INNOVATIEVE TECHNOLOGIE EN GEZOND OUDER WORDEN · 2016. 8. 12. · Gezondheid en gezond ouder...

40
7-7-2016 1 www.cme-online.nl mei 2016 INNOVATIEVE TECHNOLOGIE EN GEZOND OUDER WORDEN Prof. dr. Miriam Vollenbroek-Hutten www.cme-online.nl mei 2016 Leerdoelen de demografische ontwikkelingen en gevolgen van vergrijzing benoemen de begrippen ‘gezondheid’ en ‘gezond ouder worden’ omschrijven de trends in technologische ontwikkelingen benoemen het begrip ‘zelfmanagement’ en theorieën van gedragsverandering binnen de geriatriefysiotherapie beschrijven mogelijkheden van technologie voor het ondersteunen van gezond ouder worden benoemen de toegevoegde waarde van een technologie- ondersteunde zorg toepassing definiëren en beoordelen veranderingen in de rol van de fysiotherapeut bij technologie- ondersteunde zorg voor ouderen benoemen concrete toepassingen voor de eigen dagelijkse geriatrisch- fysiotherapeutische zorg definiëren Na afronding van deze cursus kunt u:

Transcript of INNOVATIEVE TECHNOLOGIE EN GEZOND OUDER WORDEN · 2016. 8. 12. · Gezondheid en gezond ouder...

Page 1: INNOVATIEVE TECHNOLOGIE EN GEZOND OUDER WORDEN · 2016. 8. 12. · Gezondheid en gezond ouder worden Deel 3 Het begrip ‘zelfmanagement’ en theorieën van gedragsverandering Deel

7-7-2016

1

www.cme-online.nlmei 2016

INNOVATIEVE TECHNOLOGIE EN GEZOND OUDER WORDEN

Prof. dr. Miriam Vollenbroek-Hutten

www.cme-online.nlmei 2016

Leerdoelen

de demografische ontwikkelingen en

gevolgen van vergrijzing benoemen

de begrippen ‘gezondheid’ en

‘gezond ouder worden’ omschrijven

de trends in technologische ontwikkelingen

benoemen

het begrip ‘zelfmanagement’ en

theorieën van gedragsverandering

binnen de geriatriefysiotherapie

beschrijven

mogelijkheden van technologie voor het

ondersteunen van gezond ouder worden

benoemen

de toegevoegde waarde van een

technologie-ondersteunde zorg

toepassing definiëren en beoordelen

veranderingen in de rol van de

fysiotherapeut bij technologie-

ondersteunde zorg voor ouderen

benoemen

concrete toepassingen voor de eigen

dagelijkse geriatrisch-fysiotherapeutische

zorg definiëren

Na afronding van deze cursus kunt u:

Page 2: INNOVATIEVE TECHNOLOGIE EN GEZOND OUDER WORDEN · 2016. 8. 12. · Gezondheid en gezond ouder worden Deel 3 Het begrip ‘zelfmanagement’ en theorieën van gedragsverandering Deel

7-7-2016

2

www.cme-online.nlmei 2016

Inhoud

Deel 1Demografische ontwikkelingen vergrijzing

Deel 2Gezondheid en gezond ouder worden

Deel 3Het begrip ‘zelfmanagement’ en theorieën van gedragsverandering

Deel 4Trends in technologie

Deel 5Technologische ondersteuning bij gezond ouder worden

Deel 6Rol geriatriefysiotherapeut bij inzet telemedicine bij ouderen

www.cme-online.nlmei 2016

Deel 1

Demografische ontwikkelingen vergrijzing

Page 3: INNOVATIEVE TECHNOLOGIE EN GEZOND OUDER WORDEN · 2016. 8. 12. · Gezondheid en gezond ouder worden Deel 3 Het begrip ‘zelfmanagement’ en theorieën van gedragsverandering Deel

7-7-2016

3

www.cme-online.nlmei 2016

Bevolkingsprognose 2010-2060

Sterkere vergrijzing, langere levensduur

Bron: Van Campen, Sociaal Cultureel Planbureau, 2011

www.cme-online.nlmei 2016

Dubbele vergrijzing

Leeftijdsopbouw van de bevolking van 65 jaar en ouder 2010-2030

Bron: Van Campen, Sociaal Cultureel Planbureau, 2011

Page 4: INNOVATIEVE TECHNOLOGIE EN GEZOND OUDER WORDEN · 2016. 8. 12. · Gezondheid en gezond ouder worden Deel 3 Het begrip ‘zelfmanagement’ en theorieën van gedragsverandering Deel

7-7-2016

4

www.cme-online.nlmei 2016

Chronische aandoeningen

Van Oostrom et al., 2011

37% van de 55-plussers heeft twee of meer chronische ziekten

70% van de mensen met een chronische ziekte heeft ten minste ook één andere ziekte

www.cme-online.nlmei 2016

Ouderdom en ziekte

CDC/NCHS, National Vital Statistics System, Mortality Data)

• prevalentie geselecteerde chronische condities• uitgedrukt in percentages als functies van leeftijd• in de populatie van de USA (2002-2003)• alle vormen van kanker en hartaandoeningen zijn opgenomen

Page 5: INNOVATIEVE TECHNOLOGIE EN GEZOND OUDER WORDEN · 2016. 8. 12. · Gezondheid en gezond ouder worden Deel 3 Het begrip ‘zelfmanagement’ en theorieën van gedragsverandering Deel

7-7-2016

5

www.cme-online.nlmei 2016

Ouderdom en kwetsbaarheid / verminderd functioneren

Plaats Frail Pre-Frail Robust

Enschede 1 25 18 57

Enschede 2 20 30 50

Hengelo 15 22 63

Tubbergen 11 24 65

Twenterand 15 20 60

Totaal 17 23 59

Roessingh Research and Development, 2015 (tekst en beeld)

www.cme-online.nlmei 2016

Vragen?

Page 6: INNOVATIEVE TECHNOLOGIE EN GEZOND OUDER WORDEN · 2016. 8. 12. · Gezondheid en gezond ouder worden Deel 3 Het begrip ‘zelfmanagement’ en theorieën van gedragsverandering Deel

7-7-2016

6

www.cme-online.nlmei 2016

Deel 2

Gezondheid en gezond ouder worden

www.cme-online.nlmei 2016

Wat is gezondheid?

• Gezondheid is een toestand van volledig fysiek, geestelijk en sociaal welbevinden en niet louter het ontbreken van ziekte of gebrek

WHO (sinds 1948)

• Gezondheid is het vermogen zich aan te passen en een eigen regie te voeren, in het licht van de fysieke, emotionele en sociale uitdagingen van het leven

Huber (2011)

Definitie Huber:• flexibeler en

dynamischer • neemt de

veerkracht van mensen mee.

• met deze definitie kunnen mensen dus gezond zijn, naast het hebben van een ziekte.

Page 7: INNOVATIEVE TECHNOLOGIE EN GEZOND OUDER WORDEN · 2016. 8. 12. · Gezondheid en gezond ouder worden Deel 3 Het begrip ‘zelfmanagement’ en theorieën van gedragsverandering Deel

7-7-2016

7

www.cme-online.nlmei 2016

Well-being

het meest omvattende begrip; omvat ook geluk, tevredenheid en mate van satisfactie

Healthy ageing

proces van ontwikkelen en behouden van functionele mogelijkheden die je nodig hebt voor je well-being

Functionele mogelijk-

heden

• gezondheidsgerelateerde aspecten die mensen in staat stellen om te zijn en te doen wat ze zelf belangrijk vinden

• bepaald door je eigen intrinsieke capaciteit, omgevingsfactoren en de interactie tussen het individu en deze omgevingsfactoren

Definities ‘gezond ouder worden’

www.cme-online.nlmei 2016

Wat vinden ouderen belangrijk?

Functionelecapaciteiten

• bewegen

• bouwen en onderhouden van relaties

• voorzien in hun basisbehoeften

• leren, groeien en beslissingen nemen

• zinvolle bijdrage leveren

WaardenDingen die ouderen identificeren als belangrijk:

• relaties

• mogelijkheid om plezier te hebben

• autonomie (onafhankelijkheid / eigen keuzes maken)

• veiligheid

• potentieel voor persoonlijke groei

Page 8: INNOVATIEVE TECHNOLOGIE EN GEZOND OUDER WORDEN · 2016. 8. 12. · Gezondheid en gezond ouder worden Deel 3 Het begrip ‘zelfmanagement’ en theorieën van gedragsverandering Deel

7-7-2016

8

www.cme-online.nlmei 2016

Definities ‘functioneel vermogen’ (functional ability)

Intrinsieke capaciteit

• compositie van alle fysieke en mentale capaciteiten van een individu

Omgevingsfactoren

• alle factoren in de extrinsieke wereld die de context vormen van een individueel leven

www.cme-online.nlmei 2016

Definitie ‘fysieke capaciteit’

Caspersen et al, 1985)

Fysieke capaciteit

• refereert aan de maximale fysieke activiteit die iemand uit kanvoeren

Fysieke activiteit

• refereert aan het niveau van fysiekeactiviteiten dat iemand in het dagelijk leven laat zien

Een definitie van fysieke activiteit:elke krachtsinspanning van skeletspieren

resulterend in méér energieverbruik dan in rustende toestand(Caspersen et al, 1985)

Page 9: INNOVATIEVE TECHNOLOGIE EN GEZOND OUDER WORDEN · 2016. 8. 12. · Gezondheid en gezond ouder worden Deel 3 Het begrip ‘zelfmanagement’ en theorieën van gedragsverandering Deel

7-7-2016

9

www.cme-online.nlmei 2016

Richtlijnen voor fysieke activiteit bij ouderen (1)

Fysieke activiteit bij volwassenen vanaf 65 jaar omvat:

vrije tijd(bv. wandelen, dansen, tuinieren,

bergwandelen, zwemmen)

beweging als verplaatsingsmiddel

(bv. wandelen of fietsen)

beroepsgebonden(als het individu nog

aan het werk is)

huishoudelijke taken, spelgebonden, sporten, ADL, familiale en maatschappelijke

activiteiten

WHO. Global physical activity surveillance. 2011. http://www.who.int/chp/steps/GPAQ/en/index.html

www.cme-online.nlmei 2016

Richtlijnen voor fysieke activiteit bij ouderen (2)

De huidige richtlijnen voor personen ouder dan 65 jaar:

Minstens 150 min. pw matig intensieve aerobe activiteit OF minstens 75 min. sterk intensieve aerobe activiteit OF een gelijkwaardige combinatie van matig en sterk intensieve activiteit

De aerobe activiteit moet uitgevoerd worden in periodes van minstens 10 min.

Additionele voordelen gezondheid: opdrijven pw naar 300 min. matig intensieve aerobe activiteit OF 150 min. sterk intensieve aerobe activiteit OF gelijkwaardige combinatie beide

Ouderen met een slechte mobiliteit moeten fysieke activiteit beoefenen op minstens 3 dagen per week om hun evenwicht te verbeteren en vallen te voorkomen

Spierversterkende oefeningen voor de grote spiergroepen moeten op minstens 2 dagen per week uitgevoerd worden

WHO. Global physical activity surveillance. 2011. http://www.who.int/chp/steps/GPAQ/en/index.html

Page 10: INNOVATIEVE TECHNOLOGIE EN GEZOND OUDER WORDEN · 2016. 8. 12. · Gezondheid en gezond ouder worden Deel 3 Het begrip ‘zelfmanagement’ en theorieën van gedragsverandering Deel

7-7-2016

10

www.cme-online.nlmei 2016

Meten fysieke activiteit: methoden en instrumenten

Methode Instrument

SubjectiefPASE

CHAMPS

Activity diaries/logs

ObjectiefActivity monitors

Pedometers

Doubly labelled water and indirect calorimetry

Heart rate monitoring

Direct observation

www.cme-online.nlmei 2016

Meten van fysieke capaciteit: methoden en instrumenten

Methode Instrument

SubjectiefKATZ index

(Modified) Barthel index

Health assessment questionnaire

Physical functioning scale SF36

ObjectiefShort Physical performance Battery (SPPB)

Sit and stand

Walking tests

Timed up and go

Sit & Reach

6 minute walking

Adapted Step

6RM Biceps Curl

Back Scratch

6 RM leg Press

Hand Grip

Page 11: INNOVATIEVE TECHNOLOGIE EN GEZOND OUDER WORDEN · 2016. 8. 12. · Gezondheid en gezond ouder worden Deel 3 Het begrip ‘zelfmanagement’ en theorieën van gedragsverandering Deel

7-7-2016

11

www.cme-online.nlmei 2016

Aandachtspunten meten we fysieke activiteit

Uitgedrukt in frequentie, duur, intensiteit

Uitgedrukt in verschillende parameters die onafhankelijk van elkaar een deel van fysieke activiteit beschrijven

• tijd dat men zit (zitten is het nieuwe roken)

• tijd op laag, middelmatig of intensief activiteitenniveau

• verdeling van activiteiten over de dag (ochtend, middag, avond)

Subjectieve gemeten fysieke activiteit is vaak niet gerelateerd aan objectief gemeten fysieke activiteit

Gebruikmakend van deze parameters heb je verschillende ‘typen’ mensen die ook verschillende interventie strategieën nodig hebben

www.cme-online.nlmei 2016

Vragen?

Page 12: INNOVATIEVE TECHNOLOGIE EN GEZOND OUDER WORDEN · 2016. 8. 12. · Gezondheid en gezond ouder worden Deel 3 Het begrip ‘zelfmanagement’ en theorieën van gedragsverandering Deel

7-7-2016

12

www.cme-online.nlmei 2016

Deel 3

Het begrip ‘zelfmanagement’ en theorieën van gedragsverandering

www.cme-online.nlmei 2016

Zelfmanagement bij het ouder worden

Barlow et al, 2002:

• Self management refers to the individual’s ability to manage symptoms, treatment, physical and psychosocial consequences and life style changes inherent in living with a chronic condition

Lorig & Holman, 2003:

• Deploying healthful behavior: considered a lifetime task, not only focused on medical management of health conditions, but also on deploying meaningful behaviors and dealing with the emotional sequeliof getting older

Page 13: INNOVATIEVE TECHNOLOGIE EN GEZOND OUDER WORDEN · 2016. 8. 12. · Gezondheid en gezond ouder worden Deel 3 Het begrip ‘zelfmanagement’ en theorieën van gedragsverandering Deel

7-7-2016

13

www.cme-online.nlmei 2016

Drie niveaus van zelfmanagement

(Schermer, J Med Ethics 2009;35:688-691)

1

Patiënten voeren activiteiten uit die de professionals gewoon waren te doen

2

Patiënten voeren activiteiten uit volgens medische richtlijnen

3

Patiënten worden gestimuleerd in hun autonomie om te beslissen, zelfs als dit niet overeenkomstig de medische richtlijnen is.

www.cme-online.nlmei 2016

Strategieën voor gedragsverandering

1. Sociaal-cognitieve theorie2. Theorie van gepland

gedrag

3. Transtheoretische model 4. Cognitieve model

Page 14: INNOVATIEVE TECHNOLOGIE EN GEZOND OUDER WORDEN · 2016. 8. 12. · Gezondheid en gezond ouder worden Deel 3 Het begrip ‘zelfmanagement’ en theorieën van gedragsverandering Deel

7-7-2016

14

www.cme-online.nlmei 2016

1. Sociaal-cognitieve theorie

Bandura, Albert. "Social cognitive theory." Handbook of social psychological theories (2011): 349-373.

Gedrag

Persoonlijke factoren

• cognitieve, affectieve, biologische gebeurtenissen

Omgevingsfactoren

www.cme-online.nlmei 2016

2. Theorie van gepland gedrag

Ajzen, Icek. From intentions to actions: A theory of planned behavior. Springer Berlin Heidelberg, 1985.

Subjectieve normen

GedragshoudingWaargenomen

gedragscontrole

Intentie

Gedrag

Page 15: INNOVATIEVE TECHNOLOGIE EN GEZOND OUDER WORDEN · 2016. 8. 12. · Gezondheid en gezond ouder worden Deel 3 Het begrip ‘zelfmanagement’ en theorieën van gedragsverandering Deel

7-7-2016

15

www.cme-online.nlmei 2016

3. Transtheoretische model

Prochaska, James O. "Transtheoretical model of behavior change." Encyclopedia of behavioral medicine. Springer New York, 2013. 1997-2000.

Precontemplatie

Contemplatie

Voorbereiding

Actie

Onderhoud

Vooruitgang

Achteruitgang

www.cme-online.nlmei 2016

4. Cognitieve model (4G-Schema)

Beck, A.T. (1967). The diagnosis and management of depression. Philadelphia, PA: University of Pennsylvania Press.

Fysieke reacties

Gedrag

Gebeurtenis

Gedachten

Humeur / gevoel

Page 16: INNOVATIEVE TECHNOLOGIE EN GEZOND OUDER WORDEN · 2016. 8. 12. · Gezondheid en gezond ouder worden Deel 3 Het begrip ‘zelfmanagement’ en theorieën van gedragsverandering Deel

7-7-2016

16

www.cme-online.nlmei 2016

Gemeenschappelijke gedragselementen van de vier theorieën

Zelfwerkzaamheid zit in alle modellen

Gedragsverandering is een proces dat tijd kost en uit verschillende stadia bestaat

Centrale rol voor educatie in gezondheid

Grote behoefte aan gepersonaliseerde of op maat gemaakteinformatie over gezondheid

Intentie wordt gepresenteerd als de sterkste voorspeller van gedrag

www.cme-online.nlmei 2016

Stages of change (1)

Bron: Roessingh Reserach and Development

Page 17: INNOVATIEVE TECHNOLOGIE EN GEZOND OUDER WORDEN · 2016. 8. 12. · Gezondheid en gezond ouder worden Deel 3 Het begrip ‘zelfmanagement’ en theorieën van gedragsverandering Deel

7-7-2016

17

www.cme-online.nlmei 2016

Stages of change (2)

Bron: Roessingh Reserach and Development

* CPM is een maat voor het activiteiten-patroon

*

www.cme-online.nlmei 2016

Vragen?

Page 18: INNOVATIEVE TECHNOLOGIE EN GEZOND OUDER WORDEN · 2016. 8. 12. · Gezondheid en gezond ouder worden Deel 3 Het begrip ‘zelfmanagement’ en theorieën van gedragsverandering Deel

7-7-2016

18

www.cme-online.nlmei 2016

Deel 4

Trends in technologie

www.cme-online.nlmei 2016

Emerging technologies

wearables robots implantsinternet of

thingsnanotechnology

Page 19: INNOVATIEVE TECHNOLOGIE EN GEZOND OUDER WORDEN · 2016. 8. 12. · Gezondheid en gezond ouder worden Deel 3 Het begrip ‘zelfmanagement’ en theorieën van gedragsverandering Deel

7-7-2016

19

www.cme-online.nlmei 2016

Op naar 2030, trends

(www.richardvanhooijdonk.com, trendwatcher)

3D en 4D printing

• meer mogelijkheden

• milieubesparend

• lokale productie

• ruilhandelbevorderend

Big data

• produceren en gebruiken van data (robots, internet of things, wearables, drones, 4D-printers)

Cybercrime

• ICT doorspekt in alle aspecten van onze samenleving

www.cme-online.nlmei 2016

Scanadu Scout: smart health

www.scanadu.com

• ‘investigational device’

• meet hartslag,

bloeddruk, saturatie

en temperatuur

• via het voorhoofd

Page 20: INNOVATIEVE TECHNOLOGIE EN GEZOND OUDER WORDEN · 2016. 8. 12. · Gezondheid en gezond ouder worden Deel 3 Het begrip ‘zelfmanagement’ en theorieën van gedragsverandering Deel

7-7-2016

20

www.cme-online.nlmei 2016

Telemedicine

• service die het mogelijk maakt om

behandeling / ondersteuning te

ontvangen in de eigen dagelijkse

omgeving

• afstand wordt overbrugd door ICT

• er is minstens één zorgprofessional

betrokken

www.cme-online.nlmei 2016

Feedback:

deels vervangen door technologie

continue feedback

Telemedicine

Traditional care vs. telemedicine

Feedback:

• direct

• één-op-één

Traditional care

clinicus patiënt clinicus patiënttechnologie

persoonlijke feedback

feedback

Page 21: INNOVATIEVE TECHNOLOGIE EN GEZOND OUDER WORDEN · 2016. 8. 12. · Gezondheid en gezond ouder worden Deel 3 Het begrip ‘zelfmanagement’ en theorieën van gedragsverandering Deel

7-7-2016

21

www.cme-online.nlmei 2016

Telemedicine is niet nieuw

• Eindhoven onderzoekt gebruik van ECG wanneer verstuurd via de telefoonlijn

1906

• gebruik scheepsradio’s om artsen te latenassisteren bij ongevallen op zee

1920

• Nebraska Psychiatric Institute gebruikttelevisiecircuit voor zorgdoeleinden

1955

• paramedici in Alaska en Canada rechtstreeksgelinked met ziekenhuizen via de sateliet bij toepassen levensreddende technieken

1970’s

www.cme-online.nlmei 2016

Indeling op basis van technologie

Rogante et al, 2010

synchrone communicatietechnologieCategorie 1

asynchrone communicatietechnologieCategorie 2

sensor-based technologieCategorie 3

toepassingen voor exercise-trainingCategorie 4

virtual reality en gamingCategorie

Page 22: INNOVATIEVE TECHNOLOGIE EN GEZOND OUDER WORDEN · 2016. 8. 12. · Gezondheid en gezond ouder worden Deel 3 Het begrip ‘zelfmanagement’ en theorieën van gedragsverandering Deel

7-7-2016

22

www.cme-online.nlmei 2016

Implementatie van software

Jansen-Kosterink et al., 2014

Category Papers Technology Clinical purposes

1 Synchronouscommunication

24 1 1

VideoconferencingTelephoneTelephone + webcam

1. To enable contact betweenpatient and professionals

2 Asynchronouscommunicationtechnology

4 2

E-mailAsychronous messaging technology

1. To enable contact betweenpatient and professionals

3 Sensor-basedtechnology

26

3

8 papers ECG, O2 7 papers HR, BP9 papers motion detection3 papers EMG

2. Secure exercising3. To monitor progression4. Quality/Quantity motion3. Coaching

4 Exercise applications 18 10 papers web application6 papers PC workstation3 papers phone application

3. Providing treatment plans

5 Virtual communities/games

4 3. Providing treatment plans

www.cme-online.nlmei 2016

Indeling op basis van supportdiensten

www.nictiz.nl

Gemaksdiensten

praktische of hhzaken

gericht op iedereen

vb: centrale bediening

lichtschakelaars

Welzijnsdiensten

dragen bij aan welbevinden en veiligheidsgevoel

hulp op lichamelijk vlak (bv. coaching

voeding)

hulp sociale vlak(bv. inzet

videocommunicatie)

Veiligheid en bewaking

bijdragen aan veiligheidsgevoel(bv. alarmknop)

Behandeling en verzorging

medische begeiding / bevordering

zelfmanagement

bv. thuismetingen

Page 23: INNOVATIEVE TECHNOLOGIE EN GEZOND OUDER WORDEN · 2016. 8. 12. · Gezondheid en gezond ouder worden Deel 3 Het begrip ‘zelfmanagement’ en theorieën van gedragsverandering Deel

7-7-2016

23

www.cme-online.nlmei 2016

Mogelijkheden voor gezondheidszorg ouderen

Consultatie op afstand Monitoren op afstand

Behandeling op afstandOndersteuning

Self management bij gezondouder worden

www.cme-online.nlmei 2016

Vragen?

Page 24: INNOVATIEVE TECHNOLOGIE EN GEZOND OUDER WORDEN · 2016. 8. 12. · Gezondheid en gezond ouder worden Deel 3 Het begrip ‘zelfmanagement’ en theorieën van gedragsverandering Deel

7-7-2016

24

www.cme-online.nlmei 2016

Deel 5

Technologische ondersteuning bij gezond ouder worden

www.cme-online.nlmei 2016

Consultatie op afstand

professional – professional patiënt - professional

Page 25: INNOVATIEVE TECHNOLOGIE EN GEZOND OUDER WORDEN · 2016. 8. 12. · Gezondheid en gezond ouder worden Deel 3 Het begrip ‘zelfmanagement’ en theorieën van gedragsverandering Deel

7-7-2016

25

www.cme-online.nlmei 2016

Monitoren op afstand van ouderen in hun dagelijkse omgeving

Bron: Roessingh Research and Development

ter ondersteuning van de onafhankelijke manier van leven

www.cme-online.nlmei 2016

Film: Remotely monitoring and training voor chronisch zieken

https://www.youtube.com/watch?v=2ieeZgR4AUY

Page 26: INNOVATIEVE TECHNOLOGIE EN GEZOND OUDER WORDEN · 2016. 8. 12. · Gezondheid en gezond ouder worden Deel 3 Het begrip ‘zelfmanagement’ en theorieën van gedragsverandering Deel

7-7-2016

26

www.cme-online.nlmei 2016

Gesuperviseerde training op afstand in groepen + sociale interactie

Bron: Roessingh Research and Development

www.cme-online.nlmei 2016

Langgezond.nl

Bron: Roessingh Research and Development

Online jaarlijkse check-up

Online vitaliteit trainen

Inzicht in eigen gegevensGezondheidsmonitoring

op afstand

Page 27: INNOVATIEVE TECHNOLOGIE EN GEZOND OUDER WORDEN · 2016. 8. 12. · Gezondheid en gezond ouder worden Deel 3 Het begrip ‘zelfmanagement’ en theorieën van gedragsverandering Deel

7-7-2016

27

www.cme-online.nlmei 2016

Gebruik van technologie bij ouderen met functionele achteruitgang

Bron: Roessingh Research and Development

• Therapietrouw hoog: 62% voltooide het

programma langgezond.nl

• Duur en intensiteit: 2 à 3 keer per week,

gemiddeld 24 min.

FREQUENTIE

www.cme-online.nlmei 2016

Gebruik van technologie bij ouderen met functionele achteruitgang

Bron: Roessingh Research and Development

Kwaliteit van leven: significante toename

t.o.v. controlegroep

EQ-5D INDEX

Page 28: INNOVATIEVE TECHNOLOGIE EN GEZOND OUDER WORDEN · 2016. 8. 12. · Gezondheid en gezond ouder worden Deel 3 Het begrip ‘zelfmanagement’ en theorieën van gedragsverandering Deel

7-7-2016

28

www.cme-online.nlmei 2016

Telemedicine is niet nieuw ….

Waarom is telemedicine nog altijd nietdoorgedrongen in de klinische praktijk?

Met de technologie alleen ben je er niet …

?

www.cme-online.nlmei 2016

Bepaal het klinisch doel

Consultatie

Op afstand behandelen

Veiligheid

Page 29: INNOVATIEVE TECHNOLOGIE EN GEZOND OUDER WORDEN · 2016. 8. 12. · Gezondheid en gezond ouder worden Deel 3 Het begrip ‘zelfmanagement’ en theorieën van gedragsverandering Deel

7-7-2016

29

www.cme-online.nlmei 2016

Telemedicine services: bepaal de manier waarop de zorg wordt ingezet

Kiosk / Thuis / Individuele setting in

gezondheids-instituut

Individueel protocol

(modules, inten-siteit, duur)

versus

vaststaand protocol

Als follow-up,als gedeeltelijke

vervanging of bovenop de

huidige behandeling

In de zorgketen of vanuit een

losstaand zorginstituut

www.cme-online.nlmei 2016

Toegevoegde waarde van telemedicine bij fysieke rehabilitatie

Jansen-Kosterink, 2014 (Roessingh Research and Development)

Technologie

Klinisch doel

Service-configuratie

Meerwaarde van telemedicine-diensten

Vergroot de toegankelijkheid

van de zorg

Vergroot de kwaliteit van de zorg

Verlaagt de kostenvan de zorg

Page 30: INNOVATIEVE TECHNOLOGIE EN GEZOND OUDER WORDEN · 2016. 8. 12. · Gezondheid en gezond ouder worden Deel 3 Het begrip ‘zelfmanagement’ en theorieën van gedragsverandering Deel

7-7-2016

30

www.cme-online.nlmei 2016

Aantonen van de toegevoegde waarde

DeChant, Hallie K., et al. "Health systems evaluation of telemedicine: a staged approach." Telemedicine Journal 2.4 (1996): 303-312.

Stage 1: Technische

werkbaarheid

• usability

• haalbaarheid

• betrouw-baarheid

Stage 2: Specifieke systeem-doelen

• tevredenheid

• enkelvoudige doelen: toegankelijk-heid, kwaliteit, kosten

Stage 3: Systeem-analyse

• meer globaleimpact voor het systeem

• meervoudigedoelen

• adoptie

Stage 4: Externe validiteit

impact wanneer toegepast op

een ander systeem

www.cme-online.nlmei 2016

Voorbeeld telemedicine: onderzoek COPD

Bron: Roessingh Research and Development

Page 31: INNOVATIEVE TECHNOLOGIE EN GEZOND OUDER WORDEN · 2016. 8. 12. · Gezondheid en gezond ouder worden Deel 3 Het begrip ‘zelfmanagement’ en theorieën van gedragsverandering Deel

7-7-2016

31

www.cme-online.nlmei 2016

Voorbeeld telemedicine: invloed op activiteitenniveau

Bron: Roessingh Research and Development

www.cme-online.nlmei 2016

Telemedicine services: daadwerkelijke gebruik

Bron: Roessingh Research and Development

DiagnoseDuur behandeling

(gemiddeld)

Gebruik door patiënten

(gemiddelde van de

behandelingsdagen)

Professioneel gebruik

(gemiddelde van de

behandelingsdagen)

Acute heup,

ziekenhuis60 dagen 70% 18%

Artritis ontbreekt ontbreekt ontbreekt

Kanker 231 dagen 87% 9%

COPD 256 dagen 79,8% 32%

Page 32: INNOVATIEVE TECHNOLOGIE EN GEZOND OUDER WORDEN · 2016. 8. 12. · Gezondheid en gezond ouder worden Deel 3 Het begrip ‘zelfmanagement’ en theorieën van gedragsverandering Deel

7-7-2016

32

www.cme-online.nlmei 2016

Vragen?

www.cme-online.nlmei 2016

Deel 6

Rol geriatriefysiotherapeut bij inzet telemedicine bij ouderen

Page 33: INNOVATIEVE TECHNOLOGIE EN GEZOND OUDER WORDEN · 2016. 8. 12. · Gezondheid en gezond ouder worden Deel 3 Het begrip ‘zelfmanagement’ en theorieën van gedragsverandering Deel

7-7-2016

33

www.cme-online.nlmei 2016

Mevrouw Juul (72 jaar)

Casuïstiek mevrouw Juul: anamnese + hulpvraag

Fysieke factoren:

• doet huishouden geheel zelfstandig

• last van knieën bij traplopen en boodschappen doen

• overgewicht

• snel moe

• diabetes type 2

Omgevingsfactoren:

• getrouwd, twee kinderen

• thuiswonend met echtgenoot

Persoonlijke factoren:

• houdt van gezelligheid

• wekelijkse brigde

Hulpvraag:

• Ik wil afvallen, zodat ik beter kan traplopen

• Ik wil minder snel moe zijn, zodat ik mijn wekelijkse bridge-uitje kan blijven doen

www.cme-online.nlmei 2016

Hulpvraag:

• Ik wil zelfstandig de trap kunnen op-en aflopen (en dit kunnen blijven doen)

• Ik wil weer langere afstanden kunnen wandelen met mijn vriendinnen

Mevrouw Veen (74 jaar)

Casuïstiek mevrouw Veen: anamnese + hulpvraag

Fysieke factoren:

• doet de huishouding geheel zelfstandig

• last van de knieën bij traplopen en bij langere afstanden lopen

• mager

• migraine-aanvallen (medicijnen hiertegenl)

Omgevingsfactoren:

• weduwe, vier kinderen

• thuiswonend, alleenstaand, soms hulp van buurvrouw

Persoonlijke factoren:

• ‘bezig bijtje’

• vrijwilligerswerk Zonnebloem

Page 34: INNOVATIEVE TECHNOLOGIE EN GEZOND OUDER WORDEN · 2016. 8. 12. · Gezondheid en gezond ouder worden Deel 3 Het begrip ‘zelfmanagement’ en theorieën van gedragsverandering Deel

7-7-2016

34

www.cme-online.nlmei 2016

Casuïstiek: fysiotherapeutisch onderzoek en diagnostiek

• gedurende één week

• inzicht in het activiteitenpatroon

Activiteitensensor

• meten van intentiest.a.v. fysiek actief zijn (SF-36; IPQ-K)

• meten subjectieve beleving van fysieke activiteit(Vragenlijst dagelijks functioneren;IPQ-K Meetprotocol;Ziekteperceptievragenlijst)

Vragenlijsten

• Two-minute-step-test:

uithoudingsvermogen

• Time-up-and-go-test: mobiliteit en balans

• Sit-to-stand-test: kracht in ondersteextremiteiten

• Sit-and-reach-test: lenigheid

Testen fysieke capaciteit

www.cme-online.nlmei 2016

Casuïstiek: Normering objectieve testen

Timed-Up-and-Go test (sec.) 60-64 jaar 65-69 jaar 70-74 jaar 75-79 jaar

ScoreMan 5.6 - 3.8 5.9 - 4.3 6.2 - 4.4 7.6 - 5.2

Vrouw 6.0 - 4.4 6.4 - 4.8 7.1 - 4.9 8.7 - 5.7

Sit-to-stand-test(aantal x opstaan in 30 sec.)

60-64 jaar 65-69 jaar 70-74 jaar 75-79 jaar

ScoreMan 14 - 19 12 - 18 12 - 17 11 - 17

Vrouw 12 - 17 11 - 16 10 - 15 10 - 15

Chair-sit-and-reach test (cm) 60-64 jaar 65-69 jaar 70-74 jaar 75-79 jaar

ScoreMan -2.5 - +4.0 -3.0 - +3.0 -3.0 - +3.0 -4.0 - +2.0

Vrouw -0.5 - +5.0 -0.5 - +4.5 -1.0 - +4.0 -1.5 - +3.5

Two-minute-step-test(aantal x knieën boven bep. punt)

60-64 jaar 65-69 jaar 70-74 jaar 75-79 jaar

ScoreMan 87 - 115 86 - 116 80 - 110 73 - 109

Vrouw 75 - 107 73 - 107 68 - 101 68 - 100

Page 35: INNOVATIEVE TECHNOLOGIE EN GEZOND OUDER WORDEN · 2016. 8. 12. · Gezondheid en gezond ouder worden Deel 3 Het begrip ‘zelfmanagement’ en theorieën van gedragsverandering Deel

7-7-2016

35

www.cme-online.nlmei 2016

Casuïstiek: fysiotherapeutisch onderzoek mevrouw J.

Test Mevrouw Juul Conclusie

Sensor Middelmatig actief Lange periodes van zittenGeen periodes > middelmatig actief

Subjectief (activiteiten) Tevreden Kan immers alles nog zelf

Subjectief (motivatie tot actief zijn) Pre-contemplatie Zolang ik alles nog zelf kan waarom extra

Objectieve test:2-min.-step-test

60 Conditie verminderd

Objectieve test:Time-up-and-go-test

8 Mobiliteit en balans verminderd

Objectieve test:Sit-to-stand-test

6 Kracht onderste extremiteiten prima

Objectieve test:Sit-and-reach-test

0 Lenigheid prima

www.cme-online.nlmei 2016

Casuïstiek: fysiotherapeutisch onderzoek mevrouw V.

Test Mevrouw Veen Conclusie

Sensor Actief Veel periodes van > middelmatig actiefGeen periodes van lang zittenActiviteiten verminderen over de dag

Subjectief (activiteiten) Minder tevreden Ik merk zelf dat ik vroeger meer kon

Subjectief (motivatie tot actief zijn) Motivatie Ik zou zo graag willen blijven sporten / wandelen

Objectieve test:2-min.-step-test

80 Goede conditie

Objectieve test:Time-up-and-go-test

12 Mobiliteit en balans goed

Objectieve test:Sit to stand test

9 Kracht in onderste extremiteitenverminderd

Objectieve test:Sit-and-reach-test

5 Lenigheid beperkt

Page 36: INNOVATIEVE TECHNOLOGIE EN GEZOND OUDER WORDEN · 2016. 8. 12. · Gezondheid en gezond ouder worden Deel 3 Het begrip ‘zelfmanagement’ en theorieën van gedragsverandering Deel

7-7-2016

36

www.cme-online.nlmei 2016

Casuïstiek: behandelplan – negenweeks programma (1)

Week 1: Inzicht / bewust-wording van activiteitengedrag

• Gebruik van sensor en subjectieve beleving van activiteiten

• Mevr. J: intensiteit oefeningen omhoog: laten inzien dat het lange zitten risicofactor is en dat haar conditie beneden pijl is

• Mevrouw V: laten inzien dat ze best tevreden mag zijn met wat ze doet, maar dat ze de activiteiten beter moet verdelen over de dag, laten inzien dat kracht en mobiliteit belangrijk zijn

Week 2: Stellen van doelen omtrent het activiteitengedrag

• Vaardigheden-oefeningen en -technologie aanleren (SMART); doel opknippen in subdoelen, implementatie-intenties

• Mevr. J en V.: aanleren welke oefeningen/activiteiten belangrijk zijn en hoe ze die het beste kunnen uitvoeren

• Mevr. J en V.: Afspraken maken welke oefeningen en/of activiteiten ze wanneer gaan doen (inpassen in dagelijks leven)

• Mevr. J en V.: Afspraken maken hoe je daar als geriatriefysiotherapeut de komende weken op terug gaat komen

www.cme-online.nlmei 2016

Casuïstiek: behandelplan – negenweeks programma (2)

Week 3-8: Wekelijkse doel: monitoren, evalueren en bijstellen

• consult fysiek / per mail

• week 6: vaak een belangrijk kantelpunt; extra aandacht voor motivatie en volhouden!

Week 9: Evaluatie

• eventueel: nameting

• afspraken maken blijvende implementatie in dagelijks leven! leefstijlcoaching

Page 37: INNOVATIEVE TECHNOLOGIE EN GEZOND OUDER WORDEN · 2016. 8. 12. · Gezondheid en gezond ouder worden Deel 3 Het begrip ‘zelfmanagement’ en theorieën van gedragsverandering Deel

7-7-2016

37

www.cme-online.nlmei 2016

Casuïstiek: nut van technologie voor fysiotherapeut

Inzet activiteitensensor (bijv.: Fitbit, Samsung Health, Stappenteller)

• fysiotherapeutisch onderzoek

• bewustwording activiteitengedrag en de verdeling van activiteiten over de dag

• stellen van doelen i.s.m. de patiënt

• via de objectieve terugkoppeling aansporen tot het behalen van de doelen

Inzet online oefenprogramma

• gerichte oefeningen voorschrijven om aspecten van fysieke capaciteit te trainen

• Implementatie van intenties patiënt via een oefenschema → hogere compliantie tot oefenen

• gericht adviezen geven over de oefeningen en voortgang

www.cme-online.nlmei 2016(WHO; Wagner, 1998)

Verbeterde uitkomsten

Ervaringen –verwachtingen van de patiënt en therapeut

Samenwerking tussen therapeut en patiënt

Page 38: INNOVATIEVE TECHNOLOGIE EN GEZOND OUDER WORDEN · 2016. 8. 12. · Gezondheid en gezond ouder worden Deel 3 Het begrip ‘zelfmanagement’ en theorieën van gedragsverandering Deel

7-7-2016

38

www.cme-online.nlmei 2016

Hoe komen we zover?

Disruptivemanagement

www.cme-online.nlmei 2016

Vragen?

Page 39: INNOVATIEVE TECHNOLOGIE EN GEZOND OUDER WORDEN · 2016. 8. 12. · Gezondheid en gezond ouder worden Deel 3 Het begrip ‘zelfmanagement’ en theorieën van gedragsverandering Deel

7-7-2016

39

www.cme-online.nlmei 2016

Ten slotte

www.cme-online.nlmei 2016

Conclusies (1)

Dat onze populatie

ouder wordt, is een feit

De uitdaging is dat we

gezonder oud moeten worden

Om gezonder oud te

worden is ‘fysiek actief blijven’ erg belangrijk

Fysieke activiteit

wordt vaak verward met

fysieke capaciteit

In deze cursus is het volgende besproken:

Page 40: INNOVATIEVE TECHNOLOGIE EN GEZOND OUDER WORDEN · 2016. 8. 12. · Gezondheid en gezond ouder worden Deel 3 Het begrip ‘zelfmanagement’ en theorieën van gedragsverandering Deel

7-7-2016

40

www.cme-online.nlmei 2016

Conclusies (2)

Fysieke activiteit kan objectief en subjectief

gemeten worden

Belangrijke aspecten van fysieke activiteit zijn

• zitgedrag

• intensiteitsgedrag

• verdeling van activiteiten over de dag

Behandeling en support voor de oudere is afhankelijk van

• ‘type’ fysieke activiteiten gedrag

• gedragsverandercomponenten

In deze cursus is het volgende besproken:

www.cme-online.nlmei 2016

Conclusies (3)

• Technologie heeft een groot potentieel om bij te dragen aan gezond ouder worden

• Het gaat niet om technologie alleen:

• technologie

• klinisch doel

• service configuratie

• Inzet van technologie bevordert zelfmanagement van patiënten

• Rol van de geriatriefysiotherapeut wordt anders: coaching, voorlichting

• Inzet van technologie vraagt een disruptieve verandering

In deze cursus is het volgende besproken:

Toegevoegde waarde, uitgedrukt in:- toegankelijkheid- kwaliteit- efficiëntie