Inleiding in de psychomotorische therapie · De cursus geeft een goed eerste beeld wat...

15-6-2015

Vrije Profileringsruimte HIS | 2015 | Mark Engelkens

HANZE

HOGESCHOOL

GRONINGEN

INLEIDING IN DE PSYCHOMOTORISCHE

THERAPIE

Vrije Profileringsruimte HIS | 2015 | Mark Engelkens 1

Voorwoord Naar aanleiding van de cursus Psychomotorische therapie als invulling van mijn vrije keuze ruimte,

heb ik dit verslag geschreven. De cursus geeft een goed eerste beeld wat psychomotorische therapie

daadwerkelijk inhoud en is naar mijn mening erg leerzaam voor SGM studenten. Met name voor

studenten die de begeleidende en gezondheid kant op gaan, die ook veel met mensen zullen gaan

samen werken. Zo heb ik er veel aan gehad tijdens mijn stage waar ik ook veel samen werk met

mensen en door de cursus nu beter vragen kon stellen bijvoorbeeld met betrekking tot hun

gevoelens en ze op die manier daar beter over kon laten nadenken. Daarom raad ik deze cursus dan

ook aan bij mijn mede studenten.


Inhoudsopgave Voorwoord .............................................................................................................................................. 1

Inleiding ................................................................................................................................................... 3

Hoofdstuk 1 Beschrijving vakgebied .................................................................................................... 4

Wat is PMT .......................................................................................................................................... 4

Werkveldscan ...................................................................................................................................... 4

Competentieprofiel ............................................................................................................................. 6

Psychomotorische therapie en Sport Gezondheid en Management(SGM) ........................................ 9

Hoofdstuk 2 PMT lessen ..................................................................................................................... 10

Les 1 Prestatiedruk ..................................................................................................................... 10

Lesvoorbereiding ........................................................................................................................... 10

Feedback groepsgenoten .............................................................................................................. 12

Zelfreflectie op gegeven sessie ..................................................................................................... 13

Les 2 Vertrouwen ....................................................................................................................... 14

Lesvoorbereiding ........................................................................................................................... 14

Feedback groepsgenoten .............................................................................................................. 16

Zelfreflectie op gegeven sessie ..................................................................................................... 17

Hoofdstuk 3 Reflectie ......................................................................................................................... 18

Nawoord ................................................................................................................................................ 22

Bibliografie ............................................................................................................................................ 23


Inleiding Tijdens de cursus ‘Inleiding in de psychomotorische therapie’ maak je kennis met de basisprincipes

en het diverse aanbod binnen de psychomotorische therapie. Zo wordt er tijdens de cursus inzicht

gegeven in de denkwijze en strategieën en hoe bewegen in te zetten als middel. Daarnaast staat het

zelf ervaren en doen centraal tijdens de cursus. Door zelf te ervaren en te doen in combinatie met de

bij behorende therapie wordt dan de benodigde kennis en ervaring verworven.

In dit verslag zullen drie onderdelen aan bod komen die betrekking hebben op de cursus. Als eerst zal

er een beschrijving van het vakgebied vermeldt worden. Ten tweede komen de gegeven PMT sessies

aan bod. Het derde en laatste deel van dit verslag gaat over het reflecteren van de verschillende PMT

lessen en een totaal reflectie.


Hoofdstuk 1 Beschrijving vakgebied

Wat is PMT PMT staat voor psychomotorische therapie. Dit is een therapie vorm die gericht is op

lichaamservaringen en beweging. Het doel van deze therapie is het tot stand brengen van, of

bijdragen aan een gedragsverandering waardoor de psychische klacht van de cliënt vermindert of

verdwijnt. Wanneer het verminderen of laten verdwijnen van de psychische klacht niet haalbaar is

dan leert psychomotorische therapie de cliënt om te gaan met de situatie. Vooral het ‘ervaren’ is een

groot middel dat wordt ingezet bij cliënten.

‘Door middel van beweging en lichaamservaring wordt het gedrag van de cliënt onderzocht, en

worden er nieuwe ervaringen op het gebied van voelen en denken opgedaan door te

experimenteren met ander gedrag. Als bewegingsoefeningen worden in psychomotorische therapie

situaties uit de sport en het bewegingsonderwijs toegepast. Voorbeelden hiervan zijn zwemmen,

balspelen of bewegen op muziek. Voor de oefening in lichaamservaring worden verschillende

methoden toegepast, zoals ademhalingsoefeningen, ontspanningsoefeningen, en technieken uit

bijvoorbeeld de sensory awareness en de bio-energetica. De psychomotorische therapeut duidt

daarbij de signalen die het lichaam van de cliënt afgeeft. Bewegingspatronen, lichaamstaal,

ademhaling of lichaamshouding kunnen bijvoorbeeld wijzen op spanningen. Ook wordt er in

psychomotorische therapie gelet op hoe de cliënt omgaat met de opdrachten, met zichzelf en met

anderen.’

(Therapiehulp, 2011)

Werkveldscan Psychomotorische therapie wordt in groepsverband toegepast, maar bestaat ook als individuele

therapie. De therapie is zowel geschikt voor kinderen als voor volwassenen en ouderen. PMT

(psychomotore therapie) wordt veel toegepast binnen instituten, bijvoorbeeld bij revalidatie,

geriatrie (ouderenzorg), verslavingszorg en in de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking.

Ook wordt psychomotorische therapie toegepast binnen psychiatrische klinieken. Daarnaast zijn er

vrijgevestigde, individueel werkende psychomotorisch therapeuten met een eigen praktijk.

Om een beter beeld te krijgen van het werkveld staan hieronder drie verschillende organisaties waar

gebruik gemaakt wordt van PMT:

Psychiatrie van het UMCG (UCP)

Psychomotorische therapie (PMT) is een behandelmethode voor mensen met psychische klachten en

problemen. Klachten zoals somberheid, angsten, prikkelbaarheid, onzekerheid tegenover anderen,

spanningen, eetproblemen of burn-out hebben ook een lichamelijke kant. Daarom richt een

psychomotorisch therapeut zich met name op wat uw lichaam aangeeft: lichamelijke spanningen,

lichaamstaal, lichaamshouding, uw manier van bewegen, ademhaling en lichaamsbeleving. PMT

wordt gegeven aan individuele of groepen patiënten. Maar soms ook aan echtparen en gezinnen.


Het doel zoals het UMCG het omschrijft is als volgt:

‘Het doel van PMT is het verminderen of wegnemen van uw klachten. Dit bereikt u door

probleemsituaties anders te benaderen en/of door acceptatie van beperkingen. Soms wordt er

aandacht besteed aan gebeurtenissen uit uw verleden of op actuele situaties en de daaraan

verbonden gedragspatronen of conflicten’

Behandeling

In eerste instantie vindt er een intakegesprek met een psychomotorisch therapeut plaats. Tijdens de

intake onderzoekt de therapeut de aard en oorzaak van de klachten. In combinatie met de hulpvraag

van de cliënt wordt er een behandelplan opgesteld. Dit plan kan in overleg met de cliënt gedurende

de behandeling veranderen.

De psychomotorische therapeut maakt gebruik van bewegingsvormen en lichaamsgerichte

technieken. Al doende leert de cliënt lichaamssignalen, gevoelens en gedragspatronen te herkennen

en te begrijpen, maar ook de klachten en problemen anders te benaderen.

De therapie richt zich op de behandeling van de klachten en problemen. De therapie kan bestaan uit

de volgende punten:

Running therapie voor mensen met depressieve klachten,

Actief of passief leren omgaan met spanning door spel en ontspanningsoefeningen,

Leren omgaan met agressie en impulsen

Leren omgaan met impulsgevoeligheid bij ADHD,

Leren herkennen en beter hanteren van stress,

Beter leren angsten te hanteren,

Omgaan met grenzen en lichaamssignalen,

Leren hanteren van eigen krachtige kanten in de omgang met anderen,

Uitzoeken wat er nu eigenlijk steeds mis gaat.

De manier van werken varieert van individueel werken binnen een groep tot een groepstherapie,

waarbij juist de omgang met de situatie of de omgang met anderen een grote rol speelt.

(UMCG, 2015)

Gehandicaptenzorg

Gedrag- en psychische stoornissen vormen vaak een ernstige belemmering voor de integratie van

mensen in de maatschappij, hierdoor worden ze vaak opgenomen. Er is onderzocht dat mensen met

een verstandelijke beperking 3 tot 5 keer zo vaak te maken hebben met psychische stoornissen.

(Gravenstein, 2012)

De redenen dat een psychomotorische therapeut goed kan werken met deze doelgroep zijn onder

andere dat er gewerkt wordt vanuit concrete hier en nu situaties, verbaliteit een onderschikte rol is

(communicatie is niet perse noodzakelijk) en dat verstandelijk beperkten voornamelijk leren door

ervaren en ondervinden.


Onderwerpen waar veel mee gewerkt wordt in deze branche zijn:

o negatief zelfbeeld;

o (auto)agressief gedrag;

o teruggetrokken, apathisch of depressief gedrag;

o chaotisch gedrag;

o psychosomatische klachten;

o non-assertief gedrag;

o dwangmatig gedrag;

o labiel gedrag;

o angstig, ontwijkend gedrag.

Revalidatie

In de revalidatie is PMT bedoeld voor patiënten bij wie een opgelopen lichamelijke aandoening niet

of moeizaam kan worden erkend. PMT richt zich binnen deze groep dan weer op die patiënten die

een therapeutische relatie nodig hebben voor steun, confrontatie en structurering (PMT Info).

Binnen revalidatie blijkt het dat angst een grote rol speelt. Patiënten ervaren vaan angst voor het

bewegen, de angst om tijdens inspanning de grenzen op te zoeken.

Competentieprofiel De beschrijving van een beroepscompetentie profiel: ‘’ Een beroepsprofiel beschrijft een beroep in al

zijn facetten. Het is een essentieel onderdeel van het kwaliteitsbeleid van een beroepsvereniging en

dient ondermeer om de positie van het beroep en de uitoefening daarvan te bevorderen en te

bewaken. Een beroepsprofiel heeft een descriptieve en een prescriptieve functie en dient

gevalideerd en gelegitimeerd te worden. (Federatie van Vaktherapeutische beroepen, NVPMT, 2008)

Om een goed beeld te krijgen van de competenties waar een PMT-er aan moet voldoen is gebruik

gemaakt van enkele vacatures om zo duidelijk te krijgen wat werkgevers precies verwachten.

Daarnaast is er in de lessen ook voldoende verteld waardoor duidelijk geworden is welke

competenties belangrijk zijn als PMT-er.


Afbeelding 1 Vacature

('s Heeren Loo, 2015)


Afbeelding 2 Vacature

(Lievegoed, 2015)


Psychomotorische therapie en Sport Gezondheid en Management(SGM) Er zijn veel oefeningen die ingezet kunnen worden om mensen bewuster te maken. Zo kan een SGM-

er mensen / cliënten door een simpele oefening (G-krachten) zorgen ervoor dat mensen voor zichzelf

duidelijk hebben waarom ze niet graag sporten en welke gedachten dat kunnen onderdrukken zodat

mensen wel lekker in beweging komen. Er zijn ook oefeningen om mensen over een persoonlijke

drempel laten komen om hen later een lichamelijke drempel te laten overstijgen.

Overeenkomsten tussen PMT en SGM: Bewegen! Hoewel er van twee verschillende invalshoeken

naar het bewegen/ sporten gekeken wordt staat het in beide vakgebieden centraal. Ook is het

beleven een belangrijk onderdeel die bij beide vakgebieden terug komt. Bij PMT gaat het om het

beleven van een andere ervaring die teruggekoppeld kan worden naar het dagelijks leven, het hoeft

kunnen zowel positieve als negatieve belevingen zijn. Bij Sport en Gezondheid (mijn uitstroomprofiel)

gaat het om de echte beleving die sporten met zich mee brengt. Het is de bedoeling dat iedereen

met een positieve beleving kan sporten/ bewegen. Toch kan bewegen en sporten binnen beide

werkvelden als middel gebruikt worden. Zo wordt het binnen SGM gebruikt om de maatschappij te

verbeteren (sociale cohesie), de leefstijl te veranderen en om gezonder te worden, etc. En bij PMT

om een psychisch probleem op te lossen.

Er zijn ook veel verschillen tussen Psychomotorische therapie en de opleiding Sport, Gezondheid en

Management. Het grootste verschil is dat psychomotorische therapie een therapie vorm is. Het

voornaamste doel is om een psychisch probleem op te lossen of om de cliënt leren hier meer om te

gaan. Dit doet een SGM-er niet. Verder kijkt de SGM-er over het algemeen naar een grotere context

en is een PMT-er alert op alle kleine handelingen en houdingen.


Hoofdstuk 2 PMT lessen Tijdens de cursus stonden tijdens de 7 lessen bij les 3 en 7 het lesgeven centraal. De bedoeling was

om tijdens deze momenten in groepjes van ± 5 personen elkaar een PMT sessie te geven. Tijdens

deze sessies heb ik bij sessie 1 gekozen voor het thema prestatiedruk en bij sessie 2 stond

vertrouwen centraal.

Hieronder zullen de sessies weergegeven worden met aanvullend de feedback en eigen reflectie op

de gegeven sessies.

Les 1 Prestatiedruk

Lesvoorbereiding

Doelgroep Studenten. Leeftijd 18 - 32

Doelstelling De cliënten laten nadenken hoe ze met prestatiedruk omgaan en dit terugkoppelen naar het dagelijks leven.

Attitude therapeut Voornamelijk observeren en inspringen met een gesprek waar nodig. Wel sterk overbrengen wat de bedoeling is en wat je van je cliënten verwacht.

Gevoel

- Wat was je gevoel op het moment dat het werd uitgelegd / toen je oefende etc. ?

- Welke situaties hebben zich eerder voorgedaan die ditzelfde gevoel naar boven haalde ?

- Kun je een situatie beschrijven waarin je totaal het tegenovergestelde voelde ?

- Welk gevoel zou je (in zo’n) situatie na willen streven en hoe denk je dat te gaan doen ?

Les-

deel

Bewegingsvormen

Wat ga ik doen?

Organisatie

Hoe regel ik het?

Begeleiding en differentiatie

Wat wil ik zien en wat ga ik zeggen?

1

Gooien met een bal op en pylon.

Ze mogen per persoon drie keer oefenen met gooien

Hierna gaan we kijken wie er in zo min mogelijk beurten zes keer de pylon kan raken.

Ze moeten van te voren gokken hoe vaak ze er over zullen doen.

Vragen

Hoe vind je het dat er een competitie van

gemaakt wordt?

Hoe gaat het?

Heb je er vertrouwen in?

Denk je dat je de snelste bent?

Heb je het gevoel dat je moet presteren?

(Hoe ga je daar mee om?)

Les-

deel

Bewegingsvormen

Wat ga ik doen?

Organisatie

Hoe regel ik het?



1

Aanwijzingen:

Differentiatiemogelijkheid:

Tijd:

Tijd:

Totaal materiaal en hulpmiddelen:

Pylon

Bal(gelijke soort)

8

min


Denken

- Wat dacht je tijdens de oefening?

- Wat deed deze gedachte met jou?

- Geef een beschrijving wat er op dat moment allemaal in jou hoofd omging (vragen, opties etc.)

- Hoe hebben deze gedachten jou in beweging gezet?

- Heb je deze gedachten wel eens in het normale leven? Hoe ga je hier dan mee om?

Les-

deel

Bewegingsvormen

Wat ga ik doen?

Organisatie

Hoe regel ik het?



2

De bal gooien in het klimrek.

De therapeut kiest een rij in het rek uit waarin gegooid moet worden door de cliënten. Deze rij kan verschillen

Hier geldt dat je zo veel mogelijk vakjes moet raken (elk vakje mag je een keer proberen).

Het is de bedoeling dat ze achter een lijn beginnen

Degenen die niet bezig zijn

kunnen even met een bal

overgooien.

Vragen

Wie wil er beginnen?

Heb je jezelf een doel gesteld?

Wat doe je als je dat doel niet haalt?

Heb je een bepaalde techniek?

Verwachtingen naar die persoon uitspreken

Tijd:


Klimrek

Bal 7

min


Feedback groepsgenoten

OR

GA

NIS

EREN

Organisatie leidt tot optimaal bewegingsgedrag en sluit aan bij het doel

De begin instructie is duidelijk, volledig, kort en bondig (vaardigheid van instructie geven)

Er is sprake van efficiënt en effectief gebruik van ruimte en materiaal

Veiligheid: de begeleider creëert en bewaakt de (fysieke en emotionele) veiligheid

Top: Duidelijke manier van lesgeven met veel herhaling Tip: /

BEG

ELEI

DEN

Contact: maakt contact met de doelgroep door (non-)verbale communicatie

Presenteren: kan zichzelf in taal en houding stimulerend en enthousiast presenteren

Motiveren en stimuleren: zoeken naar mogelijkheden om het gedrag te veranderen en het aanmoedigen van het uitvoeren van het gewenste gedrag

Feedback: begeleiden van de gedragsverandering door middel van positieve bekrachtiging

Tip: Tussendoor meer PMT gerichte vragen stellen Top: Motiveren + stimuleren uitdagen Houd rekening met verschil van niveau

Overige

opmerkingen

Met de doelgroep:

Nabespreken van de gegeven interventie

Delen van ervaringen

Controleren of het doel is behaald

Bevragen op veranderpunten

Prima les!


Zelfreflectie op gegeven sessie

De eerste PMT sessie waarbij moest worden lesgegeven, tijdens de derde week, was het gekozen

thema prestatiedruk. De keuze hiervoor komt vanuit de herkenning van mijzelf. Zelf ben ik altijd erg

prestatiegericht. Ik heb ook jaren gevoetbald en vroeg daar altijd het maximale van mij zelf en wilde

constant presteren. Iets wat ook wel wat voorkomt bij ons op de studie, alle sportievelingen hebben

een drang naar presteren, met name in sport. Door hier jaren mee te maken te hebben gehad heb ik

mij hier goed in kunnen ontwikkelen en kan ik onder druk best goed presteren. Nu was ik benieuwd

hoe dit door anderen ervaren wordt en vandaar mijn keuze voor dit thema.

Bij de eerste oefening koos ik er voor om de groepsgenoten met een bal een pylon om te gooien

vanaf een bepaalde afstand. Eerst mochten ze daar driemaal oefenen om vervolgens een schatting te

maken in hoeveel beurten ze de pylon 6 maal zouden raken. Dit deden ze dan in tweetallen tegen

elkaar. Ik had een groep van 4 personen waardoor dit goed afgewisseld kon worden. Door deze

competitievorm er aan toe te voegen wordt de druk om te presteren vergroot omdat ze nu niet

alleen tegen zichzelf spelen, door hun schatting te behalen, maar ook om hun tegenstander te

verslaan. Wat hier opviel is dat wanneer een doel niet behaald werd of als de tegenstander eerder

klaar was dat er ook vormen van agressie naar boven kwamen. Doordat ze verloren hadden of dat

het slecht ging werd er wel eens wat gescholden of werd er harder gegooid. Dit werd tijdens het

vragen ook wel erkend dat ze door de prestatiedruk fouten gingen maken en daardoor frustratie

opwekten.

Maar zoals in de feedback ook vermeld staat, werd er aangegeven dat ik meer PMT gerichte vragen

mocht stellen. Ik vond dat ook nog best lastig om dat goed te plannen. Het lesgeven lukt mij ook wel

aangezien ik dit al vaak genoeg heb moeten doen met de studie. Voor een groep staan is geen enkel

probleem en dat ging nu ook goed. Maar zoals ik nu deed was het vragen na dat groep één klaar was

met gooien, wat naar mijn idee een goed moment was. Alleen ik speculeerde vooral, door in plaats te

vragen van: ‘’Ik zag dat je ineens harder begon te gooien, was daar een reden voor?’’ of ‘’Je begon

ineens wat te schelden, hoe kwam dat?’’ stelde ik vooral vragen als: ‘’je begon harder te gooien,

kwam dat doordat je je doel niet haalde of dat je zag dat je ging verliezen?’’. Daarin merkte ik dus

dat het nog vroeg in de cursus periode was en dat ik de ervaring met de theorie van PMT nog niet

machtig was.

Voor de tweede oefening was mijn manier van vragen ook eigenlijk hetzelfde. Maar om de oefening

nog toe te lichten, hierbij moesten de personen ballen door een aantal willekeurig bepaalde vakken

gooien. Om en om moesten zij een poging wagen en dan zorgen dat je er het meest zou raakgooien.

Om toch de personen goed te kunnen beoordelen ging ik schuin voor de werpers staan zodat ik hun

gelaatsuitdrukking goed kon bezichtigen. Hier kreeg ik ook nog het compliment voor dat duidelijk te

zien was wie de therapeut was, als was dit meer een stukje intuïtie want ik deed het gewoon zonder

dat ik daar ook bewust bij stil had gestaan.

De manier waarop ik voor de groep stond werd ook als prettig ervaren door de mede studenten.

Duidelijkheid, rust en het rekening houden met verschillende niveaus werd nog extra aangegeven.

Dat was ook iets waar ik niet bang voor was en wist dat dat wel goed ging komen. Maar waar het

omdraait, de PMT toepassen tijdens de lessen heeft nog ruimte voor verbetering en is iets waar ik mij

op ga focussen bij de laatste les waar de tweede lesgeef sessie gepland staat.


Les 2 Vertrouwen

Lesvoorbereiding

Doelgroep Studenten. Leeftijd 18 - 32

Doelstelling De cliënten laten ervaren in hoeverre zie iemand vertrouwen.

Attitude therapeut Voornamelijk observeren en inspringen met een gesprek waar nodig. Wel sterk overbrengen wat de bedoeling is en wat je van je cliënten verwacht.

Les-

deel

Bewegingsvormen

Wat ga ik doen?

Organisatie

Hoe regel ik het?



1

P2 leidt P1. P1 heeft een blinddoek voor zodat deze op gevoel af moet gaan. P1 ondergaat de oefening. Deze wordt telkens uitgebreid.

Vragen

- Wat vonden jullie van de

oefening?

- Wie nam de leiding en

waarom?

- Hoe is het om blindelings

iemand te volgen?

Tijd:


5

min

Les-

deel

Bewegingsvormen

Wat ga ik doen?

Organisatie

Hoe regel ik het?



2

P1 is geblinddoekt. Loopt rondjes terwijl hij/zij de hand van P2 vast heeft.

Door het veld liggen allemaal attributen die omzeild moeten worden.

P2 wel praten en

leiden met hand.

Daarna zonder

praten.

Daarna zonder

lichamelijk contact.

Vragen

- Hoe ervaarde je de blinddoek? - Wat vond je van de attributen? - Wat vond je prettiger, met

praten/ zonder fysiek contact of andersom?

- Wat heb je zelf gehaald uit deze oefening?

Les-

deel

Bewegingsvormen

Wat ga ik doen?

Organisatie

Hoe regel ik het?



1

Aanwijzingen:

Tijd:


Bank Blokjes Touw Bal

5

min


Les-

deel

Bewegingsvormen

Wat ga ik doen?

Organisatie

Hoe regel ik het?



3

P1 staat geblinddoekt op een bank (en loopt hier overheen)

Terwijl p1 telkens een bal op gooit

Vragen

- Wat was voor jou een angst

tijdens deze oefening?

- Waarom vertrouw je je mede

persoon wel/niet?

Tijd: Totaal materiaal en hulpmiddelen:

Bank

Bal 5

min


Feedback groepsgenoten

OR

GA

NIS

EREN

Organisatie leidt tot optimaal bewegingsgedrag en sluit aan bij het doel

De begin instructie is duidelijk, volledig, kort en bondig (vaardigheid van instructie geven)

Er is sprake van efficiënt en effectief gebruik van ruimte en materiaal

Veiligheid: de begeleider creëert en bewaakt de (fysieke en emotionele) veiligheid

Duidelijke instructie

BEG

ELEI

DEN

Contact: maakt contact met de doelgroep door (non-)verbale communicatie

Presenteren: kan zichzelf in taal en houding stimulerend en enthousiast presenteren

Motiveren en stimuleren: zoeken naar mogelijkheden om het gedrag te veranderen en het aanmoedigen van het uitvoeren van het gewenste gedrag

Feedback: begeleiden van de gedragsverandering door middel van positieve bekrachtiging

Goede vragen tussendoor

Duidelijk verschil qua gevoel tussen de oefeningen

Overige

opmerkingen

Met de doelgroep:

Nabespreken van de gegeven interventie

Delen van ervaringen

Controleren of het doel is behaald

Bevragen op veranderpunten

Oefeningen passen bij de doelgroep

Leuke oefeningen


Zelfreflectie op gegeven sessie

De tweede sessie lesgeven stond in het teken van vertrouwen. Tijdens het tweede jaar van de studie

kwam er ook eens een les voorbij waarbij je ook blind op iemand moest vertrouwen, die hele les was

niet mogelijk om hier te kunnen geven omdat de zaal er überhaupt al niet geschikt voor was maar

toch bracht dit mij op het idee om hier wat mee te gaan doen.

De sessie bestond uit een drietal oefeningen. Tussen de eerste en tweede zat een opbouwende fase

van simpel naar steeds lastiger. De eerste oefening was dat er in tweetallen gewerkt werd. Een van

het duo had een blinddoek om en werd begeleid door de ander. In eerste instantie kreeg de

geblinddoekte persoon een hand op zijn schouder en mocht er gecommuniceerd worden, vervolgens

enkel een hand op de schouder en daarna geen hand meer en enkel woorden van de tweede

persoon die hem zo door de ruimte moest sturen. Tijdens de tweede oefening werd de ruimte een

soort mijnenveld. Door de ruimte lagen allemaal voorwerpen die niet aangeraakt mochten worden

om zo nog meer te moeten vertrouwen op je partner. Tot slot was er nog een oefening waarbij een

persoon geblinddoekt op een bank moest staan en telkens een bal moest opgooien en weer vangen.

Hierbij stonden twee personen om de gooiende persoon heen zodat deze opgevangen kon worden

als de balans verloren werd. De groep vond dat ik de oefeningen goed had uitgezocht voor de

betreffende doelgroep en het thema.

Ik was deze les in gegaan met de feedback die ik had ontvangen bij de eerste les. Hier werd vermeld

dat ik me meer bezig moest houden met het meer PMT gericht vragen stellen. Dit heb ik dan ook

steeds tussendoor gedaan bij de oefeningen. Telkens als er iemand weer klaar was heb ik de

betreffende personen vragen gesteld. In tegenstelling tot de eerste les waren de vragen nu erg open

en speculeerde ik niet meer naar de bepaalde vertoningen en liet ik de persoon zelf nadenken en

daarop een toelichting geven.

Wat vooral werd aangeven door de studenten was dat ze duidelijke verschillen merkten in de

niveaus. Waar ze vonden dat de eerste vorm met maximale begeleiding, en met name de hand, werd

als erg vertrouwelijk ervaren. Op het moment dat de arm weg viel werd de situatie ineens wat

anders. Ze merkten dat ze een stuk veiligheid kwijt waren en nu volledig los waren en niet meer

gestuurd konden worden. Dat is het gevoel dat het sterkst naar voren kwam, het verschil tussen de

fysieke sturing en de enkel verbale sturing. Die ervaringen/gevoelens waren mooi om te horen en ze

daar ook over te laten nadenken.

Als ik ook kijk naar mijn eerste les en mijn tweede les en daarbij de feedback van beide momenten

naast elkaar leg denk ik dat ik wel een mooie ontwikkeling heb doorgemaakt. Dit komt ook met name

doordat ik door de lessen erna toch wat meer informatie heb gekregen waardoor ik net wat beter

wist hoe ik meer het PMT gedeelte te kunnen toepassen tijdens de beweeginterventies.

Want zoals in de feedback terug te lezen is, is de manier van lesgeven nog steeds duidelijk maar is er

wel een verbetering met betrekking tot mijn manier van vragen stellen en de manier waarop ik dat

op dat moment heb gedaan.


Hoofdstuk 3 Reflectie

Reflectie les 1 Kennismaken

Tijdens de eerste les stond het kennismaken met PMT, wat is dat nou precies, en elkaar centraal. De

manier waarop we kennismaakten met elkaar was een manier die mij onbekend was maar had wel

iets speciaals, namelijk kennismaken aan de hand van je schoen. Waar het normaal altijd wat

‘’akward’’ kan zijn om je voor een grote nieuwe groep voor te stellen, brak dit juist een beetje die

spanning. Dit kwam doordat iedereen erom moest lachen waardoor niemand nog echt bezig was met

het voorstellen. Vervolgens gingen we verder met het ervaren en doen, iets wat direct duidelijk werd

voor mij bij de cursus. Heel veel zelf doen en ervaren. De eerste oefening had niet veel nut voor mij

omdat ik deze uitvoerde met iemand die ik al langer ken, Jasmijn. Niet heel slim gezien het doel van

de oefening maar tijdens een eerste les met onbekenden kies je dan vaak toch eerst iemand die je

dan weer kent. Is dan net iets makkelijker. De vierde vorm daar en tegen was dan juist wel nuttig.

Het lopen naar de muur met je ogen dicht. De eerste keer was het voor mij gewoon gaan en mijn

gevoel laten spreken, hierdoor schopte ik ook tegen de muur aan omdat ik te weinig had nagedacht.

Een van de principes die centraal stond bij deze vorm (handelen – denken – voelen). Daarnaast

waren er ook dan anderen die voor de controle kozen en bijvoorbeeld de afstand gingen inschatten

en hoeveel stappen dat dan ongeveer waren en waar anderen dan juist heel voorzichtig waren en

met kleine passen op die manier de controle probeerden te bewaren. Het was mooi om te zien hoe

kleine oefeningen iemand zo aan het denken kan zetten.

Reflectie les 2 Zelfbeeld en observeren

Bij de tweede bijeenkomst was het thema ‘’jij en jouw lichaam(zelfbeeld) en observeren. De oefening

met lichaamsdelen voelen, kreeg ik niet het idee van lichaamsbesef. Ik ervaarde eerder de

ontspanning, een soort massage gevoel gaf het waardoor ik eerder ontspande. Daarnaast moesten

we ook de middel van jezelf meten aan de hand van een touw waarbij je eerst een inschatting moest

maken. Ik had verwacht dat ik veel te groot zou inschatten, vind het altijd wel lastig om die

inschatting te maken. Maar uiteindelijk viel dat wel mee. Bij deze oefening kon ik wel inzien dat dit

een hele confronterende test kan zijn voor iemand met bijvoorbeeld een eetstoornis. Ik denk dat als

je bij deze oefening veel te groot inschat dat je behoorlijk van jezelf kan schrikken als je dan het

echte resultaat ziet. De laatste oefening was dat je je lichaam moest omtrekken aan de hand van wat

spullen. Het was de bedoeling dat je dan moest aangeven wat je wel en niet mooi vond aan je

lichaam. Ik merkte dat hier het nuchtere van mijzelf sterk naar boven kwam. Ik ben erg van de

gedachte op zo’n moment van ‘’je bent zoals je bent’’ en accepteer mijzelf daar dan ook in. Maar

daarmee zeg ik niet dat deze oefening voor niemand werkt. Tot slot werd er nog een werkvorm

gedaan met gebruik van de LECS observatie lijst. Zo gingen we hier onder andere in drietallen een

van het drietal observeren. Deze persoon moest proberen 10 keer de pion te raken en zich daarbij

een doel stellen. Wat hier duidelijk naar voren kwam bij de werper was de frustratie als het doel niet

behaald dreigde te worden. Dat blijft interessant om te zien dat als ergens doelen aan gehangen

worden, bij sommigen die prestatie drang direct naar voren komt.


Reflectie les 3 Lesgeven

Tijdens deze les stond de eerste keer zelf lesgeven centraal. In groepjes van ongeveer 5 personen

moest ieder zijn voorbereidde les aan elkaar geven. Deze les is uitgewerkt in het tweede deel van het

verslag, daar is ook al gereflecteerd naar deze sessie.

Reflectie les 4 Angst

Bij deze les was ik afwezig. Als vervangende opdracht moest ik twee artikelen zoeken die gerelateerd

zijn aan mijn stage.

Het eerste artikel dat ik gevonden heb is de volgende:

http://www.methodevandixhoorn.com/bibliotheek/aanverwant-related/42-hartrevalidatie-door-

psychomotore-therapeut/file

Het tweede artikel dat ik gevonden heb is de volgende:

http://www.roessingh.nl/downloads/CERT_40558_Roessingh_folder_MS-REVALIDATIE.pdf

Beide artikelen hebben te maken met de revalidatie. De relatie met mijn stage en de revalidatie komt

doordat ik stage loop bij het UMCG Centrum voor Revalidatie locatie Beatrixoord. Waar het eerste

artikel gaat over de Hartrevalidatie, gaat het tweede artikel over MS-revalidatie. Dit zijn twee

ziektebeelden waar ik beide mee te maken heb op mijn stage. Om die reden heb ik deze twee

artikelen ook gekozen omdat ik met beide doelgroepen ook al wel heb gewerkt. Waar het bij de

Hartrevalidatie dan wel ondersteunend is geweest bij een fysiotherapeut en MS al wel persoonlijk,

vond ik deze artikelen wel erg interessant. Het leert je toch op een andere manier kijken naar een

patiënt en daar je manier van vragen toch anders te stellen. Vooral het eerste artikel staat ook dicht

bij mijn stage plek aangezien ze daar spreken over het programma van het UMCG, een betere

relevantie kon haast niet.

Reflectie les 5 Weerbaarheid

De vijfde les, over weerbaarheid, werd gehandeld vanuit de twee artikelen/links uit de mail. De

eerste was die over weerbaarheidstraining. Hierin werden enkele interventies benoemd waarop dit

te trainen is. Tijdens de les werd vanuit daar ook de link gelegd naar het andere artikel. Zo spraken ze

in de eerste over het trekken en duwen als vorm van een weerbaarheidstraining. Dit kwam duidelijk

naar voren in het artikel over ‘’Rots en Water’’. Het was bij deze oefening de bedoeling dat je in

tweetallen tegenover elkaar moest staan en vervolgens de handen tegen die van je partner te

houden om deze vervolgens uit balans proberen te krijgen. Waar de een dan juist meer op kracht

probeerde de strijd te winnen(rots) probeerde de ander juist in sierlijkheid en door mee te gaan in de

bewegingen(water) zo de ander zichzelf uit balans te laten duwen vanwege de geleverde kracht die

dan nergens heen kon. Zelf merkte ik dat voor mij het afwachten oftewel de water tactiek niet

helemaal mijn ding is. Ik wil graag de dingen snel geklaard hebben en houd niet van afwachten. Dit

was voor mij tijdens deze les wel het meest aansprekende punt waarin ik bij mijzelf heel erg duidelijk

kon merken welke vorm wel en juist niet bij mijn karakter paste. Ik weet van mijzelf goed hoe ik in

elkaar zit maar tijdens zo’n oefening is het soms ook mooi om te zien hoe erg duidelijk zoiets kan

worden. Dat vind ik telkens toch weer erg bijzonder dat er zoveel duidelijk kan worden met simpele

kleine oefeningen.

http://www.methodevandixhoorn.com/bibliotheek/aanverwant-related/42-hartrevalidatie-door-psychomotore-therapeut/file

http://www.methodevandixhoorn.com/bibliotheek/aanverwant-related/42-hartrevalidatie-door-psychomotore-therapeut/file

http://www.roessingh.nl/downloads/CERT_40558_Roessingh_folder_MS-REVALIDATIE.pdf


Reflectie les 6 Agressieregulatie

Voorafgaand aan deze les was ik benieuwd hoe mij dit zal ervaren. Ik heb periodes gekend dat ik een

enorm kort lontje had, met name in de periode vlak na het overleiden van mijn vader in 2008. In de

loop der jaren is dat al wel enorm verbeterd en weet ik ook dat dit aan die gebeurtenis heeft gelegen

maar toch. Je weet dat de grens enigszins opgezocht kan worden tijdens de sessie.

Tijdens de oefeningen vond ik het allemaal wel meevallen met de agressie die het bij mij opwekte. Ik

merkte toch vooral dat het wat gespeeld is. Wel merkte ik bij het onderdeel van de bal gooien en

daar de agressie uitlokken, dat het ook averechts zou kunnen werken. Mijn mede groepsgenoot was

de therapeut en ik de cliënt. Doordat ik niet geïrriteerd werd, hoe irritant de ballen ook gegooid

werden, begon mijn groepsgenoot steeds gefrustreerder te gooien om maar een reactie uit te

lokken. Dit was naar mijn mening een mooi voorbeeld dat je als therapeut heel sterk in je schoenen

moet staan en je niet laten beïnvloeden door je cliënten. Daarnaast vond ik ook dat bij werkvorm 5,

het stoeien, ook mooie reacties naar voren kunnen komen. Wanneer je beide elkaars schouders

moet vastpakken merk je dat dit heel onhandig is. Hierdoor probeerde ik het iets anders wat direct

tot een reactie leidde van mijn groepsgenoot. Dit liet ook zien dat bij kleine simpele oefeningen soms

heel makkelijk al reacties kunnen ontstaan van agressie, de verbeten gezichten, direct reageren als

het in hun ogen niet eerlijk is. Maar het moment dat mij het best is bijgebleven is de sessie van de bal

gooien tussen Patrick en een student waarbij ook de agressie werd uitgelokt. Ondanks dat hij het

verbaal niet toonde was aan zijn gezichtsuitdrukking duidelijk te zien dat hij geïrriteerd was. Dit

kwam doordat Patrick de grenzen heel erg opzocht. Hij had de situatie goed onder controle, iets wat

ik niet zomaar zou durven inschatten en uitproberen bij een cliënt.

Reflectie les 7 Lesgeven

Tijdens de laatste les stond voor de tweede keer het lesgeven op het programma. Net zoals bij les 3,

de eerste sessie lesgeven, is deze vorm ook uitgewerkt in het tweede deel van dit verslag en is de

reflectie daar ook terug te vinden.


Totale reflectie cursus PMT

Tijdens de eerste les had ik aangegeven dat ik meer wilde leren over gedragsverandering. Dit ook

mede door mijn huidige stage bij het Beatrixoord waar ik veel met mensen samen werk die ook hun

gedrag moeten veranderen. Gezien de duur van de cursus merkte ik wel dat het toch te kort was om

voldoende diepgang te kunnen vinden en zou het niet verkeerd zijn als de cursus langer zou duren.

Dit neemt niet weg dat ik wel veel geleerd heb tijdens de cursusperiode. Waar ik vanuit de studie

(SGM) het geven van lessen prima beheers heb ik wel veel geleerd over hoe je mensen goed kunt

ondervragen. Waar ik eerst gesloten vragen stelde en soms de gevoelens al zowat aangaf laat ik nu

veel meer de ander het woord doen en stel ik de vragen bijvoorbeeld veel opener. Maar dit niet

alleen. Je leert ook op een andere manier naar jezelf te kijken. Zoals ook al wel een paar keer

benoemd in de reflecties van de lessen, is het gemak ook erg bijzonder. Door hele simpele

oefeningen kun je al snel een bepaald gedrag constateren. Door deze oefeningen ook zelf uit te

voeren leer je van jezelf het gedrag ook anders te zien, je ervaart het nu beter i.p.v. dat je het al wist

bijvoorbeeld werd dit nu extra bevestigd. Dat vond ik ook erg mooi aan de cursus. Door zelf te

ervaren weet je wat het kan doen. Alleen heb ik wel wat meer de theorie gemist. We hebben erg

veel literatuur ontvangen maar had dan graag gezien dat de cursus dan iets langer duurde om zo de

theorie ook iets dieper te kunnen bespreken. Maar verder merk ik, als ik kijk naar mijn stage, er al

wel wat aan gehad. Mijn benadering met een klant bijvoorbeeld, het stellen van vragen. Ik denk ook

dat het wel van de stage afhankelijk is in hoeverre het direct merkbaar kan zijn, maar ik merk dat

deze cursus voor mij best snel van meerwaarde is geweest bij mijn stage.


Nawoord Ik heb veel geleerd van de cursus PMT zoals ook al wel beschreven staat in het verslag. Daarnaast wil

ik Patrick Benedictus ook bedanken voor de leuke en leerzame ervaring van de bijeenkomsten. De

verkregen informatie die door Patrick werd verstrekt heeft goed meegeholpen aan mijn leerproces.


Bibliografie AMC psychiatrie. (sd). psychomotorische therapie. Opgeroepen op 4 11, 2014, van AMSpsychiatrie:

http://www.amcpsychiatrie-

depressie.nl/behandeling_depressie_behandelvormen_depressie_psychomotorische_therap

ie.htm

Federatie van Vaktherapeutische beroepen, NVPMT. (2008). Profiel van de vaktherapeutische

beroepen. Utrecht: FVB.

Gravenstein, T. F. (2012). Algemeen beeld van de psychomotorische therapie. Opgeroepen op 4 11,

2014, van Ambulante praktijk voor psychomotorische therapie en advisering:

http://www.tfgvoorpmtencoaching.nl/pages/75259/_Wat_is_psychomotorische_therapie_.h

tml

Lievegoed. (2015, mei 26). Psychomotorisch therapeut. Opgeroepen op juni 14, 2015, van

Vacaturebase: http://www.vacaturebase.nl/846714/vacatures/Psychotherapeut-GZ-

psycholoog.htm?utm_source=jooble&utm_medium=cpc&utm_campaign=jooble

PMT Info. (sd). PMT info. Opgeroepen op 11 4, 2014, van Psychomotorische therapie:

http://www.pmtinfosite.nl/index.php

's Heeren Loo. (2015, mei 27). Psychomotorisch therapeut. Opgeroepen op juni 14, 2015, van

Vacaturezorg Nederland: http://vacatureszorggelderland.nl/vacatures-eerstelijnszorg-

thuiszorg-gezondheidszorg/psychomotorisch-

therapeut?utm_source=jooble&utm_medium=cpc&utm_campaign=jooble

Therapiehulp. (2011). PMT: psychische motorische therapie. Opgeroepen op 4 11, 2014, van Therapie

hulp:

http://www.therapiehulp.nl/therapie/psychotherapie/lichaamsgerichte/psychomotorische-

therapie

Therapiehulp. (2011). Psychomotorische therapie. Opgeroepen op juni 7, 2015, van Therapiehulp:

http://www.therapiehulp.nl/therapie/psychotherapie/lichaamsgerichte/psychomotorische-

therapie

UMCG. (2015). Psychomotorische therapie. Opgeroepen op juni 7, 2015, van UMCG:

http://www.umcg.nl/NL/Zorg/Volwassenen/zob2/psychosen/behandelingen/Psychomotoris

cheTherapie/Paginas/default.aspx

Inleiding in de psychomotorische therapie · De cursus geeft een goed eerste beeld wat...

Documents

Transcript of Inleiding in de psychomotorische therapie · De cursus geeft een goed eerste beeld wat...