Informatiedagen : Zorgprogramma voor de geriatrische patiënt Richtlijn voor de transmurale aanpak...
-
Upload
julius-cools -
Category
Documents
-
view
233 -
download
5
Transcript of Informatiedagen : Zorgprogramma voor de geriatrische patiënt Richtlijn voor de transmurale aanpak...
Informatiedagen : Zorgprogramma voor de geriatrische
patiënt
Richtlijn voor de transmurale aanpak van de voedingsproblematiek bij ouderen
Implementatie van de aanbevelingen
Richtlijn voor de transmurale aanpak van de voedingsproblematiek bij ouderen
Implementatie van de aanbevelingen
Federaal onderzoeksproject:
Universiteit GentM. DaemA. Courtens I. BocquaertT. Defloor
Université Catholique de LouvainT. Van DurmeM. Gobert
FOD VolksgezondheidB. FolensM. Lardennois
Inhoud Situering van het project Doel Setting Methodologie Onderzoeksinstrumenten Verloop van het globale onderzoeksproject Implementatie binnen de afdelingen
Fasen Resultaten
Resultaten Hulpverleners Patiënten
Discussie en algemene conclusie
Situering van het project
Vervolg op twee andere onderzoeksprojecten gefinancierd door de FOD Volksgezondheid
2006: STAVO (Strategie voor Transmurale Aanpak van de Voedingsproblematiek bij Ouderen)
2007: Prevalentiemeting
2008: Voedingsteam en voedingsverantwoordelijke
……..?: Afstemming van voedingszorg tussen thuiszorg en ziekenhuis
Doel
Optimaliseren van de huidige voedingsaanpak bij geriatrische patiënten door het implementeren van evidence based aanbevelingen:
door een betere opsporing en identificatie van patiënten met risico op ondervoeding of ondervoede patiënten
door een geïndividualiseerde voedingsaanpak, gericht op patiënt, afdeling en instelling
Setting
6 ziekenhuizen 4 in het Vlaamse Gewest, 2 in het Waalse Gewest 8 verpleegafdelingen
Inclusiecriteria Vrijwillige basis Niet participeren aan het onderzoek « voedingsteam », opgezet
in 2008 door de FOD Volksgezondheid <100 km
MethodologiePraktijkgericht onderzoek
(gebaseerd op de theorie van Dickoff, James en Wiedenbach)
Exploratief onderzoek:
1. Welk probleem zal aangepakt worden, welke situatie is gewenst? doelomschrijving
2. Welke interventies dienen te gebeuren om de gewenste situatie te bereiken? overzichtslijst
3. Welke factoren spelen een mogelijke rol bij het tot stand brengen van de gewenste situatie? surveylijst
Onderzoeksinstrumenten
Mini Nutritional Assessment schaal (MNA): risico op ondervoeding of ondervoeding
Vragenlijst met patiëntenkarakteristieken
Staff Attittude to Nutritional Nursing care (SANN): houding verpleegkundigen en verzorgenden mbt voeding bij geriatrische patiënten
Vragenlijst voor het meten van de veranderingsbereidheid van de hulpverleners ten aanzien van de veranderingen in de instelling (DINAMO)
Fase 1: pretest:Jan-feb.’08
Fase 2: stuurgroep en implementatie:Maart-juni ‘08
Verloop van het volledige project
Fase 3: consolidatie en posttest: juli ’08-...
•Akkoord ethisch comité•Samenstellen stuurgroep•Nulmeting: MNA &SANN1•Analyse huidige voedselbeleid•Voorstelling van het project aan het geriatrisch team
•Voorstelling gewenste situatie (EBN)•Opmaken algemene en operationele doeleinden•Opmaken voorschriftenlijst•Opmaken tijdsplanning (waargenomen) prioriteiten•Meting SANN2 + DINAMO
•Kwaliteitscontrole en feed-back•EBN voedingsaanpak maakt nu deel uit van de prioriteiten van de zorgverleners•Rol van de referentieverpleegkundige
interventie interventie
Verloop van het implementatieproject
Fase 1: Evaluatie huidig voedingsbeleid
Systematisch wegen bij opname en 1 maal per week wanneer de patiënt ondervoed is
Herevaluatie van de medicatie inname
Multidisciplinaire aanpak van slik- en kauwproblemen
Afwezigheid van: protocol voor de opsporing
en behandeling van ondervoeding
systematische screening advies van de diëtiste in
geval van ondervoeding evaluatie van de voedsel- en
vochtinname In ½ van de gevallen worden
voedingsproblemen in het verpleegdossier vermeld
Er wordt geen informatie omtrent voeding opgenomen in de ontslagbrief
Verloop van het implementatieproject
Keuze van de aan te pakken items, samen met de stuurgroep
Criteria Waargenomen prioriteit Rekening houdend met de autonome rol van de
verpleegkundige Werkbelasting
Fase 2: Doeleinden
Verloop van het implementatieproject
MNA (screenen) bij alle patiënten
MNA-SF <12 Evaluatie
MNA-SF >12 Screenen stopt hier
MNA 17-23,5Wekelijks wegen
MNA<17 Voedingsintake gedurende 3 dagenDiëtiste inschakelen
Berekent de voedingsinnameStelt een voedingsplan voor+ OVS en/of verrijking
Multidisciplinair overleg, op basis van onderliggende problemen of handicaps
Fase 2: Gewenste situatie van de afdeling
Bij opname
Verloop van het implementatieproject
Fase 2: Gewenste situatie van de afdeling
Wekelijkse opvolging van alle patiënten
! Gewicht ! Bij gewichtsverlies Wanneer het wegen van de patiënt onmogelijk is Wanneer verslechtering van de voedingstoestand wordt
vermoed
Vocht- en voedingsintake gedurende 3 dagen Advies vragen aan de diëtiste
rapportage van de voedselinname voorstel tot voedingsplan + OVS en/of verrijking van de voeding
Multidisciplinair overleg in functie van onderliggende pathologieën
Verloop van het implementatieproject
Fase 2: Overzichtslijst
Interactieve presentatie van het project en invullen van de vragenlijsten samen met het verplegend team
Praktisch inoefenen van de MNA Bezoek en observatie (1 dag per week) Herinneren ter plaatse Aandacht voor de reactie van de equipe (waargenomen bedreiging,
toename van de werklast) Polyvalente tussenkomsten, die tenminste de volgende elementen
bevatten: Verificatie en commentaar (verpleegdossiers, MNA) Locale consensus
Ondersteunend materieel: geplastificeerde flowcharts, lintmeters, gids voor het invullen van de MNA, voedingsfiche, fiche voor de follow-up, ...
Overzichtstabel met de wekelijkse MNA scores DINAMO: vragenlijst mbt veranderingsbereidheid
Verloop van het implementatieproject Fase 2: Beïnvloedende factoren
Hulpverleners Alle betrokken partijen (steun en invloed, attitude en bekwaamheid)
Milieu Geografische structuur (eetzaal) Cultuur (open staan voor verandering) Communicatie (inzake het nemen van beslissingen) Leadership (transformationeel) Inzet voor kwaliteitszorg (andere projecten?) Beschikbaarheid van middelen (tijd, OVS) Verhouding tussen verschillende diensten (keuken)
Interactie Organisatie van de zorg op de afdeling (maaltijden) Multidisciplinair (afvaardiging, respect en erkenning van de rollen)
Verloop van het implementatieproject
Week 1 Week 2 Week 3 Week 4 Totaal
Aantal patiënten
Aantal MNA
MNA<17,5
Bedlegerig of gewichtsverlies
Advies diëtiste
Verrijking/OVS
In te vullen door de referentieverpleegkundige / 3 maand
Fase 3: Evaluatiecriteria
Verloop van het implementatieproject Resultaten: procescriteria
VÒÒr de implementatie Gedurende de implementatie
Geen protocol voor het screenen en behandelen van malnutritie
Beslissingsboom om malnutritie te screenen en aan te pakken.
Er wordt niet systematisch gescreend Systematisch screenen en follow-up
Geen diëtistisch consult bij ondervoeding
Diëtistisch consult bij MNA<17,5
Geen voedsel- en vochtbalans Vocht-en voedingsfiche wordt ingevuld bij MNA < 17,5
Problemen i.v.m. voeding worden in ½ in het verpleegdossier beschreven
Problemen i.v.m. malnutritie worden systematisch opgespoord, besproken en behandeld
Voeding wordt niet besproken bij teamoverleg
Voeding wordt besproken gedurende het teamoverleg
Geen voedingsadvies bij ontslag De MNA, de evolutie van de voedingsstatus en voedingsadvies wordt in de ontslagbrief opgenomen
Verloop van het implementatieproject Conclusie
Doeleinden werden bereikt (procescriteria)
MAAR keuze om alleen de patiënten met MNA < 17,5 (i.p.v. <23) te volgen (prevalentie 50%)
Malnutritieprevalentie werd niet gekozen als outcome
(hangt af van patiëntgerelateerde factoren)
Hoge tevredenheid van het geriatrisch team
Meer mogelijkheden voor de diëtiste
Secundaire effecten
Rechtvaardiging OVS budget (via MNA) Verrijking van alle soepen
• voor patiënten ouder dan 70 jaar Systematiek opnemen binnen de interne liaison (geriatrisch
zorgprogramma)
Belangrijke werklast (cfr. MNA/ week)
wekelijkse volgfiche voor het gewicht werd samen met het team opgemaakt
Vermoeidheid door het onderzoek (SANN2 + DINAMO) Barrière: keuken
Verloop van het implementatieproject Conclusie
Verloop van het implementatieproject Conclusie
Cave Analyse van het werkterrein bij aanvang van het project
Huidige voedingsbeleid Invloed en steun van de betrokken partijen
Multidisciplinaire samenwerking (diëtiste, logopediste, geriater) Informatieverstrekking (gebruik MNA, patiëntendossier,
ontslagfiche) + rol hoofdvplk – referentieverpleegkundige + taakafbakening
Sensibilisering Motivatie (bevestiging bieden) Gehoor geven aan de noden van het zorgverlenend team Ruimte bieden voor feedback Keuken actief betrekken
Doelstellingen communiceren + tijdsbestek
Resultaten Hulpverleners
Opleidingsniveau
Resultaten Hulpverleners : attitudemeting pre
Attitude n=163
De attitude van hulpverleners is verschillend tussen afdelingen (p<0,001)
Resultaten Hulpverleners : attitudemeting post
Attitude n=111
De attitude is verschillend tussen afdelingen (p<0,001)
Resultaten Hulpverleners : DINAMO
Score per domein (n=87) (norm: >=3,5/5; Metselaar, 2008)
DINAMO
2,5
3
3,5
4
Gevolgen voor het werk
Veranderingsbereidheid
Kennis & ervaring
Informatie & onzekerheid
ResultatenPatiënten
Leeftijd (n=631)
ResultatenPatiënten
Oorsprong van de patiënt
ResultatenPatiënten
Onderliggende pathologieën (NRS 2002)
Diabetes 17% Dementie 17%
Onderliggende problemen
74% kauwproblemen
ResultatenPatiënten
Kauwproblemen
kauwen / problème de mastication n
26% 74%74%nee / non
ja /oui
Ingeval kauwproblemen
wordt de consistentie van de
maaltijd bij 49% van deze patiënten
aangepast49,1%
ResultatenPatiënten
Dieet bij opname (n=631)
ResultatenPatiënten
Orale voedingssupplementen bij opname (n=446)
ResultatenPatiënten
Verloop van de maaltijd (n=446)
ResultatenPatiënten
Hulpbehoevendheid bij de maaltijd (n=446)
ResultatenOndervoeding: evolutie van de prevalentie
0,0
5,0
10,0
15,0
20,0
25,0
30,0
35,0
40,0
45,0
implementatie 2008 30,4 38,2 31,4
prevalentie 2007 35,9 41,9 22,2
MNA=<17 17,5<MNA<23,5 >=24
ResultatenOndervoeding: prevalentie
Verschillen ziekenhuizen (p<0,001) MNA<17: 22,2% tot 39,3% MNA 17,5-23,5: van 27,3% tot 55%
Prevalentie van ondervoeding stijgt met: leeftijd (p<0,05) neuropsychologische toestand (p=0,001) hulpbehoevendheid (p=0,001) verloop van de voedingsinname (p=0,001) problemen in de mondholte (p=0,014) oncologische problemen (p=0,027) CVA (p<0,015) en dementie (p<0,001) institutionalisering (afkomst van de patiënt) (p<0,001)
DiscussiePatiënten
1/4 volgt dieet (90% sparend)
Herevalueer indicatie dieet, dit in het bijzonder ingeval MNA < 24
3/4 patiëntenpopulatie heeft kauwproblemen → 49% aanpassing consistentie maaltijd
Dit omvat de toestand bij opname (MNA-afname),
van zodra het probleem gekend is, wordt de consistentie vlot
aangepast
DiscussiePatiënten
De prevalentie van ondervoeding is neemt toe met leeftijd neuropsychologische toestand hulpbehoevendheid verloop van de voedingsinname problemen in de mondholte oncologische problemen CVA en dementie Institutionalisering (afkomst van de patiënt)
Grote aandacht dient uit te gaan naar patiënten die één of meerdere van deze kenmerken vertonen.
DiscussieZorgverleners
o Relatie tussen het opleidingsniveau van de zorgverlener en attitude t.a.v. voeding
o Voornamelijk de zorgverleners met een lager opleidingsniveau worden betrokken bij de voedingszorg
zorgwekkende situatie, maar nuanceren:
gerapporteerde attitude negatief gedrag
Potentiële acties
Bijscholing omtrent malnutritie ondersteunen t.a.v. de zorgverleners
Inventarisatie en eenvoudig ter beschikking stellen van EB-aanbevelingen
Ondersteuning bieden voor het multidisciplinair bijscholingen De functie van de referentieverpleegkundige valoriseren
(congressen en opleiding) en een formeel mandaat
Uitbouw van een multidisciplinaire samenwerking Meerwaarde toekennen aan multidisciplinair overleg Verantwoordelijke keuken betrekken (barrières vermijden)
Samenwerking transmuraal
Bedankt voor jullie aandacht….