Individual Rehabilitation Plans: IRP): กรณีศึกษานิคมสร้าง...

13
รายงานสืบเนื่องการสัมมนาวิชาการเนื่องในโอกาสการสถาปนาคณะสังคมสงเคราะห์ศาสตร์ มธ. ปีท่ 65 73 บทบาทของทีมสหวิชาชีพในการคุ้มครองคนไร้ที่พึ่งตามแผนฟื้นฟูรายบุคคล (Individual Rehabilitation Plans: IRP): กรณีศึกษานิคมสร้างตนเองนาร่อง 5 แห่ง Roles of Multidisciplinary Team in Distitute Protection Under Individualized Rehabilitation Plan (IRP): Case Study on The Five Pilot Self-Help Land Settlements ปวรวรรณ เผือกผาสุข 1 Pawornwan Phuakphasuk 2 Abstract The objectives of this study were to investigate the role of a multidisciplinary team in protecting destitutes according to individual rehabilitation plans (IRP), to study the problems and obstacles in the implementation of individual rehabilitation plans (IRP) of a multidisciplinary team, and to study clients’ satisfaction with individual rehabilitation plans (IRP) in the new life project for beggars, vagrants, and destitutes (Ban Noi Nai Nikhom) in five pilot self-help land settlements. This study was a quantitative research. The population of this study was 50 clients in the project, 134 officers in self-help land settlement and a multidisciplinary team, classified by 81 professionals and 53 supporting officers. Total number of the population was 184. Data were collected from a questionnaire. Data were then analyzed with statistics including percentage, mean, and standard deviation. The results were presented through descriptive study. The results of this study indicated that from the clients’ opinions, the service met the protection criteria at a high level ( x = 4.12). Overall clients’ satisfaction with the IRP-based service was at a high level ( x =4.02). When individual aspects were considered, professional rehabilitation ( x =4.04), medical rehabilitation ( x = 4.11), educational rehabilitation ( x =4.04), and social rehabilitation ( x =3.95) were at high level. A multidisciplinary team in the Project plays an important role in protecting destitutes using individual rehabilitation plans (IRP) through a integrative process of planning in a multidisciplinary team, consisting of professionals, supporting officers, and network partners. The performance of a multidisciplinary team was at a moderate level ( x =3.35). There were the problems and obstacles of IRP-based implementation, namely the lack of knowledge and understanding of work nature was at a moderate level ( x = 2.80), the problem of policy formulation was at a low level ( x = 2.40), and the budget problem was at a moderate level ( x = 2.85). The suggestions of this study could be summarized as follows: for policy suggestions, written policy should be formulated to enable personnel at the operational level to play a role in policy 1 นักศึกษาสังคมสงเคราะห์ศาสตรมหาบัณฑิต คณะสังคมสงเคราะห์ศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ 2 Master's student, Faculty of Social Administration, Thammasat University, Thailand E-mail: [email protected]

Transcript of Individual Rehabilitation Plans: IRP): กรณีศึกษานิคมสร้าง...

Page 1: Individual Rehabilitation Plans: IRP): กรณีศึกษานิคมสร้าง ... · Rehabilitation Plan (IRP): Case Study on The Five Pilot Self-Help Land Settlements

รายงานสบเนองการสมมนาวชาการเนองในโอกาสการสถาปนาคณะสงคมสงเคราะหศาสตร มธ. ปท 65

73

บทบาทของทมสหวชาชพในการคมครองคนไรทพงตามแผนฟนฟรายบคคล (Individual Rehabilitation Plans: IRP): กรณศกษานคมสรางตนเองน ารอง 5 แหง

Roles of Multidisciplinary Team in Distitute Protection Under Individualized Rehabilitation Plan (IRP): Case Study on The Five Pilot Self-Help Land Settlements

ปวรวรรณ เผอกผาสข1

Pawornwan Phuakphasuk2

Abstract

The objectives of this study were to investigate the role of a multidisciplinary team in protecting destitutes according to individual rehabilitation plans (IRP), to study the problems and obstacles in the implementation of individual rehabilitation plans (IRP) of a multidisciplinary team, and to study clients’ satisfaction with individual rehabilitation plans (IRP) in the new life project for beggars, vagrants, and destitutes (Ban Noi Nai Nikhom) in five pilot self-help land settlements. This study was a quantitative research. The population of this study was 50 clients in the project, 134 officers in self-help land settlement and a multidisciplinary team, classified by 81 professionals and 53 supporting officers. Total number of the population was 184. Data were collected from a questionnaire. Data were then analyzed with statistics including percentage, mean, and standard deviation. The results were presented through descriptive study. The results of this study indicated that from the clients’ opinions, the service met the protect ion

criteria at a high level ( x = 4.12). Overall clients’ satisfaction with the IRP-based service was at a high

level ( x =4.02). When individual aspects were considered, professional rehabilitation ( x =4.04), medical

rehabilitation ( x = 4.11), educational rehabilitation ( x =4.04), and social rehabilitation ( x =3.95) were at

high level. A multidisciplinary team in the Project plays an important role in protecting destitutes using

individual rehabilitation plans (IRP) through a integrative process of planning in a multidisciplinary team,

consisting of professionals, supporting officers, and network partners. The performance of a multidisciplinary

team was at a moderate level ( x =3.35). There were the problems and obstacles of IRP-based

implementation, namely the lack of knowledge and understanding of work nature was at a moderate

level ( x = 2.80), the problem of policy formulation was at a low level ( x = 2.40), and the budget

problem was at a moderate level ( x = 2.85).

The suggestions of this study could be summarized as follows: for policy suggestions, written policy should be formulated to enable personnel at the operational level to play a role in policy

1 นกศกษาสงคมสงเคราะหศาสตรมหาบณฑต คณะสงคมสงเคราะหศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร 2 Master's student, Faculty of Social Administration, Thammasat University, Thailand E-mail: [email protected]

Page 2: Individual Rehabilitation Plans: IRP): กรณีศึกษานิคมสร้าง ... · Rehabilitation Plan (IRP): Case Study on The Five Pilot Self-Help Land Settlements

รายงานสบเนองการสมมนาวชาการเนองในโอกาสการสถาปนาคณะสงคมสงเคราะหศาสตร มธ. ปท 65

74

planning and implementation direction. The IRP-based multidisciplinary practice training should be organized for protecting destitutes under the personnel development plan. For management suggestions, the suitability of the budget should be monitored to meet the demand. For practical suggestions, workshop training should be comprehensively promoted with a concept of protecting destitutes. Lessons learned should be studied and analyzed between officers and clients in the Project in order to determine the strengths and weaknesses of the operations and the clients’ needs. Suitable innovation or teaching model should be created for educational rehabilitation for the clients to be applied to their work and to improve the quality of work. Keywords: The Protection of Destitute, Multidisciplinary Team, Individual Rehabilitation Plans

บทคดยอ

การศกษาเรอง “บทบาทของทมสหวชาชพในการคมครองคนไร ทพ งตามแผนฟนฟ รายบคคล ( Individual Rehabilitation Plans : IRP) กรณศกษา : โครงการสรางชวตใหมใหคนขอทาน คนเรรอน คนไรทพง (บานนอยในนคม) ในนคมสรางตนเองน ารอง 5 แหง” มวตถประสงคเพอศกษาบทบาทของทมสหวชาชพในการคมครองคนไรทพงตามแผนฟนฟรายบคคล (IRP) ศกษาปญหาและอปสรรคในการด าเนนงานตามแผนฟนฟรายบคคล (IRP) ของทมสหวชาชพ และศกษาความพงพอใจของผใชบรการตอแผนฟนฟรายบคคล (IRP) ในโครงการสรางชวตใหมใหคนขอทาน คนเรรอน คนไรทพง (บานนอยในนคม) ใชวธการศกษาเชงปรมาณ ประชากร คอ ผใชบรการในโครงการ จ านวน 50 ราย เจาหนาทนคมสรางตนเองและทมสหวชาชพ จ านวน 134 ราย จ าแนกเปนนกวชาชพ จ านวน 81 ราย และฝายสนบสนน จ านวน 53 ราย รวมทงสน 184 ราย เกบรวบรวมขอมลดวยแบบสอบถาม วเคราะหขอมลดวยสถตคารอยละ คาเฉลย คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน และน าเสนอผลการศกษาเชงพรรณนาความ ผลการศกษาพบวา ผใชบรการไดรบบรการตามหลกเกณฑการคมครองผใชบรการในระดบมาก ( x = 4.12) และผใชบรการมความพงพอใจทไดรบบรการตามแผนฟนฟรายบคคล ( IRP) ในภาพรวมในระดบมาก ( x = 4.02) ไดแก การฟนฟทางอาชพในระดบมาก ( x = 4.04) การฟนฟทางการแพทยในระดบมาก ( x = 4.11) การฟนฟทางการศกษาในระดบมาก ( x = 4.04) และการฟนฟทางสงคมในระดบมาก ( x = 3.95) ทมสหวชาชพในโครงการบานนอยในนคม มบทบาทในการคมครองคนไรทพง โดยใชแผนฟนฟรายบคคล (IRP) ซงผานกระบวนการบรณาการการก าหนดแผนรวมกนในทมสหวชาชพ อนประกอบไปดวยนกวชาชพ สายงานสนบสนนและภาคเครอขาย ซงทมสหวชาชพสามารถปฏบตตามบทบาทไดในระดบปานกลาง ( x = 3.35) ในการด าเนนงานประสบกบปญหาและอปสรรคในการด าเนนงานตามแผนฟนฟรายบคคล (IRP) ไดแก การขาดความรความเขาใจในลกษณะงานเปนปญหาระดบปานกลาง ( x = 2.80) ปญหาจากการก าหนดนโยบายในระดบนอย ( x = 2.40) และปญหาในดานงบประมาณในระดบปานกลาง ( x = 2.85) ขอเสนอแนะจากการศกษา สามารถแบงไดเปน ขอเสนอแนะในเชงนโยบาย ควรมขอก าหนดเปนลายลกษณอกษรใหบคลากรในระดบการปฏบตงานเขาไปมบทบาทในการก าหนดนโยบายและทศทางการด าเนนงาน ควรจดใหการอบรมการท างานในรปแบบสหวชาชพ โดยใชแผนฟนฟรายบคคล ( IRP) ในการคมครองคนไรทพงอยในแผนการพฒนาบคลากรในหนวยงาน ในเชงบรหาร ควรมการส ารวจความเหมาะสมของงบประมาณในการสรรจดเพอด าเนนโครงการทเหมาะสมและเพยงพอตอความตองการ และในเชงการปฏบตงาน ควรสงเสรมใหมการจดอบรมเชงปฏบตการรปแบบการท างานคมครองคนไรทพงใหกบบคคลกรอยางทวถงครบถวน ควรมการถอดบทเรยนการด าเนนโครงการบานนอยในนคมระหวางเจาหนาทและผใชบรการ เพอทราบถงจดแขง จดออนของการด าเนนงาน และความตองการของผใชบรการ และควรมการสรางนวตกรรม

Page 3: Individual Rehabilitation Plans: IRP): กรณีศึกษานิคมสร้าง ... · Rehabilitation Plan (IRP): Case Study on The Five Pilot Self-Help Land Settlements

รายงานสบเนองการสมมนาวชาการเนองในโอกาสการสถาปนาคณะสงคมสงเคราะหศาสตร มธ. ปท 65

75

หรอรปแบบการสอนทเหมาะสมส าหรบการฟนฟทางการศกษาใหแกผใชบรการ เพอน าไปปรบใชในการท างานและยกระดบคณภาพการท างานตอไป ค าส าคญ: การคมครองคนไรทพง, ทมสหวชาชพ, แผนฟนฟรายบคคล

บทน า กระทรวงการพฒนาสงคมและความมงคงของมนษย มบทบาทหนาทโดยตรงตอการปฏบตงานตามพระราชบญญตคมครองคนไรทพง พ.ศ. 2557 ซงประกาศใชในราชกจจานเบกษา เมอวนท 23 ธนวาคม 2557 มผลบงคบใช เมอวนท 24 ธนวาคม 2557 ซงมความสอดคลองกบรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2560 ซงกลาววารฐพงใหความชวยเหลอและคมครองผดอยโอกาสในสงคม ตลอดจนใหการบ าบดและฟนฟเยยวยาบคคลดงกลาว พระราชบญญตคมครองคนไรทพง พ.ศ. 2557 เกดขนจากความพยายามทจะแกไขปญหาคนไรทพงในสงคมไทยททวความรนแรงและซบซอนมากยงขน แตมกฎหมายทเกยวของโดยตรงเพยงฉบบเดยว คอ พระราชบญญตควบคมการขอทาน พ.ศ. 2484 ซงไมทนตอสถานการณคนไรทพงในปจจบน และยงไมมการจ าแนกกลมเปาหมายทมความตองการทหลากหลายตามความแตกตางเฉพาะกลม โดยพระราชบญญตคมครองคนไรทพง พ.ศ. 2557 มแนวคดในการคมครองคนไรทพงใหสามารถพงพาตนเองได และไดรบการคมครองทเหมาะสม ภายใตเจตนารมณ “มทพง พงตนเองได เปนทพงของผอน” (มลนธอสรชน, 2558) มใจความส าคญเกยวกบการคมครองคนไรทพง ครอบคลมคนขอทาน คนเรรอนและบคคลทอาศยตามทสาธารณะ สถานการณคนไรทพงในปจจบนพบวา มคนไรทพง 70,539 คน โดยแบงเปนบคคลไรทอยอาศยและมรายไดนอยไมเพยงพอแกการครองชพ จ านวน 27,109 คน เปนบคคลทมสถานะทางทะเบยนราษฎรแตยงไรสญชาต จ านวน 147 คน เปนบคคลทประสบความเดอนรอน จ านวน 39,604 คน เปนบคคลทตองการไดรบการสนบสนนทางดานการเงน จ านวน 62,941 คน ตองการสนบสนนดานเครองอปโภคบรโภค จ านวน 15,307 คน (กรมพฒนาสงคมและสวสดการ , 2561) และใหการคมครองและพฒนาคณภาพชวตในสถาบนในสถานคมครองคนไรทพง จ านวน 4,378 คน และในศนยสงเสรมและพฒนาทกษะชวต จ านวน 199 คน (ชนดนารถ เจรญเนอง, 2560) โดยจะมการสงเขาพฒนาและฟนฟศกยภาพยงสถานคมครองคนไรทพง และมการตอยอดการพฒนาไปยงนคมสรางตนเอง เพอใหผใชบรการทมความพรอมเขารบการฟนฟศกยภาพการเตรยมความพรอมทจะกลบคอสสงคม และสามารถพงพาตนเองได โครงการสรางชวตใหมใหคนขอทาน คนเรรอน คนไรทพง (บานนอยในนคม) เปนโครงการเพอใชในการคมครองคนไรทพง มการรเรมใหนคมสรางตนเองเขามามบทบาทในการพฒนาและฟนฟศกยภาพใหแกคนไรทพง เพอใหผใชบรการไดรบการฟนฟและพฒนาศกยภาพ ฝกทกษะในการด ารงชวตอสระภายในพนทนคมสรางตนเอง ประกอบอาชพมรายไดจนน าไปสการพงพาตนเอง โดยนคมสรางตนเองแตละแหงมการตงทมสหวชาชพขนเพอประเมนและวางแผนฟนฟรายบคคล ( IRP) ซงเปนการวางแผนฟนฟสมรรถภาพใหแกผใชบรการเปนรายกรณ ไดถกก าหนดไวในกระบวนการเขาถงสทธสวสดการสงคมของคนไรทพง ตามพระราชบญญตการคมครองคนไรทพง พ.ศ. 2557 ในสวนของกระบวนการวางแผนใหความชวยเหลอ แผนฟนฟรายบคคล (IRP) เปนเครองมในการพฒนาและฟนฟศกยภาพใหกบคนไรทพงโดยมทมสหวชาชพเปนผใชเครองมอนน ประกอบดวยการฟนฟ 4 มต คอ 1. การฟนฟทางอาชพ กระบวนการในการพฒนาทกษะการประกอบอาชพ มการประเมนความสามารถการทดลองปฏบตงานและประเมนผลการท างาน การจดหางานทกอใหเกดรายได และสามารถเลยงตนเองได 2. การฟนฟทางการแพทย อาท การท าจตบ าบด อาชวบ าบด กจกรรมบ าบด หรอกายภาพบ าบด 3. การฟนฟทางการศกษา เนนการจดการศกษาตามอธยาศย การฝกทกษะเบองตนในการใชชวตประจ าวนและ การใชชวตรวมกบผอน

Page 4: Individual Rehabilitation Plans: IRP): กรณีศึกษานิคมสร้าง ... · Rehabilitation Plan (IRP): Case Study on The Five Pilot Self-Help Land Settlements

รายงานสบเนองการสมมนาวชาการเนองในโอกาสการสถาปนาคณะสงคมสงเคราะหศาสตร มธ. ปท 65

76

4. การฟนฟทางสงคม เนนการเตรยมความพรอมเพอกลบคนสสงคม คอ มการออกแบบกจกรรมทางสงคมส าหรบผใชบรการทหลากหลาย ทงกจกรรมภายในนคมสรางตนเองและภายนอกนคมสรางตนเอง เมอทมสหวชาชพด าเนนการตามแผนฟนฟรายบคคล (IRP) ซง เปนการเตรยมความพรอมใหแกผใชบรการกอนคนสสงคมและครอบครว เปนการฟนฟมตหลกในการด ารงชวตในสงคม การด าเนนการยอมมลกษณะกจกรรมและปญหาและอปสรรคทแตกตางกนไปในแตละพนทนคมสรางตนเอง การคมครองคนไรทพงดงกลาวมความจ าเปนตองมการทบทวนบทบาทการท างานของผปฏบตงานและทมสหวชาชพ ซงถอเปนสวนส าคญในการใหการคมครองคนไรทพง เพอน าไปสพฒนาการท างานและบรรลตามวตถประสงคทก าหนดไว ส ารวจความพงพอใจของผใชบรการตอแผนฟนฟรายบคคล ( IRP) ปญหาและอปสรรคในการด าเนนการ และบทบาทของทมสหวชาชพในการคมครองคนไรทพงตามแผนการฟนฟรายบคคล ( IRP) วามบทบาทอยางไร เพอเปนประโยชนตอการด าเนนโครงการและตอผใชบรการทจะเขารวมโครงการในพนทนคมสรางตนเอง

วตถประสงคในการวจย 1. เพอศกษาความพงพอใจของผใชบรการตอแผนฟนฟรายบคคล (Individualized Rehabilitation Plan: IRP) 2. เพอศกษาปญหาและอปสรรคในการด าเนนงานตามแผนฟนฟรายบคคล (Individualized Rehabilitation Plan: IRP) ของทมสหวชาชพ 3. เพ อศกษาบทบาทของทมสหวชาชพ ในการคมครองคนไรทพงตามแผนฟนฟ รายบคคล ( Individualized Rehabilitation Plan: IRP)

ขอบเขตการวจย 1. ขอบเขตดานเนอหาประกอบดวยการศกษาความพงพอใจตอแผนการฟนฟรายบคคลของผใชบรการภายใตโครงการสรางชวตใหมใหคนขอทาน คนเรรอน คนไรทพง (บานนอยในนคม) ปญหาและอปสรรคในการด าเนนงานตามแผนฟนฟรายบคคลของทมสหวชาชพ และ บทบาทของทมสหวชาชพในการคมครองคนไรทพงตามแผนฟนฟรายบคคล 2. ขอบเขตดานประชากรการศกษานแบงประชากรออกเปน 3 กลม ไดแก 2.1 ศกษาจากผใชบรการในโครงการสรางชวตใหมใหคนขอทาน คนเรรอน คนไรทพง (บานนอยในนคม) ในนคมสรางตนเอง 5 แหง จ านวน 50 คน 2.2 ศกษาจากกลมผปฏบตงานในนคมสรางตนเอง ทเขารวมโครงการสรางชวตใหมใหคนขอทาน คนเรรอน คนไรทพง (บานนอยในนคม) ทงหมด 5 แหง จ านวน 99 คนประกอบดวย ขาราชการ ลกจางประจ า พนกงานราชการ 2.3 ศกษาจากกลมเครอขายซงเขารวมทมสหวชาชพโครงการสรางชวตใหมใหคนขอทาน คนเรรอน คนไรทพง (บานนอยในนคม) ในนคมสรางตนเอง 5 แหง แหงละ 7 คน จ านวน 35 คน

Page 5: Individual Rehabilitation Plans: IRP): กรณีศึกษานิคมสร้าง ... · Rehabilitation Plan (IRP): Case Study on The Five Pilot Self-Help Land Settlements

รายงานสบเนองการสมมนาวชาการเนองในโอกาสการสถาปนาคณะสงคมสงเคราะหศาสตร มธ. ปท 65

77

แผนภาพท 1 กรอบแนวคดในการวจย

Page 6: Individual Rehabilitation Plans: IRP): กรณีศึกษานิคมสร้าง ... · Rehabilitation Plan (IRP): Case Study on The Five Pilot Self-Help Land Settlements

รายงานสบเนองการสมมนาวชาการเนองในโอกาสการสถาปนาคณะสงคมสงเคราะหศาสตร มธ. ปท 65

78

วธการวจย การศกษานใชรปแบบการวจยเชงพรรณนา โดยศกษาจากเอกสารและการศกษาภาคสนาม โดยมระเบยบวธการวจย ดงตอไปน 1. ประชากรและกลมตวอยาง คอ ผใชบรการในโครงการสรางชวตใหมใหคนขอทาน คนเรรอน คนไรทพง (บานนอยในนคม) ใน 5 นคม จ านวน 50 ราย เจาหนาทในนคมสรางตนเอง 5 แหง ทด าเนนโครงการสรางชวตใหมใหคนขอทาน คนเรรอน คนไรทพง (บานนอยในนคม) จ านวน 99 คน ภาคเครอขายทเขารวมทมสหวชาชพทง 5 นคมสรางตนเอง แหงละ 7 ราย รวมจ านวน 35 ราย และ ประชากรทใชในการศกษา รวมทงสน 184 ราย 2. เครองมอในการวจยคอ แบบสอบถาม (Questionnaire) โดยแบงเปน 2 ชด 2.1 แบบสอบถามส าหรบสอบถามผใชบรการ 2.2 แบบสอบถามใชส าหรบสอบถาม เจาหนาทในนคมสรางตนเองและทมสหวชาชพ 3. การวเคราะหขอมล วเคราะหขอมลโดยสถตเชงพรรณนา เพอวเคราะหขอมลสวนบคคล ขอมลของผใชบรการตอแผนฟนฟรายบคคล (IRP) ขอมลดานปญหาอปสรรคในการด าเนนการตามแผนฟนฟรายบคคล ( IRP) ของทมสหวชาชพ และขอมลบทบาทของทมสหวชาชพในการคมครองคนไร ทพงตามแผนฟนฟรายบคคล ( IRP) โดยสถตทใชไ ดแก คารอยละ (Percentage) คาเฉลย (Mean) เพอหาคากลาง และหาคาสวนเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) เพอวดการกระจายน าหนกคะแนนของค าตอบแตละขอ 4. การน าเสนอผลการศกษาผศกษาน าเสนอผลการศกษา โดยการพรรณนาความ อาศยขอมลทางสถตและการอภปรายโดยใชแนวคด และผลการวจยทเกยวของ

ผลการศกษา ตอนท 1 การศกษาในกลมผใชบรการ 1. ขอมลทวไป ผลการศกษาพบวา ประชากรทศกษาทงหมดเปนเพศชาย มอายเฉลย 42.3 ป จบการศกษาระดบมธยมศกษา ระยะเวลาในการเขารบบรการอยระหวาง 1 เดอน - 1 ป โดยมระยะเวลาในการเขารบบรการเฉลย 1.0 ป 2. ผลการศกษาขอมลเกยวกบความพงพอใจของผใชบรการตอแผนฟนฟรายบคคล (IRP) 2.1 ความพงพอใจตอการสงเสรมและพฒนาอาชพ การฝกอาชพและการจางงาน โดยมการเลอกอาชพทเหมาะสมกบความสามารถของแตละบคคล เพอใหผใชบรการมความสามารถในสาขาวชาชพใดวชาชพหนง และสามารถน าความรและทกษะทไดนนไปประกอบอาชพเพอเลยงดตนเองและครอบครวไดผใชบรการมความพงพอใจตอการฟนฟทางอาชพในระดบมาก ( x = 4.04) 2.2 ความพงพอใจตอการฟนฟทางการแพทย อาท การท าจตบ าบด อาชวบ าบด กจกรรมบ าบด หรอกายภาพบ าบดรวมไปถงการจดบรการทางการแพทยใหแกผใชบรการและคาใชจายในการรกษาพยาบาลนน ผใชบรการความพงพอใจตอการฟนฟทางการแพทยในระดบมาก ( x = 4.11) 2.3 ความพงพอใจตอการฟนฟทางการศกษา เนนการจดการศกษาตามอธยาศย การฝกทกษะเบองตนในการใชชวตประจ าวนและการใชชวตรวมกบผอนผใชบรการมความพงพอใจตอการฟนฟทางการศกษาในระดบมาก ( x = 3.95) 2.4 ความพงพอใจตอการฟนฟทางสงคมเนนการเตรยมความพรอมเพอกลบคนสสงคม คอ มการออกแบบกจกรรมทางสงคมส าหรบผใชบรการทหลากหลาย ทงกจกรรมภายในนคมสรางตนเองและภายนอกนคมสรางตนเอง ผใชบรการมความพอใจตอการฟนฟทางสงคมในระดบมาก ( x = 3.97)

Page 7: Individual Rehabilitation Plans: IRP): กรณีศึกษานิคมสร้าง ... · Rehabilitation Plan (IRP): Case Study on The Five Pilot Self-Help Land Settlements

รายงานสบเนองการสมมนาวชาการเนองในโอกาสการสถาปนาคณะสงคมสงเคราะหศาสตร มธ. ปท 65

79

ตอนท 2 การศกษาในกลมผปฏบตงานของทมสหวชาชพ 1. ขอมลทวไป ผลการศกษาพบวา ประชากรทศกษาสวนใหญเปนเพศหญง คดเปนรอยละ 52.2 มอายเฉลย 41.42 ป จบการศกษาระดบปรญญาตร อายงานอยระหวาง 1 –10 ป โดยมอายงานเฉลย 13.89 ป ต าแหนงพนกงานราชการ และไมมโอกาสการท างานในทมสหวชาชพ 2. ผลการศกษาปญหาและอปสรรคในการด าเนนงานตามแผนฟนฟรายบคคล (IRP) ของทมสหวชาชพ 2.1 ปญหาการขาดความรความเขาใจในการปฏบตงานสหวชาชพอยางถองแท เนองจากสวนใหญงานสหวชาชพถกมองวาเปนรปแบบในการท างานเนนไปทการประสาน สงตอ ขอมลระหวางวชาชพ มากกวาทจะมองวาการท างานสหวชาชพคอกระบวนการคดงานรวมกนบคลากรในทมสหวชาชพมปญหาและอปสรรคในดานความรความเขาใจในการปฏบตงานสหวชาชพในระดบปานกลาง ( x = 2.80) 2.2 การขาดการก าหนดนโยบายและการรวมกนวางแผนของทมสหวชาชพ เปนปญหาและอปสรรคในการด าเนนงานตามแผนฟนฟรายบคคลของทมสหวชาชพทส าคญอกประการหนง ทงนอาจเปนผลมาจากการก าหนดนโยบายไมทราบถงปญหาทแทจรงในการท างานของทมสหวชาชพวามปญหาในลกษณะใดหรอความตองการจ าเปนในการปฏบตงาน ภาพรวมทมสหวชาชพในโครงการบานนอยในนคมเหนวาเปนปญหาและอปสรรคในการด าเ นนงานตามแผนการฟนฟรายบคคลในระดบนอย ( x = 2.40) 2.3 ขาดงบประมาณในการสนบสนนและพฒนาการท างานสหวชาชพซงเปนปญหาทตอเนองมาจากการขาดการก าหนดนโยบายทยงไมใหความส าคญตอการท างานสหวชาชพเทาทควรในภาพรวมทมสหวชาชพในโครงการบานนอยในนคมเหนวามปญหาดานงบประมาณสนบสนน ในระดบปานกลาง ( x = 3.34) 3. ผลการศกษาบทบาทของทมสหวชาชพในการคมครองคนไรทพงตามแผนฟนฟรายบคคล (IRP) โดยบทบาทของทมสหวชาชพ มดงน 3.1 การแลกเปลยนขอมลขาวสารในการท างานทมสหวชาชพเปนท างานรวมกนของแตละวชาชพ โดยแตละวชาชพยงคงรกษาบทบาทหนาทของตนเองไว การปฏบตงานจะเปนไปในลกษณะการประสานงาน แลกเปลยนขอมลขาวสารและทรพยากรจากการศกษาดานการแลกเปลยนขอมลขาวสารทเปนประโยชนและการสนบสนนทรพยากรทเปนประโยชน ทมสหวชาชพปฏบตไดในระดบมาก ( x = 3.44) 3.2 การเขารวมประชมทมสหวชาชพตามนดหมายมความส าคญในการท างานในทมสหวชาชพ เนองจากตองท างานรวมกนและแลกเปลยนขอมลขาวสารใหแกกนอยเสมอ ผลการศกษาสะทอนใหเหนวานคมสรางตนเองใหความส าคญกบการพบปะแลกเปลยนขอมลขาวสารทเปนประโยชนของทมสหวชาชพในการด าเนนงานคมครองคนไรทพงตามแผนฟนฟรายบคคล จากการศกษาในภาพรวม บคลากรในทมสหวชาชพเขารวมประชมตามนดหมายในระดบปานกลาง ( x = 3.31) 3.3 การท างานแบบสหวชาชพเปนการท างานรวมกนของหลากหลายวชาชพทถอเอามตเอกฉนทเปนหลกในการปฏบตงาน บทบาทของทมสหวชาชพในการคมครองคนไรทพงดานการรวมกนวางแผนการฟนฟรายบคคลจงถอเปนหลกปฏบตในการด าเนนงานโครงการบานนอยในนคม ผลการศกษาสะทอนใหเหนวาบคลากรยงขาดความรความเขาใจเพอปฏบตใหมประสทธภาพ ในภาพรวมมการรวมกนวางแผนการฟนฟรายบคคลในระดบปานกลาง ( x = 3.30)

อภปรายผล การคมครองคนไรทพง ตามพระราชบญญตคมครองคนไรทพง พ.ศ. 2557 หมายถง การจดสวสดการใหแกคนไรทพงเปนการสงเสรมสมรรถภาพทางดานรางกายและจตใจ ทางดานการรกษาพยาบาล ดานการศกษาและดานอาชพ สงเสรมสนบสนนการสรางโอกาสในสงคม พฒนาคณภาพชวตและสงเสรมการมอาชพ ทพกอาศย และปองกนไมใหเกดการเลอก

Page 8: Individual Rehabilitation Plans: IRP): กรณีศึกษานิคมสร้าง ... · Rehabilitation Plan (IRP): Case Study on The Five Pilot Self-Help Land Settlements

รายงานสบเนองการสมมนาวชาการเนองในโอกาสการสถาปนาคณะสงคมสงเคราะหศาสตร มธ. ปท 65

80

ปฏบต ส าหรบการจดบรการตามมาตรฐานการคมครองคนไรทพง ตองอาศยการท างานแบบสหวชาชพ คอ การสรางทมและบรณาการงานเพอคมครองคนไรทพง โดยการรวมมอกนท างานนนมลกษณะการท างานเปนทมทมการก าหนดบทบาทของแตละวชาชพไวอยางชดเจน มการประชมกนเพอปรกษาและวางแผนการท างาน มบคลากร เจาหนาทในแตละวชาชพ ทหลากหลาย เชน นกสงคมสงเคราะห พยาบาล นกจตวทยา ต ารวจ แพทย นกพฒนาสงคม มารวมในการปฏบตงานเพอคมครองคนไรทพง เพอวตถประสงคในการแกปญหาใหกบผใชบรการ โดยใชกระบวนการท างาน ความร และทกษะของแตละวชาชพในการท างานรวมกน จากการศกษาพบขอมลทสามารถน ามาอภปรายได ดงน 1. ผลลพธของการคมครองคนไรทพงตามแผนฟนฟรายบคคล (IRP) 1.1 ผลลพธตอระบบการท างาน นคมสรางตนเองสามารถด าเนนการจดบรการตามหลกเกณฑในการคมครองคนไรทพง จ านวน 9 ประเดนไดอยางครบถวน โดยผลการศกษาพบวาในภาพรวมผใชบรการไดรบบรการในระดบมาก ในภาพรวม คาเฉลย 4.12 และเมอพจารณาเปนรายประเดน พบวา หลกเกณฑการคมครองคนไรทพงสามารถแบงออกเปน 9 ดานตามประกาศคณะกรรมการคมครองคนไรทพง พ.ศ.2559 ไดแก การจดสวสดการสงคมการเสรมสรางสมรรถภาพทางรางกายและจตใจการรกษาพยาบาลการสงเสรมการศกษาและอาชพการสงเสรมและสนบสนนการสรางโอกาสในสงคมการพฒนาคณภาพชวตการสนบสนนใหคนไรทพงมงานท าการสนบสนนใหคนไรทพงมทพกอาศยและการปองกนมใหมการเลอกปฏบตทไมเปนธรรมตอคนไรทพงนน ผใชบรการไดรบบรการในระดบมากถงมากทสดทงสน สะทอนใหเหนวานคมสรางตนเองสามารถด าเนนการคมครองคนไรทพงไดดมากในจดน ซงสอดคลองกบวตถประสงคของพระราชบญญตคมครองคนไรทพง พ.ศ.2557 และประกาศคณะกรรมการคมครองคนไรทพงพ.ศ.2559 ถอเปนจดแขงทยงตองพฒนาอยางตอเนอง แมโครงการบานนอยในนคมจะเปนโครงการใหม แตนคมสรางตนเองมตนทนในดานการจดสวสดการสงคมในพนทรบผดชอบ เชน มบคลากรในการท างาน มพนทส าหรบด าเนนโครงการ เปนตนทนในการด าเนนโครงการบานนอยในนคมในขนพนฐาน ความพรอมของนคมสรางตนเองยงสามารถท าใหโครงการยงด าเนนตอไปได สอดคลองกบท ยงยทธ เพยนศร (2560) กลาววานคมสรางตนเองในปจจบน สามารถเปนแหลงเรยนร ในการด าเนนงานพฒนาศกยภาพภาพคนไรทพง เพอเปนตนแบบในการถายทอดความร ไปยงองคกรอนๆ ผวจยเหนวาลกษณะการด าเนนโครงการบานนอยในนคมมการใชชมชนบ าบด ใหผใชบรการไดมโอกาสไดทดลองใชชวตในนคมสรางตนเอง ซงเปนพนททอยในชมชน และมกจกรรมตางๆ ภายในหนวยงานทคนในชมชนตองเขามาใชประโยชนในพนท ท าใหผใชบรการไดมโอกาสไดปรบตวเขากบคนเหลานน เปนการเตรยมความพรอมเพอกลบคอสสงคม ตรงกบท วงคพรรณ มาลารตน (2547) ไดแสดงความคดเหนวา การฟนฟสมรรถภาพผปวยจตเวชทส าคญวธหนง คอ การฟนฟสมรรถภาพผปวยจตเวชโดยชมชน หรอ Community Based Rehabilitation ซงเปนกระบวนการทใชทมสหวชาชพ รวมกบครอบครว ชมชน และหนวยงานทเกยวของ ในการพฒนาใหผปวยไดแสดงศกยภาพทมอยในตวเองใหไดมากทสด ลดการพงพา เพอใหผปวยสามารถกลบคนสสภาวะปกตหรอใกลเคยงสภาวะปกตใหมากทสด สามารถด ารงชวตไดอยางปกต 1.2 ผลลพธในการคมครองคนไรทพง เมอผใชบรการไดรบการดแลตามแผนฟนฟรายบคคล พบวา ผใชบรการมความพงพอใจ ใน 4 ประเดน ตามท กรมพฒนาสงคมและสวสดการ (2558) ไดก าหนดรปแบบการฟนฟรายบคคล (IRP) ในโครงการบานนอยในนคมไว ไดแก การฟนฟทางอาชพ การฟนฟทางการแพทย การฟนฟทางการศกษา และการฟนฟทางสงคม ผลการศกษาพบวาในภาพรวมผใชบรการพงพอใจในแผนฟนฟรายบคคล(IRP) ในระดบมากเชนกน โดยการจดบรการทตรงกบความตองการของผใชบรการและเปนไปตามหลกเกณฑในการคมครองคนไรทพงนน สอดคลองกบ ฐาปนย ศรสมบรณ (2552) กลาววา การจดสวสดการส าหรบคนไรทพง อนไดแก ประชาชนทเดอนรอนและดอยโอกาส ประสบปญหาทางสงคม ไมมทอยอาศย ไม มผอปการะเลยงด ซงกรมพฒนาสงคมและสวสดการ กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย ไดมบทบาทในการจดสวสดการส าหรบคนไร

Page 9: Individual Rehabilitation Plans: IRP): กรณีศึกษานิคมสร้าง ... · Rehabilitation Plan (IRP): Case Study on The Five Pilot Self-Help Land Settlements

รายงานสบเนองการสมมนาวชาการเนองในโอกาสการสถาปนาคณะสงคมสงเคราะหศาสตร มธ. ปท 65

81

ทพง ตามพระราชบญญตคมครองคนไรทพง พ.ศ.2557 และเมอพจารณาเปนรายดาน พบวา ผใชบรการพงพอใจในแผนฟนฟรายบคคล (IRP) ทง 4 ดาน ในระดบมาก ซงสะทอนใหเหนวาผใชบรการพงพอใจมากแตยงไมถงมากทสด ถอเปนประเดนทนคมสรางตนเองและหนวยงานทเกยวของตองด าเนนการพฒนาใหการใหบรการตรงตามความตองการและความเหมาะสมของบคคลใหไดมากทสดอาจเปนไปไดยากเนองจากผใชบรการสวนใหญเปนผปวยจตเวช ตามท กงแกว ปาจรย (2552) กลาววา การฟนฟสมรรถภาพผปวยจตเวช เปนกระบวนการทสลบซบซอนและสามารถท าใหผปวยด ารงชพอยไดโดยมความสามารถทางกาย สามารถรกษาสภาพจตใจ และสถานภาพทางสงคมไวไดดทสด ไดแก การรบประทานยา การใหค าแนะน า การปฏบตตนทถกตอง แตนคมสรางตนเองจ าเปนตองพฒนาในจดน เพอใหโครงการบานนอยในนคมเปนโครงการทยงยน และผใชบรการสามารถกลบคอสสงคมไดอยางปกตสข ประกาศคณะกรรมการคมครองคนไรทพง (2559) ไดก าหนดหลกเกณฑในการคมครองคนไรทพง ซงเปรยบเสมอนมาตรฐานการจดบรการใหกบคนไรทพง เพอใหผใชบรการมความสามารถในการด ารงชวตในสงคม สามารถพงพาตนเองไดในการประกอบกจวตรประจ าวน การฟนฟทางการศกษาคอ การจดท าหลกสตรทกษะชวตในชวตประจ าวน เตรยมความพรอมในการใชชวตประจ าวนเบองตน และทดลองฝกทกษะชวตกบคนภายนอก อกทงจดการศกษาตามอธยาศยทหลากหลาย แตเมอพจารณาจากทกดานขางตนแลว การฟนฟทางการศกษาไดรบความพงพอใจจากผใชบรการนอยทสด ผวจยเหนวาอาจเกดจากโครงการมผใชบรการสวนใหญเปนผปวยจตเวชทเลา มจตใจทเปราะบางและไมสามารถควบคมตนเองไดในบางโอกาสท าใหไมสามารถจดจอและใหความสนใจการจดบรการดานการศกษาไดเทาทควร ท อมาภรณ ผองจตต (2561) ทไดท าการศกษาแนวทางการพฒนาธญบรโมเดลเพอคมครองชวยเหลอคนไรทพง กลาววา กลมผใชบรการธญบรโมเดล พบปญหาเรองความสามารถในการพฒนาศกยภาพในดานตางๆทตองใชเวลาพอสมควร นคมสรางตนเองควรมการส ารวจความตองการและความถนดของผใชบรการ เพอพฒนาการใหบรการดานการฟนฟทางการศกษาใหมประสทธภาพมากย งขน ตรงกบความตองการของผใชบรการ และสามารถดงดดความสนใจของผใชบรการไดมากขน เพอยกระดบคณภาพการใหบรการใหดมากยงขน 2. ปญหาและอปสรรคในการด าเนนงานตามแผนฟนฟรายบคคล (IRP) 2.1 ปญหาการขาดความรความเขาใจในการปฏบตงาน ปญหาและอปสรรคประการทหนงคอขาดความรความเขาใจในการปฏบตงานสหวชาชพอยางถองแท ซงผลการศกษาพบวา ภาพรวมปญหาและอปสรรคดานการขาดความรความเขาใจในการปฏบตงานสหวชาชพเปนปญหามคาเฉลย 2.80 ถอวาเปนปญหาในระดบปานกลางเมอพจารณาในรายละเอยดผวจ ยเหนวา นคมสรางตนเองยงไมตระหนกถงความส าคญจากการท างานสหวชาชพอยางแทจรง เนองจากนคมสรางตนเองมวตถประสงคในการจดตงขนในครงแรก เพอจดสรรทดนใหแกราษฎรผยากไรใชเปนพนทดนท ากน มลกษณะงานเปนการบรการดานทดนและการกอตงชมช น ท าใหหนวยงานไมมประสบการณในการดแลและคมครองคนไรทพงโดยผานกระบวนการท างานรปแบบสหวชาชพ มเพยงบคลากรในบางต าแหนงมความรความเขาใจในการท างานรปแบบสหวชาชพเนองจากเปนวชาชพเฉพาะ ท าใหเกดปญหาและอปสรรคในการด าเนนงาน สอดคลองกบท อรธชา วเศษโกสน (2551) กลาววา ปญหาทส าคญประการหนงของการท างานสหวชาชพ คอ บคลากรขาดความรความเขาใจในการปฏบตงาน และมองวาเปนรปแบบในการท างานเนนไปทการประสาน สงตอ ขอมลระหวางวชาชพ มากกวาทจะมองวาการท างานสหวชาชพคอกระบวนการคดงานรวมกน ซงนคมสรางตนเองควรมการจดอบรมเชงปฏบตการการท างานในรปแบบสหวชาชพและการจดท าแผนพนฟรายบคคล ( IRP) ในการคมครองคนไรทพง ใหกบบคลากรในทมสหวชาชพในโครงการบานนอยนคมใหครบถวน เพอยกระดบคณภาพการใหบรการใหเกดประสทธภาพสงสด

Page 10: Individual Rehabilitation Plans: IRP): กรณีศึกษานิคมสร้าง ... · Rehabilitation Plan (IRP): Case Study on The Five Pilot Self-Help Land Settlements

รายงานสบเนองการสมมนาวชาการเนองในโอกาสการสถาปนาคณะสงคมสงเคราะหศาสตร มธ. ปท 65

82

2.2 ปญหาดานการก าหนดนโยบายในการปฏบตงาน ปญหาและอปสรรคประการทสองคอ ปญหาดานการก าหนดนโยบายในการปฏบตงานสหวชาชพทงนอาจเปนผลมาจากการก าหนดนโยบายไมทราบถงปญหาทแทจรงในการท างานของทมสหวชาชพวามปญหาในลกษณะใดหรอความตองการจ าเปนในการปฏบตงานในดานใดบาง ซงผลการศกษาพบวา ปญหาดานการก าหนดนโยบายในการปฏบตงานมคาเฉลย 2.40 ถอเปนปญหาในระดบนอยคอ แมวาจะเกดปญหาจากการก าหนดนโยบายทไมสอดคลองกบการท างานจรง สอดคลองกบ อรธชา วเศษโกสน (2551) ทกลาววา ปญหาดานการก าหนดนโยบายในการปฏบตงานสหวชาชพ อาจมผลมาจากผบรหารหรอการบรหารทก าหนดนโยบายโดยไมทราบถงปญหาทแทจรง แตนคมสรางตนเองมศกยภาพทจะด าเนนโครงการใหมความราบรนไปได ซงควรไดรบการแกไขเพอพฒนาจดแขงของการรบมอปญหาและอปสรรคดานการก าหนดนโยบายใหดมากยงขน มการก าหนดบทบาทหนาททเหมาะสมและตรงกบต าแหนงงาน ดงท พชยา อชเศรษฐ (2554) กลาววา ลกษณะการท างานเปนทมทด ตองมการมอบหมายงานตามความเหมาะสมกบความร ความสามารถของคนในทม สมาชกในทมทราบถงบทบาทหนาทของตนเองมความรบผดชอบตอหนาทและไมกาวกายหนาทผอน 2.3 ปญหาการขาดงบประมาณสนบสนนในการปฏบตงาน ปญหาและอปสรรคประการทสดทายคอ การขาดงบประมาณสนบสนนในการปฏบตงานสหวชาชพซงผลการศกษาพบวาปญหาและอปสรรคดานการขาดงบประมาณในการสนบสนนในโครงการบานนอยในนคมอยในระดบปานกลางคาเฉลย 3.34 เปนปญหาในระดบปานกลางโดยอาจเปนเพราะโครงการบานนอยในนคมเปนโครงการใหม และเกดขนเฉพาะในนคมสรางตนเองน ารอง 5 แหง การทดลองด าเนนโครงการในนคมสรางตนเองน ารองยงไมเหนถงความส าเรจของโครงการ ท าใหกรมพฒนาสงคมและสวสดการยงไมสามารถใหเงนงบประมาณเทาทบคลากรตองการ ตรงกบ อมาภรณ ผองจตต (2561) ทพบปญหาและอปสรรคในการด าเนนงานธญบรโมเดล ซงมลกษณะงานใกลเคยงกนวา พบปญหาวสดอปกรณไมเพยงพอในการเรยนรบางฐานกจกรรม ซงผวจยมความเหนมาเปนปญหาดานการขาดงบประมาณเชนเดยวกนและสงผลเสยตอการด าเนนงาน และยงสอดคลองกบทอรธชา วเศษโกสน (2551) กลาววา ปญหาการขาดงบประมาณสนบสนนเปนผลพวงมาจากปญหาดานการก าหนดนโยบาย ทไมเหนความส าคญของการท างานในรปแบบวชาชพ ปญหาทเกดขนควรทจะไดรบการแกไขเพอใหประสทธภาพในการปฏบตงานหรอหาแนวทางเพอพฒนาใหโครงการบานนอยในนคมสามารถอยไดอยางยงยนและพงพาเงนงบประมาณใหนอยลงปญหาและอปสรรคในการด าเนนโครงการบานนอยในนคมเหลานควรไดรบการขจดและแกไขโดยเรว เพอประสทธภาพในการคมครองคนไรทพงและประโยชนสงสดของผใชบรการ ตามเจตนารมณของพระราชบญญตคมครองคนไรทพง พ.ศ. 2557 3. บทบาทของทมสหวชาชพในการคมครองคนไรทพงตามแผนฟนฟรายบคคล ทมสหวชาชพในโครงการบานนอยในนคม มบทบาทในการรวมกนวางแผนการฟนฟรายบคคล (IRP) ของผใชบรการ ใน 4 ดาน ไดแกการฟนฟทางอาชพ กระบวนการในการพฒนาทกษะการประกอบอาชพ มการประเมนความสามารถ การทดลองปฏบตงานและประเมนผลการท างาน การจดหางานทกอใหเกดรายได และสามารถเลยงตนเองไดทมสหวชาชพโครงการบานนอยนคมสามารถด าเนนบทบาทดงกลาวและท าใหผใชบรการพงพอใจไดคาเฉลย 4.04 อยในระดบมาก ดานการฟนฟทางการแพทย อาท การท าจตบ าบด อาชวบ าบด กจกรรมบ าบด หรอกายภาพบ าบดและตรวจรกษาโรคในโรงพยาบาลทมสหวชาชพสามารถด าเนนบทบาทดงกลาวและท าใหผใชบรการพงพอใจ คาเฉลย 4.11 อยในระดบมาก ดานการฟนฟทางการศกษา เนนการจดการศกษาตามอธยาศย การฝกทกษะเบองตนในการใชชวตประจ าวนและการใชชวตรวมกบผอนทมสหวชาชพสามารถด าเนนบทบาทดงกลาวและท าใหผใชบรการพงพอใจ คาเฉลย 3.95 อยในระดบมากและดานการฟนฟทางสงคม เนนการเตรยมความพรอมเพอกลบคนสสงคม คอ มการออกแบบกจกรรมทางสงคมส าหรบผใชบรการทหลากหลาย ทงกจกรรมภายในนคมสรางตนเองและภายนอกนคมสรางตนเอง ทมสหวชาชพสามารถด าเนนบทบาทดงกลาวและท าใหผใชบรการพงพอใจ คาเฉลย 3.97 อยในระดบมาก

Page 11: Individual Rehabilitation Plans: IRP): กรณีศึกษานิคมสร้าง ... · Rehabilitation Plan (IRP): Case Study on The Five Pilot Self-Help Land Settlements

รายงานสบเนองการสมมนาวชาการเนองในโอกาสการสถาปนาคณะสงคมสงเคราะหศาสตร มธ. ปท 65

83

กลาวไดวาผใชบรการในโครงการบานนอยในนคม มความพงพอใจในการใชบรการตามแผนการฟนฟรายบคคล (IRP) ทง 4 ดาน ในระดบมาก แตเมอพจารณาเปนรายดาน พบวา ผใชบรการพงพอใจในการฟนฟทางการศกษา คาเฉลย 3.95 ถอวานอยทสดในทง 4 ดาน ซงผวจยเหนวา สาเหตสวนหนงอาจมาจากทผใชบรการเปนผปวยจตเวชทเลา ท าใหไมสามารถมงความสนใจไปในดานการศกษาไดอยางเตมทเมอเทยบกบการพฒนาในดานอนๆ นคมสรางตนเองควรมการพฒนาการฟนฟทางการศกษาโดยเนนไปทการศกษาตามอธยาศยมากยงขน หรอควรมการส ารวจความตองการดานการศกษาของผใชบรการ เพอใหบรการทตรงกบความตองการมากทสด ซงสอดคลองกบทกระทรวงศกษาธการ (2543 , อางถงใน ตนตกร นรบาล, 2556, น.22) ไดใหค านยาม การศกษาพเศษ วาคอการจดการศกษาหรอบรการของหนวยงานใดหนวยงานหนง หรอรวมกนจดใหกบบคคลทมลกษณะพเศษหรอมความผดปกตในดานตางๆ ใหไดรบประโยชนจากการศกษาอยางเตมทตามความเหมาะสมของบคคลนนๆ แผนการฟนฟรายบคคล (IRP) เปนการรวมกนก าหนดแผนในการพฒนาศกยภาพในดานตางๆ ใหแกผใชบรการเปนรายบคคลของทมสหวชาชพ เพอฟนฟทกษะการด าเนนชวตใหแกผใชบรการแตละราย โดยค านงถงความตองการทแตกตางของผใชบรการ เพอประโยชนแกผใชบรการและเกดประสทธภาพสงสดในการด าเนนโครงการและผใชบรการตองมสวนรวมในการก าหนดแผนฟนฟรายบคคลของตนเอง เพอใหเกดความรบผดชอบตอหนาท และเกดการรบรในหนาทโครงการบานนอยในนคมมความพยายามทจะสงเสรมใหผใชบรการสามารถกลบคนสสงคมไดอกครง ดวยการพฒนาปจจยหลกในการด ารงชวตอยางปกตสขทงดานรางกาย จตใจ และสงคม ซงสอดคลองกบท พฒนวด ธรรมรตนพฤกษ (2554) กลาววา การมทกษะชวตคอความสามารถในการเผชญกบสงทาทายตางๆ ในชวตไดอยางเหมาะสม มประสทธภาพ และไมยอนกบไปเปนภาระของสงคมอกตอไป และบทบาทของทมสหวชาชพในโครงการบานนอยในนคมตามแผนการฟนฟรายบคคล ( IRP) แมจะเปนการก าหนดบทบาทและรปแบบการด าเนนตามแผนมากจากนโยบายการด าเนนโครงการ กลาวคอ รปแบบแผนฟนฟรายบคคลใน 4 มต มการก าหนดมาอยางตายตวแลว แตขนตอนการก าหนดแผนโดยทมสหวชาชพนนจะมความแตกตางหลากหลายในรายละเอยดของความจ าเพาะในตวผใชบรการ

ขอเสนอแนะ เพอเปนประโยชนตอการด าเนนโครงการและตอผใชบรการทจะเขารวมโครงการสรางชวตใหมใหคนขอทาน คนเรรอน คนไรทพง (บานนอยในนคม) ในพนทนคมสรางตนเอง ผศกษาจงขอเสนอแนะแนวทางตอ 5 นคมสรางตนเองน ารอง และกรมพฒนาสงคม ดงน 1. ขอเสนอแนะในเชงนโยบาย 1.1. ควรมขอก าหนดใหบคลากรในระดบการปฏบตงานเขาไปมบทบาทในการก าหนดนโยบายและทศทางการด าเนนงานโครงการสรางชวตใหมใหคนขอทาน คนเรรอน คนไรทพง (บานนอยในนคม) เพอตอบสนองความตองการและแกไขขอบกพรองในการด าเนนงานไดตรงจด ในลกษณะทเปนค าสงอยางเปนลายลกษณอกษร 1.2. ควรจดใหการอบรมการท างานในรปแบบสหวชาชพ โดยใชแผนฟนฟรายบคคล (IRP) ในการคมครองคนไรทพง อยในแผนการพฒนาบคลากรในหนวยงาน 2. ขอเสนอแนะในเชงการบรหาร 2.1. ควรมการส ารวจความเหมาะสมของงบประมาณในการสรรจดเพอด าเนนโครงการบานนอยในนคม และมการจดสรรใหงบประมาณทเหมาะสมและเพยงพอตอความตองการ เพอใหการด าเนนโครงการเปนไปอยางราบรน

Page 12: Individual Rehabilitation Plans: IRP): กรณีศึกษานิคมสร้าง ... · Rehabilitation Plan (IRP): Case Study on The Five Pilot Self-Help Land Settlements

รายงานสบเนองการสมมนาวชาการเนองในโอกาสการสถาปนาคณะสงคมสงเคราะหศาสตร มธ. ปท 65

84

3. ขอเสนอแนะในเชงการปฏบตงาน 3.1. ควรสงเสรมใหมการจดอบรมเชงปฏบตการการท างานในรปแบบสหวชาชพและการจดท าแผนพนฟรายบคคล (IRP) ในการคมครองคนไรทพง ใหกบบคลากรในทมสหวชาชพในโครงการบานนอยนคมใหครบถวน เพอยกระดบคณภาพการใหบรการใหเกดประสทธภาพสงสด 3.2 ควรมการถอดบทเรยนการด าเนนโครงการบานนอยในนคมระหวางเจาหนาทและผใชบรการ เพอทราบถงจดแขง จดออนของการด าเนนงาน และความตองการของผใชบรการ เพอน าไปปรบใชในการท างานและยกระดบคณภาพการท างานตอไป 3.3 ควรมการสรางนวตกรรมหรอรปแบบการสอนทเหมาะสมส าหรบการฟนฟทางการศกษาใหแกผใชบรการในโครงการสรางชวตใหมใหคนขอทาน คนเรรอน คนไรทพง (บานนอยในนคม)

รายการอางอง กรมพฒนาสงคมและสวสดการ. (2557). ประชาสมพนธ. พระราชบญญตคมครองคนไรทพง พ.ศ.2557. สบคนเมอวนท 10

มนาคม 2559, จาก http://www.dsdw2016.dsdw.go.th/view_prnews.php?newsbuzz_id=1179 กรมพฒนาสงคมและสวสดการ. (2557). ประชาสมพนธ. พระราชบญญตคมครองคนไรทพง พ.ศ.2557. สบคนเมอวนท 9

มถนายน 2559, จาก https://www.m-society.go.th/ewt_news.php?nid=1554 กรมพฒนาสงคมและสวสดการ. (2558). โครงการสรางชวตใหมใหคนขอทาน คนเรรอน คนไรทพง (บานนอยในนคม).

กรงเทพมหานคร: ผแตง. กรมพฒนาสงคมและสวสดการ. (2561). รายงานประจ าป พ.ศ. 2560. เอกสารเผยแพร. กรมพฒนาสงคมและสวสดการ .

สบคนเมอวนท 14 ธนวาคม 2561, จาก http://www.dsdw2016.dsdw.go.th/doc.php?doc_ref=254 กรมพฒนาสงคมและสวสดการ. (2561). แบบรางมาตรฐานภาระงาน (Workload Analysis) ศนยคมครองคนไรทพง. สงกด

กรมพฒนาสงคมและสวสดการ ประจ าป พ.ศ. 2561. เอกสารเผยแพร. กรมพฒนาสงคมและสวสดการ , สบคนเมอวนท 14 ธนวาคม 2561, จาก http://www.dsdw2016.dsdw.go.th/doc.php?doc_ref=270

กรมพฒนาสงคมและสวสดการและมหาวทยาลยธรรมศาสตร. (2559). รายงานฉบบสมบรณ “การถอดบทเรยนการด าเนนงานมาตรฐานการจดบรการคนไรทพงในสถานคมครองคนไรทพง”. ขาวประชาสมพนธ. กรมพฒนาสงคมและสวสดการ . สบคน เมอ วนท 14 ธนวาคม 2561 , จากhttp://www.dsdw2016.dsdw.go.th/view_prnews. php?newsbuzz_id=1556

กรรณการ สวรรณ. (2557). การสงเสรมเรอนจ าเพอเขาสการรบรองมาตรฐานองคการสวสดการสงคม (มสก.) ตามพระราชบญญตสงเสรมการสวสดการสงคม พ.ศ.2546 (แกไขเพมเตมฉบบท 2 พ.ศ.2550). วทยานพนธมหาบณฑต. มหาวทยาลยธรรมศาสตร. คณะสงคมสงเคราะหศาสตร. สาขาการบรหารและนโยบายสวสดการสงคม.

จล เจรญสรรพ และนพรตน ไชยช าน. (2560). การพฒนารปแบบการฟนฟสมรรถภาพทางจตสงคมดวยการจดการรายกรณส าหรบผปวยโรคจตเภทซบซอน. วารสารการพยาบาลจตเวชและสขภาพจต (อดส าเนา)

ชนดนารถ เจรญเนอง. (2560). IRP กบการคมครองคนไรทพง. เอกสารเผยแพร. กรมพฒนาสงคมและสวสดการ , สบคนเมอวนท 14 ธนวาคม 2561, จาก http://www.dsdw2016.dsdw.go.th/doc.php?doc_ref=220

ฐาปนย ศรสมบรณ. (2552). การปรบองคกรเพอมงสมาตรฐานการจดบรการส าหรบคนไรทพง. วทยานพนธมหาบณฑต . มหาวทยาลยธรรมศาสตร. คณะสงคมสงเคราะหศาสตร. สาขาการบรหารและนโยบายสวสดการสงคม.

ดนธน ฟองค า. (2553). การมสวนรวมในชมรมญาตผปวยจตเวชเพอการเสรมสราง คณภาพชวตของผบกพรองทางจต. วทยานพนธมหาบณฑต. มหาวทยาลยธรรมศาสตร. คณะสงคมสงเคราะหศาสตร.

Page 13: Individual Rehabilitation Plans: IRP): กรณีศึกษานิคมสร้าง ... · Rehabilitation Plan (IRP): Case Study on The Five Pilot Self-Help Land Settlements

รายงานสบเนองการสมมนาวชาการเนองในโอกาสการสถาปนาคณะสงคมสงเคราะหศาสตร มธ. ปท 65

85

ตนตกร นรบาล. (2556). การจดท าแผนฟนฟรายบคคล (IRP) ในสถานสงเคราะหคนไขจตทเลาบานกงวถและสถานสงเคราะหคนไรทพง กรมพฒนาสงคมและสวสดการ. สารนพนธมหาบณฑต. มหาวทยาลยธรรมศาสตร. คณะสงคมสงเคราะหศาสตร. สาขาการบรหารและนโยบายสวสดการสงคม.

บศรา เขมทอง. (2559). การคมครองคนไรทพง. คลงเอกสารสารสนเทศของสถาบนนตบญญต. สถาบนนตบญญต. สบคนเมอวนท 14 ธนวาคม 2561, จาก http://dl.parliament.go.th/handle/lirt/520967

พฒนวด ธรรมรตนพฤกษ. (2544). การพฒนาบคลากรในการเสรมสรางทกษะชวตเดกสถานสงเคราะห. วทยานพนธมหาบณฑต. มหาวทยาลยธรรมศาสตร. คณะสงคมสงเคราะหศาสตร.

ยงยทธ เพยนศร. (2560). บานนอยในนคม: พฒนาสงคมของคนไรทพงในชมชนเสมอนจรง. เอกสารเผยแพร. กรมพฒนาสงคมและสวส ดก าร . สบ คน เมอ วน ท 1 4 ธน วาคม 2561 , จาก http://www.dsdw2016 .dsdw.go.th/ doc.php?doc_ref=221

อรธชา วเศษโกสน. (2551). แนวทางการพฒนาการปฏบตงานสหวชาชพของพนกงานเจาหนาทตามพระราชบญญตคมครองเดก พ.ศ.2546. วทยานพนธมหาบณฑต. มหาวทยาลยธรรมศาสตร. คณะสงคมสงเคราะหศาสตร. สาขาการบรหารและนโยบายสวสดการสงคม.

อจฉราพร ปะท. (2559). ความรความเขาใจ และความคดเหนของประชาชนในชมชนตอการคมครองคนไรทพง : กรณศกษาประชาชนในต าบลผาสงห อ าเภอเมอง จงหวดนาน. มหาวทยาลยธรรมศาสตร. คณะสงคมสงเคราะหศาสตร.

อมาภรณ ผองจตต. (2561). แนวทางการพฒนา “ธญบรโมเดล” เพอคมครองชวยเหลอคนไรทพงผท าการขอทาน ศกษากรณ สถานคมครองคนไรทพงชายธญบร จงหวดปทมธาน. เอกสารเผยแพร. กรมพฒนาสงคมและสวสดการ . สบคนเมอวนท 14 ธนวาคม 2561, จาก http://www.dsdw2016.dsdw.go.th/doc.php?doc_ref=252