut durumda Mobil Uygulamaların test otomasyonu için araç seçiminin önemi ve bu konuda dünya genelinde kabul görmüş çözüm ve araçlardan örnekler verdik.

Konferansın kapanışında ise yalnızca uluslararası konuşmacıların panelist olarak yer aldığı bir panel gerçekleştirildi. Izleyicilerin rastgele sorular yönelttiği panelistlere özellikle firmaların Agile (Çevik) Yazılım Geliştirme Metodolojilerinde test anlamında dikkat etmesi gereken noktalar soruldu.

Rex Black, Barış Sarıalioğlu, Oliver Denoo ve Joel Oliviera’nın da aralarında bulunduğu panelistlerin ortak görüşü ise;

Ekip içerisinde dedike test uzmanlarının bulunması/korunması gerektiği,

Çevik yazılım geliştirme metodolojilerinin isimlendirmelerine (Scrum, Kanban, XP, TDD, vb.) ve alt pratiklerine odaklanılmaktan ziyade kuruma getirecekleri katma değere odaklanılması gerektiği,

Test senaryolarının ve hataların kayıt altına alınmaya devam edilmesinin kurumsal hafızanın korunumu, hukuksal ve yasal mevzuat ve test doğrulaması (test verification/validation) bakımından faydalı olacağı,

Özellikle birim ve entegrasyon seviyelerinde koşulan teknik testlerin daha fazla oranda otomatize edilmesinin özelikle kod kapsaması (code coverage) bakımından getirileri, ve

Test yöneticilerinin Agile metodolojilerde özellikle test uzmanlarına mentorluk ve test metodolojisinin ve standartlarının korunması bakımından kilit rol oynayacağı idi.

Events

100

Krakow Atmosphere DevOpsKonferansı İzlenimleriAtmosphere DevOps Konferansı geçtğimiz hafta Polonya’nın Krakow kentinde gerçekleşti. Keytorc’un konuşmacı olarak davetli olduğu konferansta SAP, Facebook, Cisco, HashiCorp ve Dynatrace gibi markalar da sunumlarda bulundular.

Yoğunlukla yazılım geliştiricilerin ilgi gösterdiği bir etkinlik olan Atmosphere DevOps’ta teknik ayrıntılara sıklıkla girildi. Containerization, Delivery Pipeline, Monitoring, Micro-Services, Big Data, Internet of Things gibi konular en çok ilgi gören konular arasında yer alırken; etkinlik süresince devam eden lightning-session’larda, Commodore64 ve Super Nintendo gibi retro konsolları deneyimlemek en çok ilgi gören faaliyetlerdendi.

Keytorc Session’undan Notlar Keytorc Danışman ekibinden Berk Dülger’in gerçekleştirdiği sunumda, teknik konulara göre biraz daha geniş bir bakış açısı ile; DevOps adaptasyonu ve Continuous Testing konularından bahsedildi. Sunumdan bazı başlıklar şu şekildeydi:

Events

101

• Learning Organizations

• Systems Thinking• State of Agile/DevOps Adoption• Lean Principles and Practices• Tactical Adoption Theory• Continuous Testing

Sunumda, DevOps yaklaşımına neden ihtiyaç olduğu, mevcut durumda ne oranda uygulandığı, Yalın (Lean) yaklaşımındaki yeri ve nasıl daha akılcı şekilde kurgulanabileceği üzerinde duruldu. Ayrıca test aktivitelerinin, Continuous Testing kavramının, çevik süreçlerdeki gerekliliğinden bahsedildi:

DevOps Tactical Adoption Theory: Continuous Testing

Sunum:

“There is no DevOps without Continuous Testing”

Events

102 Events

103

UXistanbul2017’nin Ardından

Üçüncüsünü organize ettiğimiz UXistanbul Konferansı’nın ardından izlenimlerimizi kısa kısa paylaşmak

istiyoruz. UX’e gönül veren birçok kişi ve kurumun desteğiyle yıldan

yıla büyüyen UXistanbul’un gördüğü ilgiden çok mutluyuz.

UXservices adına herkese candan teşekkürler!

Açılış konuşması ve TUX 2016-17

Konferansın açılış konuşmasını bu yıl da Barış Sarıalioğlu gerçekleştirdi. Sektördeki değişen UX ve UI trendlerini işaret ettiği konuşmasında user off-boarding, AR/VR gibi konulara da değindi ve Turkey User Experience Report 2016-17’den öne çıkan bazı ilginç bulguları değerlendirdi. Görünüşe göre sektör önceki yıla göre daha “olgunlaşmış” vaziyette, kariyer.net verilerine göre UX profesyonelleri 77 sektörde “aranıyor” ve şu an çoğunluğu kadın 8430 adet UX profesyoneli var. Şirketlerin olgunluk düzeyleri arttıkça dışarıdan servis alma eğilimleri doğal olarak artıyor ve ülkemizde dışarıdan servis alma oranı %60 civarında.

Keynote konuşmacılardan kısa kısa…

İnsanların bolca not alarak izlediği 4 keynote konuşmacımızdan ilki IBM Service & Interaction Design Lead’i Diego Dalia idi. Konuşmasından akılda kalan konularından biri IBM Design Thinking metoduydu:

1- Kullanıcının amaçlarına ulaşmasına yardım eden iş modeli geliştir,

2- Çeşitli yetkinliklerde takımları bir araya getirerek daha hızlı ilerle,

3-Tükenmeyen yeniden icat etme tutkunu koru, her zaman daha iyi bir çözüm vardır.

Events

104

“Keyifliydi, gerçekten!”*

*Bir UXistanbul Konferansı 2017 katılımcısının bizi de keyiflendiren, kişisel yorumu.

İkinci keynote konuşmacısı Oracle Sr. UX Director Aylin Uysal’dı. “Güzellik hissedilen bir şey midir, düşünülen bir şey midir?” sorusuyla güzellik konseptini inceleyen Aylin Uysal, bunun ne derece bağlamsal bir kavram olduğunu örneklerle anlattı. İlk iPhone’un çıkışıyla birlikte tasarımcıların geçirdiği büyük değişime değindi. Bu değişimin tasarımcıları birer kullanıcı deneyimi uzmanına çevirdiğini ve artık yalnızca görselin değil, deneyimin tasarlandığı bir dünyaya geçildiğini anlattı.

Ürünlerinin radikal değişim sürecinden bahsederken söyledikleri önemliydi. Oracle’ın tasarım değişimi kararı almasını etkileyen 2 konu vardı: ‘tutarlılık (consistency) arzulayan mevcut kullanıcılar’ ve ‘generation Y gelliyor! kaygısı’.

Karl Gilis, The G, in AGConsult, UX komedyeni olarak anılıyor ve kesinlikle bunun hakkını veren bir konuşma yaptığını söyleyelim! Karl, yaptığı A/B testlerden örnekler vererek öncesi/sonrası karşılaştırması yaptı. Bu karşılaştırmalar kötü

bir kullanıcı deneyiminin ufak dokunuşlarla çok iyi bir deneyime dönüşebileceğini kanıtlar nitelikteydi. Bütün örneklerini sayısal verilerle destekleyen Karl Gilis, kullanıcı araştırmasının conversion optimisation için çok önemli olduğunun altını çizdi.

Son keynote konuşmacı Facebook Design Program Manager Michelle Morrison idi. Facebook ve diğer birçok tanıdık firmanın, şirket kültürünü anlattı. İyi bir şirket kültürüne sahip olmanın çalışanlar üzerindeki etkisini ve ortaya çıkan ürüne yansımalarından bahseden Michelle, Facebook’ta çalışan tasarımcıların şirket kültürüne ve tasarım yapısına uyum sağlamaları için gerekli olan adımları da anlattı.

9 Paralel oturumda neler oldu?

Birçok uygulamaya yönelik bilginin paylaşıldığı paralel oturumlarda toplam 9 adet deneyimli sektör profesyoneli deneyimlerini aktardı. Oturumlarda sahne alan Huawei’den Ahmet Duran, Doğuş Yayın’dan Burhan İnegöl, TRT World’den Derrick Fountain, THY’den Ertuğrul Yalçın, Bilyoner’den Gökalp Tüfekli, TEB’den Murat Özel, TradeSoft’tan Onur Yurtsever, KKB’den Tuğçe Ertaş ve ICBC Türkiye’den Türker Tunbiş deneyimledikleri başarı ve başarısızlıkları dinleyicilerle paylaştı.

Events

105

“Bir sonraki UXistanbul’da daha da iyiyiz…”

Keyifli bir konferans deneyimi yaşatmanın kolay olmadığını, ama tüm güzel işlerin özveri ile yapılabildiğini biliyoruz. Organizasyona çok değerli katkılarını esirgemeyen UXistanbul Strateji Komitesi, sponsorlar, konuşmacılar, workshop eğitmenleri, organizasyon ekibi ve elbette katılımcıların destekleri çok önemli. Tüm bu desteklerle önümüzdeki sene daha da kalabalık, daha da eğlenceli, daha da bilgilendirici olarak ülkemizdeki tüm UX topluluklarına daha çok katkı sağlamak istiyoruz.

Emeği geçen herkese teşekkürler!

UXistanbul Konferansı Ekibi

5 Workshop’tan notlar

Arçelik’ten Duygu Aşureciler ve Fatih Arslan User Experience at Domestic Appliances, Garanti Teknoloji’den Aras Bilgen Collaborative Analysis: Understanding Users Together, Koç Üniversitesi’nden Asım Evren Yantaç + Happern Creative Thinking with UX tools, Yapı Kredi’den Levent Boran UX with Agile Methodologies ve UXservices’tan Özge Sevindir DIY - Usability Expert Review konulu atölye çalışmalarını gerçekleştirdi.

Aras Bilgen, atölyesinde çeşitli analiz tekniklerinden bahsetti. Bunları, ‘Tepkileri ve olguları gözlemlemek’, ‘Veriyi beraber anlamlandırmak’, ‘Sonraki adımlara ortak karar vermek’ başlıklarında katılımcılara anlattı.

Katılımcılara 7 dakikalık bir kullanıcı testi videosu izlettikten sonra bu videoyu analiz etmelerini istedi. Gruplara ayrılan katılımcılar SCAMPER, Gözlem/Yorum/Öneri, Oylama gibi teknikleri kullanarak videodaki kullanıcının davranışlarını analiz etmeye başladılar. Workshop sonunda katılımcılar hep birlikte gruplardan bazılarını dinleyerek yaptıkları gözlemleri ve önerilerini yorumladılar. Sadece 7 dakikalık bir video üzerine 45 dakikalık bir çalışma yapılmasına rağmen metodolojinin ne kadar verimli sonuçlar getirdiği ortaya konmuş oldu.

Kullanılabilirlik bulgularının yağmur olup yağdığı atölye Özge Sevindir’in idi. Gruplar kullanılabilirlik kontrol listesine göre bir web sitesini nasıl incelemeleri gerektiğini deneyimlediler. Katılımcıların ortak bir rapor üzerinde keyifle çalıştıkları bir atölye çalışması oldu.

Ellerin en çok kirlendiği atölye ise şüphesiz Duygu Aşureciler ve Fatih Arslan’ınki idi. Gruplar bu çalışmada katı meyve sıkacakları üzerinden kullanıcı gözlemi testi yaptılar.

Asım Evren Yantaç ve Happern, zihinleri tasarım odaklı düşünmeye teşvik edici soruları ele aldı. Örneğin

bunlardan biri: “Mekanı odak haline getirecek bir komünite oluşturacak fiziksel ve servis tasarımı çözümleri neler olabilir? Ne tip yaklaşımlar komünite oluşumu ve bu bireyler arasındaki etkileşimi artırır?…”

Events

106

TEDxReset 8. yılında, yeni teması “Şimdi, Burada!” ile 12-13 Mayıs’ta TİM Show Center’da gerçekleşti. “Başlangıç noktasını uzaklarda aramak sadece varışı geciktirir, belki de imkansızlaştırır.” sloganıyla gerçekleştirilen etkinlikte farklı alanlardan 28 farklı konuşmacı vardı.

2 gün süren konferansta tüm konuşmalar 6 ana konu başlığı altında toplandı;

1. Nereden başlamalı?/ Where do we Start?2. Karmaşayı kucakla / Embrace Ambiguity,3. Kimin işi? / Who’s Responsibility is it?4. Ne Yaparsan Yap, Biriyle Yap / Never Walk Alone,5. Alttan Gelen Dalga / The Wave from Below,6. Hadi Bakalım / Come on.

“Karmaşıklığı Çözen Basitlik” ile TEDxReset’teydik

Events

107

Her nereye gitmek istiyorsak, başlangıç noktası hep aynıdır; “Şimdi, Burada!” sloganını “Karmaşıklığı Çözen Basitlik” başlıklı konuşmamızla destekledik. Yönetici Ortağımız Barış Sarıalioğlu konuşmasında; doğru kararlar alabilmek ve karşımıza çıkan sorunları hızlı ve etkin çözebilmek için basit düşünmenin gerekli olduğunun altını çizdi. Konuşmasında pek çok kompleks sorunun çözümünün hiç düşünmediğimiz kadar basit olduğunu vurguladı ve bugüne kadar projelerimizde yaşadığımız ilginç örneklerden bahsetti. İlgiyle izlenen konuşmasını ise Konfüçyüs’ün söylediği “hayatın aslında oldukça basit olduğu, fakat bizlerin bunu karmaşıklaştırmak için farkında olmadan elimizden gelen her şeyi yaptığımız” sözüyle bitirdi.

TEDxReset’te her yıl olduğu gibi yine oldukça renkli bir ortam vardı. “Nereden başlanır ki?” diye soran umutsuzlar, “Yok artık bu ortamda mı?” diyen küskünler, “Peki kim yapacak?” diyen kararsızlar, “Yanımda birileri olsaydı” diyen melankolikler, “Dünkü çocuk bunlar!” diyen gönül perçemi ağarmışlar, hep beraber “Hadi bakalım!” diyerek yeniden kendilerini “RESET”leme imkanı buldular!

Etkinlik teması ile özdeşleşen hikaye ise tüm felsefeyi özetler nitelikteydi;

“Bir gün bir seyyah, Anadolu’nun ücra bir köyünde yolunu kaybeder, karşısına çıkan yaşlı bir çobanı durdurur; “Merhaba, ben yolumu kaybettim. Hindistan’a nereden gidilir?” Çoban cevap verir; “Buradan gidilir!”. Seyyah şaşırır; “Hayır hayır anlamadınız, Hindistan’a gitmek istiyorum ben, nereden gidilir?”. Çoban yine aynı şekilde cevap verir; “Buradan gidilir!”

Bilge çobanın, bize, ‘Baudelaire’in ordusuna’ cevabıdır bu; her nereye gitmek istiyorsanız, buradan gidilir, şimdiden gidilir. Başlangıç noktasını uzaklarda aramak sadece varışı geciktirir, belki de imkansızlaştırır. Oysa başlangıç noktası hep aynıdır; “Şimdi, Burada!”.

Events

108

KeytorcTest Otomasyon

Hackathon’u TamamlandıKeytorc tarafından düzenlenen, Türkiye’nin ilk Yazılım Test Hackathon’u 9 Kasım 2016 tarihinde gerçekleştirilen Final Round’u ile tamamlandı. Etkinlik kapsamında, test otomasyon uzmanları ve konuya ilgi duyan öğrenciler, bir web uygulaması üzerinde yeteneklerini sergilediler.

98 ekiple 269 kişinin yer aldığı ve son derece geniş bir katılıma sahne olan etkinlikte, finale kalan 10 ekip arasından jUnited birinci oldu. Çeşitli tutarlarda hediye çekinin sahibi olan ilk üç ekip, ayrıca 25 Nisan 2017 tarihinde sekizincisi gerçekleşecek TestIstanbul Konferansı’na da ücretsiz olarak katılım hakkı elde etti.Final töreni öncesinde bir konuşma yapan Keytorc Yönetici Ortağı Barış Sarıalioğlu, “Bu tür bir etkinliğin, dünya genelinde 2016 yılının önde gelen 20 Test Hizmeti şirketinden biri olarak gösterilen Keytorc tarafından düzenlenmesi gerektiğine inandığımız için harekete geçtik. Gördüğümüz yoğun ilgi, gençlerin bu alana olan ilgisinin ve bilişim sektörünün gereksinimlerinin bir kez daha altını çizdi” dedi.

Ayrıntılı bilgilere Keytorc Test Otomasyon Hackathon’u sayfasından erişilebilecek etkinlikte, ilk üç ekip şu şekilde sıralandı:

• Birincilik Ödülü, jUnited: Sahibinden.com’dan Can Yıldırım, Sezai Can ve Murat Mercan

• İkincilik Ödülü, Firewater: TAİ’den Kadir Yiğitözü, Mehmet Evren Coşkun ve Volkan Şendağ

•Üçüncülük Ödülü, TriQuality: Kredi Kayıt Bürosu’ndan Eşref Düz, Kerem Ulusoy ve Volkan Tolu

108 Events

109

TestCon VilniusKonferansı’na Katıldık

650 katılımcısıyla, Baltık coğrafyasındaki en büyük yazılım test konferansı olacağının sinyallerini veren TestCon Vilnius’da, özellikle David Evans’ın da açılış konuşmasında değindiği Agile Testing konusuna çokça yer verildi. Test süreçlerinin iyileştirilmesi, manuel testler ve test otomasyonu arasındaki temel farklılıklar ve test otomasyonunun son yıllarda kazandığı değer, Big Data ve Big Data’nın performans testlerine etkisi, kurumlarda test kültürünün oluşturulması ve test uzmanlarına sunulan kariyer yolları gibi pek çok farklı konu ile TestCon son zamanlarda katıldığımız en zengin içerikli ve en verimli konferanslardan birisi oldu.

Özellikle Selenium ve Appium gibi açık kaynak kodlu test otomasyon çözümlerinin üzerinde durulduğu etkinlikte; DevOps, Continuous Testing ve Code Review gibi son zamanlarda büyük önem kazanan süreç ve teknikler tartışmaya açıldı.

Keytorc yönetici ortaklarından Barış Sarıalioğlu’nun “Myths & Challenges of Agile Testing” isimli konuşması ile katıldığı etkinlikte, çevik yazılım geliştirme süreçlerinin tarihçesine, bugüne kadar nasıl evrildiklerine, günümüzde hemen hemen

her kurum tarafından kullanılan veya kullanılmaya çalışılan Scrum, Kanban, Test Driven Development gibi metodolojilere ve her bir metodolojideki test pratiklerine yer verildi. Bunun yanında birçok kurum için son zamanlarda odak noktası hâline gelen araç (tool) seçimi ve özellikle fonksiyonel olmayan testler (non-functional test) üzerinde detaylı aktarımlar yapıldı. Dünya Kalite Raporu, QA Intelligence Survey, Kaos Raporu ve Gartner QA istatistikleri ile desteklediğimiz konuşmamız etkinliğin en yüksek değerlendirme notu alan konuşmalarından birisi oldu.

Önümüzdeki günlerde yeni konferanslar ve etkinliklerle ilgili deneyimlerimizi paylaşmaya devam edeceğiz.

Bu yıl ilki düzenlenen TestCon Vilnius 2016 Konferansı’na Keytorc olarak konuşma yapmak üzere davet edildik. Dünya’nın farklı ülkelerinden gelen 25 kadar uluslararası konuşmacının deneyimlerini paylaştığı etkinlikte, Türkiye adına Keytorc’un bulunması Yazılım Test alanında uzun süredir artarak devam eden kalite odaklı duruşumuzun olumlu bir yansıması oldu.

Events

Craft-Conf 2016İzlenimleri: Continuous Delivery ile Organizasyonel Performans ArtışıKeytorc olarak Budapeşte’de yapılan Craft-Conf 2016 konferansında Continuous Delivery üzerine yapılan sunumlara katıldık. İçlerinden en ilgi çekeni olan UC Berkeley’den Jez Humble’ın sunumunda elde ettiğimiz en büyük çıkarım, Continous Delivery (CD) kavramının iki boyutlu ve yaşayan bir organizma olarak ele alınması gerekliliği oldu. Bu boyutlardan ilki Continuous Delivery’yi oluşturan IT süreçleri ve ikincisi ise CD sayesinde gelişim gösteren organizasyonel süreçler.

Events110

111

Continuous Delivery’yi Oluşturan IT Süreçleri

Continuous Delivery ile Gelişim Gösteren Organizasyonel Süreçler

Versiyon Kontrolü:

Hali hazırda birçok organizasyon efektif bir kod versiyonlama sistemi kullanıyor ve yapılan araştırmalar iyi bir versiyon kontrolünün CD süreçlerinde %28’lik bir katkısı olduğunu gösteriyor.

Test Otomasyonu:

Farklı ortam ve cihazlar üzerinde testlerin yapılması gerektiğinden unit, entegrasyon ve sistem test eskisinden daha önemli bir hâl aldığı gözlemlenmekte. Bu problemi çözmek için süreçlerine test otomasyonu ekleyen organizasyonlar CD süreçlerine %46’lık bir katkı sağladığı görülüyor.

Regresyon Etkisi:

Otomasyon etkisiyle, değişikliklerin yol açtığı hasarlar %24 oranında azalıyor.

IT Peformansı:

Otomasyon ve sürekli entegrasyon sayesinde%50’ye yakın bir iş gücü kazanımı oluyor ve IT daha verimli işler için vakit ayırabiliyor.

Tükenmişlik Sendromu:

Yazılım ekiplerinde tükenmişlik sendromu %18 oranında azalıyor.

Yukarıdaki 4 disiplini başarılı bir şekilde kurgulayan organizasyonlarda CD kültürü yerleşerek; yazılım geliştirme aktiviteleri daha az efor ve kaynak gerektiren eylemlere dönüşmekte ve organizasyonlar aşağıdaki kazanımları elde etmekteler.

Deployment Otomasyonu:

Sık sürüm çıkılan projelerde otomatize edilmemiş konfigürasyon ve deployment süreçleri yüksek miktarda efora ve hata oranlarını artmasına neden olabilmektedir. Bu nedenle iyi bir deployment otomasyonunun katkısının %5 olduğu görülüyor.

Sürekli Entegrasyon (CI):

Sürekli entegrasyon ile sık release çıkılan projelerde yazılımcılar kodlarını ortak repository ile hızlı bir şekiilde entegre edebilmekte ve çıkabilecek hataları önceden tespit edebilmekteler. Ölçümlerde bu uygulamanın süreçlere etkisinin ise %42 olduğu anlaşılıyor.

Deployment Sıkıntıları:

Versiyon kontrolü ve deployment otomasyonu sayesinde deployment sırasında yaşanan sıkıntılarda %68’lik bir azalma gözlemlenmekte.

Bu kazanımlarla birlike gelişim gösteren organizasyonel kültür, eşzamanlı olarak tükenmişlik sendromuna ve IT performansına olumlu etkide bulunuyor. Sonuç olarakta proje ekipleri ve organizasyon daha yüksek performans ve konsantrasyon ile çalışabiliyor.

Events

112

SeleniumCamp,Marcus Merrell

Sunumundan NotlarGeçtiğimiz hafta Kiev’de gerçekleştirilen SeleniumCamp

organizasyonundaydık. Yönetici ortaklarımızdan Barış Sarıalioğlu‘nun dikkat çekici sunumlardan birini gerçekleştirdiği etkinlikte, Marcus Merrell‘in

sunumu akıllarda kalan bir diğer önemli içeriğe sahipti.

Merrell konuşmasında, yazılım test otomasyonu olgunluk değerlendirmesi üzerine tecrübe ve fikirlerini paylaştı. Birçok organizasyonun sürdürülebilirlik açısından sorun yaşadığı otomasyon projelerini belirli metrikler çerçevesinde değerlendirmenin, mevcut altyapının hangi seviyede olduğunu ölçümleme olanağı sağladığını belirtti.

Keytorc olarak uzun süredir kullanımını desteklediğimiz Page-Object Design Pattern, 3-Tier Architecture yaklaşımların belirli metrikler çerçevesinde değerlendirilmesinin sektörde önemli bir iyileşme sağlayacağı belirtildi. Zira, bu sayede daha az Technical Debt’e (dolayısıyla daha sürdürülebilir) sahip olan otomasyon projelerini görebilme şansımız olacak gibi görünmekte.

Test Otomasyon Olgunluk Değerlendirmesi

Events

113

Sunumda aktarılan yaklaşımda, 3 Katmanlı Mimarinin her bir katmanını ayrı ayrı değerlendirme gerekliliğinin altı çizildi. Örneğin, Test Katmanında kullanılan her otomasyon komutu, Locator, Hard-Coded Beklemeler, Global Bekleme durumları alınan puanı düşürürken, bu seviyede kullanılan Assertion’lar ve Page-Object çağrıları puanı arttırıcı rol oynamakta.

Page seviyesini incelediğimizde benzer bir şekilde; yüksek satır sayısı, kullanılan Assertion’lar, Hard-Coded beklemelerin puanı düşüreceği, Relative Locator kullanımlarının da puanı arttıracağı söylenebilir. Benzer şekilde üst sınıflar için (Utility) farklı kriterler kurgulanabilir.

Marcus Merrell’in Sunumu

Sayfa üzerindeki öğeleri bulmak için kullanılan Locator’lerin yapısı yine otomasyon kodlarının kalitesini belirleyen önemli faktörlerden. Unique Locator’lerden başlayarak Absolute Path’lere kadar düşen bir puanlandırma söz konusu bu tarafta ise.

Toplam değerlendirme, belirtilen alanlarda alınan puanların ortalamalarından gelmekte. Özellikle Locator tarafında verilen puanların daha ağırlıklı olması, oldukça doğru olacaktır.

Merrell, projesinin sonraki adımlarında bu değerlendirmeyi olarak yapabilen bir Statik Kod Analiz aracı ve akabinde yazılım platformlarına entegre olabilen SDK’lar geliştirmek istediklerini ekledi.

Kısaca, yaklaşımının oldukça etkin olduğu söylenebilir. Benzer şekilde bir değerlendirme, Test Otomasyon Projelerinin iyileşmesi ve yatırım geri dönüşünün daha hızlı alınmasını sağlayacaktır.

Events

114

www.keytorc.com

www.ba-works.com

www.uxservices.com

“The only source of knowledge is experience”

Albert Einstein

INSIGHTS QUARTERLY

www.keytorc.com

www.ba-works.com

www.uxservices.com

INSIGHTS - UXservices · hazırlanan Türkiye İş Analizi Raporu’nun 2016-17 edisyonundan...

Documents

Transcript of INSIGHTS - UXservices · hazırlanan Türkiye İş Analizi Raporu’nun 2016-17 edisyonundan...