INHOUDELIJK WERKINGSVERSLAG · Logo Zenneland vzw - Inhoudelijk werkingsverslag 2013 - – p. 5...

Logo Zenneland vzw - Inhoudelijk werkingsverslag 2013 - www.logozenneland.be – p. 1

INHOUDELIJK WERKINGSVERSLAG

LOGO ZENNELAND vzw Kerkpleinweg 4, 1742 Ternat | Tel 02 582 75 91 | www.logozenneland.be

Werkingsjaar 2013

Inhoud

Inleiding ...................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 2

Thema-overschrijdende acties en projecten .............................................................................................................................................................................................................................................. 3

LOKALE BESTUREN .................................................................................................................................................................................................................................................................................. 3

ONDERWIJS ............................................................................................................................................................................................................................................................................................. 4

KANSENGROEPEN ................................................................................................................................................................................................................................................................................... 5

COMMUNICATIE & NETWERK ................................................................................................................................................................................................................................................................ 5

Thema-gerichte acties en projecten ........................................................................................................................................................................................................................................................... 7

BORSTKANKEROPSPORING ..................................................................................................................................................................................................................................................................... 7

GEZONDHEID & MILIEU ........................................................................................................................................................................................................................................................................ 10

INFECTIEZIEKTEN EN VACCINATIE......................................................................................................................................................................................................................................................... 14

SUÏCIDEPREVENTIE ............................................................................................................................................................................................................................................................................... 15

TABAK-, ALCOHOL- EN DRUGSPREVENTIE ............................................................................................................................................................................................................................................ 18

VALPREVENTIE ...................................................................................................................................................................................................................................................................................... 21

VOEDING & BEWEGING ........................................................................................................................................................................................................................................................................ 23

VLAAMSE ONDERSTEUNING ................................................................................................................................................................................................................................................................. 30

Actiefocussen 2013 ................................................................................................................................................................................................................................................................................... 31


Inleiding

Dit rapport geeft een overzicht van de acties en projecten die plaats vonden in de

regio van Logo Zenneland in 2013. Sinds enkele jaren gebeurt de verantwoording

naar de Vlaamse overheid via het online uitwisselingsplatform CIRRO

(www.cirro.be).

Hieronder is een overzicht te vinden van de projecten zoals ingegeven in CIRRO, zij

het in meer beknopte versie. Vaak wordt er verwezen naar documenten die

eveneens online zijn opgeladen als bijkomende ondersteuning van de

verantwoording. Wie deze documenten voor een bepaald project eveneens wil

inkijken, kan deze aanvragen bij het Logo.

Elk project is gekoppeld aan een actiefocus. Deze actiefocussen zijn gekoppeld aan

de gezondheidsdoelstellingen / thema’s. Ze geven richting hoe de specifieke

doelstellingen / thema’s concreet moeten worden ingevuld. De actiefocussen

worden jaarlijks aangepast.

Voor bijkomende vragen kan u uiteraard steeds bij het team terecht:

www.logozenneland.be/contact.

LEESWIJZER

Projectnaam

Actiefocus Code actiefocus Beschrijving actiefocus

Doelgroep Setting & Context Subsidie

Op wie is het project gericht: de einddoelgroep In welke setting of context bevinden zich de lokale

partners met wie wordt samengewerkt Met welke middelen werd het project gefinancierd.

Beschrijving Problematiek Evaluatie Beschrijving van het project, meer specifiek hoe dit in de regio van Logo

Zenneland plaats vond. Informatie of link naar informatie over de achtergrond en/of reden waarom dit

project plaats heeft gevonden. Bondige beschrijving van wat is bereikt.

Hindernissen en Sterktes Suggesties voor ondersteuningsmiddelen Suggesties voor aansluiting beleid Ervaringen, suggesties, feedback … die kunnen meegegeven worden aan het Agentschap.


Thema-overschrijdende acties en projecten

LOKALE BESTUREN

LB - 2012 - 2013 - BBC (Beheers- en Beleidscyclus) & Gezondheid, lokale verkiezingen

Actiefocus AF LB Het thema-overschrijdend of geïntegreerd versterken van de samenwerking met lokale besturen.


Algemene bevolking Lokale gemeenschap Vlaams gereglementeerd

Beschrijving Problematiek Evaluatie Alle lokale besturen en OCMW’s werken vanaf 2014 volgens de nieuwe Beleids- en BeheersCyclus (BBC). Logo Zenneland vindt het belangrijk om de constructieve samenwerking die het sinds jaren heeft met de gemeenten te bestendigen en te versterken. Vanaf 2011 werden daarom specifieke inspanningen geleverd om gezondheidsbevordering en ziektepreventie structureel te verankeren in de BBC’s via de code 0985. Ter ondersteuning werd regelmatig relevante info doorgestuurd (bv. BBC-fiches (algemene en thematische) i.s.m VIGeZ; algemene info op maat van ons Logo;…) Daarnaast werd geadviseerd aan onze gemeenten die zich engageerden als ‘gezonde gemeente’ om dit project in het BBC expliciet op te nemen gedurende de hele BBC-periode (2014-2019). De specifieke inspanningen gebeurden via mailings naar besturen, agendering op de Algemene Vergaderingen, opname op onze website, info via nieuwsflashes, mondeling overleg,…

Lokale besturen zijn dé intermediair bij uitstek om zoveel mogelijk burgers te bereiken. Er worden vaak heel wat acties en projecten georganiseerd, maar een samenhangend beleid op lange termijn is vaak ver zoek. Het meerjarenplan biedt de mogelijkheid om te werken naar een integraal gezondheidsbeleid.

Op basis van een bevraging in november 2013, vernamen we dat 22 gemeenten van de 35 gezondheidsbevordering en ziektepreventie in het algemeen en/of het project Gezonde gemeente en/of de samenwerking met Logo Zenneland in het bijzonder, hebben opgenomen in hun BBC-plan. Alle beleidsplannen worden geïnventariseerd op de site http://binnenland.vlaanderen.be/beleidsrapport. Van zodra die volledig is, zullen we een objectief en transparant overzicht hebben van effectieve opname. Voor de faciliteitengemeenten in de rand van Brussel blijkt opname van Logo in BBC geen evidentie (taalproblematiek).

Hindernissen en Sterktes Suggesties voor ondersteuningsmiddelen Suggesties voor aansluiting beleid Sterkte: Door 'gezondheid' structureel op te nemen in het BBC-plan is er steeds een vertrekpunt voor een lokaal bestuur om hun werking rond deze thematiek te verantwoorden. Hindernis: Een volledig overzicht online van alle beleidsplannen is nog niet beschikbaar om na te gaan welk lokaal bestuur in BBC al dan niet gezondheidsbevordering en ziektepreventie in het algemeen heeft opgenomen, en de samenwerking met Logo in het bijzonder.

/ /

LB - 2013 - Gezonde Gemeente - symposium en lokale uitbouw




Beschrijving Problematiek Evaluatie Via het oorspronkelijke lokaal sociaal beleid versterkten heel wat gemeenten hun inspanningen op vlak van gezondheidsbevordering en ziektepreventie. Logo Zenneland streeft ernaar om gezondheid op een duurzame wijze verder op te nemen in de Beheers- en beleidscycli (2014 – 2019). Het project ‘Gezonde Gemeente’ biedt daarvoor de ideale kapstok. Er werd volop ingezet op het aanmoedigen van lokale besturen om zich te engageren voor het project Gezonde Gemeente. Het symposium dat het startschot gaf voor de actie werd mee bekend gemaakt. Verschillende lokale besturen uit deze regio, en een delegatie van het Logo zelf, waren aanwezig. In het najaar kon via overleg en deelname aan welzijnsraden het concept 'gezonde gemeente' stilaan ingang vinden bij de gemeentes en ocmw's.

Zie www.gezondegemeente.be Maar liefst 28 gemeenten uit onze regio zijn alvast mee op de kar gesprongen van 'Gezonde Gemeente'. Na de start op het Vlaams symposium in het voorjaar, worden in het najaar van 2013 en voorjaar van 2014 de gemeentes bezocht, waarbij op maat wordt bekeken hoe het concept 'gezonde gemeente' lokaal kan worden ingevuld.


Hindernissen en Sterktes Suggesties voor ondersteuningsmiddelen Suggesties voor aansluiting beleid Sterkte: Met dit concept en het charter engageren lokale besturen zich om de komende jaren werk te maken van een lokaal gezondheidsbeleid en gezondheid te integreren in de hele gemeentelijke werking. Logo kan daarbij helpen, adviseren en ondersteunen, volledig op maat van de gemeente of stad, op eigen tempo en volgens eigen noden. Hindernis: De 35 lokale besturen op maat sterk ondersteunen is een streven van het Logo, maar omwille van de uitgestrektheid van de regio en de hoeveelheid lokale besturen en lokale raden is dit niet steeds een evidentie.

Vernieuwde, actuele ondersteuningsmiddelen binnen de verschillende thema's zijn een must om gemeentes blijvend te laten inzetten op gezondheidsbeleid en de concrete invulling ervan.

/

ONDERWIJS

2010 - 2015 - TO - Onderwijs - Communciatie, overleg, samenwerking met en disseminiatie naar onderwijspartners...

Actiefocus AF (GM, IV, SP, TAD, VB) GEN

Opbouwen en onderhouden van een netwerk rond de thema's


Jongeren 18 tot 25 jarigen, Kinderen 0 tot 3 jarigen, Kinderen 12 tot 18 jarigen, Kinderen 3 tot 6 jarigen, Kinderen 6 tot 12 jarigen

Onderwijs Vlaams gereglementeerd

Beschrijving Problematiek Evaluatie Logo Zenneland investeert op verschillende manieren in o.a. de samenwerking met de CLB's in de regio's, de communicatie naar scholen. Onder meer via de aanbodwaaier en poster 'werken rond gezondheid op school' (sinds schooljaar '09-'10), CLB-overleg, infomomenten, ... In juli 2013 gingen ging Logo Zenneland met alle CLB's een gezamenlijk engagement aan aan met de ondertekening van een gezamenlijk charter.

Kinderen en jongeren aanzetten tot een gezonde levenswijze en laten opgroeien in een gezonde leefomgeving is thema-overschrijdend. Om de doelgroep te bereiken is het nodig op verschillende manieren mensen binnen de onderwijssetting samen te brengen via overleg, intervisie, infomomenten.

Het aanbod 'Gezondheid op school' (zie eigen ondersteuningsmiddelen) wordt via de CLB's verspreid. Een XL wordt voorzien voor de CLB's zelf. In 2012 ging een studiedag door: 'Gezondheidsbeleid 2.0', een workshop Wild van Water, een workshop winkeloefening. In 2013 2 workshops Dip Dobbel Doe. In juli 2013 gingen ging Logo Zenneland met alle CLB's die werkingsgebied hebben in deze regio een Charter aan. De 12 CLB's engageerden zich voor dezelfde afspraken. Dit leidt tot een goede afstemming, vertrouwensbasis samenwerking met de CLB's als lokale partners. Elk jaar is er minimaal 2 keer een overleg/infomoment met de CLB's, waarop verschillende thema's aan bod komen. De agenda bij 'Documenten - problematiek'. De verslagen zijn op te vragen bij het Logo.

Hindernissen en Sterktes Suggesties voor ondersteuningsmiddelen Suggesties voor aansluiting beleid

Sterkte: - Duidelijke afspraken over wie wat doet om zelfde doel te bereiken. Passend binnen uitgezette kadermethodiek 'Gezonde School'. - Wijziging van eenrichtingsverkeer naar overleg en intervisie, met ruimte voor input van externe deskundigen verreikt de samenwerking. - Jaarlijks terugkerend aanbod (gedrukt) voor de scholen. Hindernissen: Regio Logo Zenneland heeft veel CLB's die hun hoofdstandplaats niet in deze regio hebben. Het is ook voor de CLB's niet altijd even makkelijk als ze betrokken zijn bij bv. 3 verschillende Logo's (bv. Vrij CLB Ninove, CLB VGC). Logo Zenneland beschouwt echter ieder CLB (ongeacht het aantal scholen dat een CLB begeleidt in onze regio) als een gelijkwaardige partner.

/ - Lokale onderwijspartners als belangrijke partner zien voor Logo's. Disseminatie van 'gezonde school'-methodiek is per definitie thema-overschrijdend en vraagt naast specifieke projecten, ook investering om de lokale CLB's te ondersteunen om scholen te motiveren en begeleiden in hun schoolgezondheidsbeleid. Een generieke actiefocus voor onderwijs (vergelijk met LB) zou de specifieke investering die Logo's maken in het netwerken en dissemineren van de algemene methodiek naar onze prioritaire partners i.k.v. onderwijs een meer duidelijke plaats geven in onze verantwoording, i.k.v. de taken die het Logo heeft en de afspraken die zijn gemaakt met het VIGeZ wie wat doet (zie afsprakennota).


KANSENGROEPEN

SES - 2013 - Dag tegen armoede

Actiefocus AF SES Het thema-overschrijdend of geïntegreerd stimuleren van het bereik van groepen met lagere sociaal economische status.


Groepen met lagere SES Lokale gemeenschap, Niet-residentiële zorg- en welzijnssector

Vlaams gereglementeerd

Beschrijving Problematiek Evaluatie Logo Zenneland wil aanwezig zijn op activiteiten in kader van de dag van de armoede. Hiermee wil zij enerzijds haar netwerk verder uitbouwen en anderzijds projecten op maat initialiseren.

Gezondheidskloof bij kansengroepen. In Halle organiseerde de werkgroep 'stop de armoede' een kijkdozen-tentoonstelling. Alle Halse organisaties moesten hun kijk op armoede weergeven aan de hand van een kijkdoos. Logo Zenneland was eveneens aanwezig. Met de slogan 'gezondheidskloof, geen hapklare oplossing' probeerden ze aan te tonen dat er nog steeds een gezondheidsongelijkheid is. We ondersteunden dit geheel met een concrete actie: 'het winkelkarrenproject'. In Asse nam Logo Zenneland deel aan de infomarkt op de 'dag tegen de armoede', samen met heel wat andere organisaties. Zo hadden we de winkelkarren, de huisjes gezond wonen en probeerden we telkens linken te leggen naar gezondheid: koken met vergeten groenten, creaties maken met recyclage-materiaal,... In Kapelle-op-den-Bos werd ervoor gekozen om de winkelkarren een week lang in de onthaalruimte van het OCMW te plaatsen. Cliënten konden deelnemen aan de wedstrijd om de inhoud van een winkelkar te winnen.

Hindernissen en Sterktes Suggesties voor ondersteuningsmiddelen Suggesties voor aansluiting beleid Sterkte: Er wordt ingespeeld op een concreet concept. Via deze dag kan een zekere (inhoudelijke) insteek worden gedaan i.k.v. gezondheid en kunnen concrete materialen worden gedissemineerd. Dergelijke investeringen lonen ook i.k.v. netwerkopbouw en -onderhoud specifiek voor deze doelgroep.

/ /

COMMUNICATIE & NETWERK

GEN - 2012 - 2015 - De lokale en bovenlokale preventieorganisaties informeren en betrekken, verder uitbouwen en onderhouden

Actiefocus AF (alle thema’s) GEN Opbouwen en onderhouden van een netwerk


Algemene bevolking Eerstelijnsgezondheidszorg, Lokale gemeenschap, Onderwijs, Werk


Beschrijving Problematiek Evaluatie Logo Zenneland informeert en betrekt de preventieorganisaties omtrent de 7 thema's op reguliere basis. 1. Het versturen van nieuwsflashes naar de lokale partners (breed of doelgroepgericht) wanneer er actueel nieuws is. 2. regelmatig overleg (inhoudelijke update via plenair overleg 2 keer per jaar; jaarlijks CLB-overleg; regelmatig ad hoc overleg met lokale actoren i.h.k.v voorbereiding projecten & acties); 3. communicatie via website en mailings. Logo Zenneland volgt met het oog hierop alles op de voet op door deel te nemen aan studiedagen, opleidingen en infosessies.

De zeven thema's waar logo rond werkt omvat inhoud waar vaak kort op de bal moet worden gecommuniceerd naar zowel het algemeen publiek als naar het professionele werkveld. Hier is daarom heel belangrijk dat hiervoor vooraf aan de partners juiste objectieve informatie wordt gegeven. Door goede contacten op te bouwen en te onderhouden worden met zowel de artsen, gemeenten, scholen, enz. is er een actief netwerk waarnaar info kan worden verspreid.

Wanneer relevant worden nieuwsflashes verstuurd met relevantie informatie (digitaal) Informatie van lokale partnerorganisaties wordt doorgestuurd naar ons netwerk. Bv. i.k.v. opleidingen, workshops, ... Wanneer er nood is aan objectieve info bij een actueel thema dat in de media is, worden partners geïnformeerd. Bv. bij smogalarm.

Hindernissen en Sterktes Suggesties voor ondersteuningsmiddelen Suggesties voor aansluiting beleid / / /


LB - 2010 - 2013 - Algemene communicatie en bekendmaking Logo-aanbod




Beschrijving Problematiek Evaluatie Logo Zenneland probeert zoveel mogelijk zijn aanbod kenbaar te maken, door 1. aanwezig te zijn op welzijnsraden, gezondheidsraden en werkgroepen Lokaal Sociaal beleid,…; 2. een inhoudelijke update van alle thema's te geven 2 maal per jaar op een plenair overleg; 3. via een brochure met aanbod en andere communicatiedragers als bv. de website www.logozenneland.be, nieuwsflashes, ... Door het bovenstaande wordt het lokale netwerk ook verder onderhouden en uitgebouwd. Alle gemeentes en ocmw's ontvangen de nodige informatie. In hoeverre er implementatie is van methodieken en materialen, is te lezen in de specifieke beschrijvingen per project.

Het thema gezondheid op de agenda plaatsen bij lokale raden leidt tot een duurzame inbedding en samenwerking. Daarom neemt het Logo waar mogelijk deel aan bestaande welzijnsraden, gezondheidsraden, werkgroepen Lokaal Sociaal beleid, participatiegroepen BBC,... van de verschillende gemeenten.

- Vertegenwoordiging van Logo op welzijnsraden/gezondheidsraden/werkgroepen LSB,... in volgende gemeenten: Asse, Affligem, Beersel, Dilbeek, Gooik, Grimbergen, Halle, Kapelle-op-den-Bos, Liedekerke, Machelen, Pepingen, Roosdaal, Sint-Pieters-Leeuw, Steenokkerzeel, Tervuren, Wemmel, Zaventem en Zemst. - De inhoudelijke update van de verschillende thema's en de bestaande projecten worden voorgesteld op een plenair overleg. Zo is er tweemaal per jaar een Algemene Vergadering waar telkens een deel van de Logo-werking aan bod komt. - Het aanbod van onze projecten werd in 2013 voor de eerste keer visueel gemaakt via een kalender (zie 'documenten - meer info')

Hindernissen en Sterktes Suggesties voor ondersteuningsmiddelen Suggesties voor aansluiting beleid Deelname aan de verschillende gemeentelijke raden is tijdsintensief en vraagt de nodige flexibiliteit. Daarnaast is informatie brengen tot bij de 35 lokale besturen, elk met hun eigenheden een hele uitdaging. Onze ervaring leert echter dat dit op korte en middellange termijn lonend is om het thema 'preventieve gezondheid' en de specifieke Logo-werking onder de aandacht te brengen. Hierdoor wordt een vertrouwensband opgebouwd met de lokale partners waardoor verdere samenwerking wordt versterkt.

/ /

LB - 2011 - 2013 - Ondersteuning bij beurzen en evenementen




Beschrijving Problematiek Evaluatie Regelmatig krijgt Logo Zenneland de vraag van lokale besturen om aanwezig te zijn op seniorenbeurzen, welzijnsbeurzen, jeugdbeurzen,… Via een infostand wordt informatie gegeven aan de bezoekers. Tegelijkertijd bieden deze momenten een meerwaarde i.k.v. netwerkonderhoud en -uitbouw. Vragen in kader van een ruimere projectsamenwerking zijn prioritair wanneer een keuze moet worden gemaakt. Waar mogelijk kan ook met een onbemande stand worden gewerkt, of wordt samengewerkt met een lokale partner. Logo Zenneland streeft ernaar de stand steeds zo interactief mogelijk op te bouwen met een duidelijke inhoudelijke inslag. In bijgevoegde documenten enkel overzichtsfoto's als voorbeeld.

Objectieve en duidelijke communicatie rond verschillende onderwerpen i.k.v. gezondheidspromotie en ziektepreventie is niet steeds een evidentie. Lokale besturen ervaren de informatie die Logo kan bieden op een informatieve beurs vaak als een meerwaarde.

Een interactieve infostand werd opgezet in onder andere volgende gemeentes: 2011: - Roosdaal, Ternat, Affligem: Seniorenbeurs (Infostand Gezond en valveilig wonen) - De Gordel (Dilbeek) (Voeding & Beweging) - Galmaarden: Seniorenbeurs (Voeding & Beweging) 2012: - Bever in kader van de griepvaccinatie, banner griep en geschiedenis vaccinatie. - Dilbeek: Welkom Welzijn (Verschillende thema's) - Wemmel: Woonbeurs (Gezond wonen) 2013: - Affligem: Seniorenbeurs (Geestelijke gezondheid, tabak) - Tervuren: Welzijnsbeurs (Verschillende thema's) - Vilvoorde: Welzijnsbeurs (borstkankeropsporing + mammobox)

Hindernissen en Sterktes Suggesties voor ondersteuningsmiddelen Suggesties voor aansluiting beleid Sterkte: - Door in te spelen op een groter geheel van een beurs of een evenement kan een vrij groot publiek worden bereikt. - De lokale partner wordt ondersteund. - Er is mogelijkheid tot netwerking, waardoor contacten op een beurs een start kunnen zijn voor de verdere disseminatie en/of uitwerking van een bepaalde methodiek. Hindernis: - Tijdsintensief.

/ /


Thema-gerichte acties en projecten

BORSTKANKEROPSPORING BKO - 2013 - Bekendmaking van screening bij specifieke doelgroepen m.b.v. mammobox

Actiefocus AF BKO 2 Het stimuleren tot participatie bij doelgroepen met een lage participatie, in afstemming met het Centrum voor Kankeropsporing.


Etnisch culturele minderheden, Groepen met lagere SES, Vrouwen tussen 50 en 69 jaar

Lokale gemeenschap Vlaams gereglementeerd

Beschrijving Problematiek Evaluatie Via het spel mammobox wordt borstkanker en het belang van preventief onderzoek bespreekbaar. Waar mogelijk gebeurt dit in de periode voorafgaand aan de screeningscampagne in een gemeente, maar dit is niet noodzakelijk.

Één derde van alle kankers bij de vrouw zijn borstkankers. De meeste van die tumoren komen voor bij vrouwen ouder dan 50 jaar. De oorzaken van borstkanker zijn nog onbekend. Als borstkanker in een vroeg stadium ontdekt wordt, is er meestal een minder ingrijpende operatie en behandeling nodig. Ook de kans op volledige genezing is in dat geval aanzienlijk groter. Niet elke vrouw reageert op de herhaaldelijke uitnodigingen voor een gratis mammografie. Vrouwen laten vaak geen mammografie maken uit angst voor het onderzoek of voor de uitslag. Bij sommige allochtonen vormen taal en cultuur een barrière. Voor deze vrouwen kan het nuttig zijn in een kleine groep over borstkanker en borstkankerscreening te praten. Dit kan aan de hand van de mammobox, een informatief discussiespel over borsten, borstkanker, de opsporing en de behandeling van borstkanker.

In 2013 gingen er sessies door in Vilvoorde (9x), Halle (2x), Zaventem (2x). In het voorbereidend gesprek met de lokale besturen i.k.v. het screeningsprogramma wordt steeds extra aandacht besteed aan de doelgroep met lage SES. Op die manier wordt gezocht naar lokale organisatie die drempelverlagend zijn naar deze specifieke doelgroep. Voorbeelden hiervan zijn: het Centrum Basiseducatie, buurtwerking, dienstencentrum, vrouwenverenigingen.

Hindernissen en Sterktes Suggesties voor ondersteuningsmiddelen Suggesties voor aansluiting beleid Sterktes: Het spel is variabel in te zetten (sterke/zwakke groepen).Doelgroepen moeten wel een minimum aan spreek- en leesvaardigheid hebben; Het is een “doe- en babbelactiviteit”. Hindernissen: 1. Vrouwenonderwerp dat minder gemakkelijk in gemengde groepen ligt, gevoelig (religie,intiem) onderwerp. Men mag de mannen niet vergeten! Zij kunnen zeker worden ingeschakeld om hun vrouwen te overtuigen. Dit kan bv. door de soepsessie door de mannen, de mammoboxsessie door de vrouwen te laten doen en daarna samen te eten. 2. Angst/onwetendheid voor de mogelijke bijkomende kosten eens men in de flow van het onderzoek zit. Dit dient meer uitgewerkt te worden voor kansgroepen.

1. Miniversie om thuis te spelen met familie/kennissen. Een blaadje met belangrijkste volstaat. Bv. Één kartonnen A4tje met aan de achterkant de antwoorden. 2. Bijkomende info van de eventuele kosten i.s.m. mutualiteiten/huisartsen.

/

BKO - 2013 - Disseminatie materialen en ondersteuning partners i.k.v. gemeentelijke Borstkankeropsporing

Actiefocus AF BKO 1 Het stimuleren tot participatie van de doelgroep (vrouwen tussen de 50 en 69 jaar) en haar leef-, werken vrijetijdsomgeving, in afstemming met het Centrum voor Kankeropsporing.


Vrouwen tussen 50 en 69 jaar Lokale gemeenschap Vlaams gereglementeerd

Beschrijving Problematiek Evaluatie Tweejaarlijks wordt in elke gemeente het belang van borstkankeropsporing onder de aandacht gebracht. Verschillende methodieken en materialen worden voorgesteld. De gemeente maakt hieruit een keuze al naargelang de draagkracht van personeel en meewerkende organisaties. Voor 26 van onze 35 gemeenten is de komst van de mammobiel de kapstok voor acties. In het licht daarvan beginnen de gesprekken 4 maanden voor de komst van de mammobiel. In de 9 andere gemeenten met erkende radiologen gebeurt de sensibilisering meer verspreid over het jaar. Zie "Meer info-documenten" voor details per gemeente.

Één derde van alle kankers bij de vrouw zijn borstkankers. De meeste van die tumoren komen voor bij vrouwen ouder dan 50 jaar. De oorzaken van borstkanker zijn nog onbekend. Als borstkanker in een vroeg stadium ontdekt wordt, is er meestal een minder ingrijpende operatie en behandeling nodig. Ook de kans op volledige genezing is in dat geval aanzienlijk groter. Daarom heeft de Vlaamse overheid een bevolkingsonderzoek naar borstkanker georganiseerd en een gezondheidsdoelstelling geformuleerd. Het bevolkingsonderzoek zorgt ervoor dat de borstkankeropsporing doelmatig en kwaliteitsvol verloopt.

In 2013 werden volgende gemeenten ondersteund door Logo Zenneland: Beersel, Drogenbos, Hoeilaart, Kapelle-op-den-Bos, Londerzeel, Meise, Merchtem, Overijse, Tervuren, Vilvoorde, Zaventem (meer details in bijgevoegd document).


Hindernissen en Sterktes Suggesties voor ondersteuningsmiddelen Suggesties voor aansluiting beleid Sterktes: De goede communicatie met al onze 35 gemeenten via de "contactpersonen" en de link "gezonde gemeente". Van onze 35 gemeenten zijn er (tot nu toe) 27 "gezonde gemeenten". Hindernissen: 1. In de rand rond Brussel is de participatiegraad laag. Dit is deels te wijten aan diagnostische screenings en screenings die in Brusselse of Waalse radiologische eenheden gebeuren. Cijfers zijn niet beschikbaar, waardoor een vertekend (onderschat) beeld van de participatie ontstaat. 2. Door het laat doorgeven van de planning van de mammobiel komt drukwerk van publicaties, kalenders, persartikels in het gedrang.

- "Blijven herhalen" is één van de boodschappen van de Gezondheidsconferentie van 14 december 2013. Er moet dus blijvend geïnvesteerd worden in herdruk, actualisering en aanmaak van nieuwe sensibiliseringsmaterialen. Het verzenden van gemeentelijke boodschappen (het vroegere 'postkaartje'), samen met de uitnodigingsbrief, moet terug ingevoerd worden. - N.a.v. de twee nieuwe bevolkingsonderzoeken kan het nuttig zijn om materiaal te hebben dat de drie onderzoeken geïntegreerd belicht (borst, dikkedarm, baarmoeder).Een goed voorbeeld hiervan is de Limburgse Logo's-actie: duo-actie "baarmoeder, borstkanker". - Mammobox-spel uitbreiden met dikkedarm en baarmoederhals en light-versie die kan meegegeven worden om thuis te spelen.

- Cijfers van de screenings in Brussel en Wallonië voor de gemeenten in onze regio (de Brusselse rand) zouden een meerwaarde en een meer correct beeld bieden. - Nood aan duidelijkheid over welke taken de Logo's dienen op te nemen i.k.v. de bevolkingsonderzoeken, m.a.w. nood aan actualiseren en aanvullen van actiefocussen hieromtrent.

BKO - 2013 - Gezondheidsconferentie voor Kankeropsporing

Actiefocus AF AO Het in naam van de Logo's adviseren van de Vlaamse overheid, o.a. via het meewerken aan Vlaamse gezondheidsconferenties, Vlaamse werkgroepen of via andere organisaties.


Algemene bevolking Eerstelijnsgezondheidszorg, Lokale gemeenschap, Niet-residentiële zorg- en welzijnssector


Beschrijving Problematiek Evaluatie In 2013 vind de gezondheidsconferentie voor kankeropsporing plaats. Vanuit Logo Zenneland worden de relevante lokale partners geïnformeerd en aangezet deel te nemen aan het online forum, de toetsingdagen en de conferentie zelf. (Enkele voorbeelden van de uitnodigingen in bijgevoegde documenten). Ook vanuit het Logo zelf wordt dit nauw opgevolgd en wordt er deelgenomen aan deze momenten. Aangezien de communicatie en afstemming vooral online of op de ontmoetingsdagen zelf gebeurde, en dit naar een brede doelgroep (artsenkringen,lokale besturen, ...), wordt bij dit project geen specifiek bereik aangeduid.

Zie: www.gezondheidsconferentie-kankeropsporing.be In voorbereiding van de toetsingsdagen vulden verschillende partners het online forum over de stellingen in. - Logo Zenneland en lokale partners waren aanwezig op de toetsingsdag in Leuven op 12/10/2013. - Op de Algemene vergadering (22/11/2013) van het Logo wordt naar aanleiding van de gezondheidsconferentie extra tijd voorzien voor een spreker vanuit het CvKO om toelichting te geven: 'Van borstkankeropsporing naar kankeropsporing' (Eliane Kellen). - Op de gezondconferentie van 14/12/2013 is Logo Zenneland aanwezig en voorziet ook extra ondersteuningsmiddelen voor de infostand rond borstkankeropsporing (o.a. de elektrokoffers).

Hindernissen en Sterktes Suggesties voor ondersteuningsmiddelen Suggesties voor aansluiting beleid Sterkte: Over heel Vlaanderen gelijke communicatie. Hindernis: In de communicatie rond de conferentie wordt onderzoek naar drie kankers meegenomen. Door communiceren hierover rijzen er ook vragen bij onze partners. Tot nu toe is de taak van het Logo i.k.v. disseminatie hieromtrent echter nog onduidelijk, waardoor we (nog) niet steeds op de vraag naar ondersteuning kunnen ingaan.

Voor de drie bevolkingsonderzoeken zijn er nieuwe ondersteuningsmiddelen nodig, die beschikbaar zijn zodra de communicatie start.

Vraag naar snel duidelijkheid over taakverdeling (nood aan geactualiseerde AF'n) is nodig om gericht te kunnen dissemineren van informatie en duidelijk te kunnen communiceren op welke manier we vanuit Logo Zenneland kunnen ondersteunen.


BKO - 2013 - Project "Brief van de huisarts"

Actiefocus AF BKO 1 Het stimuleren tot participatie van de doelgroep (vrouwen tussen de 50 en 69 jaar) en haar leef-, werken vrijetijdsomgeving, in afstemming met het Centrum voor Kankeropsporing.


Vrouwen tussen 50 en 69 jaar Eerstelijnsgezondheidszorg, Lokale gemeenschap, Niet-residentiële zorg- en welzijnssector


Beschrijving Problematiek Evaluatie De huisarts kan de participatiegraad naar het bevolkingsonderzoek naar borstkanker verhogen: door een persoonlijke brief naar de vrouwen te sturen die in de laatste 4 jaar geen screeningsmammografie hebben laten doen. Uit een kleinschalig proefproject uit 2010 in de regio Brugge bleek dat door de tussenkomst van de huisarts met een persoonlijke brief,de deelnamegraad met 18% was gestegen. Sinds 2013 loopt een pilootproject in Vlaanderen, waaraan ook Logo Zenneland ook haar medewerking heeft verleend (bv. zie brief aan huisartsen in bijgevoegd document).

Er is nog steeds een groep vrouwen die zich niet laat screenen. Angst, onwetendheid, laaggeletterdheid zijn de belangrijkste oorzaken. Meer info: www.bevolkingsonderzoek.be

Van de 17 huisartsenkringen (HAK) in de regio Logo Zenneland zijn er huisartsen uit 3 HAKS die deelnemen aan het project: HAK Tervuren, HAK Overijse, HAK Hoeilaart. HAK Halle en omgeving heeft interesse. In januari 2014 is er een tussentijds evaluatierapport van het project voorzien. Mocht hieruit al een stijging van de participatie blijken wordt dit project zeker verder gepromoot bij dan andere huisartsenkringen in de regio.

Hindernissen en Sterktes Suggesties voor ondersteuningsmiddelen Suggesties voor aansluiting beleid Sterktes: Logo zorgt voor de bekendmaking van het project en de recrutering van huisartsen. Daarna zorgt het Centrum voor Kankeropsporing ervoor dat de doelgroep uit het GMD-programma van de huisarts gehaald wordt. Dit is een enorme administratieve/logistieke taak die wegvalt voor de Logo's. Dit wordt in heel Vlaanderen op dezelfde wijze toegepast. Hindernissen: Communicatie tussen Logo / arts / projectbegeleider van CvKO bleek geen evidentie. Dit knelpunt wordt meegenomen op de tussentijdse evaluatie van december '13 - januari 2014.

Andere manieren zoeken om doelgroep vrouwen te bereiken. Er bestaan nieuwere kanalen dan een brief (sms,email). Meer en meer huisartsen hebben een e-secretariaat met mailadressen van hun patiënten.

1. Nog meer de link leggen tussen preventie, andere bevolkingsonderzoeken, GMD, GMD+. 2. Transparantie over de mogelijke kosten. Kansengroepen willen ook geïnformeerd zijn over gezondheid maar durven vaak de stap niet zetten naar gratis onderzoek omdat ze veel kans hebben dat er onverwachte kosten opduiken (labo, echo, niet-geconventioneerde artsen, kamerprijzen,...), eens ze in het onderzoekstraject zitten.


GEZONDHEID & MILIEU

GM - 2013 - Advisering bij vragen en klachten omtrent milieugerelateerde gezondheidsrisico's in het BINNENmilieu

Actiefocus AF GM B, BI 1, BI 3


Algemene bevolking Lokale gemeenschap, Niet-residentiële zorg- en welzijnssector, Thuismilieu


Beschrijving Problematiek Evaluatie In kader van het Vlaams Binnenmilieubesluit voert de medisch milieukundige bij het Logo een eerstelijnsfunctie uit. Hierbij worden preventieorganisaties, lokale besturen, artsen, of rechtstreeks burgers geïnformeerd en geadviseerd omtrent milieufactoren die van invloed kunnen zijn op het binnenmilieu. Wanneer er een gemotiveerde aanvraag wordt gestuurd, kan hier mogelijk een plaatsbezoek volgen. De opvolging van de vragen en klachten gebeurt in nauwe afstemming met Toezicht Volksgezondheid Vlaams-Brabant. Het gedetailleerd bereik is terug te vinden onder 'verslagen' in het ingediende rapport 'vragen en klachten', (is m.a.w. dus niet in deze projectbeschrijving opgenomen), algemeen bereik: zie vak evaluatie.

Voor een goede gezondheid hebben we een goed milieu nodig. Het is immers de omgeving waarin we leven. Dat omvat onze leefomgeving buiten, maar ook binnen gebouwen, de gezondheid binnenshuis of het zogenaamde binnenmilieu.

In 2013 werd voor binnenmilieuproblemen het volgende ondernomen in de regio Logo Zenneland: - Binnenmilieu vragen van burgers: 24. - Binnenmilieu vragen van lokale actoren: 11. - Binnenmilieudossiers: 7 waarvan 5 een plaatsbezoek nodig was. Een volledig overzicht is terug te vinden in de ingediende verslagen.

Hindernissen en Sterktes Suggesties voor ondersteuningsmiddelen Suggesties voor aansluiting beleid Sterkte: adviesverlening en sensibilisatie bij het ondersteunen van 'preventieorganisaties' is een wisselwerking. Adviseren kan soms leiden tot een meer duurzame samenwerking. Een sensibilisatieactie kan ook leiden tot concrete vragen. Hindernis: Wanneer vragen vanuit burgers, zijn de verwachtingen soms hoger dan wat kan worden geboden binnen bevoegdheid mmk. Voornamelijk bij mensen in de rand, die eerst bij het Brussels gewest terecht komen waar de dienstverlening anders is dan in Vlaanderen (bv. i.k.v. metingen).

/ I.k.v. dit aspect van de mmk-functie is blijvende inhoudelijke ondersteuning en up to date blijven van kennis in dit vakgebied noodzakelijk.

GM - 2013 - Advisering bij vragen en klachten omtrent milieugerelateerde gezondheidsrisico's in het BUITENmilieu

Actiefocus AF GM B, BU BIO, BU CH, BU FY 1


Algemene bevolking Lokale gemeenschap, Niet-residentiële zorg- en welzijnssector, Thuismilieu


Beschrijving Problematiek Evaluatie Binnen de Logo-werking voert de medisch milieukundige een eerstelijnsfunctie uit. Hierbij worden preventieorganisaties, lokale besturen, artsen, of rechtstreeks burgers geïnformeerd en geadviseerd omtrent buitenmilieufactoren die van invloed kunnen zijn op de gezondheid. De opvolging van de vragen en klachten gebeurt in nauwe afstemming met Toezicht Volksgezondheid Vlaams-Brabant. Het gedetailleerd bereik is terug te vinden onder 'verslagen' in het ingediende rapport 'vragen en klachten', (is m.a.w. dus niet in deze projectbeschrijving opgenomen), algemeen bereik: zie vak evaluatie.

Voor een goede gezondheid hebben we een goed milieu nodig. Het is immers de omgeving waarin we leven. Dat omvat onze leefomgeving zowel buiten als binnen.

In 2013 werd voor buitenmilieuproblemen het volgende ondernomen in de regio Logo Zenneland: - Buitenmilieu vragen van burgers: 7 - Buitenmilieu vragen van lokale actoren: 11. Een volledig overzicht is terug te vinden in de verslagen.

Hindernissen en Sterktes Suggesties voor ondersteuningsmiddelen Suggesties voor aansluiting beleid Sterkte: directe ondersteuning van 'preventieorganisaties' en wat mogelijk aanleiding geeft tot verdere vertrouwensbasis voor duurzame samenwerking i.k.v. sensibilisatie. Opvangen van lokale problematieken.

/ /


GM - 2012-2013 - air@school

Actiefocus AF GM BI 2 Verbetering van de kwaliteit van het binnenmilieu in basisscholen en secundaire scholen.


Kinderen 12 tot 18 jarigen Onderwijs Vlaams gereglementeerd

Beschrijving Problematiek Evaluatie air@school zet secundaire scholen aan te werken aan gezonde binnenlucht in de klas. Meer info op [email protected] . Logo Zenneland onderneemt volgende acties: stimuleren van secundaire scholen in de regio om deel te nemen (o.a. via algemeen Logo-aanbod, opvolgen van inschrijvingen, verspreiden van materiaal). In de contacten met de CLB's wordt dit project steeds meegenomen.

Leerlingen en leerkrachten ondervinden gezondheidsklachten (geurhinder, oogirritatie, hoofdpijn, concentratieproblemen en vermoeidheid) die mogelijk het gevolg zijn van de aanwezigheid van (lucht)vervuilende stoffen in de klas. Eén van de belangrijkste oorzaken van een slechte binnenlucht is het gebrek aan ventilatie. De huidige verluchting van de klaslokalen is volgens de meerderheid van de leerlingen, leerkrachten en directies ontoereikend.

Deelname 2012-2013 in regio Logo Zenneland: 167 klassen in 14 scholen (t.o.v. 113 klassen in 2011-2012) Alle CLB's nemen dit project mee in hun communicatie (cfr bereik), De specifieke scholen die deelnamen zijn terug te vinden in de lijst bij documenten.

Hindernissen en Sterktes Suggesties voor ondersteuningsmiddelen Suggesties voor aansluiting beleid geen geen Vlaamse opvolging specifiek voor dit onderwerp blijft nodig. (Vanuit VIGeZ,

ToVo)Op die manier blijft ook vanuit de scholenkoepels de boodschap komen naar de scholen dat dit een belangrijk item is.

GM - 2012 - 2013 - Lekker Fris Actiefocus AF GM BI 2 Verbetering van de kwaliteit van het binnenmilieu in basisscholen en secundaire scholen.



Beschrijving Problematiek Evaluatie Stimuleren van de basisscholen in de regio om deel te nemen aan het project Lekker Fris oa. via nieuwsflash en voorstelling op CLB-overleg, het opvolgen van inschrijvingen en het verspreiden van de materialen. Lokale besturen betrekken die CO2-meters aankochten, of bekendmaking van mogelijkheid hiervan.

Leerlingen en leerkrachten ondervinden gezondheidsklachten (geurhinder, oogirritatie, hoofdpijn, concentratieproblemen en vermoeidheid) die mogelijk het gevolg zijn van de aanwezigheid van (lucht)vervuilende stoffen in de klas. Eén van de belangrijkste oorzaken van een slechte binnenlucht is het gebrek aan ventilatie. De huidige verluchting van de klaslokalen is volgens de meerderheid van de leerlingen, leerkrachten en directies ontoereikend.

De bekendmaking van het project werd door alle CLB's meegenomen. Deelname 2012-2013 in regio Logo Zenneland: 70 klassen in 16 scholen (t.o.v. 61 klassen in 2011-2012)

Hindernissen en Sterktes Suggesties voor ondersteuningsmiddelen Suggesties voor aansluiting beleid / Nood aan vernieuwing, actualisering van de ondersteuningsmiddelen en de

omkadering van het project. /

GM - 2013 - Verkeer (aanloop naar gezond onderweg)

Actiefocus AF GM Verkeer Op lokaal niveau werken aan bewustmaking van de gezondheidseffecten van verkeer



Beschrijving Problematiek Evaluatie Verkeer is een belangrijk issue in de regio rond Brussel. Voor Logo Zenneland een belangrijk item. Eerder werden al kleinschalige losse acties ondernomen. Ook in 2013 is er eerder een voorbereiding van de implementatie van het project Gezond Onderweg dat er in 2014 aankomt. Daarnaast zijn er eveneens enkele ad hoc acties op vraag van de lokale partners. In december communiceerde Logo Zenneland ook mee omtrente de provinciale studiedag verkeer.

Fijn stof is nummer één in omgevingsfactor die van invloed is op de gezondheid. meer info: - www.properelucht.be - www.zorg-en-gezondheid.be/verkeerengezondheid

In het voorjaar werd een bevraging gedaan bij verschillende lokale besturen i.k.v. hun mobiliteitsplan en de mogelijke linken naar blootstellingsvermindering. Concrete acties najaar: - Vilvoorde: infosessie fijn stof op open milieuraad, - Meise: voorbereiding voor lokale infocampagne in voorjaar 2014, - Provinciale studiedag verkeer, 5 december (ondersteuning in communicatie en sensibilisatiemateriaal, toelichting Gezond Onderweg)

Hindernissen en Sterktes Suggesties voor ondersteuningsmiddelen Suggesties voor aansluiting beleid Sterkte: Fijn stof is een problematiek die enorm aanspreekt. Geeft linken naar verschillende lokale partners: artsen, lokale besturen, onderwijs,... Hindernis: Lokale actoren zien het soms als een te grote problematiek om lokaal iets te kunnen betekenen.

Naast inspelen op beleidsvlak (door de link naar gezondheid in te bedden in mobiliteitsplannen), zijn concrete lokale (tastbare) ondersteuningsmiddelen die actueel zijn een steun voor de samenwerking.

Deze regio rond Brussel wordt sterk beïnvloed door de R0 en het Brussels Hoofdstedelijk gewest. Bij de opzet van een onderzoek wordt vaak gekeken naar grote steden als Gent en Antwerpen, en is er vaak weinig aandacht voor de Vlaamse rand die bestaat uit kleine gemeentes, maar toch dezelfde milieudruk (qua verkeer) heeft omwille van Brussel. Dit meenemen in onderzoek zou worden geapprecieerd.


GM - 2013 - Kinderopvang en gezond binnenmilieu: Gezond binnen Klein beginnen

Actiefocus AF GM BI 1 Het ondersteunen, adviseren en informeren van onder meer professionelen uit de gezondheidszorg, preventieorganisaties en gemeentebesturen bij potentiële milieugerelateerde gezondheidsproblemen of incidenten veroorzaakt door factoren in het binnenmilieu.


Kinderen 0 tot 3 jarigen, Kinderen 3 tot 6 jarigen, Kinderen 6 tot 12 jarigen

Lokale gemeenschap, Niet-residentiële zorg- en welzijnssector


Beschrijving Problematiek Evaluatie GEZOND BINNEN KLEIN BEGINNEN - In samenwerking met Kind&Gezin (Afd. Vlaams-Brabant Brussel), de lokale overlegcellen Kinderopvang, de lokale besturen en het Logo worden (inter)gemeentelijke workshops georganiseerd. Doelgroep zijn de mensen die instaan voor crèches, kinderopvang of naschoolse opvang. De workshops gaan door in de organiserende gemeente. De inhoud wordt interactief gebracht m.b.v. stellingen, elektrokoffers, proefjes, ... Verschillende onderwerpen komen aan bod: o.a. ventileren, poetsen, schimmelaanpak, loden leidingen. Na de workshop blijven toolboxen met o.a. een CO2-meter in de gemeente die gedurende een trimester kunnen worden ontleend. Elke deelnemer ontvangt ook een grote poster met tips voor het hele jaar door.

Cfr. Onderzoek in kinderdagverblijven (2008)- CEHAPE (Children's Environment and Health Action Plan for Europe)

Max 5 per jaar. Workshops 2013: Overijse + Hoeilaart (28/02/2013), Grimbergen (21 en 26/02/2013), Sint-Pieters-Leeuw (24/09/2013)

Hindernissen en Sterktes Suggesties voor ondersteuningsmiddelen Suggesties voor aansluiting beleid Sterkte: de 'organisatie' ligt bij het LOK (lokaal overleg kinderopvang), de gemeente en het OCMW. + de workshop wordt erkend door kind&gezin + het natraject van de uitleen van de boxen wordt als positief ervaren. De combinatie zorgt ervoor dat er geen snelle vervaging is van de inhoud. De workshop is laagdrempelig opgebouwd, maar wel uitgebreid qua inhoud. Door de interactieve aanpak van de workshop komen ook gerichte en heel concrete vragen naar voren. Het is een sterkte om als medisch milieukundige bij het Logo hier dadelijk op in te kunnen gaan, als het ware een directe adviesverlening te kunnen geven, aansluitend op algemene sensibilisatie.

De beschikbare ondersteuningsmiddelen zijn momenteel voldoende. Verdere inzet op het bereiken van deze doelgroep, met sterke inhoud op maat gebracht, en in samenwerking met de lokale belanghebbenden.

GM - 2013 - Interactieve workshops 'Gezond Wonen'

Actiefocus AF GM BI 1 Het ondersteunen, adviseren en informeren van onder meer professionelen uit de gezondheidszorg, preventieorganisaties en gemeentebesturen bij potentiële milieugerelateerde gezondheidsproblemen of incidenten veroorzaakt door factoren in het binnenmilieu.


Etnisch culturele minderheden, Groepen met lagere SES, Senioren



Beschrijving Problematiek Evaluatie Samen met lokale besturen ondersteunt het Logo workshops rond verschillende aspecten van gezond wonen. Op een laagdrempelige manier worden mensen waarmee het OCMW,lokale besturen of de welzijsnorganisaties in contact komen geïnformeerd en gesensibiliseerd over mogelijke risico’s in het binnenmilieu. Op maat van de doelgroep wordt de inhoud of deelaspecten van deze workshops in een gemeente uitgevoerd. In 2013 kwam de vraag voornamelijk van integratiediensten en dienstencentra.

De gezondheidskloof is eveneens belangrijk binnen het thema gezondheid & milieu. Het basisrecht van een goede kwaliteit van wonen, meer specifiek een gezond binnenmilieu, verdient ook de nodige aandacht en aangereikt te worden op een kwaliteitsvolle en doelgroepgerichte manier.

2013: I.s.m. Inloopcentrum Zellik + Dienstencentrum Sint-Pieters-Leeuw (I.s.m. integratiedienst, ocmw en woonwinkel) + Dienstencentrum De Lemoon en Pasha in Halle (I.s.m. ocmw en woonwinkel) + Vrouwengroep integratiebuurtwerking Ruisbroek.


Hindernissen en Sterktes Suggesties voor ondersteuningsmiddelen Suggesties voor aansluiting beleid Sterkte: samenwerking met integratiedienst en lokale partners zodat deze workshops kunnen worden ingebed in hun programma (het is niet iets bijkomend). Gebruik van laagdrempelig ondersteuningsmateriaal is een meerwaarde. Hindernissen: Het is geen evidentie om mensen vanuit specifieke doelgroepen bij elkaar te krijgen.

/ Aanmaak van materiaal voor mensen met lage SES of van allochtone origine mag niet gelijk staan aan versimplifiëring of betutteling.

2011 - 2015 - GM - Disseminatie van sensibilisatieaanbod fysische factoren buiten, specifiek: niet-ioniserende straling.

Actiefocus AF GM BU FY 2 Het ondersteunen van gemeentebesturen in het kader van de problematiek rond niet-ioniserende straling.



Beschrijving Problematiek Evaluatie Ondersteuning en informeren van lokale besturen en andere partners, o.a. tentoonstellingsbanners, draaiboek en elektrokoffers. Ondersteuning bij infomomenten. Actuele info doorsturen.

Omdat de technologie nog relatief nieuw is, kan nog geen definitief antwoord gegeven worden op vragen i.v.m. mogelijke gezondheidseffecten. Dit neemt echter niet weg dat er al zeer veel onderzoek is gebeurd naar de mogelijke schadelijke effecten van elektromagnetische velden van gsm en gsm-antennes.

2011 > Bekendmaking Draaiboek 'Zendantennes een hot item', ondersteuning van infodag straling Vlaams-Brabant 6/06/2011 --- 2012 > Mailing aan artsen (7/03/2012); Halle: Tentoonstelling (3 weken) en infoavond (6/12/2012) --- 2013 > Mailing (voorjaar) aan gemeentes met mogelijkheid tot aanvragen update draaiboek (reactie: 11v/d 35 gemeentes), Ondersteuning CBS Gooik bij vraag over aanvraag plaatsing zendantenne (2/12/2013)

Hindernissen en Sterktes Suggesties voor ondersteuningsmiddelen Suggesties voor aansluiting beleid 2011 - Sterkte dat er duidelijke open communicatie is rond dit onderwerp. Wordt lokaal geapprecieerd. 2012 - De doelgroep blijft vragen hebben over dit onderwerp gezien vaak in de media. Mailing naar artsen (weinig respons gekomen). Infoavond in Halle: veel respons. Moeilijkheid: aanwezigheid van actiegroep (beperk de straling) die objectiviteit van wat verteld werd (o.a. Vlaamse beleid en normering) in twijfel trok. 2013 -

Lijst van betrouwbare sprekers waarop partners kunnen terug vallen. Duidelijk een heel op to date info omtrent straling en gezondheid moet steeds voorhanden zijn.

geen


INFECTIEZIEKTEN EN VACCINATIE

IV - 2013 - Disseminatie acties voor specifieke doelgroepen - 'Europese vaccinatieweek'

Actiefocus AF IV 2 Het verhogen van de participatie aan het vaccinatieprogramma bij de door de overheid gedefinieerde doelgroepen en het helpen realiseren van de subdoelstellingen van het actieplan gezondheidsdoelstelling 2012-2020 (tot eind 2013).


Kinderen 6 tot 12 jarigen Eerstelijnsgezondheidszorg, Lokale gemeenschap, Onderwijs


Beschrijving Problematiek Evaluatie In 2013 stond de Europese vaccinatieweek in het teken van de mazelencampagne, specifiek gericht op kinderen uit het vijfde leerjaar. Aangezien de communicatie (m.u.v. naar de CLB's) voornamelijk digitaal verloopt naar een brede groep, zijn in het netwerkbereik enkel de CLB's opgenomen. De andere partners zijn geïnformeerd, maar er is geen zicht op de daadwerkelijke implementatie.

Tijdens de Europese Vaccinatieweek brengt de Wereldgezondheidsorganisatie in heel Europa het belang van vaccinatie onder de aandacht. Zie: www.vaccinatieweek.be

De bekendmaking van deze campagne werd verspreid naar de CLB's (toelichting op overleg), huisartsenkringen en lokale besturen (digitaal).

Hindernissen en Sterktes Suggesties voor ondersteuningsmiddelen Suggesties voor aansluiting beleid Sterkte: beeld dat de jongeren aanspreekt. Feedback van een CLB-medewerker: een gadget voor de doelgroep na

vaccinatie leuk zou zijn. M.a.w., er is nood aan meer dan een 'affichecampagne'.

/

IV - 2013 - Griepcampagne (najaar)

Actiefocus AF IV 1 Het verhogen van de participatie aan de seizoensgriepvaccinatie bij de door de Vlaamse overheid gedefinieerde doelgroepen.


De werkende bevolking, Senioren, Volwassenen, Zwangere vrouwen en/of partner

Eerstelijnsgezondheidszorg, Lokale gemeenschap, Niet-residentiële zorg- en welzijnssector, Residentiële zorg- en welzijnssector


Beschrijving Problematiek Evaluatie - De Vlaamse griepcampagne 2013 richt zich tot de algemene bevolking specifiek 65+ jarigen, chronisch zieken en dit jaar expliciet ook tot de zwangere vrouwen. - Bij de campagne horen verschillende materialen: affiche algemene publiekscampagne, affiche zwangere, folder 10 vragen over griep en flyer zwangere. - Begin juli werd er vanuit Logo Zenneland reeds een persartikel verstuurd naar alle gemeenten van onze regio. Eind augustus werden alle materialen verdeeld naar de gemeentebesturen, ziekenhuizen, huisartsen, gynaecologen, pediaters, vroedvrouwen, SEL, LMN, ... - Gemeentebesturen worden aangemoedigd om naar alle 65-jarigen of alle 65 tot 69 jarigen een brief te verzenden als herinnering tot vaccinatie.

Griepvaccinatiegraad verhogen bij de doelgroep vooropgesteld in de gezondheidsdoelstelling. Meer info: - www.influenza.be/nl/content/seizoensgriep - www.zorg-en-gezondheid.be/WZC-griepvaccinatie.aspx

- Verspreiding van de materialen: Eind 2013 wordt er een bevraging bij de gemeenten gedaan om na te gaan of deze effectief iets met het materiaal hebben gedaan. Dit met als resultaat: 14 van de 35 gemeenten gaven antwoord. Artikel: 12/14, Affiches en folders: 12/14, briefactie 65+: 5/14. Slechts 1 gemeente gaf aan over de hele lijn niets te hebben ondernomen. Het volledige overzicht met gedetailleerde info is terug te vinden het bijgevoegd document. - Specifieke acties: De huisartsenkring van Halle en Omgeving organiseerde opnieuw een prikactie voor de zorgverstrekkers uit de regio. - De persconferentie voor de Vlaamse Kick-off van de campagne ging door bij de voorzitter van huisartsenkring HARNO (te Vilvoorde) - Uitleen van info- en tentoonstellingsmateriaal om de campagne te versterken, o.a. in WZC Van Der Stokken

Hindernissen en Sterktes Suggesties voor ondersteuningsmiddelen Suggesties voor aansluiting beleid Sterktes: Het nieuwe materiaal was mooi. De flyer werd zeer veel gevraagd. Het materiaal kreeg goede kritiek. De aangeleverde brieven werden vlot geschreven. Hindernissen: Het enkel kunnen aanbieden van Nederlandstalig materiaal wordt door sommige gemeenten in de regio van Logo Zenneland als een probleem aanzien.

/ /


SUÏCIDEPREVENTIE

SP - 2010 - 2013 - VLASP Vlaams-Brabant (vroeger Preventio)

Actiefocus AF SP AH 2 Het binnen de locoregionale projecten suïcidepreventie promoten van het actieplan suïcidepreventie.


Algemene bevolking Lokale gemeenschap Vlaams ad hoc, Vlaams gereglementeerd

Beschrijving Problematiek Evaluatie Logo Zenneland maakt deel uit van het Vlasp Vlaams-Brabant (vroeger: locoregionale project 'Preventio'). Dit samenwerkingsverband is opgezet in functie van het Vlaams actieplan suïcidepreventie. Logo Zenneland neemt een actieve rol op in het locoregionale samenwerkingsverband VLASP (Logo's van de provincie Vlaams-Brabant, CGG's, provincie en preventiewerkers). Logo Zenneland neemt deel aan overlegmomenten, dissemineert de Logo-methodieken rond geestelijke gezondheidsbevordering alsook de activiteiten van de CGG's. Het Vlaams-Brabants VLASP overleg vindt 4x per jaar plaats.

Meer info: www.vlaspvlaamsbrabant.be - Een volledig gedetailleerde beschrijving van het verloop van de samenwerking is terug te vinden in het inhoudelijk verantwoordingsrapport (zie bijgevoegde documenten). - Per jaar: 2011: Disseminatie van de fit in je hoofd campagne; 2012: Met dit samenwerkingsverband werd ingezet op een gezamenlijke studiedag in 2013 rond 'Jongeren weerbaar maken'. ; 2013: Studiedag 'jongeren weerbaar maken'; ondersteuning van openbare besturen tijdens de week van de opvoeding met als doel ouders te versterken; Overlegmomenten i.k.v. art. 107, project 'anders is je buur heel gewoon', Fit in je hoofd-infostand op toneelstukken TE GEK! - Het bereik en de ondersteuningsmiddelen opgegeven in CIRRO zijn beperkt wegens het brede kader van het project. Het gedetailleerd bereik en wat is gedissemineerd, is eveneens terug te vinden in het inhoudelijk verantwoordingsrapport.

Hindernissen en Sterktes Suggesties voor ondersteuningsmiddelen Suggesties voor aansluiting beleid Sterkte: Afstemming tussen de verschillende partners die met een zelfde thematiek aan de slag zijn in het veld versterkt de boodschap.

/ I.k.v. preventie van suïcide blijft, naast gerichte preventie, voldoende aandacht en ruimte nodig voor de brede aanpak en ruime mogelijkheden van geestelijke gezondheidsbevordering naar een algemeen doelpubliek.

SP - 2011 - 2012 - 2013 - Fit in je hoofd-carrousel

Actiefocus AF SP 1 AF LB

Het bevorderen van de geestelijke gezondheid bij de algemene bevolking. Het thema-overschrijdend of geïntegreerd versterken van de samenwerking met lokale besturen.



Beschrijving Problematiek Evaluatie Het project vertrekt van de campagne ‘fit in je hoofd’ van de Vlaamse overheid. De campagne is opgebouwd rond 10 beschermende factoren die worden afgebeeld in 10 stappen. Om deze campagne bekend te maken bij de bevolking is er een website met concrete informatie en opdrachten om je geestelijke gezondheid te bevorderen. Vanuit Logo Zenneland willen we lokale besturen sensibiliseren en ondersteunen om concrete activiteiten te organiseren, gelinkt aan de 10 stappen. Bedoeling is dat gemeenten, OCMW’s en/of verenigingen hierrond gedurende een aantal maanden ‘laagdrempelige’ en opeenvolgende activiteiten opzetten. De voorbereiding en concrete organisatie van dit project gebeurt op gemeentelijk niveau en vaak in samenwerking met een welzijnsraad, gezondheidsraad of werkgroep met partners vanuit verschillende invalshoeken. De acties hebben regelmatig linken met andere gezondheidsthema’s waardoor het project ook een goede invalshoek is om thema-overschrijdend en geïntegreerd te werken.

Meer info: www.fitinjehoofd.be De fit in je hoofd-carrousel is doorgegaan in 32 gemeenten uit onze regio, en dit in de periode 2011-2013. Een uitgebreide verslaggeving in bijlage per jaar is terug te vinden in toegevoegde documenten. Omwille van de positieve evaluatie van deze methodiek werd deze in 2013 Vlaams opgepikt door het VIGeZ en wordt deze, met enige insteek vanuit Logo Zenneland, verder uitgewerkt tot een methodiek die in heel Vlaanderen zal kunnen worden aangeboden.


Hindernissen en Sterktes Suggesties voor ondersteuningsmiddelen Suggesties voor aansluiting beleid Sterkte: In elke gemeente werd er een kleine projectgroep samengesteld om dit project op te zetten en voor te bereiden. Dit heeft niet alleen de samenwerking tussen verschillende diensten bevorderd, maar heeft er op die manier ook toe bijgedragen dat instappen in het concept 'gezonde gemeente' een stuk evidenter was.

/ Deze methodiek is zeer toegankelijk om thema-overschrijdend te werken. De fit in je hoofd-campagne kan ook gebruikt worden als 'kapstok'. Een belangrijke meerwaarde bleek vooral de zeer praktijkgerichte invulling van het project.

SP - 2012 - 2013 - NOK NOK

Actiefocus AF SP 3 Het bevorderen van de geestelijke gezondheid bij jongeren.


Jongeren, Jongeren 18 tot 25 jarigen, Kinderen 12 tot 18 jarigen

Lokale gemeenschap, Vrije tijd Vlaams gereglementeerd

Beschrijving Problematiek Evaluatie NOK NOK is een project gericht op jongeren. De materialen werden in de regio van Logo Zenneland verspreid. In een wedstrijd onder jeugdbewegingen was de hoofdprijs: een gepimpt jeugdlokaal; Daarnaast worden in 2013 de eerste stappen genomen om specifiek in onze regio dit project verder uit te diepen zodat dit meer ingang zou vinden binnen jeugdbewegingen.

Bereiken van jongeren van 12 tot 16 jaar. Meer info op www.noknok.be In 2012 is werd de campagne nieuwe leven ingeblazen via de wedstrijd ‘Pimp je jeugdlokaal’. Vanuit Logo Zenneland werd hierover geïnformeerd naar de relevante de netwerkpartners. Ook bij overleg en voorstelling van mogelijke acties wordt NOK NOK steeds meegenomen. In 2013 werden de eerste stappen genomen om specifiek in onze regio dit project verder uit te diepen zodat dit meer ingang zou vinden binnen jeugdbewegingen. Dit is nodig aangezien deze doelgroep moeilijk te motiveren was voor Vlaamse infosessie. Door contact met verschillende jeugddiensten, het JAC, … werden in het najaar concrete afspraken gemaakt waardoor de actie ‘NOK NOK tring tring’ (Pimp je fiets) in het voorjaar van 2014 staat ingepland bij verschillende jeugdbewegingen in Merchtem en op een evenement in Asse.

Hindernissen en Sterktes Suggesties voor ondersteuningsmiddelen Suggesties voor aansluiting beleid Sterkte: Het project sluit qua beeld sterk aan bij de jongerenbeleving. Vernieuwing en actualisering van de materialen. /

SP - 2012 - 213 - Vervolgproject preventiecoach geestelijke gezondheid

Actiefocus AF SP 3 Het bevorderen van de geestelijke gezondheid bij jongeren.


Kinderen 12 tot 18 jarigen Onderwijs Vlaams ad hoc

Beschrijving Problematiek Evaluatie Voor het uitwerken, uitbreiden of verfijnen van een geestelijk gezondheidsbeleid konden secundaire scholen sinds het schooljaar 2009-2010 een beroep doen op de preventiecoach geestelijk gezondheidsbeleid van hun provincie. De ministers van Onderwijs en Welzijn en Volksgezondheid en Gezin, maken zich sterk om de werking van de preventiecoach duurzaam te verankeren en uit te breiden binnen de secundaire scholen. Vandaar dat het project werd verlengd en aangepast. Vanaf 1 september 2012 staan de preventiecoaches in eerste instantie klaar om de Centra voor Leerlingenbegeleiding (CLB) te coachen zodat zij op hun beurt, de scholen die hier nood aan hebben, kunnen begeleiden in het ontwikkelen en toepassen van een geestelijk gezondheidsbeleid. De preventiecoaches blijven tot het einde van 2013 voor deze opdracht beschikbaar.

/ Er werden over heel Vlaanderen verschillende opleidingen georganiseerd. In Vlaams-Brabant werd hiervoor nauw samen gewerkt tussen de Vlaams-Brabantse en het Logo in Brussel. De vormingen gingen door, woensdag 16 en vrijdag 18 oktober, vrijdagen 8 en 15 november 2013. Het volledige eindrapport is na te lezen in het apart document.


Hindernissen en Sterktes Suggesties voor ondersteuningsmiddelen Suggesties voor aansluiting beleid De bedoeling van dit vervolgtraject was het structureel implementeren van geestelijk gezondheidsbeleid in secundaire scholen dmv expertiseoverdracht naar schoolnabije partners zoals CLB en PBD. Uit de feedback van de schoolnabije partners bleek dat zij allen overtuigd zijn van het belang van een GGbeleid op scholen maar dat zij zelf niet steeds de ruimte ervaren (gebrek aan tijd) om deze ondersteuning op zich te nemen. Het vertrekpunt vanuit de beschermende factoren en positieve preventie in combinatie met coachingstechnieken werd positief ervaren en was de sterkte van dit project. De goede samenwerking tussen het CGG en de preventiecoaches in het werken aan SP, elk vanuit hun eigen specifieke invalshoek.

Blijven behouden van de methodiek. Indien mogelijk inzetten op vervulling van de randvoorwaarden bij setting om structurele implementatie te vergemakkelijken.

Rekening houden met randvoorwaarden werkveld.

SP - 2013 - Zilverwijzer

Actiefocus AF SP 1 Het bevorderen van de geestelijke gezondheid bij de algemene bevolking.


Senioren Lokale gemeenschap, Niet-residentiële zorg- en welzijnssector


Beschrijving Problematiek Evaluatie Zilverwijzer is de vertaling van fit in je hoofd voor senioren door middel van begeleidde sessies. In 2013 werd ingezet op de voorbereiding van de implementatie van het project. Hierbij werd werd gezocht naar lesgevers voor het begeleiden van dit project en startten we met de bekendmaking (zodat we in 2014 dit project kunnen implementeren).

www.fitinjehoofd.be/zilverwijzer.aspx In het voorjaar werd het project bekend gemaakt bij relevante actoren, via overleg en andere communicatiemiddelen (bv. website). In het najaar werd de nodige info gedissemineerd voor de gratis vorming voor begeleiders. Verschillende actoren uit onze regio volgende de opleiding. Verschillende groepen in de regio toonden interesse in het opnemen van deze methodiek. De kostprijs echter blijkt vaak een te grote drempel te zijn om dit ook concreet te organiseren.

Hindernissen en Sterktes Suggesties voor ondersteuningsmiddelen Suggesties voor aansluiting beleid Hindernis: Kostprijs van de sessies. / /


TABAK-, ALCOHOL- EN DRUGSPREVENTIE

TAD - 2012 - 2013 - Vlaanderen stopt met roken

Actiefocus AF TAD AH 1 Aflopend - Intensieve lokale promotie van de nieuwe materialen inzake rookstop en de portaalsite ‘Vlaanderen stopt met roken’.


Rokers Eerstelijnsgezondheidszorg, Lokale gemeenschap, Niet-residentiële zorg- en welzijnssector, Residentiële zorg- en welzijnssector, Werk

Vlaams ad hoc

Beschrijving Problematiek Evaluatie Eind 2012 was de lancering van de Vlaamse portaalwebsite 'Vlaanderen stopt met roken'. In 2013 onderneemt het Logo acties ondernemen om deze website beter bekend te maken bij ons netwerk. Rookstopcursussen, disseminatie van materiaal, aanwezigheid op evenementen, ... vinden plaats onder de vlag van VSMR.

Zie www.vlaanderenstoptmetroken.be Naast het opstellen van de tent op verschillende locaties in onze regio, zijn er ook een aantal concrete projecten aangeboden aan de intermediairs (motiverende gespreksvoering voor maatschappelijk werkers van OCMW, provinciale rookstop voor gemeentepersoneel, TAD-beleid in de gemeente Dilbeek ahv. enquête. Een gedetailleerde beschrijving van de acties zijn terug te vinden in het inhoudelijk verantwoordingsrapport (voorlopige versie bij 'meer info - documenten' (def. versie beschikbaar vanaf juni 2014, waarna dit project in uitgevoerd zal worden geplaatst)).

Hindernissen en Sterktes Suggesties voor ondersteuningsmiddelen Suggesties voor aansluiting beleid Zie inhoudelijk verantwoordingsrapport (juni 2014) / Verdere structurele ondersteuning van de Logo's i.p.v. ad hoc

projectfinanciering, leidt tot meer duurzame samenwerking en uitbouw van lokaal beleid rond gezondheidspromotie en ziektepreventie.

2013 - 2014 - TAD - Cannabiscampagne

Actiefocus AF TAD AH 2 Ondersteuning van een cannabiscampagne.


Jongeren 18 tot 25 jarigen, Kinderen 12 tot 18 jarigen, Volwassenen

Lokale gemeenschap, Onderwijs, Thuismilieu, Vrije tijd

Vlaams ad hoc, Vlaams gereglementeerd

Beschrijving Problematiek Evaluatie Vanaf november 2013 wordt de cannabiscampagne gelanceerd. Algemene info is terug te vinden op www.laatjenietvangen.be. Er is verspreiding van de affiches gebeurd naar alle secundaire scholen, gemeentediensten, jeugddiensten, politiezones, CLB's, apothekers, BJZcentra en JAC's. De campagne werd ook bekend gemaakt via een nieuwsflash, er werd aandacht aan besteed op het CLB-overleg (oktober 2013), de Algemene vergadering (november 2013), het CLB-overleg i.v.m. de wedstrijd (februari 2014) In het voorjaar 2014 werden voor specifieke doelgroepen drie soorten vormingen geörganiseerd (naar onderwijs, naar jeugdwerk en naar BJZ/OCMW's. Hiervoor werd nauw samengewerkt met De Sleutel, het CGG en de gemeentelijke preventiewerkers.

Zie www.laatjenietvangen.be De verdeling van het campagne materiaal verliep vlot (verdeelsleutel: zie bijgevoegd document). De vormingen voor onderwijs, bijzonderde jeugdzorg/ocmw's konden op duidelijke interesse rekenen: - vorming naar het onderwijs (gegeven door De Sleutel) op 16 januari 2014 met follow up op 9 mei 2014. Door het grote succes van de eerste, een tweede vorming naar onderwijs (gegeven door De Sleutel) op 23 januari met follow up op 16 mei 2014. - Vorming naar BJZ/OCMW (gegeven door CGG Ahasverus) op 24 februari 2014. De vorming naar jeugdwerk (gegeven door CGG Ahasverus) op 21 februari 2014, werd geannuleerd wegens te weinig inschrijvingen. Het is niet evident een moment te vinden waarop deze doelgroep kan worden samengeroepen. De groepen die inschreven worden door Logo individueel geïnformeerd.

Hindernissen en Sterktes Suggesties voor ondersteuningsmiddelen Suggesties voor aansluiting beleid Nog nader te bepalen Nog nader te bepalen Nog nader te bepalen


TAD - 2013 - 31 mei Werelddag tegen tabak

Actiefocus AF TAD 8 Preventie van gezondheidsschade door tabak, alcohol en drugs bij algemeen publiek.


Algemene bevolking, Rokers Lokale gemeenschap, Thuismilieu, Vrije tijd, Werk Vlaams gereglementeerd

Beschrijving Problematiek Evaluatie Naar jaarlijkse gewoonte worden allerlei activiteiten georganiseerd in het kader van de Werelddag tegen tabak op 31 mei. • Een deelluik van de portaalsite Vlaanderen stopt met roken, is het gedeelte voor de jongeren. Rond 31 mei 2013 werd er extra aandacht besteed via de campagne ‘Korte metten met sigaretten’. Aan de hand van een quiz op de facebookpagina konden jongeren de website beter leren kennen.

/ In Kraainem heeft men op 30 mei een infoavond met tabakoloog georganiseerd. Hiervoor werd ook allerhande sensibilisatiemateriaal gebruikt (folders, affiches, marlboromannen). • Tijdens de maand mei (2013) werd er in de faciliteitengemeente extra aandacht besteed aan tabakspreventie. Op openbare plaatsen werden eyecatchers gezet met extra informatie rond stoppen met roken.

Hindernissen en Sterktes Suggesties voor ondersteuningsmiddelen Suggesties voor aansluiting beleid Sterkte is dat het een jaarlijks terugkerende dag is die al wat bekendheid heeft bij het grote publiek. Hindernis: het is altijd lang wachten eer we weten wat het thema van de Nationale coalitie tegen tabak is. Afhankelijk daarvan moeten we dan nog materiaal verspreiden.

Transparantere communicatie naar de logo's, zodat wij sneller weten of het thema van de nationale coalitie moet uitgedragen worden door de logo's.

/

TAD - 2012 - 2013 - Wedstrijd rookvrije klassen

Actiefocus AF TAD 1 Preventie van gezondheidsschade door tabak, alcohol en drugs in het onderwijs.



Beschrijving Problematiek Evaluatie De ‘Wedstrijd Rookvrije klassen’ kadert in een Europees project (Europese website: www.smokefreeclass.info) waarbij jongeren in klasverband ondersteund worden om niet te roken. Via de wedstrijd engageren leerlingen zich om na zes maanden ten minste voor 90% rookvrij te zijn of te blijven. Aan het project is ook een creatief gedeelte gekoppeld, waarbij klassen kans maken op leuke prijzen. Logo Zenneland stimuleert de secundaire scholen om deel te nemen aan het project o.a. via het algemeen Logo-aanbod voor onderwijs (mei). Het Logo volgt de inschrijvingen op, verspreidt de materialen en ondersteunt de scholen met suggesties of uitwerking van concrete acties. Deelnemende scholen vindt u in bijgevoegd document.

Tabak, alcohol en drugs zijn psychoactieve middelen: ze hebben een invloed op hoe je jezelf voelt. Dat maakt ze enerzijds heel populair, maar anderzijds ook gevaarlijk. De laatste jaren ging in het maatschappelijke debat vooral veel aandacht naar de vraag wat mag en wat niet mag. Denk maar aan de discussies over coffeeshops, rookverbod in cafés of de verkoop van breezers aan minderjarigen. Daarbij werd de hoofdzaak wel eens vergeten. Want of het nu wel of niet mag volgens de wet: roken, alcohol drinken en drugs gebruiken, zijn gewoon heel slecht voor je gezondheid.

De deelnemende scholen voor schooljaar 2012-2013: GO!SIGO Lennik: 4 klassen, IMI Roosdaal: 13 klassen, GTSM Merchtem: 6 klassen, KA Tervuren: 12 klassen, GITO Overijse: 4 klassen, De Vest Vilvoorde: 20 klassen


TAD - 2013 - Uitgerookt?

Actiefocus


Etnisch culturele minderheden, Groepen met lagere SES, Rokers



Beschrijving Problematiek Evaluatie “ Uitgerookt?” is een methodiek voor rookstopbegeleiding in groep op maat van kansengroepen. In 2012 is deze methodiek vervlaamst door VIGeZ.

/ In regio Zenneland zijn twee groepen Uitgerookt? doorgegaan in het voorjaar van 2013. - Groep 1 Wemmel: was in samenwerking met LDC Eureka Wemmel - groep 2 in Halle: was in samenwerking met OCMW Halle, dienst schuldbemiddeling Meer informatie vindt u in bijgevoegde documenten.

Hindernissen en Sterktes Suggesties voor ondersteuningsmiddelen Suggesties voor aansluiting beleid zie eindevaluatie zie eindevaluatie /


2012 - 2015 - TAD - HaVi-Overleg Tabak, alcohol en drugs

Actiefocus AF TAD GEN Opbouwen en onderhouden van een netwerk rond de thema's tabak, alcohol en drugs.


Algemene bevolking, Jongeren Lokale gemeenschap, Onderwijs Vlaams gereglementeerd

Beschrijving Problematiek Evaluatie In het kader van het Vlaams Actieplan TAD, worden de opdrachten en verantwoordelijkheden van de Vlaamse actoren afgebakend. Ook op lokaal vlak maakt Logo Zenneland afspraken met de CGG's, de intergemeentelijke preventiewerkers en lokale preventiewerkers. 4x per jaar vindt er overleg en intervisie plaats waar ruimte is tot afstemming en mogelijkheden worden gezocht tot samenwerking. In gemeenten waar geen gemeentelijke of intergemeentelijke preventiewerkers zijn gebeurt de ondersteuning door het CGG.

Het Vlaams actieplan inzake tabak, alcohol en drugs is opgemaakt om de gezondheidsdoelstelling te realiseren en zo de gezondheidsschade door tabak, alcohol en drugs te verminderen. Dat kan alleen door het gebruik van die middelen op bevolkingsniveau te doen dalen. Op individueel niveau streven we ernaar dat: mensen niet beginnen met gebruik; het eerste gebruik zolang mogelijk wordt uitgesteld; mensen die al hebben gebruikt dat niet regelmatig gaan doen; mensen die al regelmatig gebruiken, stoppen met gebruiken; mensen die al gebruiken de schade bij zichzelf en hun omgeving zo veel mogelijk beperken. De concrete invulling van die doelstellingen verschilt van middel tot middel. Meer info op www.zorg-en-gezondheid.be/Beleid/Gezondheidsdoelstellingen/Vlaams-actieplan-tabak,-alcohol-en-drugs-2009-2015/

In 2012 werden taakafspraken gemaakt i.k.v. de disseminatie van materialen en ondersteuning van methodieken rond tabak, alcohol en drugs. Op regelmatige basis is er overleg. Waar ruimte is tot samenwerking, wordt deze volop gebruikt. O.a. in het aanbod naar de scholen (jaarlijks), i.k.v. de cannabiscampagne (samenwerking in organisatie van opleidingen). Ook bij heel concrete projecten op gemeentelijke vlak is er samenwerking bv. bij rookstopcursussen.

Hindernissen en Sterktes Suggesties voor ondersteuningsmiddelen Suggesties voor aansluiting beleid Sterkte: Door goede afstemming en samenwerking wordt efficiënter gewerkt en kunnen de sterktes van de verschillende werkingen en netwerken worden gebundeld. Er wordt vermeden dat er meer naast elkaar wordt gewerkt. Hindernissen: Het werkingsgebied van de partners komt niet volledig overeen met dat van het Logo.

/ /


VALPREVENTIE

2010 - 2015 - V - Disseminatie praktijkrichtlijn valpreventie Vlaanderen

Actiefocus AF V 1 Bekendmaken van de praktijkrichtlijn(en) valpreventie bij het netwerk in afstemming met het SEL.


Senioren Lokale gemeenschap, Niet-residentiële zorg- en welzijnssector, Residentiële zorg- en welzijnssector


Beschrijving Problematiek Evaluatie Als logo trachten wij onze partners te motiveren om allerlei acties op te zetten rond valpreventie. Op die manier willen we de problematiek van valpreventie onder de aandacht brengen en het aantal valincidenten verminderen. We ondersteunen onze partners bij hun lokale acties door inhoudelijke ondersteuning en disseminatie van ondersteuningsmiddelen. Daarnaast worden concrete projecten uitgezet (Week van de Valpreventie, BOEBS): zie aparte projectbeschrijvingen. Bereik: lokale besturen, WZC's, SEL, lokale relevante partners, ...

Alle info over het belang van valpreventie op www.valpreventie.be In de regio zijn verschillende referentiepersonen valpreventie waarop kan worden teruggevallen om opleidingen te geven. - Materialen i.k.v. beurzen, actieweken, ... worden gedissemineerd naar lokale besturen, WZC's, ... (zie project 'ondersteuning bij beurzen) - Lokale besturen organiseren toneelstukken i.k.v. Valpreventie: 'Trap niet in de val', 'Oeps' - Er wordt samengewerkt bij specifieke lokale acties. Vb. 'Hou je huis en jezelf jong en gezond' (Liedekerke, Roosdaal, Affligem, Ternat) (2013)


V - 2013 - BOEBS



Senioren Eerstelijnsgezondheidszorg, Lokale gemeenschap, Niet-residentiële zorg- en welzijnssector, Thuismilieu


Beschrijving Problematiek Evaluatie Het communityproject BOEBS (Blijf Op Eigen Benen Staan) zet lokale besturen aan om vallen te voorkomen en legt de nadruk op het stimuleren en in de kijker zetten van de zelfstandigheid en onafhankelijkheid van ouderen. Logo Zenneland ondersteunt de gemeenten die instappen in het project door overleg, ondersteuning op maat, disseminatie van materiaal, deelname aan de lokale werkgroep. In 2013 werd verder ingezet in het rekruteren van extra 'Boebs'-gemeenten.

“Bewegen” en de “veiligheid van de thuisomgeving en de publieke omgeving” zijn prioriteiten voor BOEBS. Ook de link naar de behandeling van risicopersonen komt aan bod. De aangrijpingspunten zijn bewustmaking bij ouderen over de risico’s op vallen en het aanleren van mogelijkheden om vallen te voorkomen. Organisaties en lokale besturen worden gesensibiliseerd om meer beweging en een veilige woon- en leefomgeving te faciliteren. Meer info: www.boebs.be

De gemeente Dilbeek is sinds enkele jaren een een BOEBS-gemeente. De duurzame samenwerking werd ook dit jaar verder gezet. Dit jaar engageerden ook Vilvoorde en Kappele-op-den-Bos zich om BOEBS in hun gemeente te implementeren. Andere gemeentes zullen niet het volledige BOEBS-traject doorlopen maar zetten wel duidelijk in op Valpreventie: bv. Steenokkerzeel. (Meer specifieke info bij 'documenten - meer info) (Bij bereik zijn de actoren aangeduid waarmee overleg of samenwerking plaats vond, uiteraard kregen alle relevante partners wel de nodige info (o.a. via mailing) en dus de kans om in te stappen).

Hindernissen en Sterktes Suggesties voor ondersteuningsmiddelen Suggesties voor aansluiting beleid Sterkte: gemeenschapsproject, waardoor het gedragen wordt door verschillende organisaties. Geen versnipperd aanbod, maar een gezamenlijke uitwerking van valpreventie. Hindernis: Het vraagt een groot engagement van de gemeenten (BOEBS-trekker). Vaak is er ook de neiging om snel naar acties te willen overgaan, alvorens een volledige analyse van hun grondgebied te doen rond valpreventie om op een duurzame manier te kunnen werken. Wel wordt elke actie die wordt ondernomen gesteund, aangezien actie soms ook de aandacht kan trekken en een project net een boost kan geven.

/ /


V - 2013 - Week van de valpreventie



Senioren Eerstelijnsgezondheidszorg, Niet-residentiële zorg- en welzijnssector, Residentiële zorg- en welzijnssector


Beschrijving Problematiek Evaluatie Voor de tweede keer wordt de week van de valpreventie georganiseerd, met de focus op beweging. In heel Vlaanderen en Brussel hebben we geprobeerd om zoveel mogelijk mensen te laten dansen, in het thema 'Dans je leven lang'.

Zie: www.valpreventie.be In onze regio hebben 45 organisaties deelgenomen aan de week van de valpreventie. Ook alle lokale besturen hebben affiches en folders ontvangen.

Hindernissen en Sterktes Suggesties voor ondersteuningsmiddelen Suggesties voor aansluiting beleid Zeer goed onderbouwd en concreet pakket om mee aan de slag te gaan rond valpreventie. Heel erg gebruiksvriendelijk, mits minimale inspanningen van de organisator.

/ /


VOEDING & BEWEGING

VB - 2011 - 2013 - Zot van Gezond

Actiefocus AF VB AH 2 Aflopend: Ondersteunen van beleid, initiatieven en projecten om acties voor voeding en beweging op te zetten in kleine gemeenten.


Algemene bevolking Lokale gemeenschap Vlaams ad hoc

Beschrijving Problematiek Evaluatie Met het project Zot van Gezond worden lokale besturen van 'kleine gemeenten' gemotiveerd hun beleid rond voeding en beweging verder uit te bouwen. Tien van de achttien kleine gemeenten uit de regio van Logo Zenneland stapten in het project en genieten begeleiding van het Logo: Affligem, Bever, Herne, Opwijk, Roosdaal, Kapelle-op-den-Bos, Pepingen, Gooik, Hoeilaart en Machelen. Vier andere gemeenten fungeerden als controlegemeentes. In 'Documenten - meer info' is het volledige inhoudelijke eindverslag terug te vinden. Bij eigen ondersteuningsmiddelen zijn de adviezen en eindevaluaties op maat terug te vinden.

"Zot Van Gezond" geeft kleine gemeenten (met een maximuminwonersaantal van 15.000 inwoners) ondersteuning op maat om het lokaal ‘gezond’ beleid structureel uit te bouwen en een samenhangend geheel van acties rond voeding en beweging op te zetten. Dit beleid moet zoveel mogelijk inwoners in staat stellen en aansporen tot voldoende beweging en een gezonde voeding. De Vlaamse overheid voorziet hiervoor een subsidie voor de Vlaamse Logo's en de deelnemende lokale besturen.

Van de tien gemeenten haalden zeven gemeenten de vooropgestelde doelstellingen. Deze gemeenten maakten een mooie voortuitgang en geven aan in de toekomst te blijven werken aan gezondheid. Drie gemeenten haalden niet de vooropgestelde doelstellingen, maar stuk voor stuk werkten ook zij intensief aan gezondheid en nemen zij zich voor om gezondheid een plaats te geven in de langetermijnplanning en zo een vaste gegeven binnen het gemeentelijk beleid te worden. De tien gemeentes die zich engageerden voor Zot van Gezond hebben heel wat bereikt en intussen ook het Charter Gezonde Gemeente getekend. Hierdoor zullen ze zich de komende jaren niet enkel inzetten op vlak van voeding en beweging, maar over de hele waaier van gezondheidspromotie en ziektepreventie.

Hindernissen en Sterktes Suggesties voor ondersteuningsmiddelen Suggesties voor aansluiting beleid Zot van Gezond was een project dat gemeenten de mogelijkheid bood hun lokaal beleid (i.k.v. voeding en beweging) in kaart te brengen en waar mogelijk te versterken. De periode van het project (lokale verkiezingen, opmaak van het BBC-plan) maakte het niet steeds evident voor de lokale besturen om vooruit te plannen. Toch hebben de tien gemeentes die zich engageerden voor Zot van Gezond heel wat bereikt en intussen ook het Charter Gezonde Gemeente getekend. Hierdoor zullen ze zich de komende jaren niet enkel inzetten op vlak van voeding en beweging, maar over de hele waaier van gezondheidspromotie en ziektepreventie. De lokale besturen gaven aan binnen dit project een grote meerwaarde te zien in het inzetten op samenwerken tussen de verschillende diensten wanneer het om gezondheid gaat. Zo creëren ze een groter draagvlak en bereiken ze meer met een gedeelde werklast.

- Snellere uit bouw van intervisiemomenten. - Opmaken van advies in vooropgesteld sjabloon dat uniform is voor alle Logo's/gemeenten.

Verdere structurele ondersteuning van de Logo's i.p.v. ad hoc projectfinanciering, leidt tot meer duurzame samenwerking en uitbouw van lokaal beleid rond gezondheidspromotie en ziektepreventie.

VB - 2012 - 2013 - Tutti Frutti basisonderwijs

Actiefocus AF VB 2 Bevorderen van gezonde voeding en voldoende fysieke activiteit in het basis en secundair onderwijs.


Kinderen 3 tot 6 jarigen, Kinderen 6 tot 12 jarigen Onderwijs Vlaams gereglementeerd

Beschrijving Problematiek Evaluatie Promoten van gezonde voeding, het eten van fruit op school, in klasverband. Fruit op school binnen een vast kader, een vaste fruitdag. Fruit kan gehaald worden bij een leverancier of kan worden meegebracht door de leerlingen. De elektroktrokoffers Voeding & Beweging vormen vaak een nuttige aanvulling op de bestaande projectmaterialen.

Zie www.fruit-op-school.be Tijdens het schooljaar 2012-2013 namen 71 scholen deel aan het Tutti Frutti-project (wekelijks minimaal 1 stuk fruit eten). Hiervan werkten 14 scholen met de Tutti-Frutti wedstrijd in de klas.


Hindernissen en Sterktes Suggesties voor ondersteuningsmiddelen Suggesties voor aansluiting beleid Het project heeft nog steeds bijval. Er is een kleine vernieuwing qua uitzicht met 'Jommeke' maar het project zou zeker een meer grondige vernieuwing mogen kennen. Europese subsidie wordt nog steeds aangevraagd, maar administratief verzwaart dit het project.

Scholen haken vaak af om zich te registreren (opnieuw inschrijven). Hierdoor werken waarschijnlijk meer scholen rond fruit, dan we via de inschrijvingen merken. Een vernieuwend ondersteuningsmiddel die het verschil met het vorige schooljaar zou een meerwaarde kunnen betekenen om opnieuw te registreren.

Via de Europese subsidie gaat er 4€ terug naar de ouders. Als dit naar de school zou gaan, zou de school opnieuw structureel inspanningen kunnen doen die ten goede komen aan het voedings- en bewegingsbeleid op school.

VB - 2012 - 2013 - Tutti Frutti secundair onderwijs




Beschrijving Problematiek Evaluatie Het eten van fruit blijven stimuleren, ook in de secundaire scholen. Dit kan met een vaste fruitdag, of een vaste dag waarop fruit wordt meegebracht. Ook kan er gekozen worden voor een fruitabonnement of een fruitwinkeltje. Tutti Frutti kadert binnen het gezondheidsbeleid op school en is meer dan alleen het eten van fruit. De deelnemende lijst van scholen vind je in bijgevoegd document.

Zie www.fruit-op-school.be 8 secundaire scholen werkten met het Tutti Frutti project. Na registratie is niet altijd duidelijk hoe ver de school hier verder mee gaat. De wedstrijd is gericht op lager onderwijs waardoor secundaire scholen hier niet mee aan de slag kunnen.

Hindernissen en Sterktes Suggesties voor ondersteuningsmiddelen Suggesties voor aansluiting beleid Hindernissen: meer dan in basisonderwijs word dit vaak opgevolgd door één leerkracht. Is vaak minder ingebed dan in het lager onderwijs. Secundaire scholen zijn moeilijker te overhalen om zich te registreren op de site van fruit op school.

/ /

VB - 2012 - 2013 - Wild Van Water



Kinderen 3 tot 6 jarigen, Kinderen 6 tot 12 jarigen Onderwijs Vlaams gereglementeerd

Beschrijving Problematiek Evaluatie Het pakket wild van water bestaande uit de mappen, voorleesprenten en bekendmaking van de website wordt verder uitgedragen naar de schoolgerelateerde partners. In samenwerking met het CLB organiseert Logo Zenneland een workshop Wild van Water met de bedoeling extra ondersteuning te geven bij het project. Het programma en de gebruikte ppt is terug te vinden bij de informatieve documenten. Naast het project was er ook aandacht voor een praktijkvoorbeeld, de medische achtergrond en het belang van gezond drinkwater (Lood in drinkwater).

/ De workshop werd als positief ervaren. Het pakket werd nadien verschillende malen uitgeleend bij het Logo.

Hindernissen en Sterktes Suggesties voor ondersteuningsmiddelen Suggesties voor aansluiting beleid Sterktes: goed uitgebouwd project, met verschillende mogelijkheden. Kijkt breder dan enkel het 'drankbeleid'. Hindernissen: het vraagt een vrij groot engagement van een school. Het pakket kan ontleent worden bij het Logo voor beperkte duur, maar als een school het zelf wil, is de kostprijs aanzienlijk.

/ /

VB - 2013 - De Proefkampioen




Lokale gemeenschap, Onderwijs Vlaams gereglementeerd


Beschrijving Problematiek Evaluatie Logo Zenneland neemt de proefkampioen mee in het aanbod naar de scholen. Met 'de Proefkampioen-koffer' maak je een reis doorheen de wereld van de zintuigen. Kinderen voelen, proeven, ruiken, horen en kijken. Al spelend en experimenterend maken ze kennis met de vier basissmaken: zuur, zout, zoet en bitter. De koffer bestaat uit leuk proefmateriaal, een handleiding en een proefpas. De uitleen van 'De Proefkampioen-koffer' gebeurt in deze regio via de CLB's, via de lokale besturen of rechtstreeks aan de scholen. Waar mogelijk is er een koppeling met andere fruitprojecten als Tutti Frutti.

Gezonde voeding en voldoende beweging zijn belangrijke voorwaarden voor een gezond leven. Het voorkomt niet alleen chronische ziekten zoals diabetes, hart- en vaatziekten, obesitas, osteoporose en sommige kankers; je voelt je er ook beter in je vel door. Kortom, met gezonde voeding en beweging boek je pure gezondheidswinst en verhoog je je productiviteit. Gezonde voeding en beweging zijn dan ook centrale aandachtspunten in het preventieve gezondheidsbeleid van de Vlaamse overheid.

In juli 2013 werd de proefkampioen voorgesteld op het CLB-overleg. De koffer werd eerst proefgedraaid in de buitenschoolse kinderopvang 't Maantje te Roosdaal. Nadien werd de koffer reeds uitgeleend aan: school St. Victor (BuLO) in Alsemberg, CLB Pieter-Breughel, CLB Noordwest-Brabant, gemeente Beersel, Steenokkerzeel en gemeente Merchtem. De lokale besturen stelden deze dan ter beschikking aan hun scholen (meer info in bijgevoegd document).

Hindernissen en Sterktes Suggesties voor ondersteuningsmiddelen Suggesties voor aansluiting beleid sterkte: - Nieuw materiaal waar niet enkel de nadruk wordt gelegd op 'gezonde voeding' maar eveneens op het leren kennen van voeding. Op deze manier wordt de drempel voor kinderen naar nieuwe smaken verlaagd, en is er minder weerstand naar fruit en groenten. - De leerkracht kan met het materiaal volledig zelfstandig aan de slag in de klas.

/ /

VB - 2013 - De Winkeloefening

Actiefocus AF VB 1 Bevorderen van gezonde voeding en voldoende fysieke activiteit bij de algemene bevolking.


Algemene bevolking, De werkende bevolking Lokale gemeenschap, Werk Vlaams gereglementeerd

Beschrijving Problematiek Evaluatie Logo Zenneland maakt de methodiek van de winkeloefeningen bekend bij de lokale partners. De partner die zich engageert, wordt ondersteund door Logo Zenneland bij de organisatie van de winkeloefening, o.a. via het helpen zoeken naar een diëtist(e). De winkeloefening zelf kan doorgaan in een lokale supermarkt of in een leslokaal met behulp van (lege) verpakkingen.

Winkeloefeningen zijn ontwikkeld om de consument op een bewuste en kritische manier inkopen te leren doen. Na een korte theoretische inleiding volgen praktische oefeningen waarbij de deelnemers etiketten leren lezen en producten vergelijken.

In 2013 organiseerden verschillende lokale besturen de winkeloefening: - Pepingen: tijdens de gezondheidsmaand op 25/4/2013. - Machelen: in samenwerking met basiseducatie werd de winkeloefening 3x aangeboden tijdens de maanden september tot november 2013. - Affligem: op 7/11/2013 en hierop aansluitend een kookworkshop op 28/11/2013. De kinderopvang van Londerzeel heeft een winkeloefening op maat aangeboden aan hun personeel op 12/12/2013.

Hindernissen en Sterktes Suggesties voor ondersteuningsmiddelen Suggesties voor aansluiting beleid Sterktes: - De winkeloefening is een leerrijke en interactieve infosessie. - De inhoud kan steeds op maat worden aangepast, rekening houdend met de doelgroep. Deelnemers kunnen zelf ook verpakkingen meebrengen wat de sessie nog interactiever en op maat maakt.

/ /

VB - 2013 - Dip Dobbel Doe (bewegingstussendoortjes in het basisonderwijs)



Onderwijs Vlaams gereglementeerd Onderwijs

Beschrijving Problematiek Evaluatie Dip Dobbel Doe omvat bewegingstussendoortjes op school. Het spelpakket Dip Dobbel Doe werd ontwikkeld door SVS in samenwerking met VIGeZ. Het pakket bestaat uit een speldoos met steekkaarten en is bedoeld voor het Lager onderwijs. Logo Zenneland informeerde de CLB's hierover en samen met hen werd het pakket naar de scholen verspreid. Via twee workshops werden scholen extra aangezet het pakket te gebruiken. Het pakket werd mee opgenomen in het algemeen aanbod naar scholen 'Gezondheid op school' voor het 2013 2014.

Meer info op http://www.logozenneland.be/onderwijs/voeding-en-beweging/dip-dobbel-doe

- Schooljaar 2012 2013: Voorstelling van het pakket aan de CLB's op 01/02/2013 via workshop begeleid door SVS. Hierop werden de pakketjes door CLB's verder verdeeld naar de scholen in de tweede helft van het schooljaar. - Schooljaar 2013 2014: Logo Zenneland organiseert i.s.m. de CLB's twee workshops om leerkrachten de kans te geven meer voeling te krijgen met het pakket. Data van de workshops: 21/10/2013 in Alsemberg en 7/11/2013 in Wemmel. De workshops werden mee bekend gemaakt door de CLB's en inhoudelijk ondersteund door medewerkers van SVS.


Hindernissen en Sterktes Suggesties voor ondersteuningsmiddelen Suggesties voor aansluiting beleid Sterktes: Nieuw materiaal! Door de kans om dit ook toe te lichten aan CLB's, scholen is de kans veel groter dat de mensen er ook effectief mee aan de slag gaan. De workshops werden als zeer nuttig en zinvol gevonden. Hindernissen: 1 doos per school is zeer weinig. Elke klas zou eigenlijk over een doos moeten beschikken wil men dat het actief en schoolbreed gebruikt wordt. De kostprijs is een hoge drempel voor de school om extra dozen voor elke klas aan te kopen.

Meer dozen per school voorzien. Meer omkadering dan enkel de doos, bv. iets wat leerlingen mee naar huis kunnen nemen, het mannetje als gadget, digitale ondersteuning via smartboard. Momenteel vormt het pakket eerder een actie dan een duurzaam project. Misschien beter een uitleenbaar groter pakket voor scholen die zich willen engageren dan zoals nu voorzien: één pakket per school.

/

VB - 2013 - Gezondheidsrally



Algemene bevolking, Jongeren, Kinderen, Kinderen 12 tot 18 jarigen

Lokale gemeenschap, Onderwijs Vlaams gereglementeerd

Beschrijving Problematiek Evaluatie De Gezondheidsrally is een quiz, inhoudelijk gebaseerd op de actieve voedingsdriehoek. Bedoeling is deelnemers tijdens een wandeling iets laten bijleren over bewegen en gezonde voeding. De quizvragen hangen op verschillende plaatsen. De deelnemers doorlopen een parcours om het quizformulier in te vullen (zie voorbeelden bij 'meer info - documenten'). Deze methodiek leent zich ertoe te gebruiken in verschillende settings: op school, tijdens een gemeentelijke wandeling, op een beurs, ... Voor de doelgroep 50+ is er een specifieke gezondheidsrally, opgemaakt in samenspraak met het VIGeZ en BLOSO. Ook voor de actie 'Met belgerinkel naar de winkel' werd er in 2013 een speciale editie van de gezondheidsrally gemaakt.

Meer info op http://www.logozenneland.be/totaal-aanbod/voeding-en-beweging/gezondheidsrally

In 2013 organiseerden verschillende lokale besturen, scholen en lokale organisaties een gezondheidsrally. Reguliere gezondheidsrally: Scholen: Hartcollege Wezembeek-Oppem, Amalod Asse, BuSO Levenslust St. Martens Lennik, Virgo Sapiens Londerzeel, Virgo+ Vilvoorde. Lokale besturen: Kapelle-op-den-Bos, Affligem, Roosdaal. Gezondheidsrally 50+: Lokale besturen: Galmaarden, Roosdaal, Meise, Merchtem, Affligem, Lennik en Tervuren.

Hindernissen en Sterktes Suggesties voor ondersteuningsmiddelen Suggesties voor aansluiting beleid Sterktes: De gezondheidsrally is een educatieve en leuke quiz. Het vraagt van de organiserende partner weinig werk, de kostprijs is laag en er wordt een grote groep mensen bereikt. De vragen kunnen op maat worden aangepast.

Informatief boekje met verdere objectieve informatie bij de antwoorden op de vragen.

/

VB - 2013 - Pluk de dag



Algemene bevolking, De werkende bevolking Lokale gemeenschap, Werk Vlaams gereglementeerd

Beschrijving Problematiek Evaluatie ‘Pluk de dag’ is een project waarbij het lokaal bestuur wekelijks of maandelijks op een vaste dag gratis seizoensfruit ter beschikking stelt aan de bezoekers en/of personeel. Logo Zenneland stelt een display met boodschappenboekjes ter beschikking om op de balie te zetten. Naast deze display wordt een fruitmand geplaatst. Dit kleinschalig project kan als aparte actie worden opgenomen door een lokaal bestuur, maar wordt vaak opgenomen als onderdeel binnen een groter project al Zot van Gezond of Fit in je hoofd.

Meer info op: http://www.logozenneland.be/lokale-besturen/voeding-en-beweging/pluk-de-dag

In 2013 promootten de gemeenten Roosdaal, Kapelle-op-den-Bos, Affligem en Overijse via 'Pluk de Dag' gezond fruit bij hun inwoners en personeel.

Hindernissen en Sterktes Suggesties voor ondersteuningsmiddelen Suggesties voor aansluiting beleid Sterkte: Is een zeer laagdrempelig project om fruit te promoten bij de bevolking en een goed initiatief om op de werkvloer fruit te voorzien.

/ /


VB - 2013 - 10.000 stappen actieve bevolking

Actiefocus AF VB 3 Bevorderen van gezonde voeding en voldoende fysieke activiteit bij de werkende bevolking.


De werkende bevolking Werk Vlaams gereglementeerd

Beschrijving Problematiek Evaluatie Bevorderen van voldoende beweging bij de actieve bevolking (personeel) via het project 10000 stappen. Dit omvat personeel in bedrijven, lokale besturen, ... In kader van het project AOT dat vanaf de zomer liep, wordt de werking rond voeding en beweging naar bedrijven versterkt. (zie projectbeschrijving AOT)

Zie www.100000stappen.be In drie concrete 'bedrijven' werd na disseminatie van de methodiek via Logo Zenneland, het project door de bedrijven geïmplementeerd: - Gemeente Kapelle-op-den-Bos: voor het personeel (januari/februari/maart 2013).Actie: stappencompetitie, stappentellers werden uitgeleend. - De firma SA Hager Modulec NV uit Groot-Bijgaarden: stappenproject binnen hun gezondheidsweek (10 tot 14 juni 2013). Stappentellers werden uitgeleend, een lunchwandeling werd aangeboden, gebruik van affiches en banner 10.000 stappen. - De school St. Martinus in Asse: stappencompetitie tussen de leerkrachten (september/oktober/november 2013). Deze werknemers hebben geen gebruik gemaakt van de online registratietool, wel van het bijhouden van stappen op papier (stappenboekje) (vandaar niet onder AOT).

Hindernissen en Sterktes Suggesties voor ondersteuningsmiddelen Suggesties voor aansluiting beleid Sterktes: De methodiek van 'competitie' vindt snel ingang in een bedrijf. Hindernis: De tool stond op het moment van dit project nog niet op punt, waardoor registratie meer omslachtig was (is intussen grotendeels verholpen door de nieuwe online-tool (najaar 2013 > 2014). Bedrijven maken zelf niet makkelijk de link naar hun interne/externe diensten ter preventie op het werk wanneer ze zich engageren voor een bewegingsproject.

/ /

VB - 2013 - 10.000 stappen lokale besturen




Beschrijving Problematiek Evaluatie Logo Zenneland dissemineert de methodiek naar lokale besturen. Gemeentes die zich engageren zetten hun inwoners aan voldoende te stappen via verschillende acties onder de noemer van het 100000 stappen-project. In 2013 werkten gemeenten of organisaties uit Beersel, Londerzeel, Ternat, Steenokkerzeel, Pepingen, Wemmel, Sint-Pieter-Leeuw en Roosdaal elk op hun manier mee aan het 10.000 stappenproject om meer bewegen te promoten bij de algemene bevolking.

Zie www.10000stappen.be Concrete uitwerking bij de lokale besturen: - Beersel: trage wegen wandeling - Londerzeel: jeugddienst, aanduiding korte afstanden ikv week van de mobiliteit - Ternat: uitleen stappentellers gedurende 10 weken, startwandeling 10.000 stappen, in samenwerking met Belgerinkel naar de winkel - Steenokkerzeel: uitleen stappentellers, aanduiding korte afstanden, in samenwerking met Belgerinkel naar de winkel - Pepingen: gezondheidsmaand met veel beweegmogelijkheden, aanbieden van gezondheidswandelingen (4000 stappen wandeling) - Wemmel: basiseducatie biedt meer bewegen aan kansengroepen aanvullend op project Uitgerookt - Ruisbroek (SPL) : aanbieden van stappentellers aan kansengroepen, stappen worden bijgehouden, kleinschalige competitie. - Roosdaal: vrouwenvereniging OKRA heeft een stappencompetitie georganiseerd onder de leden. WZC Onze Lieve Vrouw heeft een stappenactie met de bewoners uitgewerkt.

Hindernissen en Sterktes Suggesties voor ondersteuningsmiddelen Suggesties voor aansluiting beleid Sterktes: Lage drempel om bevolking aan te zetten tot bewegen. Logo voorziet de gemeente van stappentellers (via uitleen) wat de drempel nog verlaagt. Lokale besturen kunnen dit project gratis aanbieden aan bevolking. Hindernissen: Online registratie gebruiken is een grote drempel. Stappen worden bijgehouden in stappenboekje en eventueel nadien in groep samengeteld.

Online registratietool gebruiksvriendelijker maken, wat in de tweede helft van 2013 al grotendeels gebeurde.

/


VB - 2013 - 10.000 stappen onderwijs



Jongeren Onderwijs Vlaams gereglementeerd

Beschrijving Problematiek Evaluatie Het 100000 stappen-project vindt ook ingang in de school. Door leerkrachten worden ook leerlingen gesensibiliseerd om meer stappen te zetten. Logo Zenneland dissemineert de methodiek en leent stappentellers uit aan scholen die zich voor het project willen engageren. Het CLB dat de school begeleidt wordt op de hoogte gebracht en waar mogelijk betrokken.

Meer info op www.10000stappen.be In 2013: School Sint-Martinus uit Asse heeft stappentellers verdeeld aan de leerlingen van het 6de middelbaar. Er werd een stappencompetitie georganiseerd en de leerlingen hebben gedurende een tijd hun stappen bijgehouden.

Hindernissen en Sterktes Suggesties voor ondersteuningsmiddelen Suggesties voor aansluiting beleid Sterkte: Via deze actie wordt het thema 'beweging' langere tijd onder de aandacht gebracht op school. De leerkrachten spelen hierin een belangrijke rol door tijdens de actieweek/maand een voorbeeldfunctie op te nemen.

/ /

VB - 2012 - 2013 - Disseminatie materialen V&B naar onderwijs




Onderwijs Vlaams gereglementeerd

Beschrijving Problematiek Evaluatie Vanuit partnerorganisaties - methodiekontwikkelaars wordt de vraag gesteld om gebruik te maken van ons netwerk om materialen te dissemineren. Aangezien deze vragen soms ad hoc komen, of het eerder om uitleen gaat, wordt dit niet (of is het niet haalbaar) dit (op tijd) op te nemen in ons algemeen aanbod. Daarnaast is er ook materiaal dat eigen is aan deze regio binnen het Logo zelf. De verspreiding verloopt op verschillende manieren: O.a. via uitleen aan school of CLB, verspreiding via het CLB die deze materialen meeneemt tijdens de bezoeken aan de scholen, verzending van nieuwsflashes aan de de scholen in afstemming met de CLB's. De aparte uitleen van materialen over alle thema's heen gekeken, is het groots voor het thema Voeding & Beweging. Een overzicht is terug te vinden op http://www.logozenneland.be/materialenbank.

Gezonde voeding en voldoende beweging zijn belangrijke voorwaarden voor een gezond leven. Het voorkomt niet alleen chronische ziekten zoals diabetes, hart- en vaatziekten, obesitas, osteoporose en sommige kankers; je voelt je er ook beter in je vel door. Kortom, met gezonde voeding en beweging boek je pure gezondheidswinst en verhoog je je productiviteit. Gezonde voeding en beweging zijn dan ook centrale aandachtspunten in het preventieve gezondheidsbeleid van de Vlaamse overheid.

Verschillende materialen worden ontleend. Pakket Wild van Water, de voedingsdriehoek, spelen, elektrokoffers, ... Bij lokale studiedagen, workshops, ... kan er extra informatie worden geboden door een vooroverleg met het CLB en de school. Concreet werd in het schooljaar 2012 2013 het pakket Dibbel Dobbel Doe via de CLB's verspreid.

Hindernissen en Sterktes Suggesties voor ondersteuningsmiddelen Suggesties voor aansluiting beleid Sterkte: - kunnen inspelen op specifieke vragen van CLB's/scholen. - waar mogelijk afstemming met CLB's en Logo. - een uitleen kan leiden tot een verdere interesse in meer duurzame projecten i.k.v. gezondheid op school.

/ /


VB - 2010 - 2013 - Disseminatie van sensibilisatiematerialen en methodieken bij bedrijven en organisaties

Actiefocus AF VB 3 Bevorderen van gezonde voeding en voldoende fysieke activiteit bij de werkende bevolking.


De werkende bevolking Werk Vlaams gereglementeerd

Beschrijving Problematiek Evaluatie Vanuit bedrijven of organisaties worden concrete vragen gesteld om hen te ondersteunen bij acties betreffende gezonde voeding & Beweging. Na overleg wordt bekeken welke ondersteuning best wordt geboden en op welke manier kan materialen kunnen worden gedissemineerd. Voorbeelden: doorverwijzing naar andere organisatie (bv. spreker), uitlenen van sensibiliserend materiaal zoals plexi-voedingsdriehoek, elektrokoffers, ...

/ Enkele acties: Jaarlijks: St. Alexius Grimbergen organiseert 'gezondheidsweek'. Logo Zenneland maakt deel uit van de werkgroep. Afhankelijk waar de klemtoon ligt worden specifieke materialen ontleend. 2013: De firma SA Hager Modulec NV uit Groot-Bijgaarden heeft een deel van het stappenproject uitgewerkt binnen hun gezondheidsweek. Stappentellers werden uitgeleend aan de werknemers, 's middags werd een lunchwandeling aangeboden, banner '10.000 stappen' en 'gezonde voeding' werden uitgezet. Ook werd er extra aandacht gegeven aan gezonde voeding door middel van het aanbieden van fruit aan het personeel gedurende de gezondheidsweek.

Hindernissen en Sterktes Suggesties voor ondersteuningsmiddelen Suggesties voor aansluiting beleid Bedrijven vragen andere aanpak dan lokale besturen of onderwijs. Contacten met de externe preventiediensten en andere netwerkpartners zijn niet evident, ook niet tussen bedrijf en preventiedienst zelf.

Concrete ondersteuningsmiddelen op maat van bedrijvenn waar ook dadelijk zichtbaar op de werkvloer mee aan de slag kan worden gegaan.

/

2013 - 2014 - VB - Actie Ondersteunende Terreinwerking (AOT)

Actiefocus AF VB AH 7 Ondersteunend terreinwerk voor voeding en beweging.


De werkende bevolking Werk Vlaams ad hoc

Beschrijving Problematiek Evaluatie De actie-ondersteunende terreinwerker zal zich richten naar bedrijfsnabije partners en/of bedrijven, met als doel een faciliterende rol op te nemen bij de implementatie van methodieken die gezonde beweeg- en voedingsgewoontes aanmoedigen. De term bedrijven verwijst zowel naar bedrijven als naar lokale besturen als werkgever. Hierbij wordt ondersteuning geboden aan intermediairs om hen te helpen bij het implementeren van effectieve preventiemethodieken.

/ 2013: S.A.Hagar Groot-Bijgaarden, stad Vilvoorde, CLB Noordwest-Brabant, Colruyt, Toyota Boshoku Europe nv, St. Alexius ziekenhuis Grimbergen 2014: 't Schoolhuis Opwijk, OCMW Merchtem, welzijnskoepel, Eigen Thuis vzw Grimbergen, , Haviland, politiezone Vilvoorde-Machelen. Daar waar mogelijk is er ook contact geweest met externe en interne preventiediensten.

Hindernissen en Sterktes Suggesties voor ondersteuningsmiddelen Suggesties voor aansluiting beleid Nog nader te bepalen Nog nader te bepalen Nog nader te bepalen


VLAAMSE ONDERSTEUNING

OE - 2013 - Meewerken aan methodiekontwikkeling

Actiefocus AF OE Meewerken met partner- of andere organisaties aan de ontwikkeling en evaluatie van methodieken



Beschrijving Problematiek Evaluatie Logo Zenneland werkt in 2013 mee aan de ontwikkeling of verdere opvolging van de volgende methodieken 'Fit in je hoofd Carrousel', 'Gezondheidsrally (i.s.m. Bloso)', 'Week van Gezond Wonen'. In dit project is geen lokaal bereik, of ondersteuningsmiddelen aangeduid, aangezien dit bij methodiekontwikkeling minder van toepassing is.

Om blijvend partners te ondersteunen is er nood aan vernieuwing en actualisering van projecten en methodieken. Enerzijds startend vanuit een concept, anderzijds via de verdere uitbouw van een project dat ergens lokaal succes boekte. Door een samenwerking van lokale, regionale en bovenlokale partners worden nieuwe of bestaande methodieken uitgebouwd zodat deze bij alle Logo's in heel Vlaanderen in het aanbod kunnen worden opgenomen.

- 'Week van Gezond Wonen': deelname aan Vlaams overleg i.k.v. de verdere uitbouw van dit concept. Opnemen van taken hierin, o.a. meewerken aan implementatieplan, communicatie op themagroep, inhoudelijke uitbouw website. - Gezondheidsrally 55+: Overleg met VIGeZ en Bloso, met finaal het maken van een overeenkomst. Inhoudelijke ondersteuning van de te ontwikkelen ondersteuningsmiddelen. Vertegenwoordiger voor de Vlaamse Logo's. - Fit in je hoofd Carrousel: Dit project ontstond in de regio van Logo Zenneland. Vanuit deze positie insteek geven voor verdere methodiekontwikkeling, doorgeven van concrete voorbeelden, inhoudelijke ondersteuning voor inspiratiegids. Deelname aan projectgroep.

Hindernissen en Sterktes Suggesties voor ondersteuningsmiddelen Suggesties voor aansluiting beleid Sterkte: Door deel te nemen aan projectgroepen die leiden tot methodiekontwikkeling kan rekening gehouden worden met de lokale ervaring die is opgebouwd door de Logo-medewerkers. Hindernis: Dit is vaak tijdsintensief. Er moet bewaakt worden dat de loco-regionale opdrachten hierdoor niet in het gedrang komen.

/ Bij methodiekontwikkeling biedt een insteek vanuit het veld een grote meerwaarde voor de uiteindelijke uitwerking van een methodiek. Een aandachtspunt is een evenwicht te zoeken naar de winst voor het Logo en de kost (O.a. tijd) die dit voor het Logo vergt, ook wanneer er van partnerorganisaties of overheid concrete verwachtingen zijn.


Actiefocussen 2013

LEGENDE

AF = actiefocus

AH = ad hoc (tijdelijke projecten, met extra-financiering overheid)

GEN = generiek (opbouwen en onderhouden van een netwerk rond het thema)

TAD = Tabak, alcohol & Drugs

VB = Voeding & beweging

V = Valpreventie

BKO = Borstkankeropsporing

IV = Infectieziekten & Vaccinatie

SP = Suïcidepreventie

GM = Gezondheid & Milieu

BI = Binnenmilieu

BU = Buitenmilieu

BU BIO = biologische factoren in het buitenmilieu

BU CH = chemische factoren in het buitenmilieu

BU FY = fysische factoren in het buitenmilieu

SES = (het thema-overschrijdend of geïntegreerd versterken van de samenwerking met) groepen

met lagere Sociaal Economische Status

LB = (het thema-overschrijdend of geïntegreerd versterken van de samenwerking met) Lokale

Besturen

AO = (meewerken met) Andere Organisaties (bv. gezondheidsconferenties, Vlaamse

werkgroepen,…)

AF OE = (meewerken aan de) Ontwikkeling en Evaluatie (van methodieken)

HORIZONTALE ACTIEFOCUSSEN

AF AO

Het in naam van de Logo's adviseren van de Vlaamse overheid, o.a. via het meewerken aan

Vlaamse gezondheidsconferenties, Vlaamse werkgroepen of via andere organisaties.

AF LB

Het thema-overschrijdend of geïntegreerd versterken van de samenwerking met lokale besturen.

AF OE

Meewerken met partner- of andere organisaties aan de ontwikkeling en evaluatie van

methodieken

AF SES

Het thema-overschrijdend of geïntegreerd stimuleren van het bereik van groepen met lagere

sociaal economische status.

BORSTKANKEROPSPORING

AF BKO 1

Het stimuleren tot participatie van de doelgroep (vrouwen tussen de 50 en 69 jaar) en haar leef-,

werken vrijetijdsomgeving, in afstemming met het Centrum voor Kankeropsporing.

AF BKO 2

Het stimuleren tot participatie bij doelgroepen met een lage participatie, in afstemming met het

Centrum voor Kankeropsporing.

AF BKO GEN

Opbouwen en onderhouden van een netwerk rond het thema borstkankeropsporing, in

afstemming met het Centrum voor Kankeropsporing.

GEZONDHEID EN MILIEU

AF GM B

Beschikbaar zijn als eerstelijnsaanspreekpunt voor de individuele burger op gebied van

milieugezondheidszorg

AF GM BI 1

Het ondersteunen, adviseren en informeren van onder meer professionelen uit de

gezondheidszorg, preventieorganisaties en gemeentebesturen bij potentiële milieugerelateerde

gezondheidsproblemen of incidenten veroorzaakt door factoren in het binnenmilieu.

AF GM BI 2

Verbetering van de kwaliteit van het binnenmilieu in basisscholen en secundaire scholen.

AF GM BI 3

Binnenmilieuonderzoeken in het kader van het binnenmilieubesluit en hierover rapporteren.

AF GM BU BIO 1



gezondheidsproblemen of incidenten veroorzaakt door biologische factoren in het buitenmilieu.

AF GM BU CH 1



gezondheidsproblemen of incidenten veroorzaakt door chemische factoren in het buitenmilieu.

AF GM BU CH 2

Het ondersteunen adviseren en informeren van onder meer professionelen uit de

gezondheidszorg, preventieorganisaties en gemeentebesturen in het kader van de zware

metalen problematiek, in de gebieden bepaald door de Vlaamse overheid.


AF GM BU FY 1



gezondheidsproblemen of incidenten veroorzaakt door fysische factoren in het buitenmilieu.

AF GM BU FY 2

Het ondersteunen van gemeentebesturen in het kader van de problematiek rond niet-

ioniserende straling.

AF GM Verkeer

Op lokaal niveau werken aan bewustmaking van de gezondheidseffecten van verkeer

AF GM GEN

Opbouwen en onderhouden van een netwerk rond het thema gezondheid en milieu.

INFECTIEZIEKTEN EN VACCINATIES

AF IV 1

Het verhogen van de participatie aan de seizoensgriepvaccinatie bij de door de Vlaamse overheid

gedefinieerde doelgroepen.

AF IV 2

Het verhogen van de participatie aan het vaccinatieprogramma bij de door de overheid

gedefinieerde doelgroepen en het helpen realiseren van de subdoelstellingen van het actieplan

gezondheidsdoelstelling 2012-2020.

AF IV GEN

Opbouwen en onderhouden van een netwerk rond de thema's infectieziekten en vaccinaties.

SUÏCIDEPREVENTIE

AF SP 1

Het bevorderen van de geestelijke gezondheid bij de algemene bevolking.

AF SP 2

Het bevorderen van de geestelijke gezondheid bij groepen met lagere sociaal economische

status.

AF SP 3

Het bevorderen van de geestelijke gezondheid bij jongeren.

AF SP 4

Het bevorderen van de geestelijke gezondheid bij ouderen

AF SP GEN

Opbouwen en onderhouden van een netwerk rond het thema suïcidepreventie.

AF SP AH 1

Het bevorderen, door het vraaggestuurd coachen van middelbare scholen met behulp van

voorafbepaalde methoden, van de geestelijke gezondheid bij jongeren en van het vroeg

detecteren en begeleiden van jongeren met geestelijke gezondheidsproblemen.

AF SP AH 2

Het binnen de locoregionale projecten suïcidepreventie promoten van het actieplan

suïcidepreventie.

TABAK ALCOHOL DRUGS

AF TAD 1

Preventie van gezondheidsschade door tabak, alcohol en drugs in het onderwijs.

AF TAD 2

Preventie van gezondheidsschade door tabak, alcohol of drugs bij gezinnen.

AF TAD 3

Preventie van gezondheidsschade door tabak, alcohol en drugs bij specifieke kwetsbare- of

risicogroepen.

AF TAD 4

Preventie van gezondheidsschade door tabak, alcohol en drugs op de werkplek.

AF TAD 6

Preventie van gezondheidsschade door tabak, alcohol en drugs in de gezondheids- en

welzijnssector.

AF TAD 7

Preventie van gezondheidsschade door tabak, alcohol en drugs in de vrijetijdssector.

AF TAD 8

Preventie van gezondheidsschade door tabak, alcohol en drugs bij algemeen publiek.

AF TAD GEN

Opbouwen en onderhouden van een netwerk rond de thema's tabak, alcohol en drugs.

AF TAD AH 1

Intensieve lokale promotie van de nieuwe materialen inzake rookstop en de portaalsite

‘Vlaanderen stopt met roken’.

AF TAD AH 2

Ondersteuning van een cannabiscampagne.

VALPREVENTIE

AF V 1


Bekendmaken van de praktijkrichtlijn(en) valpreventie bij het netwerk in afstemming met het

SEL.

AF V 2

De vormingen door de referentiepersonen valpreventie promoten bij het netwerk in afstemming

met het SEL.

AF V GEN

Opbouwen en onderhouden van een netwerk rond het thema valpreventie.

VOEDING EN BEWEGING

AF VB 1

Bevorderen van gezonde voeding en voldoende fysieke activiteit bij de algemene bevolking.

AF VB 2

Bevorderen van gezonde voeding en voldoende fysieke activiteit in het basis en secundair

onderwijs.

AF VB 3

Bevorderen van gezonde voeding en voldoende fysieke activiteit bij de werkende bevolking.

AF VB GEN

Opbouwen en onderhouden van een netwerk rond de thema's voeding en beweging.

AF VB AH 2

Ondersteunen van beleid, initiatieven en projecten om acties voor voeding en beweging op te

zetten in kleine gemeenten.

AF VB AH 7

Ondersteunend terreinwerk voor voeding en beweging.

INHOUDELIJK WERKINGSVERSLAG · Logo Zenneland vzw - Inhoudelijk werkingsverslag 2013 - – p. 5...

Documents

Transcript of INHOUDELIJK WERKINGSVERSLAG · Logo Zenneland vzw - Inhoudelijk werkingsverslag 2013 - – p. 5...