In gesprek Met · Wereldburgerschap in de klas: Actua ... Karine De Gendt, begeleider...
Transcript of In gesprek Met · Wereldburgerschap in de klas: Actua ... Karine De Gendt, begeleider...
27
INTERVIEW
Wer
eldb
urge
rsch
ap in
de
klas
: Act
ua
In
TERV
IEW
1
Greet Caris, pedagogisch begeleider PAV voor het GO!
In gesprek Met …
Wat houdt je job precies in?IkwerkalspedagogischbegeleiderPAVvoor
hetGO!.Erzijnongeveer150GO!-scholen
waarPAVwordtaangeboden.
hoe begeleid je de leerkrachten?Begeleidinggebeurtsteedsop vraag
van de school.Indepraktijkisditvaak
naaraanleidingvaneendoorlichting.Dan
komenervooralvragenrondleerplanre-
alisatie,evaluatie,didactisch-materiële
voorwaarden,...Hetaccentinhetleerplan
PAV–dataanbodkomtindetweedeen
derdegraadvanhetBSO–ligtopvaardig-
heden,ennietopkennis.Weproberende
leerkrachtendusvoornamelijkbijtebrengen
hoezedelees-,schrijf-,spreek-enluister-
vaardighedenbijhunleerlingenkunnen
aanscherpen.Actuelegebeurtenissenkunnen
deaanleidingvormenomaandezevaardig-
hedentewerken.Devaardigheid kritisch
omgaan met informatiekomtexplicietaan
bodindederdegraad,maaralsleerkrachten
taalvaardigeleerlingenhebben,kanditalin
detweedegraadgeïntegreerdworden.Naar
aanleidingvandeverkiezingenishetbijvoor-
beeldbelangrijkomdeleerlingengrafieken,
tabellenenschema’stelerenlezen.
Welke plaats krijgt de actualiteit in de PAV-lessen in het GO!?LeerkrachtenPAVinhetGO!werkenopeen
projectmatigemanier.Sommigeleerkrachten
kiezenervooromeenactuadagteorgani-
seren,bijvoorbeeldelkemaandtijdenseen
vastlesuur,maarmeestalwordtdeactualiteit
in thema’s verwerkt.VoorPAVbestaatgeen
handboek,maarsommigeuitgeverijenbieden
weluitgewerktethema’saan.
VoorhetGO!ishetbelangrijkdatelkeleerling
opgroeittoteenmondigeburger.1Werken
ronddeactualiteitiseenvandemanierenom
ditteverwezenlijken.BinnenPAVishetvooral
eenmiddelomdevaardighedentetrainen.
PAV wordt enkel in het BSO gegeven. Vormt het niveau van taalvaardigheid een probleem? hoe gaan de leerkrachten hiermee om?InhetBSObestaanergroteverschillenmet
betrekkingtottaalvaardigheid,enditvormt
zekereenuitdaging.Hetisdetaakvande
leerkrachtenombijelkprojectdewoorden-
schatvandeleerlingenuittebreiden.
Leerlingenwordenookaangemoedigdom
zakendiezenietbegrijpen,spontaan opte
zoeken.
Welke onderwijsmethodes gebruiken PAV-leerkrachten om te werken rond de actualiteit?Erisgeenverschilmetde
werkvormendiezebijandere
projectengebruiken.Depedago-
gischebegeleidingsdienstvan
hetGO!moedigtdelerarenwel
aanomvoornamelijkactiverende
werkvormentegebruikenwanneer
erronddeactualiteitwordtgewerkt.In
sommigescholenspelenookdenieuwe
mediaaleencrucialerol.Een PAV-lokaal
is verplicht uitgerust met computersdie
beschikkenovereeninternetaansluiting.
Welke link leggen de PAV-leerkrachten van het GO! tussen de actualiteit en wereldburgerschap?Hetopvoedenvandeleerlingentotwereld-
burgersbehoorttotdevakoverschrijdende
eindtermen.HetGO!beschouwtditdusals
eenschoolopdracht,enwezienookdatveel
scholeninitiatievenopstarten.Indelessen
PAVzijnerprojectenwaarbijonderanderede
noord-zuidproblematiek, mensenrechten
enduurzame ontwikkelingaanbodkomen.
Organiseert het GO! permanente nascholingen voor de PAV-leerkrachten?Ja,wijorganiserennascholingendiespecifiek
gerichtzijnopPAV-leerkrachten.Zobestaat
ereennetwerk voor de leerkrachten
vandeeerstegraad.Daarnaastbieden
weondersteuningaanallelerarendievoor
heteerstPAVgeven.Wemerkendater
zoweleengrotetoe-enuitstroomisvan
PAV-leerkrachten,daarompleitenwebinnen
hetGO!vooreenbetere continuïteit.
1 ZiePPGO(www.g-o.be/Net_eMagazineHome/Pages/OverGO.aspx?Id=1)
“We merken dat er zowel een grote toe- als uitstroom
is van PAV-leerkrachten, daarom pleiten we binnen het GO!
voor een betere continuïteit.”
28
INTERVIEW
Wer
eldb
urge
rsch
ap in
de
klas
: Act
ua
In
TERV
IEW
Welke vragen krijg je zoal van leerkrachten?Leerkrachtenkomenonderanderenaar
mijtoemetvragenoverhetopstellenvan
leerlijnen en jaarplannen.Daarnaastkunnen
zebijmijterechtvoorondersteuningbijhet
uitwerkenvanefficiëntewerkvormen.Ten
slottekrijgikookvragenmetbetrekkingtot
differentiatie.
hoe begeleid je de leerkrachten?Deleerkrachtenwordenuitgenodigdvoor
deleerplancommissiesbijhetontwikkelen
vannieuweleerplannen.Daarnaastkrijgenze
hulp bij het opstellen van overzichtelijke
jaarplannen,diedeleerlijnenweergeven
opbasisvandeleerplandoelstellingen.De
bedoelingisdathetechtedenk-enwerkin-
strumentenzijnvoordeleerkrachten.Wij
begeleidenookvakgroepenwanneerhiernaar
gevraagdwordt.
Welke plaats krijgt de actualiteit in de PAV-lessen bij het OVSG?Hetleerplangeeftenkeleenzinvolleglobale
structuurvandeleerstofaan,ensteltdus
geenthema’svoorop.De school kan die
zelf kiezen naargelang de actualiteit,
de behoeften en belangstelling van de
leerlingen.Hetgekozenthemawordtdan
welontwikkeldmethetoogopdetebereiken
doelenenleerinhoudenvanhetleerplan.Zo
kanerbijvoorbeeldgekozenwordenvoor
hetthemasportnaaraanleidingvande
OlympischeSpelen.Deleerkrachtenwillen
metditthemadannietzozeerlesgevenover
sport,maarweldedoeleneninhoudenmet
betrekkingtoteengezondeenactievelevens-
stijlopeenmotiverendemanierrealiseren.
Inhetleerplanvandetweedegraadstaatdat
deleerlingen op basis van de actualiteit
en de eigen ervaringen moeten kunnen
illustreren dat hun leven is ingebed tussen
het verleden en de toekomst.Vanuithun
eigenreiservaringenendoormiddelvan
documentaires,informatieveprogramma’s
offilmskunnendeleerlingenbijvoorbeeldde
verschillendelevenswijzenvanmensenuit
hethedenenhetverledenmetelkaarverge-
lijken.Daarnaastvraagthetleerplandatde
leerlingen van de tweede graad belangrijke
actuele problematieken bondig kunnen
omschrijven.Zekrijgenenerzijdsdeopdracht
omeendossieraanteleggeninverbandmet
deactualiteit,enanderzijdsomdattekaderen
inhethistorischereferentiekader.
PAV wordt enkel in het BSO gegeven. Vormt het niveau van taalvaardigheid een probleem? hoe gaan PAV-leerkrachten hiermee om?Taalisonontbeerlijkopschool,hetis
immersonlosmakelijkverbondenmetleren
endenken.Inallevakkenwordtdeinhoud
overgebrachtviataal,daarommoetende
vakdoelenendetaalontwikkelinginelk
vaksamenwordenaangepakt.Eentelage
taalvaardigheidkannamelijkhetbereiken
vandevakdoeleningevaarbrengen.De
didactiekdieleerstofdoelenentaaldoelen
bewustaanelkaarkoppeltinallevakken,
metdebedoelingleerwinstteboeken,noemt
mentaalontwikkelendvakonderwijs.PAV
speelt een cruciale rol in het taalbeleid
dat gericht is op taalontwikkelend vakon-
derwijs.Delees-,luister-,spreek-,schrijf-en
kijkstrategieënwordenhieraangeleerdmet
deOVUR-structuur,eenvasteopeenvolging
vanoriënteren,voorbereiden,uitvoerenen
aan het woord ...nathalie Ceulemans, pedagogisch adviseur voor het secundair onderwijs bij het OVSG
INTERVIEW
29
Wer
eldb
urge
rsch
ap in
de
klas
: Act
ua
In
TERV
IEW
reflecterenbijhetaanpakkenvaneentaak.
DezeleerstrategieënendeOVUR-structuur
zijnechterookvereistbijdeopdrachtenin
anderevakken.
Taalontwikkelendvakonderwijsiscontextrijk
onderwijs vol interactie en met taalsteun.
Erstaandriebasisprincipescentraal.Ten
eersteplaatsteenrijktaalaanbodnieuwe
leerstofinbekendeenbrederecontexten.Ten
tweedezorgthetscheppenvaninteractie-
mogelijkhedenervoordatermeernatuurlijke
gesprekkeninschool-envaktaalplaats-
vinden.Alslaatstegeefttaalontwikkelend
vakonderwijstaalsteunaandetweevorige
leerbevorderendeprincipes.Omdittekunnen
realiserenhoudtdeleerkrachtrekeningmet
dedoelstellingenfunctioneletaalvaardigheid
dieinhetPAV-leerplanzijnopgenomen.
Van welke pedagogische methodieken maken PAV-leerkrachten voornamelijk gebruik om rond de actualiteit te werken?Deleerlingenmoetendekanskrijgenom
opeenactieveenzelfstandigemanierte
kunnenleren.Deleerkrachtkandiegroei
naarzelfstandigheidinbouwenindeleerac-
tiviteitenenwerkvormen:van zelf werken,
via zelfstandig werken, naar zelfstandig
leren.Lerenisbovendieneensociaalproces,
aangeziendeopgedanekennisenervaring
getoetstwordenaananderen.Leerlingen
moetentrouwensgoedkunnensamen-
werken.Didactischbetekentditdatde
lerarengeregeldgroepswerkeninplannen.
Omtekunnenparticiperenaandezeactieve
werkvormenhebbenleerlingencomplexe
socialevaardighedennodig,zoalsluisteren
naarelkaar,eengesprekvoeren,leiding
nemenenaanvaarden,...Deontwikkelingvan
dezevaardighedenissteedshetresultaatvan
eenopgebouwdleerproces.
Welke link leggen de PAV-leerkrachten van het OVSG tussen de actualiteit en wereldburgerschap?Hetbijbrengenvanburgerziniseen
onderdeelvandePAV-leerplannenbijhet
OVSG.Deleerlingenverwerkendeinhouden
alseengeheel,zoalszeookderealiteitvan
hetlevenalseengeheelervaren.Daaromis
hetleerpakketgerichtophetdagelijkseleven
vandeleerlingen.Opdiemanierverhoogt
huninteresseeninzichtindemensende
maatschappij,zodatze kunnen uitgroeien
tot mondige en geëngageerde deelnemers
aan de samenleving.Indederdegraad
wordenvaardigheidsdoelstellingengereali-
seerddiegelinktwordenaanwereldburger-
schap.
Wat vindt het OVSG belangrijk aan werken rond de actualiteit?CentraalindebasisvormingvanhetBSO
staatdebekommernisomdeleerlingente
begeleideninhunindividuelepersoonlijkheids-
ontwikkelingeninhunsocialevorming.De
bedoelingisdatdeleerlingenopdiemanier
zowelindecontextvanhunpersoonlijke
leven,alsinhetkadervanhundeelnameaan
hetmaatschappelijkeleven,adequaaten
zelfredzaamkunnenoptredenenhandelen.
Ditveronderstelthetverwervenvanvaardig-
hedenenattitudes,metdebedoelingde
leerlingenpsychischweerbaarensociaal
vaardigtemaken,enhenopdiemanier
voor te bereiden op de maatschappij van
morgen.Daaromishetwerkenmetdeactua-
liteitbelangrijk.Eencontinuaanpassingsver-
mogeneneenlevenshoudingdiegerichtisop
levenslanglereniseennoodzaak.
Is er binnen het OVSG permanente vorming voor de PAV-leerkrachten?Weorganiserenin samenwerking met het
POVeenintervisievoorPAV-verantwoor-
delijken.Daarnaastbestaater,eveneensin
samenwerkingmethetPOV,eennetwerk
voor de PAV-leerkrachten.Opaanvraag
organiserenweookvormingen.
“Een continu aanpassingsvermogen en een levenshouding
die gericht is op levenslang leren, zijn een noodzaak
bij het werken rond de actualiteit.”
30
INTERVIEW
Wer
eldb
urge
rsch
ap in
de
klas
: Act
ua
In
TERV
IEW
het gedacht van ...Karine De Gendt, begeleider ICT-integratie in het vakgebied PAV voor het POV en leerkracht PAV in PITO Stabroek
Kan je wat meer vertellen over je twee jobs?EnerzijdswerkikalsbegeleiderICT-integratie
voorleerkrachten.Eind2011kreegikde
opdrachtomICT te integreren in de lessen
PAV.HiervoorwerkiksamenmethetGO!en
hetVKSO,hetisduseennetoverschrijdend
project.Daarnaastgeefikooklesaande
derdegraadinhetPITOinStabroek,waar
ikalveertienjaarPAVgeefindeopleiding
Nijverheid.Mijnleerlingenkunnenlateronder
anderealsloodgieterofelektricienaande
slag.
Met welke vragen komen de leerkrachten naar je toe?DePAV-leerkrachtenwilleninspelenophun
doelpubliekenzijndaaromsteedsopzoek
naarleuke en vernieuwende werkvormen.
Op welke manier begeleid je de leerkrachten?HetPOVbegeleidtdeleerkrachtenniet
vakgebonden,maarvia netwerking.Erzijn
viernetwerkenwaarbijPAV-leerkrachtenzich
kunnenaansluiten:tweegroepenvoorhet
beroepssecundaironderwijs,eengroepvoor
hetdeeltijdsberoepssecundaironderwijsen
eenvirtueelnetwerk.Ikbreng,samenmet
mijncollegaMaggyDekens,deleerkrachten
PAVbijelkaar,zodatzepraktijkvoorbeelden,
lesmaterialen en methodieken kunnen
uitwisselen via peer coaching.Erwordt
zowelvraag-alsaanbodgestuurdgewerkt.
Welke plaats krijgt de actualiteit in de PAV-lessen in het POV?BinnenhetleerplanvanPAVwordtdeactualiteit
ingeplandindetweedeenderdegraadvanhet
secundaironderwijs.Sommigeleerkrachten
werkenvooralgeïntegreerd aan de actua-
liteit binnen een bepaald project,terwijl
anderenlieverapartemomentenvoorzien.Een
opmerkelijknieuwsfeitkanhiervan
deaanleidingzijn.Zokaneennet
opgedokenbacteriegelinktworden
aanhetthemavoeding.
Inmijneigenlessenlaatikde
leerlingenonderandereeen
nieuwsuitzendingbekijken,
organiseerikeenactua-quizof
geefikdeopdrachtomeen prikbord te
maken.Daarnaastmaakik,samenmetde
leerkrachtenzedenleer,eenjaaroverzicht.
Zokomenalleleerlingen–ookdiegenedie
katholiekegodsdienstofislamvolgen–in
contactmetdeactualiteit.Ikmoedigmijn
leerlingenookaanomkritischtezijn.Ookdit
heefttemakenmetwereldburgerschap.
PAV is een vak dat enkel gegeven wordt in het BSO. Vormt het niveau van taalvaardigheid een probleem? hoe gaan PAV-leerkrachten hiermee om?Leerkrachtengevenzowelaandacht aan
lezen, luisteren, schrijven en spreken.
VanuithetPOVproberenwijeenleerlijnmee
tegeven.Zowerkenweindetweedegraad
metvereenvoudigdlesmateriaal–zoals
de‘Wablieftkrant’–terwijldederdegraad
‘gewone’krantenberichtenleest.Wewillen
hetvoorhennietvereenvoudigenomdatze
laternogincontactzullenkomenmetallerlei
documentenzoalshandleidingenenfacturen.
Welke pedagogische methodieken worden vaak door PAV-leerkrachten gebruikt om rond actualiteit te werken?DePAV-leerkrachtenvanhetPOVgebruiken
verschillendemethodieken.Hetisbelangrijk
omdeleerlingendeactualiteitnietenkel
schriftelijkenviaopzoekwerktelaten
verwerken,maarook spelenderwijs.Zo
kanjebijvoorbeeldwerkenmeteenquizof
metbeeldmateriaal.Meerenmeerkomen
ookdenieuwemediaaanbod,zowel web
2.0-applicaties als de sociale media krijgen
de aandacht.
“Het is belangrijk om de leerlingen de actualiteit
niet enkel schriftelijk en via opzoekwerk te laten verwerken,
maar ook spelenderwijs.”
INTERVIEW
31
Wer
eldb
urge
rsch
ap in
de
klas
: Act
ua
In
TERV
IEW
Welke link leggen de PAV-leerkrachten van het POV tussen de actualiteit en wereldburgerschap?Ditkomtvooralinprojectenaanbod.
Tochwordtdelinknietaltijdgelegdbij
debesprekingvanelknieuwsitem.De
leerkrachtenproberenditweltedoen,maar
zewillenzichnietbeperkentotlossefeiten.
Hetisnamelijkookbelangrijk om het
grotere verhaal te kaderen.
Bestaat er een permanente vorming in het POV voor PAV-leerkrachten?Ja,weorganiserennascholingenopvraag
vandeleerkrachten.Zijkunnentotaande
herfstvakantiesuggestiesdoorgeven.Nadie
vakantiekomendeleerkrachtendanbijeen.
Perschooljaarorganiserenwedriebijeen-
komsten.Daarnaastzijnerdevakoverschrij-
dendenascholingenvoorleerkrachten,zoals
klasmanagementenICT-ondersteunendleren.
heb je tips voor andere PAV-leerkrachten?Eeninteressanteuitgaveishet‘Actua
magazine’vanPlantyn,waaropleerkrachten
eenabonnementkunnennemen.Hetis
gerichtnaardederdegraadenhoudt
rekeningmetverschillendefunctionele
vaardigheden.
methodes.plantyn.com/uitkijk/e-actuama-
gazine
De succesformule van Karine De Gendt
Wat? ‘Actua op het web’vindik
eenabsoluteaanrader.Viaeen
webpaginakunnenleerlingen
zelfgekozenRSS-feedsverza-
melen.Sommigenkiezenomde
muzikaleendecultureleactualiteit
tevolgen,terwijlanderenmeer
geïnteresseerdzijninreizenenin
hetbuitenland.
Inhetzesdejaarwordensommige
nieuwsitemsverplichtgemaakt,
zoalsbinnenlandsezakeninhet
kadervanhetthemademocratie.
Dezewerkvormgeeftleerlingen
demogelijkheidomhuneigen
interessestevolgen.Hetwerkt
drempelverlagendomdatde
actualiteitinbeknoptezinnennaar
hentoekomt.Somszoekenze
zelfsspontaanmeerinformatie
op,omdieenekortezinbeterte
kunnenbegrijpen.
Actua op het web
Doel?• Leerlingengaanbewustommetdeactualiteit;
• leerlingenlerenkeuzesmaken;
• leerlingenschattendejuistheidvaneenbronin.
Doelgroep? Zesdejaar.
Materialen?Eencomputerklasiserghandigvoordeeerstetweelessen,wanneerdeleerlingenactief
hunpaginamoetenopbouwen.Daarnaastishetbelangrijkomeengoedeinternetverbinding
tehebben,zodatdeleerlingeneenwebpaginametRSS-feedskunnenmaken.
Bronnen?www.symbaloo.com:opdezewebsitekanjeallebelangrijkePAV-websitesintegreren.
www.scoop.it:opdezewebsitekanjeviazoektermengemakkelijkjeeigeninteressesterug-
vinden.DeRSS-feedsmoetendeleerlingenzoekenopnieuwswebsites.
Timing?Voordeopstarthebjetweelesurennodig,daarnakunnendeleerlingendewebsitealsbron
gebruikenvoorhetuitwerkenvaneenproject.
Verloop?Deleerlingenkrijgeneersteenvoorbeeldtezien,zodatzewetenwaterpreciesvanhen
verwachtwordt.Ikgeefheneenverplichtitemomtevolgen:denewsfeedvanofwelVTMof
VRT.Inhetzesdejaarkomtdaarnogeenverplichtitembij:binnenlandsepolitiek.Vervolgens
leerikhenhoezedeRSS-feedkunnenkoppelenaaneenstartpaginaofe-mail.Zemogen
vanmijooksocialmedia-feedsophunwebpaginaplaatsen.
Gedurendehetschooljaarwordterbinnenbepaaldethema’sgekekenwatdeRSS-feeds
onsmeedelen.Vaakwordtdaareenklasleergesprekaanverbonden.Dandelende
leerlingenhuninformatiemetelkaarenwordterbijvoorbeeldgekekenofdeverschillende
bronnenelkaartegenspreken.Zogaanweopzoeknaarcorrecteenbetrouwbarebronnen.
Zie bijlage pagina 32-35
32
Wer
eldb
urge
rsch
ap in
de
klas
: Act
ua
In
TERV
IEW
33
Wer
eldb
urge
rsch
ap in
de
klas
: Act
ua
In
TERV
IEW
34
Wer
eldb
urge
rsch
ap in
de
klas
: Act
ua
In
TERV
IEW
35
Wer
eldb
urge
rsch
ap in
de
klas
: Act
ua
In
TERV
IEW
36
INTERVIEW
Wer
eldb
urge
rsch
ap in
de
klas
: Act
ua
In
TERV
IEW
Jan Bonne, school-, GOK-, en vakbegeleider PAV bij het VSKO.
kleur Bekennen sprak Met ...
Met welke vragen komen de leerkrachten naar jou?Leerkrachtenhebbenvooralvragenmet
betrekkingtothetopbouwenvanleerlijnen,
hetevaluerenvanvaardighedenenhet
opstellenvangroepswerken.Ookbijde
verhoudingtussenkennisenvaardigheden
wordenvraagtekensgeplaatst.Daarnaast
vragenlerarenraadoverhoezedeactualiteit
indelessenkunnenintegreren.
hoe begeleid je de leerkrachten?Wewerkenzowel vraag- als aanbodge-
stuurd.Opvraagvandescholen–meestal
wanneerzemetconcretenodenzittenof
naeendoorlichting–zijnwijaanwezigop
vakvergaderingen.Daarnaastdoenweook
klasbezoekenmetreflectiegesprekken.
TweejaarlijksorganiserenwedeDag van
Mavo,23februari2013wasdemeest
recenteeditie,enweplannennascholingen
dieingaanopdenodenenbehoeftenvande
scholen.
Welke plaats krijgt de actualiteit in de PAV-lessen in het VSKO?Deactualiteitisde rode draaddoorheende
lessenPAV.Hetisenormbelangrijkdatde
inhouddietijdensdelessenwordtaange-
bracht,aansluitbijdeinteressewereldvan
deleerlingen.Deactualiteitiseengoed
vertrekpuntomtewerkenrondleefmilieu,
politiek,internationalehulporganisaties,
burgerschap,…Delerarenmoetenhier
voldoendeaandachtaanbestedenomdat
hetbelangrijkisdatBSO-leerlingeneen
ruimekijkkrijgenopdewereld,eninzichtin
dedenkwijzeenleefwereldvanmensenuit
andereculturen.
PAV wordt enkel gegeven in het BSO. Vormt het niveau van taalvaardigheid een probleem? hoe gaan de PAV-leerkrachten hiermee om?Doorhetbesprekenvanactueleproblemen
kandewoordenschatendetaalkennisvan
deleerlingenwordenverruimd.Sprekenen
lezenoverdeactualiteitenernaarluisteren,
kandetaalvaardigheidzekerverhogen.Het
iseenprimamanieromdespreekangstbijde
leerlingenwegtewerken.
Welke onderwijsmethodes gebruiken PAV-leerkrachten om te werken rond de actualiteit?Somsvertrekkendelerarenvanuitdeactua-
liteit,bijvoorbeelddeaswolkdiegepaard
gingmetdeuitbarstingvandeEyjafjallajökull,
hetstrandenvanhetcruiseschipCosta
Concordia,eenkinddatdoorz’ntiener-
moedervermoordwordt,…omeenonder-
wijsleergesprekopgangtebrengen.Soms
ishetandersomenmoetendeleerlingen
individueelofingroepdeactualiteitvaneen
heleweekvolgenendaardaneenpresentatie
overgevenindeklas.Anderemogelijkheden
zijnhetmakenvaneenactua-wandin
deklasofeenactua-torenindeinkomhal
vandeschoolofhetbijhoudenvanactua-
fiches.Interessantommeetewerkenzijn
hetActualiteitenmagazinebijdereeks‘Uitkijk’,
hetActuamagazinedatwordtuitgegeven
doorPlantynenhetproject‘Krantenin
deklas’.methodes.plantyn.com/uitkijk/e-
actuamagazine
Is er bij het VSKO een permanente vorming voor de PAV-leerkrachten?Initiatievenhierrondwordenmeestalper
dioceesgenomen.
37
INTERVIEW
Wer
eldb
urge
rsch
ap in
de
klas
: Act
ua
In
TERV
IEW
In gesprek Met ...Annemie Tyvaert, leerkracht PAV in CLW
in het Vrij Technisch Instituut Oostende
hoe gebruik jij de actualiteit om in PAV-lessen aan wereldburgerschap te werken?Wezijngeabonneerdopeenkrant.Ikleenin
debibliotheeksomsverschillendekrantenen
danvraagikaandeleerlingenomdeartikels
methetzelfdeonderwerpmetelkaarte
vergelijken.Daarnaasthouiksomseenactua-
quizofbekijkenweindeleseenreportage
van‘Koppen’dieikkoppelaaneenbepaald
thema.Iklaatdeleerlingenookzelfartikels
rondeenbepaaldthemaopzoeken,zoals
bijvoorbeeldmilieuvervuiling.
Kan je een voorbeeld geven van een methodiek die niet gelinkt is aan wereldburgerschap, maar die toch voor die thematiek gebruikt kan worden?Inelkthemakanjelinkenleggendieje
kunnenhelpenomjeleerlingenbewustte
makenvanhunbetrokkenheidindewereld.
Wanneerjebijvoorbeeldrondhetthema
reizenwerkt,kanjeaandeleerlingenvragen
omhuneigenmaniervanreizentebespreken
enteevalueren.Zokanjehethebbenover
hunecologischevoetafdruk,overdecultuur
vandelokalebevolkingendeplaatselijke
economie,overdenatuur,...
Kan je een praktijkvoorbeeld met betrekking tot digitaal leren geven?Wemaakteneenwebquestrondhetverbruik
vantweegezinnen.Tervoorbereidinghiervan
bezochtenweverschillendewebsitesover
energieverbruik.heb je tips voor andere PAV-leerkrachten?Erbestaatveelspelmateriaalrondwereldbur-
gerschap.Zohebikeenspelrondecologisch
reizenwaarbijdedriep’saanbodkomen:
people,planetenprofit.
hoe motiveer je je leerlingen om op een betrokken manier met de actualiteit om te gaan?Ikgebruikafwisselendewerkvormen.
Daarnaastishetbelangrijkomintespelen
opdeactualiteitdieeeninvloedkanhebben
ophuneigenleven.Zoprobeeriksteedsop
zoektegaannaaractuelethema’sdiegelinkt
zijnaanhunleefwereld.
“Het is belangrijk om in te spelen
op de actualiteit die een invloed kan hebben
op het eigen leven van de leerlingen.”
INTERVIEW
38
Wer
eldb
urge
rsch
ap in
de
klas
: Act
ua
In
TERV
IEW
Kan je enkele thema’s of gebeurtenissen opsommen waar je in het kader van wereldburgerschap al rond werkte?Erliepopschooleenmilieuprojectrondhet
sorterenvanvuilnis.Daarnaastbestonder
eenprojectrondbiologischeproducten,
enalsverlengdehiervanhebbenweeen
moestuinaangelegdopschool.Deleerlingen
maaktenookaleenrapeneenvideocliprond
milieuvervuilingenonzeschooldeedmeeaan
deWalkforWater.
Vul aan: ik vind het belangrijk om rond de actualiteit te werken binnen de lessen PAV omdat ......deleerlingenkritischerwordenbijhet
nemenvanbeslissingen.Zelerennadenken
overdegebeurtenissenindewerelden
zelereneeneigenmeningvormen.Opdie
manierwordenzeruimdenkender.Hetvolgen
vandeactualiteitzorgterookvoordatde
leerlingendeuitdagingaangaanomook
moeilijkeretekstentelezenenteontleden.
“In elk thema kan je linken leggen die je kunnen
helpen om je leerlingen bewust te maken van
hun betrokkenheid in de wereld.”
39
INTERVIEW
Wer
eldb
urge
rsch
ap in
de
klas
: Act
ua
In
TERV
IEW
aan het woord …Jana Appelmans, lesgeefster in het Centrum Leren en Werken in halle
hoe gebruik jij de actualiteit om in de lessen PAV aan wereldburgerschap te werken?Bepaaldeonderwerpenuitdeactualiteit–
zoalsarmoede,duurzaamheid,diversiteit,
racisme,solidariteit,politiek,discriminatieen
energie–kunnenwegemakkelijkbespreken
indePAV-lessen.Ikvraagdeleerlingennaar
huneigenmeningenmoedighenaanom
zichteverplaatseninhetlevenvananderen.
Eenspelrondrechtenenkansenisbijvoor-
beeldeenmogelijkheidomdeleerlingente
lateninziendathetnietevidentiswanneerje
nietdezelfdekansenkrijgtalsiemandanders.
Metbetrekkingtothetmilieukunnenwe
deleerlingenbijvoorbeeldlatenziendatze
verantwoordelijkzijnvoorhuneigenhandelen.
heb je tips voor andere PAV-leerkrachten?Probeerwekelijksmetjeleerlingenrondde
actualiteittewerken.Ditkanjeopverschil-
lendemanierenaanbrengen,bijvoorbeeld
doortewerkenrondhetproject‘Kranteninde
klas’ofdooreeneigenweekkrantofjaarover-
zichttemaken.Plandaarnaastprojecten,
zoalseenspelronddemillenniumdoelstel-
lingen,racisme,discriminatie,…Leerlingen
kunnenookzelfeenprojectopstarten,waarbij
zebijvoorbeeldgeld,speelgoedofkleren
kunneninzamelenvooreengoeddoel.Nog
eenideeisompertrimestereenbepaald
themaindeverftezettenwaarrondde
leerlingenallerleiopdrachtenmoetenmaken,
zoalshetuitwerkenvaneenaffiche.
hoe motiveer je je leerlingen om op een betrokken manier met de actualiteit om te gaan?Opheteindevandelesweekbespreekik
deactualiteitvandeafgelopendagen.Door
wekelijksdeinteressevandeleerlingente
wekken,stellenzenaeentijdjezelfvoor
omeennieuwsfeitindeklastebespreken.
Bijbelangrijkegebeurtenissenkijkenwe
gezamenlijknaarhetnieuwsenvraagikaan
deleerlingenomverwerkingsopdrachtente
maken.Verschillendekerenperjaarwerken
wemet‘Krantenindeklas’.
Kan je een voorbeeld geven van enkele thema’s of gebeurtenissen waar je in het kader van wereldburgerschap al rond gewerkt hebt?WemaakteneenBundelvan
Cultuurverschillenoverarmoede,
gelijkenissenenverschillentussen
demensen,vooroordelen,verschil-
lendegodsdiensten,racismeen
nationalisme.Weorganiseerdenookeen
projectweekronddemillenniumdoelstellingen.
OnzeschoolsteundedeMusicforLife-actie:
wewonneneerstinformatieinoverhetgoede
doeldatStudioBrusselsteundeenzetten
daarnazelfeenprojectoppotenomgeldinte
zamelen.
Vul aan: ik vind het belangrijk om binnen de lessen PAV rond de actualiteit te werken omdat …...weveeluiteenlopendeonderwerpeninde
lessenkunnenaankaartenendeleerlingen
weetzoudenhebbenvanwaterrondom
hengebeurt.Tijdensdelessenbrengikde
leerlingensocialevaardighedenbijdiehen
verderkunnenhelpeninhunschoolloopbaan
enuiteindelijkbijhetinnemenvanhunplaats
indemaatschappijalswereldburger.
“Door wekelijks de interesse van de leerlingen
over de actualiteit te wekken, stellen ze na een tijdje
zelf voor om een nieuwsfeit in de klas te bespreken.”
40
INTERVIEW
Wer
eldb
urge
rsch
ap in
de
klas
: Act
ua
In
TERV
IEW
Karen Lesaffre, lerares PAV in de tweede en derde graad BSO in het GO! technisch atheneum Vesaliusinstituut Oostende
het gedacht van …
hoe gebruik jij de actualiteit om in de PAV-lessen aan wereldburgerschap te werken?Grotenatuurrampenzoalsoverstromingen
oftsunami’szijnjammergenoegvaakeen
‘dankbaar’onderwerpomdenieuwsgie-
righeidvanzoweldeleerlingenvande
tweedealsdederdegraadteprikkelen.
Jehebtdemogelijkheidomtevertrekken
vanuiteengebeurtenismeteenzeergrote
impact.Wanneerikhetwilhebbenover
deklimaatproblematiek,iseentsunamidie
eenspoorvanvernielingnalaateenveel
duidelijkeruitgangspuntdaneengletsjerdie
langzaamaanhetsmeltenis.Hetisuiteraard
welbelangrijkomookdeminderspectacu-
laireeffectenvandeklimaatopwarmingte
bespreken.
Kan je een voorbeeld geven van een methodiek die niet gelinkt is aan wereldburgerschap, maar die toch voor die thematiek gebruikt kan worden?Volgensmijligtdesleuteltothetwerkenaan
wereldburgerschapbinnenhetBSO–en
waarschijnlijkookbinnenhetASOenhetTSO
–netbijdiezakendieerogenschijnlijkgeen
verbandmeehouden.Demeesteleerlingen
lopendikwijlswegwanneerjebegintover
duurzameontwikkeling,multiculturaliteitof
noord-zuidverhoudingen.Heelvaakbegrijpen
zenietwaaroverhetgaat,hetisechteen
ver-van-mijn-bedshow.Eendoordeleerling
zelfgekozenartikelvanhetinternetofuiteen
magazine,eenklasdiscussieofeenmisver-
standindeklaskunnenvaakeenopstapzijn
omgeleidelijknaarhetthemawereldburger-
schaptoetewerken.Dathoeftnietaltijd
ureninbeslagtenemen,jekangerusteen
tientalminutenvanjelesgebruikenomeen
bepaaldaspectvanwereldburgerschapaan
tekaarten.
heb je tips voor andere PAV-leerkrachten?Vertrekzoveelmogelijkuitwatdeleerlingen
zelfinteressantvinden,probeerhenniet
zomaarietsopteleggen.Laathenzelf
vertellenwatzeovereenbepaaldonderwerp
weten,enstel(bij)vragen.Zoeknaarinvals-
hoekendievoordeleerlingenrelevantzijn
doorvanuithuneigenwereldenkenniste
vertrekken.Zewetenvaakmeerdanjedenkt.
Blijfalsleerkrachthetgesprekleiden,onder-
breekdeleerlingenniet,enzokomjevaakuit
ophetonderwerpwaarmeejeverderwilt.
hoe motiveer je je leerlingen om op een betrokken manier met de actualiteit om te gaan?Doordelinkteleggenmethunpersoonlijke
leefwereld.Iklaatheneerstietsuitkiezen
watzezelfinteressantvinden,eenwerkwijze
diezekerbijjongereleerlingenz’nvruchten
afwerpt.Bijleerlingenuithetzesdeen
zevendejaarishetperfectmogelijkomde
omgekeerdedenkoefeningtemaken,en
doorhenzelftelatenachterhalenwathun
persoonlijkelinkzoukunnenzijnmeteen
“Leerlingen interesseren zich vaak voor een ander soort
actualiteit dan leerkrachten, maar het is belangrijk
dat je als leraar hun interesses niet afbreekt
of belachelijk maakt.”
INTERVIEW
41
Wer
eldb
urge
rsch
ap in
de
klas
: Act
ua
In
TERV
IEW
bepaaldegebeurtenisuitdeactualiteit.Op
diemanierontdekkenzehoezepersoonlijk
verbondenzijnmetwaterindewereld
gebeurt.
Leerlingeninteresserenzichvaakvooreen
andersoortactualiteitdanleerkrachten,
maarhetisbelangrijkdatjealsleraarhun
interessesnietafbreektofbelachelijkmaakt.
Datwerktdemotiverendenvaakverne-
derend,omdathunvisieopdeactualiteitvoor
hetgrootstedeeldevisieisdiezevanhun
oudersmeekrijgen.Wanneerjealsleerkracht
hunideeënsimpelwegafbreekt,breekjevoor
eendeelookhunpersoonlijkethuissituatieaf.
Blijfinteressetonenenlaatdeleerlingenhun
actualiteitskeuzeaanjouuitleggenenprobeer
hunvisiesteeds,stapsgewijs,teverbreden.
Hetisbelangrijkomtewetendatmotiveren
nietaltijdlukt;eenbepaaldonderwerpkan
eenleerlingnietliggen,ofeenleerlingkan
eenslechtedaghebben.Alsjealsleerkracht
eerlijkbenttegenoverjezelf,weetjedatje
zelfooknietoverallesoortenactualiteiteven
enthousiastbent.
Kan je een voorbeeld geven van enkele thema’s of gebeurtenissen waar je in het kader van wereldburgerschap al rond gewerkt hebt?Inhetkadervanhetthemamulticulturaliteit
lietikdeleerlingenkennismakenmetverschil-
lendegeboorterituelen,maaktenweeen
wandelingdoorAntwerpenenbespraken
wedevoor-ennadelenvanmulticulturaliteit.
Daarnaastlietikdezevendejaars‘positieve’
workshopsvoordevierdejaarsorganiseren
overlandendievaakopeennegatievemanier
inhetnieuwskomen.
WewerktenookalrondMusicforLife,
ZuiddagenmethetKITS-krantje.
Vul aan: ik vind het belangrijk om binnen de lessen PAV rond de actualiteit te werken omdat …...actualiteitdewereldletterlijkuitnodigtinhet
klaslokaaleninhetlevenvandeleerlingen.
Hetiseenuniekekansomdeleerlingenin
contacttebrengenmetdewereldwaarinze
leven.
“Een door de leerling zelf gekozen artikel van
het internet of uit een magazine kan vaak een opstap zijn
om geleidelijk naar het thema wereldburgerschap
toe te werken.”