Informacionet bazike tё Çajit tё

Ftohёt

Punim Seminari nё Master

HYRJE

Pjesa më e madhe në këtë punim seminarik ishte vrojtuese apo monitoruese në përfitimet potenciale, te konsumimit të çajit.

Mënyra se si bëhet përfitimi i çajit e detërminon edhe vëtit nutricionitste të tijë. Është e vërtetë që çaji ka antioksidantë, që luftojnë smundjet e ndryshme sikurse janë: smundjet e zemrës, reduktimi i rrezikut të kancerit, diabetin dhe shumë sëmundje të tjera te cilat mund ti atribuohen çajit si përfitim shëndetësorë.

Pra janë polifenolet ato të cilat e bëjnë çajin atraktivë për konsum dhe fushë studimesh për shkenctarët, për të gjetë të gjithë atë potencialin kimik i cili shëndrohet në mjet për luftimin e sëmundjeve.

Llojet çajrave

Çaji i zi

Çaji i gjelbërt

Çaji i bardhë

dhe

Çaji olong

Çajrat herbale

Përbërja kimike e gjetheve të çajit

Përbërja kimike e gjetheve të çajit ndryshon shumë në varësi të prej origjinës së tyre, moshës, dhe mënyrës së përpunimit. Llojet e shumta të çajit që gjenden në tregti janë të përcaktuara nga origjina, klima, mosha, metoda e përpunimit, dhe klasa gjetheve. Në bazë të klasës së gjetheve

1. Gjethet e pa dëmtuara. 2.Çaj me gjethe të thyera ose te prera te klasat te ngjajëshëm.

3.Çaj me gjethe të buta nga gjethet e dëmtuara apo të prera preferohen për çajra me kese.

4. Pluhuri i çajit ne Evropë nuk preferohet.

Në tabelë janë dhënë përbërësit e çajit të freskët, të thartuar dhe të pregaditur.

Tabela 2.1. Përbërja (% bazës së thatë, pesha) e çajit te freskët dhe të fermentuara

Përbërësi Çaj i Çaj I zi Çaj i

Freskët pregaditur a

Fenol

Komponente b 30 5 4.5

Komponentët fenolike te Oksiduar c 0 25 15

Proteina 15 15 +d

Amino acide 4 4 3.5

Kafeine 4 4 3.2

Fibër bruto 26 26 0

Karbohidrate tjera 7 7 4

Lipidet 7 7 +

Pigmente 2 2 +

Komponente volatile 0.1 0.1 0.1

Minerale 5 5 4.5

Gjethja e këputur e çajit të gjelbërt; lagështia 75-80 %, materie e ngurt 20-25% materie jo të tretëshme ne ujë, vajra të tretëshme në ujë (Carotene, Vitamina E, Klorofil), Vajra te pa tretëshme në ujë (celuloze, fiber proteine), te tretëshme në ujë (catechin, aminoacide, kafein, sakaride, minerale, pektin, vitamina B1, B2, C, P, U, saponin, fluoride dhe flavonide.

Komponentët Fenolike

Komponimet fenolike përbëjnë 25–35% të lëndës së thatë në gjethet e freskëta. Komponimet e Flavanole përbëjnë 80% të fenoleve, gjersa pjesa tjetër proanthocianidine, acide fenolike, flavonole dhe flavone.

Flavonoidet janë metabolitet sekondare (një grup natyral biokimik) që ndihmojnë një bimë të rritet dhe të arrijë karaktere të ndryshme tij biologjikë, të tilla si ngjyra, era e saj, apo vetit nutricioniste. Sasia dhe variatet e tyre në bimë është e ndryshme në pjesë te ndryshme te bimës, e cila mvaret nga fazat në rritje te një bime.

Flavonoidet janë mbizotërues në një gjethe çajit në rritje, ato përmbajnë substancat si: Katekin, Epigallokatekin (EGC)Epigallokatechin 3-gallate (EGCG, ose EGC3G)Epicatekin (KE)Epicatekin 3-gallate (EKG, ose EKG, ose EC3G)

Krahasimi gjetheve në bazë të moshesë

Në figurat e sipërme janë treguar ndryshimet e sasive të komponentëve fenolike mvarësisht prej moshës së tyre. Andaj, çaji i cili është përpunuar në çaj të gjelbër apo të zi është lehtë e përcaktohet kimikisht kryesisht nga përbërja e komponimeve fenolike. Çaji gjelbër përmban 17,5% dhe Çaj zi 14,4% të polifenoleve (i shprehur në ekuivalentet e acidit galik). Komponentët kryesore në çajin e gjelbër janë katekinet (pra 90% të pjesëve të polifenoleve), të cilat përbëjnë vetëm 25% te çajit të zi. Ndryshimet në përmbajtjen e fenoleve ndodhin gjatë rritjes se fletëve të çajit në kaçubë (shkure): zvoglimi i përqendrimit dhe përbërjes se këtij fraksioni ndryshon. Prandaj, çaji me cilësi të mirë fitohet vetëm nga gjethet e freskëta (të reja).

Çka janë polifenolet dhe përparsit e konsumimit

Polifenolet janë një grup in antioksidanteve që u janë kushtuar vëmendje e vaçant në ciklin e ushqimit për vetitë e tyre kundër mplakjes dhe për përfitime ne luftën kundër kancerit. Polifenolet gjenden në shumë fruta dhe perime, dhe nëse ky lloj i ushqimit konsumohet atëherë zvogëlohen gjasat për t’u sëmur nga kanceri apo diabeti. Për shkak se polifenolët kanë veti antioksiduese, ata rezistojnë shkatërrimin qelizore që ndodh përmes stresit oksidativ si rezultat i molekulave të njohur si radikalët e lira. Ky proces mbron membranat qelizore dhe komponentëve të tjerë të qelizave, dhe kështu pengon rritjen e qelizave kanceroze. Polifenolët janë të njohura për bllokimin enzimave që mund të ndihmojnë kancerin, gjithashtu komponentët e polifenoleve kanë treguar aftësi për të zvogëluar aktivizimin e kancerit në rritje të disa proteina të cilat janë prodhuar nga sistemi imunitar të trupit kur ajo është nën sulm. Studimet që janë kryer në lidhje me përfitimet shëndetësore të polifenoleve sugjerojnë se ato ndihmojnë për ta reduktuar inflamimin, lidhen me kushtet e tilla si sëmundje të arterieve koronare.

Flavonoidet ne çaj të ziKur gjethet freskëta te çajit janë marrë për të prodhuar çaj të zi, një pjesë e madhe e flavonoideve dhe katekines oksidohen për t'u krijuar substanca të tjera, kryesisht flavonoidet me struktura molekulare më të madhe, të tilla si:Theaflavine (TF)

Thearabigine (TR)

dhe Theabromine (TB)

Theobromina (0.07–0.17%) dhe theofilina (0.002–0.013%) janë gjithashtu të pranishme por në sasi shumë të vogla. Derisa shumica e hulumtimeve mjekësore fokusohen potencialin e çajit të gjelbërt ndikimit të katekines në shëndetin e njeriut, ne veçanti EGCG, është vertetuar se edhe theaflavinet, mund të kontribuojn në uljen e sëmundjeve kardiovaskulare dhe parandalimin e diabetit. Shumë më pak studime janë bërë në theabromin, të cilat gjinden ne çajra të thartuar, e cila jepin rezultate premtuese në kontrollin e kolesterolit. Thearabigines, e cila krijon ngjyren e kuqe të çaj zi, nuk kanë qenë te izoluara në studimet e shëndetit të njeriut, dhe edhe pse ato përmbëjn 58% e totalit flavonoideve në çaj të zi.

Roli i kafeinës në organizmin e njeriutKafeina përbën 2.5–5.5% të materies së thatë në gjethe të çajit. E cila është më rëndësi për shijen e çajit. Efektet e konsumit te kafeines janë të shumta por ne mund ti veçojm vetëm disa prej tyre të cilat janë: ngrritja vëmendjes dhe përformances e memorjes, ngritë shtypjen intraokulare, zvogëlon rrezikun e sëmundjeve të zemrës, ngritë përformancen fizike dhe regjenërimin e muskujve, dhe zvogëlon mundësin e paraqitjes së sëmundjeve në melqi.

KonkluzionNë dekadën e fundit është kushtuar shumë vëmendje ndikimit të çajrave në organizmin e njeriut, përvoja ka treguar se çaji mund të përdoret për sëmundjet e ndryshme dhe forma të tjera të benifiteve të organizmit të njeriut. Me poshtë janë shënuar kontibutet potenicale për shendetin e njeriut:Shëndeti kardiovaskular Parandalimin e kancerit Trashje Në luften kunder diabetitPastrimi zorrëveAnti-patogjen dhe anti-inflamacionKontrolli StresiParandalimi i sëmundjes AlzheimerHigjienës oraleJetë më gjatë dhe të shëndoshëPini çajra që të keni përfitime afat-gjata për organizmin tuaj!