INNOWACYJNE UCZENIE SIĘ

OSÓB DOROSŁYCH

Jan Przewoźnik

Gorzów Wlkp., 10 grudnia 2014 r.

Człowiek – najlepsza inwestycja

A.

PRZYWITAJ SIĘ,

BEZ UŚMIECHU,

BEZ KONTAKTU WZROKOWEGO.

FORMALNIE.

B.

PRZYWITAJ SIĘ,

Z PROMIENNYM UŚMIECHEM,

Z KONTAKTEM WZROKOWYM,

PYTAJĄC, CO SŁYCHAĆ...

NASTAWIENIE…

Uczenie się w psychologii biznesu i sportu

23 (34) lat na rynku szkoleniowym

13.000 uczestników kursów

Wyższa Szkoła Ekonomii i Innowacji

Młodzieżowa Akademia Szachowa

Podejście: „mistrzostwo osobiste”

DOŚWIADCZENIA

CO BYŚ ZROBIŁ, GDYBY TWÓJ ROK

MIAŁ 13 MIESIĘCY !?

CZAS NAUKI

Wiek w latach Średni czas nauki dziennie (minuty)

Grupa 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16

I. 17,3 22,8 26,7 34,5 46,6 65,9 85,3 107,0 123,1 130,1 172,1 191,8 208,7

II. 22,5 14,7 15,6 24,4 32,3 40,5 55,4 55,6 66,3 74,9 95,4 125,7 167,1

III. 10,0 8,7 13,1 19,5 27,1 33,3 43,0 49,6 66,8 78,5 81,1 72,7 49,7

IV. 5,0 9,7 10,1 17,3 20,8 22,6 24,2 25,7 31,1 25,3 29,5 29,2 24,8

V. 10,0 8,7 7,2 17,5 15,9 15,5 16,2 14,3 16,8 14,7 15,0 31,3

John Sloboda (2008). Wykłady z psychologii muzyki. Warszawa: Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina.

UMIEJĘTNOŚĆ GODZINY

Harmonijka 50

Czytanie nut 150

Gitara 150

Trąbka 300

Fortepian 450

Puzon 600

Saksofon altowy 600

Kung Fu 600

Śpiew 900

Wioloczela 900

Flet 1200

Skrzypce 1900

SZACUNKI NOWOJORSKICH

NAUCZYCIELI MUZYKI

Zwycięzca 6000

1500

1500

1500

Happy Looser 1500

CEL

2016

2015

2014

2013

Unikaj złych nawyków ...

UCZENIE SIĘ

NOWYCH TREŚCI

CZAS

WYNIKI

A Multilevel Model Analysis of Expertise in Chess

Across the Life Span.

Roy W. Roring and Neil Charness, na podstawie Elo 1986.

MÓJ OSOBISTY KAPITAŁ

„X” lat potencjału: mój wiek „emerytalny”

minus obecny wiek w latach = ......

.... x 2024 (253 dni pracy x 8 godzin) = .......... godz.

To mój zasób czasu efektywnej pracy

aż do „emerytury”

.... x 759 (253 dni pracy x 3 godziny) = .......... godz.

+

.... x 1344 (112 dni wolne x 12 godz.) = .......... godz.

__________

= .......... godz.

Mój zasób czasu wolnego do „emerytury”.

KUMULACYJNY EFEKT...

DZIEŃ TYDZIEŃ ROK

5’ 35’ 30 GODZ.

10’ 70’ 60 GODZ.

30’ 210’ 182 GODZ.

60’ 420’ 365 GODZ

(45 OŚMIOGODZINNYCH DNI PRACY)

24 godziny dziennie...

168 godzin tygodniowo…

720 – 744 godzin miesięcznie...

8760 godzin rocznie...

CZAS...

8 godzin dziennie czasu wolnego...

56 godzin tygodniowo...

240 – 248 godzin miesięcznie...

2920 godzin rocznie...

CZAS WOLNY...

WIEDZA

UMIEJĘTNOŚCI MOTYWACJA

OBRAZ SIEBIE

Wysoka samoocena

Przekonanie o własnej skuteczności

Nadzieja

Optymizm

Cele! Układ siatkowaty!

Poziom aspiracji !!!

MOTYWACJA…

CZŁOWIEK ZNIESIE

KAŻDE „JAK”.

BYLE MIAŁ „PO CO”.

ZARZĄDZANIE ZASOBAMI LUDZKIMIP

rocen

ty

Becker B., Huselid M., Ulrich D. 2002

TWOJA KARIERA

=

+ WIEDZA

+ INTELIGENCJA

EMOCJONALNA

+ INNOWACYJNOŚĆ

CZAS

KRZYWA „S” WZROST

Uczenie się to proces

prowadzący do modyfikacji zachowania jednostki

w wyniku jej uprzednich doświadczeń.

DEFINICJA POJĘCIA

„UCZENIE SIĘ”

Pierwszym istotnym pojęciem, kluczowym dla rozumienia uczenia się jest zmiana.

I to zmiana względnie trwała, nie będąca wynikiem dojrzewania.

Uczenie się zatem, to wywoływanie i utrwalenie określonych zmian organizmu.

Warto zwrócić uwagę na drugi istotny aspekt - aktywną rolę podmiotu w tym procesie,

czyli osoby uczącej się!

W niniejszym wykładzie nacisk kładziony jest szczególnie na ten element,

jako istotny wyznacznik nowoczesnego podejścia do nauczania i uczenia się.

Trzeba też wyraźnie zaznaczyć, że istnieje ścisły związek uczenia się i pamięci.

Pamięć i uczenie się to dwie strony tego samego procesu nabywania nowych doświadczeń

przez jednostkę.

Na nic byłoby uczenie się, gdyby wyuczone umiejętności nie zostały zapamiętane,

przechowane i odtworzone w stosownym czasie.

Dlatego uczący się musi zwracać szczególną uwagę na organizację materiału

i procesów uczenia się.

UCZENIE SIĘ

1. Powtórzenia materiału.

2. Rozłożenie powtórzeń w czasie.

3. Sposoby powtarzania – metody kombinowane.

4. Informacje o wynikach.

5. Organizacja percepcji.

6. Aktywność jednostki.

UCZENIE SIĘ DOROSŁYCH

UCZENIE SIĘ

UCZENIE SIĘ

UCZENIE SIĘ

UCZENIE SIĘ

UCZENIE SIĘ

UCZENIE SIĘ

UCZENIE SIĘ

UCZENIE SIĘ

STRATEGIA UCZENIA SIĘ:

UCZENIE SIĘ SPOŁECZNE

Marily Oppezzo, Daniel L. Schwartz: Give your ideas

some legs: The positive effect of walking on creative thinking.

Journal of Experimental Psychology:

Learning, Memory, and Cognition

2014, Vol. 40, No. 4, 1142–1152

0278-7393/14/$12.00 http://dx.doi.org/10.1037/a0036577

LUDZIE

ZADANIA

FILM POGLĄDOWY

TECHNIKA KOMUNIKACJI

1. Dopasowanie komunikatu do wypowiedzi rozmówcy. 2. Wywieranie wpływu – ukazanie celu lub kierunku myślenia, działania, poszukiwań.

STRATEGIA UCZENIA SIĘ:

„WIELOKANAŁOWOŚĆ”

„SUPERŁĄCZE” !

POWIĘKSZONE PŁATY SKRONIOWE MUZYKÓW

„SUPERŁĄCZE” !

KANAŁ WZROKOWY

KANAŁ SŁUCHOWY

KANAŁ KINESTETYCZNY

STRATEGIA UCZENIA SIĘ:

„MAPY UMYSŁU”

„MAPY UMYSŁU” !

• Pozioma, biała kartka papieru formatu A-4 lub A-3.

• Kolorowe długopisy – niebieski, czerwony, zielony, czarny.

• W środku temat mapy – obraz i tekst (6 cm).

• Stosowane: słowa – klucze (główne skojarzenia), obrazy, symbole, kody.

• Im dalej od centrum, tym cieńsze linie.

• Wykreuj swój własny styl tworzenia Map Myśli.

• Wyróżniaj i zaznaczaj asocjacje jednego elementu z drugim.

• Aby Twoje Mapy były przejrzyste, używaj promienistej hierarchii, numeruj.

STRATEGIA UCZENIA SIĘ:

MODEL DAVIDA KOLBA

MODEL

KOLBA 4. ZASTOSOWANIE

W PRAKTYCE

3. WNIOSKI

2. REFLEKSJA

1. DOŚWIADCZENIE

MODEL KOLBA –

TYPOLOGIA UCZENIA SIĘ

• Przeżycie doświadczenia

• Refleksja

• Wnioski

• Zastosowanie praktyczne

Kreatywność

odnosi się do cech dyspozycyjnych.

Twórczość

to już aktualizowanie potencjału

w procesie.

Innowacyjność

to aplikacja

powstałych rozwiązań.

KREATYWNOŚĆ TWÓRCZOŚĆ

INNOWACYJNOŚĆ

Twórczość to aktywność

przynosząca wytwory dotąd nieznane,

a zarazem społecznie wartościowe

(Pietrasiński, 1969).

TWÓRCZOŚĆ

Świadomie i konsekwentnie stosowany

sposób postępowania

dla osiągnięcia określonego celu.

Cal po calu, cal po calu,

ostrzyżemy cię, krasnalu!

METODA

PREDYSPOZYCJE

SAMOOCENA

STRATEGIA UCZENIA SIĘ:

CZTERY TYPY UMYSŁOWOŚCI

CZTERY TYPY UMYSŁOWOŚCI

A. TYP ANALITYCZNY

B. TYP SEKWENCYJNY

C. TYP

INTERPERSONALNY

D. TYP

WYOBRAŻENIOWY

ALOGIKA WIZUALIZACJA

DTYP FAKTY HOLISTYCZNIE TYP

ANALITYCZNY KRYTYKA INTUICJA WYOBRAŻENIOWY

TECHNIKA INNOWACYJNOŚĆ

ANALIZA ARTYZM

PLANY MIĘDZYLUDZKIE

STRUKTURA KINESTETYCZNE

SEKWENCYJNOŚĆ EMOCJE

TYP ZORGANIZOWANIE DUCHOWE TYP

SEKWENCYJNY SZCZEGÓŁY ZMYSŁOWE INTER-

PERSONALNY

BKONSERWATYZM WSPÓŁCZUCIE

C

ILOŚĆ WYOBRAŹNIA

UCZENIE SIĘ ANALITYCZNE

1. Ucz się zbierania informacji na temat problemu.

2. Kategoryzuj informacje według określonych kategorii.

3. Wizualizuj informacje przez rysunki, wykresy, grafikę.

4. Postrzegaj całości i części w ich wzajemnym powiązaniu.

5. Analizuj istotę części i istotę funkcjonowania całości.

6. Analizuj zachowania różnych decydentów: polityków,

graczy giełdowych, szachistów.

7. Rozwiązuj łamigłówki, zadania logiczne, itp.

8. Wykorzystuj komputerowe programy do rozwiązywania

różnych problemów.

9. Graj role “adwokata diabła” w procesach

grupowego podejmowania decyzji.

10. Pisz krytyczne artykuły na interesujące cię tematy.

UCZENIE SIĘ SEKWENCYJNE

1. Planuj wykonywanie różnych zadań w różny sposób.

2. W oparciu o program komputerowy, realizujący zasady

programowego uczenia się, zapoznaj się z jakąś

nową dziedziną wiedzy.

3. Zaprojektuj wykonanie jakiegoś zadania krok po kroku

i zrealizuj go.

4. Zrób plan budżetowy na miesiąc i zrealizuj go.

5. Zorganizuj systematycznie swoją biblioteczkę domową,

płyty, nagrania, itd.

UCZENIE SIĘ

INTERPERSONALNE

1. Dziel się swoimi myślami, ideami, odczuciami z przyjaciółmi.

2. Ucz się słuchać innych.

3. Ucz się komunikacji w grupie.

4. Znajdź czas na wspólne spożywanie posiłków w rodzinie, pracy.

5. Ucz się i pracuj w grupie, jeśli to możliwe.

6. Skomponuj piosenkę i poproś kogoś o jej zaśpiewanie.

7. Weź udział w jakiejś imprezie sportowej.

8. Baw się z dzieckiem według reguł przez niego ustalonych.

9. Zaadoptuj jakieś zwierzę domowe.

10. Przemyśl, co ludzie zrobili dla ciebie

i jak mógłbyś się odwdzięczyć.

11. Ucz innych jakiegoś przedmiotu.

UCZENIE SIĘ

WYOBRAŻENIOWE

1. Patrz na problemy, obrazy, sytuacje, całościowo.

2. Badaj aktualne trendy w dowolnych dziedzinach i staraj się

przewidzieć kilka możliwych kierunków dalszego rozwoju.

3. Zadawaj pytania typu “a gdyby tak ...”

i udzielaj wielu odpowiedzi.

4. Pozwalaj sobie na snucie marzeń, myślenie życzeniowe.

5. Szkicuj obrazami własne pomysły.

6. Stosuj często “burzę mózgów”.

7. Dostrzegaj piękno wzorców: budynków, teorii.

8. Staraj się określić, kiedy jesteś najbardziej twórczy w ciągu dnia.

Właśnie wtedy rozwiązuj problemy.

STRATEGIA UCZENIA SIĘ:

AKTYWIZOWANIE

WEWNĘTRZNYCH RÓL

STRATEGIA UCZENIA SIĘ:

RADZENIE SOBIE

ZE STRESEM

TRZY FAZY STRESU

MOBILIZACJA

CZAS

ALARM

ADAPTACJA

ZAŁAMANIE

Stresujące myśli…

Przekaz z podwzgórza – kortykoliberyna

hormon uwalniający kortykotropinę – CRH

Przysadka mózgowa – kortykotropina – ACTH

Kora nadnerczy – glikokortykoidy

Reakcja organizmu – zagrożenie chorobą

REAKCJA STRESOWA

ŚMIECH Zwiększenie liczby i aktywności limfocytu T

i naturalnych zabójców komórek żernych

Zwiększenie poziomu interferonu –

białka wyzwalającego reakcję obronną

przed wirusami

Wzrost immunoglobuliny A, antyciała,

które walczy z infekcjami

górnych dróg oddechowych

Zwiększenie liczby immunoglobulin G i M,

które pomagają zwalczać inne infekcje

Zwiększenie wydzielania się endorfin

Organizm, w tym mózg, jest lepiej dotleniony

Szybciej bije serce

WEWNĘTRZNE POCZUCIE KONTROLI

WEWNĘTRZNE MONOLOGI

REAKCJA ANTYSTRESOWA

KWESTIONARIUSZ

JAKOŚCI

ŻYCIA

CERTYFIKAT

DLA

BLISKIEJ MI

OSOBY…

GŁOS

TALENT

POTRZEBA

SUMIENIE

PASJA

STRATEGIA UCZENIA SIĘ:

TECHNIKI

80

TECHNIKA

MNEMOTECHNICZNA

„PODRÓŻ” –

SZYBSZE

ZAPAMIĘTYWANIE

I ODTWARZANIE

EFEKTYWNE

UCZENIE SIĘ

TECHNIKA

„ZDAŃ ZNACZĄCYCH” –

ZAPAMIĘTYWANIE

CIĄGÓW WYRAZÓW

I

L

K

N

M

O

P

F

I

T

INDYWIDUALIZM LUDOWOŚĆ KULT UCZUCIA NASTROJOWOŚĆ MISTYCYZM ORIENTALIZM PATRIOTYZM FANTASTYKA IDEOWOŚĆ TRAGIZM

CECHY ROMANTYZMU

I L

K

N

M

O

P F I

T

84

MOJA

WIECZNIE

ZAPRACOWANA

MAMA

JUTRO

SAMA

USMAŻY

NAM

PLACKI

PLANETY

85

M

W Z

M J S U N P

PLANETY

M

W Z

M J S U N P

PLANETY MERKURY WENUS ZIEMIA MARS JOWISZ SATURN URAN NEPTUN PLUTON ?

STRATEGIA:

DOBRE RADY

Organ nie używany

zanika!

Szczury w stymulującym środowisku – 3 lata życia

Odpowiednik 90 lat życia człowieka!

Zakonnice aktywne umysłowo żyją dłużej.

Władysław Tatarkiewicz, Czesław Miłosz

Wniosek: Mózg pracuje podobnie jak mięsień.

Im więcej go ćwiczymy, tym więcej się rozwija.

Za mało ćwiczenia, to „sflaczały” mózg.

Najlepiej zapamiętujemy to,

czemu towarzyszą silne emocje.

Adrenalina

Noradrenalina

Wyraźniejsze obrazy w mózgu

Lepsza pamięć

Jedzmy pełnowartościowe śniadania!

Korelacja z długowiecznością.

Mózg pracuje na „większych obrotach”.

Grupa I: Czarna kawa.

Spadek poziomu cukru we krwi,

rozdrażnienie, nerwowość, gniew, zmęczenie, wyczerpanie i ból głowy.

Grupa II: Kawa z cukrem, śmietaną i dwoma pączkami.

Wzrost poziomu cukru w ciągu pierwszej godziny, potem spadek.

Grupa III: Szklanka soku, dwa plasterki bekonu, dwa jajka,

grzanka, dżem i kawa ze śmietaną i cukrem.

Wzrost poziomu cukru i sprawność aż do południa.

CATS...

Te cztery czynniki mogą osłabić

nasze zdrowie i umysł.

Coffee – Kawa

Alcohol – Alkohol

Tea – Herbata

Sugar – Cukier

Papierosy

Witamina B1, ukrwienie mózgu…

KRZYWA ZAPOMINANIA

EBBINGHAUSA

70% tego, czego się uczysz,

może być zapomniane w ciągu doby!

POWTÓRKI!!! Przed snem!

1. Dlaczego mógłbyś dokonać zmiany?

2. W jakim stopniu jesteś gotowy na zmianę? (1 – 10)

3. Dlaczego nie wybrałeś mniejszej liczby?

4. Wyobraź sobie, że nastąpiła zmiana –

jakie byłyby jej pozytywne skutki?

5. Dlaczego te skutki są dla Ciebie ważne?

6. Jaki jest następny krok, jeśli takowy istnieje?

+ PLAN

+ AUTONOMIA

MOTYWACJA BŁYSKAWICZNA

MICHAEL PANTALON

LITERATURA

Koncepcja czterech typów uczenia się:

Lumsdaine E., Lumsdaine M.: Creative Problem Solving.

Nowy Jork 1995.

Wyniki neuroobrazowania:

Amen D.: Zmień swój mózg, zmień swoje ciało. Warszawa 2010.

Small G., Vorgan G.: iMózg. Jak przetrwać technologiczną

przemianę współczesnej umysłowości. Poznań 2011.

Spitzer M.: Jak uczy się mózg. Warszawa 2007.

Vetulani J.: Jak usprawnić pamięć. Warszawa, 1993.

LITERATURA

Becker B., Huselid M., Ulrich D.:

Karta wyników zarządzania zasobami ludzkimi. Kraków 2002.

Kaplan R., Norton D.: Strategiczna karta wyników.

Jak przełożyć strategie na działanie. Warszawa 2001.

Kaplan R., Norton D.: Strategiczna karta wyników.

Balanced Scorecard. Praktyka. Warszawa 2001.

Kaplan R., Norton D.: Strategiczna karta wyników:

Mierniki, które wpływają na wzrost efektywności firmy.

Warszawa, Harvard Business Review, październik 2007, ss. 125 - 135.

Kaplan R., Norton D.: Strategiczna karta wyników:

co się zmieniło po 15 latach.

Warszawa, Harvard Business Review, październik 2007, ss. 136 - 140.

Rampersad H.: Kompleksowa karta wyników. Warszawa 2004.

LITERATURA

Wyniki badań nad zarządzaniem czasem:

Seiwert L.: Zarządzanie czasem. Bądź panem własnego czasu.

Warszawa 1998.

Zimbardo P., Boyd J.: Paradoks czasu. Warszawa 2009.

Powiązanie nawyków z uczeniem się i długością życia:

Paster Z.: Kod długowieczności. Warszawa 2002.

Zarządzanie wiedzą:

Brousseau K., Driver M., Hourihan G., Larsson R.:

Jak doświadczeni menedżerowie podejmują decyzje.

Harvard Business Review, wrzesień 2006,

Warszawa 2006, ss. 76 – 89.

LITERATURA

Wspomaganie komunikacji i projektowanie kariery:

Adams M.: Myślenie pytaniami. Warszawa 2007.

Gardner H.: Inteligencje wielorakie. Warszawa 2009.

Lanthaler W., Zuckman J.: Akcja Ja. Warszawa 2000.

Łaguna M.: Przekonania na własny temat i aktywność celowa.

Lublin 2010.

Jeśli chcesz zdiagnozować stan mózgu i ciała :

www.amenclinics.com

LITERATURA – INTERNET Partnerzy projektu MindWellness – Improvement

of the Learning Capacities and Mental Health of Elder People.

Podręcznik do ćwiczenia umysłu dla osób starszych.

http://www.mindwellness.eu/descargas/Handbook-PL.pdf

Stopińska – Pająk A. (red.): Edukacja wobec starości –

tradycja i współczesność. Chowanna, tom 2 (33). Katowice 2009.

http://chowanna.us.edu.pl/vol/ch33.pdf

Craik F., Salthouse T. (red.): Hanbook of aging and cognition.

Nowy Jork 2000.

http://books.google.com/books?hl=en&lr=&id=3D348N-

HtP8C&oi=fnd&pg=PR7&dq=cognitive+aging+research&ots=

h4UQRRte3y&sig=VxeTueWWLGdVQ2lhvYHi9H5U78I#v=

onepage&q=cognitive%20aging%20research&f=false

Człowiek – najlepsza inwestycja

DZIĘKUJĘ

I

DO WIDZENIA !

jp@janprzewoznik.pl

www.janprzewoznik.pl