Informatiecontinuïteit in de huisartsenpraktijk: een ... · Uit dit onderzoek blijkt dat bij...

InformatiecontinuïteitindehuisartsenpraktijkMasterproefManamaHuisartsgeneeskunde–J.Wouda–april2017

1

Informatiecontinuïteitindehuisartsenpraktijk:

eenregistratievanontbrekendemedisch-specialistischeverslagen

Masterproef

Verdedigdop20mei2017

ManamaopleidingtotMasterindehuisartsgeneeskundeAuteur:JoëlWouda,MD,huisartsinopleidingPromotor:prof.dr.RoyRemmen,MD,PhDPraktijkopleider:dr.MieBranders,MDOpleidingspraktijk:GeneeskundevoorhetVolk,teHoboken


2

AbstractDoel.Medisch-specialistischeverslagenontbrekenregelmatiginhetelektronischmedischdossier(EMD)vanpatiëntenbinnendehuisartspraktijk.Ditzorgtvooreenbreukininformatiecontinuïteitenisnadeligvoorhetvloeiendeverloopvanhetzorgprocesmetpotentieelgevaarlijkeconsequentiesvoordepatiënt.Hetdoelisomteonderzoekenhoegrootditprobleemisenhoewehieralspraktijkhetbestemeeomkunnengaan.Methode.Registratievanhetaantalconsultatieswaarbijdeafwezigheidvaneenopdatmomentrelevantmedisch-specialistischverslaginhetEMDvandepatiëntwerdopgemerktdoordeaanhetonderzoekdeelnemendeartsenbinneneenmultidisciplinairehuisartsenpraktijkindeperiodevan13meitotenmet13juni2016.Resultaten.Overdeloopvan1369raadplegingenkwamhet91maal(6,7%)voordateenbepaaldverslagdatrelevantwasvoordeaanmeldingsklachtinhetEMDontbrak.Alshuisartspersoonlijkbellenomontbrekendeverslagenoptevragenlijkthetbesteresultaattegeven.Conclusie.Uitditonderzoekblijktdatbijongeveer1op15consultatieseenbepaaldverslagrelevantvoordieconsultatieontbreektinhetEMD.Alseenartspersoonlijkbeltomontbrekendeverslagenoptevragenlijktdithetbesteresultaattegeven.Doordekleineaantalleninditonderzoekisechternietmetzekerheidtezeggenwatdebestemanierisommetditprobleemomtegaan.Delegerenvanhetopvragenvanontbrekendeverslagenkanwordenoverwogen,maaristijdrovendenduur.Beterzouzijnomintezettenoppreventiestrategieëneerderinhetcommunicatietraject.


3

IndexI. Inleidingenliteratuur__________________ p.4II. Doelstellingen________________________ p.9III. Methode____________________________ p.10IV. Resultaten___________________________ p.12V. Discussie____________________________ p.16VI. Conclusie____________________________ p.19VII. Referenties__________________________ p.20VIII. Bijlagen_____________________________ p.21


4

I. Inleidingenliteratuur

In mijn zoektocht naar een geschikt onderwerp voor een thesis had ik in mijn eersteopleidingspraktijkalvlugmijngedachtengezetophetonderwerpsamenwerking–eenvandebinnenonzeopleidingmeeronderbelichtecompetetentiesinhetkadervanhetCanMEDSmodel.Ikstuittetijdensmijnvooronderzoek inde literatuurophetproefschriftvanAnnetteBerendsen.Ditvormdevoormijdevoornaamstebronvaninspiratieomverdermetditonderwerpaandeslagtegaan.

Indeopleidingspraktijkwaarikmijneersteopleidingsjaarhebdoorlopen(GeneeskundevoorhetVolk, te Hoboken) was op dat moment recent een project gelanceerd waarbij het opvragen vanontbrekende verslagen werd gedelegeerd aan onthaalmedewerkers. De collega-huisartsen in depraktijkzatenmethetprobleemdaterfrequentverslagenvanpatiënteninhetelektronischmedischdossier (EMD)ontbraken, en samenmet de somsmoeilijke bereikbaarheid vanbepaaldedienstenen/ofartsenleverdeditfrustrerendesituatiesop.

Inhetkadervanditproject,eninoverlegmetmijnpraktijkopleiderenpromotor,vieldebeslissingomonderzoektedoennaardeterugrapportagevanspecialistnaarhuisarts.Continuïteitindezorg

Men onderscheid in de continuïteit tussen zorgverlener en patiënt en tussen zorgverlenersonderling drie verschillende aspecten: informatie-, management- en relationele continuïteit.Informatiecontinuïteitwordtgedefinieerdalshet‘gebruikvaninformatieovereerderegebeurtenissenenpersoonlijkeomstandighedenomhethuidige zorgaanbod voor elk individupassend temaken’.Management continuïteit is de ‘organisatie van een consistente en coherente benadering die zichaanpastaandebehoeftenvandepatiënt’.Relationelecontinuïteit iseen ‘continue therapeutischerelatie tussen een patiënt en één of meer zorgverleners’.(1) De focus ligt in dit onderzoek opinformatiecontinuïteit.

Driecasussenomhetbelangvaninformatiecontinuïteitteillustreren:• Een jongeman van 20 jaar heeft recent een gastric sleeve ingreep o.w.v. morbide obesitas

ondergaan.Hijkomtelfdagennadeingreepbijdehuisartsopraadplegingomdedraadjestelatenverwijderen.Bijnavraagblijkthijgeenpostoperatievetromboseprofylaxetehebbengehadomdater geen thuisverpleging was georganiseerd vanuit het ziekenhuis. Je beschikt niet over eenontslagbrief.

• Eenvrouwvan46jaarheefttweewekengeledeneengastroscopieondergaani.v.m.persisterendemaagklachtenenkomtterbesprekingvanhetresultaat.Erisgeenverslagenjevraagtaanpatiënteomzelfhetziekenhuisoptebellenomhetverslagaanjoutelatenbezorgen.

• Eenwerklozevrouwvan34jaarmeteenvoorgeschiedenisvanbipolairestoorniskomtvooreenherhalingsvoorschrift voor antidepressiva en antipsychotica. Het gaat niet zo goed, ze is ergsomber.Jedenktdatjemisschiendemedicatiemoetaanpassenmaarhebtalshuisartsinopleidingweinigervaringmetdebehandelingvanbipolairestoornis.Zeisongeveertweemaandengeledennogwelnaarhaarpsychiatergeweestmaarjevindgeenrecenteverslagenteruginhaardossier.Jebeltnaarhetziekenhuisenwachtmaarliefsttienminutenaandelijnalvorensjedeassistenttesprekenkrijgtvooroverleg.

Uitdezepraktijkvoorbeeldenblijkthetbelangvaninformatiecontinuïteitvanuitdetweedenaarde

eerstelijn:patiëntenkomenvoorbesprekingvanbevindingenofresultaten,maardezekunnenophetmoment van raadpleging niet verder geholpen worden door een tekorschietendeinformatievoorziening. Er kunnen ook potentieel gevaarlijke situaties ontstaan zoals in het eerste(gebrekaannazorg)enderdevoorbeeld(risicoopmedicatiefouten).


5

Anderzijdsdient informaticontinuïteitookvanuiteerstenaartweedelijnteverlopenindevormvaninhoudelijkrelevanteenvolledigeverwijsbrieven.Uitonderzoekisgeblekendatdetevredenheidvanspecialistenoverdeinhoudvanverwijsbrievennietaltijdevengrootis.(2)Uitanderonderzoekisgeblekendateeninteractievesamenwerkingsrelatietussenhuisartsenspecialistkanleidentotbeteregezondheidsuitkomstenvoorpatiënten,bijv.eensterkeredalingvanhetHbA1cbijdiabetici.(3)Samenwerkingenorganisatievandegezondheidszorg

Een doelmatige samenwerking tussen huisarts en specialist is van belang in het kader van deopvolgingvanchronischeaandoeningenzoalsdiabetesmellitus,COPDenhartfalen,maarkanookinacutesituatieswaarbij(kortdurend)nauwereopvolgingvereistiszoalsnaeenbevalling,psychiatrischeopname,oftraumatischverkeersongevalvangrootbelangzijn.ErzijndoorMcPhersonetal.eenaantalvoorwaardenvooreffectiefintercollegiaaloverlegensamenwerkingopgesteld(zietabel1).(4)

Duidelijke,onderlingovereengekomendoelstellingenInzichtindemogelijkebijdrageenrolvananderedisciplinesVaardigzijnincommunicatie,samenwerking,overlegenconflicthanteringEencomplementairesamenstellingvanoverlegpartnersv.w.b.disciplinesenrollenWederzijdsvertrouwenenrespectDewilomkennisenexpertisetedelenOpenheidenzelfreflectieGezamenlijkebronnenendossiersbeschikbaarhebben

Tabel1.Voorwaardenvooreffectiefintercollegiaaloverlegtussenzorgverleners,cf.McPhersonetal.

DatsamenwerkingtusseneersteentweedelijnechtergeenvanzelfsprekendheidisblijktuitrecentVlaams huisartsgeneeskundig onderzoekwaarin de belemmerende en bevorderende factoren vankwaliteitsvolle chronische zorgd.m.v. eenbevragingonder1.300huisartsen in kaart zijn gebracht.Onduidelijkheidoverdeonderlingetaakverdelingeneengebrekaankenniseninzichtm.b.t.kennisenvaardighedenvancollega’s,tezamenmetbezorgdhedenrondmanklopendeennietopdeklinischepraktijktoegespitstetoepassingenininformatie-encommunicatietechnologie(ICT),maaktendeeluitvandeinditonderzoeknaarvorengekomenvoornaamstebelemmerendefactoren.(5)Ineencriticalincidentanalysevande(transmurale)samenwerkinginhetkadervanhetzorgtrajectdiabetesdoorDefreynezijngelijkaardigebevindingennaarvorengekomen.(6)

Om de samenwerkingsrelatie tussen huisarts en specialist te beschrijven worden er veelverschillendeomschrijvingengebruikt,o.a. transmurale zorg, seamlesscare (vrij vertaald:naadlozezorg), sharedcare (vrij vertaald:gedeeldezorg), zorgketens,enzorgnetwerken.(7)Er zijnhiernaastmodellen beschreven die een poging doen om het zorgproces voor patiënten met chronischeaandoeningen in een gestructureerd raamwerk te vatten, o.a. het Chronic Care Model waarinsamenwerking tussen zorgverleners centraal staat in de zorg voor patiënten met chronischeaandoeningen.(8)HieropvoortbouwendzijninNederlandverschillendemultidisciplinairerichtlijnenenzgn.ketenzorgprogramma’sopgesteldwaarbijdeactievebetrokkenheidvanverschillendetypenzorgverlenersalsessentieelvoorhetbereikenvanbepaaldegezondheidsdoelenwordtbeschouwd.InVlaanderenzijngelijkaardigeinitiatievenuitgeroldinhetkadervandezorgtrajectenen-paden.OokhetKCEheeftin2012ineenpositionpapereenophetChronicCareModelgeëntemultidisciplinairebenaderingvandeorganisatievandezorgvoorchronischziekepatiëntenvoorgesteld.(9)Dehuisartsheeftindezerichtlijnenenvoorstellenvaakeenspilfunctie,endespecialisttreedthierbijeerderopindefunctievanconsultant.

BinnendeNederlandsegezondheidszorgisersprakevaneenduidelijkeecheloneringvandezorgineen‘eerste’eneen‘tweede’lijn,cf.deStructuurnotaGezondheidszorguit1974waarindespil-enpoortwachtersfunctie van de Nederlandse huisarts formeel werden uitgewerkt.(10) Een dergelijkeorganisatievandezorggeeftweinigtotgeenaanleidingtotconcurrentievormingtussendeeersteentweede lijn doordat de respectievelijke takenpakkettenmin ofmeer duidelijk afgelijnd zijn. In de


6

Belgische context is minder sprake van een dergelijke echelonering van de gezondheidszorg. Hetprincipe van vrije artsenkeuze primeert binnen het wettelijk kader boven een trapsgewijzeorganisatiestructuurmetdehuisartsals‘poortwachter’.Ditlaatpatiëntentoeomnaareigeninzichtmedischspecialistenteconsulteren,hetgeenkanleidentotsituatieswaarbijpatiëntenmetklachtendieinprincipedooreenhuisartsbehandeldkunnenwordenbijeenmedischspecialistterechtkomen.Eendergelijkeorganisatielaatmeermarktwerkingenonderlingeconcurrentietoehetgeenmogelijkeennegatieveinvloedheeftophetonderlingvertrouwentussenartsenen,hieruitvoortvloeiend,dekwaliteitvansamenwerking.(11)Hetdeontologischkader

In België is de deontologische ‘Code van Geneeskundig Plichtenleer’ van de tuchtrechtelijkbevoegde Orde der Artsen van kracht. Binnen titel 4 (‘verhouding tussen artsen’) handelt m.n.hoofdstuk2(‘behandelendeartsenconsulent’)rondhetthemasamenwerking,methierineenaantalbepalingen en richtlijnen rond de plaats en inhoud van communicatie tussen zorgverlenersm.b.t.medische informatiebetreffendepatiënten.Dehierondergenoemdestellingenzijngepubliceerd in1975ensindsdiennietmeerherzien.Devoorditonderzoekmeestrelevantecitatenuitdithoofdstukzijn:

• Art.142,§2:“Teneindedecontinuïteitvandeverzorgingteverzekeren,moetdeconsulentzovlug

mogelijkdedoorhemonderzochteofbehandeldeziekenaarzijncollegaterugsturenenhemdeuitslagenengevolgtrekkingenvanzijnonderzoekingenbezorgen.”

• Art.143:“Wanneereenziekeuiteigenbewegingeengespecialiseerdpracticusraadpleegt,vergthetbelangvandepatiëntdatdespecialistnavraagdoetnaardenaamvandehuisartsaanwiehijderesultatenenbesluitenvanzijnonderzoekkanbezorgen.”

• Art. 151, §3: “Op het einde van de ziekenhuisverplegingmoet de behandelende arts ingelichtworden over het vertrek van zijn patiënt en een verslag ontvangen waarin onder meer dediagnose,detoegepastetherapie,debereikteresultatenendeeventueleverderezorgenstaanopgetekend.”

Hieruit blijkt dat de deontologische code voorziet in een aantal fundamenten waarop de

communicatietussenhuisartsenspecialistdienentewordengebouwd.

WetenschappelijkerichtlijnenenliteratuuroveruitwisselingvaninformatieOmdat enkel een organisatorisch of deontologisch kader geen garantie biedt voor efficiënte

samenwerking is in 2000 vanuit het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG) de richtlijn‘Informatieuitwisselingtussenhuisartsenspecialistbijverwijzingen’opgesteld,voorhetlaatstherzienin 2008.Hierinwordt uiteengezetwelke de verschillende redenen voor schriftelijke communicatietussenhuisartsenspecialistzijn,binnenwelketijdspannemenbepaaldeverslagenmagverwachten,en hoemen verwijs- en terugverwijsbrieven inhoudelijk kan vormgeven ter optimalisering van deinformatieoverdracht.(12)Zietabel2voordeindezerichtlijnvolgensconsensusbepaaldemaximaleverzendtermijnenvanmedisch-specialistischeverslagengerichtaandehuisarts.


7

Soortverslag TijdspanneOntslagbriefnaopname 24uVerslagnaeersteraadpleging 24uSpoedverslagen 24uOperatieberichten Dagvaningreepofmax.24unaontslagVervolgberichtenbijmedisch-specialistischeopvolging JaarlijksofhalfjaarlijksNagekomenuitslagen Z.s.m. bij bekendwording en indien

consequentiesvoorbeleidTabel2.Maximaleverzendtermijnenvoorverschillendesoortenmedisch-specialistischeverslagen,opgestelddoorhetNederlandsHuisartsenGenootschap(NHG).

Deopvattingenonderhuisartsenenspecialistenoverdekwaliteitvandeonderlingecommunicatiekunnen sterk verschillen, zoals bleek uit onderzoek van Berendsen et al. binnen de Nederlandsegezondheidszorg.Inditonderzoekkwamondermeernaarvorendatslechts22,5%vandebevraagdehuisartsen(N=264)vindtdatdeterugrapportagevandespecialistoptijdbijhenaankomt.Hierstaattegenoverdat61,8%vandebevraagdespecialisten(N=232)vindtdatditjuistweloptijdgebeurt.(13)Patiëntenervareneenlaattijdigofnietontvangenverslagookalsproblematisch,medegezienzijervaakdevoorkeuraangevenomnacontactmeteenspecialistbijkomendeuitlegteontvangenvandehuisarts.(14)Eenanderebevindinguitditonderzoekisdatca.70%vanzoweldebevraagdehuisartsenals specialisten voorstander is van een gedeeld patiëntendossier.(13) Aansluitend hierop heeftMeuwissen in 2013 onderzoek verricht naar transmurale samenwerking in het kader van hetzorgtrajectdiabetes,enhierbijalsdeelresultaatgevondendat86%vande58huisartsenen60%vande34specialistendiedeelnamenaanhetonderzoekvondendatdebriefwisseling(zowelverwijs-alsterugverwijsbrief)goedverliep.(15)Schriftelijkecommunicatieindeopleidingspraktijk

Hetgrootstedeelvanalleschriftelijkecommunicatiekomtviaelektronischewegbinnen,hetgrosvia‘e-Health’eneenkleindeelviahetreedslangerbestaande(commerciële)communicatieplatform‘Medimail’.BinnendeopleidingspraktijkmakenwegebruikvanhetsoftwareprogrammaHectoromdezeberichtenintelezenenteintegrereninhetEMDvandepatiënten.Hiernaastontvangenweooknogmetenigeregelmaatverslagenperpost,enzonuendanbrengteenpatiëntzelfeenverslagmeenaarderaadpleging.TentijdevanditonderzoekmaaktemenindeopleidingspraktijknaastSara-Igeengebruikvananderehubs.e-Health

DeEngelstaligeterm‘e-Health’(synoniem:‘e-gezondheid’) iseenparaplutermvooralledoordeBelgische federale overheid gecoördineerde vormen van elektronische communicatie binnen decontextvandegezondheidszorg.Deoverheidisbezigmethetuitrollenvanverschillendeprojecten(o.a.MyCareNet,Vitalink,Vaccinnet)dieinprincipeeenvlottereoverdrachtvanmedischeinformatiebeogen,volgenshete-Healthactieplan2015-2018datopinitiatiefvandeBelgischefederaleministervanVolksgezondheidenhaarregionalecollega’sin2015werdgelanceerd.(16)Aldezeverschillendevormenvaninformatieuitwisselingverlopenviaeenversleuteldcommunicatieplatform.Hierdoorkanmenversnipperingvaninformatie,bijv.doorgebruikvanincompatibeleformatsofcommunicatieviaverschillendekanalen,vermijden.

Hiernaastismomenteeleenlandelijk(meta-)hubnetwerksysteemactief.Hierbijkaneenhuisarts(ofanderezorgverlener),mitsmetdegeïnformeerdetoestemmingvandepatiëntenbevestigingvande therapeutische relatie, alle relevante verslagenm.b.t. de patiënt inzien die opgesteld zijn doorspecialistendiewerkzaamzijnindeziekenhuizendiezijnaangeslotenopeenregionalehub.Voorderegio’s Antwerpen enGent is de naam van de respectievelijke hub het Collaboratief Zorgplatform


8

(CoZo),datopzijnbeurtweerinverbindingstaatmetdehubsvandeandereregio’sinVlaanderen,BrusselenWalloniëenzoeenlandelijkdekkendnetwerkvormt.

Het Sara-i webplatform van Ziekenhuisnetwerk Antwerpen (ZNA) staat hier enigszins los van.Hierbij is hetmogelijk om alle interne verslagen binnen de omgeving van de bij ZNA aangeslotenziekenhuizenteraadplegen,zonderdegeïnformeerdetoestemmingvanpatiëntenmaarwelmiddelsbevestiging van de therapeutische relatie. Ook bestaat de mogelijkheid om verslagen vanuit hetwebplatform te integreren in het lokale EMD, maar dit is een omslachtig proces en geeft veelcompatibiliteitsproblemen.GZAenUZAhebbenvooralsnoggeenverlijkbaarproject,maarzijnwelnetalsZNAaangeslotenopCoZo.

Het (meta-)hubsysteem heeft in haar opzet de potentie om het principe van schriftelijkecommunicatietussenzorgverlenersteveranderen.Hetisbijuitbreidinghiervannietlangernodigomverslagengerichtteversturen:dehuisartsisinprincipeinstaatomallebenodigdeverslagenviaeenbeveiligdeinternetverbindingintezien.Voorwaardenvooreenefficiëntgebruikvanditsysteemdoorhuisartsen zijn een internetverbinding, (tijdige) beschikbaarheid van verslagen, en eventueel demogelijkheidtotvlotteintegratievandezeverslageninhetlokaleEMD.


9

II. Doelstellingen

Samengevatiseeneffectieveintercollegialesamenwerkingdoorschriftelijkecommunicatietussenhuisarts en specialist van groot belang – maar niet vanzelfsprekend. Om het probleem vanontbrekende medisch-specialistische verslagen in de opleidingspraktijk beter in kaart te brengenwerdendevolgendeonderzoeksvrageninhetkadervaneenpraktijkverbeterprojectopgesteld:Hoegrootishetprobleemvanontbrekendeverslagenindeopleidingspraktijk?Hoeveelverslagenontvangenwijeninwelkformat(papier,elektronisch,etcetera)?Watisbinnenonzepraktijkdemeestefficiëntemanierommetontbrekendeverslagenomtegaan?


10

III. Methode

Er werd een reeks opeenvolgende stappen geformuleerd om de benodigde gegevens teverzamelen.

Hoeveelheid inkomende verslagen. In de periode 23 mei t.e.m. 10 juni 2016 (15 werkdagen)hebben de onthaalmedewerkers van de groepspraktijk in een Microsoft Excel spreadsheetbijgehoudenhoeveelvoorditonderzoekrelevantebrievenposterdagelijksbinnenkwam.Ditbetrofverslagenvanraadpleging,opname,operatiefingrijpen,spoedbezoek,enonderzoeksresultaten(maarniet:resultatenvanlaboratoriumonderzoek).

Binnen de in de opleidingspraktijk gebruikte softwareomgeving is het niet mogelijk om dehoeveelheid ontvangen verslagen binnen een bepaalde periode temeten. Een schatting is wel temakent.g.v.detijdelijkeregistratievanhetaantalverwerkteverslagendoordeverpleegkundigeninonzegroepspraktijk gedurendedemaanden januari t.e.m.maart2016 inhet kader vaneenanderprojectindeopleidingspraktijk.

Verstuurdeelektronischeverslagen.Omdathetvooronsonduidelijkwashoeveelverslagenerin

totaalnaardeopleidingspraktijkwerdenverzondenhebikdezegegevensopgevraagdbijdedriegroteziekenhuisnetwerken in de Antwerpse regio, m.n. Ziekenhuisnetwerk Antwerpen (ZNA),GasthuisZustersAntwerpen(GZA),enhetUniversitairZiekenhuisAntwerpen(UZA).

Registratieontbrekendeverslagen.Indeperiode13meit.e.m.13juni2016hebben9verschillende

huisartsen (in totaal 6 FTE) binnen de opleidingspraktijk de consultaties waarbij een bepaaldspecialistischverslagontbrakgeregistreerd.Mennoteerdedegegevensenvervolgenswelke ‘actie’(volgenseenprotocol) zehieropondernamen.Opeen latermomentging iknaofdeverschillendeontbrekendeverslagenalsnogontvangenwaren,enzoja,opwelktijdstip.Zodoendekonikafleidenofeenbepaaldemaniervanomgaan(m.a.w.eenbepaaldeactie)meteenontbrekendverslagmeereffectiefisdaneenander;zieookfiguur1.

Voor de registratie werd een papieren registratieformulier gebruikt, waar men de volgendegegevensopmoestregistreren:naamvandeartsdiederegistratieuitvoert,dedatumvanhetconsultwaarbijmeneenontbrekendverslagontdekte,denaamvandepatiëntwaarhetontbrekendeverslagbetrekking op heeft, het soort verslag dat ontbrak (men kon kiezen uit: ‘spoed’, ‘raadpleging’,‘onderzoek’, ‘opnameverslag’,en‘operatieverslag’),denaamvandeartsdiehetverslagverzondenzoumoetenhebbenalsookziekenhuisenafdelingendedatumwaarophetcontactmetdespecialistplaatshadgevonden,deopdatmomentondernomenactie(menkonvolgenseenprotocolkiezenuit:‘bellen’,‘mail’,‘onthaal’–mettoevoeging‘dringend’of‘Excel’,‘sara-i’,en‘wachten’),enindienvantoepassing de datum waarop het ontbrekende verslag alsnog ontvangen zou zijn. Zie ook hetregistratiebladinbijlage.

M.b.t.hetprotocolvoordemogelijkteondernemenactiesbijeenontbrekendverslag:indienmenervoor koos om de opvraging van niet-dringende verslagen te delegeren naar het praktijkonthaalmoestmenkiezenvoor‘Onthaal(Excel)’,waarbijmendenodigegegevensineenapartebinnendepraktijk door iedereen gedeelde Excel spreadsheet kon noteren zodat de onthaalmedewerkers deopvraging op een moment konden uitvoeren dat voor hen uitkwam. Indien het een dringendeopvragingbetrofmoestmendeoptie‘Onthaal(dringend)’kiezen,waarbijhetverslagdezelfdedagnogtelefonischwerdopgevraagddooreenvandeonthaalmedewerkers.

IndienmenervoorkoosomhetbetreffendeverslagopSara-ioptezoekenkanmenditinhetkadervanditonderzoekgelijkstellenaandekeuzeomtewachten–erwordtgeenactieondernomenomhet ontbrekende verslag in het EMD op te nemen, maar men vindt (mogelijk) wel de benodigdeinformatieterug.


11

Figuur1.Schematischoverzichtvanhetregistratieproces.

Aantalconsultaties.Omzichttekrijgenopdefrequentievanhetontbrekenvanverslagentijdens

consultatieshebikhetaantaluitgevoerdeconsultatiesdoordedeelnemendehuisartsengeregistreerd.Hiervoorhebikgekekennaarderespectievelijkeonlineagenda’svandebetrokkenartsen.Hierinkanmen zien of een patiënt wel of niet op afspraak is geweest, mits de arts dit persoonlijk heeftaangegeven.Ikhebhetaantalconsultatiesperartsenperdagwaarbijstondaangegevendatdepatiëntopafspraakwasgeweestopgeteldomtothet totaleaantalconsultaties inderegistratieperiodetekomen.Huisbezoekenwerdenhierbijnietmeegeteld.

Controle van onvangst van de opgevraagde verslagen. Op de data 6 en 13 september en 11

oktober2016hebikinhetEMDvandeopleidingspraktijk(Medidoc,CorilusNV,Aalter)allerelevantedossiersgeraadpleegdomtezienofdeophetmomentvanregistratieontbrekendeverslagenreedsontvangeneninhetEMDgeïntegreerdwaren,enopwelkedatumditwasgebeurd.DaarnaasthebikopdezezelfdedataookdeExcelspreadsheetwaarinallenaarhetonthaalgedelegeerdeopvragingenstondengenoteerdingekekenomdatumvanopvragingenontvangstteraadplegen.

Verwerking van de gegevens. De verwerking van de data gebeurdem.b.v.Microsoft Excel. De

aanvraagvoorgoedkeuringdoorhetethischcomitévanhetUniversitairZiekenhuisAntwerpenwerdingediend op 2 maart 2016 en goedkeuring van het onderzoek volgde op 11 april 2016(referentienummer16/12/147).


12

IV. ResultatenHoeveelheidinkomendeverslagen

Brievenpost. Intotaalontvingenwe28brievenperpostbinneneenperiodevan15dagen,watneerkomt op gemiddeld 1,9 verslagen (c.q. 0,3 per FTE huisarts) via brievenpost per dag. Degemiddeldewachttijdtussentijdstipvancontactmetspecialistentijdstipvanontvangstvanhetresp.verslagbedroeg14dagen.Intotaalginghetom11verslagenvanraadpleging,3onderzoeksverslagen,1opnameverslagen13verslagenindecategorie‘overige’.

Elektronischeverslagen.Indemaandjanuarizijnerdooronzeverpleegkundigen358elektronischeverslagenverwerkt, indemaandfebruaribetrofhet297verslagen,en indemaandmaartginghetover278verslagen.Ditkomtneeropeengemiddeldevan311elektronischeverslagenpermaand(n.b.gemiddeld21,6werkdagenpermaand),en14,4perdag(d.w.z.2,4perFTEhuisarts).Erzijnbinnendeze registratie t.g.v. methodologische tekortkomingen geen cijfers beschikbaar over gemiddeldewachttijdtussenhettijdstipvancontactmetspecialistentijdstipvanontvangstvanhetresp.verslag.Zieooktabel3. Periode(dagen) Volume Gemiddeld/maand Gemiddeld/werkdagBrievenpost 15 28 57 1,9Elektr.verslagen 92 933 311 14,4

Tabel3.Ontvangenverslagen,zowelelektronischalsperbrievenpost.Menvindthierderegistratieperiodeindagen,hettotalevolumeontvangenverslagenbinnenderegistratieperiode,enhetopbasishiervangeschattevolumepermaandenperwerkdag.

Hoeveelheidverstuurdeverslagendoordedeelnemendeziekenhuizen

Specialisten werkzaam bij GZA (o.m. Sint Augustinus) verstuurden volgens de ontvangenrapportering binnen de registratieperiode 109 verslagen naar onze groepspraktijk. SpecialistenwerkzaambijZNA(o.m.HogeBeukenenMiddelheim)verstuurdenvolgensdeontvangenrapportering88elektronischeverslagenen21verslagenperbrievenpost,waarvanhetgrootstedeeleenkopievaneenelektronischverslagbetrof.VanhetUZAhebikdegegevensnietoptijdontvangen.Zietabel4.Tabel4 El.verslagen %vanmaandelijks

volumeBrievenpost %vanvolume

GZA 109 35 - -ZNA 88 28 21 37

Tabel4.Aantalverstuurdeverslagendoordetweegrootsteziekenhuisgroepenwaarbinnendepraktijkmeewordtsamengewerkt.Hetaantalelektronischeverslagenenbrievenpostvindtmenterug,alsookhetpercentagevanmaandelijksvolume(zieooktabel3).

Registratieontbrekendeverslagen

Registratie. In de registratieperiode zijn door de 9 aanhet onderzoek deelnemendehuisartsengezamenlijk 1369 consultaties uitgevoerd. Tijdens 91 van deze consultaties (6,7%) werd eenontbrekendverslaggeregistreerd.Hiervanvielen7 registratiesweg: in4gevallenginghetomeendubbele registratie van hetzelfde ontbrekende verslag; in 1 geval bleek de patiënt achteraf geencontact te hebben gehad met een specialist; 1 registratie viel buiten de registratieperiode; degenoteerde gegevens van 1 registratie waren onvoldoende volledig ingevuld om mee te kunnenworden genomen in de verdere gegevensanalyse. Het totale aantal ontbrekende verslagen dat inaanmerkingkwamvoorverdereverwerkingkwamzoop84.

Dedetails vandeverschillende soortenverslagen, vanwelkeafdelingenuitwelk ziekenhuis zeafkomstig waren vindt men in tabel 3. In de categorie overige: van de afdelingen fysischegeneeskunde, gastro-enterologie, neurochirurgie, oogheelkunde, reumatologie, en de


13

revalidatiekliniekontbraktelkens2verslagen;vandeafdelingenendocrinologie,geriatrie,algemeneheelkunde,algemeeninterne,kinderpsychiatrie,oncologie,endepijnkliniekontbraktelkens1verslag.Soortverslag # % Afdeling # % Ziekenhuis # %Raadpleging 52 62 Spoedeisendehulp 10 12 ZNA 38 45Spoedverslag 10 12 Cardiologie 8 10 GZA 20 24Ontslagbrief 10 12 NKO 7 8 UZA 16 19Onderzoeksresultaten 10 12 Neurologie 7 8 Privé 5 6Operatieverslag 2 2 Orthopedie 7 8 ? 2 2 Gynaecologie 6 7 AZMonica 1 1 Pneumologie 6 7 KLINA 1 1 Radiologie 5 6 Sint

Amedeus1 1

Psychiatrie 4 5 ? 3 4 Dermatologie 3 4 Overige 19 23

Tabel5.Aantalontbrekendeverslagenperafdelingenziekenhuis,inabsoluteaantallenenalspercentageophettotaal(N=84).

Acties.Bij76vande84registratiesvanontbrekendeverslagenstondeenactievermeld,waarbijin

3gevalleneendubbeleactiewerdondernomen(bijv.tegelijkertijdzelfmailenentevenstelefonischlatenopvragendooreenonthaalmedewerker).Erwasdussprakevan73‘unieke’acties.

Hiervanwaren9actiesnietvolgensprotocolgebeurd:in5gevallenwerddeopvraginggedelegeerdnaarhetonthaal,maarzondertevermeldenofditdringendofviadeExcelspreadsheetwasgebeurd;in3gevallenheeftdeartsgevraagdaandepatiëntomzelfhetverslagoptevragen;in1gevalhaddepatiënthetinhetEMDontbrekendeverslagzelfbijzich,enwasverdereactienietnodig.Intotaal64actieswarendusvolgensprotocolgebeurdenkondenverderwordenmeegenomenindeanalyse.

Bij38vande64actiesvolgensprotocoliseenopvragingdoorderegistrerendeartsofopdrachttotopvragingviahetonthaalgebeurd.Ditgebeurdedoorzelftebellen(N=12)ofditviahetonthaaltelatendoen(dringendpertelefoon,N=0;nietdringendviagedeeldeExcelspreadsheet,N=26).In12gevallenwerdSara-igeconsulteerd,enin14gevallenbeslootderegistrerendeartsaftewachten.

Bij 19 van de 64 registraties bleek de datum waarop het contact met de specialist hadplaatsgevondenonvoldoendepreciestezijngeformuleerd,bijv.‘zomer2015’of‘september’.Hierbijkondusgeentijdsintervalwordenberekendtussenhetcontactmetdespecialistenontvangstvanhetcorrelerendeverslag.

In totaal 47 registraties (52% van de oorspronkelijke 91 registraties) bleken dus uiteindelijkvoldoendegoedtezijnuitgevoerd(m.n.een‘unieke’actieeneenpreciezedatumwaarophetcontactmetdespecialisthadplaatsgevonden)omvoorverdereanalysetewordenmeegenomen.Ziefiguur2vooreenschematischoverzichtvanditselectieproces.


14

Figuur2.Selectieprocesvanderegistratiesdiegebruiktwerdenindeanalyse.

Ontvangenverslagenenwachttijden.Tengevolgevande47goedgedocumenteerdeactieszijnuiteindelijk in totaal 21 verslagen toegekomen. Hiernaast zijn nog 6 verslagen ontvangen waarbijtijdensregistratievanhetontbrekendverslaggeenduidelijkeondernomenactiewasgeformuleerdofdezenietvolgenshetprotocolwasgebeurd.

Vande9ontbrekendeverslagenwaarbijwerdgekozenomalsregistrerendehuisartszelftebellenzijn er 6 toegekomen. Hierbij was het gemiddelde tijdsinterval tussen datum van consult bijregistrerendeartsendatumvanontvangstvanhetontbrekendeverslag15dagen.Hetgemiddeldetijdsintervaltussendedatumwaarophetcontactmetdespecialisthadplaatsgevondenendedatumwaaropwijhetbetreffendeopgevraagdeverslagontvingenbedroeg92dagen.

Vande16ontbrekendeverslagenwaarbijwerdgekozenomdeopvraging tedelegerenaanhetonthaalviadeExcelspreadsheetzijner9toegekomen.Hierbijwashetgemiddeldetijdsintervaltussendatum van consult bij registrerende arts en datum vanontvangst van het ontbrekende verslag 21dagen.Hetgemiddeldetijdsintervaltussenconsultatiebijderegistrerendehuisartsenopvragingdoorhetonthaalbedroeg43dagen.Hetgemiddeldeaantaldagentussenopvragingdoorhetonthaalenontvangstvanhetverslagkwamnegatiefuitenbedroegminus23dagen.Hetgemiddeldetijdsintervaltussendedatumwaarophetcontactmetdespecialisthadplaatsgevondenendedatumwaaropwijhetbetreffendeopgevraagdeverslagontvingenbedroeg33dagen.Erwaren2vande16verslagennietopdeExcelspreadsheetterugtevinden,en2verslagenwarenophetmomentvanraadplegenvandeExcelspreadsheetinseptembernognietaangevraagddoorhetonthaal.

Vande10ontbrekendeverslagenwaarbijwerdgekozenomalsregistrerendeartshetontbrekendeverslagzelfopSara-itezoekenzijner3toegekomen.Hierbijwashetgemiddeldetijdsintervaltussendatum van consult bij registrerende arts en datum van ontvangst van het ontbrekende verslag 38


15

dagen. Het gemiddeld aantal dagen tussen de datum waarop het contact met de specialist hadplaatsgevondenendedatumwaaropwijhetverslagontvingenbedroeg45dagen.

Vande12ontbrekendeverslagenwaarbijwerdgekozenomaftewachtenzijner4toegekomen.Hierbijwashetgemiddeldetijdsintervaltussendatumvanconsultbijregistrerendeartsendatumvanontvangstvanhetontbrekendeverslag7dagen.Hetgemiddeldaantaldagentussendedatumwaarophet contactmet de specialist had plaatsgevonden en de datumwaaropwij het verslag ontvingenbedroeg11dagen.

Vande in totaal84geregistreerdeontbrekendeverslagenzijneruiteindelijk in totaal27alsnogtoegekomen.Hettijdsintervaltussendedatumvanraadplegingbijdehuisartsendatumvanontvangstvan het verslag bedroeg hierbij gemiddeld 21 dagen. Het tijdsinterval tussen het contact met despecialistenontvangstvanhetverslagbedroeggemiddeld50dagen.Zietabel6vooreenschematischoverzichtvandezegegevens. Registraties Ontvangen % ∆1 ∆2Bellen 9 6 66 14,8 91,7Onthaal(Excel) 16 8 50 21,0 33,0Sara-i 10 3 33 37,7 44,7Wachten 12 4 25 6,8 11,0Totaal(geregistreerd) 47 21 45 19,0 47,0Totaal(ontbrekend) 84 27 32 21,0 50,0

Tabel6.Overzichtvandeverschillendeondernomenacties,dehoeveelheidontvangenverslagen,enderespectievelijkewachttijden∆1en∆2indagen.∆1:gemiddeldtijdsintervaltussenconsulthuisartsenontvangstverslagindagen;∆2:gemiddeldtijdsintervaltussencontactspecialistenontvangstverslagindagen.


16

V. BeschouwingBeantwoordingonderzoeksvragen

Hetprobleemvanontbrekendeverslagenkomtfrequentvoor.Tijdensderegistratieperiodebleektijdens6,7%vandeconsultatieseenopdatmomentrelevantbevondenverslagteontbreken,ofwelcirca1op15consultaties.Uiteindelijkbleekdatervande84contactenmeteenmedischspecialistdieter sprakekwamenenwaarvaneenverslagontbrak tijdensdeconsultatieseruiteindelijkvan68%nooiteenverslagistoegekomen.

Binnendeindeopleidingspraktijkbestaandesoftwareomgeving(m.n.MedidocenHector)bestaatgeenmogelijkheidtotdatalogging.Hierdoorishetnietmogelijkomcijfersoptevragenoverhetaantalontvangenverslagenbinneneenbepaaldeperiode.Hetwasechterwelmogelijkomeenschattingtedoen o.b.v. eerder verzamelde gegevens. Hierbij kwammen op een gemiddeld aantal ontvangenelektronischeverslagenvan311permaand,ofwel14,4perwerkdag.Eenschattingvandehoeveelheidontvangenpapierenverslagenwastemakeno.b.v.eenkorteregistratiedoordeonthaalmedewerkers.Hierbijkwammenopeen(geëxtrapoleerd)gemiddeldaantalverslagenperbrievenpostvan57permaand, ofwel 1,9 per werkdag. Per ziekenhuisgroep kan men stellen dat het relatieve aandeelontbrekendeverslagenafkomstigvanZNAgroterwasdanbijGZA (ZNA45%, tegenoverGZA24%),maardatvoorhetrelatieveaandeelnaaronzepraktijkverstuurdeverslagenhetomgekeerdewaarwas waarbij ZNA 28% tegenover GZA 35% van het maandelijks volume elektronisch ontvangenverslagen. Over het UZA valt geen uitspraak te doen omdat ik de gegevens helaas te laat hebontvangenomzetekunnenverwerkenvoorditonderzoek.

Omdatditonderzoekwerduitgevoerdinslechtséénpraktijkeneenperiodevanenkelewekenisnietmetzekerheidtezeggenwelkeopvraagmethodehetmeestefficiënt,danwelhetsnelstis.Uitdegegevensdiewehebbenverzameldvaltdesondanksopdatpersoonlijkbellenalshuisartsdehoogsteopbrengstgeeftendekortstewachttijd.Alshuisartsenzelfbellenisdeopbrengstietshogermeteenverschilvan16%endewachtperiode ietskortermeteenverschilvan6,2dagendanwanneereenonthaalmedewerkerditdoet.Alsmenpassief reageertopeenontbrekendverslag isdeopbrengstlager, maar de wachttijd als men eenvoudigweg afwacht is echter opvallend laag. Dit kan eentoevalsbevindingzijn,geziendeperiodetussenhetcontactmetspecialistenraadplegingbijhuisartsindiecategorieookhetlaagstis.Overigenswerderindeloopvanderegistratieperiodenauwelijkstotgeen gebruik gemaakt van de mogelijkheid om specialisten of ziekenhuisafdelingen per mail tecontacteren.Vergelijkingmetdeliteratuur

Deresultatenuitditonderzoekzijnniettevergelijkenmetcijfersuitdeliteratuuromdatdezenietvoorhanden zijn.Mocht dit wel het geval zijn dan zou de vergelijking alsnog zeer moeilijk zijn inverbandmetdecontextgebondenaardvandezegegevens.

DemeestrecenteherzieningvandeCodevanGeneeskundigePlichtenleerdoordeOrdederArtsenstamtuithetjaar1975.Ondertussenzijnwemeerdan40jaarverderenisdedeontologischeCodevoorhetgrootstedeelongewijzigdgebleven.Deinformatiseringheeftindeafgelopentweedecenniaeen enorme vlucht genomen: de computer vond steeds meer toepassingen en werd steedsgebruiksvriendelijker,enhetinternetheeftzijninganggevondenbijhetgrotepubliek.Ditheeftgeleidtot bijzonder snelle manieren van informatieoverdracht die de brievenpost voor een groot deeloverbodigheeftgemaakt.Deoprichtingvanhub-systemendiehetdelenvaninformatietussenartsenoverdeverschillende‘lijnen’heenmogelijkmakenzettenhetprincipevanmedischecommunicatieineennieuwlicht.DaarnaastgaanersteedsmeerstemmenopompatiëntendirecteinzageinhunEMDte verschaffen. Deze ontwikkelingen vragen om een hernieuwde kijk op de communicatie tussenhuisartsenspecialist.


17

Sterktesenzwaktesvanditonderzoek

ErzijntheoretischemodellenbeschrevendiealsraamwerkkunnendienenvoorsamenwerkingenindedeontologischeCodevanGeneeskundigePlichtenleerishiereenhoofdstukaangewijd.Dekrachtvanditonderzoekligtindepragmatischeopzetomtekijkennaarhiatenindezesamenwerking,m.n.degroottevanhetprobleemvanhetniet(tijdig)verzendenvanmedischeverslagenvanspecialistnaarhuisarts, de poging om dit probleem te kwantificeren, en te zoeken naar manieren om hier alsindividuelehuisartsenpraktijkmeeom tegaan.Hetbetrefteen sterk contextgebondenonderzoek,daarhetdeervaringenvanéénhuisartsenpraktijkbetreftindeAntwerpseregio.

M.b.t.demethodologieenbetrouwbaarheidvandegegevenszijneenpaaropmerkingentemaken.Hettotaleaantalconsultatiesbetrefteenschatting,omdatsommigeartsenmeersecuurwerkendananderenbijhetnoterenvanaanwezigheden inhetonlineagendasysteem.Dekans isgrootdathettotale aantal door mij opgetekende consultaties een onderschatting van de reëele hoeveelheidbetreft.

Degegevenswaarikgebruikvanhebgemaaktomhetaantalontvangenelektronischeverslageninteschattenwarennietopgesteldinhetkadervanditonderzoek,maarisinhetkadervaneeneerderprojectgebeurd.Ditprojectwasontstaandoordegrotetoevloedaanelektronischeverslagenwaarbijde praktijkverpleegkundigen een groot deel van de invoering van gegevens vanuit de ontvangenverslagenop zich namen.De registratiewas oorspronkelijk gedaanomeen idee te krijgen van degrootte van de werkdruk die zou ontstaan voor de verpleegkundigen als ze alle inkomendeelektronischeverslagenzoudenverwerken.

De deelnemende registrerende huisartsen hebben zich niet altijd strikt aan de instructiesgehouden,conformdeeerdergenoemde ‘dubbeleacties’enhunnotitieswarennietaltijdvolledig.Vaak onbrak ook een specifieke datum waarop het contact tussen patiënt en specialist hadplaatsgevonden.Ditkanvooreendeelaanproblemenmethetzichherinnerenvanzulkezakenbijdepatiëntliggen.Aanbevelingenvoorverderonderzoek

Eenontbrekendverslagisnietenkellastigvoordedoktermaarvooralvoordepatiënt.Intheoriezijnereenaantalnegatieveeffectentebedenken:depatiëntmoetopeenandermomentterugkomenvoordebesprekingvanzijn/haarresultaten,ofbepaaldeinformatieontbreektinhetdossierwaardoorbijv. eenmedicatiewijziging niet wordt doorgevoerdmet potentieel gevaarlijke gevolgen. Het kaninteressant zijn om in toekomstig onderzoek te kijken naar de werkelijk door de patiënt ervareneffecten.

De verschillende oorzaken waardoor sommige verslagen niet ontvangen worden is tevens eeninteressantepistevoorverderonderzoek:watzijnde redenendateenverslagnietopgesteld,niet(tijdig)verstuurd,ofnietontvangenwordt?Ookhierzijnmeerderehypothesentebedenken:weinigtijdvoordespecialistomverslagenoptestellen;weiniginteresseinsamenwerkingmetdehuisarts;langewachtperiodesvooraleervalideringvandoorarts-assistentenopgesteldeverslagenplaatsvindt;de huisarts staat niet geregistreerd als behandelend arts binnen het ziekenhuis; de vroegerbehandelendeartsisnietmeerwerkzaamindehuisartsenpraktijkwaardepatiëntisingeschreven;erisgeengoedeIT-infrastructuurbinnenziekenhuisofhuisartsenpraktijk;erisgeenduidelijkwettelijk,wetenschappelijk of deontologisch kader waarin specifieke verzendtermijnen staan vermeld. Deredenenzullenperindividuelesituatieverschillendzijnenhetisdemoeitevanhetonderzoekenwaardomdezeindividuelebarrièresophetspoortekomenomhierzodoendebeleidsmatigoptekunnenanticiperen.Informatiecontinuïteitisessentieelvoordegoedewerkingvaneenhuisartsenpraktijk.Eenondersteunenderichtlijnronddeinhoudenverzendtermijnenvanmedischecommunicatieopgestelddoorbijv.hetKCEzouhiereenpositievebijdrageaankunnenleveren.HiernaastzoumendehuidigeCodevanGeneeskundigePlichtenleervandeOrdederArtsentegenhetlichtkunnenhouden,metde


18

recente ontwikkelingen in onze moderne samenleving in het achterhoofd. Ook hier zou verderonderzoeknaargedaankunnenworden.MenzouSMARTdoelstellingenkunnenformulerenwaarnaargestreefddientteworden(SMARTiseenacroniemvoor:specifiek,meetbaar,acceptabel,realistisch,tijdsgebonden),bijv.95%vandeopnameverslagendientbinnen2dagen inhetEMDvandevastehuisartstezijnopgenomen.

OmdatdeopzetvanditonderzoekzosterkcontextgebondenisenderesultatennietperdefinitiegeneraliseerbaarzijnkanhetinteressantzijnomgelijkaardigeregistratiestedoeninVlaanderenomzoeenbeter ideetekrijgenvanindividuelesituaties inandereregio’senprovincies.Tenslottekanmenonderzoekdoennaarde situatieswaarbijde schriftelijkecommunicatiewelgoedverlooptenwaarom dit juist in die situatie wel goed gaat, bijv. in situaties waarbij duidelijke afspraken rondsamenwerkingenopvolgingwordengemaakt tussenzorgverleners zoals inhetkadervande reedsbestaandezorgtrajectenvoordiabetesmellitusenchronischenierinsufficiëntie.Aanbevelingenvoordepraktijk

Opbasisvanderesultatenkanmenvoorzichtigstellendathetopvragenvanverslagendoorhetonthaalminderefficiëntisdanhetzelfbellendoorartsen,maardesondankseffectieverdanwachten.Ervaltdusietsvoortezeggenomditwerktedelegerennaarhetonthaalpersoneel.Ietsdatechterinde resultaten naar voren kwam is dat het soms lang duurde voordat de onthaalmedewerkerstoekwamenaanhetopvragenvanniet-dringendeverslagen.Ditkwamnaarvoreninhetaantaldagentussenregistratieenopvraging,enhieraangerelateerdhetnegatieveresultaatbijdeberekeningvanhetgemiddeldaantaldagentussenopvragingdooronthaalenontvangst,tewetenminus23dagen.Ditkanverklaardwordendoorhetspontaanontvangenvaneenverslagvoordatdeopvragingheeftkunnenplaatsvinden,enhetvervolgensnietaanpassenvandegedeeldeExcelspreadsheetomaantegevendathetontbrekendeverslagreedsontvangenisendusnietmeeropgevraagdhoeftteworden.Indien de opleidingspraktijk van deze manier van opvragen een gewoonte wil maken is hetnoodzakelijkomvoldoendetijdtevoorzieninhetwerkschemavanhetonthaalpersoneel.


19

VI. Conclusie

Hetkomtregelmatigvoordateenmedisch-specialistischverslagnietaanwezigisinhetelektronischmedischdossiervanhuisartsen.Ditzijnproblematischesituaties,zowelvoorpatiëntalshuisarts:menverliest tijd met het opvragen en er kunnen o.a. (medicatie)fouten gebeuren en overbodigeonderzoekenplaatsvinden.Erzijnverschillendemanierenommeteendergelijkesituatieomtegaan:eendokterkanzelfcontactopnemenmeteenartsofafdelingofditdelegerenaanpersoneel,eendokterkangebruikmakenvaneenhub-systeem,ofsimpelwegafwachten.

In dit onderzoek zijn enkele tendensen naar voren gekomen m.b.t. de efficiëntie van deverschillendemanierenwaaropjemeteenontbrekendverslagkanomgaan.Zelfbellenlijkthetmeestefficiëntomopkortetermijneenontbrekendverslagalsnoginbezittekrijgen.Delegerenisookeenmogelijkheid,maardanmoethetbetrokkenpersoneelhiervoldoendetijdvoorhebbenbinnenhetwerkschema.Doordekleinschaligeopzetvanhetonderzoekzijndezestellingenechterniethardtemaken.

Almetallijktnogveelmistelopenindecommunicatietussenhuisartsenspecialist.Hopelijkdraagtdit onderzoeksproject bij tot een verbetering van de efficiëntie van informatieoverdracht tussenspecialistenhuisarts. Dankwoordengeslaagdheidvanditonderzoekalspraktijkverbeterproject

Deenthousiastedeelnamevanallebetrokkencollega’svanGeneeskundevoorhetVolkHobokenaanditonderzoekwaseenergleukeervaring:merci!Ookdesamenwerkingmetmijnpromotorverliepzeervoorspoedig,enzijnenthousiasmeensnellereactieswarensteedseenimpulsindegoederichtingomgemotiveerdaandeslagteblijven.Tevensdankaanmevr.BenedikteDesmidt(ZNA),dr.LucVanLooy(GZA),endr.LéonLuyten(UZA)ommijeenaantalgegevensvanuitdedatabasesvanhunresp.ziekenhuizenterbeschikkingtestellen.

Alspraktijkverbeterprojectwasditonderzoekmisschienmindervolledigdanmenzouwillen:eriso.w.v. tijdgebrek geen sprake van een duidelijke verbeterstrategie, implementatie en nameting.Geziendebeperktehoeveelheidonderzoeksresultatenishetooknietmogelijkomhardeuitsprakente doen over de efficiëntie van bepaalde manieren om om te gaan met ontbrekende verslagen.Desondankshebikweleenglobaal ideekunnenuitwerken,enopbasisvandebeperkteresultatenenkeleconcreteadviezenkunnenformuleren.Deultiemeboodschapalshetgaatoverontbrekendeverslagenisechtergeheel in lijnmeteenvandebasisprincipesvandegeneeskunde:voorkomenisbeterdangenezen.


20

VII. Referenties1. BerendsenAJ,MajelladeJongG,Meyboom-deJongB,DekkerJH,SchulingJ.Continuïteitencoördinatie

vandezorg:ervaringenenvoorkeurenvanpatiëntendiezijnverwezennaardespecialist-eenkwalitatiefonderzoek.Uit:Samenwerkingtussenhuisartsenspecialist:watvindendepatiëntenendedokters?Proefschrift:RijksuniversiteitGroningen;2009.

2. BertelsS.Cardiovasculairrisicomanagement:gedeeldezorghuisartsenspecialist:standvanzakenindepraktijkversusdeoptimalesituatie.ICHOmasterproef,2015.

3. FoyR,HempelS,RubensteinL,etal.Meta-analysis:effectofinteractivecommunicationbetweencollaboratingprimarycarephysiciansandspecialists.AnnInternMed.2010;152:247-58.

4. McPhersonK,HeadrickL,MossF.Workingandlearningtogether:goodqualitycaredependsonit,buthowcanweachieveit?QualityinHealthCare.2001;10(Suppl.ii):ii46-ii53.

5. GoderisG,D’hanisG,MerckxG.Hoezienzorgverlenersdeorganisatievandechro-nischezorg?Resultatenvaneenbevragingonder1300zorgverleners.HuisartsNu.2016(45):107-11.

6. DefreyneS.Hoeverlooptdesamenwerkinginhetzorgtrajectdiabetestype2?EencriticalincidentanalyseinderegiocentraalWest-Vlaanderen.HuisartsNu.2016(45):66-70.

7. BiesheuvelB.Gedeeldezorg:beterezorg.RapportvandeCommissiemoderniseringcuratievezorg.1994.8. BodenheimerT,WagnerEH,GrumbachK.Improvingprimarycareforpatientswithchronicillness.JAMA.

2002;288(14):1775-9.9. PaulusD,VandenHeedeK,MertensR.Positionpaper:organisatievanzorgvoorchronischziekenin

België.KCErapport190S.2012.10. VanOsselenE,HelslootR,VanderWerfG,VanZalingeE.Vanisolementnaarorganisatie:samenwerkenin

dehuisartsenpraktijk.HuisartsenWetenschap.2016;59(7):5.11. HeymansI.Samenwerkingtussenhuisartsenenspecialisteninhetvoordeelvandepatiënt:enkele

perspectieven.Minerva.2010;9(10):109.12. BuitingC,KhingN.Informatie-uitwisselingtussenhuisartsenspecialistbijverwijzingen.NHGRichtlijn.

2008.13. BerendsenAJ,KuikenA,BennekerWHGM,Meyboom-deJongB,VoornTB,SchulingJ.HowdoGPsand

specialistsvaluetheirmutualcommunication?Asurvey.BMCHealthServicesResearch.2009;143(9).14. BerendsenAJ,MajelladeJongG,Meyboom-deJongB,DekkerJH,SchulingJ.Transitionofcare:

experiencesandpreferencesofpatientsacrosstheprimary/secondaryinterface–aqualitativestudy.BMCHealthServicesResearch.2009;62(9).

15. MeuwissenR.DetransmuralecommunicatiebijhetopstartenvanhetzorgpadDiabetesMellitustype2enhetHuisvoorChronischeZorg(inderegioSint-Truiden).ICHOmasterproef,2013.

16. DeBlockM.Actieplane-gezondheid2015-2018.FederaalministerievanSocialeZakenenVolksgezondheid,2015.


21

VIII. Bijlagen

1. Ondezoeksprotocol2. GoedkeuringEC3. Registratieblad

JoëlWouda,thesisvoormanamaHuisartsgeneeskundeProtocolv1.2d.d.22/3/2016Doelstellingenverantwoording.Indepraktijkblijktereengebrekaaninformatie-continuïteitdoorregelmatigontbrekenvanverslagenvanmedischspecialistenindeGMDsvanonzepatiënten.Hetideebestaatdatditprobleemtoeneemt.Achterafopvragenvanverslagendoorartsenen/ofonzepraktijkmedewerkerskostveeltijd,gebeurtpertelefoonofe-mail,enheefteennegatiefeffectopdeefficiëntievanonswerk.Dealgemenevraagdieweindezethesisstellenis:hoegrootisditprobleembinnenonzepraktijk?Onderzoeksvraag:watisdegroottevanditprobleembinnendehuidigeopleidingspraktijk?

I. Binnenkomendeverslagen:inwelkformat(bijv.elektronisch,papier,fax)?II. Hoeregelmatigontbreektereenbenodigdverslagtijdenseenconsultatie,enwelkeactie

ondernemenwedaarbijomdezeontbrekendeverslagenalsnogbinnentekrijgen(o.a.zelfbellen/mailen,delegerennaarpraktijkmedewerkers,afwachten)?

III. Hoeveelverslagenkomenhiernatochbinnen,enhoelangmoetmenhieropwachten?Onderzoeksopzet.

• Periodevan2-4wekenregistrerenvanhoeveelheidensoortbinnenkomendeverslagen(overigensgeenrekeninghoudendmetdeinhoudvandezeverslagen).Ditzalindeperiodeapril-mei2016plaatsvinden.

• Periodevan2-4wekenregistrerenvanontbrekendeverslagenenondernomenactieinhetcontactmetpatiënten,samenmetcollega’sindegroepspraktijkwaarikmomenteelwerk.Ditzalindeperiodemei-juni2016plaatsvinden.

• Registrerenhoeveelopgevraagdeverslageneralsnogbinnenkomenenopwelketermijn,meteenmaximaleduurvan2maanden.Ditzalindeperiodemeit.e.m.juli2016plaatsvinden.

Aantaldeelnemersenmethodevanrekrutering.Ditonderdeelishiern.v.t.,omdatdeonderzoeksopzetjuistisomdegroottevanhetprobleemvanontbrekendeverslageninkaarttebrengen.Welishetdebedoelingomdecollega’svandegroepspraktijkwaarikmomenteelwerkalsHAIObijhetonderzoektebetrekkenenhentevragenommeetehelpenbijhetregistrerenvantijdensconsultatiesontbrekendeverslagen.Ikgaop7/4mijnonderzoekvoorstellenopdemedischevergaderingvanonzepraktijk,envragenomdeelnamevanallecollega’s(ca.zevenintotaal).Duurvandestudie.Normaalgesprokenzouheteenregistratieperiodevanca.2-4wekeninhouden,afhankelijkvandevoorlopigeresultatenna2weken.Registratiezoumoetenplaatsvindenindeperiodemei2016.Hiernazoueenfasevananalysevandegegevensingaan,waarnahetschrijvenvandeeigenlijkethesisaanbodkomt.Dezemoetafgerondzijntegenmei2017.Interventiesenmetingen:welkeenaantal.Hetgaathierom3verschillenderegistraties(ziekopje‘onderzoeksopzet’).Inheteerstegevaleenregistratievanallebinnenkomendeverslagenmeteenduurvanca.2-4weken,inhettweedegevaleenregistratievanalletijdensconsultatiesgeblekenontbrekendeverslagen,inhetderdegevaleenregistratievanallealsnogbinnengekomenverslagennaopvraging.Statistischeverwerkingvangegevens.Ditonderdeelisvooralsnognietuitgewerkt.Ethischeoverwegingen(veiligheid).Inprincipegaathetomeenonderzoekoversamenwerkingtussenhuisartsenspecialist,enhoeftermetpatiëntennietgedaantewordenophetvlakvanbevragingofandersoortigonderzoek–erisophetvlakvanveiligheidgeengevaarvoordegezondheidofdeprivacyvanpatiëntenofcollega’s.Allegegevenszullenopeengeanonimiseerdemanierwordenverwerktomtotheteindresultaattekomen.Verzekering.N.v.t.

RegistrerenvanontbrekendeverslagenThesismanamaHuisartsgeneeskunde,JoëlWoudaRegistratieperiode17meit.e.m.13juni2016

Naamarts

Datumconsult

Naampatiënt

Soortverslag1

Arts Afd. Ziekenh. Datumverslag

Actie2 Datumontvangst

1Soortverslag(kiesuit):SPOED–RAADPLEGING–ONDERZOEK–OPNAMEVERSLAG–OPERATIEVERSLAG2Actie(kiesuit):BELLEN(d.w.z.naarZH/specialist)–MAIL(idem)–ONTHAAL(voegtoe:dringendofexcel)–SARA-I–WACHTEN

Informatiecontinuïteit in de huisartsenpraktijk: een ... · Uit dit onderzoek blijkt dat bij...

Documents

Transcript of Informatiecontinuïteit in de huisartsenpraktijk: een ... · Uit dit onderzoek blijkt dat bij...