Inhoudsopgawe - voortrekkers.co.za · ons spore lê vêr oor die land ons maak ’n kampvuur selfs...

Voorwoord 2

onssporelêVeroordieland 5

onsVieronsVryheidinonsland 7

onsVormdietoekomsVanonsland 15Voortrekkersporeoor85jaar

onsVuresalsteedshelderbrand 64diefakkelwordaangesteekopkerkenbergenretiefpas 64

kaaplandkimberley 72George 74paarl 77portelizabeth 81

namibiëFeesinswakopmund 83Feeskampmyl4 84

VrystaatennatalVegkop 86bloemfontein 88bloedrivier 92

transVaallimpopofietstrap 93monumentkoppie 95Feesdiens,Voortrekkermonument 99

onsalmalbou’nheGteband 102

dankieis’nwoordjiewatonsopreGbedoel 113

onswilonsharteVirjouwys 114

onsisdiensbaarhiereninelkehuis 116

Inhoudsopgawe

2Voortrekkerspore 1931–2016

Elke dag maak ons sporeNuwe spore

Voortrekkerspore

VoorwoordVanjaarhetdieVoortrekkers85jaarsesporegevier.tagtigjaargelede, in1936,hetdieeersteHou Koersdieliggesien.aanvanklikwasdieHou Koersbedoelas ’nkwartaalbladvirdieVoortrekkeroffisierevankaapland,maarsedert1939 isditnasionaalverspreias ’nkwartaallikseopleidingsbladvirVoortrekkeroffisiere.ditwas te danke aandie persone soos japieheese,oomVossie,nigsterretjieenthysGreeffwatdieHou Koers-bladontwikkelhettot’ntrotsetradisie.dieHou Koers-jaarbladboujaarlikssteedsvoortopdietrotsetradisie.

die jaarblad,met die feestema: Trap nuwe spore, gee nie net ’n oorsigoor die Voortrekkerspore van die afgelope feesjaar nie,maar kyk verderterugtotwaardiedroomvan ’neieafrikaanse jeugbeweging in1913dieeerste keer begin het. daar is heeltemal te min spasie om erkenning tegee aan die letterlik duisende Voortrekkers wat oor dekades diep sporegetraphet.enkelevanonsVoortrekkerlegendessesporewordweluitgelig.nie omdat hulle spore dieper of belangriker as ander s’n is is nie,maaromdatonssovinnigvergeet.ditisbelangrikom,indiewoordevanlaurikarauch,onthouomteonthou.dieoptekenvandieVoortrekkergeskiedenishet my weer laat onthou hoeveel inligting nog ontbreek. hoe min onsop rekord het. hoeveel navorsings- en versamelwerk daar nog is om tedoen.hiervoor iselkeensehulpnodig.oorvyftienkort jare,wat soos ’noogwink verbyvlieg, vier die Voortrekkers ons eeufees. die ideaal is omdan’nvolledigeVoortrekkergeskiedenisdieligtelaatsienwatgenoegsaamerkenninggeeaanelke legendewat indieVoortrekkerssporegetraphet.daarmee saammoet die boustories vertel word van gebiede, kampe enVoortrekkerkommando’s.

’nGrootdankieaandieHou Koers-redaksie.aansintarobbertseenChrisnanelwatvirdiesoveelstejaaralhulleanderwerkagterweëlaatominligtingteversamel,teproefleesennadietyddiejaarbladteversprei.dankieaanjohanjansevanVuurenwatdiefoto’sversamelenversorghet.

danielangnerredakteur

onssporelêvêroordielandtotoordieseesewitstesand

onsvuresalsteedshelderbrandonsvieronsvryheidinonslandmymooistedromereisalweer

nabosveldnagteendonderweerditbringonsvreugdevirdiejaarditleeronsliefdevirmekaar

Koor

wantonsharteishierindieveldwaardiedoringbomegroeienstromevloei

elkedagenelkenagbringnuwekragmaakonsnuwesporeVoortrekkerspore

onssporelêvêroordielandonsmaak’nkampvuurselfsindiesand

enonsalmalbou’nhegtebandonsvormdietoekomsvanonsland

Koor

wantonsharteishierindieveldwaardiedoringbomegroeienstromevloei

elkedagenelkenagbringnuwekragmaakonsnuwesporeVoortrekkerspore

Brug

onswilonshartevirjouwysonsisdiensbaarhiereninelkehuis

elkedagmaakonssporenuwespore

Koor

wantonsharteishierindieveldwaardiedoringbomegroeienstromevloeielkedagenelkenagbringnuwekrag...x2

maakonsnuwesporeVoortrekkerspore...x2

3

SporeliedJak de Priester

Voortrekkerspore 1931–20164

’N MODERNE VOORTREKKER SE MANIFES VIR DIE TRAP VAN NUWE SPORE

ektrapnuwesporemetvisie,

wilskrag,verbeelding.

deuronderskeidendedenke,moed

endiensbaarheid,houekkoersdeur

uitdagingsteaanvaarennuwegeleenthede

teskepommygeloofinjesus,

sywoord,mytaal

enkultuurmettrotstebevestig,uitteleef

entelaatgroei.

ekeermyvoorgangerssesporevirwathullebereikhet,

envirdiebetekeniswathullegevestighet.

opmypadsalekontdek,ontgin,bou

enhandhaaftotvoorspoedvanmygemeenskap,

myland,mymedelandgenoteenmykontinent.

5

dieafgelopemaandehetdieVoortrekkerssondertwyfelnuwesporegetrap.

ons fees het op ’n baie koue wintersoggend by kerkenberg begin met dietrek van vier kakebeenwaens oor retiefpas. die koue wind het deur onsVoortrekkerbaadjies gesny, maar die skoonheid van die sneeubedektedrakensbergehetherinneraaneitemalsewoordeindie“liedvanjongsuid-afrika”:“waarsongloedengloriediebergeoorhullefronsendevoorhoofstreel;waar ruisendewind oor die vlaktesmet grassaad kerjakker en speel.” pietretiefhetinoktober1837,oppadnakoningdingaanomtegaanonderhandelvir grond, op dieselfde plek met vier waens oor die drakensberge getrek.op 14 november het die eerste Voortrekkerwaens oor dieselfde pas natalbinnegetrek.onstrekoordiebergwasdiegrootstetreksedertdieGroottrek.andersasdieGroottrekwasonswaensniedeurstewigetrekossenie,maardeurVoortrekkersafgesleep. diedrakensberge ishoogendiepasgevaarlik,maarVoortrekkersvankaapstadtotkomatipoortkomhetkomhelptrek.opdiehangevandiedrakensbergehetonsgesienhullekan.onsVoortrekkershetmurginhullepypeenysterinhullebloed.

elkefeeswas’nnuwehoogtepunt:

• dienoord-kaapmet ’npragtigepresidentsverkenneroorhandiging inkimberleyendieonthullingvan’nfeesmonumentopbodemvas.

• dienamibiese feeskampbymyl4metmeeras500mensewatdieeerstejakdepriester-vertoninginswakopmundbygewoonhet.

• dieerediensindieGeorgemoedergemeentemetdiepragtigeproteasuitriversdal.

• diepiekniekaandievoetvandietaalmonumentmet’nasemrowendeuitsigoordiepaarlvalleiwaarafrikaansgeboreis.

• diegetallevandienoord-VrystaatVoortrekkersbyVegkopmethullevrolikeboere-orkes.

• diehuldebydieVrouemonumentaannjvandermerwe,pietGeyerenCrswartwatasjongkindersdiekonsentrasiekampevandieanglo-boereoorlogoorleefhet,uitdiena-oorlogsearmoedeopgestaanhetendaarnadieVoortrekkersgestigengevormhet.

• dieVoortrekkersinnatalwatbybloedriviergekonstitueerhet.

• diemeer as 4000 transvaalse Voortrekkers wat die “sporelied” opmonumentkoppielaatweergalmhettotdiemagaliesbergeantwoordgee.

• ’n dankdiens in ’n stampvol Voortrekkermonumentmet sang en ’norkeswatdiegrootseruimtemetlofnotegevulhet.

• die“sporelied”watjakdepriestervirons feesjaargeskryfhet,wasoor 43 gemeenskapsradiostasies en rsG gespeel en is ook as ’nmusiekvideoopkyknetuitgesaai.

Ons spore lêver oor die land


• die Voortrekkerspore-dokumentêr is in ons verjaarsdagmaand opkyknetuitgesaaimetbekendessoosberthaleroux,ChrisChameleonenjakdepriesterwatvertelvanhullepositieweVoortrekkerervarings.

• ’nspogkookboek,Voortrekkers kook,waarmeedieVoortrekkersonskoskultuurenfeeskosopkampevier.

• in tye waar beelde bestorm, gebreek, verniel word, het ons ’nVoortrekkerbeeldbydieVoortrekkermonumentonthulwaterkenninggeeaanonsVoortrekkerjeug.’nbeeldwatgetuigvanonskinderswatmet hulle Voortrekker t-hemde en opgerolde denims kaalvoet dietoekoms tegemoethardloopmetdeursettingsvermoë, entoesiasme,maarveralmettoekomshoop.dit isontwerpengeboudeur ’n jongnamibieseVoortrekkerenookdieeerstebeeldvan’nnamibiërwatopmonumentkoppieonthulis.

• die Voortrekkers was op kwêla, enuus, radiostasies, koerante eninternetnuusblaaie.GeeningeligtemensvrameerofdaarVoortrekkersisnie.hullevraeerderhoekanekbetrokkeraak.

dieVoortrekkersgroeidinamies.onssienoppapierdatdieVoortrekkersdieafgelopetydmet14%gegroeihet.onshoorbydiedepotdaarisindieeerstesesmaandevan2016meerVoortrekkerdragverkoopasdiehele2015.bydiefeestehetonsdiedinamikavangroeigesien.dieentoesiasmevanonskinders,die moeite wat gedoen is met elke fees, die massa mense wat opgedaaghet,getuigvantrots.onsgroeiomdatonstrotsisopwieonsisenwaarvooronsstaan.onsistrotsoponstaalenkultuur.trotsoponsspore.trotsisnieselfverheffingofhoogmoednie,eerder ’ngesondekultureleselfvertroueomjou skouers terug te trek, diewêreld vas in die oë te kyk en te sê: ek is ’nVoortrekker!

nadiefeesteisdieoorweldigendeindrukeenvandankbaarheid.dankbaarheidvirelkeVoortrekkeroffisier,ouer,heemraadenVoortrekkervriend.dankbaarheidvirelkejeuglid.dankbaarheidteenoordiehere.onsbeloofdat’nVoortrekkerdiehereboallesliefsalhê.dieteenoorgesteldeiseerderwaar.ditisdieherewatonsboallesliefhet.metdiefeestehetonssyliefdeengenadeenseënonverdiendervaar.

dieVoortrekkersisvandag’ngroeiende,moderne,dinamiesekultuurorganisasiewatmetselfvertroueendiensbaarheid’nsaakmakendeverskilmaak.inkindersselewens,maarookinonslandengemeenskap.

onsheterkenninggegeeaandiegenewatvooronsVoortrekkersporegetraphet,maarookvironsselfgewysvandagseVoortrekkerskannuwesporetrap.onskandieligvanonsfakkellaatskyn.onskanonsidealesteedsverwerklik.onskanasVoortrekkersdiensbaarmettoekomshoopleef.

danielangner

hoofleier

7

Ons vier onsvryheid in ons land

NIcO TROmP, Hoofbeskermheer

die afgelope jaar was voorwaar ’n baie bedrywige en suksesvolle jaar vir dieVoortrekkerbeweginginsuid-afrikaennamibië.

behalwe vir die normale Voortrekkerprogramme wat uitgevoer is gedurendedie jaar, was daar ook die hoogtepunte van die 85-jarige feesvierings met dieVoortrekkerVoetspoor85-projekte.

die tog oor diedrakensbergemet die ossewaens, op die spore van piet retief,was ’n treffer en het vlot verloop ten spyte van die risiko’s wat daar was. diekyknet-televisieprogramhetonmeetbarewaardetoegevoegtotdiebeeldvandiebeweging.

dieprogramoordieVoetsporefeesaktiwiteitehetgrootbyvalgevindoptelevisiesowelasindiepraktyk.dithetelkeafrikanerenVoortrekkertrotsgemaakopwieenwatdiebewegingisenwaarvoorditstaan.tydensdieaanbiedingvandiefeesteindieverskillendegebiedehetdieondersteuningvanalmalwatditbygewoonhetdaarvangetuig.

sondagoggendsekerkdiensindieVoortrekkermonumentwasnienetaangrypendnie,maarook sielsverrykend.dithetopnuutbevestigopwatter fondamentdieafrikanervolkelkedagbouenstaandebly.wat’nvoorregom’njeugbewegingsoosdieVoortrekkerstehêwathierdiewaardesuitleefenvoortdra.

dievitaliteitvandiebewegingwatonsalmalaanskouhet,laatonsbesefdatdaarGroothoop is vir die afrikanervolk om syGoddelike geroepenheid in suider-afrikaenafrikatenvollenatekom.

die afrikanervolk is beslis deur sy jeug besig om te hergroepeer om sy taal ensyChristelikegrondslagmetmeningte laatgeldonder leidingvan’npassievolleleierskorpsindieVoortrekkerbeweging.diebewegingisaandiegroeienhetbaieuitdagings.laatonsdanalmalsaamstaanomhierdieuitdagingsindienuwejaardiehooftebied.

mygelukwensingaandr.danielangner,diehoofleier,endiehoofbestuurvandieVoortrekkersvirhullevisionêresieningenleierskapdieafgelopejaar.Voorwaar’npraktiesedemonstrasievanhoopin’nverwardewêreld.

ons wil dan ook hiermee vir elke Voortrekker en die Voortrekkerleierskap ’nwelverdienderustyd,’nGeseëndekersfeesenVoorspoedigenuwejaartoewens.

mag die seën van die here rus op die Voortrekkerbeweging, sy leiers en dieafrikanervolkinafrika.

ditismet’nwarmentrotsegevoelinmyhartdatekdiegebeureenontwikkelingvandieVoortrekkersdieafgelopejaardopgehouhet.ditis’nbewegingwatgroeiengedytenspytevan’nklimaatwaaronserfenisenkultuurtoenemendonderdrukis

SONjA lOmbARD, Hoofbeskermvrou


WIllIE ENgElbREchT, Hoofsekretaris

insuid-afrika.onsjeugwordbydieVoortrekkersop’nmoderneenavontuurlustigemaniertoegerusmet’nresepomhulpersoonlikepotensiaalteverwesenlik,maarookomaanonslandterugtegeeindievormvandiensbaarheid.in’nwêreldwatgekenmerkworddeurselfsugtigeeiegewinen’nsinvaneiegeregtigheid,isdittanssoskaarssoosreën.ditgeemyhoopvirons leiersvanmôre, tenspytevandiegebeurewatnoubyuniversiteitskampusselandwyduitspeel.opdiémaniersaldieVoortrekkersnetvankragtotkraggaan.housókoers!

in hierdie spesiale jaar van die Voortrekkers se 85ste bestaansjaar is verskeiehoogtepunte beleef, nie net met die feeste nie, maar ook op administratiewegebied.

die nasionale komitee: organisasie is verdeel in verkeie taakgroepe om teverseker dat die nasionale komitee beter funksioneer en sake spoedigerafhandel. die taakgroepe is: reg en reglemente, sas implementering enVoortrekkerkommunikasie, sas tegnies en programmering, dokumentasie, enargiefenmuseums.

in die jaar is etlike aanpassings aan die sentrale administrasie stelsel gemaakom te versekerdatdit ’nbeterdiensaandieeindverbruiker lewer.opleiding isgegee aan lede van die nk: organisasie om te verseker dat die Voortrekkersselfprogrammeringvandiestelselkanhanteeren indieproses isdienasionalewebwerfendiesentraleadministrasiestelselookverdeelin’nadministrasiestelselenbemarkingswebwerf.tansworddaarsteedsprogrammeringwysigingsaansasgemaakomdiestelseltevernuweenteverbeter.

die 2016-lederegistrasies het baie goed verloop en in al die gebiede is baiepositiewegroeibeleef.inkwaZulu-natalisbaiegoeiegroeibeleefenetlikenuweVoortrekkerkommando’sishierenregoorsuid-afrikagestig.

inmeeras32jaaraslidvandieVoortrekkershetekbaiebeleefenwilekgraagerkenninggeeaanvolwasseneswie’nverskilgemaakhetinmylewe.aspenkop,juffroumarietascholtz.syhetmygeleervanmaatsenspeelenliefwordvirdieVoortrekkersenmykultuur.laterasverkenner,mnr.pierrerocherenoomouboetFouche.mensewiemy geleer het van diepe vriendskapsbande, ondersteuning,Christelike belewenis en avontuur. as staatmaker en later offisier,mense soostanniemaatjie Greyling, amanda Gouws,mariemaree, liezl Cronjé, oom tomdreyer,oomjosiasswanepoel,tanniemagdelrossouw,tannieCorriescheepers,oomjanduplessis,tannietheasteenekampenoomhenkvanderspuy.mensewiemygeleerhetvandiegoeieordeindieVoortrekkers,hoekomdaaroffisiereisenhoeek’nverskilkanmaak.opdoornkloofsegebiedskampewasdaarmensesoosoomnatiesaaiman,oomianoertel,tanniedawnrall,oompietstrauss,oomronnieentanniemaratheronentannienitaenoomderickolivier.mensewiemygeleerhetvanonsnatuur,dieafrikanervolk,werkmetdiejeug,deelvanmykennismetdiejeugendieliefdevirdieplaasdoornkloof.

nouin2016waaronsdie85stebestaansjaarviervanhierdiewonderlikebeweging,gloekdaarisduisendeVoortrekkerswiestorieshetsoosek,vanmensewie’nverskilinhullewensgemaakhet.mensewiehultoegewyhetaanVoortrekkerkindersenversekerhetdatonsjeug’nverskilmaak.ekbringgraaghuldeaanhierdiemenseenduisendesooshullewiedieVoortrekkersoor85jaargedienhetensteedsdien.

metdieaanvangvandiefeesjaarhetonsoordiedrakensbergegestapinhistoriesesporeenlaterbykimberley,George,swakopmund,paarl,Vegkop,bloemfontein,bloedrivier, pretoria en port elizabeth nuwe spore getrap om hierdie bewegingvorentoe te neem. spore van moed en durf oor die drakensberge, spore vanerfenismetdieonthullingvandieVoortrekkerkindbeeld,sporevanonthoubydie

9

Vrouemonument,sporevangeloofmet’nerediensmetmeeras4500menseindieVoortrekkermonumentenverskeieanderonuitwisbarespore.sporeinkindersselewenswiedieleiersindievolgende85jaargaanword.

solideoGloria–aanGodalleendieeer!

ditgaangoedmetdieVoortrekkersopvelerlei terreine;dieselfdekanookgesêword rondom die stand van finansies binne ons wonderlike beweging. hierdieis ’n feesjaarmet feesgeleenthede in die uithoeke van suid-afrika en namibië;elke feeskomiteedoensybesomglansrykteweesenomuitnemendheiduit testraalindiegemeenskap.dankieaanelkefeeskomiteewatditookmetdienodigegrasiehanteer.onsmoetterselfdertydookonsfeesborg,Virseker,bedankvirhulmildelikebydraetotdiesuksesvanonsfeesjaar;dankiedaarvoorendankieviruondersteuning.

die onderskeie hoofbestuurskomitees was vanjaar hard aan die werk en is diegrootste deel van die hoofbestuurbegroting spandeer aan die funksioneringvan die onderskeie komitees, asook personeeluitgawes en helaas die bedryfvan ons Voortrekkerdepot. Gesonde bestuur en dissipline deur die onderskeieadjunkhoofleiershetditmoontlikgemaakdatonsvanjaarweerbinnediebegrotingalle dromevir ’nmerkwaardigebeweging konuitleef.nuwe lektuur is gevestig,projekte geloods en ander afgehandel, en bowenal is die a b C en diensbareleierskapmetpassievolvoer.

die ledestatistiek toon dat die Voortrekkers met 14% gegroei het vanaf dievorige kongres, wat beteken die goeie werk wat gedoen word binne dieVoortrekkerstrukture betaal rendement en die diens wat ons lewer aan onsjeuglede,isvoorwaarvanhoëgehaltewatversekerdatonseindprodukmetelkejeuglid’nkulturelebeleggingisindietoekomsvanonsland.

dieVoortrekkers(edms)bpkisopdievooraandvanontwikkelingsprojektewatgaanafskopenisdiedireksiebaieopgewondeomdienuwefasevandiemaatskappyaantekondig.inligtingrondomdievoorgenomeprojektesalgekommunikeerwordsodradiedireksiediegroenligdaarvoorgee.

Genietdiefeesjaar85,maaronthou,2017iskongresjaar!

houkoers!

Vanjaarmet die 85ste bestaansjaar vandie Voortrekkers en die feesvieringe inverskeiegebiede,hetmensweereensbesefwatterongelooflikerolvolwassenesindieVoortrekkersspeel.byelkefeesgeleentheidisdaarbaiemoeitegedoenomdiegeleentheiduitnemendaantebied.baiedankieaanelkevolwasseneenouerwatbygedrahetomdiefeesjaarsobesonderstemaak.

Verskeie opleidingsgeleenthede vir Voortrekkeroffisiere is in die verskillendegebiedeaangebied.indieVoortrekkersweetonshoebelangrikditisomvolwassenestoeterus.opleidingisensalaltyd’nhoëprioriteitindieVoortrekkerswees.dieVoortrekkersstreefdaarnaomkursussevanhoogstaandegehalteaantebied.baiedankie aan elke kursusorganiseerder en kursusaanbieder wat vanjaar betrokkewas by opleiding in die Voortrekkers. die Voortrekkers is ’n geakkrediteerdeopleidingsinstansie.personewatditmoeilikvindomopleidingsgeleenthedebytewoon,kanvandiekursusseaanlyndoen.

’n nuwe reeks van hulpmiddels vir Voortrekkerspanne is ontwikkel. by dieVoortrekkersleerkindersop’ninduktiewewyse.hulleleerdeurteontdek,waar

mAURITz mEIRINg, Adjunkhoofleier: Finansies

KARIN STOffbERg, Adjunkhoofleier: Volwassesake


teneem,tedoen,oplossingstevindendeurtespeel.hoemeersintuiekindersgebruik,hoebeter isdie leerproses.hierdie24verskillendeselfdoenpakkiesdradaartoebyomdieleerprosesvirVoortrekkerslekkertemaak.hierdiehulpmiddelsisbeskikbaarbydieVoortrekkerdepotenookbydieaanlynwinkel,www.voriemol.co.za.

’ntouwerkhandleidingissaamgestelmetaldieinligtingwatnodigisomknopevirVoortrekkersaantebied.dieknopewordstapvirstapgeïllustreer.daarisook’nverskeidenheidvanvideo’swatwyshoeomdieknopetemaak.baiedankieaanjacoerweevanbrandkop-kommandovirhierdiebaienuttigehulpmiddel.

’n praktiese hulpmiddel “help, my span werk op ’n slimfoon! ’n slimgids virVoortrekkeroffisiereom’nkompasteweesvir’nnuwegenerasieVoortrekkersin’ndeurmekaarwêreld” isvirVoortrekkeroffisieresaamgestel.hierdiegidsbevatinligtingomdieleefwêreldvandieVoortrekkerkindteverstaan.praktiesewenkewordgegeeopwerklike vraeen situasieswaarmeeVoortrekkeroffisieredikwelsgekonfronteer word. riglyne word ook gegee aan Voortrekkeroffisiere om ’npositieweverskilinkindersselewenstemaak.dankieaanelkevolwasseneindieVoortrekkersvirhullebydraeentoewydingom’nverskilinkindersselewetemaak.

ter viering van die Voortrekkers se 85ste bestaanjaar is ’n resepteboek, Die Voortrekkers KOOK, saamgestel. hierdie resepte is versamel van verskillendekampkokke,regoordieland.dieVoortrekkershet’nryktradisievankosmaakendeelvanVoortrekkerwees,islekkereet.onstrapvanjaardefinitiefnuwesporemetdieeerstekookboekwatdeurdieVoortrekkersuitgegeeis.

penkoppe en drawwertjies het in 2016 letterlik en figuurlik spore getrap. ’nGedeeltevanelzabeyoungheynssegedig“Voetsporeinmyhart”lui:

“ekgeetwee,drietreeominpasevoetsporetebly,mykleinspoortjiesverdwaalindiegroottesondermy.ditomring,omvoumyne,stuurmyonbewustelikopdieregtepad.leimysoindierigtingomveiligtestap.soospas’ndieeersteafdrukvorm,wordmypadmaklikergemaak.klippeplatendoringsfyngetrapaldieseerwegwatmykonraak.”

om leiding te gee aan ander mense se kosbaarste besitting, is ’n grootverantwoordelikheid wat met integriteit aangepak moet word. Voetspore watdeurjouleidinggemaakis,isblywendindiesielvandiejeug.

transvaal het ’n baie suksesvolle Voorslagkamp aangebied met ’n rekordaantal inskrywings van 340 graad 7-Voortrekkers. elke offisier wat geëvalueer,gekoördineeren leidinggeneemhetbyelkepunt isdie redewaaromtransvaalVoorslag ’ngrootsukseswas.diemassa-inlywingtydensdie85 jaar feeswas ’ngroothoogtepuntintransvaal.

indieVrystaatgaanditgoedmetdiepenkoppeendrawwertjies.in2016isdaartwee Gebiedskampe vir Graad 4- tot 7-Voortrekkers aangebied op doornkloof.Gedurendeherfskampwoon102Voortrekkersdiekampbyeninoktoberwoon721diepd-kampby.Voorslagkampwasbaiesuksesvolmet153kandidate,wat29meerwasasin2015.Vrystaatisbaieopgewondeoor’ngrootgroepVoortrekkerswattydensdie85jaarfeesteheilbroningelyfis.

in kaapland is ’n groot verskeidenheid kampe en aktiwiteite vir penkoppe endrawwertjies aangebied. penkoppe en drawwertjies kon kies uit ongeveer 60spesialisasies wat deur die gebied op provinsievlak aangebied is. heelwat vanhierdieprogrammewordaletlikejareaangebiedenverdereverfyningenvernuwingvindsteedsgereeldplaas.

hierdie jaarwas vir kaaplandVoortrekkers ’n geseënde jaarwaarin getallegroeiuitstaan. die statistiekwys dat die pd-getalle in kaapland ’n noemenswaardigegroeivan1019in2015na1090in2016gehadhet.

mAgDA WENTzEl, Adjunkhoofleier: Penkoppe en Drawwertjies

11

diemeesteaktiwiteiteenkampehetgevolglikookgetallegroeibeleefen’npaarselfsboverwagtinggegewe2015segetalle,soosdiewes-kaapjnrpd-saamtrekvir Graad r tot 3 opwemmershoek van 140 na 180 en die Graad 6-kamp opbettiesbaaiwaarvandie getallemeeras verdubbelhet van35 in2015na75 in2016.indiepaarlisdieanglo-boereoorlogspesialisasievanjaaraangebiedvir80graad4-Voortrekkersteenoordie47van2015enopCeresisplaasleweaangebiedvir90graad5’s.indieoos-kaaphethulspesialisasiedagsegetallegegroeivan94in2015na127in2016.

diegetallegroeibydieaktiwiteiteenkampemaakonsopgewondevirdietoekoms.ditbringnuweuitdagingsennuwemanierevandink,doenenbeplanbyvelevandieaktiwiteiteenkampe.

’nbaiegrootdankieaandiegroothoeveelheidpenkop-endrawwertjie-offisierewatbetrokkeisbydiebeplanningenaanbiedvanalhierdieprogrammewaardeurkinderssealgemenekennisverbreedwordennuwevaardighedeontwikkelword.dankievirvolgehoueywerendieentoesiasmewaarmeesteedsvernuwendgedinkwordoordieaanbiedvanhierdiekampeenaktiwiteite.

namibië het in junie ’n suksesvolle uitdaagkompetisiekamp gehou vir graad 6-en 7- Voortrekkers en alle kompetisies en speletjies was ter voorbereiding vanVoorslag.diesaterdagaandisafgesluitmet’nskattejagindieduine.namibiëseGebiedskampmetdietematrapnuwesporewas’nreusesukses.namibiëhetbymyl 4 gekamp en spesialisasies soos seepret, seeversamelkuns, seeplante,seediere, delwerye, redding en strandbewustheid is gedoen. daar wasuitstappiesnadieakwarium,museum, diamantslypery,brandweerenpraatjiesdeurmarinebioloë,nooddiensteennoodhulp.’nsandkasteelkompetisieisgehouenboeresportopdiestrand.diehoogtepuntwasdieVlotoptogdeurswakopmundsestrateendiekonsertsaammetjakdepriestertervieringvan85jaar.

Voortrekkersisgemaakomsporetelos.

aanelkevolwassenedievolgende:rus,wantgrondwatgerushet,lewer’ngoeieoes.sterktevir2017.

indiemoeiliketyenadieanglo-boereoorloghetdaardiebehoefteontstaanvirdiestigvan’njeugbewegingvirdieafrikanerkindenisdieVoortrekkerbeweginggestig. soos nádieanglo-boereoorlog, is onsnouweer in ’nmoeilike tydwaardienodigheidvandieVoortrekkerbewegingnogbelangrikerraakomvironsjeugankerstegeewaaraanhullekanvashou,Christelikewaardesomstaandetekanbly,hoopvirdietoekomsenkennisenvaardighedeomasdienaarleiers’npositiewebydraetelewer.

die ontwikkeling van die jeug is gebaseer op vier pilare, naamlik skriftuur,natuur,kultuurenavontuurwaarvanskriftuurennatuurdiepilarevormwaaropkonsekwenteChristenskapstaan.na85jaarvormhierdievierpilaresteedsdiebasisvirdieontwikkelingvanonsjeugenpoogonsomdieontwikkelingoppraktieseenmodernewyse,metbaieavontuur,telaatplaasvind.daarompoogonsommetdienuwepresidentsverkenner-afrondingskampdieVerkennersdiewyewêreld in testuurmetkennisenvaardighedevanhoeomhulpotensiaaltegaanaanwendom’npositieweverskilinsuid-afrikaendiewêreldtemaak.

tienerweesistradisioneel’ntydvanstormendrang,maarbyVerkennersaketraphierdiejeugledediepsporeinonsharte.sporevankoershoudietoekomsin.magonsVerkennersnogbaienuwesporeinonspragtigevaderland,suid-afrika,trap.

chRIS hUmAN, Adjunkhoofleier: Verkennersake


jAN DU PlESSIS, Gebiedsleier: Namibië

jAN PAlm, Gebiedsleier: Kaapland

jOhAN lAUbSchER, Gebiedsleier: Transvaal

op30september2016wasdieVoortrekkers85jaaroudendieVoortrekkersinkaaplandhetditgeviermetfeesteinkimberley,George,portelizabethendiepaarl.

eenvandieVoortrekkerssesleutel-suksesfaktoreisdatdaargeleenthedegeskepwordvirdiehelegesin,vanvoorskoolstotdiepinaftrede.hierdiesituasiebringmeedatmentorenmenteedieselfdespasiedeel,datrolmodellesaamaanaktiwiteitedeelneemmetdiegenevirwiehullerolmodelleis.ditskep’nbesonderseenuniekekontinuïteitwaarervarevolwassenesvironervarevolwassenesdiekoerskanwysen dieselfde by jeuglede waar Verkenners vir penkoppe en drawwertjies kantouwysmaakdeurvoorbeeld.

waardieVoortrekkersvanjaardie feestemavan“trapnuwespore”aanhang, isditjuisvantoepassingomdatdiegenewatdieVoortrekkervlamhelpdrahetdeurdieafgelope85jaarseVoortrekkersporevironsduidelikdiekultuurkoersaandui.waarelkegeslagnuwespore trap, isdit gerusstellendom tekanomkyknadiesporevandiegenewatonsvoorafgegaanhet,dierigtingwathulle ingeslaanhettekanpeilendanmetonseietydsesporekoerstekanhou.oor85jaarhetdieVoortrekkersheelwatkerevanskoeiselverander,maargetroukoersgehouoponskultuurpad.steedsdieselfdeChristelikelewenswaardes,steedsmetdiebybelaskompas,steedsinafhanklikheidvanonsGenadigehemelseVader.

dieenergievandieVoortrekkersbrandsoos’nfakkeloorkaaplandenna85jaarworddaarsteedsnuwekommando’sgestigindorpe.nuwesporeworddusgetrapin areaswaardaar voorheennieVoortrekkersporewasnie. dit is deel vandiesporevirdievolgende85jaar.ditgeehoopen’ntoekomsverwagting.

kaaplandwilgraagdankiesêaanelkeVoortrekkerwatoordieafgelope85 jaarsporegetraphetinkaapland.julsporehetvirons’nkultuurtuistegegee.onsstapnoumetvertrouevoortopdiekultuurpad,wantonshet’ngeskiedenisenonshet’ntoekoms.

hartlikgelukaandieVoortrekkerbewegingmethierdiebesonderemylpaal!ditis’ngrootvoorregomsaamfeestevierendeeltekanweesvanhierdiebewegingwatonsbaienaaandiehartlê.

wanneeronsterugkykopdie85jaarwatverbyis,isonsbaiedankbaarteenoordie here vir al die besondere geleenthedewat in hierdie tyd benut konword.deurdiejareisonsVoortrekkerjeug,ookhierinnamibië,opbaiemanierebewusgemaakvandiesinvanonsbestaanasvolkenvanonsroepingasmenseindiewêreld.hierdieboodskapworddanookwêreldwyduitgedradeurhullewatdieVoortrekkerpadgestaphet.

onsbringhuldeaanaldievolwasseneswatdeurdiejaremettoewyding,opofferingenentoesiasme’nbaiegrootbydraegelewerhetomonsjeugmethierdieboodskaptoeterusvirdielewe.

onskykvorentoemetvertroueenmetdiegebeddatdieVoortrekkerssteedskoerssalhou.

Verjaardaehetbymynetgoeieherinneringe.’nVerjaardaglaatmyaltyddinkaanblydskapenopgewondenheid,afwagting,verrassings,vriende,kuier, saamwees,pret, dankbaarheid en sommer nog velemeer. as kindwas die aand voormyverjaardag’ngrootuitdagingvirmyouers,wantekwouniegaanslaapnieomdat

13

SAmUEl bRAyShAW, Gebiedsleier: Vrystaat

ekgeglohetdatmyverjaardagvinnigersoukomasekwakkerbly.

hierdie selfdeemosieshet inmybeginopwelmetdiebesefdatekdievoorreggaansmaakomdeel tekanweesvanhierdiebesonderseenuniekeorganisasiewaarvoorekbaieliefis,sevieringevansy85stebestaansjaar.indieaanlooptothierdiefeesjaarenaldiebeplanningwatdaarmeesaamgaan,heteknetweereensbesef wat die impak van die Voortrekkers is in die gemeenskappe waaruitelke Voortrekker kom, asook op die verskillende rolspelers binne en buite dieVoortrekkers.

diedankbaarheidwatekervaarvanhierdiefeesjaarkanekindriekategorieëdeel,nl. eerstensvironshemelseVaderwatonsVoortrekkers soonverdiendgeseënengespaarhet,tweedensdankbaarheidteenoorhullewatdievisiegehadhetommethierdiebewegingtebegin,asookelkeenvoormywathierdievisieblyleefhetensoosCjlangenhovenditstel:Aan ’n nuwe wa kan jy sien of dit ’n goeie skilder was, aan ’n oue of dit ’n goeie wamaker was–ditwasinderdaadgoeiewamakers.laastensdankbaarheidteenoorelkelidvandieVoortrekkersenelkevriendvandieVoortrekkerswatelkegeleentheidaangrypomVoortrekkertewees,daarwaarhy/syhom-ofhaarselfbevind.

noudat die wêreld weer deeglik bewus is van die Voortrekkers deur al onsfeesgeleenthedevan2016eninbesonderonsgepastetema:trapnuwespore,isditonsroepingominhierdiemooilandvanons,nuwesporetetrapopelketerreinwatonsbetreemetdieVoortrekkerssewaardestelselentrotsegeskiedenis.

houkoers

dieVoortrekkersviervanjaarampteliksybestaanvan85jaar.Verskeiefeesteenbyeenkomsteenselfs’ntrekbergafwasgeleenthedewaarvanelkeVoortrekker,vriendenvreemdelingdeeglikbewusgewordhet.baiehetaandiegeleenthededeelgeneemenbaiepersonewasaanstuurvandiereëlingsgewees.maarwathoudietoekomsnouinvirdieVoortrekkersenvirmyenjou?

onsjongmenseisdietoekomsvanonsVoortrekkerbeweging.hulleisonsoffisiereenouerssehoopopdietoekoms.hulleisdieleiersvanmôre.onshoopisophulleendaaromofferonsbaieopomtebelêinonsVoortrekkerjeug.offisierekannogbegeleienraadgee.maardiejeugisdiegeslagwatmoetvoorvatomveiligesporevironsnageslagteskep.

omdiesporetevestig,salonsmoetopstaanvirditwaarinonsglo,opstaanvirons taal, opstaan vir ons kultuur, opstaan vir ons Christenskap, opstaan virdieVoortrekkers.daarmeesaamsalonssaammetonsomstandighedemoetleef.onssal bo ditmoet uitstyg.ons sal verdraagsaam, geduldig, innoverend, dinamiesenuitnemendmoetwees.onskannietoelaatom’nslagoffervannegatiwiteittewordnie.

dit isdus indiehandevanoffisiereenvolwassenesomdie jeug tebegelei ente ondersteun, en oor te gee aan hulle dat daarmet vertroue nie oor 85 jaarvorentoenetonderbomevandieVoortrekkersgepraatgaanwordnie.maardatonsnageslagopdoornkloof,wemmershoek,hartbeesfontein,debank,bodemvasenanderterreinenogkankampenfeesvierinafrikaansasVoortrekkers.

kykvorentoeenkykboontoe.alisditsomsdonkerenswaar.blyglo,wantonskragenheillêindiehereonsGodwathemelenaardegeskapehet.

weestrots’nafrikaner,weestrots’nsuid-afrikaner,weestrots’nChristen.wees’ntrotseVoortrekker!


WERNER bEINEKE, Hoofskakeldraer

die Voortrekkers is ’nmoderne, kulturele behoortruimte vir die jeug van suid-afrika, wat in hierdie jaar herbevestig is deur die verskillende 85-feeste watsuksesvolaangebiedis,dieVoortrekkersporedokumentêrwatbekendgestelisenmediawatgehaalis,nasionaalenplaaslik.

baiegeluk,Voortrekkers,met85 jaresehoopskepvirons landse jeugendeurgrondvaste beginsels van moderne afrikanerskap, positiewe burgerskap enkonsekwente Christenskap, die jeug te ontwikkel tot diensbare leiers. spesialeerkenningaanelkevolwasseneenspesifiekonsstaatmakers,watdieruggraatvanVoortrekkerweesvormenaspositiewerigtingwysersdierolmodelisvirduisendeVoortrekkerjeugwathullewaardesenbeginselshelpvorm.

2016salonthouworddeuronsstaatmakersvirdiejaarwatonstaalmetgeweldvanaf universiteitskampusse weggeruk is met die #afrikaansmustFall-veldtog.hierdie het my opnuut laat besef watter insig en visie ons stigter en eerstehoofleier,oomnjvandermerwe,gehadhetin1929om’nkultuurorganisasietestigwatjongafrikanerjeugkansbiedominafrikaans,syofhaarChristenskapenafrikanerkultuuruitteleefterwyljyindienatuurrondwoeker.

op staatmakervlak sluit ons die jaar afmet ’n goeie groei in ledegetalle vanaf2015 en sien daarna uit om ’n sterk getal staatmakers volgende jaar op diekongrestehê.daaris’nduideliketoenameindiebetrokkenheidvanstaatmakersop Voortrekkerbesture landswyd, wat aanduiding gee van besture wat jongvolwassenesbemagtigomverder’nverskiltemaakvanwaardievorigepersoonoorgegeehet.

diejongleiers-ontwikkelingsprogram(jop),isooksuksesvolhierdiejaarinbeidetransvaalenkaaplandaangebied.dieeerstevyfmodules isontwikkel,waarvanvierreedsaangebiedis.onsbedankgraagelkeenwathelpomhierdiemodulesteskryfomstaatmakersnienetindieVoortrekkeromgewingtebemagtignie,maarookinhulpersoonlikelewens.

watkommerwekkendwasvanhierdiejaar,isdiekrisissewaarmeekindersnaonstoegekomhet.dieafrikanerstaanineenvansygrootstekrisistyenog.onshoordaagliksvanegskeidings,nog’nseb-wetwatingebringword,ouerswathullewerkverloor,familieswatopplaseuitgewiswordenfamilieswatinfinansiëleteëspoedis.dieondersteuningwatonsbiedasVoortrekkerbewegingendieglimlagwatonsopdaardiekindsegesigsittydensVoortrekkers, laatmygerusvoeldatwatonsdoenomdiejeugtebemagtig,sowaarkoningskrykwerkis.daarmeesaamisdit’ngrootvoorregomindaardieposisievanondersteuningtekanweesenhooptekanskepvironsVoortrekkerjeug!

eksluitafmet’nfraseuiteenvanbokvanblerkseliedjies:

“Sing, Afrikaner sing. Laat jou stem gehoor word, laat jy nooit verdwyn!”

magonsorganisasienetvankragtotkraggaanindievolgende85jaarendiesporewatonstrapinelkegemeenskapeninkindersselewens,bewysweesvandiehoopwatonsskepmetonsgrondvastebeginsels!

houkoers!

15

1913CorneliusFrancoisVisserisop26julie1882opdieplaasjakkalsfontein naby phillipstown gebore. hy voltooi syopleiding aan die jongesskool inwellington en studeeraandieVictoriakollege(universiteitvanstellenbosch)endieuniversiteitevanleipzig,amsterdamenwene.in1913verwerfhydiedoktorsgraadinFilosofieenopvoedkunde.naafloopvansyoorsesestudiesin1913beginCFVissersy onderwysloopbaan aan die hoërskool sentraal inbloemfontein.asjongonderwyserwordhygekonfronteermetdieverstedelikingvanafrikanersendiearmoedewatontstaanhetnadieanglo-boereoorlog.Gedagtigaandiepositiewe invloed van jeugverenigings in europa beginhy voorspraakdoenvir ’n eg suid-afrikaanse verenigingwaarin die afrikanerjeug tuis sou voel. so verenigingmoesdiejeugnienetmetvaardighedetoerusnie,maarhulle kulturele en identiteitsbewussyn ontwikkel. in hulstrydom ’n eieafrikaanse identiteit, teenoordiebritseimperialisme wat kultuur en tale verdring, het hy dieVoortrekkersvandieGroottreksehoëfunksieprestasiesaskompasgebruik.dienuweafrikaansejeugbewegingsounahullevernoemword.Visserskryf:“inonsgeskiedenisisdaarsekergeenmooiernaamasVoortrekkersnie,endaaris seker geen ander naamwaarvan daar vir ons soveelbesielingkanuitgaannie.”

Ons vorm dietoekoms van ons land

1918dieoranjeVroueVereniging, ’nVrystaatsemaatskaplikeverenigingondervoorsitterskapvanaaweich,geehullevollesteunaandietotstandkomingvandieVoortrekkers.hulleskenktienpond.

1919Die eerste Voortrekkerwet

Visserhetin1919dieeersteVoortrekkerwetgeskryfwathy die “moraal” van die Voortrekkers genoem het. dieeerste wet was in wese ’n afrikaanse vertaling van diescoutsseerekode:

• Die Voortrekker se woord is sy eer.• Die Voortrekker eerbiedig sy meerdere.• Die Voortrekker is hulpvaardig; hy beskerm die

swak mens en die swak dier.• Die Voortrekker is vir reg en geregtigheid.• Die Voortrekker beheers homself.• Die Voortrekker is rein en net en deeglik.

diewetislateruitgebreimet’ngedragskode:

Wat elke Voortrekker moet onthou, is:

• Om elke dag Bybel te lees en te bid

• Om rein in gedagte, woord en daad te wees

• Om nooit slegte taal te gebruik nie

• Om die beste te sien in alle mense, nie kwaad te praat nie, altoos eerlik te wees

• Beleefd en vriendelik te wees teenoor al ons medemense

• Altoos ons stemme te verhef teen drank en rook

• Oorlog teen te werk

• Soveel as moontlik van ons land se eie geskiedenis te ken

• Om ons doel te maak om ons medemens te dien

Die groot verskil tussen die skool en Die Voortrekkers is dat die skool sy voorbereidingswerk vir die lewe doen deur middel van die woord, terwyl Die Voortrekkers hul voorbereidingswerk vir die

lewe doen deur middel van dade en diensbaarheid. Die Voortrekkers is by uitstek ’n praktiese burgerskool wat ons kinders wil leer om Vorentoe-Boontoe saam te trek.

CF Visser, 1928, op die vraag van dr. N Hoogenhout, Direkteur van Onderwys, oor die verskil tussen Die Voortrekkers en die skool.

Vader Visser


• Ons in te span om indien nodig eendag ons eie bestaan te maak

• Sover moontlik voorkeur te gee aan ons eie industrieë

• Onmiddellik gehoorsaam te gee aan mense wat oor ons aangestel is

• Ons lewe so te rig dat ons gesond kan wees

• Die goeie dinge wat deur die vroue van Suid-Afrika nagelaat is te handhaaf

• Getrou te wees aan ons Alma Mater

1920Die eerste Voortrekkerkommando

CF Visser stig die werk-en-wen kommando aan dieVoorbereidende tegniese skool in bloemfontein, watlaterbekendsoustaanashoërskoolsentraal.dieeerstemansoffisierwasmnr.rennekamp,’nonderwyservanhssentraal en die eerste vroueoffisierwas sophie postma(dogtervands.willempostma).

Die Bloemfontein-konferensie

Gedurende desember 1920 word ’n eerste pogingaangewend om die Voortrekkers te stig tydens ’nkonferensie in bloemfontein. slegs 12 persone het virdie stigtingskongres opgedaag. so kort na die eerstewêreldoorlogwasdie tydnognieregvirdiestigvan ’nafrikaanse jeugvereniging nie. Gedurende die volgendetien jaar word Voortrekkers op verskeie ander dorpegestig: Graaff-reinet, brandfort, lindley, tulbagh,kaapstad,nieuwoudtvilleenmcGregor.

1923Eerste Voortrekkerspore in Kaapland

op inisiatief van ’n jongonderwyser, japieheese,worddieeersteVoortrekkerkommando inkaapland inGraaff-reinetgestig.na’ngesprekmetsyskoolhoof,bentaute,destyds hoof van die opleidingskollege inGraaff-reinet,stighy’nseunsafdelingvirdieVoortrekkersenmej.medutoit(laternigmundyheese)het’ndogtersafdelinggestig.die paar Voortrekkerkommando’s het in die eerste jareslegsgepoogom’nnaamengrondslagtevestig,sonder’nnasionaleorganisasieofinfrastruktuur.alhoewelhullebewus was van mekaar, het bloemfontein en Graaff-reinetonafhanklikfunksioneer.

die bekende sakereus, anton rupert,was as jong seundeelvandieVoortrekkerkommando.

’n Tweede gedragskode

in1923/24hetjapieheese’neiegedragskodeontwikkel:

Al die Voortrekkers moet sê en probeer doen:

Ons wil leer om onsself te help en om onafhanklik te wees

Ons wil ons medemens dien waar ons kan, ons bes doen om ander te help en gelukkig te maak

Ons wil getrou wees aan God en sy gebooie gehoorsaam

Ons wil ons ouers eerbiedig, lief hê, respekteer en gelukkig maak

Ons wil nie die wette van Die Voortrekkers oortree nie

Ons wil manne word, manne van karakter

Ons wil sterk en gesond wees

Ons wil werk en leer want kennis is mag

Ons wil waak teen alles wat sleg en vuil is

Ons wil net die skone van die lewe raaksien, lewe en geniet

Kortom ons wil wees ware, opregte Voortrekkertjies.

Die eerste Voortrekkerkamp

japieheesehetdieeersteVoortrekkerkampvir’nhonderdkinders in jeffreysbaai gereël.maande voor die tyd hetdie jeuglede begin om fondse in te samel vir die treinenkampgelddeur ’n konsert aan tebiedenverkopingste hou. ouers het beskuit, droë ribbetjies, biltong enallerhande soorte kos geskenkwat in kiste verpakwas,omsaamteneem.opportelizabethhetdieVoortrekkersoorgeklim op ’n klein “pop-treintjie” wat hulle oorhumansdorp na jeffreysbaaimoes vervoer. die treintjiehet dikwels teen die berghange gaan staan.die treinrittussenportelizabethenjeffreysbaaihetdestydssesuregeneem.tydensdiekampwasdieVoortrekkersingedeelinkookspannewatvirdiehelekampmoeskosvoorberei.diekampprogramhetbestaanuitswem,konsertvirdievakansiegangersenbaiepretenspeletjies.

Die ontstaan van die name Penkoppe, Drawwertjies en Verkenners

Virdie jongerdogtershetdiegeskiktenaamniesogougekom nie. Vanaf 1923 het tant mundy heese hulle“sterretjies” genoem. dit was na aanleiding van dievroulikevormvan“Voortreksters”.’nklompiejaredaarna

Afrikaners! Laat dit ons erns wees om hierdie beweging binne ’n korte tyd ’n veredelende en be-sielende krag onder ons seuns en dogters deur die lengte en breedte van Suid-Afrika te maak!

NJ van der Merwe Stigtingskongres, 1 Augustus 1931

17

moesdaarsaambesluitwordopgeskiktename.tydensdie eerste Voortrekkerkampwat in 1923 in jeffreysbaaigehou is, het japie heese besige strandlopervoëltjiesgesienwatvinnigopdiestrandronddraf.hyverteldithethom laatdinkaan“fluksedogtertjieswat inhullehuiseronddraf omhullema te help.”net daar het hybesluitomalleVoortrekkerdogterswattwaalf jaaren jonger is,drawwertjiestenoem.

die woord is ’n versamelnaam vir ’n voëlspesie.drawwertjies word beskryf as klein, valerigedrietoonvoëltjieswatvandiekaaptotugandaenkeniavoorkom.alhoewelhullekleinenfynis,ishullegehardevoëltjieswatvanwaterrykeareastotdorrewoestynvlakteskanoorleef.

daar is dubbelbanddrawwertjies, trekdrawwertjies,bronsvlerkdrawwertjies en driebanddrawwertjies.onlangsin’nmielielandnabyheilbronisdiebaieskaarsbloukopdrawwertjie opgemerk. mense het selfs vannamibiëenkaapstadgeryomdiebloukopdrawwertjietekomfotografeer.

in die Voortrekkersangbundel is daar drie drawwertjie-liedjies.dieeendrawwertjie-liedjiesing:“Sy vlieg ’n keer weg en gaan sit op die wal ... nog klein van gestalte, maar yslik van gees.”

die meer bekende drawwertjielied is dié een: “Ons is oulik, ons is vroulik. Kom ons sing ’n liedjie, luister net ’n bietjie: Ons is bo!”

in die anglo-boereoorlog, vertel sophia izedinova, ’nrussiese verpleegster wat ses maande lank saam metdie russies-hollandse ambulans aan boere-kant diensgedoenhet,van12-jarigeseunswatsaammethullepa’sveg. ’n amerikaanse joernalis, howardhillegas, van dieNew York World het geskryf oor sy bewondering vir ’nseunvan11jaarwatsypaoralsopkommandogevolghet–ofditnadiestellingsvir’ngevegwas,ofnadiefonteinomdieperdewatertelaatdrink.diepenkophetvirdieamerikaansejoernalisverduidelikassypagewondword,of sneuwel,moethydaarweesomsypasegeweeropte tel en vir sy land te veg.anton vanwouwhet sekerdiedapperpenkopingedagtegehadvirsybeeldhouwerkvandieoupa,paenseunwatgereedisomoorlogtoetegaan. die beeld staan vandag in die oorlogmuseum inbloemfontein.

penkoppe op kommando was allesbehalwe soet seuns.hullehet vinnigmaatsgemaakenwasbekendvirhullekattekwaad.penkoppehetonderlingegeskillevinnigmet

hulle vuiste besleg, maar as die engelse op die rantjieverskyn,hethullesooseenmansaamgestaan.

sommige penkoppe was nogal voor op die wa. in mei1901 skryf CF rademeyer dit is nou hoogtyd dat dieoorlog klaarmaak sodat die parmantige klein penkoppekan teruggaan skool toewaarhulle kan leeromsygryshareterespekteer.

waar kom die naam penkop vandaan? daar wordalgemeenaanvaardatdie“penkop”-benamingafgelei isvanjongseunswatseharesokortgesnywasdatditsoosdiepennevan’nkrimpvarkieregopgestaanhet.invandagse taal sal ons seker vandie krimpvarkiestyl praat as ’ncomb overof’nnommervierkammetjiemo-hawk-styl.

brigadiertomvandyk,seunvandieskrywerjhvandykwatdieboekDie Kwêvoël Kommandogeskryfhet,geenóg’nverklaringwatdalknaderaandiewaarheidis.

jong seuns tussen 10-16 is vergelyk met jongblouwildebeesbulletjies. wanneer blouwildebees-rammetjies se horinkies uitkom, is dit reguit ennie gekrul soos die ouer ramme s’n nie. jongblouwildebeesrammetjieshetdustweepennetjiehoringsophullekoppegehad.

op hierdie ouderdom stamp blouwildebeesrammetjiesgraag kop. hulle baljaar pronkerig en is uitdagend enwaaghalsig. nes ons Voortrekker-penkoppe. die naamPenkopisdeuroomjapieaandiejongerVoortrekkerseunsgegee.nigsterretjievertelindieboekdatoomjapieinGraaff-reinet se dae baie na staaltjies uit die tweedeVryheidsoorlog geluister het en dat een oom van“penkoppe” gepraathetenditvirhomasbolandertoe’nvreemdewoordwas.dienaamenbetekenishetbyhomvasgesteekenhyhettoebesluitomdittebehouvirdieVoortrekkerseuns.

daaromsingonsindiepenkoplied:

“Soos bok se kind sy horings toets teen boom en wal en rots,

ontdek ek ook my lewenskoers, my kragte en my trots.

Want penkop is ’n trotse naam wat ek as Trekker dra,

gereed om steeds my plig te doen vir my Suid-Afrika.”

wat van Verkenners? waar kom hulle naam vandaan?onsleesdieeerstekeervanVerkennersindiebybeltoemosestwaalfverkennersnakanaäntoegestuurhetomdielandensyinwonerstebespied.

Die fondament van ons gebou is geloof in die Drie-enige God. Die dak van ons gebou is diens. Diens aan God, diens aan ons volk en diens aan ons land.

CF Visser tydens die stigting, 30 September 1931


natuurlik het die naamVerkenner ’nmilitêre betekeniswat in ons geskiedenis veral verband hou met dieuitstekendeverkennersvandieanglo-boereoorlog.danietheronensyVerkennershethulleverkenningswerkmetfietse gedoen, soms te perd en ander kere kilometersdeurdienaggekruip.

minder bekend is dat die woord Verkenners ook’n internasionale naam is wat vandag steeds deurdie nederlandse scouts en die Vlaamse nasionalejeugverbond, in belgië, vir hulle hoërskooljeug gebruikword.

ditisdalknogminderbekenddatdiewoordVerkennerselfs ’n moderne rekenaarterm is. die nederlandserekenaarterm vir Windows explorer is Windows Verkenner. dienaamisdieeerstekeervirwindows’95deurmicrosoftgeskep.

die naam, Verkenner, sê steeds presies wie onsVoortrekker-verkenners vandag is. hulle is modernehoërskooljeug,verankerindiebybel,watdappernuwehorisonneverken,ofditnouopargusfietse,nagmarseofopgoogleis.

dieVerkennerliedindiesangbundelhet’nuitnodigingvir elkeen van julle penkoppe en drawwertjies omVerkennersteword.onssing:

Bring my rugsak en stewels, gee my, my stapstok aan.

Sien jy die pad oor die heuwels. Dis waar ek heen gaan.

Vriend kom jy saam?

Kom ons gaan klim na die kruine: anderkant die rante wag die res van die lewe.

die drie name, wat van die eerste tree saam met dieVoortrekkers gekom het, verteenwoordig steeds onshartklop.

1928Die grondslag van spanwerk

japieheeseverduideliksyspanbeplanningvir1928/29asvolg:

“ons kom eenmaal per week bymekaar. ons wil graaghê ons kinders moet liggaamlik gesond wees. daarommoedigonssoveelasmoontlikaanomaan’nskoolsport

deelteneem.waardaarVoortrekkertjiesiswatnieaansport deelneemnie,moet ons vir hulle die geleentheidskep om aan sport deel te neem. ons moedig sportaanwant onswil sterk en gesondeVoortrekkertjies hê.onsprobeerbyonskinders liefdevirGodengodsdiensopwek. ons eerbiedig dit. dit speel ’n groot rol in onsbeweging.onskindersmoetookmoreelsterkengesondopgroei.elkeVoortrekkertjiemoetaan’nsondagskoolofeenof andergodsdienstigeverenigingbehoort.onswilhê ons kindersmoet hul plig teenoor hulle medemensbesef.daaromleeronshulleomhulnaastetedien.onsleerhulleookbasieseburgerkunde.onswilditaanhulle

meedeel deur praatjies, maar meer nog deur diepraktiesetoepassingdaarvan.onsvolgdiespeelmetodebv.skynverkiesings,skynverhoor,skynparlement.onswilhêhullemoetelkeen’nstokperdjiehêvanopvoedkundigeaard. die kind moet die aardrykskunde en geskiedenisvan sy onmiddellike omgewing ken. ons wil sy sintuieontwikkel. die Voortrekkers wil die kind ontwikkel opsosiale en intellektuele, sowel as op godsdienstige ensportgebied.

wanneerudanonsprogramvanwerksaamhedenagaan,vindudaar:

• Geselligesamekomste.diekindershethiervoorhulleeiebestuurgekies.diesteldan’nprogramop.sterknadrukwordopsangenmusiekgelê.liedjieswatomdiekampvuurgesingkanword,wordhiergeleerengeoefen.

Waarom is ons dan Voortrekkers? Ons antwoord dat ons daarna streef om mense te wees van durf en daad; mense wat wil dien en nie gedien word nie en wat weet hoe om te dien. Ons wil manne en vroue wees op wie se woorde en dade ’n mens kan reken. Ons wil leer hoe om die vreugde van die natuur daarbuite te geniet wat die Skepper in sy heerlike rykdom daar gestel het vir dié wat weet om te soek en te vind. Daarom belowe die Voortrekker om te alle tye sy medemens te dien. Hy soek plesier in die hulp wat hy gee en nie in die loon wat hy ontvang nie.

NJ van der Merwe op 23 Junie 1932, Onze Rust

19

• dan vind daar lesse in knoopmaak, burgerleer,eerstehulp, gesondheidsleer plaas. onsbesoek fabrieke, plekke van historiese belang,nywerhedeenanderbesienswaardighede.

• danhetonsuitstappiesnadieveld.danleeronsvandieplantegroei,klippeenrigting.onsmaakgrootkampvure,singliedjiesenleeronsselfhelpmetkoskookensterrekunde.

• tenminsteeenmaal’njaartrekonswegengaanslaanêrens’nVoortrekkerkampop.

• die laaste wat oorbly, is voorlesings. ons vrapersone soos tandartse, dokters en anderom praatjies met ons te kom hou. in diesomermaandenooionsdiesprekersuitomomdiekampvuurmetonstekomgesels.”

Vandag vorm japie heese se spanprogram steeds diegrondslagvanVoortrekkeraktiwiteiteinspanverband.

Onderhandelinge met die Scouts

lord baden powell het in 1907 die boy’s scouts en ’nrukkielaterdieGirlsGuidesasjeugbewegingsgestigomdiebritsekultuurentradisiestebevorder.diescoutshetvinnig’ninternasionalevoetspoorontwikkelindiebritsekolonies,amerikaeninwes-europa.

Gedurende1928en1929hetdiescout-raadintransvaal’n poging aangewend om afrikaanse kinders vir diescouts te werf. die Voortrekkers het onder leiding vanCF Vissermaande lankmet die scouts onderhandel eninsubkomiteessaamgewerkomtekykofdaar’nmaniergevind kon word om een gesamentlike jeugverenigingte stig. die eerste minister, generaal hertzog, hetvanuit praktiese partypolitieke oogmerke daaropaangedringdatdaarnie twee jeugbewegingsmagweesnie, maar dat afrikanerkinders by die scouts moesinskakel. die onderhandeling het telkens gestruikel ooridentiteitskwessies, soosdie erkenning vanafrikaans asampteliketaal,dieaandrangdatdieunionjack-vlagdieenigstevlagvandiebewegingmoetweesendiebeloftevantrouaandiebritsekoning.

nadatdieonderhandelingsmetdiescoutsfinaalmislukhet, is ’n stigtingskomitee onder voorsitterskap van njvandermerweindielewegeroepomopnasionalevlakdieVoortrekkersformeeltestig.hertzoghetdiestigtinggoedgekeurenonderneemomdiestigtingskongresbytewoonendieeersteVoortrekkersintelyf.dieVrystaatse

helpmekaarvereniging, onder voorsitterskap van dr. njvandermerwe,het ’nbedragvan750pondvirdiestigvandieVoortrekkersgeskenk.

die scout-raad het besluit om met ’n “hand vankameraadskap en broederskap” na die beoogdeVoortrekkerbeweginguittereikenhulbereidheidverklaaromdieVoortrekkerstehelpinbelangvandiekindersvansuid-afrika.dieVoortrekkerssestigtingskomiteehetmetdankdiehandvanvriendskapaanvaar.

1931Ons Voortrekkervlag

in1921laatmaakdieVoortrekkersvanbloemfontein’nvlagvan ’n ligbruin leeuopgroenagtergrond.dieselfdejaarworddievlagoordiekisvan’noffisiergedrapeertoejohannes spies in ’n motorongeluk sterf. Graaff-reinetse vlagwas ’n skildmet spandaukop, ’nVoortrekker, ’nbybel,’nkokerboom.

nie een van die vlae het byval by die stigtingskongresgevindnie.assimboolvandiebandmetdieVoortrekkersvan die Groot trek is voorgestel dat die vlag van dieVoortrekkerrepublieknataliadie amptelike vlag vandieVoortrekkersmoeswees.

Visser verduidelik: “in die dae van die Groot trek washierdie vlag ’n sinnebeeld van die Voortrekkers seselfstandigheid en eie volksbestaan in ’n eie vaderlandwaarvoorbaievanhullehulbloedopgeofferhet.VandagdiendieselfdevlagasdiesinnebeeldvandieVoortrekkerssebestaanas ’nonafhanklikeorganisasie.deurdievlagte aanvaar, bring ons nie alleen hulde aan die dapperevryheidsliewende Voortrekkers wat die binneland vansuid-afrikabeskaafenbewoonbaargemaakhetnie,maaronsgeedaarmeetekennedatonswilstryenoprukteenalleswatslegenonedelis.onswilalleswatgoedenmooiisuitdielewevandieouVoortrekkersaanneem,navolgenonseiemaak.onderhierdievlagwilonssolewedatonswerdisomkindersgenoemtewordvandieheldhaftigebaanbrekers.”

die kleure van die Voortrekkervlag is dié van dienederlandse statenvlag en het die volgende simboliesebetekenis:

• rooi isdiekleurvandapperheid,durfenmoed

• wit isdiesimboolvaneenheidvanstrewe,vanhoëenskoonidealeenvanreinheidvangedagte,woordendaad

Ons is eintlik bang vir ’n te grote geesdrif, want op sommige plekke wil kinders sommer ’n massabe-weging op tou sit en in hulle honderde aansluit. ’n Beweging soos hierdie wat in die lengte van dae in Suid-Afrika moet bestaan, moenie in haas gestig word nie.

NJ van der Merwe, 1933


• blou isdiesimboolvanvolhardingen’nhelderenskonevooruitsig.

diedriehoekeindievlagis’neenvoudigekonstruksiewat’n swaar las kan dra en niemaklik inmekaargedruk kanwordnie.ditduiopstandvastigheid.

met die formele stigting van die Voortrekkers hetmabel jansen eiehandig die Voortrekkervlag vir diestigtingsgeleentheid gemaak. Generaal hertzog het op30 september 1931 hierdie vlag aan die Voortrekkersoorhandig.dievlaghangvandagindiehoofkantoorvandieVoortrekkers.

Ons leuse

op1augustus1931hetdiestigtingskomitee inpretoriavergader om onder andere te besluit oor ’n geskikteleuse.tydensdieontstaanwasverskeieleusesvoorgelê,onder andere die volgende: waak en werk (Graaff-reinet), Vorentoe (malan-kommisie), padlangs (eybers-kommissie).

nieeenvandieleuseswasvirdiestigtingskomiteegeskiknie. skielik hetnj vandermerweuitgeroep: “wat van:Hou Koers!?”die voorstel is dadelikmet groot geesdrifaanvaar.Vandag isdie “houkoers”-leuse sekereenvandiebekendsteorganisasieleusesinsuid-afrika.jdkestellhetlaterjaregesê:“diepersonewatdaardieleusegekieshet,hetsoosdieromeinseboumeestersvanouds,sterkergebouaswathullegemeenhet.”

Ons Voortrekkerwapen

dieeersteVoortrekkerwapenhetdievormvan’nossewagehad,maarisisdeurdiestigtingskongresverwerp.

prof.bentautevankaaplandhetdieontwerpensimboliekvandiehuidigeVoortrekkerwapenvoorgestel.

die Voortrekkerwapen bevat al drie die kleure van dieVoortrekkervlag.

• dievoorwielvan’nkakebeenwa

diewiel bestaan uit ’n naaf, tien speke, vyf vellings en’nstaalbandrondom.dienaafisdiemiddelpuntvandiewielendaarinworddiehelevragwatdiewielmoetdra,gekonsentreer.

dienaafmoetsterkweesomsyfunksietevervul.dienaafisdiesimboolvandiensbaarheid.

die naaf en die vellings word verbind deur tien speke,ewerediggespasieer.opelkespeekrus’ndeelvandielasendit helpdusomdie vrag tedra.dietien speke is ’nsimboolvandieVoortrekkerkode.

aandiebuitekantvandiespekeisdaarvyfvellingswatdiespekemetmekaarverbindenaandiewieldierondevormgee.dievellingisdiesimboolvanstewigheid.

rondom die wiel is daar ’n ysterband wat al dieafsonderlikedelebymekaarvoegendiewielvoltooi.dievoorwiel van die kakebeenwa dui die verbondenheidvan die Voortrekkerbeweging met ons volksverlede entradisiesaan.

die voorwiel versinnebeeld stewigheid, vastigheid enbetroubaarheid;ietswat’nswaarlaskandraendusindiehoogstematediensbaaris.

Verder suggereer die wiel beweging en vooruitgangomdatdiewawielevandieVoortrekkersonbewoondeenwoeste binnelande binnegerol het en daar vooruitganggebringhet.ditduidusdierigtingaan,wantdiewamoetdievoorwielvolg.

Ons dra nie alleen die boodskap nie. Ons is self die boodskap.

CF Visser, 1933

Die stigting van Die Voortrekkers met die seremoniële ontplooiing van die vlag

21

• diebrandendefakkel

diebrandendefakkelsimboliseerdieligvandieChristelikeenwestersebeskawingwatonsvoorouerssaammetdieossewa in ’n onbeskaafde binneland ingedra het. onsvoorouerswasbereidomhullegoedenbloeddaarvoorteoffer.

daaromspoordiebrandendefakkelonsaanomvandagnogligdraerstewees.

• dieleuse

die leuseHou Koers wys enersyds op die Voortrekkersse verbondenheid met die verlede, maar ook op onstoekomsgerigtheid.

diewapen isop13augustus1942bydiedepartementvan binnelandse sake geregistreer en is in 1960 na ’nkongresbesluitgestandaardiseer.

Amptelike stigting

dievoorsteltotdieformelestigtingvandiebewegingisop30september1931deurCFVisseringedienendeurme.mm jansen gesekondeer. mabel jansen is op dieselfdedagasunialeonderleidstervandieVoortrekkersverkies.oomblikke daarna is sy as die eerste provinsieleidstervannatalverkiesenookasonderleidstervantransvaal.syisdieenigsteVoortrekkerleierooitwattegelykaldriehoofbestuursamptebekleehet.

Die eerste Voortrekkers

op30september1931worddieVoortrekkersamptelikgestigendieeersteVoortrekkersbydieVierderaadsaalinbloemfonteiningelyf.

• Verkennerseuns: schlebusch benade, johannesbenade,barendvanderberg,sarelbreitenbach,david durand, joseph Vorster, Georgeengelbrecht,renierdiemont.

• Verkennerdogters: wanda pretorius, hannetjiesteyn, nina wessels, tibbie van der merwe,erikaleroux,marieVisser,minniedaneel.Genl.hertzog het die heel eerste vlag wat mabeljansengemaakhetaanmarieVisser,dogtervanCFVisser,oorhandig.

• penkoppe:johannesklopper,jonathanklopper,wynand de beer, daniel breitenbach, andrieskruger, johannes blignaut, kotie van derwalt,phillippienaar,jhkammeyer,hansieduplessis.

• drawwertjies: emma van wyk, anna van dermerwe, rita du preez, eloise pelliseur, elsamalherbe,emmahaasbroek,monicadaneel.

Die eerste Voortrekkerbelofte

opdiédagworddieVoortrekkerbeloftedieheeleerstekeeropgesê.dieeerstepenkop-endrawwertjie-beloftewas:Ek sal probeer om oral en altyd gewillig te wees om te dien en goeie dade te doen net waar ek kan. Ek sal strewe om gehoorsaam te wees aan my ouers, my onderwysers en my leiers.

dieeersteVerkennerbeloftewas:Op my eer beloof ek dat ek sal strewe om getrou my plig teenoor God, my volk en my land te doen om te alle tye my medemens te dien en om die Voortrekkerwet na te leef.

Tannie Tibbie onthou

tibbie Visser was die dogter van die voormaligeVrystaatsepresidentmtsteyn.sywasdieeggenotevandieeerstehoofleier,njvandermerwe,watnasydoodmetCFVissergetroudis.in1941volgsymmjansenopas onderhoofleidster en dien tot 1966. sy dien ook assenator in die suid-afrikaanseparlement. tannie tibbieonthoudiestigtingvandieVoortrekkersasvolg:

“die vrolike stemming was aansteeklik, hartlik enspontaan in ’n atmosfeer van blye verwagting. Vriendevan ver ontmoet, familielede loop mekaar raak, oukennisse omarm, almal skynbaar innerlik verheug datdieselfde drang en doel so ’n ontmoeting bewerkstellighet. Voortrekkers is op almal se lippe en die groepieseuns en dogters in Voortrekkeruniform lok gunstigekommentaaruit.algaandegroei’nemosioneleopwellingenkomtotuitingin’nluideenaanhoudendeapplousmetdieaankomsvandietweeeregaste,Generaalhertzogenmevroupres.steyn–dieuurhetaangebreek.hullehethulplekkeingeneemagter’nbeskeietafeltjiesonderkleedjieenmetniksandersdaaropbehalwe’nkortvlagstokmet’nopgeroldevlagdaaraanendievoorsittersehoednie!dietweegerieflike,metleeropgestopteleuningstoelevirdietweeeregastewasdieenigstetikkieweelde.dierykdomvanversieringsvirso’ngeskiedkundigegeleentheidwasgeleëindiewonderblouvanonshemel,dieglinsterendesonstrale,diehistoriesebomein’nhistorieseomgewingen as agtergrond die argitektoniese raadsaal. regs enlinks van die tafeltjie was Verkenners en drawwertjiesopgestelendaaromheenhetdieskaregekringindoodsestiltewantniemandwou’nwoordmisnie–luidsprekerswastoenognieingebruiknie.

Ons kan nie sommer enige persoon wat hom aanmeld as offisier aanstel nie. Die persoon moet oplei-ding kry deur self te lees en uit ondervinding te leer. Veral moet dit ’n persoon wees in wie die kinders se ouers genoeg vertroue het. Die kinders moet by hom leer en saam met hom uitgaan.

Kort na die stigting van Die Voortrekkers het NJ van der Merwe oor Voortrekkeroffisiere te sê gehad.


die voorsitter, dr. nj van der merwe, spreek ’nopeningswoord waarin hy ’n kort oorsig van dieVoortrekkers gee en dan stel hy die vraag: ‘wat is diegrondslagvandiebeweging?’tweedingesalonverhoorduitgesluitwordnaamlikpartypolitiekenrassehaat.daarisnasionalebelangewatdievolkhegteraanmekaarbindaswatverskeurworddeurdieverskillevandiepartypolitiek.dienaamvandieVoortrekkersskietwortelindieverlede.dit staan vir vryheid en godsdienssin, vir reinheid enstoerekrag,soosdiewareVoortrekkerswas.indienuwebewegingmoetdiebesielingenverheffendeinvloedvandieVoortrekkerswerkenditmaaktot’nkragensuksesdeurdielengteenbreedtevandieland.’

Generaal hertzog het die inlywing van die eersteVoortrekkerswaargeneem.onder die Verkennerdogterswasdaar’ndogtervannjVandermerweenvanCFVisser.marieVisserhet lateruitdiehandvangenl.hertzog ’nunievlag,wat op die tafeltjieswas, vir die beweging inontvangs geneem. in die drawwertjiesspan was daarook’ndogtertjievannjvandermerwe.Gedurendedieinlywingseremonie was die skaremerkbaar aangedaan,trane en nie woorde nie moes die innige blydskapvertolk.dieGeneraalsekortboodskaptotdie ingelyfdeVoortrekkershetdiepbeïndrukveral toehysê: ‘hierdieVereniging mag nie ’n mislukking wees nie. as dit ’n

NJ van der Merwe Die eerste Hoofbestuur

mislukking moet wees, dan is ons nou besig om diegrootsteklapaandievolkvansuid-afrikategeewathomnogooittoegedienis,wantdaarsalnooitweer’nbeginvandieaardgemaakkanwordnie.’

nadie inlywinghetdieGeneraal ’n ronde lapwapenopelke Voortrekker se hoed vasgespeld met ’n haakspeldwataandiewapenvasgewerkwas.’ndrawwertjieverteldat sy nog onthou hoe trots hulle op hul hoedwapenswas.nog ietswat sygoedonthou,wasdatdit ’nwarmvoormiddagwasenmetdielangstanery,watgeduurhetvandiebegintotdieendvandieverrigtinge,hettweevandieseunsflougewordendiedogterswassoblydatnieeenvanhulleflougewordhetnie.

CF Visser het formeel die stigting van ’n Voor-trekkerbeweging voorgestel wat deur mev. eG jansengesekondeerisendaarnaisoorgegaantotdieverkiesingvan die vernaamste leiers vir die beweging. dr. nj vandermerwe is tothoofleierbenoemenmev. jansen totonderleidster,terwylvierprovinsieleiersookgekieswas.daarmeewasdiedagseverrigtingeafgesluit.”

1932Voortrekkerleiers moes vinnig landswye struktureontwikkel en leiers verkies om te voldoen aan diebehoeftes van die vinnig groeiende organisasie. diehoofbestuur sou eers in 1933 konstitueer, omrede dieVoortrekkersvangemeenskapsvlakafmoesgroeienleiersinelkeprovinsiegeïdentifiseermoesword.

die entoesiasme was so oorweldigend dat nj van der

Ons weet almal die drievoudige behoefte van ons beweging is leiers, leiers en nogmaals leiers. Ek bedoel besielde en toegeruste leiers.


23

merwegewaarskuhet:“onsiseintlikbangvir’ntegrotegeesdrif,wantopsommigeplekkewilkinderssommer’nmassabewegingoptousiteninhullehonderdeaansluit.’nbewegingsooshierdiewatindielengtevandaeinsuid-afrikamoetbestaan,moenieinhaasgestigwordnie.”

Natal

mabeljansenwordverkiesasdieeersteprovinsieleidsterenhansiehugoasprovinsiesekretaris.natalhetin1933’n eerste leierskamp in amanzimtoti aangebied. teen1941hetnatal15kommando’sgehadmetnetoor’n1000geregistreerdelede.

Vrystaat

op die stigtingskongres is CF Visser as die eersteprovinsieleiervandieVrystaatgekies.dieeersteregistrasievan’nveldkornetskapwashoërskoolsentraal,dieeersteVrystaatsekommandowaslindleyendieeersteoffisierwasjmbuys.

Van die eerste Vrystaatse projekte was die stig van ’nleiersklasvirstudente.dieleiersklashetbestaanuittienlesings. die klas was ’n sukses, maar nie veel studentewoudit bywoonnie.dit is opgevolgmet ’n suksesvolleleierskampbyGlen. teen1936wasdiegetalVrystaatseVoortrekkersoordie3000lede.Verskeiegrootkampeisgehou,asook’nstrandkampinnatal.

Kaapland

prof. ben taute is as die eerste provinsieleier vankaaplandverkies.sybynaamwasVooros. in1933ispjaVos(oomVossie)asdieprovinsiesekretarisverkies.waardieVoortrekkersaanvanklikmekaaraangespreekhetasmeneerenmevrou,hetkaaplandmetdietradisiebeginommekaarasneefennigaantespreek.ditis’ntradisiewat vandagnogvoortbestaanen teruggevoer kanwordnadiestigtingsjare.

diekaaplandoskop isontwerpdeurprof.bentauteenvoorgelê op 12 desember 1932. die eerste 12 dosynoskoppewordop15desember1934gelewer.ditbestaanuit ’n stel weglêhorings met twee skeie, ’n riempie endie letter k. aan die beginwas die agtergrond liggroenen gevorm om die horings, vandag is die agtergronddonkergroen en rond. in die begin was gewoneVoortrekkersnietoegelaatomdittedranie.offisierehetdieoskopagteropdiepuntvanhullenekdoekegedra.op26maart1940besluithoofbestuurdatalleVoortrekkersdieprovinsialekentekenopdielinkermoumagdra.

op die eerste hoofbestuursfoto van 1933 staan annasteynfieren regop.syworddeurnigsterretjiebeskryfas“beslis,besield,gereed,vurigespreekster,spontaaninomgangenmaklikemensomlieftehê.”indiebeginjareverteenwoordigoumaanna,soossybekendwas,kaaplandop die hoofbestuur deur as die onderprovinsieleidstertedienvan1931tot1941.sydienvan1941tot1954asprovinsieleidster.oumaannaisbetrokkemetdiereëlingsvan die eeufeesjaar in 1938 en die inhuldiging van dieVoortrekkermonumentin1949.syskryfgereeldbydraesvirdieHou Koersentothaarafsterweopdieouderdomvan 81 op 16 desember 1970was sy in hart en siel ’nVoortrekker.

Transvaal

johan Greijbe word as die eerste provinsieleier verkiesendie laterehoofleier, badiebadenhorst, as die eersteprovinsiesekretaris.

johan hendrik Greijbe is op 26 april 1890 in Graaff-reinet gebore. hy studeer onderwys in heidelberg enbehaal later jare ’n ba-graad aan die universiteit vanwitwatersrand.hybeginreedsop18jaaromonderwystegeeop’nplaasskoolinlosberg-omgewing,nabyFochville.indietwintigerjarewordhyhoofvanbrandwagskoolopbenoniwaarhy in1949aftree. in1949wordhy lidvandielprvankemptonparkendienookasvoorsittervandietransvaalseonderwysersvereniging.Vanaf1953-1958dienhyaslVvirkemptonpark.aslidvandietransvaalseonderwysvereniging woon hy stigtingsdag by en wordverkies as die eerste provinsieleier van transvaal. hydien van 1931 tot 1966. in april 1966 word benniebadenhorstverkiesasprovinsieleier. johanGreijbesterfop19november1966.dieVoortrekkerswasvirhom’nlewenstaak.

transvaal het in die eerste tien jaar talle prestasiesbehaal, soos die verkoop van die 1938-huisgenoot-gedenkuitgawe, die reëlings van die Fakkelloop by dieVoortrekkermonument.dieeersteVoortrekkerkommandoin transvaalwas randjieslaagte. Vir die eerste tien jaarwasdaarneteenVoortrekkerkommandoinpretoriametverskillende veldkornetskappe. teen1941 verdeel dit invyfkommando’s.teen1941kontransvaalspogmet767offisiereen9000lede.

1933Inhuldiging van die eerste Hoofbestuur

opsaterdag2 julie1933 isdiehoofdagbestuurvandieVoortrekkersbydiehistoriesewoningvanpresidentsteyn,

Hierdie voetstappe sal ons weer opnuut tot die besef en waardering bring van ’n eie volksroeping. ’n Volk wat hierdie dinge nie besef nie, wat nie sy fakkel dra en dit brandend hou nie, wandel in die duisternis en het nie koers nie!

NJ van der Merwe in 1938 waar Tibbie Steyn die eerste feesfakkel aansteek.


eie,isonsvryvanvreemdeinvloedeenkanonsderhalweonsselfwees.”bydieselfdeboomvansamesweringhetdieVoortrekkersinseptember1940dieere-ordevandieVriendvandieVoortrekkersaankestelloorhandig.

Voortrekkerdrag

diedaarstelvan’neenvormigeVoortrekkerdragwaseenvandiegrootsteprioriteitenadiestigting.dieuniform-taakgroep(tansVoortrekkerdrag-taakgroep)watin1933gestig is, is tot op datum die oudste taakgroep in dieVoortrekkers.

aangesiendaarnoggeenuniformdepotwasnie,moesdieuniforms spesiaal op aanvraag gemaakword.die seunssehoedewasaandieregterkantopgeslaan,maarhierdiegebruik is baie gou gestaak. die eerste hoedwapensvir die seuns was ’n ossewa en vir die dogters ’n grysovaalvormigekentekenmetgroenomboormetVingroenenbokant’nkappieinwitmetdieleuseonderaan.

materiaalkonvanFletcherenCartwrightinkaapstadbestelwordenpapierpatronewasbeskikbaar.rautenbachsvankroonstadenuniewinkelsvanpretoriahetookuniformsverskaf.

Die eerste landswye kamp

op 3-7 julie word die eerste landswye Voortrekker-leierskamp in amanzimtoti aangebied. nj van dermerwewasdiekampleierenhetdie reëlsvirdiekampvasgestel wat later die grondslag sou word vir alleVoortrekkerkampe:

• “Voortrekkeroffisiere moes deskundiges in die kunsvanuitkampword.

• dissiplinemoesstrenggehandhaafword,sonderomdiegeselligegeesvanVoortrekkerweestedemp.

• ongerief van die buitelewe moes deur voorsorg enplanmaakoorwinword.

• daarmoet’ngeesvandienendeliefdewees.

• dieegteVoortrekkergeesisomdienaastetedienendaaromisherinneringsoet.”

japieheesehetdieeerstekampervaringasvolgbeskryf:“soosfeitelikelkeVoortrekkerkampdaarna isdieeerstekamp gekenmerk deur die vrolike herinnering van sang

onze rust, ingehuldig. die inhuldiging het plaasgevindonder die olienhoutboom, bekend as die boom vansameswering, wat vandag steeds besigtig kan word.onderdieboomis’ngroenbankiewaaroppresidentmtsteynvirbaieuregebidengedinkhet.hierhethynaurese gebed besluit dat die Vrystaat saam met transvaaloorlogteenbrittanjesalverklaar.

regs van die boom het die Verkennerdogter van diehoofleiergestaanmetdielandsvlaginhaarhande.haarjongste suster, ’n drawwertjie het die Voortrekkervlagvasgehou.

tussenhullewapperendevlaehetdiebejaardejdkestellgestaanenbewoëgesê:“asVoortrekkersstaanonsopons

NJ van der Merwe en sy dogters

Inlywing van die eerste provinsiebestuur

Daar was geen fondse nie, geen literatuur nie. Geen opgeleide offisiere of persone met ervaring van so jeugorganisasie nie. Van niks af moes die beweging begin. Die gebrek aan ’n orgaan wat kon dien as voorligting van leiers en offisiere – ook as skakel tussen die verspreide groepe in die Unie was ’n nypende behoefte.

Onderhoofleidster MM Jansen in 1939 oor die noodsaak van die Hou Koers as Uniale blad

25

en kampvuur, van braaivleis en mieliepap, van reënen sonskyn, vanvryheiden frisheidwatuit see,bosendal gekom het om oor ons kamp te swewe. dit was ’ntriesterigeengrysreëndagtoedieeersteVoortrekkerkampbeginhet.dievragmotorwatdiebagasievanafdiestasienadiekampmoesvervoer,hetnatgereën.dienatdradevandieouskedonkwougeen

’n Vlagparade by die Amanzimtoti-kamp

Eerste handboekie van Die Voortrekkers

’n Kamptoneel by die Amanzimtoti-kamp

Vir my is die Voortrekkerbeweging by uitstek ’n bedding waarin die idealisme van jong Suid-Afrika kan vloei en koers kry. Waar hierdie stroom vloei, is daar aan die oewers vir ons volkslewe frisheid en weelderige plantegroei.


kragdeurlaatnie.diehoofleierhetsaammetdieseunssygewigagterdievragmotoringegooienditaandiebrandgestoot.omop ’nnatdagby ’nnat seeaan tekomen

jouslaapsakin ’nnattentooptegooi, isgeenplesier nie. toe een van die ouer dames haarlot by die hoofleier bekla, het hy haar fermgeantwoord: ‘mevrou, as ons so tent in diekonsentrasiekamp gehad het, sou ons dit ’npaleisgenoemhet.’daaropontvanghy’nvolsaluutvandiedame.”

Opleiding vir Voortrekkeroffisiere

in 1931 is ’n kort handleiding vir Voortrekkeroffsiereopgestelenin1934herdrukas:Ons eerste handboekie.

dieeersteleierskampvirvolwassenesvindbyheidelberg-kloofplaas.

1934Die nuwe Voortrekkerwet

tydens die stigting is die Voortrekkerwet aanvaar en in1934dieeerstekeergepubliseer.dieVoortrekkerwetlui:

1. ’n Voortrekker se woord is sy eer

2. ’n Voortrekker is rein in gedagte, woord en daad

3. ’n Voortrekker is gehoorsaam en eerbiedig sy meerdere

4. ’n Voortrekker is sober en spaarsaam

5. ’n Voortrekker hou sy taal in ere

6. ’n Voortrekker is hulpvaardig

7. ’n Voortrekker is vriendelik


8. ’n Voortrekker is hoflik

9. ’n Voortrekker is opgeruimd onder moeilikhede

10. ’n Voortrekker is ’n vriend van diere.

laterjareiswetnommer10uitgebreias’nVoortrekkeris’nliefhebbervanonsdiere,onsplanteenonsgrond.

Verkennerloopbaan

VolgensDie Handleiding Vir Leiers Van Die Voortrekkers,1934,moet’nVerkennerdriemaandediensdoen,sonderuniform,ensekerebasiesetoetseaflê.nadietydperkentoetsekandieVerkenneruniformdraenbekendstaanas’nGroenkopVerkenner.nanogdriemaandekondieVerkennerdietoetsaflêvirsyeerstegraadwiel,’nswartossewawiel op ’n groen agtergrond en bekend staan as’n baanbrekerVerkenner.die graadwielword op dielinkermouonderdiespankentekengedra.nanog’njaarkandieVerkennerdeurnogtoetsesytweedegraadwielverdien en bekend staan as ’n uithalerVerkenner.

intussenkon’nVerkennerookbeginwerkaanspesialeonderskeidinGstekens.

Voortrekkers in Suidwes-Afrika (Namibië)

teen die einde van 1931 het die afrikanerkring, ’nkultuurorganisasie, vir die eerste keer diemoontlikheidbespreek om Voortrekkers in suidwes te stig. diestigtingsvergadering het in Februarie 1934 inwindhoekplaasgevind.

suidwes-afrikasekentekenwas’njukmet’ntrek-kettingen ’nveldfles soospietretiefgedraheten te sien is indie Geloftekerk-museum. na die naamsverandering nanamibiëhetdiegebiedswapenveranderna’ngestileerdeskildmetdiediaskruisdaarop.

opstamprietfonteinhetdieVoortrekkersversoekofhulleeerdervelbroekeenvelhoedemagdraweensdiegrootarmoede indiedistrik.diehoofbestuurhetdieversoektoegestaan.

Die beweging is gegrond op ’n Christelike grondslag, staan heeltemal buite die politiek en wil egte Suid-Afrikaanse vaderlandsliefde kweek.

NJ van der Merwe se laaste boodskap in die lente-uitgawe van Hou Koers 1940. Hy is kort daarna onverwags oorlede.

Afgevaardigdes by die Voortrekkerkongres van 1934 in Bloemfontein. Die kongres besluit: “Die grondslag van Die Voortrekkers is Christelik-nasionaal.”

27

Met die stigting van Die Voortrekkers het ons gedink: Ons sal probeer om koers te hou! Na ’n paar jaar kon ons sê ons dink ons Hou Koers en nou na tien jaar sê ons met groot sekerheid: Ons weet ons Hou Koers.

Transvaalse gebiedsleier, JH Greijbe, tydens die tienjarige herdenking van Die Voortrekkers se bestaan.

Die eerste Transvaalse kamp op Lourenco Marques

Tannie Tibbie Visser, Vader Visser en oom Japie Heese

die Voortrekkers is in suidwes gevestig deur volwasseopleiding,groepspeleendieaanbiedvanleiersklasse.

teen1938wasdaar13Voortrekkerkommando’smet28veldkornetskappe,90offisiereen870Voortrekkers.

1935die eerste transvaalse gebiedskamp vind in lourençomarques,mosambiek,plaas.

1936Grondslag

die hoofbestuur aanvaar die Christelik-nasionalelewens- en wêreldbeskouing as grondslag vir dieVoortrekkers.

houkoers-blad

die gedagte van ’n blad vir Voortrekkeroffisiere hetby die eerste hoofsekretaris, japie heese, ontstaan.aanvanklik sou die blad slegs ’n blad vir kaapland seVoortrekkeroffisierewees.

die eerste Hou Koers verskyn as ’n kwartaalblad met98 intekenare. die blad is op wasvelle getik en op dienasionale pers se nuwe Gestetner-masjien afgerol. dieartikels is nagesien, voor hulle op “stencils” getik is omafgerol te word. dit het drie volle dae geneem om dietwintig bladsye af te draai. die afgerolde blaaie is in ’ngroottasgeplaasomgerangskikengebindteword.

1938Eeufees-Fakkelloop

dieVoortrekkers seeerstegrootopenbareoptredewasdielandswyefakkellopetydensdieeeufeesvieringevandieGroottrekvan1938.meeras30000Voortrekkershetoor’ntydperkvantweemaandedeelgeneemaan5000km.diehoogtepuntvandiefeesjaarwasdiehoeksteenleggingvandieVoortrekkermonumentinpretoria.dieberoemdefeesfakkel is deur oom Vossie ontwerp en deur tohoniball gemaak.die 1938-fakkelvlam is tydelik bewaarbydieuniversiteitvanpretoriaenop15desember1949nadiesenotaafsaalgeneemwaarditvandagnogbrand.


Voortrekkerdragbetaal. ten spyte vandie terugslaehetdieVoortrekkersstadigmaarsekergegroei.

in 1939 het jm buys, die provinsiesekretaris van dieVrystaat,dieeerstejeug-envolwasseledeingelyf.jaspermartinbuys isop15 julie1894gebore.hywasnr1 indieregistrasieregistervandieVrystaatseVoortrekkers.hydien 18 jaar as die provinsiesekretaris van dieVrystaat.nadat Vader Visser in 1940 hoofleier word, volg buyshom op as provinsieleier. as provinsieleier bevorder hy

hom vir die verdere uitbou van die VrystaatseVoortrekkers deur die stig van kommando’s,opleiding,brosjuressaamtestelvirdiehouvankampe,seremoniesendrilwerk.hy isdieeersteVoortrekkerwatdiereddingsboeivirdapperheidontvanghetenin1948ookdieeerstekampleier

op doornkloof. hy is begrawe opdoornkloof.

Die houkoers word ’n Uniale blad

tydens die vergadering van die hoofbestuur watdesember1938plaasgevindhetindiegrootmarkeetentreg in diemiddel van die eeufeeslaer, word besluit omdieHou Koersuit tebrei totamptelikebladvirdiehele

1939Voortrekkers in Rhodesië (Zimbabwe)

in1938hetdieafrikaansehulp-enVriendskapsverbondvir seuns endierhodesieseChristelikeVrouevereniging’n gesamentlike kommissie aangestel om ’n verenigingvir afrikanerjeug te stig. die kommissie het aanbeveeldatdieVoortrekkers inrhodesiëgestigmoetword.dieringvanbulawayohetbesluitdatdieVoortrekkersonder

beskermingvandienGkerkinnoord-ensuid-rhodesiësoufunksioneer.dienGkerksouookleidingneemomVoortrekkerkommando’stestigengeskikteVoortrekkeroffisieretevind.

die Voortrekkers is op 10 julie 1939in salisbury gestig en het bestaan tot 1981. dieprovinsiekenteken versinnebeeld die matopoklippe, ’nstelbeeshoringsendieletterr.dietweeolifanttandehetnoord-ensuid-rhodesiëgesimboliseer.

die britse goewerneur-generaal het geweier om asbeskermheer van die Voortrekkers in rhodesië op tetree. die Voortrekkers moes ook doeanebelasting op

Voortrekkers moet optree as leiers wat die onsienlike sien.

CF Visser, 30 Junie 1941, Skukuza-kongres

29

beweging. Volgens opdrag van die hoofbestuur worddaar met die eerste uitgawe 2000 kopieë gedruk virbemarkingsdoeleindes. die afrol daarvan het ’n vollemaand geneem. die eerste Hou Koers as uniale bladverskynin1939.

injunie1940besluitdiehoofbestuurdataldieoffisiereop dieHou Koers moet inteken. in 1941 open die Hou Koers-kantoor inkaapstadenin1942word’nelektriesedrukmasjienaangekoop.teen1945is2500enteen1975is7000Hou Koersegedruk.

Aankoop van Sarel Cilliers se plaas, Doornkloof

sarel Cilliers sterf op 4 oktober 1871 en word op dieplaas, doornkloof, begrawe. na die dood van Cilliersse seun pieter Cilliers, erf Cornelius Cilliers in 1927 dieou opstal en 236,5 hektaar van doornkloof. tydens dieanglo-boereoorlog isdieouhuisaandiebrandgesteek.diegrasdakhetafgebrand,maardiedikmurevan75cmwasongeskonde.nadieoorloghetpieterCilliersdiehuismet’nsinkdakherstel.hykonegternieekonomiesopdieplaasboernieensitdieplaasin1939indiemark.

advokaat Cr swart rapporteer op 11 mei 1939 by ’nprovinsiebestuursvergadering dat doornkloof te koopis.daarwasenkele struikelblokke soosdat sarelCilliersse testamentbepaaldatdieopstalnooitvervreemmagword nie. met toestemming van die familie en metbehulpvanCrswart isditmetprivaatwetsontwerptersydegestel.oomkoostheronvanwinburg,kommandantuit die anglo-boereoorlog het die koopsom van 1700pond plus 100 pond vir rente teen 4% rente aan dieVoortrekkersgeleen.insamelingsfunksiesisgehouendiebedrag isbinnevierenhalf jaar terugbetaalmettiekiesensikspense.op18mei1940houdieprovinsiebestuurdieeerstevergaderingonderdiegrootkareeboomvoordie ou huis. op 1 september 1939 koop die VrystaatseVoortrekkersdieplaasdoornkloofvirr3312.00.

op 18 mei 1940 word die eerste provinsiebestuurs-vergaderingopdoornkloofgehou.

’n Nasie Hou Koers

na afloop van die 1938-eeufeesvieringe het dieVoortrekkers ’n 4 uur lange rolprent oor die gebeurevervaardig, naamlik: ’n Nasie Hou Koers. ’n bedragvan r1500 is aan dr. hans rompel (onderleier van dienatalse Voortrekkers) geleen omdie film te vervaardig.ditisdieenigstevolledigedokumentêrerolprentoordieeeufeesjaar.

Namens ons Voortrekkerbeweging het ek nou hierdie brandende fakkel in die hand gehad om in die Voortrekkermonument as brandende vlam bewaar te word solank ons soos ons volksbestaan Godwil-lend hier in ons land sal duur en voortduur. Mag ons nooit ’n rustende volk word nie. Mag ons altyd ’n werkende en strydende volk wees en bly.

CF Visser by die inwyding van Die Voortrekkermonument, 16 Desember 1949

’n spesiale rolprentkomitee onder leiding vanhoofsekretarisjapieheese,moessorgvirdieverspreidingvandierolprent, reisprogramme,pamflette,plakkate. ’nChevrolet-busmetdienaam,“oubaas”hetdiefilmspanoral in die land rondkarwei om ’n Nasie Hou Koers tevertoon.

op 10 augustus 1939 vind die amptelike vertoning inpretoriaplaasenop15november1941sluitdietoerinstellenboschafna36000myl.ongeveer101500personehetdierolprentvertoningsin300dorpebygewoon.

VirdieprojekhetdieVoortrekkers’nleningvan750pondaangegaanen’nwinsvanpaarduisendpondgemaak.dieoorspronklikefilmisaandienasionaleFilmraadoorhandigvirveiligebewaring.

die rolprentwas so ’n sukses dat die Voortrekkers ookdie volgende films vervaardig het (sommige daarvan asvoorprentevananderfilms):

• Die Ruimtes Roep – ’n Naweekkamp. Die 2 uur lange film vertel die storie van ’n klomp Voortrekkers wat gaan kampeer en Voortrekkerwerk doen soos spoorsny, sein, kampvuurnommers. Die voorprogram bestaan uit Inlywing van Staatmakers en grepe uit die Uniale kongres in Skukuza

• Die Begrafnis van dr. NJ van der Merwe

• Oorhandiging van Ere-Ordes op Onze Rust

• Op Reis deur Ons Land;natuurtonele

• Hul Goeie Daad;GrappigeprentmetVoortrekkersassterre

• Die eerste uitreiking van ere-ordes op Onze Rust

• Uniale Kongres 1941, Skukuza

• Tant Bella;

• Fratse op Fietse

• Inlywing van Staatmakers; verfilm opstellenbosch

• Die Hugenote-museum

• Die Geskiedenis van ons blad houkoers

• Die Voortrekkers van Vandag en More.

• Demonstrasieprente sluit in:allesennogwatoorvure,diesaluuteninlywingvanstaatmakers


Geskrewe kommentaar is saam met die ou rolprente verskaf, maar die kommando’s moes self sorg vir agtergrondmusiek en ’n persoon om die kommentaar te lees.

1940Hoofleier NJ van der Merwe sterf

saterdagaand10augustus1940hetdieVoortrekkersnaslegseenjaardie285stevertoningvan’n Nasie Hou KoersfeestelikopsteynsrusindieVrystaatgevier.dierolprentwasfinansieelenandersins’nreusesukseswatlandswydgroot skares getrek het. in ’n jaar is die vertoning van

die rolprentdeurmeeras50000mensebygewoon.njvandermerwesouas feesredenaaroptree,maar isdiemiddag in die bloemfonteinse hospitaal opgeneem.dievolgende dag sou die Voortrekkers die verpletterendenuusverneemdathyoorledeis.

optaaldag,14augustus1940,hetdieVoortrekkershuleerstehoofleier begrawe.ditwas een vandie grootstebegrafnissenoginbloemfontein.op10desember1942word nj van der merwe in die leiersbegraafplaas opdoornkloofherbegrawe.

Die Voortrekkers staan vir ’n ideaal.

CF Visser

dieVoortrekkerswouVandermerwesenagedagteniseerdeurdiestigvandie“dr.njvandermerwe-studiefonds.”diemotiveringwasdat“njgraagsouwougesienhetdatonssaldinkaandiekindersdeurietstedoenvirkinders.deurdieinstellingvandiefondshuldigonssynagedagtenisenhooponsombaiekindersmethulleopvoedingtekanhelp.”diehoofbestuurhetjaarliks’nstudiebeursvan£50aanVoortrekkerstoegeken.dieeersteontvangervandiebeurswaselsavandermerwe,dogter vanwylenjvandermerwe.

CFVisserwordashoofleierverkies.

Die Orde van die Afrikaneros

kortvoorsyafsterwehetdiehoofbestuurdieeerste ere-orde (orde van die afrikaneros)toegekenaannjvandermerwe.

dit is ’n reliëfbeeld van ’n afrikaneros op ’nronde silwerkleurige medalje, die agterkantskoon en dit hang aan ’n rooi lint. dit isuitgereik aan offisiere wat besondere diensaandielandseVoortrekkersgelewerhet.ditis op 28 september 1940 aan sy weduweeoorhandig.

hierdie medalje is in 1992 vervang met diemedaljevirbesonderediens,goud.

Die Orde van die Fakkel

dieordevandieFakkelisvirdieeerstekeerin1940toegeken.ditwas’nrondekoperkleurigemedaljemet aan die voorkant ’n brandendefakkel.dieagterkantisskoonendithangaan’n blou lint en is uitgereik aan offisiere watbesondere diens aan ’n provinsie gelewerhet.die eersteontvangers vandieorde vandieFakkelwasjapieheese,jmbuysenmev.amalan.ditwasookbydiegeleentheidop28september1940.

hierdiemedaljeisin1992vervangmetdiemedaljevirbesonderediens,silwer.

1941in 1941, toe die Voortrekkers hulle tiende verjaarsdaggevierhet,wasdaarlandswyd21000Voortrekkers.

die nasionale kongres vind in die krugerwildtuin sehoofkamp, skukuza, plaas. tydens die kongres treemabeljansenasonderhoofleidsteruitentibbievandermerwe, weduwee van dr. nj van der merwe, word asonderhoofleidsterverkies.

Begrafnis van NJ van der Merwe

31

marthamabelpellissierisop1november1889inbethuliegebore.sywordopgeleiasonderwyseresenin1912trousy met adv. ernst George jansen van pietermaritzburg.behalwe al haar ander aktiwiteite het sy sy politiekeloopbaanasparlementslid,speakervandieparlemententweekeerministervannaturellesakeaktiefondersteun.deur dit alles het sy self polities aktief geraak deur diestigting in 1923 van die natalse Vroue nasionale partywaar syhaarmet ywer toegewyhet aandie verkrygingvan vrouestemreg. sy was ook vise-voorsitster van dienasionaleparty innatal.nadiebreuk tussendr.malanen genl. hertzog wat onmin in die jansen-huishoudinggebring het, het sy by die Gesuiwerde nasionale partyin transvaal aangesluit en adv. jG strijdom gehelp omdienasionalepartyvantransvaaloptebou.syhethaarvan aktiewe politieke betrokkenheid onttrek toe adv.jansen,dieeerstegeboresuid-afrikaner,aangestel isasGoewerneur-generaalvandieunievansuid-afrikaop1junie1951.

behalwe vir haar politieke bedrywighede was sy ookaktief op maatskaplike en kulturele gebiede. sy was’n medeoprigster van die saamwerkunie van natalseVerenigings asook die Federasie van afrikaansekultuurverenigings(Fak)opwieseuitvoerendekomiteesydieeerstevroulikelidwasvan1929tot1935;’ninisieerdervandieafrikaansetaalbond-eksamens,sekretaressevandienatalseChristelikeVrouevereniging;redaktrisevandievrouerubriekvanDie Landbouweekblad;lidvandiesentraleVolksmonumentkomitee; die Vrouemonumentkomitee;die unievlagkomitee; die krugerkomitee; die argief-

Ons Voortrekkers moet die model wees van wat ons volk moet word.

CF Visser

komitee en die handhawersbond. in 1936 is sy by diestigting van Voortrekkerpers, die uitgewers van Die Transvaler, as ’n lid vandiedireksie gekies.dit allesbyhaaronderhoofleierskapvandieVoortrekkers.

in1929wassydieeerstevrouwatverkies is tot lidvandie suid-afrikaanse akademie vir taal, lettere en kuns.in1969optagtigjarigeleeftydwordsybenoemtoterelidvan die akademie. in 1974 ontvang sy ’n erepenningvir Volksdiens vandie Fak en in 1976diedekorasie virVoortreflikediensvanpres.ndiederichs.

baieminderbekendisdieboekewatsygepubliseerhet,nl. Afrikaner Harte (1918); Die Veldblommetjie (1919);SommersoenErfenis(1940).onderdieskuilnaammartha(ofmarta) ’nkindertoneelstuk in1923,Die Onnut en in1942,Vrugte-heerlikheid,’nboekoordieinlêvanvrugte.

mev.jansenisop8januarie1979op81-jarigeouderdomoorledeenop12januarie1979begraweindieheldeakkervan Verwoerdburg (nou Centurion) se begraafplaas.landsvlaehetopdaardiedaghalfmasgewapperinbeidepretoriaenkaapstad.Die Transvalervan9januarie1979hetpres.pwbothaaangehaalwathaarbeskryfhetas“eenvandiegrootvrouefigurevanonsvolksegeskiedenis”.

1942tydens die tweede wêreldoorlog het die goewerneur-generaaldieVoortrekkerssedril-enparadewerkverbieduitvreesvir’njeugopstandindieoorlogsjare.

Die eerste uitgebreide Handleiding vir Leiers verskyn

Die Trektou worddieeerstekeerasjaarbladuitgegee.asgevolg van die tweedewêreldoorlog se papierskaarstehetdiejaarbladslegseenkeerverskyn.

1943Vriend van Die Voortrekkers

op7julie1943besluitdiehoofbestuuromerkenningtegee aan personewat die Voortrekkers help. die eerstekentekenwas ’nkleinVoortrekkerwapensoortgelykaandie lapelwapenmet ’ngrootVdaarop.sedert1999hetdiewapenveranderenisdit’nskildvorminsilwermetdieVoortrekkerwapendaaropen’nVdaaronder.dieVriendVandieVoortrekkerswordsteedstoegeken.

1945Formele inbesitname van Doornkloof

tydens die formele inbesitname van doornkloofhet hoofleier CF Visser gesê: “in die naam van dieVoortrekkerbewegingsowydaswatons landwyd isen

Vader Visser wens tant Tibbie geluk met haar verkiesing as Onderhoofleidster.


wyer,enindieversekeringdatonsdaarbydieseënvandieallerhoogstegeniet,verklaarekdatonsdieinbesitnamevanhierdiegewydegrondwaardieoorskotvandiegrootVoortrekkerleier sarel Cilliers rus, aanvaar, dit in standgaanhouendit’nplekvansamekomsvirdieVoortrekkersendievolkgaanword,waaronssaamgaanberaadslaagensaambesielingsalvinduitdiegrootgeskiedenisvandieafrikanervolk.onshoopdatGodonsdiekragsalgeeomdieverpligtingwatonsaanvaarnatekom.”

Sarel Cilliers-wa

die sarel Cilliers-kakebeenwa wat tydens die1938-eeufeesviering gebruikwas,word op 14 augustus1945 vir veilige bewaring aan doornkloof geskenk.diewa is van stinkhout uit knysna gemaak. tydens diesimbolieseossewatrekdoendiewaopdoornkloof aanwaarVaderkestellop22oktober1838diewasynaamgee.diewakanvandagnogbesigtigwordindoornkloofseVoortrekkermuseum.

1948Die ontstaan van die Voortrekkerdepot

tydensdietweedewêreldoorlog,van1939tot1945,wasditbesondermoeilikomuniformsvanoorsee tekryenheelwatdaarvanismetgrootmoeiteinsuid-afrikaverkry.ditwassogrootprobleemdattoestemmingverleenisdatVoortrekkerssonderuniformingelyfmagword.

diehoofbestuurneemmetkommerkennisvanhoeveelselfgemaakte Voortrekkeruniforms in omloop was enhoe min Voortrekkers wel Voortrekkerdrag besit het.die hoofbestuur het besluit dat die Voortrekkers eieverantwoordelikheidmoetneemomdragaansyledeteverskaf, veral omdat die pryse in suid-afrika goedkoperwas.

Met die aanvaarding van die Voortrekkernaam het ons Voortrekkers ook die erfenis van al die kultu-urgoed van ons volk aanvaar. Met die jare kom ons ook meer en meer tot ’n besef van die omvang van die werk waartoe ons geroep word.

CF Visser

diehoofbestuurbesluitookomdiegrysVoortrekkerdragwattydensdieeerstedekadegedraistevervangmetdiegroenkleurwatooreenstemmingtoonmetdiekleurvandieunielugmag.

’n hoofdepot word in boksburg tot stand gebring indie motorhuis van die provinsiesekretaris, oom badiebadenhorst. daarvandaan is die voorraad na dieprovinsies versprei. in die eerste jaar het oom badie£6 994 se Voortrekkerdrag verkoop. met tyd het dieverskaffing van Voortrekkerdrag gegroei tot ’n voltydseonderneming.transvaalmoesverantwoordelikheidneemvir die verskaffing vandie uniforms en kaapland vir diedrukwerk.

kaapland se depot was aanvanklik in die Groottekerkgebouno.308,parlementstraat,kaapstad.asgevolgvanverhoogdehuuren’nspasieprobleemworddiedepotop 8 april 1961 na weltevredenstraat 35, bellville, ’ndrieslaapkamerhuis,verskuif.

nathysGreeffseafsterweinjunie1972neemoomjaap,mnr.Feleygonie,diewinkeloor.tydens1978verskuifaldiedepotsnaeensentralepuntinpretoriaenpersoneelword in diens geneem om die winkel te bedryf. dienieuwaygebou in pierneefstraatword in 1987 deur dieVoortrekkersgekoop.

Eerste provinsiekampe op Doornkloof

dieeersteVrystaatseprovinsiekampevindinseptember1948opdoornkloofplaasmetjmbuysaskampleier.oomwillemlerouxbeskryfkampeindieeerstepaar jaarasvolg: “onswou niksmet die beskawing te doen gehadhetnieenhetneergekykopskoolmaatswatvakansietyeby die see rondlê. a nee, ’nmanmetmurg in sy pypebring vakansietye deur in die vry natuurmetminimumgeriewe en slegs die allernoodsaaklikste in sy rugsak.blikkieskos was taboe. ons kos was pap, swart koffie,vrugte en aangevul met veldkosse. ons eetgereedskaphet slegs uit ’n knipmes bestaan. bekers het ons selfvervaardiguitkonfytblikkiesenlepelshetonsuitgesnyuitolienhoutstompies.”

Voortrekkersangbundel

dieeersteVoortrekkersangbundelverskyninjunie1948.die sangbundel is saamgestel deur liedere wat deurVoortrekkers geskryf is,maarookuitafrikaanse liederewatindieFAK-Sangbundelverskynhet.Verskeieafrikaner-en Voortrekkerliedere het uit die pen van CF Visserverskyn, byvoorbeeld: “die trekkers” (wat in die FAK-

Doornkloof se opstal teen 1939. Die landerye tussen die ou huis en die skaapkraal waar die huidige vlagsaal en

kamers gebou is, is duidelik sigbaar.

33

Sangbundel opgeneem is),“liefdesliedjie”, “kom maatskom”,“Voortrekkereer”,“kenjydielandwaardieboerevolkwoon?” en “dierbaar suid-afrika”.

bennie badenhorst het ook’n belangrike bydrae gelewermet die ontwikkeling van ’neie liedereskat. hy het talleliedere geskryf wat vandagsteeds deur Voortrekkersgesingword.Vansybekendstewerkeis:“Voortrekkersstoerevoorgeslag”,“nimmergaan’nnasie onder” (die tweede enderde verse), asook “sawensomdievuurtjie”.

diegewildheidvandieeerstesangbundel word gesien indie25000sangbundelswatmetverskillendeherdrukkeverkoopis.

1949Inwyding van die Voortrekkermonument

dieVoortrekkermonumentwordfeestelikingewy.meeras3000Voortrekkershetopmonumentkoppiegekamp.dieVoortrekkerswasverantwoordelikvirdievlagseremonies,kampvuuraansteekseremonies, die oorbring van diefakkelvlam vanaf die universiteit van pretoria na diemonumentwaardievlamvandagnogindiesenotaafsaalbrand, erewagte, die aansteek van vreugdevure en diefakkeloptog.

1950Danie Theron-monument

diegedagtevirdieoprigvan ’nmonumentbyGatsrandwaar danie theron tydens die anglo-boereoorloggesneuwel het, ontstaan by dr. jj van tonder in 1935.tydens die provinsiale kongres van die transvaalseVoortrekkers, op 16mei 1942, het dr. CF Visser beloofdie hele Voortrekkerbeweging sal die gedagte steun. ’nbedragvanr2500ishiervooringesamel.

op 9 september 1950, 50 jaar na die dood van danietheron,isdiemonumentingewy.Verskeievandanietheonsestrydmakkerswasbydiegeleentheidteenwoordig.die

Die rol van Die Voortrekkers bestaan tog eintlik daarin dat ons hulle leer om hulself te lei. Ja, ons leer hulle hoe om te lewe.

CF Visser

Voortrekker-dienskamp met die Voortrekkermonument in die

agtergrond

betongedeelte bestaan uit 50 ringe – simbolies van diehalfeeu wat verloop het, terwyl die metaalgedeelte ’nvlamvoorstelvanvryheidenonafhanklikheid.

1952Van Riebeeck-fees, Kaapstad

meeras2700Voortrekkershetop6april 1952, tydensdieVanriebeeck-feesinkaapstadgekamp.’nFakkelloopisdeuradderleystraattotbydiekasteeldeGoedehoopgehou ter herdenking van Van riebeeck se landingdriehonderdjaargelede.

Mondigwording

in 1952 het die Voortrekkers hulle 21ste verjaarsdagluisterryk gevier. die eersteminister, dr. dFmalan,was

Inwyding van die Voortrekkermonument


diegassprekertydensdiefeesgeleentheiden’nspesialeHou Koersisuitgegee.

1953Fondsinsameling vir Wenhoogte

dieweduweevandiestellenboschpionier,janniemarais,skenkaandieVoortrekkers ’npragtigegrootsilwerbeker(sowat 26 duim hoog), swaar, van die beste silwer. ditmoet reedsal baieoudwees.diewaardedaarvan is in1953 tussen een- en tweehonderd pond geskat. mev.janniemaraisenhaarbroer,mnr.pauldeVilliershoopdatditas’naansporingsaldienvirVoortrekkerkommando’sommeergeldvironshoofkwartier intesamel. aandieeindevanelkejaarsalberekenwordwatterprovinsiediemeestegeldingesamelhetvirdiehoofkwartierfondsop’n pro rata-basis bereken per Voortrekker. dit betekendat die provinsie met die kleinste aantal Voortrekkersdieselfdekansstaanomdiebekertewenas’nprovinsiemet die grootste aantal Voortrekkers. Veronderstel ’nprovinsie met 1500 Voortrekkers samel £750 in terwyl’n provinsie met 600 Voortrekkers £375 insamel. dieeersteeensebydraeisdan10s.perVoortrekker,terwyldie kleiner provinsie s’n 12s. 6d. per Voortrekker is.laasgenoemde wen dan daardie jaar die wisselbeker. maaromdatdiebekersogrootensoswaaris,blyditopstellenbosch(totdatdiehoofkwartiergebouiswaarinditdangehuisveskanword).diewennendeprovinsiekrydan’nskildjieen’nportretvandiebeker.

1954Skuif van Kruger-standbeeld

die hoofbestuur versoek elke Voortrekkerkommando

’n Kamp word op Wenhoogte gehou

Vlagparade op Wenhoogte

omvirelke100Voortrekkers5sjielingsbytedraomdiekruger-standbeeld vanaf pretoria-stasie na kerkplein teskuif.

1955Vereistes vir volwasse lede

diehoofbestuurkeurdievolgendevereistesvirvolwasseledegoed:

ekasleier:

• biedmyself aanommet grootbereidwilligheiddiensvaardigtewees

• Glodatonskindersdiebestebeleggingisvirmytydenmyenergie

• is seker dat die Voortrekkerbeweging ’nuitstekendegeleentheidbiedvirdievormingvansterkkarakters

• isgewilligommyselfsointeleefindiewetenbeloftedatekvirmyspan’nVoortrekkeris

Ons Voortrekkerwerk is ingestel op ’n sewekantige lewe gedefinieer deur sewe opvoedingsideale. Die eerste is drie praktiese ideale: ons wil gesond en sterk wees, ons wil ons eie brood verdien ons wil in die samelewing saamwerk. Dan is daar vier ideale van geestelike aard: ons wil ons wêreld leer ken en verstaan, ons wil die mooi dinge in die lewe leer waardeer en geniet, ons wil ons geskiedenis leer ken en verstaan , ons wil deur alles heen God ons Skepper loof en dien.

CF Visser

Die beskermheer, eerste minister DF Malan, beskermvrou MM Jansen en HL CF Visser bestudeer die

feesprogram.

35

• is gereed om myself so bekwaam moontlik temaakasleierdeurleierskursussetevolgenallebeskikbareinformasieopdiegebiedintewin

• neem my voor om myself te gee metvriendelikheid, vasberadenheid, geduld, sterkliefdeenonmeetbarevertroue

• wil behalwe spanwerk die beweging steun instreeks-,provinsialeenunialeaangeleenthede

• wilaanneemdatVoortrekkersvirdiekind’nspelis,maarvirdieleier’nspelmet’ndoel

• wil die belange van die Voortrekkerbewegingbeskerm,behartigenverryk

• wil die Voortrekkerbeweging in stand hou virhullewatnamykom.

Wenhoogte word in gebruik geneem

dieunialehoofkantoor,wenhoogte,wordinbloemfonteiningebruikgeneem.japieheeseverduidelikdiesimboliesebetekenisasvolg:“wenhoogte,sigbarebewysvan’ngrootoorwinningbehaal oorhaasonoorkomlikemoeilikhede;en ookwenhoogte simbool van ons eenheid vanaf diekaaptotboindienoorde.”

Die ontwikkeling van Doornkloof begin

dieontwikkelingvandoornkloofbegin inalleernsdeurdieomskeppingvandieskaapkraal,bokkraal,kalwerhokasslaapsale.dieouhuiswordgerestoureeromslaapplekvir 17 persone te voorsien, ’n konferensiesaal word indiesterfkamervansarelCilliers ingerig, ’nkombuisieenbadkamerswordaangebou.

indiéjarewastannieGeyer,eggenotevanprovinsieleierpiet Geyer, die hartklop van doornkloof. sy was sedert1933’nVoortrekkerenhetgehelpomdie1938-fakkellopetussen trompsburg, edenburg en reddersburg teorganiseer.sedert1952diensyassekretaressevanreitzVoortrekkersenisookvanaf1952betrokkebydoornkloof.tannie Geyer het op oop vure gekook vir werkskampetoe skaapkraal, die stal, bokkraal en kalwerhok gebouis.syrestoureersarelCillierssesterfkamerenrigditasdiesarelCilliers-museumin.sedert1957-1976hetsydiespyskaarteenvoorradevirelkegebiedskampuitgewerk.tannieGeyerwasbekendasgasvrouvanformaat.

1956’n Kwarteeu Voortrekkers

die Voortrekkers vier hulle 25-jarige bestaan metbyeenkomsteen feeste.diebeweginghetgegroei tot

Eenmaal ’n Voortrekker, altyd ’n Voortrekker

Die leuse wat Vader Visser met sy uittrede as Hoofleier in 1959 aan Die Voortrekkers gegee het

26000Voortrekkersen300kommando’sregoordieunievansuid-afrika.

tydensdieprovinsiekongresopCradockwordkaaplandinvyftrekkersoordeingedeel,naamlikboland,Grens(oos-kaap),middelland(suid-kaap),karooenoranje(noord-kaap).

Die houkoers-kantoor

dieHou Koers-kantoorwordinkaapstadgevestig.behalwevirdieHou Koers-blad,wasdiekantoorverantwoordelikvir die uitgee van alle Voortrekkerliteratuur. die suksesvandiekantoorsouniemoontlikgeweeshetsonderdiebaanbrekerswerkvanoomVossienie.

petrusjohannesandreasVosisop14april1902geboreenop22maart1966oorlede.hyissedert1931’nVoortrekkerenookdiestigtervandiestaatmakersvirjongnaskoolsewerkendeenstuderendeVoortrekkers.oomVossiewasookdieeerstestaatmakergroepleier indieVoortrekkersen het die eerste staatmakerkentekens en handleidingsontwikkel.indieeerstejarehetdiekaapsedriemanskapbestaan uit ben taute, anna steyn en oom Vossie watvir32 jaarasprovinsiesekretarisdien.asboesemvriendvan die eerste hoofsekretaris, japie heese, het oomVossie die grondwet en reglemente help ontwikkel. sykennis hiervan was legendaries. oom Vossie was diesameroeper van die Voortrekkers se literatuurkomiteeenmededirekteurvanVoortrekkerpublikasies.hyhetdiespoorsnykenteken ontwikkel en die spoorsnyboekie virdieVoortrekkersgeskryf.hydienvan1936ononderbrokeop die redaksie van die Hou Koers. boonop was hyas nasionale organiseerder verantwoordelik vir die1938-Fakkelloopreëlings,diedienskampbydie inwydingvan Voortrekkermonument en die dienskamp by die1952-Vanriebeeckfeesinkaapstad.

1957Sarel Cilliers-saal word ingewy

op16desemberworddiesarelCilliers-saalopdoornklooffeestelik in gebruik geneem. die Voortrekkers het 250pondtotdieboukostebygedra.

1958dieportretskilder,nevillelewis,voltooidieskilderyevandieeerstetweehoofleiers,njvandermerweenCFVisser.

Begrafnis van dr. Malan

tweehonderd Voortrekkers het ’n erewag gestaanby die begrafnis van dr. dF malan. dr. malan se grafis deur die Voortrekkers van stellenbosch gegrawe


en deur Voortrekkeroffisiere van verskillendeVoortrekkerkommando’sinkaaplandtoegegooi.

Eerste Penkop- en Drawwertjieboek

die eerste penkop- en drawwertjie-graadwielboek metdietitel:Ons eie boekie verskyn.dit is geskryfdeurnigsterretjie(mmVerster)vankaapland.

die hoofbestuur besluit dat boks en stoei nie meer asVoortrekkeraktiwiteiteerkenwordnie.

Eerste Verkennerkompetisiekamp

die eerste Verkennerkompetisiekamp van dieVoortrekkers het op 10 april in natal plaasgevind en isdeur100Verkennersenoffisierebygewoon.

Aanvra van kampbenodigdhede

Volledige voorskrifte vir die aanvra vankampeerbenodigdhede word deur die minister vanVerdediginggegee.kampbenodigdhedesou18daevoordiekampop’ntrokgelaaiwordomteversekerditisbetyds.Geenaansoekemagvirkampebydiekusaangevrawordnie. dit word benadruk dat ’n Voortrekkerkommandoonder geen omstandighede direk aan die minister vanVerdedigingofenigeministeroFlV’nskrywemagrigomteklaasdieaansoeknietoegestaanwordnie,of indiendiekampbenodigdhedeniebetyds isnie.naafloopvandie kamp moet die kampbenodigdhede by die naastestasiegelaatword.

Voortrekkerleierskursus

dieVoortrekkerleierskursusworddeur150studenteaandie paarlse opleidingskollege voltooi onder leiding vanoomVennie(jpVenter,dosentbydieopleidingskollegeinpaarl).oomVenniestelook’npublikasie,Toneelstukke vir die Voortrekkerkonsert,bekend.

1959Die Wonder van Afrikaans

die Voortrekkers neem landswyd deel aan die Fak sewonder van afrikaans-feeste ter herdenking van diestigtingvandiesuid-afrikaanseakademievirwetenskapen kuns. die akademie het ’n onskatbare bydraegelewer om afrikaans as letterkunde-, wetenskaps- enuniversiteitstaaluittebou.

Die Voortrekkerbeweging is een van die mooiste en waardevolste organisasies in ons volkslewe en wel omdat dit, afgesien van die verstewende uitwerking wat dit op ons seuns en dogters se liggaam-like en geestelike ontwikkeling het, by hulle ’n liefde kweek vir ons land en volk en vir alles wat goed vir ons Afrikanertradisies is.

Eerste Minister JG Strijdom, 1956

Japie Heese

Eerste nagmars

dieheeleerstenagmarsvandieVoortrekkerswordinjulieaangebied indie valleiwaardiepienaarsrivierdam latergebou is. dit is gereël deur die kommandant Generaalklopper-kommando. die nagmars het bestaan uit driespannewatgeblinddoeknadiebeginpuntgeneemisenvandaar6mylmetbehulpvan’nkaartmoesterugstap.inoktoberdieselfdejaarword’ntweedenagmarsaangebiedenin1960worddiehelepretoriabetrek.dieweermaghethulpverleenmetradio-apparatuur,toubrûe,’nmynveld,gipsafdrukke van spore, vuurpyle en kompasse. diehoofbestuurbesluitdatnagmarse’nverkenneraktiwiteitisennievirpenkoppeendrawwertjiesmagplaasvindnie.

Vader Visser

dr. CF Visser tree na 19 jaar uit as hoofleier. tydenssy uittrede besluit die kongres eenparig om hom dieerenaam, Vader van die Voortrekkers, te gee en datniemandnahomooitdieerenaamkandranie.

VaderVisserhetdieslagspreuk:“eenmaal’nVoortrekker,altyd ’n Voortrekker”, aan die beweging gegee. hierdiekarooseun was denker, filosoof, natuurliefhebber,opvoedkundige by uitnemendheid, maar bowenal ’nVoortrekker.hyontvangvandiesuid-afrikaanseakdemievirwetenskapenkuns’nerepenningenvandieVrystaatseuniversiteit’neredoktorsgraadvirsyVoortrekkerwerk.hysterfop6augustus1965indieouderdomvan83jaar.

Japie Heese word Hoofleier

hoofsekretaris japie heeseword in 1959 as derdehoofleier verkies. jacobde Villiers heese is op 14september 1901 in diepaarl gebore. hy voltooi syskoolloopbaan aan paarlGimnasium en sy studieaan die universiteit vanstellenbosch. sy eersteonderwyspos was inbritstownendaarnainGraaff-reinet. op stigtingsdag ishy as hoofsekretaris verkiesen dien in die amp vir 28

jaartotdathyin1959ashoofleierverkiesword.in1940

37

behaal hy sy doktorsgraad in opvoedkunde en 1941wordhyseniorlektorinopvoedkundebydieuniversiteitvan stellenbosch. oom japie skryf sedert 1940Voortrekkerpublikasiesmetdietitels:Die Voortrekkers en ander jeugverenigings, Van penkop tot Hoofleier en Ons hou koers ter aandenking van die 10jarige bestaan van die beweging.hydienjarelankasredakteurvandieHou Koers.

1960Die Unie van Suid-Afrika, 1910-1960

dieVoortrekkersneemdeelaandievyftigsteherdenkingvandieuniemetfakkellopeenseremonies.

1961Republiekwording

metdierepubliekwordingin1961wasdieVoortrekkersbetrokke by die inhuldiging van suid-afrika se eerstestaatspresident, adv. Cr swart. die Voortrekkers het inkerkstraat’nerewagvirhomgevorm.Crswartwordookbenoemashoofbeskermheer.

Die Voortrekkerbeweging soek dus na leiers wat glo in die kind, wat glo in die bestemmingsreg van die Afrikaner en wat die oog gerig sal hou op die Lig. Dit is hy wat sal Koers Hou.

Johan Greijbe, eerste Provinsieleier van Transvaal

Oom Japie saam met provinsiesekretarisse

Voortrekker-verbymars by die Uniefees in Bloemfontein

die Voortrekkers rig ’n gedenkhek op by die ingang nadoornkloof.opdiehoeksteenstaan:“inhierdieheuglikejaar van republiekwording bring die Voortrekkers huldeaan dieGroot trek, symanne, vroue kinders en diere.”onderdiehoeksteen is ’n stelouennuwemuntstukke,’n paul kruger-tiekie, ’n Voortrekkerhoedwapen, stelleposseëlsen’nnaamlysvandiekampgangersingemessel.

tydensdiekampvan1961isdiedoornkloof-wekroepdieeerstekeergesing.

Gesinsbeleid

diehoofbestuuraanvaar’ngesinsbeleidwatdiegrondslaggelêhetvirdieVoortrekkerssegesinsfokus.

• die Voortrekkers glo dat godsdiens en ’n lewegegrondvesopdiewoordvanGoddiefondamentvandieidealehuisgesinis.

• die Voortrekkers glo dat die huisgesin een vandie vernaamste ankers in die behoud van onsvolksekultuurentradisiesis.

• die Voortrekkers glo dat die gesinslewe dievernaamste terrein is waar die beginsels vandiensendiensbaarheiduitgeleefkanword.

• die Voortrekkers glo dat die huisgesin dieideale Voortrekkerspan is waar die idealeen doelstellings van die beweging elke dagnagestreefkanword.

• die Voortrekkers glo dat die belangrikste enblywendste stene in die gebou van ’nmooi enkerngesondekarakterindiehuisgesingelêword.

• die Voortrekkers glo dat liefde en onderlingevertrouediebindendekragvandiehuisgesinis.

• die Voortrekkers glo dat die huisgesin dievernaamste terrein is om aan mense te leerdathulleniealleenregteenvoorregtehetnie,maar veral ook pligte en verantwoordelikhedewathullemoetnakomteenoormekaar,teenoorhullevolkenteenoorhulleskepper.

• dieVoortrekkersglodatdievaderenmoederdiestewigeankersvirhullekindersindiehuisgesinisendathulledaarvoorgeëer,gerespekteerenliefgehêmoetword.

• dieVoortrekkersglodatdiehuisgesindieeersteenvernaamstekernvan’ngesondegodsdienstigeenkultureleleweis.


• die Voortrekkers glo dat die huisgesin moetsaamwerk, saam speel, saam staan, saam lag,saamtreur,saamstreef,saamglo,saamdienensaamaanbidendanooksaammoetkoershou!

maakVoortrekkerwerkdus’nGesinsaak!

1962Eerste veldwerkkamp in Transvaal

die eerste veldwerkkampin transvaal, lunsklip, isdeur werner louw saammet edelweiss du plessisgestig. lunsklip is ook dieoudste gebiedskamp intransvaal.dieeerstekampis deur 76 Verkennersbygewoonwatdiespesialeonderskeidingsteken vanVeldwerk voltooi het.die kenteken is lateraangevul deur veldkennis,veldvernuf en selfbehoud.diekamphetin’ndekadegegroei tot meer as 700Verkenners.

indievroeësestigerjarehetwernerlouw,’nonderwyservan johannesburg, ’n groep van sowat 100 Verkenners,offisiereenoffisiere-kindersindiewinterkouenadieplaaslunsklipgeneemvirdieheeleersteveldwerkkampindieVoortrekkers.oompercyFyfe,dieboeropdieplaas, sepampoenlandwasdiekampterrein.dieoffisierehetminkennis,baieentoesiasmeen’nideegehad.

daardieideehetoomwernerinGenesis2:15gekry:“diehereGodhetdiemens indie tuin laatwoonomdit tebewerkenoptepas.”diebybelsekultuuropdragwasoomwernerseinspirasieom’nveldwerkkamptebegin.hyhetbesef dat diemens ’n verantwoordelikheid het teenoordieskepping,waarinhygeplaasis.’nVerantwoordelikheidwataandiejeugoorgedramoesword.dieideehetlaterin ’ndefinieerbare ideaalontwikkel.ditwasomkinderstoeterusomfisiesengeestelikindieveld,maarookinhul leefwêreld te kan oorleef. die selfbehoudideaal hetoplunsklipbeginvormaanneem.soosdiekultuuropdragbepaal,moetnatuurtotkultuurgebringword.

elke jaar is die kamptema aangepas by die eise enbrandpunte van daardie jaar. daar was jare van die

Die Voortrekkerbeweging was ’n geïnspireerde skepping. Dit glo ek as een van die stigters sterker as ooit. Die ywer en werk, die geesdrif en opoffering wat ons daaraan bestee, is ’n waardevolle belegging vir die mooie skone toekoms van ’n eerbare en karaktervolle nasie.

CR Swart, op 27Januarie 1960, met sy aanvaarding van amp as hoofbeskermheer

grensoorloë, opstande oor afrikaans in skole, woelingein afrikanerpolitiek. elke jaar het oom werner met ’nspesiale boodskap van hoop en besieling na die kampgekom.saanswasdie saal volgepakmetVerkennersenoffisiere wat aan sy lippe gehang het as hy lig gewerphetop sakewatvirdieafrikanervanbelangwas.altydpositiefenopbouend.altydnugterenweldeurdagkonhy’nmensmeevoerentoerusommetselfvertrouejouplekasafrikanerindiewêreldvoltestaan.

oomwernerlouwseliefdevirdienatuurwaslegendariesensyoptredeaskursusleierhet’nonuitwisbareinvloedopduisendeVoortrekkersuitgeoefen.sydoelmetdiestigvanveldwerkkampewasomVerkennersenoffisierebeterbegripvandieskeppingtelaatkry,hulletelaatbesefhoenoodsaaklik bewaring daarvan is vir ons voortbestaan,elkekampeerdertotselfstandigedenkeooraktuelesaketelei.diekentekensVeldkennis,Veldkuns,selfbehoudennatuurbewaring is deurhomopgestel.hyword vandagdeurdieVoortrekkersonthouasdieVadervanVeldwerk.oomwernerseVoortrekkerdiensbeginreedsin1938aspenkop.in1943wordhyVerkennerenin1952offisier.in

1975wordhyverkiesaslidvandietransvaalsedagbestuur.hydienasadjunkhoofvandanietheronlaerskool.ondersy leidingenmentorskap isVeldskole indie skoolstelselingevoer. hy is op 29 april 1994 oorlede. edelweiss duplessiswat25jaarsaammethomkampsekretaressewas,hetbydiebegrafnisoorhomgesê:“wernerhetmygeleerwatdiediensmotiefindieVoortrekkersbeteken.onshetsaamgewerkaandieideaaldatdieVoortrekkersnetomdiekindgaanennieomeieeer,roemofbelangnie.”

Lunsklip

Werner Louw

39

Tannie Edelweiss du Plessis – medestigter en kampsekretaresse van Lunsklip 1962–1986

“‘ag,ekhaatkinders!’salsygemaakernstigsê,maarmetelkeveselinhaarliggaam,diebuiginginhaarstemendievonkelinhaaroog,wordelkeletterdaarvanweerspreek.almalweetdit:syhetonslief,kindersenoffisiere,daaromnoemhullehaaroplunsklipma.soosgeenhuissonder’nmakanweesnie,sokanlunsklipniesondernigedelweissweesnie.watneefwerner vergeet, onthou sy;wathyverkeerddoen,maaksyreg.diegeesvanlunsklipisdievrugvanspanwerkvannigedelweissenneefwerner.”

bogenoemdeis’nparagraafuit’nhuldeblykwatoomCarelboshoffgeskryfhettydenslunsklipse25stebestaansjaarin1986.saam-saamhetoomwernerentannieedelweisslunsklipbeginenvir25jaarlankuitgeboutot’nspogkampwaarduisendeVoortrekkersselewensaangeraakis.

tannie edelweisswas nie net die kamp se sekretaressenie, maar ook kombuistannie, sieketrooster, raadgewerennogbaiemeer.sonderhaarsouoomwernernieopdiekampbereikhetwathywelbereikhetnie.oombillkruger,oud-Gebiedsleiersêvanhaar:“maardankVader,aanwerner louwse regterhandwasdaardiebegaafdeedelweissduplessiswatnieslegsvirhom’nsteunpilaarin die administrasietent en kombuis was nie, maar tot’n groot mate bygedra het totwerner se sukses. haarbesadigderaadisnooitdeurhomindiewindgeslaannie,entesamehethullevoorwaar’nformidabelekombinasieuitgemaak.”

tannie edelweiss was ’n uitmuntende voorbeeld vantoegewydheid en diensbaarheid. Voor die kamp het sydiehonderdeinskrywingshanteerendienaamlysteop’ntikmasjiengetik.opdiekampwassyvanvroeg tot laatin die kombuis. tussendeur het sy getroos, bemoedig,vermaanwaar nodig.dogters en dames is aangespreekashulleoptredevirhaaronvroulikofonwelvoeglikwas.seunsenmans isookaangespreek indienhulleoptredeontoepaslikwas.alhoewel sy soms strengwas,wasdievermaningaltydmetliefdegedoen.

inspreuke31:10staan:“’nknapvrouisbaiewerd,baiemeerasedelstene.”ditwastannieedelweissgewis.

1963Rooi offisierehandleiding

in 1961 word die eerste meesterleierkursus virVoortrekkeroffisiere onder leiding van japie heese by

Ek glo dat die Voortrekkers nog ’n groot taak het om te volbring in die Republiek van Suid-Afrika en dat die beweging sy eie selfstandige identiteit moet behou; vorentoe en boontoe moet strewe en sy mooi ideale en doelstellinge, wet en belofte moet nastreef tot heil van die jeug van Suid-Afrika. Mag elke Voortrekker koershou in die Republiek van Suid-Afrika.

Hoofsekretaris Badie Badenhorst op 31 Mei 1961 met die totstandkoming van die Republiek van Suid-Afrika

hartbeespoortdam aangebied om die standaard vanvolwasseopleidingteverhoog.

Voortvloeiend uit die kursus is dieRooi Handleiding vir Voortrekkeroffisiere saamgestel en opleidingskursussegestandaardiseer.in1963isdieVolledige handleiding vir offisiere bekendgestel. dit word vandag nog beskou aseenvandiebesteVoortrekkerpublikasiesen’nstandaardnaslaanbron.

Gronddiploma

in 1963 is die gronddiploma bekend gestel vir basieseopleiding. die kenteken was ’n wit fakkel op ’n groenrondeagtergrondmet’nekstrabaanaandieonderkantvirsterretjies.daarnakonoffisiereinsesverskillenderigtingsspesialiseer.Virelkerigtingwas’nmetaalsterretjiein’nanderkleuropdiegronddiplomaaangebring:

seremonies geel

Veldwerk groen

kampverpleging wit

kampkookkuns rooi

kamp blou

waterwerk feeblou

hierdiekentekenhetgeblytotmetdieveranderingnadiebruinuniformin1977.

Brand fakkel

met die oog op die republiekfees van 1963 hethoofbeskermheer Cr swart die lied “brand fakkelbrand”geskryf.op28mei1963hetdiestaatspresidentdie fakkelvlam aangesteek en die woorde van die liedvoorgedra:

Laat jou lig steeds vlammend brand

Vlam jou boodskap deur ons land

Smee ’n hegte eenheidsband

Met trou en liefde vas verpand

Aan ons eie Vaderland

Brand fakkel brand

Vul ons harte met jou gloed

Brand dit tog in merg en bloed

Sterk ons met hernude moed

Rotsvas te staan deur suur en soet


Vir ons skone vaderland

Brand fakkel brand!

In ons harte een in lewe een

In siele een in strewe een

Vir ons God en eie volk alleen

So stap ons saam tot heil en seën

Van ons dierbaar vaderland

Brand fakkel brand!

op7september1963het1500VrystaatseVoortrekkersbydieVierderaadsaalbyeengekomwaargenl.hertzogin1931’nhandjievolVoortrekkersingelyfhet.Crswartwatin1931bydiestigtingteenwoordigwas,hetdiefeesredegelewer.

Waterverkenners

waterverkenners is gedurende 1963 op verskeie plekkeindielandgestig.dieeersteblouuniformsistydensdiekongresin1963byillovovertoon.inkaaplandhetdiedF

malan-kommando van port elizabeth ’n veldkornetskapgestig.ditwasdiebeginvanwaterwerkkampe.

Kapitaalfonds

die hoofbestuur besluit om ’n kapitaalfonds te stigwat aangewend sou word vir die ontwikkeling van

Voortrekkereiendomme,personeelsalarisse enopleidingvanoffisiere.’nnutsmaatskappymetaandeleisgestigomfondseintesamel.

Staatmakerkoor

wonderboom se staatmakerkoor vervaardig ’nlangspeelplaatmetdietitel:Hou Koers.aandieeenkantis 16 Voortrekkerliedjies opgeneem en aan die anderkant 18 liedjies. die opbrengs van die plaatwas vir diekapitaalfondsgeskenk.

Voortrekker Inligtingsdiens

die hoofbestuur besluit om ’n inligtingsdiens daar testel wat moet fokus op landswye publisiteit vir dieVoortrekkers. die inligtingskomitee moes veral met diemediaskakel.diebesluitisdiebeginvandieVoortrekkersseamptelikebemarkingstruktuur.

1965Die tweede Voortrekkersangbundel

dieVoortrekkersangbundelwordhersienentoestemmingwordverkryomvandiepsalmsenGesangetepubliseer.

Die Orde van die Wawiel

die orde van diewawiel is vir die eerste keer in 1965toegeken.ditis’nrondebronskleurmedaljemetaandievoorkant ’nwiel van ’n ossewa. die agterkant is skoon,endithangaan’ngroenlintenistoegekenaanoffisierewatbesonderediensaanhuleiekommandogelewerhet.hierdiemedalje is in 1992 vervangmet diemedalje virbesonderediens,brons.

1966Voortrekkerhoed

tydensdie1966-kongresworddaar tydens ’nnagsittingbesluit om die hoed met ’n baret te vervang en dieuniformtevereenvoudig.

1967Presidentsverkenner

die idee van die presidentsverkenner-toekenning viruitstaande Verkenners word die eerste keer in 1964genoem. in 1966 het die hoofbestuur die toekenninggoedgekeur.dieeerstepV-kamphetvan3-9januarie1967vir81VerkennersbydieFonteineinpretoriaplaasgevind.

die eerste presidentsverkenners se balkies word deurstaatspresident Cr swart oorhandig.martinVenterwattydens die 85-feesjaar die sestig-jaar-balkie ontvang

Ek het die grootste bewondering vir die werk van diegene wat hulself met die opleiding van die jeug besig hou. Dit is ’n veeleisende maar ’n vrugbare taak. Ekself was een van die Voortrekkers onder Japie Heese in die vroeë twinterjare in Graaff-Reinet, toe ons ganse uniform uit ’n groen knopie bestaan het.

Anton Rupert se feesboodskap vir die 1963-kongres

41

het, was van die eerste groep presidentsverkenners.hy was ook die eerste presidentsverkenner wat op diehoofdagbestuurgedienhet.

Fakkeldraer

diehoofbestuursou’nvoltydseorganiseerderaanstelashullebereidsouweesomjaarliksr5000totsysalarisbytedra.dieFakskenk’ngrootbedragaandieVoortrekkersvir die aanstel van ’n rondreisende sekretariswat as ’nFakkeldraerbekendsoustaan.

asduplessiswordasFakkeldraeraangestel.hyisopdiesalarisstaatvandieFakgeplaasendieFakhet ’ngratiskantoortotsybeskikkinggestel.

Hanlie van Niekerk

die bekende sopraan, hanlie van niekerk, het ’nkonserttoer ten bate vir die Voortrekkers aangebied.saambounasionaalhetdieuitgawesvirdietoergeborgendienettoopbrengsvandietoerwasr10600.

CQ Hou Koers

injulie1963hetChicoternst,steverossouwenmauritzolivier diemoontlikheid van amateurradio bespreek endie stigvanVoortrekkerradioklubsbespreek.op13mei1967hetroelfkloppers ’nvoorstel ingediendat ’n “CQhoukoerssaamtrekopdielug”aangebiedwordmetdiesteunvandienoord-transvaalsetakvansaradioliga.

op14oktober1967isCQhoukoersdieeerstekeervir24kommando’saangebied,waarvan16uittransvaalen

Die Voortrekkers het nie misluk nie, omdat sy leiers kopgehou het, getrou aan die Voortrekkerideale gebly het en selfs in die allermoeilikste tye koers gehou het. So korrek het Die Voortrekkers gehandel dat selfs in die moeilike oorlogsjare Voortrekkers toegelaat was om hulle uniforms en kentekens te dra en in skoolgeboue te vergader terwyl dit ander organisasies ontsê was.

Hoopfleier Japie Heese tydens die opening van die 1963-kongres

8indieVrystaatwas.diehoofstasieisdeurroelfklopperenwilliewilson by die Voortrekkermonument opgerig.dieeersteboodskapwatuitgesaaiis,wasdiévanbenniebadenhorst,destydsprovinsieleiervantransvaal.

in1968hetkaaplandensuidwesookdeelgeneem.teen1972hetdiegetaldeelnemendekommando’sgegroeitot64.

sedert 1975 het Chicot ernst ’n eenmanskommissiegevormwatjaarliksdieCQhoukoersgereëlhet.

1968Fees van die grond

metdiedoelombewaringsbewustheid te skep,hetdieVoortrekkers die Fees van die grond aangebied. elsastofberghetopdoornkloofuitsandsteenklip’nhandvolgronduitgebeitel.

Louis Trichardt-gedenktuin

die Voortrekkers samel geld in en neem deel aan dieonthullingvandielouistrichardt-gedenktuininlourençomarques(maputo,mosambiek).

1969Voortrekkerfonds

op1augustushetdieeersteminister,bjVorster,tydens’n deftige ete in hotel president, johannesburg, dieVoortrekkerfonds formeel geloods. ’n oprigtingsakte enraadvantrusteesissaamgestelomdieVoortrekkerfondste bestuur. die driefaseplan het behels om halfmiljoenin te samel deur korporatiewe skenkings en plaaslikeinsamelings.

as du plessis se pligte is uitgebrei om ook asfondsorganiseerder op te tree. Vanaf 1969-1974 hetsaambounasionaal’ngratiskantoorbeskikbaargestel.

Hoofleierswag

in die Hou Koers van 1969 skryf nig sterretjie dat dieVerkenners wat werk vir die presidentsverkenner-toekenninggeenerkenningkryvirhulhardewerkashulleditniebehaalnie.systelvoor’nhoofleierswagtoekenningmoet ingestel word. kort hierna is die eerstehoofleierswagkentekenstoegeken.

1970Eerste Verkennerlewe verskyn

die eerste handleiding vir Verkenners verskyn en staanbekend as dieVerkennerlewe. die boek is verskeie kereherdrukenisin1995grondighersien.

Die eerste Presidentsverkenners


1971Bloedrivier

opversoekvandiebloedrivierGeloftefeeskomiteebegindieVoortrekkers in1961met ’n fondsinsamelingsprojekomdieslagveldterestoureer.

teenmaart 1965 is ’n bedrag van r6338 ingesamel enteen1969hetdiefondsopr8330gestaan.in1968iso.l.v.diehistoriesemonumente-kommissievandieFakbeginmetrestourasievandieslagveld.

die Voortrekkers het die bronswaens vanafGermistonstasie begelei. op 16 desember 1971 was400Voortrekkersteenwoordigmetdieinwydingvandiebloedrivier-walaer.

Reklamerolprent

Gedurendejuniehetdiehoofbestuur’nreklamerolprentvirdieVoortrekkersgoedgekeur:Wat doen die Voortrekkers.allefasettevanVoortrekkerwerk–spanwerk,uitstappies,toere, veldwerk, kompetisiekampe, gemeenskapsdiens,volksfeesteenparadewerkisverfilm.

As ek aan my jeugherinneringe dink dan is van die aangenaamste daarvan die jare wat ek self in Die Voortrekkers deurgebring het. Ek dink dit geld ook vir my eggenote wat toevallig dieselfde jaar as ek, d.w.s. die stigtingsjaar van Die Voortrekkers, daarby aangesluit het. Ek was natuurlik ’n Verkenner en sy ’n Drawwertjie. Ek wil graag as ouer vir u dankie sê. Mens besef hoe moeilik dit soms vir u gaan om die tyd te vind, mens besef watter opofferinge daarmee gepaard gaan, mens besef dat daar baie ander dinge is wat u as offisiere graag sou wou doen maar nie die tyd daarvoor vind nie. Laat ek vir u sê dit gaan nie ongemerk verby nie. Ek wil hê dat u die versekering moet hê dat daar by ons baie groot dankbaarheid as ouers is dat u u tyd vir ons kinders gee. Ek dink ons het die tyd bereik en die tyd is vanaand dat ons as ouers, ons as belangstellendes, ons as vriende van Die Voortrekkers, dat ons vanaand moet sê, en ons moet dit vir Kommandant Jooste en sy offisiere sê, ons wil vir Christaan de Wet-kommando ’n saal en spankamers bou. Ons wil dit dit nie bou as ons genoeg geld bymekaar gemaak het nie. Ons sal geld bymekaar maak vir jare nog en intussen styg die boukoste. Die maklik-ste om ’n saal te bou is om hom te bou.

BJ Vorster as Minister van Justisie, 26 September 1964, by Pretoria Oosskool se braaivleisfunksie vir ouers.

1972Isabel Marais word Transvaal se gebiedsleier

isabel marais word in 1972 die eerste vrou wat asprovinsieleidster van transvaal verkies is. sy is geborein Vereeniging en voltooi haar studies in pretorianormaalkollegeenup.sysluitin1935bydieVoortrekkersaan en word in 1938 op die provinsiebestuur verkies.sy het ’n reuse bydra gelewer tot die ontwikkelingvan die Verkennerlewe. in 1964 word sy verkies asonderprovinsieleidster.systerfop2mei1974indieamp.itamalanonthouhaaras’nsteunpilaarensjarmantevroumet’nhoëintelligensie,’npraktieseaanleg,’ndinamieseoffisier,sondertwyfeldieleidstervantransvaal.

Die Hoofsekretaris sterf in Suidwes

matthys jurgens Francois Greeff is in die distrik vanpiketberggebore. inmaart1947hethy saammetoomVossie die administrasie van die Hou Koers-kantooroorgeneem. sewe jaar daarna word oom thys ashulpprovinsiesekretaris van kaapland verkies. die Hou Koers-kantoormetsywydvertaktebedrywighedeasbronvandieVoortrekkers se literatuurenuitgewersafdeling,endieredaksionelewerkvandieHou Koershetoomthysselewenswerkgeword.daarmeesaamwasoomthysookhoofvandieverspreidingsdepotvanVoortrekkeruniformsin kaapland en lektuur vir die republiek, suidwes enrhodesië. alhoewel hy ’n senior amptenaar van diedepartement van Vervoer in kaapstad was, het hyminstens ses ure in die dag/nag aan Voortrekkerwerkgewy. hy dien as derde hoofsekretaris. tydens diehoofbestuursvergaderinginnamibiëishyonverwagsop27junie1972oorledeenwordopotjiwarongobegrawe.

1973Langenhoven-gedenkfees

in 1973 het die Fak die omvangryke langenhoven-gedenkjaar nasionaal aangebied. die Voortrekkers het’n fakkelloop van langenhoven se geboortedorp tot by

Die 64 bronswaens gereed om te vertrek na Bloedrivier

43

oudsthoorngehoumetdiefakkelvlamwatuiteindelikopsygrafgedoofis.’nGedenkplaatisoorhandigwatbydielangenhovenhuisarbeidsgenotonthulis.

1974Voortrekkeruniform

teen1974wasdaar13 verskillendeweergawes vandieVoortrekkeruniform. ’n jeuglid moes vyf verskillendeuniforms gedurende sy Voortrekkerloopbaan aankoop.boonop was daar probleme soos wye verskeidenheidvan groottes, oorvleuelings van verskillende kleure, ’ngekompliseerde kleurstelsel. die kongres besluit om ’nondersoekna’nnuweuniformteloods.dievoorwaardeswaaraan die nuwe uniform moes voldoen, was onderandere: bekostigbaar, tradisie, aanskoulik, duursaam,maklikverkrygbaar,doelmatigenkwaliteit.diehulpvandie sa weermag en sabs, asook opvoedkundiges ensosioloë,isingeroep.daarisbesluitdatdienuweuniformdiekleurvandiesuid-afrikaanseveldsalweesenin1976begindra.

Opleiding hersien

metdiekomsvandiebruinuniformshet die opleiding van offisiere ookverander, en daarmee saam diekentekens. die opleiding was nouverdeel inkursussevan1tot4endiekentekenshetsoosvolggelyk,indiekleurevanoranjetotrooi.

hierdiekentekenshet lanksogebly,maar in1992wordbesluit dat die suiderkruis voortaan die kenteken viropleidingsalwees.’nekstrakleurhetnoubygekom,silwer,watbetekendatso’npersoonopleidingaanoffisierekongee. in 1993 is toe oorgeskakel na ’n gestileerde fakkelwat onmiddellik byval gevind het. die kentekens wasweereensindiekleurevanoranjetotsilwer.

Die lied en Die Voortrekkers is sinoniem. Waar jy ’n lied hoor, sien jy Voortrekkers en waar jy Voortrek-kers sien, hoor jy ’n lied.

Tibbie Visser met die ontvangs van die 1965-sangbundel

Van provinsie na gebied

tydens die 1974-kongresword besluit dat die ou naam‘provinsie’vervaltengunstevandienaamgebied.

Voortrekkerbeloftes

tydensdie1974-kongreswordnuwebeloftesvirjeugledegoedgekeur:

penkoppeendrawwertjies:Ek sal oral en altyd probeer om ’n Voortrekker te wees, om gehoorsaam te wees, om my land, my volk en my medemens te dien en bo alles die Here lief te hê.

Verkenners:Op my eer beloof ek dat ek sal strewe om God te eer, om my land, my volk en my medemens te dien en om die Voortrekkerwet uit te leef.

Transvaal kry ’n kampterrein

die transvaalse dagbestuur het sonder veel suksesgesoeknageskiktegrondomas’nkampterreininterig.inmaart1974hetdiedagbestuurbesluitomGedeelte24(119,9hektaargroot)vandieplaashartbeesfonteinnabywagenaarsdrift,virdietransvaalseVoortrekkerstekoop.

argitekhannespieterseeningenieurdanielombardhetinmei1974aangebiedomtehelpmetdiebeplanningvan

dieterrein.innovember1974isbesluitdatdiegeriewevoorsiening moes maak om ’n 1000Voortrekkers te huisves met voldoendewaterenkrag,wasblokke,toiletgeriewevirbeidegeslagte,slaaplokale,’nvergadersaalmet ’n kombuis en koelkamer, sowel as ’nparadegrond. twee stoorkamers wat askantoregebruikkonwordtydenskampeen’n opgaartenk wat 113 500 liter water kanstoor,moesookgebouword.

hulpsekretaris jan oelofse word getaakom toesig te hou oor die ontwikkeling vandie terrein. in maart 1976 is begin met dieoprigtingvangebouewatuitstaalstrukturemetinvulbaksteenmure gebou is. ’n dieselmasjienvir die pomp van water en die dryf van ’nkragopwekkerisopdieboorgatgeïnstalleeren’n

brandpadvan5kilometerisomdieheleterreingemaak.asgevolgvandieklipperigeaardvandiegrondwasdiemaakvandiebrandpad’nbaiemoeilikeoefeninggewees,netsooswatkampeerdersbinnekortsouuitvindashullehultenteopslaan.


1975Nuwe PD-graadwielboeke

die penkop en drawwertjie se Ons eie boekie wordvervangmetdieoranjegraadwielboekies1-6.

Taalfees

in 1975 speel die Voortrekkers ’n rol in die landswyetaalfeeste ter herdenking van die stigting van die Graendieeersteafrikaansetaalbeweginginaugustus1875,asookmetdieinwydingvandietaalmonumenttepaarl.

meer as 50 000 persone het die opening van dietaalmonument bygewoon waar die feesrede deur dieeersteministerenhoofbeskermheervandieVoortrekkers,bjVorster,geleweris.

met ’n indrukwekkendeseremoniehetdieVoortrekkersdiefeesfakkelsoorhandigaandienasatevandieGraendieeersteminister.

CR Swart-borsbeeld

op30juniebesluitdiehoofbestuuromdieborsbeeldvanstaatspresident Cr swart aan te koop. jorooswas diebeeldhouer.op3juliehetmnr.enmev.swartwenhoogtebesoek en die beeld onthul. die beeld is gebeitel uitmaroelahoutenstaantansindieouhuisopdoornkloof.

Voorslagknoop vir PD’s

in junie 1975 keur die hoofbestuur goed dat ’nVoorslagknoop met onderskeiding vir penkoppe endrawwertjiesingestelword.

Boknes

bokneserf152isdeurdaanscheepersaandieVoortrekkersgeskenk.op 7maart 1968 is die grondoorgedra in dienaamvandieVoortrekkersenboknes-kampterreinkomtotstand.Vanaf26septembertot3oktober1973kampsomerset-oosVoortrekkersdieeerstekeeropboknesindiedeelvandiegebouewatreedsopgerigis,nl.’ngrootsaal,kombuisenspensvir300Voortrekkers.

Wat ek hier sê, sê ek uit hoofde van my jarelange verbintenis met Die Voortrekkers. Vandag staan u bo-aan die randlys van jeugbewegings. In dié verband dink ek aan u prestasies soos geskooldheid in Voortrekkerwerk, die voorsiening van leiers deur intensiewe kursusse en deur voortreflike opknap-pingskursusse vir offisiere, u saamtrekke en u meesterskursusse waar die room van die beweg-ing bymekaar kom. Die kompetisiekampe en die dienskampe. Onder u prestasies is ook u Voortrek-kersentrums, lewensare vir Voortrekkeraktiwiteite – geboue uit klip en klei maar diep ingegrawe in moederaarde. Opgebou en uitgebou in die milieu van volksaard en volksbehoefte. U boekerye wat waardevolle bronne studie bied, u handleidings en ander publikasies, u eie sangbundel, u Hou Koers-kantoor, u uniformsverspreidingsdepots. U waardevolle eiendomme oor die lengte en die breedte van Suid-Afrika. Oor jare heen het die fondse gekom deur vlyt, deursettingsvermoë en doelgerigtheid. Wat-ter eiewaarde het dit nie verleen aan Die Voortrekkers nie. Waar Die Voortrekkers soveel vermag het onder uiters moeilike omstandighede twyfel ek nie daaraan dat ’n mooi toekoms wag waarin ongek-ende wenhoogtes bereik gaan word nie. Hou hoog die hart, hou hoog die ideaal en bly ons dappere repubiek voorsien met mensemateriaal van onbetwisbare kwaliteit.

Die eerste onderhoofleidster, me. Mabel Jansel, in 1965 tydens die ontvangs van erelidmaatskap

later is slaapsale aangebou met slaapplek vir 360Voortrekkers.kommandantisakmalanwasdiekragagterdieboknesprojekenomdiéredeisdiehoofsaalnahomvernoem.Gedurendedievolwasseopleidingskampvanaf30septembertot3oktober1974isdiegeboueamptelikin ontvangs geneem deur kaaplandse gebiedsleier,andre duminy. die eerste gebiedskamp vind op 21-26maart1975plaastoe190VoortrekkersvanCradock,Fortbeaufort, alice, bedford, adelaide en somerset-oos opdieterreinkamp.

1976Die eerste PD-gebiedskampe

die eerste gebiedskamp vir penkoppe en drawwertjiesvind by die oog-elandsfontein naby Carltonville plaas.Gedurende1976verdeeldiekampindienoordelikepd-kamp(tansopwestfalianabytzaneen),sentralepd-kamp(watlaternadebank-terreingeskuifhet)ensuidelikepd-kampopVenterskroon.

Hartbeesfontein word amptelik geopen

diekompetisiekampvan1976wasdieeersteGebiedskampwatopdieterreinaangebiedis.opdaardiestadiumwasslegsdiesaalwatdiekombuisingesluithet,enhelfteelkvandiebestaandeseuns-endogtersablusieblokkevoltooi.

die Gebiedsraad van 3 september 1976 en ’nmeesterskursusviroffisiereisopdieterreingehouwaardieslaaplokaleenablusieblokkenouvoltooiwas.

oom bennie badenhorst, hoofsekretaris van dieVoortrekkers open die terrein amptelik tydens diégeleentheid.’nbronsplaatomdiegeleentheidteherdenk,is in die saal aangebring. Gebiedsdagbestuurlede en ’naantalVoortrekkeroffisierehetelk’ninheemseboomaandienoordekantvandiesaalgeplant.

1978Die Voortrekkerwet word hersien

diekongresbesluitdievolgende:“GeenbeoefeningvandeugdewateieisaandieChristelikelewekanplaasvind

45

asdiebybelniediefondamentvanhierdiedeugdeisnie.”kongreshetditaandiehoofbestuuropgedraomdieplekvandieVoortrekkerwetindieVoortrekkersteondersoekendiewettehersien.

Eerste veldwerkkamp op Doornkloof

in1971hetjosiasswanepoelvandieVrystaatsaammetagtledevansygraad11-spanlunsklipbygewoon.in1978biedhyenhansvanderwattdieeersteVeldwerkkampopdoornkloofaan.

Skenking aan die Vootrekkermuseum, Winburg

in1978hetdiedestydseGebiedsleiervandieVrystaatseVoortrekkers, oom piet Geyer, 75 historiese items vandoornkloof aan die provinsiale regering op bruikleengeskenk vir uitstalling in die Voortrekkermuseum tewinburg.

Wemmershoek

wemmershoekhetasgevolgvan’nruiltransaksieeiendomvan kaapland Voortrekkers geword. die suiderkruis-kampterreinindiehawekwabergeisverruilvir90haindiewemmershoekberge. Voordat die ruiltransaksie in 1978gedoenis,hetbosbousowat70havandie90haontbosendieoorblywende20hasepinuspinaster-bomegelos.kaaplandVoortrekkershetin1978onderleidingvanneefstoffie’n“proefkamp”opwemmershoekaangebiedomsodoende ’n“gevoel”virdie terrein tekryvirdie latereontwikkeling.

daar is besluit om twee kampterreine te ontwikkel,naamlik wawiel en Fakkel (name ontleen aan die ere-ordes van die tyd) en bouwerk het in 1979 begin.aanvanklik is net ablusieblokke en ’n kombuis beplan.met die eerste provinsiekampe in september 1979vir die graad 7- tot 9-Verkenners op wawiel, was dieablusieblokkegedeeltelik voltooi endie kombuiswas ’ndubbeleweermag-markiestent.

die standerd 8- (graad 10-)kamp in 1979 is op Fakkelaangebied met dieselfde gebrekkige infrastruktuur. dietoegangspad was gruis en die offisiere met karavanemoesonderbydiehekstopenwagdat4x4’sdiekaravaneopsleep kamp toe.menigebussehetookonder gestopenkindersmoesmetalhulbagasiebergopstaptotbydiekamp.

Die Voortrekkerbeweging is nog lank nie uitgedien nie. Trouens soos al meer en groter gevare ons geliefde Vaderland bedreig, so word ons geroep in belang van ons volk en vaderland om met groter krag en inspanning en toewyding meer en meer van ons volk se jeug te beweeg om saam met ons die Voortrekkerpad van Suid-Afrika te bewandel. Want ons wil van ons volkskinders karaktervolle, pligsgetroue landsburgers maak . Laat ons in 1966 onder God se besekermde hand koers hou soos nog nooit tevore nie.

Japie Heese se Kersboodskap vir 1965. Hy is vyf dae later, op Oujaarsdag 1965, onverwags in die amp as Hoofleier oorlede.

1980Grootste gebiedskamp in Transvaal

die kompetisiekamp op hartbeesfontein bereik onderleidingvanjanoelofse’nhoogtepuntmet1500VerkennersenVoortrekkeroffisiere.Virdiekompetisiekampverkennersstaanhybekendasoomjanvandiebosveld.janCloeteoelofse is op 23mei 1923 gebore op die plaasmagalain die dortrecht-distrik. hy voltooimatriek in 1946 aandiehoërskooldortrechtengaanwerknamatriek indiekantoor van die staatsdienskommissie. hy voltooi systudiesdeeltydsaanunisaen lateraandieup. in1952wordhy’ningeskreweklerkbydieprokureursfirmapeensensmitenna sy toelatingasprokureur ’n vennoot vandieselfdefirma. syVoortrekkerloopbaanhetalop skoolbegin.hywassesjaarlank’npenkopenlaterVerkennerin dortrecht. in 1967 word hy veldkornet van diehendrikVerwoerd-kommando,in1969adjudantvandiekompetisiekampenin1973kampleiervandietransvaalsekompetisiekamp. in1973wordhyverkiesas lid vandietransvaalsedagbestuuren in1976 tot gebiedsekretaris.tydens die 1981-kongres word hy tot hoofsekretarisverkies. jan oelofse het ’nwesenlike rol gespeel in diehersieningvandieVoortrekkerssegrondwettussen1971-1974. hy was bekend as ’n uitstekende administrateurwat daarin geslaag het omdie beweging organisatorieste orden, vaartbelyn en professionele benadering tenopsigtevandiefinansiëlebestuurteskep.janoelofsehethartbeesfontein-kampterrein se permanente struktureontwikkel.die temasvan feesteenkongresse is vir jaredeur hom uitgedink. hy is op 25 junie 2003 na ’n kortsiekbed oorlede. die hoofsaal op hartbeesfontein is nakomvernoem.

1981Hoofleier Badie Badenhorst sterf kort voor die Kongres

johannesFrederikpetrusbadenhorstisop12september1912 op lichtenburg gebore. as jong onderwyser is hyvanaf1933betrokkebydieVoortrekkers.inoktober1934wordhyasoffisiervandieVoortrekkersinboksburg-noordingelyf.oombadiediensedert1946ashoofvanlaerskoolhenniebasson inboksburg-noord. sedert1957dienhyopboksburgstadsraaden1957/58ookasburgemeester.sedert desember 1937 dien hy as provinsiesekretaris


van die transvaalse Voortrekkers enword in julie 1959hoofsekretarisindieplekvanjapieheesewatashoofleierverkies is.hyword in 1966 indieplek van japieheeseashoofleierverkies.oombadieskryf in1980dathyna15jaarbydie1981-kongresashoofleiergaanuittree.ashoogtepunte van sy termyn beskryf hy herformuleringvan die Voortrekkers se grondwet, ontstaan van dieVoortrekkerfondswatvanr0totr400000gegroeihetenteen1975reedsr120000serentekonuitbetaal,dienuweuniformin1977,dieontwikkelingvanVoortrekkerlektuurmet ’n verwysing na die penkop en drawwertjiegraadwielboeke. oom badie sterf onverwags op 2 julie1981,etlikedaevoordiekongres.pietGeyerbeskryfsysterk eienskappe as “ware Christen-afrikaner, dienaar,mensliewend,vredemaker,redenaarwatkonbesielmetdiensaandieVoortrekkertaak.asafrikanerhethynie’nprysgehadnie.”

opdonderdag12julie1984hetledevandiehoofbestuurenoombadie se familie, asookVoortrekkers van susanbadenhorst in boksburg-begraafplaas bymekaar gekomvirdieonthullingvansygrafsteen.diesusanbadenhorst-kommandoisvernoemnasyeggenote.

Oom Bennie Badenhorst word vir vier dae Hoofleier

barend hermanus badenhorst is op 11 junie 1916 inkuruman gebore.oombenniewerk as administratiewe

Daar is gesê dat oom Japie ’n man was van min woorde, maar die sin is onvolledig tot ons byvoeg, Oom Japie was ’n man van baie dade. Hy het waarlik baie hard gewerk, omdat dit sy vreugde was omdat hy hom kon gee aan ’n saak wat sy verbeelding gepak het en wat sy hart beveel het. As daar ooit ’n koue monument oorweeg word, dan sal daar seker aan ’n beeld gedink moet word met ’n bran-dende fakkel waarvan die vlamme op die gelaat speel wat uit oë en glimlag van innerlike vreugde straal en so ’n warm ligpunt vorm.

GS Nienaber, Provinsieleier van Natal, oor Japie Heese in Januarie 1966

amptenaarindietransvaalseprovinsialeadministrasieen16jaarbydietransvaalseonderwysdepartement.

oom bennie word in 1938 ’n Voortrekker. met dieverkiesingvanoombadiein1959ashoofsekretariswordhy verkies as provinsiesekretaris van transvaal. in 1966word hy as provinsieleier verkies en in 1972, met dieafsterwevanthysGreeff,wordhyhoofsekretaris.’ndagvoordiekongreswordhydeurdiehoofbestuurashoofleierverkiesenhetgedientotdielaastedagvandiekongres.oom bennie is een van die min persone wat daaropaanspraakkanmaakdathyelkerangindieVoortrekkersbekleehet:veldkornet,kommandant,provinsiesekretaris,provinsieleier, hoofsekretaris en hoofleier. hy was ’nuitstaandesangbegeleierensydirigeerstokkiesisuitgestalinwemmershoekseVoortrekkermuseum.

Carel Boshoff word Hoofleier

Carelboshoffwas ’nbekende inafrikanerkultuurkringe.hydienetlikejareopdiedireksievandieFak,waslidvandieafrikanerbondsedert1954endienookasvoorsitterdaarvan tussen 1981-1983 en was betrokke by sabra,’n akademiese instelling wat bevolkingsverhoudingsondersoek het.hywas voorsitter daarvan van 1972 tot2007.sykultuurbetrokkenheidwasnienettotafrikanersbeperknie.hyhet,naastraktaatjiesenandergeestelikelektuur, ook radiostories en inligtende materiaal vir

Badie Badenhorst Carel BoshoffBennie Badenhorst

47

radio bantoe se sepedi-diens geskryf. bewaarskole envakansiekampe was van die belangrikste nie-kerklikewerkwathyinsowetoindie1960’sgedoenhet.hywasstigter en voorsitter van die afrikanervolkswag sedert1984,enindiehoedanigheidookvoorsittervandieGroottrek 150-fees. sedert 1988, met die oprigting van dieafrikanerVryheidstigting,hethyhomookopdiepolitieketerreinvandiekultuurbegewe.diegevolglikestigtingenontwikkelingvanorania.oomCarelsekultuurbeskouingwasholisties.omversiesvirsykindersofkleinkindersopte sê, liedjies te sing of op temaak, klei-osse temaak,sweepteklap,perdteryofosseintespanwassoveelvan’n kultuurtaak (of liewer kultuurplesier) as vergaderingsbywoonengrootplannemaak.inpretoriahethybydieVoortrekkers betrokke geraak en verskeie leeuspannetotbyhoofleierswagenpresidentverkennervlakbegelei.onder sy leiding as kommandoleierhetdie suiderkruis-kommandomeeras1000ledegehad.hydienashoofleiervandieVoortrekkersvanaf1981tot1989.

Voortrekkers op mars

in1981hetdieVoortrekkersbestaanuit400kommando’s;5000offisiereen40000jeuglede.

die tema van die halfeeufees was: Voortrekkers op mars. Vyftig jaar van Voortrekkerwees is gevier metfakkellope vanaf bloemfontein na verskillende gebiede,’ngedenkboeken’nfilmoordie50stevieringwatop29september1981gebeeldsendis.

5c-Posseël

op 30 september 1981 reik die poskantoor ’n spesiale5c-gedenkposseël uit. Vyf en twintig miljoen seëls en200000gedenkkoeverteisgedruk.

1982Vrede van Vereeniging

tagtig jaar na die Vrede van Vereeniging het dieVoortrekkersop2oktober’nfunksiegereëlwatdeur500

My Voortrekkererfenis is vir my pragtig. Dit is ’n rykdom wat mot en roes nie kan bykom nie.

Onderhoofleidster, Ita Malan, op 11 Junie 1974 tydens haar afskeidsboodskap by die kongres

konsentrasiekampoorlewendes en 1000 Voortrekkersbygewoonis.

Selfbehoudplan

met die Grensoorlog en binnelandse onluste het dieVoortrekkers ’n omvattende selfbehoud-leerplanontwikkelwatfokusop:

• staatkundige selfbehoud: plaaslike bestuurs-verkiesings, skoolraadsverkiesings, rol vanpolisie,speurdiens,verkeerspolisie,plaaslikeennasionalewette

• ekonomiese selfbehoud: versekering,bankrekenings,spaar,beleggings,spekulasie

• liggaamlike selfbehoud: gesond eet in kitskoseeu, drank, sigarette, dwelms en anderverleidings

• Geestelike selfbehoud: waardeskale, musiek,leesstof,vermaak

• noodtoestande: oorstromings, terrorisme,brand,bom,propaganda/breinspoeling

Tarentaalstraat

dieHou Koersvan1982berigdat19Voortrekkervriende’nplaasvan2000haaangekoophetvirdieontwikkelingvan ’nnuweVoortrekkerkampterrein.dieplaas is reedsin 1895 uitgemeet en bestaan uit bosveldbome, berge,heuwels,standhoudenderivieremetswempoele.eennaghetsteverossouwenpietdejager’nluiperdtientreevan’ntentplatgetrek.in1987bewilligtransvaalVoortrekkers’nbedragvanr20000omtarentaalstraat teontwikkel.dieVoortrekkershet’nserwituutvan10haopdieplaasenstapregopdieheleplaas.steverossouwwordnienetbeskouasdiestigterenvadervannagmarseenvlotvaartenie,maarookvandieavontuurkampeoptarentaalstraatwatvandagasrhuskeetibekendstaan.daniëlstephan(steve)rossouw isvanafsystanderd4jaarin1950’nlidvandieVoortrekkers.aspenkopwashybywonderboom-kommandoenasVerkennerbymagaliesburg-kommando.in1955wordhyop15-jarigeouderdomVeldkornetvandiealwyn-veldkornetskapintransvaal.hywoondanookdaardie jaar die provinsiekongres by as afgevaardigde. tydens sy eerste jaar op universiteit in 1958 word diealwyn-veldkornetskap ’n volwaardige kommando – dieGeneraal klopper-kommando waar hy toe as offisierdiens gedoen het. tydens 1959 reël hy die eerstenagmars indieVoortrekkerbeweging. in1960reëlhy ’nnagmarsviralpretoria sekommando’s. in1961 treehy


askursusaanbiederopbydieeerstemeestersleierkursus(nagmarse/skuilingsbou/toubrûe).Vanaf1962–1964treehyopaskampadjudantvirdietransvaalsekompetisiekamponderoomdoorsleroux.Vanaf1963–1964treehyopaskampadjudantvirdielandswyeleierskampeonderoomjohansteyn. in1964washy ’noffisierbydie lyttleton-kommando.in1965stighydiestampfordhill-kommandoindurbanendienasoffisierdaartotjunie1966enkeertoe terug na transvaal. Gedurende 1967 tree hy op askampleier van die transvaalse kompetisiekamp. Van 1968–1979 dien hy as offisier en later kommandoleierby bellville-kommando in kaapland. in dié tyd gaanhy vir drie jaar na engeland vir verdere studie. by syterugkeerishyweerbetrokkeenreëlhytweeoordkampevir suiderkruis-kommando; reël die eerste vlotvaartin die Voortrekkers; reël die eerste stadsnagmars watvanaf kaapstad se middestad na kaapstadhawe en narobbeneilandgaan;reël’nmassa-inlywingenfakkelloopvirsyoordwaarmeeras1000Voortrekkersingelyfworddeureertydseministerpwbotha;reëlVoortrekkertoerenadieVisrivier endrakensberge. in 1980 keerhy terugna pretoria as offisier by Voor-die-berg-kommando enlater by overberg-kommando. hy tree dan ook op askommando-,streek-enoordleier.hywasookvirlangeras10jaardiekampleiervandieskeerpoortVeldwerkkamp.hybegindanookdieavontuurkampbytarentaalstraat;tree steeds op as kursusleier. hy reël elke tweede jaar’n groot kommandotoer vir 100 tot200 jeugledenabv.drakensberge, Visrivier, okavangodelta, malawi, kenia,Zambië, Zimbabwe, tanzanië, Zanzibar en lesotho. hyklimsaammetgroepebergkeniaenkilimandjaro–reëlenleitoeredaarheen.overberg-kommandowasgereeldondersyleidingwennersvandieVlotvaart. Vanaf2004–2006ishybetrokkebydiekruin-kommandoinpretoria.in2008ontvanghyerelidmaatskap.

1983Die eerste vyftig jaar getroue diens

dieeerstetoekenningvir50jaargetrouediensisaandieeindevan1983aanlanakrugeroorhandig.sywasookdieeerstepersooninpretoriawatin1958diegouevoorjukontvang het. tannie lana word in 1932 ’n Voortrekker

Selfrespek is noodsaaklik vir selfbehoud van ’n volk. Die behoud van ’n volk is terselfdertyd in ’n groot mate afhanklik van ander se respek vir hom.

Ons glo aan ons jeug en aan sy vermoë om konstruktief aan die toekoms te bou.

Ons glo dat ons binnelandse vraagstukke vreedsaam en voordelig vir almal opgelos kan word. Ons glo dat die wêreld daarbuite ons in ’n toenemende mate as ’n bate wat vir almal tot voordeel kan wees, sal aanvaar.

Ons glo in ’n mooi toekoms vir ons land.

Nico Diederichs in die Hou Koers van 19 April 1975 se boodskap aan Die Voortrekkers met sy aan-vaarding van die amp as Staatspresident

toe haar ma stigterslid van witbank-kommando was.in 1944 ontmoet die Verkennerdogter ’n staatmaker,bill kruger. hulle het ’n Voortrekkertroue gehadmet ’nVoortrekkerwapen op die kaartjies, ’n vierverdieping-Voortrekkerbruidskoek en ’n Voortrekkererewag.sedert1941 issydeelvandie janlombard-kommando,betrokkeaskursusleierenbydieskryfvandiepenkop-endrawwertjie-handboeke.

Nig Sterretjie

mariamartha hendrika Verster is op 8maart 1908 opwolseley gebore. symatrikuleer op tulbagh en studeeronderwysaandiehugenote-kollegeopwellingtonwaarnasyskoolhouinCalvinia,Ceres,stellenboschensedert1939in swellendam. mm Verster, algemeen bekend as nigsterretjie,sluitin1942bydieVoortrekkersinswellendamaan. sy dien vanaf 1949 op die Hou Koers-redaksie enis sedert 1954 betrokke by volwasse opleiding. sy skryfdieeersteHandleiding vir Penkoppe en Drawwertjiesenbied saam met japie heese ’n leierskursus aan by dieuniversiteit van stellenbosch. Vanaf 1968–1973 dien syas Gebiedsonderleidster. in 1982 tree nig sterretjie uitdieHou Koers-redaksie.in1982onthulsydiemonumentwat ter ere van japie heese opwemmershoek opgerigis. op die sestigste verjaarsdag van die Voortrekkersin 1991, sterf nig sterretjie Verster. tom dreyer skryfin sy huldigingswoord: “as die kennis van penkop- endrawwertjie-werk’nsterwas,wasnigsterretjiediehelemelkweg.”

1984Vegkop

Van 9–10 oktober het 1277 Vrystaatse Voortrekkersdie gerestoureerde Vegkopslagveld feestelik in gebruikgeneem.VyftienseremoniëlefakkelsregoordieVrystaatisaangesteekennaVegkopgebring.dieVoortrekkershetgekampopdieselfdeplekwaardielaervan1836gestaanhet.

Piet Geyer

pieterignatiusGeyerisop29mei1899opkransfonteininbethuliegebore.sykinderjarewas ingekleurdeurdie

49

smartevandieoorlog.hyhetdiekonsentrasiekampvanbethulieoorleef.sypaisaskrygsgevangeneopsthelenaoorlede. as 10-jarige seun gaan hy vir die eerste keerskooltoe.hymatrikuleerin1920indiepaarlenstudeervan 1922 tot 1925 met behulp van ’n helpmekaar-studiebeursaandieukoVs.oompietbehaal’nba-graadin Geskiedenis en afrikaans, asook ’n hod. hy dien aslid van die studenteraad, was rasieleier, deel van dieuniversiteitstoneelgroep en ’n ywerige rugbyspeler. in1934 word hy ’n Voortrekker op edenburg en in 1939askommandantvanedenburgverkies. in1949wordhyskoolhoofopedenburg,in1951skoolhoofopbultfonteinwaarhyVoortrekkers stigen1952washy skoolhoofopreitz. in 1949 word oom piet verkies as provinsieleiervandieVrystaatendien indieamp tot1984.onder syleiding isdoornkloofuitgeboutot ’ntuiskomplekvirdieVrystaatse Voortrekkers. op 17 maart 1984 het hy nameeras50jaarseVoortrekkerwees,waarvan35jaarasgebiedsleier,besluitomdietuigneertelê.hyisbegraweopdoornkloof.

Ontwikkeling van Wemmershoek

dieteerpadwordin1984gebou.wawielsesaal,museumen komiteekamer is ook later (1984–1985) aangebou,asook die slaaplokale met fondse wat bekom is metdie verkoop van die sandbaai-erwe. (kaapland het diestuk grond by sandbaai ontwikkel in erwe, vandaardie Voortrekkername van die strate in sandbaai.) dieslaaplokale het die bynaam van die “trein” gekry,aangesiendieaanvanklikebeddensindiekamersdaardieougroentreinbeddenswas.

1985Ontwikkeling van Doornkloof

Gedurende1984iswenhoogteverkoopvir’nbedragvanr300000wathoofsaaklikgebruik isvirdieontwikkelingvan doornkloof. die ontwikkelingsplan sluit o.a. ’ntrekkerspoor-wandelroete in wat die geskiedenis vanafrikanerjeuguitbeeldmettienbeeldhouwerke.marietjiemuller van Frankfort is hiervoor gekontrakteer dierestourasievandieplaasopstaleninrigdaarvanasuniekeVoortrekkermuseum, die opbou van ’n beeskudde, dievestigingvan ’nwildtuinmet inheemsewildendiebouvan’noffisiersopleidingsentrumwasookbeplan.

’n Gipsbeeld van sarel Cilliers is deur marietjie mullerontwerpendiepietGeyer-beeldisopgerigvoorafsaal.

Ten spyte van baie wat nou anders gedoen word en van baie intressante nuwe dinge wat bygekom het, is die wese van Die Voortrekkers nog dieselfde. Dit is nog altyd ’n beweging in diens van ons volk – om ons seuns en dogters te veranker in hulle geloof, nie deur vroom woorde nie, maar deur te lewe as kinders van God, om aan hulle in ’n moeilike wêreld die sekerheid en trots op hulle Afrikanerwees te gee, hulle te laat waar hulle vandaan kom en waarheen hulle op pad is om hulle te lei in die vreugde van diensbaarheid.

Boodskap van Onderhoofleidster Magriet Muller, 1975

1986Nuwe kursusse

johan van der walt wat piet Geyer as die Vrystaatsegebiedsleier opgevolg het, het ’n reuse bydraegelewer in die ontwikkeling en afronding van kursus 3(Voortrekkerbestuur) en kursus 4 (leierskursus). hy hetookleidinggeneemomdiewysevandieaanbiedingvankursus4teontwikkelindiewerkswinkel-/seminaarmetode.diekursusseisontwikkelm.b.v.bestuurskonsultanteenin1985iskursus1-3goedgekeuren1986,kursus4.

CQ Hou Koers

CQhou koers bereik dié jaar ’n nuwe hoogtepuntmet117radiostasies.VolgenstradisieisdiehoofstasiebydieVoortrekkermonumentopgerig.VanafhierdiestasieworddieVoortrekkerspresiesom12uuropaandaggeroepvirdiesaluutwatdeurdiehoofleiertydens’nvlagparadeindieamfiteatergeneemis.daarnaworddieboodskapvandiehoofleieraanalleVoortrekkersuitgesaai.

Voortrekkers het veldradiostasies (wat met batterykragmoes werk en van tydelike lugdrade voorsien is) opkreatieweplekkeingerigsoosbo-op’nbergofselfsop’nvlot.

1987Ingebruikneming van die ‘nuwe’ Doornkloof

op 14 maart 1987 is die nuwe doornkloof in gebruikgeneemmetdie tema:“die jeugvandagword toegerusvirmore”.


die nuwe doornkloof bestaan uit ’n netwerkvan ses kampterreine, ’n sentrale hoofkwartieren ’n terreinbestuurder wat sal omsien nadie plaasbedrywighede, elektrisiteit, sentralewatervoorsiening, vier kombuise, gekoördineerdenoodhulpdiens, sentrale siekeboeg en ’n radio-en kommunikasiestelsel. die johan van der walt-opleidingsentrum bestaan uit moderne huisvesting,konferensiegeriewe en badkamers met warm water. in1988 is besluit doornkloof word ’n wildsplaas. in 1989skenkGertVisservanharrismithseweblesbokke.

’n Hoofkantoor in Pierneefstraat

op donderdag 8 julie word die nuwe hoofkantoor indie neuwaygebou, pierneefstraat, feestelik ingewy.die hoofkantoor huisves die Hou Koers-kantoor, argief,raadskamer, uniformdepot en administratiewe kantore.in1990is’nwoonstelaangekoop.

1988die Voortrekkers is betrokke by die Groot trek 150-fees, hugenotefees en diasfees. die Voortrekkers isegter nie gespaar gebly van die bitter rusies, twiste,partypolitiekenskeuringswatafrikanersgedurendedietagtigerjaregekenmerkhetnie.onderdieoppervlakwasdie politieke spanningslyne sigbaar. tydens die 150steherdenkingvandieGroottrekhetsommigeVoortrekkersdie herdenkingsfeeste op donkerhoek bygewoon waardie leier van die opposisie, dr. andries treurnicht diehoofsprekerwas.anderVoortrekkershetdiegeleentheidop monumentkoppie bygewoon waar president pwbothadiehoofsprekerwas.

1989Johan van der Walt word Hoofleier

tydens die 1989-kongresword johan van der waltverkies as die sewendehoofleier. johannes petruslodewikus van der walt isop20januarie1945gebore.hy word groot in primrose(Germiston), matrikuleeraandiehoërskoolVryburgeren studeer aan die pu virCho van 1963–1969. dieVan derwalt-gesin is almal

In my gees sal ek ’n Voortrekker bly. Soos ’n goeie Voortrekker sal ek vir Suid-Afrika lewe. Die toegewyde uitlewing van die doelstellings, die doelgerigte strewe na die behoud van ons Afrikaneri-dentiteit en ons innige begeerte om nougest vir Suid-Afrika te lewe, sal die koers vir die volgende 50 jaar bepaal.

Bennie Badenhorst op 1 Augustus 1981 met sy uittrede as Hoofleier en as Voortrekker

Voortrekkers. sy vroudubadien saammet homopdieVrystaatse provinsiebestuur tot 1989, waarna hulle narustenburg vertrek. hulle was predikantspaar in reitz,bloemfontein, FrankfortenvandieGereformeerdekerkrustenburg-wes.hydienashoofleiervan1989tot1997.

nasyverkiesingin1989neemjohanvanderwalt’njaarverlof van sygemeenteomvoltyds virdieVoortrekkerstewerk.’nraamwerkvirnuweleerplannevirjeugledeisopgestel;dieontwikkelingvanleiersvirdietoekomswasopdievoorgrondgeplaas,’nuniekeboek,Treffer Tiener,hetdieliggesienen’nnuwesangbundel,Kom sing saam met die Voortrekkers,isgepubliseer,kursusseviropleidingenmotiveringvanoffisiereisingrypendverander,dierolvankampeenkampterreine is indringendondersoekendie dokument Vereistes vir ’n Afrikanerkind is bekendgestel.

Corrie Scheepers word die Vrystaatse gebiedsleidster

Corrie scheepers is die eerste vrou wat as Vrystaatsegebiedsleier dien. Corrie is op heilbron in die noord-Vrystaat gebore en het op die plaas enkeldoringgrootgeword–’nplaaswatgeleëisaandievoetvandiegeskiedkundigeVegkop.

Corrie se Voortrekkerloopbaan begin as sesjarige opheilbron. in 1968 begin sy as Voortrekkeroffisier by diesuidrand-kommandoinkroonstad.in1983wordsyverkiestotprovinsieonderleierenop9september1989wordsyverkiesasprovinsieleiervandieVrystaatseVoortrekkers.(Die eerste vrou wat hierdie pos beklee).

in1991wordsyverkiesasadjunk-hoofsekretarisvandieVoortrekkersopnasionalevlakenin1993wordsyverkiesasadjunkhoofleier.Gedurendehaar35jaarasVoortrekker,het sy uitsonderlike werk verrig en letterlik duisendekinders deur kampe en inlywingseremonies aangeraak.Vanaf 1968–1991 het sy elke april- en septemberkampopdoornkloofbygewoon.syhetverskeiekampegereël,spyskaarteuitgewerk,voorradeaangekoopenvoorelkekamp die kombuise ingerig. sy het tablo’s geskryf, tallefunksies, kongresse en hoofbestuursvergaderings gereël– alles tot in die fynste besonderhede uitgewerk. ’nonvergeetlike tydperk was verby – ’n tydperk waarvandieimpakenherinneringenooituitgewiskanwordnie.inhaarhartsalsyaltyd’nVoortrekkerbly–’npersoonwatbeslis afrikanerskap nagestreef het, haar Christenskapuitgeleef het en ons kultuurerfenis beskerm en bewaarhet.

Johan van der Walt

51

op10julie1997iserelidmaatskapvandieVoortrekkersdeur die hoofbestuur aan haar toegeken en op 23september 1999 het die provinsie dagbestuur van dieVrystaatseVoortrekkerseenparigbesluitomaanhaardieVryheid vandoornkloof toe te ken.Corrie se leusewasnog altyd: “reiknadie sterre en gee joudromevlerke,wantjyistotallesinstaatdeurChristuswatjoukraggee.”

Hersiening van die Verkennerlewe

diekongresbesluitomdieVerkennerlewetehersienmetdievolgenderiglyne:

• die beklemtoning van die ontwikkelingvan leierspotensiaal deur dit as fokus virgraadwielvereistestestel

• die insluiting van groter verskeidenheidleierseienskappe in graadwielvereistes, bv.debatvoering, doelwitformulering, bestuur,kommunikasie,selfbeeld,leierskapstyle

• diegebruikvanleierskapontwikkelingaskragtigereklame-instrumente in die Voortrekkers sebeeldbou-aksies

• die beklemtoning van persoonlikheids-ontwikkeling

• diebeskikbaarstellingvanmodernehulpmiddels

• diekoppelingvanaspektevandiensvaardigheidaanwerklikesinvolledienslewering

• die beklemtoning van groepsdruk en dieversterkingvandieouer-kind-verhouding.

Die uniform verander

onderleidingvanCorriescheepersbegindieVoortrekkersmet’nomvattendeondersoeknadieuniformmetdiedoelom die Voortrekkers te demilitariseer. die hoofbestuurbesluitin1991datdaarvanaf1januarie1992weggedoenword met die hoofbedekking en das vir penkoppe endrawwertjies.Graadkentekensisherontwerpomrondteweesenalleoffisieredraslegsrooiskouerlappe(diepersenmaroenskouerlappeverval).

1990Ononderhandelbare vereistes vir Afrikanerkinders

as deel van die insette tot die kodesa-proses waar ’nnuwe grondwet vir suid-afrika onderhandel is, het diehoofbestuur sewe minimum vereistes gestel wat virafrikanerjeugononderhandelbaaris.ditisdievolgende:

• die reg om godsdiens vrylik te kan beoefen.VirdieVoortrekkersbetekenditgeloofindiedrie-enigeGod.

Sang is so deel van die Voortrekkers soos wat sonlig deel is van Suid-Afrika.

Miems Swanepoel in 1981 met die verskyning van Voortrekkers sing

• die geleentheidomopgevoed teworden testudeer in ’n omgewing waar afrikaans enkultuureie van die afrikaner uitgebou word,dieopvoedingendieonderwysChristelikisendiebybelasriglynvirdietotaleaktiwiteitevandiemenserkenword.

• die erkenning van die plek van die ouer aseersteverantwoordelikheidteenoorsykind.

• ’nomgewingwaarstabiliteitenordeheersenwaarin die kind beskermd binne eie reg kanwerkenleef.

• dat die afrikanerjeug saamwerk en bou aandiersaindienakomingvansykultuuropdragomnuwe inisiatieweaandiedag te lêenopgrond van sy vermoëns leiding te neem. ’nbestelwaarinmerieteenbeloningvooruitgangbepaal,isdaarvoornodig.

• erkenningvandieregtevangroeperingemetverskillende waardes en gebruike en die regvoorbehoutotdisassosiasie.

• dat die sedes van die jeug beskerm word,onderanderedeur’nstelselvansensuurwatrekening houmet die kwesbaarheid van diejeug.

die dokument is onder die opskrif: Standpunte van Afrikanerjeug – sewe nieonderhandelbare vereistes met die oog op die toekomsgestuuraan“almalwaternsmaakmetdiejeugvanonsland.”positieweterugvoerisonderandere van die kantoor van die president, die anC eninkathaontvang.

1991Gereed vir môre

die tema van die Voortrekkers se sestigste verjaarsdagwas:Gereedvirmôre.’nspesialefeesembleemisontwerpwaarvan die simboliek beskryf is as “die afrikanerjeugsaamgesnoerdeurdieVoortrekkers.indiesmeltkoersvandietydwordhullenabogerigensodoendevoorbereivirmôre.”

in die feesjaar het diehoofbestuurdieVoortrekkers setaakasvolgverwoord:

• dat die Voortrekkers in geloofsgehoorsaamheid vrawatdieherewilhêensyledeuitstuurasdraersvandieChristelikehoop.


• datdieVoortrekkerssyroepingomdievolkseie-idealeenafrikanerkultuurbinnesyeievaderlandkragdadigbysyjeuginskerpensteedssienassybesonderetaaknouenindietoekoms.

• dat die Voortrekkers dit as sy taak sien om ons eievolksejeugtoeterusommetkennisenvertroueoptetree, leidingtegeeendienoodsaaklikekreatiewedenkeaandiedagtelêomasleiersaandiehuidigeentoekomstigeeisetebeantwoord.

• dat die Voortrekkers sy lede toerus om gesag teaanvaarenomgoeiemenseverhoudingetehandhaafsodat jeuglede stabiliteit, orde en vrede kan helpbewerkstellig.

• datdiebewegingbekommerdisoordieontwrigtejeugvanallebevolkingsgroepeinonslandensykundigheidbeskikbaarwilstelomdieprobleemoptelos.

• dat die Voortrekkers sy offisiere wil motiveer entoerus sodat hulle ’n duidelike visie het en oor dievermoë beskik om in ’n moderne idioom doelgerigmetveranderingetredtehou.

• kernagtigsaamgevat:omdieafrikanerjeugtoeterusvirhullediensaanGod,land,volkenmedemens.

CQ Hou Koers word 25

tydens die 25ste herdenking vanCQhoukoers het diehoofbeskermheerenstaatspresident,mnr.Fwdeklerk,in ’n spesiale boodskap gesê: “Goeie kommunikasie iseenvandiebelangrikstefasettevirbegripensuksesvollesamewerkingtussenmense.”

1992Begin van Oos-Kaap selfbehoud

in1992is’nnuweperiodebyboknesingeluimetdiekomsvands.willempetzer,watdieselfbehoudkamp,asdeelvan

Ons toekomsvisie lê opgesluit in ons doelstellings:

Ons wil tot in die verre toekoms die geloof in die Drie-Enige god behou en Christelike godsdiens beoefen

Deugde te beoefen wat eie is aan die Christelike lewe

Ons wil die kultuur van Afrikaner behou en tot in die verre toekoms uitou

Ons wil veranker wees in die verlede van ons volk

Eie bodem bewaar en waardeer, sonder ruimte van eie bodem is daar nie bestaansmoontlikheid vir ons kultuur nie

Ons sal diensvaardig wees

Ons sal voortbou op ons Afrikaneridentiteit en -waardes

Dit is waarna ons streef en dit is waarvoor ons werk

Jan Oelofse by die 1981-kongres waar hy as Hoofsekretaris verkies is

diebokneskamp,staangemaakhet.totin1992wasdaargeen gebiedskampvir die graad11- en12-Voortrekkersnie.willempetzerhetvanaf1978oplunsklipgekampenin1989naoos-londenverhuis. inapril1992hethyenvier oos-kaapse offisiere lunsklip besoek. ses lede vandespatch setierespanhetook saamgegaan,waaronderGevanschalkwykenCharlmeyer.inseptember1992hethulledieeerstekeurgroepgeword.

eerswasdieselfbehoudkampnetbuitediedorpgehouop’nplaasvan’ngoedgesindeboer.in2004hetditgeskuifnakleinkaba,dieplaasvanmarniusennelmarieoosthuysen.sedertdien het die kabakamp selfstandig begin optree,onder kampleierskap van neef willem petzer. hierdiekampwas’ngrootinspirasievirdieafrikanerjeugvanoos-kaap.Vandaglokditookkindersuitnoord-enwes-kaap.oomkoosdeswartvandirkieuys-kommandoinpretoriahetbeloofdataswillempetzer’nselfbehoudkampstig,hy’nbussiemettransvalerssalbring.

oomkooswasvir38jaardirkieuyssekommandoleier,’n geliefde lunsklipper, kranige kursusaanbieder,Voortrekkeroffisiervanformaat...ditismaarnet’npaarmanierehoemensoomkoosdeswardtkanbeskryf.oom

Offisiere wat Oos-Kaap Selfbehoud begin het: Willem Petzer, Charl Petzer, oom Koos de Swardt en Gerda van

der Westhuizen

53

kooswordop4maart1971totkommandantvandirkieuys verkies.opdaardie stadium ishymaarnet ’nouermet geen Voortrekkeragtergrond nie. nie meer ’n jongmannie,maargereedomteleerentedien.aanvankliksukkel hy om sy voete en sy doel in die Voortrekkerste vind. totdat hy in 1974 op lunsklip beland. daarword hy deur oom werner louw se saalpraatjies, dieveldwerkkursusse, die sang en die offisiere se geesgeïnspireer en besef hy vir die eerste keer waaroorVoortrekkers regtig gaan. die volgende jaar word oomkoosdeelvandiekursusaanbiedersoplunsklipenbaiegouwordhyaanbiederbydieoffisiereseveldwerkkursus.oom koos, ’n dosent in toegepastewiskunde by tuks,beginnavorsingdoenooraldieaspektevanveldwerkenhyword’nkundigeinbynaaldieafdelings.hyskryfselfdiekursusmateriaalvirdieheleveldwerkkursuswatoor10daestrek,metdiehand.hybiedookbynadiehelekursusselfaan.oomkooswas’npassievollekursusaanbiederensoms sobietjie van ’n slawedrywer,maar sy kennis vanenliefdevirdieveld,is’ninspirasie.laterhethyookdieekosorgkursusviroffisiereoplunsklipaangebied.opdiekampbestuurvanlunsklip leweroomkoosvirbaie jare’n waardevolle bydrae. hy hou niks daarvan as kindersswaarkrynieendisveraldiekeurkampewaarhygedurigsymonduitspoeloorhoediekinders“mishandel”word.

intussen stap hy steeds voor by dirkie uys. deur goeieenslegtejare.Vanalbeiwasdaargenoeg.op’nstadiumwasdirkieuyseenvandiegrootstekommando’s indielandenop’nstadiumwasdaarslegs25jeuglede.hywasbetrokkebydiebouvan ’npragtigespansentrumenhyhetgesienhoediesentrumtotopdiegrondafbrand.hywasweerbetrokkebydieherboudaarvan.

oomkooswasookaltyd ’nspanoffisier.somsvanmeeras een span gelyktydig.waarskynlikwas ditwaaruit hydiemeeste vreugde in die Voortrekkers geput het. omspanoffisier te wees. sy blikskottelspan, wat in 1979 inmatriekwas,issygrootstetrots.totvandagtoenogisdiespanhegtevriendewatjaarliksnog’nspankamphou.’nhelepaarvanhulleissteedsoplunsklipbetrokke.

oom koos was sy hele Voortrekkerloopbaan slegskommandoleierensomsadjunk-oordleier.hyhethomselfnooitbeskikbaargestelvirverkiesingopenigeandervlaknie.hywousykommandoendiejeugdien.niksmeernie.hywaswelvirlankbetrokkebydiehwpV-proseswaarhyookwaardevollebydraesgelewerhet.

op 7 september 2002 word die dekorasie virbuitengewonediensGoudaanoomkoosoorhandig.hy

Daar was nog nooit groter idealisme, geesdrif en ywer as daardie dag in 1931 toe ons in Bloemfontein vergader het om ons eie Afrikanerjeugbeweging in die lewe te roep nie.

CR Swart op 24 September 1981 tydens Die Voortrekkers se 50ste verjaarsdag

het toe reeds diemedaljes vir besonderediens, brons,silwer en Goud ontvang.welverdiende toekennings vir’nbesonderemenswatbaieopgeofferhetterwillevandiensaandieafrikanerkind.

1993Die Voortrekkers demilitariseer

die 1993-kongres was die grootste nog met 492afgevaardigdes, 106 besoekers en 262 kommando’s. ditwasookdieeerstekeerdatVerkennersafgevaardigis.

die kongres het met ’n groot meerderheid die nuwegrondwet aangeneem waarin ’n ander grondslag/wesebygevoeg is. lidmaatskapvereistes is verander en diedoelstellingsenVoortrekkerkodeisherbewoord.

die Christelik-nasionale grondslag van die Voortrekkersisvervangmet:diewoordenskeppingsopenbaringvanGod-drie-enig.

indiewese isdieVoortrekkersbeskryf as ’noutonomekultuurbeweging vir lede van die afrikanervolk inbesondersyjeug,gerigdeur’nbybels-Christelikelewens-enwêreldbeskouingtot ’n lewenswysevaneeraanGodendiensaanvolk,landenmedemens.

die kongres het besluit om die Voortrekkers tedemilitariseer, die woordjie parade is vervang metseremoniemet’nmeerinformeleaanslagendiemilitêresaluutismet’nsivielesaluutvervang.summiereafdwingvanmilitêredissiplineverdwyn.

Die “Hou Koers”-lied

dieVoortrekkershet’nopeuitnodiginggerigvir’nnuweoorspronklike lied. die lied wat dadelik die oog gevanghet, isgeskryfdeurdr.ansieduplessis.Christasteyn isgenader om spesiaal ’n melodie vir hierdie woorde teskep. toe die hoofbestuur die resultaat hoor, het hullebesef dat die Voortrekkers ’n treffer gekry het. hierdielied istydensdieopeningsaandvandie1993-kongres inbloemfonteinbekendgestelenhetonmiddellikalgemenebyvalgevind.

Voorinniekoor

dietransvaalseVoortrekkershet’nnasionalekompetisieVoorinniekoorbekendgestelomnuweafrikaanseliedjiesteskep.’nCdmetdieliedjiesisvrygestel.

Jeugvriend 7

die projek is bekendgestel om voorsiening te maak virVoortrekkervriendeomseweureperjaarhullekundigheidtotbeskikkingvandieVoortrekkerstestel.


1996houkoers word ’n jaarblad

weens die stygende drukkostes en dalende getalle, hetdiehoofbestuurbesluitomdieHou Koersas’njaarbladuittegee.

Wildschutsbrand, Wemmershoek

die kampterrein wildschutsbrand is gebou met geldwat verkry is met die verkoop van die stuk grond bywildschutsbrand naby scarborough aan die atlantieseseefront. die rede vir verkoop was die ontstaan van ’ninformelenedersettingdaarnabyendiefeitdatdiegrondniemeerdeurdieVoortrekkersaskampterreingebruikisnie.diegrondisdestydsdeurdiemalherbe-gesinaandieVoortrekkersgeskenk.diebesluitwasomdie terrein senaamtebehouenom’ngedenkplaatvirdiemalherbe-gesinoptesit.

1997Miems Swanepoel tree uit

miems swanepoel word onthou vir haar onuitblusbareenergie,opgewektheidenvermoëomaltydmet’nmenigtedingebesigtewees.syisaltydlusvirsing,’nvinnigeitemofom’npoetstebak.mariaCatharinaswanepoel(neéVanderVyver)isgeboreopbarrydale.haarpadienaslidvandieVolksraad.sybekwaamhaarasmaatskaplikewerkervanaf 1952–1954 aan dieuniversiteit van stellenbosch.syisgetroudmetGertjacobusswanepoel,laterhoofvanhoërskool eben dönges. in 1958 word sy ’n VrystaatseVoortrekkeroffisieropodendaalsrus.in1961,terugindieboland,issy’nstigterslidvansomerset-wes-kommando.sydienvanaf1969aslidvandieprovinsiebestuurenwordasGebiedsonderleidsterin1974verkies.boonopdiensysteeds as kommandant van kraaifontein en ook op dievastekomitee sang, spele enmusiek. syword aangestelasdiewes-kaapsestreekshoofvandiemaatskappyvaneuropese immigrasie.sy isbetrokkeopdiehoofbestuurvan dames aktueel, verteenwoordig die Voortrekkersop die Federale Vroueraad, dien op die wes-kaapadvieskomitee van die Fak en dien op diewes-kaapsekampekomitee van die departement van nasionaleopvoeding.tanniemiemswordin1986onderhoofleidstervandieVoortrekkersendienindieamptot1997.

Tom Dreyer word Hoofleier

tydensdie1997-kongreswordtomdreyertothoofleier

Die Voortrekkerbeweging moet aantreklik wees. Dit moet nie so doelgerig wees dat die kinders moeg word, oorgeorganiseer in ’n gespanne atmosfeer waar daar nie werklik geleentheid vir jeugontspan-ning is nie. Dit moet lekker wees om ’n Voortrekker te kan wees.

Carel Boshoff, 24 September 1981 tydens Halfeeufees

verkies. kort nadat hyhoofleier geword het,hetniekievandenberg,destyds aanbieder van“sêwie?”oprsG,in’nradio-onderhoud aanoom tom gevra om ineen sin te sê wat hyin die Voortrekkers ashoofleier wil bereik.niekiewassekerietwatverras toe oom tomantwoord: “om onsledetelaatdink.”onderoom tom se leiding

is die Voortrekkers se abC-ideeraamwerk inhoudelikontwikkel en gevestig as deel van die Voortrekkersse begronding. oom tom se eerste Voortrekkersporeis getrap as spanoffisier by stellenbosch-kommando.in 1981 is hy verkies tot agtste kommandoleier vanstellenbosch-kommando en het hierdie rang beklee tot1990. hy word onthou vir sy volgehoue betrokkenheidby die kinders as spanoffisier, selfs toe hy later ander

Tom Dreyer

HL Danie Langner saam met oud-Adjunkhoofleier Miems Swanepoel en haar eggenoot oom Swannie.

55

posisiesindieVoortrekkersbekleehet.hywasbyuitstek’n familiemens en bekend vir ’n uitgangspunt van diekind eerste. hy het jaarliks ’n kamp vir stellenbosch segraad 7’s in die helshoogte-pas aangebied om hulle asVerkenners te verwelkom en vir die graad 6-groep ’njaarliksefietswedrengereël.oomtomdiensedert1986opdiegebiedsdagbestuurvankaaplandenwordin1990as Gebiedsleier verkies. hy dien as Gebiedsleier vankaaplandtotdathyin1997asdieagtstehoofleiervandieVoortrekkers verkies is. hywas die tweedeVoortrekkeruit kaapland wat dié eer te beurt geval het. tydensoomtomse termynas hoofleier,vanaf1997 tot2001,is die moderne blou Voortrekkerdrag geïmplementeerwatvandagnoggedraword.alwasoomtomslegseentermynhoofleier, het hymet ’n positiewe toekomsvisieen deursettingsvermoë strategiese leiding gegee omdieVoortrekkersopsowyse indiewerklikhedevandienuwe suid-afrika te posisioneer dat dit vandag steeds’n moderne, relevante en dinamiese jeugbewegingis. die Voortrekkers sal oom tom veral onthou vir syinnemende, nederige en opregte menswees. oomtom was in alle opsigte ’n diensbare leier wie se dinken doen deur uitnemendheid gekenmerk is. in 2013,tydens die hwpV-kamp op wemmershoek, het oomtom sy hoofleiersbaadjie aan die Voortrekkermuseumoorhandig. hy het die matriek-Voortrekkers geïnspireermet’nboodskapvantoekomshoopenhulleaangemoedigom as jong afrikaners verantwoordelikheid te neem virdieuitbouvanonstaalenkultuur.

Simbolestryd

na 1994was daarweerstand by sommigeVoortrekkersteenoordienuwenasionalesimbole.dievoortslependekonflikomdieerkenningvandienuwenasionalesimbolehet sy hoogtepunt bereik met die hoofleiersverkiesingvan 1997. theuns dewet, die transvaalse gebiedsleier,wat nie die nasionale simbole binne die Voortrekkerswou erken nie, het te staan gekom teen tom dreyervan stellenbosch.dreyerhetmet ’n grootmeerderheidgewen teen de wet. theuns de wet het met ’n kleingroepie Voortrekkers kort na die kongres weggebreeken ’n eie organisasie, die afrikaner kultuurbond gestig.dieVoortrekkershetegtersterkeruitdiewegbreekaksiegekomenkon sonder interne spanningaandaggeeaandieheropbouvandiebeweging.

1998Ontstaan van Die Voortrekkers se ABC

spanoffisierewatdiegrondslag,weseendoelstellingsaandie kindersmoes verduidelik, het na praktiesemaniere

As jy in jou behoeftes vir ’n jaar wil voorsien, plant rys. As jy in jou behoeftes vir vyf jaar wil voorsien, plant ’n boom. As jy die toeoms van jou volk wil verseker, belê in die jeug van jou volk.

Jan Oelofse tydens die Halfeeufees, 1981

gesoekomdieidentiteitsraamwerkbevatlikteverduidelik.’n kaapse penkop- en drawwertjie-spanoffisier, nellsmit, het met die blink plan vorendag gekom om dieVoortrekkerkodedeurmiddelvandieabCvirkinders teleer.sybeskryfditasvolg:

“ek was ’n laerskool onderwyseres en wanneer jyaanbiedingsvirdiekindersmoesvoorberei, isaltydvanprentjies,storiesofsleutelwoordegebruikgemaakomditvir die kindersmaklik temaak om te onthou.wanneerjy van daardie tegniek vir jare gebruik gemaak het, blyditdeelvan jou.daaromtoeekby ’ngeleentheidbesigwasmetvoorbereidingvirdieaanbiedvan ’nkursusviroffisiere, het ek weer teruggeval op een van die driemetodes.prentjiesenstoriessouniewerkvirdieaanbiedvanbegrondingvandieVoortrekkersedoelstellingsnie.ekhetdie10 stellingsuitmekaargehaalenop ’nanderwysegegroepeer.deeglikgekykwaaroorelkeengaanentoebymekaar gesitwat saamhoort—eengroepieoorGodsdiens,eenoordieafrikanereneenooronsoptredeteenooranderwatsaammetonsdielanddeel.GodsdienshetekverandernaChristen,afrikanerheteksobehou.ekwasaltydliefomsleutelwoordetegebruikomdingeteonthou.ekhet’nwoordprobeermaakmetdieCendiea.skieliktrefditmydatasekdieavoorsitendiederdegroep burgerskap noem en dan die Christenskap laasteplaas,danhetekdieabCvandieVoortrekkers,maklikomteonthou.waseershuiwerigomdatChristenskaplaasteis,maarlaastebetekenhierniedieminstenie,maardiebelangrikste.

deur verder te stoei met die gedagte bring dit my bydie sêding inafrikaans ‘omdieabcvan iets teken’watbetekenomallesvanietsteweet.ekwastevrede,wantdeur elkeen van die drie groepies te ken en jou eie temaak,raakjydiekernvanVoortrekkerwees.ekhetditopdiekursussoverduidelik.ditisgoedontvang.tomdreyerwasopdaardiestadiumnogonsGebiedsleier.ookhywasbeïndrukmetdieabCvandieVoortrekkers.toehylaterhoofleierword,hethydiebegripheeldikwelsgebruikintoesprakeenbykommandobesoekeeninvergaderings.”

pietstrausshetdieabC-identiteitsraamwerkdeelgemaakvandiealledaagseVoortrekkerspreektaal-endenkwêreld.hy het byvoeglike naamwoorde soos konsekwenteChristenskap, positiewe burgerskap en moderneafrikanerskapbydiebestaandeabCgevoeg.kortna2001is dieabC indie sarel Cillierssaal opdoornkloof opdieverhoog aangebring en ook in die Voortrekkersaal opdie Voortrekkermonumentterrein. Veral die beeld vanmoderneafrikanerskaphetdieoutydsemilitêrebeeld’ngevoeligehougegee.


Verkennerkongresse

die eerste landswye Verkennerkongres word inbloemfonteinaangebied.

1999Nuwe Voortrekkerdrag

Vanaf1999draalleVoortrekkersdiebloudrag.dieideeisomdiekostesolaagasmoontliktehouenkledingstukkete dra wat elke persoon alreeds in sy besit het. in dietoekoms word dit ook nie meer ’n uniform genoemnie,maar’ndrag,omsodoendewegtebeweegvandiemilitêrebeeld.

met die koms vandie blou drag het dieoskop verskuifnadieerkenningsbaadjieenwordditnetonderdieblouVoortrekkerwapen aan die linkerkant gedra. Gedurende2006 verander kaapland se kenteken en is nou dietaalmonument.

Vandiebeginafwastransvaalsekentekendievierkleur,eersop ’nswartagtergrond.metdiekomsvandiebloudrag het die agtergrond verander na beskuitjie-bruin.Gedurende2006verandertransvaal se kentekennadieVoortrekkermonument.

2001in2001wordpjstraussdienegendehoofleiervan die Voortrekkers.oom piet, soosdie Voortrekkershom ken, het baiemoeite gedoen omdie Voortrekkershul selfvertroue asafrikaners te laatherwin. sy boodskapwas duidelik: “jullekan die wêreld in dieoë kyk omdat jullealleshetomoptrotste

wees.”eenvandieuitvloeiselshiervanwasdiedelarey-toer,nadatbokvanblerksegewildeliedsoos’nveldbrandonderafrikanerjeugverspreihet.hywordin1958insuba(graad1)ingelyfaspenkopbypietGeyer-kommandoinreitz.hydienvan1990–1994askommandoleiervandieuniversitas-kommando, in1993asadjunk-provinsieleierin die Vrystaat en van 1993–2001 as adjunkhoofleier:Verkennersake. hy dien as hoofleier van 2001–2013.

Ons wil nie Suid-Afrikanerskap en Afrikanerskap teenoor mekaar stel nie. Ons wil dat goeie Afrikan-erskap in Suid-Afrikanerskap in gedra word. Ons wil nader trek en nie afstoot nie. Ons wil ander leer ken en waardeer sonder om ons eie prys te gee. Ons wil vorentoe beur en nie stagneer nie.

Jan Oelofse, 1981

in2008ontvanghy30 jaargetrouediensen in2014sy35 jaar getroue diens. in 1999 en 2005 ontvang hy diemedalje vir besondere diens en in 2013 die dekorasievir buitengewone diens. oom piet dien in die jare ookasVoorsittervandienGkerksealgemenesinodeen isdosentbydieVrystaatseteologieseFakulteit.hywas ’ngeliefdeengewildehoofleierwatsyhoogtepunteindieVoortrekkers beskryf as die gesprekke met jeuglede ingroepedwarsdeursuidelikeafrika“watvir’nuurofdrielangs’nrivier,opdienamibiesewaterberge,in’nholkransoplunsklip,indieoutuinopdoornkloofens.saammetmygelêenbesinhetoormoderneVoortrekkerwees.”

2002natal Gebied word ’n oord onder die bestuur van dieVrystaatseVoortrekkers.

2005Voortrekkermaatskappy gestig

die Voortrekkermaatskappy word gestig om dieVoortrekkereiendommetebestuur.

Doelstellings

die2005-kongresverwoorddiedoelstellingsasvolg:

1. om die geloof in die drie-enige God en dieChristelike godsdiens wat uit die geloofvoortspruit,uitteleef

2. omgesagteaanvaarendeugdetebeoefenwateieisaandiebybels-Christelikelewe

3. om die kultuur van die afrikanervolk oor tedra en uit te bou en om ons kultuurerfenis tewaardeerentebewaar

4. omuitdieverledevandieafrikanervolkteneemwatgoedisendaaroptebouvirdietoekoms

5. omonsomgewingwaar teneem, tewaardeerentebewaar

6. omtotgoeielandsburgersenleiersteontwikkel

7. enomgewoontesvanoplettendheid,ondersoek,waardering, selfbehoud en diensvaardigheid teontwikkel.

kortliksasdieVoortrekkersseabCopgesom:

• die kultuur van die afrikaners wat as kosbareerfnis gewaardeer en behou moet word envoortdurendbeoefenenontwikkelmoetword

Piet Strauss

57

• burgerskap wat elke Voortrekker severantwoordelikheid en verpligting aan dienatuurenteenoormede-landsburgersomsluit

• die bybels-Christelike lewensbeskouing watsteedsdiehoeksteeniswaaropdiehelestruktuurvanonsbewegingrus

Wêreldfees vir jongmense

injulie2005ontvangdieVoortrekkers’nuitnodigingvandie anC jeugliga om saam met hulle en die nasionalejeugkommissiediewêreldfeesvirjongmenseenstudentein Caracas Venezuela te gaan bywoon. die fees isbygewoondeur20000jongmensevanregoordiewêreld.dieVoortrekkersisverteenwoordigdeurGustafpretorius.Volgenshomhethydievolgendegeleer:

• datjongmensewerklik’nverskilwilmaaken’ngrootimpakkanhê

Die Voortrekkers op Mars! Die Voortrekkerbeweging met die klem op beweging impliseer sy dina-miese karakter wat ook in sy leuse Hou Koers vasgevang is. Dit lê in die aard van die jeug dat die lewe as aksie beleef word. Geloof en verankering in ons hoër doelstellings vorm Die Voortrekkers se lewensbeskouing. Die ander doelstellings is daarop gerig om praktiese, gelukkige en avontuurlustige Afrikanerseuns en -dogters te vorm.

Carel Boshoff, 1983

• datChristenafrikanersinsa’nbelangrikerolhetomtebidvironsleiers

• datstaatmakers’nrolkanspeelomverhoudingemetanderjeugorganisasiestebou

• datengelsnie’nwêreldtaalisnie.

Voorslagtoekenning

die kongres besluit om ’n brons, silwer of goueVoorslagtoekenning te gee aan graad 7-Voortrekkers naafloopvanhulletoetsing.

200675-feeskamp

die Voortrekkers vier hulle 75ste bestaansjaar met ’nnasionale feeskamp. Van regoor die land en namibiëhet alle lede, oudlede, sowel as ondersteuners vandie Voortrekkers by die Voortrekkermonument

Lugfoto van die feeskamp in 2006


saamgetrek. uiteindelik hetmeer as 6000 Voortrekkersop monumentkoppie gekamp. dit was die grootsteVoortrekkerkamp in die geskiedenis van die beweging.wilhelmherbsthetaskampleiergedien.

Verkennerlewe

die Verkennerlewe het in 2006 in ’n koffietafelformaatverskyn met ’n groter klem op entrepreneurskap,lewensvaardighedeenpraktieseleierskap.

2009Grondslag en wese hersien

die identiteit- enwaardegedrewebenaderinghet nuwediepte binne die Voortrekkers gebring. tydens die2009-kongres is die grondslag vereenvoudig tot “Goddrie-enig se openbaring aan ons deur die bybel en dieskepping”.

die wese van die Voortrekkers is aan die hand vandie abC nuut geformuleer tot “die Voortrekkers is ’nkultuurbewegingwatdiemoderneafrikaner,inbesondersyjeug,bemagtigomaspositieweburgersenkonsekwenteChristenesuksesvoltewees.”

die abC-waardes het ook in die Voortrekkers setoekomsvisie-2020 neerslag gevind, naamlik “om ’nbeduidende rol te speel in die bemagtiging van jongafrikaners, om as moderne afrikaners, positieweburgers en konsekwente Christene suksesvol te wees.”die 2013-kongres het besluit om die toekomsvisie teverwerklikdeurjongmoderneafrikanersasuitnemendeleiersteontwikkel.

ABC-puntestelsel

kaapland het onder leiding van Chris human die ordevandiemierbeginomdathygevoelhetdaarwasnie’nerkenningstelselvirkindersnie.opsoortgelykewysehettransvaaldiepenningstelselbegin.Gedurende2002hethoofbestuurbesluitomdietweestelselssaamtevoegendieabC-toekenningisinwerkinggestel.

Sarel Cilliers-museum op Doornkloof word ingewy

die gedagte van die museum het gedurende 2007ontstaan, nadat die beriggewing inVolksblad begin hetoor die verval van diewinburg Voortrekkermuseum endie beskadiging van verskeie historiese items, onderanderestatebybels.

Ek stel my voor dat Die Voortrekkers van 1838 menigmaal as hulle die kruin van ’n heuwel bereik het ’n wyle stilhou om die osse ’n blaaskans te gee, dan teruggekyk het oor die vlaktes, valleie, heuwels en riviere wat agter hulle lê. Gedagtes en herinneringe en skofte het deur hulle geflits en dan om te draai en vorentoe te kyk na die pad wat voorlê.

Piet Geyer in 1984 by sy afskeid as gebiedsleier op Doornkloof

aan die begin van 2008 het die Voortrekkers Vrystaat’nerflatingvanbykansr7000ontvangnadiedoodvanmev.hannatjiebadenhorst.dithetdieweggebaanvirdiebeginvandiemuseum.

navelefrustrerendeonderhandelingeisdaarop5maart2009 ’n kontrak onderteken tussen die VoortrekkersVrystaat(Glwillieengelbrecht)endiedepartementsportkunsenkultuur(mev.enthongoa–dienuwehoof)wat75historieseitemsoorplaasnadieVoortrekkersVrystaat.op19maart 2009hetwillie engelbrechtdie historieseitemsontvangvanafmej.marinanelvandiedepartementsport, kuns en kultuur. die historiese gebeurtenis isbaiepositiefontvangdeurdiemediaenberigtevandieverskuiwingvandiehistorieseitemshetverskynopsauktV-nuusop26april2009en27april2009.beriggewingisookgedoenoprsGop27april2009.

dieGebiedsbestuurhetin2009’nverderer8500bewilligen die sarel Cilliers museum projek het in april 2009beginonderleidingvanwillieengelbrecht.hiernahetvyfmaandesehardewerkgevolgtotdiemuseumingewykonwordop27september2009asdeelvandiedoornkloofFeesjaar.

2013tydens die kongres in pretoria word dr. danie langnerverkies as die tiende hoofleier van die Voortrekkers.hy is die jongste hoofleier in die geskiedenis van dieVoortrekkers en die eerste presidentsverkenner wathoofleierword.

mnr. nico tromp word die eerste namibiër wat ashoofbeskermheeraangewysword.hywasookdieeerstepresidentsverkennerinnamibië.

die Voortrekkers was op verskeie maniere betrokke bydieherdenkingvandiebybel80,Vrouemonument100enGroottrek175.

dieVoortrekkerswasbetrokkebydieverfilmingvandieGroottrekViertrekdokumentêrwatgedurende2014opkyknetvertoonis.

op erfenisdag word die Voortrekkerkode volledig oormonitor(rsG)deurVerkennersgelees.

59

In ’n poel water val ’n enkele klippie. Die rimpeling kring verder en verder groter en groter totdat hulle aan die kante tot rus dein. ’n Mens dink daaraan hoe elke daad van die mens elke gedagte wat in ’n daad omgesit word ook so voortdein om jou medemens te beïnvloed.

Corrie Scheepers 1984 by die afskeid van Piet Geyer

2014diehoofbestuurhetindieligvandiekongressebesluitdieweseuitgebreiomvoorsieningtemaakvirdiensbaarheid.hierdeur bevestig die Voortrekkers diensbaarheid aswaardewatvanafdieeerstetreein1913deelwasvandieVoortrekkerssedoenenlate.

doornkloof was in 2014 75 jaar in die besit van dieVoortrekkers Vrystaat. hl danie langner onthul ’ngedenkplaat.

dieHou Koers trek ’n nuwebaadjie aanmet die e-houkoers.dieelektroniesenuusbrief isaan48000personegestuur.

dieVoortrekkersisgeregistreeras’nopleidingsinstansie.dieeerstekursusinavontuurfasiliteringisgeakkrediteer.ditisookdieeersteenenigstesoortgelykegeakkrediteerdekursusinafrikaans.

die nj van der merwe-boekfonds is gestig omstuderendeVoortrekkerstehelpmetdiebefondsingvanuniversiteitshandboeke.

’n baie suksesvolle nasionale hwpV-kamp is vir dieeerste keer in dekades op wemmershoek in die wes-kaap aangebied. tydens dié geleentheid het oud-hoofbeskermheer en voormalige president, Fw deklerk, met die matriek-Voortrekkers gepraat oor diebelangrikheid van balans tussen eie en veelvoudigeidentiteit.

die onafhanklikheid van namibië, gepaardgaande metdieafgelopedekadeseontwikkelingvan’neiekultureleidentiteit onder namibiese afrikaners, het meegehelpom die vertrekpunt van veelvoudige burgerskap watuitdrukking vind in veelvoudige simbole en liedere tevestig. die Voortrekkers se hoofbestuur het in 2014erkenning gegee aan veelvoudige burgerskap deur dieafrika-uniesevlagenlied-simboleastekenvanafrikanersseverbondenheidaanafrika teaanvaar.dit isnoudeelvandieVoortrekkers sevlae-en liederesimbole.opdiepresidentsverkennerkamp isdieafrika-unie-vlagasdeelvandieVoortrekkersseveelvoudvansimboleingebruikgeneem.afrikanershetimmershulselfnaafrikavernoemenafrikaans is ’n taal van die kontinent. afrikaners hetookinafrika’nroepingomasdiensbareleiers’nverskiltemaak.

’nsplinternuwekorporatiewebeeldvandieVoortrekkersisgeïmplementeermetbaiepositiewereaksievanbinneenbuitedieVoortrekkers.

Kaart en koördinaathetverskynomafrikanergeskiedenisonder jeuglede te bevorder. die Voortrekkerstorie van1931–2014wordookindieboekvertel.

die Voortrekkers het tydens die driejaarlikse saou-konferensie ’n toekenning oorhandig aan topskole virdiebevorderingvanafrikaansas’nakademiesetaal.dieVoortrekkersissedert2014jaarliksverteenwoordigbydiejaarliksesaou-hoofdebyeenkomsinportelizabeth,waardieVoortrekkers aanmeeras800 skoolhoofdebekend-gestel is. die Voortrekkers het ’n samewerkingsooreen-komsmetdiebeheerligaamverenigingFedsasgesluit.

die Voortrekkers se eie materiaalreeks is ontwerp enbekendgestel.opdiemateriaal isgebiedswapensendiewoordevanVoortrekkerliedjiesgedruk.

dieHoe Om-boekwordbekendgestelsaammetverskeieselfdoen-hulpmiddelsvirspanbyeenkomste.

2015ter herdenking van afrikaans se 90 jaar as amptelikelandstaal word die eerste taalmonument in namibiëdeur die Fak endie Voortrekkers bekendgestel. op diemonumentisdiegedig,“namib”,vanernstschlengemann.ditisdieeersteafrikaansegediginnamibië.

’naanlynleer-platformisontwikkelwatvolwasseledeinstaatstelomperinternetVoortrekkerkursussetevoltooi.

sinta robbertse het dertig jaar diens as voltydsepersoneellidindieVoortrekkerhoofkantoor.syisin1985aangestel.

terherdenking vandieeerstehoofleier, dr.nj vandermerweseonverwagseafsterwe,word’nhuldigingsgeleent-heid tydens die pV-kamp op doornkloof aangebied.die geleentheid word bygewoon deur sy kleinkinders,oud-springbok-rugbykaptein theuns stoffberg, elsa vanGinkel en tibbie odendaal. sy agterkleindogter, elsawat tans ’n Voortrekkeroffisier in Queenswood is, hetteen sonsondergang ’n gedig by sy graf gelees.NJ Hou Koers wat handel oor sy konsentrasiekampervaring innorvalspontwordookuitgegeeterherdenkingvandr.njsereusebydraetotafrikaansenafrikanerkultuur.


aan die einde van 2015 tree lukas de kock uit ashoofsekretaris.lukashetdiepsporeindieVoortrekkersgetrap. hy begin sy Voortrekkerloopbaan in 1963 as’n penkop in amajuba-kommando (Vryheid) en dienononderbroke in verskeie Voortrekkerstrukture tot2015. lukas se provinsiale en nasionale betrokkenheidbegin reeds in 1979 toe hy as gebiedskakeldraer vantransvaalse staatmakers betrokke is by die nasionalekomitee: staatmakers. hy dien as hoofskakeldraer metsittingsregopdiehoofbestuurvan1981–1987.indiétydis hy samesteller en medesamesteller van staatmaker-reglemente, staatmaker-werksprogram, kursusse,

literatuur, nuutste reglemente en die grondwet. lukasverteenwoordig die Voortrekkers met ’n transkultureletoervanafsuid-afrikanabelgiëin1983.sedert1983dienlukasas kampadjudantbysuikerbosrandGebiedskamp.Vanaf 1984 is hy betrokke by jakaranda, eers askampadjudant, later as kampleier en kursusaanbiedervandienoodhulpkursus.hydienasGebiedsekretarisvantransvaalvan1997tot2005envanaf2005ashoofsekreta-ris. as lid vanhoofdagbestuur is hy verantwoordelik virverskeie nasionale komitees, taakgroepe en projektesoos kommunikasie, sang/spele, seremonies, kampe,reglemente,GeloftedagbyVoortrekkermonument,muurvanherinnering,webbladennuwewebwerfontwikkeling.lukasverwerfmedaljesvirbesonderediens;brons(1982en 2012), staatmakers (2001); silwer (1990 en 2008);Goud (1996 en 2009) en dekorasie Goud (2013). lukasontmoet annemaré tydens die staatmaker-konferensiein 1976 inbloemfontein.hulle is getroud in junie 1980inpretoria.annemaréwaskommandoleiervanGarsvalleien lid van die gebiedskomitee vir Verkenners. sedert2005tot2009issy lidvantransvaalGebiedsdagbestuurmetverantwoordelikheidVolwassesake.sedert2009tot2013issylidvanhoofdagbestuurenverantwoordelikvirVolwassesake.syseun jan-albert is tanskampleiervanjakaranda.

willieengelbrechtworddesember2015ashoofsekretarisverkiesenisdieeersteVrystaterwatindieampdien.

’n nuwe reeks van hulpmiddels vir Voortrekkerspanneis ontwikkel. by die Voortrekkers leer kinders op ’ninduktiewe wyse. hulle leer deur te ontdek, waar teneem,tedoen,oplossingstevindendeurtespeel.hoemeersintuiekindersgebruik,hoebeterisdieleerproses.hierdie 24 verskillende selfdoenpakkies dra daartoe byomdieleerprosesvirVoortrekkerslekkertemaak.

dieVoortrekkersseaanlynwinkelwordontwikkelenstaanbekendasdieVoriemôl.

’ntouwerkhandleiding is saamgestelmetaldie inligting

Indien ek aan ’n buitestander ’n beskrywing van Die Voortrekkers wou gee, sou ek dit graag wou beskryf as die Afrikaner se belangrikste vrywillige vennootskap tussen volwassenes en die jeug. Van die ander instellings waarby volwassenes en jeug betrokke is, onderskei Die Voortrekkers hom daarin dat anders as in die gesin en die skool, ons hier met ’n vrywillige verhouding ’n vrye vennootskap te doen het. Niemand is verplig om aan die Voortrekkers te behoort nie. Miskien lê daarin ons swakheid en ons krag. Ons swakheid omdat ons geen plig op iemand kan lê nie, maar ook ons krag omdat el-keen daaraan behoort omdat hy dit wil.

Carel Boshoff tydens die opening van die 1985-kongres met die tema: Leiers van môre

Hoofsekretaris Lukas de Kock saam metSinta Robbertse

61

wat nodig is om knope vir Voortrekkers aan te bied.dieknopewordstapvir stapgeïllustreer.daar isook ’nverskeidenheidvanvideo’swatwyshoeomdieknopetemaak.

’n praktiese hulpmiddel “help, my span werk op ’nslimfoon! ’n slimgids vir Voortrekkeroffisiere om ’n

Uit die verlede kom ons geloof in die Drie-enige God tesame met die godsdiens wat uit die geloof voort-spruit en die beoefening van deugde wat eie is aan die christelike lewe.

Uit die verlede spreek die verantwoordeliksbeginsel baie duidelik. Die verantwoordelikheid wat vry-heid meebring, die verantwoordelikheid om die beginsels en ideale jou eie te maak, die verantwoorde-likheid tot aktiewe diensbaarheid. Uit die verlede spreek die beginsels van ordelikheid en reg en die waarde van die gesin.

Jan Oelofse, 1985

Hoofdagbestuur van 2016: Mauritz Meiring, Magda Wentzel, Danie Langner, Karin Stoffberg, Chris Human en Willie Engelbrecht

kompas te wees vir ’n nuwe generasie Voortrekkersin ’n deurmekaar wêreld” is vir Voortrekkeroffisieresaamgestel.hierdiegidsbevatinligtingomdieleefwêreldvandieVoortrekkerkindteverstaan.


1959-1965

hldr.jdeVheeseohlsen.iGVisserhsjFpbadenhorst

1966-1972

hljFpbadenhorstohlmej.mmmalanhsmjGreeff

1972-1975

hljFpbadenhorstohlmej.mmmalanhsbhbadenhorst

1975-1981

hljFpbadenhorst–oorledetydensdietermynenoombenniebadenhorstwordhoofleiervirpaardaeohlmev.mmmullerhsmjGreeff

1981-1985

hlCarelboshoffohlmiemsswanepoelhsjanoelofseahsizaklessing

1985-1989

hlCarelboshoffohlmiemsswanepoelhsjanoelofseahlizaklessing

1989-1993

hljohanvanderwaltahlmiemsswanepoelhs izak lessing – tree uit in 1991 enword vervang deurahsChrislessingahsChrislessing–ahsCorriescheeperswordtoeverkies

1993-1997

hljohanvanderwaltahlCorriescheepers–latervervangdeurmagdelrossouwhsChrislessingahlmartinVenterahllouisblomahlhennievanderwesthuisen

1997-2001

hltomdreyerahlmagdelrossouwhsetiennetheartahllouisblom

ahlpietstraussahlmartinVenter

2001-2005

hlpietstrausshsetiennetheart

HOOFLEIERS

dr.njvandermerwe–1931-1940dr.CFVisser(Vader)–1940-1959dr.jdeVheese–1959-1965mnr.jFpbadenhorst–1966-1981mnr.bhbadenhorst–10-15julie1981prof.Cwhboshoff–1981-1989ds.jplvanderwalt–1989-1997prof.tpdreyer–1997-2001prof.pjstrauss–2001-2013dr.danielangner–2013-

HOOFSEKRETARISSE

dr.jdeVheese–1931-1959mnr.jFpbadenhorst–1959-1966mnr.mjFGreeff–1966-1972mnr.bhbadenhorst–1972-1981mnr.pnell–10-15julie1981mnr.jCoelofse–1981-1989mnr.ijlessing–1989-1993dr.Clessing–1993-1997mnr.lblom–1997-2001mnr.etheart–2001-2005dr.lukasdekock–2005-2015mnr.willieengelbrecht–2015-

HOOFBESKERMHERE

GraafvanClarendonsirpatricduncandr.eGjansenstaatspresidentCrswartstaatspresidentmViljoenstaatspresidentpwbothastaatspresidentFwdeklerkmnr.wCruywagen–2009-2013mnr.nicotromp–2013-

HOOFBESKERMVROUE

mev.mmjansenmev.eVerwoerdmev.sCruywagen–2009-2013mev.sonjalombaard–2013-

HOOFDAGBESTUURSLEDE EN TERMYNE

1931-1940

hldr.njvandermerweohlmev.mmjansenhsdr.jdeVheese

1940-1941

hldr.CFVisserohlmev.eGjansenhsdr.jdeVheese

1940-1959

hldr.CFVisserohlmev.tvandermerwe(troulatermetdr.CFVisser)hsdr.jdeVheese

Ons jeug is ons grootste rykdom. Sonder hulle sou ons sonder hoop wees. Hulle prikkel ons tot die hoogste inspanning en dien as ’n inspirasie vir ons volk.

Miems Swanepoel na afloop van die 1985-kongres

63

ahlmagdelrossouwahlmagrietVenterahlschalkvanVuurenahljanduplessis

2005-2009

hlpietstrausshslukasdekockahlschalkvanVuurenahlannatjieblignaultahlFerdismit–laterintermynvervangdeurwillempetzerahlsiasmostert

2009-2013

hlpietstrausshslukasdekockahlmauritzmeiringahlsiasmostertahlannemarédekockahlwillempetzerahlmagdawentzel

2013-2017

hldanielangnerhslukasdekockahlmauritzmeiringahlwillieengelbrechtahlkarinstoffbergahlCharonstreitahlmagdawentzelahlChrishuman

ERELEDE VAN DIE VOORTREKKERS

op 7 julie 1943 besluit hoofbestuur om erelidmaatskap optweevlakketoeteken:aanpersoneophoëvlakke,sooseersteministers,watbesonderediensvirdieVoortrekkersgelewerhet,enaanoud-Voortrekkerswatbesonderediensgelewerhet.

prof.dr.GGCelliers–1945dr.shenripellisier–1945mev.dr.dbbosman–1950adv.Crswart–1952dr.wdeVosmalan–1952mev.aCsteyn–1957oud-sen.jandeklerk–1964dr.ericlouw–1964mev.iGVisser–1964mev.mmjansen–1965mnr.jhGreijbe–1966dr.hFVerwoerd–1966adv.bjVorster–1966mev.nellieswart–1967mnr.jpVenter–1968mnr.dhdavel–1969prof.dr.Gsnienaber–1969dr.hbthom–1970dr.pjmeyer–1970mev.lvandermerwe–1971

mnr.paulmeyer–1976mej.mmmalan–1976mnr.jjbotha–1977mej.mmVerster–1981mnr.jFpbadenhorst–1981mnr.bhbadenhorst–1981mnr.pjGeyer–1984mev.mmmuller–1986mnr.waCruywagen–1988mnr.jhstofberg–1991prof.jpoberholzer–1991mnr.jCoelofse–1992mnr.wpkruger–1992mev.eduplessis–1992mnr.wlouw–1992mnr.rjvanstaden–1992mev.mCswanepoel–1993mnr.ijlessing–1993mnr.Fwdeklerk–1994mev.jloubser–1994mnr.ahernst–1995mev.ileroux–1995mev.bweis–1996mev.aCarelsen–1996mnr.FCoetzee–1996mev.Cscheepers–1996mev.Chahn–1997mev.lkruger–1997mej.Croode–1997mej.adutoit–1997ds.jplvanderwalt–1997dr.jClessing–1997mnr.Cdupkuun–1998mnr.dVosloo–1998mev.amoerdijk–1999ds.Cjjvanrensburg–2000mev.jheGreyling–2000mev.amlessing–2000mnr.hlvanderwesthuizen–2000mnr.lahendriks–2000mev.psmith–2000mnr.jwFsmith–2000prof.Chboshoff–2001dr.hjvanderspuy–2002prof.tpdreyer–2002mnr.lblom–2002mev.alemmer–2003mnr.etiennetheart-2008prof.steverossouw–2008me.FrancoinettevanZyl–2009mnr.johnjackson–2011mnr.hoffiewilliams–2011mev.magrietVenter–2012mnr.louisvandenberg–2015mnr.josiasswanepoel–2015mej.maatjieGreyling–2015

Ons moet realistiese idealiste wees en die jeug besiel om dit te wees. Ons moet die werklikhede om ons verstaan en ons moet bid dat die Skepper ons die vermoëns sal gee om te verstaan wat ons taak is. Ons moet verby onsself kyk en ons land raaksien, want ons land is meer as ons, en die volk wat ons dien, is groter as onsself. Sonder ’n volk het ons nie ’n stem in hierdie wêreld nie, sonder ’n land het ons nie ’n plek in hierdie wêreld nie. Ons moet leer om ons verskille ondergeskik te maak aan die liefde vir ons vaderland, ons volk en ons ideale.

PW Botha op 8 November 1985 tydens die aanvaarding van sy amp as Hoofbeskermheer


Die fakkel word aangesteek op Kerkenberg en Retiefpas die 85-fees het afgeskop met die grootste trek sedert die Groot trek oorretiefspas.trekleier,josuaduplessisverduidelikdietogwas13.4kmver,maarwatdiemurgindiepypevandieVoortrekkerjeuggetoetshet,wasdiesteilteswaarteen hulle die waensmoes open afsleep. die trek het by retiefpas,1762mboseespieëlbeginenhetvinniggevalna1233mboseespieëlvoorditopdiesavannaaangekomhet.diemeerderheidvandieremhoogteswasindieeerste3kmvandieroete.dievierkakebeenwaensisbeskikbaargesteldeurFrikswaneveldervankemptonpark,tombeukesvanFicksburg,pieterbreytenbachvanottosdalendawidGrobbelaarvantzaneen.aldiewaensisgerestoureervirhierdiegeskiedkundigetogenhetdienamevanVoortrekkerleiersgedra.daaristweemonumentegebou–eenaandiebopuntvandiebergnabydiekaalvoetvrou-monumenteneenbyatkVdrakensvillewaardaarook ’nboomlaningvan45bomeaangeplantis.saammetdiewaensisseshippo-rollers(90lelk)methullewatervoorraadberg-afgerol.daarnahetVoortrekkervroueen -dogtersdieseshippo-rollers aan die plaaslike Zoeloe-vroue oorhandig. enersyds as ’n gebaarvanvriendskap,maarandersydsmetdiehoopdatdiesterkrollershulleleweinlandelikeomstandighedeeffenssalvergemaklik.dieZoeloe-vrouehetonsvrouemethullekerkklereingewagen’npragtigeseënliedgesing.eenvandiedameswatdierollersoorhandighet,wasmarilizemarais,kommandoleiervankruinsig-kommandoinkemptonparkwatkaalvoetoordiedrakensbergegeloophet.syhetdit gedoen ter vieringvanVrouedag inherinneringaansusannasmit,dieVoortrekkervrouwataandieengelseoffisiergesêhetdatdieVoortrekkerseerderkaalvoetterugoordiedrakensbergesalstapasomonderengelsegesagtestaan.hoofsekretariswillieengelbrechthetdiefeesfakkelafgedraennaafloopvandietrektydens’nspesialeseremonieaangesteek.Vanhierisdiefeesfakkelregoordielandgedra.

hoofleierdanielangnerbeskryfdiehistoriese trekasvolg:“Voortrekkersporevanoudswordnienetbevestignie,maarnuwesporewordgetrap.daarwordnuwemonumentegebouenterselfdertydworduitgereiknadiegemeenskappeomons.opdiéwyseleeronsjeugledenienetgeskiedenisnie,maarskryfhulleookgeskiedenis.”

Ons vure salsteeds helder brand

Corn

el va

n Hee

rden

, Netw

erk2

4Cornel van Heerden, Netwerk24

Corn

el va

n Hee

rden

, Netw

erk2

4

Cornel van Heerden, Netwerk24

Cornel van Heerden, Netwerk24

65

Corn

el va

n Hee

rden

, Netw

erk2

4Co

rnel

van H

eerd

en, N

etwer

k24


Corn

el va

n Hee

rden

, Netw

erk 2

4

Corn

el va

n Hee

rden

, Netw

erk 2

4Co

rnel

van H

eerd

en, N

etwer

k 24

Cornel van Heerden, Netwerk 24


Corn

el va

n Hee

rden

, Netw

erk 2

4Co

rnel

van H

eerd

en, N

etwer

k 24

69


KaaplandKimberleyoptaaldag, 14augustus, het dienoord-kaapVoortrekkers hulle spore getrapmet die 85 jaar feesvieringe. tydens ’n spoggeleentheid in kimberley is diepresidentsverkenner-toekenning aan die noord-kaap Verkenners oorhandig.sestignuweVoortrekkers is ingelyf.ditmaakmytrotsomhulleentoesiasmetesien.hullehetdie“sporelied”pragtiggesing.’npaartoekenningsvirbesonderejeugdiens is oorhandig aan volwasse lede en gemeenskapsorganisasies. diesondagoggend is ’n feesmonument op bodemvas deur die hoofdagbestuur ennoord-kaapoffisiereonthul.

Om gemiddeld te wees, is die mens se grootste vyand. Beplan vooruit en doen alles wat jy doen so gou en so goed as moontlik. Prioritiseer voortdurend. My motto is: Dien die gemeenskap en die mens deur ’n Christelike lewenswyse en voorbeeld.

Annatjie du Plessis

georgediesuid-kaapVoortrekkersvanGeorge,mosselbaai,riversdalenknysnahetop21augustus,op ’nheerlike lenteoggend,dieVoortrekkers se85steverjaarsdagmet ’n spesiale erediens en stylvolle funksie gevier. die erediens in Georgemoedergemeenteiso.a.bygewoondeurdieuitvoerendeburgemeester,raadslidmelvinnaik.dieprotea-rangskikkingsuitriversdalwastreffendendieklassiekeorkesbegeleidingo.l.v.elsabebarkhuizenuitstekend.ongeveer120Voortrekkersis ingelyf, waaronder penkoppe en drawwertjies van die splinternuweVoortrekkerkommando in knysna.dieVoortrekkers in die suid-kaap trapbeslisnuwesporeindiegemeenskap.


77

Paarlop 27 augustus 1933 is die afrikaanse bybel amptelik in gebruik geneem. ditwasdie resultaatvandiebesluitwatdieVrystaatsesinode in1916opvoorstelvan dr. nj van dermerwe, destyds dominee inwepener, geneem het om diebybelinafrikaanstevertaal.dievoorsittervandiebybelvertalingskommissie,ds.jdkestell,het in1933virnjvandermerwedieeergegeeomdiekratmetdieeersteafrikaansebybelsooptebreekuiterkenningvirsyvoorstelen jarelangedienswerkassekretarisvandievertalingskommissie.njwastoeookhoofleiervandieVoortrekkers.op27augustus2016hetongeveer1300wes-kaapVoortrekkersnienetdieVoortrekkersse85steverjaarsdaggeviernie,maarookaandievoetevandietaalmonument,afrikaansgevierwatonsaserfgenamevanonsdigters,sangers, skrywers, ouers ontvang het. terwyl die Voortrekkers aan die voetevandietaalmonumentuitkykoordieasemrowendepaarlvalleiwaardiedroomvan’neietaalgeboreis, is186nuwepenkoppeendrawwertjies,53hoërskool-Voortrekkers,27volwasse lede,6 staatmakersen7heemraadslede ingelyf. jakdepriesterhetafrikaansin’neietydseidioommetsymusiekenlirieklaatlewe.spesiale erkenning is aan kultuurleiers soos dr. Carel stander en prof.matildaburdengegee.

Jy is ’n Afrikaner omdat jy emosioneel en innerlik daarvan oortuig is. Jy word nie ’n Afrikaner omdat daar iewers ’n raad met gesag besluit jy is een nie. Jy bepaal dit self. En met die lied De la Rey sê jy openlik dat jy na helde uit jou eie mense se verlede soek. Die verlede van die Afrikaner is ook jou verlede.

Piet Strauss n.a.v. die De La Rey-slagveldtoer 2007

81

Port Elizabethdie Voortrekkers se 85-feeste het afgesluitmet ’n hoogtepunt-naweek van 14-16oktoberindieoos-kaap.in1923hetjapieheeseinGraaff-reinetdieeersteVoortrekkerkommando in kaapland gestig en in april 2016 is Gamtoosvallei(patensie) as die jongste kommando in kaapland gestig. honderd en tweesplinternuweoos-kaapVoortrekkersisingelyf.diedinamiesegroeivanoos-kaapVoortrekkersisdirektewyteaanhullegemeenskapsfokus.hullehetr21000sesplinternuwelapaboekeaan’nafrikaanseplaasskoolgeskenk.diehoofvrareedshoestigmens’nkommando?saterdagoggendhethulleVoortrekkerspeletjiesvir’nkinderhuisinportelizabethaangebied.Vrydag-ensaterdagaandwasdieskoolsalestampvolmetouersenvriende.diehoendervleisoomblikwasdiespontanesingvandie“houkoerslied”tydensdiekransleggingbydieretief-monumentwaarook’nkransvirCharlmeyergelêis.

Om ’n Voortrekker te wees, is nie om ’n kappie te dra en ’n walvisgrootte rok aan te trek nie. Dit is om bloedbruisende ervarings te beleef, kennis op te doen, te groei, mense te ontmoet en te speel. Voortrek-kers maak ’n verskil. Ons laat nie op ons wag nie, ons maak self die deur oop en gryp geleenthede aan.

In ons hele skool is ek die enigste Voortrekker, maar ook die enigste een wat met High 5 kon kuier, wat met Solidariteit kon debatteer, wat gesprek kon voer met ’n Christen Indiër-predikant en met lede van die regering kon praat.

Andrea van Staden, jeugleier van Waterberg-kommando se afskeidboodskap aan ouers in 2005

dienamibiëVoortrekkersse85-feesinswakopmundmetongeveer500Voortrekkers,oud-Voortrekkers,ouersenvriendewas’nbelewenis.hullehetnienetdiegeskiedenisgeviernie,maargeskiedenisgeskryfmethullegrootstegebiedskampnogbymyl4.Voortrekkers van Gobabis, otjiwarongo, windhoek, tsumeb, outjo, walvisbaai enswakopmund het hulle tentpenne bymyl 4, tussen hentiesbaai en swakopmund,kom inkap. aktiwiteite het gewissel van skerpioene en spinnekoppe soek in diewoestynnag,edelgesteentesslypensilwersmelt,diamantesoekindieseesandtotfeesvlotbouenwalvisbaaisehaweverken.tweehonderdVoortrekkersisweeringelyf,o.a.vierkleinkindersvanonshoofbeskermheernicotromp.ditwas’nhoendervleis-ervaringomtehoorhoesingdienamibiërsdie“sporelied”saammetjak.namibiëVoortrekkerssefakkelbrandhelder.hulleismin,werkhard,ryver,maardoendituitliefdevironskindersenmeternsooronstaalenkultuur.

83

Namibiëfees in Swakopmund


feeskamp myl 4

85

Die laaste paar jaar is daar ’n nuwe Afrikanerontwaking te bespeur. Met die koms van die nuwe Suid-Afrika waaraan die Afrikaner heelhartig deelneem en onselfsugtige bydraes en opofferings maak om dit te laat slaag, is daar ’n nuwe Afrikanerpatriotisme en Afrikanertrots gebore. Afrikaanse musiek het die musiekmark oorgeneem. Anderstaliges sing saam met De la Rey en jongmense van die reën-boognasie en rock op Karen Zoid se “Afrikaners is plesierig”.

Annatjie Blignaut, GRA-dag, 14 Augustus 2007

VrystaatVegkopVroegoggendhet700Voortrekkersenvriendeuitdienoord-Vrystaat,sasolburg,parys,welkom,heilbronenFrankfortbyVegkopsaamgetrek.dieVegkop-beeldopdiehistorieseslagveldwasCoertsteynbergselaastegrootwerk.hyhetditaandiehandvanefesiërs6’ngeloofsmonumentgenoem.ophierdieterreinlêookdiesporevandie11-jarigepaulkrugerwatvanjaar180jaargeledehierskoueraanskouersaammet40VoortrekkersaandieslagvanVegkopdeelgeneemhet.ditwas’nvrolikedagmetkuierengesels,boeresport, lekkermusiekenboonop’nverjaarsdagkoek.


Jong Afrikaners is moeg vir uitsluit. Hulle wil almal saamneem wat met hulle assosieer. Hulle sal erken dat daar sekere dinge is wat hulle met mekaar deel soos Afrikaans, hulle geskiedenis, hulle liefde vir nuwe Afrikaanse musiek, nuwe informele style en lotsverbondenheid omdat ons almal in dieselfde bootjie is. Afrikanerskap en ras kan nie langer aan mekaar koppel nie. Afrikanerskap is ’n kulturele en nie ’n rasse-etiket nie.

Piet Strauss, 2007

bloemfonteinmeer as 1500 Voortrekkers het ons Voortrekkerspore op 3 september by dieVrouemonument in bloemfontein bevestig. by dié geleentheid is 300+ nuweVoortrekkers ingelyf. erkenning is gegee aan drie Vrystaatse seuntjies wat diekonsentrasiekampetydensdieanglo-boereoorlogoorleefheten’ngrootdeelvanhulle lewegewyhetaandie idealevandieVoortrekkers.njvandermerwewasas twaalfjarigeseun innorvalspont.op30september1931,metdiestigtingvandieVoortrekkersinbloemfontein,wordhyaseerstehoofleierverkies.hyhetdiefondamente van die Voortrekkerbeweging gelê. piet Geyer is in 1899 gebore enhetasbababethulie-konsentrasiekampoorleef.sypahetaskrygsgevangeneinsthelenagesterf.hyhetarmoedeoorwin,waslaterskoolhoofopreitzendienvan1949tot1984asdieVrystaatsegebiedsleier.insytermynisdoornkloofontwikkeltotdiehartklopentuiskomplekvandieVrystaatseVoortrekkers.Crswartwatassewejarigediewinburg-konsentrasiekampoorleefhet,hetnadiestigtingvandieVoortrekkersopdieVrystaatsedagbestuurenlaterjareashoofbeskermheergedien.in1939hetCrswartgehelpomdienodigefondsetebekomomdoornkloof,dieplaasvandieGroottreksegeestelikeleier,sarelCilliers,askultuur-enkampterreinvirdieVrystaatseVoortrekkerstekoop.oomblackiewas’nkindervriendenhetookliederevirdieVoortrekkersangbundelgeskryf.doornkloofisookvirelkeenvandiedriekampkinders’ntuiskomplek.njvandermerweenpietGeyerisopdieplaasbegrawe.’ndeelvanCrswartseboekversameling,asookvansystandbeelde,wordopdieplaasbewaar.ooksygevandaliseerdestandbeeldwatopkovsiesafgebreekis,gaanopdoornkloof’ntuistevind.ditis’nvoorregvirdieVoortrekkersomonskultuurerfenisopdiéwysetebewaar.ditwaslekkeromtesienhoejakdepriestersemusiekdieVoortrekkerssevoetegekieliehet.



natalhetop10en11septemberdie85-feesvieringeopbloedriviergevier.tydensdiéspesialegeleentheidopdiehistorieseterreinis37nuwepenkoppeendrawwertjiesingelyf.driekommando’s–dundee,richardsbaaienVryheid–wordgestig.

KwaZulu-Natalbloedrivier

92

Transvaallimpopo fietstrap

93

monumentkoppie

dietransvaalseVoortrekkerfeeshetoperfenisdag24septemberplaasgevind.diefeeswasindrukwekkendmet650nuweVoortrekkerswatingelyfis,jakdepriesterwatopgetreehetvoor’nskarevan3600+en’nnuwebeeldwatonthulis.

Die Voortrekkermonument is ’n bekende baken wat oor Pretoria uittroon. Dit is gebou met die ysterklip van Limpopo, die sandsteen van die Vrystaat, graniet uit Magaliesberge. Dit is meer as ’n baken, dit vertel ’n grootse storie.

Dit vertel die storie van gewone mense, pa’s en ma’s wat saam met hulle kinders op reis gegaan het. Dit is ’n epiese reisverhaal met dramatiese elemente van moord, verraad, tragedie, smart, moedeloosheid, blydskap, verwagting, hoop.

Hierdie reis was gedefinieer deur ’n droom. ’n Droom om iewers ’n plekkie onder die Afrika-son te kry waar hulle en hulle kinders vry, veilig en voorspoedig kon woon. Vry om self te dink, vry om self te sorg, vry om self te besluit.

Hierdie Monument gaan oor ons gees, oor ons menswees, oor ons hartklop, want dit vertel ook die storie van die geboorte van ’n volk in Afrika.

As jy die naam Voortrekker dra, is hierdie storie ook jou storie. Hulle storie het ook ons Voortrekkerstorie geskryf.

Die storie word vertel met baie simbole. Daar is marmerfriese uit Italië, ’n fakkelvlam wat sedert 1938 steeds brand, ’n sonkol op die senotaaf, vlae, skilderye.

Op die vier hoeke van die Monument staan die drie Trekkerleiers uitgebeeld:

· Piet Retief – die visioenêre leier · Andries Pretorius – die heldhaftige · Andries Hendrik Potgieter – die onverskrokke Voortrekker

Op die vierde hoek staan, dalk die belangrikste van almal, die beeld vir die onbekende Voortrekker. Die onbekende Voortrekker wat met geloofsdapperheid, deursettingsvermoë, harde werk, diensbaarheid ’n toekoms vir hulle kinders geskep het.

Ons Voortrekkerstorie is geskryf deur duisende onbekende Voortrekkers. Spanoffisiere, heemrade, ouers, Voortrekkervriende wat met toewyding, opoffering, dikwels ongesiens geslagte en dekades aan een van die Afrikaners se mooiste kultuurstorie geskryf het. Aan ons Voortrekkerstorie.

Vanaand wil ons dankie sê aan die onbekende Voortrekkers. Dankie vir julle dienswerk. Dankie vir julle liefde. Dankie vir julle geloof in die saak van Die Voortrekkers.

Die Voortrekkermonument bring hulde aan Die Voortrekkers van ouds, maar die Voortrekkerbeweging is ’n lewende monument. Ons beweging, ons kinders, is julle monument.

Kinders was van die begin af deel van die Voortrekkerstorie. Daarom is Voortrekkerkinders uitgekap in marmerfriese.

• Die Voortrekkerseun en -dogter wat hulle ma help inpak• Klein Paul Kruger wat die geweer by Vegkop laai• Debora Retief verlang na haar pa by Kerkenberg en verf sy naam op ’n rots• Klein Pieter Retief wat trots kyk hoe teken sy pa die traktaat voordat hy

oomblikke later wreed vermoor is• Twee sussies en ’n ma wat pleit vir die lewe van haar baba

95


• Marthinus Oosthuizen• Dirkie Uys wat sy pa beskerm• Louis Nel wat saam met sy pa die gelofte aflê.

Dit is kinders wat geleef, gewerk, gely, gesterf het. Hulle het almal een ding in gemeen. Hulle het spore getrap met toekomshoop.

’n Rukkie gelede het ons ’n beeld onthul wat erkenning gee aan vandag se Voortrekkerkinders. In ’n tyd waar beelde bestorm, verniel, verwoes, verwyder word, kom bou ons ’n beeld wat sê ons kinders leef steeds met toekomshoop. Ons Voortrekkerkinders trap steeds nuwe spore.

Daar is ’n Voortrekkerliedjie wat ons sing: “Ons bou vir die toekoms, ons bou volgens plan. Ons bou met ons dade so al wat ons kan.” Op die terrein is daar baie beelde. Ou beelde. Historiese beelde. Herstelde beelde. Beelde wat uit die openbaar verwyder is. Ons toekomsbeeld is die eerste splinternuwe beeld op die terrein. Dit is ook die eerste beeld van ’n Namibiër op die terrein. Ons beeld is nie ’n stilstaande Voortrekker met ’n fakkel in sy hand nie. Ons beeld is nie staties nie, maar dinamies. Dit getuig van beweging en lewe. Dis ’n monument wat sê: Hier is kinders wat die toekoms tegemoet hardloop, kaalvoet, met hoop. Die monument is die werk van ’n Voortrekker van Swakopmund, self ’n Presidentsverkenner, ’n beeldhouer, ’n Voortrekker wat hierdie hoop, hierdie etos self leef en self verwoord. Duif Keyser, ons sê dankie vir hierdie monument vir ons kinders.

Kyk mooi ... wanneer die son agter die Magaliesberge wegsak en dit donker word, sal jy ’n klein rooi liggie bo-op die Monument sien flits. Aand vir aand. Nag vir nag. Sekonde na sekonde. Aanmekaar. Onophoudelik flits die woorde in morsekode vir elkeen om te sien: Ons vir jou Suid-Afrika. Dit is ook die woorde wat uitgekerf is op die senotaaf.

· Dit is woorde wat sê ons plek is hier. · Dit is woorde wat sê ek aanvaar die verantwoordelikheid vir my en my kinders se toekoms. · Ek sal die Afrikanerstorie deur my denke en dade help skryf, · ek sal hier diensbaar leef, · ek sal met hoop leef, · ek sal rentmeester van my mense se taal en kultuur wees.

Dit is woorde wat sê: Ek sal nuwe spore trap.

Koersvas na die toekoms!

toespraakvanhoofleier,danielangneroperfenisdag,24september2016,tydensdiehooffees

feesdiens, Voortrekkermonument’n Geleentheid soos die Voortrekkerfeesdiens was gekenmerk deur emosies wat wissel van klein en nederig voel ... liefde ... trots ... blydskap ... opgewondenheid ... bewoëndheid oor die aangrypende musiek en sang wat die groot ruimtes van die Voortrekkermonument met lofnote vul. Die oorweldigende emosie is egter een van ’n ongelooflike diep, diep dankbaarheid teenoor die Here wat Die Voortrekkers so onverdiend met die genade van Sy goedheid en guns seën. Dit is goed vir ’n organisasie om klein te word voor ’n groot Here. Dan is ons bruikbaar vir Hom.

hoofleierdanielangnerwataspredikertydensdieerediensopgetreehet.

99

101101

Name vanfEESKOmITEES9 Augustus, Oor die Berg

josuaduplessis(voorsitter)annelieduplessisdanieputterChristenejansevanrensburgjannespieterseheinswanevelderhermanhearnjpjordaanrassiebruwerdanielangnerwillieengelbrechtkarinstofbergdawidGrobbelaarjacojansenvanrensburgtombeukespieterbreytenbachsamuelbrayshawpietlotterjohanlaubschernicoljacobsCornevandermerweandremullertekkieskotzewernerbeinekeelnaVisagiemarlizemaraisCobusmullerChristiaanswartjohanjansevanVuurenjohnrossouw

14 Augustus, Kimberley, Noord-Kaap

janniestroebel(voorsitter)CharonstreitmichellevanwykloretpieterschalkkrugerFredakeyerChrishumanmoniquelerouxdavesimmonskoospietersadeledeklerkCornekrugeryolandebotessumariposthumuslizlevantonderannetteVentersantievandermerwesusanhuxham

21 Augustus, George, Suid-Kaap

Gerdastols(voorsitter)tielmanroosschalkvanVuurenestherbyleveld

27 Augustus, Swakopmund, Namibië

mildredvanwyk(voorsitter)marielouwschalkjordaanhanlijacobstanyamaritzhermievanZylpieterdewaalhennievanZijlyolandabothaduifkeyserjoricaViviersyolandabothaansonetknoetzeannamariejordaan

27 Augustus, Taalmonument, Kaap

antonerwee(voorsitter)hannaleneswartjoekotzejanenheleennelChristosmitliezieneljohanminnieadriaanlotriet

3 September, Vegkop, Noord-Vrystaat

dawidrossouw(voorsitter)elnarossouwChristahumandawnrallalidavdlingenelbédejagermaraldameyersusanrautenbachadriaanbester

3 September, Vrouemonument, Bloemfontein

jacoackerman(voorsitter)CarinackermanwillieengelbretchChantelthomasjanvanderwalt

marietjievanderwaltjameshavengaronelhavengaelmaViljoenmarianeVisagiebertieeimer

22 September, Oord Limpopo Fakkeltrap

magdawentzel(voorsitter)helgardwentzelmuelaCillierslandidurandriettemeyerrozannesmitCorliasmitkarienpoortierhenklotteringbenolivierlenettehallFrikkieGrobler

24 September, Transvaal

Chaleenstrydom(voorsitter)philipdekockdonjordaanansievonmolendorffChrisrootmanColleenengelbrechtZandriajordaanmonaduplessisderekvandermerweFreekeekjacovanderwaltninavanheerdenwillemscholtz

14 Oktober, Port Elizabeth

rianabreytenbach(voorsitter)haneliseduplessisnelmarioosthuizenilseFerreiraameliaboshoffanmagrethvandermerwepaulroetsmarikeengelbrechtadristeynjanastandersan-maribreytenbach

Dankie aan elke Reëlingskomitee en rolspelers wat gehelp het om die 85-feeste te reël


Ons almal bou’n hegte band

Dirkie Uys

Elandsprag

dirkieuys-kommandosematriekshetdieVoortrekkersse85stejaarsetema“trapnuwespore”letterlikgevateninmaartdieargusFietsrywedreninkaapstadgaantrap.

elandspraghet85jaargeviertydenshullewaatlemoenfees.

Ons jeug is ons grootste rykdom. Sonder hulle sou ons sonder hoop wees. Hulle prikkel ons tot die hoogste inspanning en dien as ’n inspirasie vir ons volk.

Miems Swanepoel na afloop van die 1985-kongres

103

Generaalhertzog seVoortrekkers trapdiepsporedie jaarenvier feesmetelkegeleentheid.metonsgesamentlikebyeenkomsop18julie2016wasdietema“Volginjesussevoetspore”endiehoofgedagtevirdiegeleentheidisgeneemuit1petrus2:21:“juishiervoorisjulleookgeroep,omdatChristusselfvirjullegelyensovirjulle’nvoorbeeldgestelhet,sodatjulleinsyvoetsporekanvolg.”diekinderswasinviergroepiesopgedeelenhetbyelkepunt’nkortbesprekinggehadinverbandmetvoetsporewatonsreedsvolgenwatonsgraagwilvolg.aktiwiteitebydievierpuntehetingesluit:trapjoueievoetspoormetverf,grootvoetresiesenvoete-koekies.ditwasgrootpret!

Garsvallei

Generaal Hertzog

dieVoortrekkersis85jaarin2016enGarsvalleihethuljaarprogramaangepas.sodoendeworddaaropverskeieterreinenuwesporegetrap.

’nregteverjaarsdagpartytjieisgehou.elkespanmoessyeieverjaarsdagkoekversiermet’nspore-temaendiesimboliekdaarvankonverduidelik.Garsvalleigaannoglankdiepsporetrapindiegemeenskap.

Garsvalleisespore-lap isgetrapenverwerktottafeldoek,muurbehangsel,ens.Gereelde interaksie ismetdieouersgehouennakommandobyeenkomsteisdaargebraai,ensaammetroosterkoekofstokbroodgeëet.die“sporelied”endansisbyhierdiegeleenthedegesingengedans.

Dit is goed om stil te staan en weer ’n keer te dink aan iets wat ’n mens as vanselfsprekend begin aanvaar het.

Bill Kruger, Tranvaalse Provinsieleier, 1988


Ons moet realistiese idealiste wees en die jeug besiel om dit te wees. Ons moet die werklikhede om ons verstaan en ons moet bid dat die Skepper ons die vermoëns sal gee om te verstaan wat ons taak is. Ons moet verby onsself kyk en ons land raaksien, want ons land is meer as ons, en die volk wat ons dien, is groter as onsself. Sonder ’n volk het ons nie ’n stem in hierdie wêreld nie, sonder ’n land het ons nie ’n plek in hierdie wêreld nie. Ons moet leer om ons verskille ondergeskik te maak aan die liefde vir ons vaderland, ons volk en ons ideale.

PW Botha op 8 November 1985 tydens die aanvaarding van sy amp as Hoofbeskermheer

Gobabis

Nelsdrift

GobabisVoortrekkershetdie85-jaarfeesvieringegekombineermet’nspeletjiesaandwaarfondseingesamelisvirdieplaaslikeouetehuis.deelvandieproseswasdatdiekindershulletoekomswensevirdieVoortrekkersopgroot“spore”geskryfhet.

nelsdrifthetkommandokampgehounabybultfontein.dieVoortrekkershetlekkerlyfnatgemaakindieplaasdam.

105

Die geskiedenis van Suid-Afrika en dié van die Afrikaner is gekenmerk deur talle uitdagings wat dit dikwels moeilik gemaak het om koers te hou. Tog het ons altyd deur ons geloof, toewyding en die wil om voort te bestaan, daarin geslaag. Dit is kwalik onmoontlik om ’n sinvolle bydrae te lewer tensy elke gemeenskap sy godsdiens, sy kulturele erfenis , sy taal en tradisies met trots kan bewaar en bevorder, terwyl hy dieselfde reg aan ander gun. Veral wat die jeug betref, het die Voortrekkerbewe-ging ’n onmisbare diens aan die Afrikaner gelewer. Die standvastigheid waarmee baie van ons lei-ers op talle terreine die koers hou en die wa deur die drif trek, is deels te danke aan die Christelike waardes en kulturele norme wat hulle deelname aan Die Voortrekkers vir hulle op hulle lewenspad meegegee het.

Uiteindelik is die heil van ons land geleë in die vermoë om met geloof en hernuwende denke by ve-randerede tye en omstandighede te kan aanpas sonder om hierdie waardes en norme prys te gee.

PW Botha tydens die Hou Koers se vyftigste verjaarsdag, Januarie 1988

Oom Vossie

Oord Goudrand

op29april2016hetbellvilleoomVossiehullejaarliksekommandokamptewemmershoekgehou.soosaltydwasdit’nonvergeetlikekamp.Vandiespesialisasieswaaraangewerkiswasonderanderekindvanjesus,diekok,toeka,Vasbytenweerkennis.partyspesialisasiesistydensdiekampafgehandelenanderisgedeeltelikvoltooi.

tydensdiekamphetelke lidook ’nvoetafdruk inkleigemaakwathullekanbêreomhullealtydte laatonthouvandie“nuwespore”watonsmoettrap.daarisookuitbeeldingsvandie85-feesindieveldgemaakmetdennebolleendennenaalde.

oordGoudrandhetdie85stebestaansjaarvandieVoortrekkersgeviermet’nkuierendienslewering.dieVerkennerkuierwatsaamvalmetdieoordseVoorslagafrondingwas’nlekkerpartytjiemetdansenbalonne!diegraad7’s,Verkennersenoffisierehet ook ten bate van tutela ou klere, komberseen speelgoed ingesamel. watter beter manieras dienslewering is daar, omdie Voortrekkers severjaarsdagtevier.opdiefotoisdieVoortrekkerssaammetbelindaGroblervantutela.


Ek was lid van Die Voortrekkers nog voor ek op skool was. In graad 1 was ek ’n penkop. Teen die tyd wat ek in matriek was, was ek die leier van Die Voortrekkers in my skool. Ons het ons bestaansreg nie geregverdig op grond van die gebreke van ander bevolkingsgroepe nie. As kind en jongmens het ek geleer dat Die Voortrekkers dit wat edel uit ons geskiedenis was, gebruik as rigsnoer vir ons toekoms-bepaling. Ons het nie gehaat nie, ons het ons land liefgehad en ons het aan andere gegun wat wat hulle toekom. Ons het nie geglo dat ons onsself moet handhaaf deur op andere neer te sien nie. Die boodskap was duidelik: behoud van die eie is slegs moontlik deur prestasie van die eie. Daar is geen manier waarop ons onsself kan handhaaf anders as deur ons eie inherente vermoë om dit wat ons hoog ag, voorop te stel en by wyse van prestasie te anker en te bevestig.

Minister Pik Botha, 1988

Oord Kaapstad

Oord Outeniqua

oord kaapstad het jeugdag gevier en sommer asdeelvanhullegemeenskapsprojekby’nplaasskoolwarmkomberse,kussingsenverskeieanderitemsuitgedeel.ditwasviralmal’nongelooflikeervaringomvirdiejeugvandietoekomsietstekonbeteken.

oordouteniquasepV-kandidatebydieafrondingskampsedinee.

Voortrekkers tydens hulle eerste kamp in daleenmattheeseknysnabos.

107

Doornkloof is ’n geskenk van die Here. Soos die sonstraal beeld is van die son, so is Doornkloof simbool van die Here se voorsienigheid aan ons.

As storms van rassestryd en identiteitsoeke nog voortduur, moet Doornkloof die huistoekomplek vir die Afrikanerseun en -dogter wees waar hul hulself kan vind.

As die aarde swik onder die aanslag van besoedeling deur die mens, moet Doornkloof die stukkie egtheid wees waar jy aan kan raak om te onthou hoe alles eintlik moet wees.

Johan van der Walt tydens die 50 jaar fees van Doornkloof, 1989

Oord Panorama

Parys

delwerssetentedorpwordervaar.

parysVoortrekkerstrapin2016inderdaadnuwespore!enpartyvanhulleismodderspore,sooswatgebeurhettydensdieGGn!

immigrantesmulheerlikaanhulleduitsekos.


Parys

Robertson

Sasolburg

paryshetookvanjaardeelgeneemaandieparysparkrun,al langs ons pragtige rivier. die fikses en flukses hetdie afstand sommer voor die dou van die gras af was,kafgedraf. ander het die vroeëmôre stap baie geniet!oupasenoumashetsommerookdeelgeneem.

met ondersteuning van ol jan nel en aGl bemarkingjohanminnie, het die Voortrekkers hierdie jaar herleefop robertson en weggespring met verskeie aktiwiteiteom lede te betrek by die jeugorganisasie. ’n prettigevrugtefees,oesdag-uitstappie,stokbroodbraai,kolwyntjie-projekenkookdaghetondermeergesorgvir’nfeestelikeluimregdeurdiejaar.Gedurendedie85-jaarfeesbydietaalmonumentisonseerstedrieledeformeelingelyfenonsverwagnogvelemeer.robertsonhoukoers!

sasolburg Voortrekkers het ’n besoek aan Vaaldamgebringop27april.onshetfisiesoordiedamwalgestapendiegidshetonsdrieverdiepingsafgeneemindiewal.’nonvergeetlikeondervinding.

Doornkloof, jy het van my mens gemaak. Jy het my help groei en jy het my geleer om te klim tot my droom verwesenlik word. Ek het aan jou vasgegroei soos die mos op die klippe in die spruit.

Corrie Scheepers, 1989 tydens Doornkloof 50-fees

109

Sesmylspruit

Suiderkruis

die luiperds (Gr 10) se voorstelling van die “oor dieberg”-trekvroeërhierdie jaar indie“Vt85 jaarspore”-kategorie.

Foto’s geneem ter viering van die Voortrekkers se verjaarsdagvieringe. elke kind het ’n boodskappie van hoe hulvoetsporegaannalaataandieballonvasgemaakendaarnavrygelaat.

onswasverrasdeur’nspesialeeregas–niemandandersasjakdepriesternie–watdaremgoukonglimlagvir’nfotosessiesaammetdieeekhoring-span!

Hoop is om te doen.

Miems Swanepoel tydens die 1989-kongres na haar herverkiesing as onderhoofleidster


Tant Tibbie Visser

Touleier

tanttibbieVisser-kommandohet’n85jaarfeespartytjiegehad op 17mei. die pd’s het kolwyntjies versiermetrooi,witenblouversiersuiker.’nVoortrekkervlagisgepakmetdie lekkerkolwyntjieswatdiekindersgesmeerhet.diekindershetditbaiegeniet.

onsboodskapvirdie85jaar-feesvieringis:

Voortrekkers isvironssoosasemhaling.ons leeralhoemeerhoewonderlikGodonsendienatuurgeskapeheten dat ons hom elke sekonde nodig het. dan kan onsookdankiesêvirdieVoortrekkerswatons leervanonsafrikaansmensweesenomonskultuurtebehouennielaatuitsterfnie.baiedankie,Voortrekkers,virjulle85jaarvanGeloof,hoopenliefde.

metonskommandokamphetdiegroepuitbeweegomindiebergtegaanstapvirdiedag.hullehetditbaiegeniet.diekommandokampwasgebaseeropdieideevanspore–loopindiebergenervaardienatuuromjousaammetandervanjougroep.losooknetsporeomsodoendejouimpakopdienatuuromjoutebeperk.

Ek vestig u aandag op die doelstelling van ons beweging:

Nie gewoon die oordrag van kultuur nie, maar die uitbou daarvan, nie gewoon die verankering in die verlede nie, maar die bou van ’n toekoms op dit wat goed en mooi is. Jong Afrikanerleiers wat weet waar hulle vandaan kom en daarom ook die koers vorentoe ken. Dit lê in die aard van die Voortrek-kerbeweging dat die toerusting en opleiding wat hy gee, die opvoedingsproses wat hom in sy span-byeenkomste en kampe voltrek word, ’n proses is wat jong leiers toerus om staande te bly en hulle identiteit te behou afgesien van die politieke onwikkelinge in die land.

Prof. Bart Oberholzer tydens openingsrede van die 1989-kongres

111

Vader Visser

Vorentoe

die jaarlikse kommandokamp vir Graad 4–7 is altyd ’nhoogtepunt.hierleeronsmeervandienatuurbyamanzi.

diekommandohet“cupcakes”gemaakomdieverjaarsdagtevier.

dieGraad3-spannehetgaanspoorsnyopnavalhill. Godsdiensindieopelug.

die Graad 6-spanne gaan besoek die oleakankersorgsentrum in bloemfontein en oorhandignie-bederfbare produkte as deel van die mara theronGemeenskapsprojek.

Die Voortrekkersaak is ’n geloofsdaad. ’n Verkiesing tot Voortrekkerleier is ’n roeping tot diens.

IJ Lessing, 1989, by sy verkiesing as Hoofsekretaris


Die Voortrekkers is nie bloot ’n klub waarby enige persoon hom sal tuisvoel nie. Ons is ’n kultuurbe-weging wat die belange van ’n bepaalde groep, naamlik die Afrikanervolk, op die hart dra. Deelname sal afhang van die persoon se opregte bedoeling om hom met die Afrikaner te vereenselwig en die aanvaarding deur die Afrikaner.

Johan van der Walt, Mei 1992

Welkom

Weltevreden

welkom Volkskool se Voortrekkerkommando het op 26julie2016dieVoortrekkersse85stebestaansjaargevier.almal het dit vreeslik geniet omdie feesgeleentheid tekonvier,watŉvoorregomŉVoortrekker tekanwees!onshetsaamheerlikgesmulaandieVoortrekkerkoekenhetsaamdiedagverdergeniet.

weltevredeVoortrekkershetdietweedekwartaalafgesluitmet’nGemeenskapsprojek–“onstrapnuwewinterspore”–waartweedehandseskoeneingesamelenverpakisinbruinpapiersakkiessaammet’nkoeldrank,skyfiesenlekkers.diekindershetdiepakkiesversierdeurhulleeievoetspoordaaropaftetrekendaarnaverderteversiermetplakkersenboodskappiesvirdieontvangervandiepakkiemetskoene.ditisverspreiaandieminderbevoorregtegemeenskapvanemtonjeniinhoneydew,watwarmvoetekonhêdiewinter.

113

Ons moet jeuggerig dink en bly. Vyftien jaar gelede het daar vir my ’n keerpunt gekom toe ek deur die wagte wakker gemaak is omdat ’n maagepidemie in die kamp uitgebreek het. Ons het tot ligdag badkamers geskrop en ek het myself afgevra of dit die pad is wat die Afrikanerseun en -dogter moet loop? Was primitiewe geriewe en outydse standaarde ons voorland, of moes ons byderwets en gereed wees vir die ruimte-eeu?

Johan van der Walt, 1994

Dankie is ’n woordjie WAT ONS OPREg bEDOEltydenselkefeeshetdieVoortrekkersdankiegesêaanenkelegemeenskapsleiersenVoortrekkervriendevirhulleondersteuning.

Noord-Kaap

penningviruitstaandejeugdiens:Gebied–mnr.riaanvanrooyen(bestuurdervanCloverkimberley)penningviruitstaandejeugdiens:Gebied–Charleshallpenningviruitstaandejeugdiens:Gebied–koospieters(roccoknobelkommando)

Namibië

penningviruitstaandejeugdiens:Gemeenskap–nicokotzepenningviruitstaandejeugdiens:Gebied–Ceanaylorpenningviruitstaandejeugdiens:Gebied–Frederik(Frikkie)louwpenningviruitstaandejeugdiens:Gebied–andréross

Wes-Kaap

penningviruitstaandejeugdiens:Gebied–diehanekom-familiepenningviruitstaandejeugdiens:Gebied–dr.Carelstanderpenningviruitstaandejeugdiens:Gebied–prof.matildaburen

Vegkop

toekenningviruitstaandejeugdiens:brons–Qaurtapretoriustoekenningviruitstaandejeugdiens:brons–lenordlehanie

Bloemfontein

penningviruitstaandejeugdiens:Gemeenskap–prof.barryVerypenningviruitstaandejeugdiens:Gemeenskap–ds.retiefbothapenningviruitstaandejeugdiens:Gemeenskap–mnr.johanvanZyl

Transvaal

penningviruitstaandejeugdiens:Gemeenskap–ZZ2penningviruitstaandejeugdiens:Gemeenskap–uitkykslaghuis

Oos-Kaap

penningviruitstaandejeugdiens:Gemeenskap–pierrehauman



Ons wil onsharte vir jou wys

Herman van Zyl Alex van RooyenJ’Dene Riekert Alex van RooyenJan-Hendrik Britz ArbeidsvreugdeZeanca Nel ArbeidsvreugdeGrace Gower BiddulphsbergHilary de Klerk BiddulphsbergIsabel Jardim BiddulphsbergWally Hepton BiddulphsbergCharl Coetzee BrandkopJanel Havinga BrandkopNicolette Coertzen BrandkopWelmari Volschenk BrandkopWernie Visser BrandkopJuan-Pierre Nel C.de Wet VerkennersBernardt Geldenhuys CeresDewald van Eck DespatchRian Sean Lizamore DespatchJarrod Ferreira Die KruinJuandré van Aardt Die KruinLeandré Steenberg Die Kruin

Melissa Nel Die KruinBarend Steenkamp Dirkie UysCecile Kruger Dirkie UysDean Hugo Dirkie UysEduard Stoffberg Dirkie UysElsje Taljaard Dirkie UysGerhard Erasmus Dirkie UysGerrit Philip Coetzer Dirkie UysNicola Strydom Dirkie UysPW du Plessis Dirkie UysRudolph Strydom Dirkie UysTanri de Witt Dirkie UysWilliam Bence Dirkie UysJolene Breedt DoornkraalMichelle Janse van Rensburg DoornkraalDaniël Hanekom GarsvalleiHerman Erasmus GarsvalleiJessica Bergh GarsvalleiStefan Alberts GarsvalleiCharl Roux George

Cara Pawson GoudveldChris van Rensburg GoudveldChristine de Jager GoudveldEmile van der Linde GoudveldEsmarie Henning GoudveldFilip Myburgh GoudveldNadine Bester GoudveldSanja Delport GoudveldSuné Delport GoudveldPaula van der Merwe GuldenskatAlbert de Wet HarrismithMarise van Wyk HartbeespoortElchristi de Wit HeilbronJohanné Scheepers HeilbronJuanté Cloete HeilbronMJ Rothman HeilbronTommy Watson HeilbronWillie Matthee HeilbronCarla Jacobs HooglandKoos Muller Johan Blignault

115

Magiel Nicolaas van der Merwe KathuHerman du Preez KoersvasRayno Hattingh KoersvasStefan de Beer KoersvasJeanine Steyn Kosie Alberts Coetzee Kapp KraggakammaIan Arpin KraggakammaAnri Kasselman KroonChristi Louw KroonLinda Grobbelaar KroonNadine Oelofse KroonRiaan Knoetze KroonSuzanne Lombard KroonElize Venter KruinsigLy-Mari Marais LaeveldMartin Douglas LaeveldMaryke Steynvaart LaeveldMimi-Mari van Wyk LaeveldGhyon de Kock MagalieskruinMartionette Booyse MagalieskruinAshley Lauren Flores Bartoli Oom VossieDylan Manfred Malan Oom VossieFrans Nicolaas Smit Oom VossieGert Rutger Van Lill Oom VossieLauren Huskisson Oom VossieAneke Coetzer Oos-LondenDaniel Conradie Oos-LondenMonique Vosloo Oos-LondenHendrik Johannes Visser PaarlFranco Sadie ParysTiaan Broodryk ParysLelanie Steyn Petrus van Wyk Desere van der Merwe Piet GeyerErika Benadé Piet GeyerJanco Oosthuizen Piet GeyerDané Joubert PolsslagGermari Bos PolsslagJaques Lötter PolsslagMarie Snyman PolsslagMariëtte Smith PolsslagZander Riekert Noome PolsslagAné Bekker Pres. M.T. SteynGracia Booyens Pres. M.T. SteynChristo van Staden RiebeeckstadFrancois van Zyl RiebeeckstadAntoinette de Vries RietvalleiCarmen Joubert RietvalleiJan Greyling RietvalleiJanine Potgieter RietvalleiJeanine Roux RietvalleiMarizaan Kleynhans Rietvallei

Miné de Vries RietvalleiTiaan Muller RietvalleiAnika Oosthuizen RiversdalBenedict Cronje RiversdalCeline Geldenhuys RiversdalChantel van Deventer RiversdalChris de Wit RiversdalMarse Calitz RiversdalSanja Steenekamp RiversdalAbraham Petrus Johannes Cronje Rocco KnobelCarlo Visser Rocco KnobelCatharina Elizabeth van der Merwe Rocco KnobelMichael Juan du Plessis Rocco KnobelAndries Miller RooihuiskraalDailin Botha RooihuiskraalHendri Botes RooihuiskraalElmarie van der Merwe SchuinshoogteJan-Hendrik Visagie SchuinshoogteJean van der Linde SchuinshoogteAnsophi Madsen-Leibold Somerset-WesEugene Donovan Varley Somerset-WesDaniel Johannes van Zyl StellenboschJohan Cillie StellenboschLydia Randewijk StellenboschMonique Kruger StellenboschWilna Pieterse StellenboschAnjosene du Plessis StrandBeancia Abigale Hittler StrandCalvin Casper Kruger StrandEwane Quintin Kruger StrandMari Coetzee StrandMarko Miko Willemse StrandArmand Loggenberg SuiderkruisClarissa Meyer SuiderkruisCorneli Coetzee SuiderkruisFrederick Eek SuiderkruisJean-Pierre Strydom SuiderkruisLiza-Mari Scheepers SuiderkruisLouis Naudé SuiderkruisMarnus Nel SuiderkruisRyno Smith SuiderkruisWiehan Reyneke SuidpuntHendrik Willem Theron SwartlandWian Treurnicht SwartlandWouter Bester SwartlandCarla Eksteen SwellendamJohan Alberts SwellendamJulia Barnard SwellendamLize le Roux SwellendamStephanie Eksteen SwellendamAbraham Ryke Totius

Alberto Casaleggio TotiusBartho Coetzer TotiusCharné van der Merwe TotiusMarlize le Roux TotiusChristopher van der Westhuizen UnikaKale Neethling UnikaMarco van Staden UnikaMarlou Botha UnikaMonique de Witt UnikaQuintin Alan Strydom UnikaReuben Kruger UnikaSuzanne van de Venter UnikaCecile Bester Vader Kestell VerkennersJacobus Nigrini ValsrivierAndries van Ryneveld Voor-die-BergClarissa Botha Voor-die-BergCorien Rossouw Voor-die-BergEduann Potgieter Voor-die-BergHanno Smith Voor-die-BergKarla Saayman Voor-die-BergMonique Hendrikz Voor-die-BergSurien Venter Voor-die-BergBiance Welthagen VoorslagErika van der Merwe VoorslagHein Koen VoorslagJanke Hurter VoorslagLienke Botha VoorslagNadia Jansen v Rensburg VoorslagPieter Niemand VoorslagTheana Jacobs VoorslagWillem de Kock VoorslagCarolien de Klerk VryburgDeon Besselaar VryburgGenene Strauss VryburgFrancesca Visage WamakersTheon Theron WamakersUrsula Voigt WamakersJan-Jac Grobler Welkom GimnasiumCarmia Botma WenhoogteChristine Dreyer Werk en WenCorli Bekker Werk en WenGideon du Plessis Werk en WenHennis Kleingeld Werk en WenJohndé Victor Werk en WenWesley Schutte Werk en Wen


Ons is diensbaar hIER EN IN ElKE hUIS

Kontakbesonderhede: hoofbestuur

hooFkantoor

mev.sintarobbertse–tel:0123296011–Faks:0866139913–e-pos:[email protected]:www.voortrekkers.co.zaboekhoudster:mev.hesteroberholzer–tel/Faks:0123299602–e-pos:[email protected]

hooFdaGbestuur

hoofleierdanielangner–sel:0842579164–e-pos:[email protected][admin]willieengelbrecht–sel:0827281489–e-pos:[email protected][Finansies]mauritzmeiring–sel:0824505394–e-pos:[email protected][Volwassesake]karinstoffberg–sel:0827896002–e-pos:[email protected][Verkenners]Chrishuman–sel:0823053846–e-pos:[email protected][penkoppeendrawwertjies]magdawentzel–sel:0836807185–e-pos:[email protected]

GebiedsdaGbestuur–kaapland

Gebiedsleierjanpalm–sel:0825730050–e-pos:[email protected][admin]juaninekok–sel:0824908666–e-pos:[email protected][Finansies][plwes-kaap]ConstantineVarley–sel:0834451165–e-pos:[email protected][bemarking]johanminnie–sel:0842200074–e-pos:[email protected][Volwassesake]rianabreytenbach–sel:0845176319–e-pos:[email protected][Verkenners]Charonstreit–sel:0823746743–e-pos:[email protected][penkoppeendrawwertjies]elizmasmith–sel:0826296415–e-pos:[email protected]:mev.hestimeyer–tel:0861223423–Faks:0866538878–e-pos:[email protected]:http://kaapland.voortrekkers.org.za

GebiedsdaGbestuur–namibië

Gebiedsleier(wnd.)janduplessis–sel:+264813594201–e-pos:[email protected][admin]hanlijacobs–sel:+264812498466–e-pos:[email protected][Finansies]taniamaritz–sel:+264817307595–e-pos:[email protected]

aGl[Finansies]schalkjordaan–sel:+264811292887–e-pos:[email protected][Verkenners]mildredvanwyk–sel:+264812558373–e-pos:[email protected][penkoppeendrawwertjies]marielouw–sel:+264813085100–e-pos:[email protected]:e-pos:[email protected]:http://netwerk-plek.org/voortrekkers

GebiedsdaGbestuur–transVaal

Gebiedsleierjohanlaubscher–sel:0824540583–e-pos:[email protected][admin]elsaschnetler–sel:0827072010–e-pos:[email protected][Finansies]nielbasson–sel:0834483816–e-pos:[email protected][bemarking]Freekeek–sel:0833025898–e-pos:[email protected][Volwassesake]Zandramachin–sel:0827751944–e-pos:[email protected][Verkenners]nicolettekoukeas–sel:0829215955–e-pos:[email protected][penkoppeendrawwertjies]aninewheeler–sel:0847674608–e-pos:[email protected]:mev.Gerdatheron–tel:0124303914–Faks:0866139934–e-pos:[email protected]:http://transvaal.voortrekkers.org.za

GebiedsdaGbestuur–Vrystaat

Gebiedsleiersamuelbrayshaw–sel:0846033853–e-pos:[email protected]

aGl[admin]Chantéltomas–sel:0833918667–e-pos:[email protected][Finansies]CornelZandberg–sel:0825628567–e-pos:[email protected][bemarking]maraldameyer–sel:0846533850–e-pos:[email protected][Volwassesake]dawnrall–sel:0722549891–e-pos:[email protected][Verkenners]Corliabotha–sel:0825502071–e-pos:[email protected][penkoppeendrawwertjies]renschévanwyk–sel:0827803679–e-pos:[email protected]:mev.lynettenortier–sel:0726510394–Faks:0866139936–e-pos:[email protected]:http://sites.google.com/site/dievoortrekkersvrystaat

117

nasionalestaatmakerraad

Voorsitter:wernerbeineke–sel:0711053705–e-pos:[email protected]–sel:0832793974–e-pos:[email protected]

Voortrekkerdepot

bestuurderes:mev.annatjiewood–tel:0123290198/99–Faks:0123290200of0866139907–e-pos:[email protected]

Plaaslike Voortrekkers

KAAPLAND

OORD GARIEP (Noord-Kaap)

olkoospieters–sel:0823081701–e-pos:[email protected]

Rocco Knobel (Kimberley)

kldavesimmons–sel:0824469932–e-pos:[email protected]

akl[admin]Fredakeyser– sel:0843839205–e-pos:[email protected]

Guldenskat (Hartswater)

kl annette Venter – sel: 084 400 3101 – e-pos:[email protected]

OORD KALAHARI (Noord-Kaap)

oljohanteessen–sel:0824431617–e-pos:[email protected]

aol[admin]santievandermerwe–sel:0834855611–e-pos:[email protected]

Kathu (Kathu)

kl steven botha – sel: 072 511 1820 – e-pos: [email protected]

akl [admin] isabel botha – sel: 072 038 3776 – e-pos:[email protected]

Olyvenhoutsdrift (Upington)

kljohanteessen–sel:0824431617–e-pos:[email protected]

akl[admin]susanhuxham–sel:0827731911–e-pos:[email protected]

Vryburg (Vryburg)

klelainestrauss–sel:0828500738–e-pos:[email protected]

akl[admin]marietjieopperman–sel:0825635494–e-pos:[email protected]

OORD HANEKAM (Oos-Kaap)

ol riana breytenbach – sel: 084 517 6319 – e-pos:[email protected]

aol [admin]hanelise du plessis – sel: 082 814 2392 –e-pos:[email protected]

Despatch (Despatch)

kljohanhugo–sel:0832333176–e-pos:[email protected]

akl [admin] sonja barry – sel: 083 780 4315 – e-pos:[email protected]

Gamtoosvallei (Patensie)kljohankritzinger–sel:0824940250akl [admin]anmagreth vandermerwe– sel: 072 4341255Kraggakamma (Port Elizabeth)kl karen hauman – sel: 084 620 7323 – e-pos:[email protected] [admin] Corrie nieuwoudt – sel: 082 657 2326 –e-pos:[email protected] (Patensie)kljohankritzinger–sel:0824940250akl [admin]anmagreth vandermerwe– sel: 072 4341255Ruiterwag (Port Elizabeth)klilse-marieFerreira–sel:0823211886–e-pos:[email protected] [admin] louisebotha– sel: 0722262526–e-pos:[email protected] Staatmakers (Despatch)Gl robert Griebenow – sel: 082 498 5182 – e-pos:[email protected] (Uitenhage)kl renaldo oelofse – sel: 079 247 7089 – e-pos:[email protected][admin]renebarnardo–sel:0731191004–e-pos:[email protected] GRENS (Oos-Kaap)olsusanmulder–sel:0829214861–e-pos:[email protected]–sel:0840360209–e-pos:[email protected] (Oos-Londen)klwillempetzer–sel:0832362826–e-pos:[email protected] [admin] sanetVosloo–sel: 0836513571–e-pos:[email protected] (Somerset-Oos)kllizaanburger–sel:0840360209–e-pos:[email protected] [admin] hanelise du plessis – sel: 082 814 2392 –e-pos:[email protected] KAAPSTAD (Wes-Kaap)ol izakhattingh–sel:0783029052–e-pos: [email protected]


aol [admin]mirinda ellis – sel: 084 4105297 – e-pos:[email protected]

President (Vrijzee)

kldirkVisser–sel:0829279709–e-pos:[email protected]

akl[admin]suzetteVisser–sel:0829218426–e-pos:[email protected]

Kanonkop (Brackenfell)

kl pieter bezuidenhout – sel: 081 354 2519 – e-pos:[email protected]

akl[admin]hannaleneswart–sel:0844336309–e-pos:[email protected]

Kraaifontein (Kraaifontein)

klnicolenedewitt–sel:0828924848–e-pos:[email protected]

akl[admin]nicolenedewitt–sel:0828924848–e-pos:[email protected]

Oom Vossie (Bellville)

kl izakhattingh– sel0783029052–e-pos: [email protected]

akl[admin]martinettesmit–sel:0835413680–e-pos:[email protected]

Doordekraal (Tygervallei)

kl johan nel – sel: 079 269 3456 – e-pos:[email protected]

akl [admin]maryna steenkamp– sel: 072 123 1183 –e-pos:[email protected]

Tierkop (Parow)

klelizmasmith– sel: 0826296415–e-pos: [email protected]@gmail.com

akl [admin] juanine kok – sel: 082 490 8666 – e-pos:[email protected]

De Kuilen (Kuilsrivier)

kl Chris richter – sel: 073 396 6112 – e-pos: [email protected]

akl [admin]anne-marerichter– sel: 0733966112–e-pos:[email protected]

OORD BOLAND (Wes-Kaap)

oljannel–sel:0834555299–e-pos:[email protected]

aol[admin]susanmalherbe–sel:0824087360–e-pos:[email protected]

Ceres (Ceres)

klanton erwee – sel: 082 828 7370 – e-pos: [email protected]

akl[admin]Gerritbezuidenhout–sel:0827855857–e-pos:[email protected]

Paarl (Paarl)

klpieterscheepers–sel:0733968035–e-pos:[email protected]

akl[admin]ernascheepers–sel:0788033387–e-pos:[email protected]

Pres. Swart

klmagdamillen–sel:0718262554–e-pos:[email protected]

Robertson

klhuibrechtaraujo–e-pos:[email protected]

Swartland (Malmesbury)

klsunetdejongh–sel:0828774789–e-pos:[email protected]

akl [admin] helene nel – sel: 083 455 5299 – e-pos:[email protected]

Wamakersvallei (Wellington)

kl pierre Voigt – sel: 084 656 6611 – e-pos: [email protected]

akl[admin]dantavanZyl–sel:0834627356–e-pos:[email protected]

Weskus (Vredenburg, Saldanha, Langebaan, Hopefield, Velddrift)

kl elize herbst – sel: 082 332 3553 – e-pos: [email protected]

akl[admin]Zuandabotha–sel:0827718535–e-pos:[email protected]

OORD HELDERBERG (Wes-Kaap)

ol hannalize Varley – sel: 083 445 2616 – e-pos:[email protected]

aol[admin]susanmarais–sel:0724117466–e-pos:[email protected]

Somerset-Wes (Somerset-Wes)

klQuintonstrick–sel:0828778247–e-pos:[email protected]

akl [admin] susan marais – sel: 0724117466 – e-pos:[email protected]

Stellenbosch (Stellenbosch)

kljohannmarais–sel:0827711880–e-pos:[email protected]

akl [admin]susanmarais–sel:0724117466–e-pos:[email protected]

Stellenbosch Staatmakers (Stellenbosch)

Gl lauren hauptfleisch – sel: 083 613 0801 – e-pos:[email protected]

Strand (Strand)

kl Christa smart – sel: 082 551 9550 – e-pos: [email protected]

akl [admin]susanmarais–sel:0724117466–e-pos:[email protected]

Suidpunt (Bredasdorp)

klroleneroux–sel:0824967885–e-pos:[email protected]

akl [admin] marelize van wyk – sel: 071 879 7806 –e-pos:[email protected]

Swellendam (Swellendam)

klaletstreicher–sel:0829368969–e-pos:[email protected]

akl [admin]Carinie vanderwesthuizen–tel: 0725749679–e-pos:[email protected]

Valsbaai Staatmakers (Somerset-Wes)

Gl henco bezuidenhout – sel: 073 996 4402 –e-pos:[email protected]

119

OORD OUTENIQUA (Suid-Kaap)

olGerdastols–sel:0837728252–e-pos:[email protected]

aol [admin] schalk van Vuuren – sel: 083 628 7900 –e-pos:[email protected]

George (George)

kllouduplessis–sel:0833062329–e-pos:[email protected]

akl [admin]tanyaVenter– sel: 0824904852–e-pos:[email protected]

Riversdal (Riversdal)

kltielmanGroos–sel:0832616630–e-pos:[email protected]

akl[admin]jolandibarnard–sel:0763032773–e-pos:[email protected]

Knysna (Knysna)

kl stephan lamprechts – sel: 083 456 6896 – e-pos:[email protected]

akl [admin] Charmaine ellman – sel: 0614919848 –e-pos:[email protected]

STAATMAKERS

GsljuliaVarley–sel:0836752341–e-pos:[email protected]

aGsl[admin]jessicadaffue–e-pos:[email protected]

NAMIBIË

Alex van Rooyen (Swakopmund)

klmildred vanwyk– sel: 00264811281678– e-pos:[email protected]

akl [admin]yolandabotha–sel:00264812558373–e-pos:[email protected]

Boet Bothma (Walvisbaai)

kl elminemcCarthy – sel: 00264 81 2370350 – e-pos:[email protected]

akl [admin]nadia van Zyl – sel: 00264 81 673 0680 –e-pos:[email protected]

Gobabis (Gobabis)

klmarcobernhardt – sel: 00264811404058– e-pos:[email protected]

akl [admin] ella rudolph – sel: 00264 812 693 515 –e-pos:[email protected]

Kosie Alberts (Tsumeb)

kl schalk jordaan – sel: 00264 81 129 2887 – e-pos:[email protected]

akl [admin]deanne steyn– sel: 00264812430440–e-pos:[email protected]

Petrus van Wyk (Otjiwarongo)

kl marié louw – sel: 00264 813 085 100 – e-pos:[email protected]

akl[admin]hettieoosthuizensel:00264813103633–e-pos:[email protected] (Windhoek)kl rika pretorius – sel: +264 811 278 817 – e-pos:[email protected]

Schlengemann (Windhoek)kl alexmaritz – sel: 00264 81 1285405– e-pos: [email protected][admin]marimaritz–sel:00264811279030–e-pos:[email protected] BOSVELD (Noordwes)olmarita swart – sel: 082 471 0047 – e-pos: [email protected][admin]erikamunnik–sel:0837084387–e-pos:[email protected] (Mooinooi)kl johan steenkamp – sel: 082 449 0204 – e-pos:[email protected][admin]therinaCrous-sel:0784765425–e-pos:[email protected] (Hartbeespoort)kladele Fourie – sel: 083 261 8449 – e-pos: [email protected][admin]nolenevanwyk–sel:0835724994–e-pos:[email protected] (Brits)kl adele hattingh – sel: 073 216 7117 – e-pos: [email protected][admin]lisevanniekerk–sel:0828855299–e-pos:[email protected] (Rustenburg)kl blackie swart – sel: 082 828 1377 – e-pos:[email protected][admin]karinFerreira–sel:0836075283–e-pos:[email protected] Staatmakers GlruanVermeulen–sel:0722393884aGl [admin] karen barns – sel: 074 791 6610 – e-pos:[email protected] GOUDRANDolestelleerasmus–sel:0834995047-e-pos:[email protected][admin]marilizebotha–sel:0828593605–e-pos:[email protected]–sel:0824952052–e-pos:[email protected][admin]jacquiVerryne–sel:0833078369–e-pos:[email protected] (Muldersdrif)kl estelle strohmenger – sel: 084 300 2460 – e-pos:[email protected] [admin] Virgie smit – sel: 083 320 4757 – e-pos:[email protected] (Randburg Robindale, Fontainebleau, Boskruin)kl Gerhard keyter – sel: 082 856 0735 – e-pos: [email protected]

akl [admin] adeleslazus–sel:0824008550–e-pos:[email protected]


akl[admin]marietjiemaritz–sel:0832770770–e-pos:[email protected]

Weltevrede (Fairland, Weltevredenpark, Roodepoort, Northcliff)

kl & akl [admin] anna herbst – sel: 082 578 5632 –e-pos:[email protected]

Weltevede Staatmakers

Glelsjeerasmus–sel:0718772933

aGl[admin]juliuslandman–sel:0826026953–e-pos:[email protected]

OORD LIMPOPO (Limpopo)

ol(wnd.)helgardwentzel–sel:0828235060–e-pos:[email protected]

aol [admin] Corlia smit – sel: 082 541 2991 – e-pos:[email protected]

Doornkraal (Polokwane)

klhelgardwentzel–sel:0828235060–e-pos:[email protected]

akl[admin]magdawentzel–sel:0836807185–e-pos:[email protected]

Ellisras (Ellisras)

klCorliasmit–sel:0825412991–e-pos:[email protected]

akl[admin]riekieboshoff–sel:0721851373–e-pos:[email protected]

Genl Piet Joubert (Louis Trichardt)

klrinaeybers–sel:0839297730–e-pos: [email protected]

akl [admin]mavis Groenewald – sel: 076 971 2847 –e-pos:[email protected]

Kameeldoring (Potgietersrus)

kl Frikkie kruger – sel: 0714353626– e-pos: [email protected]

akl[admin]rozannesmit–sel:0764080259–e-pos:[email protected]

Kranskop (Nylstroom)

kltjaartduplessis–sel:0826554765–e-pos:[email protected]

akl[admin]elbiejansevanVuuren–sel:0847649484–e-pos:[email protected]

Letaba (Tzaneen)

kludettekruger–sel:0833387868–e-pos:[email protected]

akl[admin]richendawright–sel:0723766838–e-pos:[email protected]

Waterberg (Vaalwater)

kl ds johan bosman – sel: 082 409 0185 – e-pos:[email protected]

akl[admin]karienpoortier–sel:0824681185–e-pos:[email protected]

OORD MONUMENT (Centurion)

olphilip dekock– sel: 0826573300– e-pos: [email protected][admin]willemscholtz–sel:0828239446–e-pos:[email protected]

Midstream (Midstream)klericbrand–sel:0824688188–e-pos:[email protected] [admin] elmarie ackerman – sel: 082 614 5443 –e-pos:[email protected] (Lyttelton, Doornkloof)klpietlötter–sel:0823747274–e-pos:[email protected][admin]joanseyffert–sel:0845818205–e-pos:[email protected] (The Reeds, Rooihuiskraal)klburnienawn–sel:0721345352–e-pos: [email protected] (Hennopspark, Zwartkops, Wierdapark)klphillipdekock–sel: 0826573300–e-pos:[email protected] [admin] jaconette de kock – sel: 083 376 7149 –e-pos:[email protected] Wierda (Wierdapark, Eldoraigne, Valhalla)kljacohavenga–sel:0825740306–e-pos:[email protected][admin]Candacekotze–sel:0825632181–e-pos:[email protected] MOOIRIVIER (Noordwes)oldonjordaan–sel:0824632139–e-pos:[email protected] [admin] jakkie Casaleggio – sel: 082 821 9091 –e-pos:[email protected] Staatmakers (Totius en NWU)Gl&aGl[admin]amaliathomas–sel:0834566293–e-pos:[email protected] (Vanderbijlpark)kl stephanus blignault – sel: 082 587 5533 – e-pos:[email protected][admin]andriesVisagie–sel:0834050736–e-pos:[email protected] (Heidelberg)klwillemsprong–sel:0836119589–e-pos:[email protected] [admin]saritasprong–sel:0829275720–e-pos:[email protected] (Potchefstroom)klGertvandeventer–sel:0835667700–e-pos:[email protected][admin]susanConradie–sel:0825631207–e-pos:[email protected] (Vereeniging, Drie Riviere)kladriaanhall–sel:0824456576–e-pos:[email protected] [admin] louis keyser – sel: 083 308 1757 – e-pos:[email protected] OOSVAAL (Gauteng)ol josua du plessis – sel: 083 268 0250 – e-pos:[email protected][admin]marietjiebodenstein–sel:0837210093–e-pos:[email protected]

121

Baanbreker (Boksburg)klhennieVenter–sel:0835607574–e-pos:[email protected][admin]annatjieVenter–sel:0827733902–e-pos:[email protected] Dönges (Benoni)kl tarina van dermerwe – sel: 083 785 5345 – e-pos:[email protected] (admin) Gys hough – sel: 079 497 6637 – e-pos:[email protected] (Birchleigh)kl Gawie van jaarsveld – sel: 083 306 4649 – e-pos:[email protected] (admin) nicol jacobs – sel: 083 601 4905 – e-pos:[email protected] (Kemptonpark, Nimrodpark, Aston Manor, Allen Grove)kl annalie du plessis – sel: 082 336 7351 – e-pos:[email protected][admin]Christinejansevanrensburg–sel:0828979893–e-pos:[email protected] Calitz (Elspark, Sunwardpark, Klippoortjie, Elsburg, Germiston, Lambton)kltanjalange–sel:0834120489–e-pos:[email protected](admin)lelanievanwyk–sel:0849864236–e-pos:[email protected] (Glen Marais, Aston Manor, Nimrodpark Allen Grove, Kemptonpark, Terrenere)kl marilize marais – sel: 079 523 3930 – e-pos:[email protected][admi])jessicaGoosen–sel:0834315252–e-pos:[email protected] (Alberton, Brackenhurst, Brackendowns)klGerhardGericke–sel:0832701630–e-pos:[email protected][admin]engeliebotha–sel:0823327717–e-pos:[email protected] Badenhorst (Witfield, Jansenpark, Marlands, Boksburg)kl louis Grobler – sel: 082 495 5969 – e-pos: [email protected](admin)schantelldelaFontaine–sel:0849554889–e-pos:[email protected] Tibbie Visser (Kemptonpark, Rhodesfield, Bonaeropark, Impalapark)klkobuspelser – sel: 0826918338– e-pos: [email protected] [admin] Craigmunro – sel: 081 478 1905 – e-pos:[email protected] StaatmakersGljohaenslin–sel:0728741719–e-pos:[email protected] [admin] Cristeline kruger – sel: 072 989 1960 [email protected] PANORAMA (Mpumalanga)

ol mellanie wright – sel: 084 767 4608 – e-pos:[email protected]

aol[admin]jacoretbothma–sel:0716790587–e-pos:[email protected]

Belfast (Belfast)

kl hendrie pieters – sel: 082 828 0664 – e-pos:[email protected]

akl[admin]marlenelouw–sel:061 522 8289–e-pos:[email protected]

Hoedspruit (Hoedspruit)

kl mellanie wright – sel: 084 767 4608 – e-pos:[email protected]

akl [admin] jan jordaan–sel: 08246424443–e-pos:[email protected]

Komati (Komatipoort)

kljoriethaheymans–sel:0824388438–e-pos:[email protected]

akl [admin]maritza uys – sel: 082 965 0950 – e-pos:[email protected]

Laeveld (Nelspruit)

kl hannes van wyk – sel: 071 580 8609 – e-pos:[email protected]

akl[admin]laetitiadutoit–sel:0829636711–e-pos:[email protected]

OORD PIONIER (Pretoria Sentraal)

olanna-marie scheepers – sel: 0824628419– e-pos:[email protected]

aol [admin] elize henn – sel: 082 554 3817 – e-pos:[email protected]

Christiaan de Wet (Brooklyn)

kl jaco erasmus – sel: 083 389 1751 – e-pos:[email protected]

akl [admin] maretha minnaar – sel: 084 403 0971 –e-pos:[email protected]

Dirkie Uys (Groenkloof)

kl kobus van dermerwe – sel: 083 406 0408 – e-pos:[email protected]

akl[admin]lindavanderZwaard–sel:0825769898–e-pos:[email protected]

Kruithoring (Menlopark)

kljohndejager–sel:0825540594–e-pos:[email protected]

akl[admin]bonitaspiwak–sel:0832693889–e-pos:[email protected]

Soetdoring (Lynnwood)

kl bertwiltz – sel: 083 770 2104 – e-pos: [email protected]

akl[admin]tahlitasegaar–sel:0713869838–e-pos:[email protected]

Suiderkruis (Murrayfield, Silverton, Meyerspark)

klwillemboshoff–sel:0828902644–e-pos:[email protected][admin]arlienpretorius–sel:0823760848–e-pos:[email protected] (Menlopark, Lynnwood)klhennielombaard–sel:0834078633–e-pos:[email protected]


akl[admin]mireillebezuidenhout–sel:0832852983–e-pos:[email protected] Staatmakers Glhendrihavenga–sel:0829610169–e-pos:aGl[admin]Francoisthiart–sel:0729251269–e-pos:[email protected] StaatmakersGltalithaschoonraad–sel:0716054514aGl [admin] Chani van niekerk – sel: 081 414 9092 –e-pos:[email protected] (Dirkie Uys)GledwinFullard–sel:0769113146aGl[admin]Ceciledoman–sel:0842985489–e-pos:[email protected] PRETORIA-MOOT (Mootarea)olmonaduplessis–sel:0725622985–e-pos:[email protected] [admin]retha jacobs–sel:0724581941–e-pos:[email protected] Hertzog (Rietfontein, Villieria, Waverley)klwillemvandermerwe–sel:0829203132–e-pos:[email protected][admin]monaduplessis–sel:0725622985–e-pos:[email protected] (Queenswood, Kilnerpark)kljohanhendriks–sel:0828824588–e-pos:[email protected] [admin] louise esterhuisen – sel: 083 291 7183 –e-pos:[email protected] Staatmakers (Queenswood)Glsiobhanlaubscher–sel:0713699722Glmariusolivier–sel0796059348–e-pos:[email protected] Meyer (Mayville, Wonderboom)klerikaahrens–sel:0828785366–e-pos:[email protected] [admin]sonjaahrens–sel:0828732109–e-pos:[email protected] PRETORIA-OOSolanitabezuidenhout–sel:0824511549–e-pos:[email protected][admin]susansenekal–sel:0833767286–e-pos:[email protected] (Garsfontein, Constantiapark)kl annemaré de kock – sel: 083 554 2181 – e-pos:[email protected] [admin] yvette van Vuuren – sel: 083 302 2198 –e-pos:[email protected] (Waterkloof, Monumentpark)kl dirk van den berg – sel: 082 418 9467 – e-pos:[email protected][admin]niccikleynhans-sel:0833033061–e-pos:[email protected] (Elarduspark, Pierre van Ryneveld, Monumentpark, Erasmuskloof, Wingatepark)klninavanheerden–sel:0828800017–e-pos:[email protected]

akl[admin]GerhardGriesel–sel:0833045817–e-pos:[email protected]

Rietvallei Staatmakers

Glben-albertvanderschyf–sel:0823774951

aGl [admin] Cecilia haasbroek – sel: 082 730 3095 –e-pos:[email protected]

Wapadrand (Wapadrand, Monumentpark, Constantiapark)

klthinusnienaber–sel:0837725533–e-pos:[email protected]

akl[admin]marliduvenhage–sel:0823771056–e-pos:[email protected]

OORD TRANSMAGALIES

ol Chris koukeas – sel: 082 922 0021 – e-pos:[email protected]

aol[admin]elzettedelange–sel:0833076261–e-pos:[email protected]

Arbeidsvreugde (Amandasig, Theresapark, Ninapark, Orchards, Karenpark)

kl liesl van deventer – sel: 082 899 7254 – e-pos:[email protected]

akl[admin]rinniehenning–sel:0826020178–e-pos:[email protected]

Die Kruin (Magalieskruin, Montana, Doornpoort)

klnicothirion–sel:0825698209–e-pos:[email protected]

akl[admin]nicoleenthirion–sel:0829249606–e-pos:[email protected]

Kaptein Jack Hindon (Pretoria-Noord, Onderstepoort)

klelzettedelange–sel:0833076261–e-pos:[email protected]

Noordpos (Doornpoort, Sinoville, Wonderboom, Magalieskruin, Montana)

kl aninewheeler – sel: 082 459 7157 – e-pos: [email protected]

akl [admin] angeline van aardt – sel: 072 528 2628 –e-pos:[email protected]

Voor-die-Berg (Wonderboom, Annlin, Doornpoort)

kl danie erasmus – sel: 082 338 6075 – e-pos:[email protected]

akl[admin]reinetdekoker–sel:0829299866–e-pos:[email protected]

Overberg Staatmakers

Gl armand mare – sel: 078 309 4321 – e-pos:[email protected]

aGl[admin]janrurossouw–sel:0827368349–e-pos:[email protected]

VRYSTAAT

OORD HORISON (Bloemfontein)

ol jaco erwee – sel: 083 346 7554 – e-pos: [email protected]

aol Carin ackerman – sel: 084 343 2233 – e-pos:[email protected]

123

Brandkop (Faunasig)

klwillieengelbrecht–sel:0827281489–e-pos:[email protected]

akl [admin] jaco erwee – sel: 083 346 7554 – e-pos:erweej@gmailcom

Christiaan de Wet Verkenners (Bloemfontein)

kl jaco ackerman – sel: 082 309 5207 – e-pos: [email protected]

akl[admin]Carinackerman–sel:0843432233–e-pos:[email protected]

Jim Fouché (Fichardtpark)

klnaomiwiese–sel:0820796575–e-pos:[email protected]

akl[admin]theadenecker–sel:0848425056–e-pos:[email protected]

Olienhout (Fichardtpark)

kl Chantél tomas – sel: 083 391 8667 – e-pos:[email protected]

akl [admin] luzanne strydom – sel: 082 455 9735 –e-pos:[email protected]

Pres Brand (Pellissier)

kl mariana Visagie – sel: 084 430 6796 – e-pos:[email protected]

akl [admin] antoinette Viljoen – sel: 083 451 3746 –e-pos:[email protected]

Voorslag (Fichardtpark)

kl bertie eimer – sel: 083 984 2113 – e-pos: [email protected]

akl[admin]suzettepienaar–sel:0825778872–e-pos:[email protected]

OORD BLOEMFONTEIN-NOORD

oljanvanderwalt–sel:0823701267–e-pos: [email protected]

aol[admin]marietjievanderwalt–sel:0834151755–e-pos:[email protected]

Pres MT Steyn (Brandhof)

kl mike jacobs – sel: 082 850 3313 – e-pos: [email protected]

akl [admin] elmaViljoen – sel: 084 487 9192 – e-pos:[email protected]

Universitas (Universitas)

kl lizette buys – sel: 082 443 4456 – e-pos: [email protected]

akl[admin]hannelisesmith–sel:0724352674–e-pos:[email protected]

Vader Visser (Danhof)

klCornellejordaan–sel:0795259568–e-pos:[email protected]

akl [admin] sanjaharvey - sel: 083 432 0624 – e-pos:[email protected]

Vorentoe (Noordstad)

kl stephanie Visser – sel: 072 283 7376 – e-pos:[email protected]

akl[admin]machelpretorius–sel:0826821150–e-pos:[email protected]

Wenhoogte

kl Corlia botha – sel: 0825502071 – e-pos: [email protected]

akl[admin]lynettenortier–sel:0726510394–e-pos:[email protected]

Werk-en-Wen (Danhof)

klmarietjie vanderwalt – sel: 0834151755– e-pos:[email protected]

akl [admin] sorine swanepoel – sel: 083 631 3663 –e-pos:[email protected]

PSMK

kl Culien van dermerwe – sel: 072 062 6515 – e-pos:[email protected]

akl [admin]marqueritemarais – sel: 076 296 5027 –e-pos:[email protected]

OORD FYNGOUD

olesterGriesel–sel:0833084549–e-pos:[email protected]

aolhesternortje–sel:07160440790–e-pos:[email protected]

Dagbreek (Welkom)

kl wynand du buisson – sel: 082 784 7191 – e-pos:[email protected]

Goudveld (Welkom)

kl lizann van waltsleven – sel: 082 221 2722 –e-pos:[email protected]

akl [admin] hester nortje – sel: sel: 083 204 3312 –e-pos:[email protected]

Hennenman (Hennenman)

klCjschlebusch–sel:0723559679

akl[admin]jaentelleschlebusch–sel:0761427197–e-pos:[email protected]

Nelsdrift (Moreskof)

klGertvdmerwe–sel:0833162396–e-pos:[email protected]

Riebeeckstad (Riebeeckstad)

kl tersia louwrens – sel: 082 334 8692 – e-pos:[email protected]

akl [admin] susan kotze – sel: 072 226 1808 – e-pos:[email protected]

Welkom (Doorn, Welkom)

kl judy de lange – sel: 082 712 8550 – e-pos: [email protected]

akl [admin]karenbezuidenhout–sel:0724634985–e-pos:[email protected]

Welkom Gimnasium (Welkom)

klhendrikdeysel–sel:0715161643–e-pos:[email protected]

akl[admin]Valriemusgrave–sel:0710948914–e-pos:[email protected]

OORD KROONDOORN

ol peet de beer – sel: 082 872 0391 – e-pos: [email protected]

aol[admin]hendabarnard–sel:0836593730–e-pos:[email protected]


Kroon (Kroonstad)

kl thea steenekamp – sel: 084 208 8366 – e-pos:[email protected]

akl [admin] lana schindehutte – sel: 076 457 0860 –e-pos:[email protected]

Kroonheuwel (Kroonstad)

kljandebeer–sel:0762176177–e-pos: [email protected]

akl[admin]hannelieGrobler–sel:0813096107–e-pos:[email protected]

Valsrivier (Kroonstad)

klpeetdebeer–sel:0828720391–e-pos:[email protected]

akl[admin]rikadenner–sel:0714856744–e-pos:[email protected]

OORD RIEMLAND

ol Christa human – sel: 084 466 1386 – e-pos:[email protected]

aol[admin]elbiedejager–sel:0836897335–e-pos:[email protected]

Frankfort (Frankfort)

kljohnjackson–sel:0823625084–e-pos:[email protected]

akl[admin]Christeljacobs–sel:0824993695–e-pos:[email protected]

Heilbron (Heilbron)

kldawidrossouw– sel: 0829779661– e-pos: [email protected]

akl[admin]elnarossouw–sel:0828272006–e-pos:[email protected]

Parys (Parys)

kl dawn rall – sel: 072 254 9891 – e-pos: [email protected]

akl [admin] allezetth ribberink – sel: 082 466 2250 –e-pos:[email protected]

Sasolburg (Sasolburg)

kl alida van der lingen – sel: 082 774 9549 – e-pos:[email protected]

akl[admin]marikavanderlingen–sel:0825862528–e-pos:[email protected]

Vaalpark (Vaalpark)

kl elbe de jager – sel: 083 689 7335 – e-pos: [email protected]

akl[admin]juliavantonder–sel:0726270105–e-pos:[email protected]

OORD DRAKENSBERG

ol annemie bosman – sel: 082 929 3123 – e-pos:[email protected]

aol [admin] thianheyns – sel: 083 985 9917 – e-pos:[email protected]

Biddulphsberg (Senekal)

klritahepton – sel: 083 5549010 – e-pos: [email protected]

CR Swart (Bethlehem)

klsuzetteheyns–sel:0835861914

akl [admin] rensché van wyk – sel: 082 780 3679 –e-pos:[email protected]

Harrismith (Harrismith)

kl lynnette van niekerk – sel: 082 935 9451 – e-pos:[email protected]

akl[admin]yolandivdschyff–sel:0825119276

Johan Blignaut (Bethlehem)

kl wilmari Geldenhuys – sel: 082 820 3638 – e-pos:[email protected]

akl[admin]FrancoisGeldenhuys–sel:0833048070–e-pos:[email protected]

Jordania (Bethlehem)

kl annemie bosman – sel: 082 929 3123 – e-pos:[email protected]

Piet Geyer (Reitz)

kl lizette bonthuys – sel: 074 134 5226 – e-pos:[email protected]

akl[admin]Fredavantonder–sel:0723239468–e-pos:[email protected]

Vader Kestell (Ficksburg)

klannmidgley–sel:0836456628–e-pos:[email protected]

akl [admin] thian heyns – sel: 083 985 9917 – e-pos:[email protected]

Vader Kestell Verkenners (Ficksburg)

kl sanet van schalkwyk – sel: 083 352 5236 – e-pos:[email protected]

akl[admin]rozanneburger–sel:0725980475–e-pos:[email protected]

OORD NATAL

olhettamuller–sel:0735454585–e-pos:[email protected]

aol[admin] jamesmillen–sel:0609741449–e-pos:[email protected]

Matriarg (Richardsbaai)

klleonardViljoen–sel:0716405488–e-pos:[email protected]

akl [admin] lindyViljoen– sel: 0834548019–e-pos:[email protected]

Schuinshoogte (Newcastle)

kl pendie van staden – sel: 083 419 1123 – e-pos:[email protected]

akl [admin]maxi Visagie – sel: 083 415 5076 – e-pos:[email protected]

Talana (Dundee)

kl brits maree – sel: 082 940 5908 – e-pos: [email protected]

akl [admin]hettamüller – sel: 0735454585– e-pos:[email protected]

Vryheid (Vryheid)

klhannelievandyk–sel:0845497999–e-pos:[email protected]

akl[admin]heylestewart–sel:0836529940–e-pos:[email protected]

125

KAAPLANDNOORD-KAAPKalahari 4x4kampleier: johan teessen – sel: 082 443 1617 – e-pos:[email protected]: schalk kruger – sel: 082 498 1842 – e-pos:[email protected] P/D en Verkenner-Gebiedskampekampleier: janniestroebel–sel:0732066812–e-pos:[email protected]

Senior P/D-Gebiedskamp Graad 4kampleier: anneline besselaar – sel: 083–995–9234 –e-pos:[email protected]

Senior P/D-Gebiedskamp Graad 5kampleier: elaine strauss – sel: 082 850 0738 – e-pos:[email protected]

Senior P/D-Gebiedskamp Graad 6kampleier: koos pieters – sel: 082 308 1701 – e-pos:[email protected]

Jag en Wildbeheer Verkenner-Gebiedskampkampleier:davesimmons– sel: 0824469932–e-pos:[email protected]

Varswaterkunde Verkenner-Gebiedskampkampleier: schalk kruger – sel: 082 498 1842 – e-pos:[email protected]

Veldvernuf Verkenner-Gebiedskampkampleier: johan teessen – sel: 082 443 1617 – e-pos:[email protected]

Selfverwesenliking Verkenner-Gebiedskampkampleier:Flipvandersteen–sel:0824910401–e-pos:[email protected]

Dienaarleier Verkenner-Gebiedskampkampleier: susanhuxham–sel: 0827731911–e-pos:[email protected]

Junior P/D-Gebiedskampkampleier: janniestroebel–sel:0732066812–e-pos:[email protected]

KampleiersOOS–KAAPKeurkamp kampleier:willem petzer – sel: 083 236 2826 – e-pos:[email protected]

Baasverkennerkampkampleier: muntie Griebenow – sel: 083 945 6535 –e-pos:[email protected]

Verkenner-Gebiedskampkampleier: susanmulder – sel: 082 921 4861 – e-pos:[email protected]

Medemenskamp kampleier: riana breytenbach – sel: 084 517 6319 –e-pos:[email protected]

Seekunde Verkenner-Gebiedskampkampleier:haneliseduplessis–sel:0828142392–e-pos:[email protected]

Strandvernuf Verkenner-Gebiedskampkampleier:Christoboshoff–sel:0835906350–e-pos:[email protected]

Afrikanergeskiedenis Verkenner-Gebiedskampkampleier: muntie Griebenow – sel: 083 945 6535 –e-pos:[email protected]

KABA Selfbehoud kampleier:willempetzer–sel:0832362826–e-pos:[email protected]

Junior Oord Hanekam P/D-kampkampleier:ameliaboshoff–sel:0846783535–e-pos:[email protected]

Senior Oord Hanekam P/D-kampkampleier:ilseFerreira–sel:0823211886–e-pos:[email protected]

Senior PD Gebiedskampkampleier:johanhugo–sel:0832333176–e-pos:[email protected]

WES–KAAP

P/D-Gebiedskampkampleier: pierre Voigt - sel: 084 656 6611 – e-pos:[email protected]


Graad 12-Bakenkampkampleier: anton erwee – sel: 082 828 7370 – e-pos:[email protected]

Winter Waterwerke Kampkampleier: barbie laurie – sel: 082 426 6778 – E-pos: [email protected]

SSBMW (Son, See, Berge, Meer en Wind)kampleier:tobiehuyshamen–sel:0828683699–e-pos:[email protected]

Graad 7-Noorkapper Gebiedskampkampleier: elizma smith – sel: 082 629 6415 – e-pos:[email protected]

Graad 8-Gebiedskamp kampleier: jan palm – sel: 082 573 0050 – e-pos:[email protected]

Graad 9-Veldbewustheid Gebiedskampkampleier: anton erwee – sel: 082 828 7370 – e-pos:[email protected]

Graad 10-Lewensvaardigheid Gebiedskampkampleier:ConstantineVarley–sel:0834451165–e-pos:[email protected]

Buitepos Selfbehoudkampkampleier:wilhelmherbst–sel:0826555026–e-pos:[email protected]

NAMIBIË

aGl[Verkenners]mildredvanwyk–sel: +264812558373–e-pos:[email protected]

TRANSVAAL

P/D-KAMPEHoëveld PD-kampkampleier: philip de kock – sel: 082 657 3300 – e-pos:[email protected]:ninavanheerden–sel:0828800017–e-pos:[email protected]

Jakaranda PD-kampkampleier:jan-albertdekock–sel:0713809757–e-pos:[email protected]:annemaredekock–sel:0835542181–e-pos:[email protected]

Noordelike PD-kampkampleier:henk lottering– sel: 0844090132–e-pos:[email protected]

kampsekretaris:yolandestoumann–sel:0825155250–e-pos:[email protected]

Oostelike PD-kampkampleier:mellaniewright–sel:0720380643–e-pos:[email protected]:richendawright–sel:0723766838–e-pos:[email protected]

Sentraal PD Waterwerkkampkampleier: johannaGreeff–sel:0825623894–e-pos:[email protected]:marietjiebodenstein–sel:0837210093–e-pos:[email protected]

Swartvlei Seekampkampleier: tekkies kotze – sel: 082 852 6171 – e-pos:[email protected]: annerie kotze – sel: 083 415 2186 –e-pos:[email protected]

Venterskroon PD-kampkampleier: annemie hall – sel: 082 494 8305 – e-pos:[email protected]:adriaanhall–sel:0824456576–e-pos:[email protected]

VERKENNERKAMPE

Lunsklip Selfbehoudkampkampleier:malan le roux – sel: 071 6095167 – e-pos:[email protected]:janievanheerden–sel:0825826354–e-pos:[email protected]

Nakuphikampleier:jacovanderwalt–sel:0723127722–e-pos:[email protected]:sylviavanderneut–sel:0823745928–e-pos:[email protected]

Rhus Keetikampleier: Chris koukeas – sel: 082 922 0021 – e-pos:[email protected]:nicolettekoukeas–sel:0829215955–e-pos:[email protected]

Thabakampleier:williewagner – sel: 082 921 3822 – e-pos:[email protected]: janina schultz – sel: 083 686 8644 –e-pos:[email protected]

Seejolkampleier: koos stofberg – sel: 082 577 1234 – e-pos:[email protected]

127

kampsekretaris: retha knoetse – sel: 072 104 2286 –e-pos:[email protected]

Wilgedraaikampleier: nicol jacobs – sel: 083 601 4905 – e-pos:[email protected]:nicoleenthirion– sel: 0829249606–e-pos:[email protected]

VRYSTAAT

Graad 4 – Doornkampkampleier:Christahuman–sel: 0844661386–e-pos:[email protected]: pieter wessels – sel: 082 417 7296 –e-pos:[email protected]

Graad 5 – Kamp Klitsgraskampleier:renschévanwyk–sel:0827803679–e-pos:[email protected]:mariannebekker – sel: 0828236682–e-pos:[email protected]

Graad 6 – Kamp Murgpypkampleier:annemiebosman–sel:0829293123–e-pos:[email protected]:bertieeimer–sel:0839842113–e-pos:[email protected]

Graad 7 – Avontuurkampkampleier: Corlia botha – sel: 082 550 2071 – e-pos:[email protected]:edwardZimmerman–sel:0723807588–e-pos:[email protected]

Graad 4–7 – Herfskampkampleier:maraldameyer–sel:0846533850–e-pos:[email protected]: Collin vd werff – sel: 082 493 1989 –e-pos:[email protected]

Graad 8 – Ontdekkerskampkampleier: Chantel tomas– sel: 0833918667– e-pos:[email protected]:janasnyman–sel:0723041505–e-pos:[email protected]

Graad 9 – Kompetisiekampkampleier:willieengelbrecht–sel:0827281489–e-pos:[email protected]:jacoerwee–sel:0833467554–e-pos:[email protected]

Graad 10 – Leierskampkampleier: hester nortjé – sel: 071 604 4079 – e-pos:[email protected]:liezelnaudé–sel:0726063058–e-pos:[email protected]

Graad 11 – Veldkampkampleier: pieter Viljoen – sel: 084 680 0066 – e-pos:[email protected]:elmaViljoen–sel:0844879192–e-pos:[email protected] 12 – Seniorkampkampleier:tronellvdlingen–sel:0829278609–e-pos:[email protected]:shaunpeens–sel:0835007155–e-pos:[email protected]

Selfbehoudkamp - Graad 10 en 11kampleier:CornélZandberg–sel:0825628567–e-pos:[email protected] – Graad 8 tot 12kampleier:janvanderwalt–sel:0823701267–e-pos:[email protected] – sarel Cilliers: pieter bosman – sel:0829293124–e-pos:[email protected]

Inhoudsopgawe - voortrekkers.co.za · ons spore lê vêr oor die land ons maak ’n kampvuur selfs...

Documents

Transcript of Inhoudsopgawe - voortrekkers.co.za · ons spore lê vêr oor die land ons maak ’n kampvuur selfs...