Opdrachtgever: Avans Hogeschool Den Bosch Projectbegeleider: Mevr. K. Arntz Inhoudsdeskundige: Mevr. K. de Jongh Beoordelaar: De heer J.J. Hendriksen Klas, groep: O-SBE2B6 Datum: 14-06-2012 Auteurs Studentnummers David Au 2033620 Nick Derks 2019151 Martijn van den Berg 2032853 Joey de Jong 2032044 Koen van Iersel 2033724

PROJECT E2 IMPLEMENTATIEPLAN

Van Droom tot Concept, van Concept tot Klant

Verstandig Etten-Leur

Docent: J.J. Hendriksen

Auteurs: David Au

Martijn van den Berg

Nick Derks

Koen van Iersel

Joey de Jong

Datum: 14-06-2012

II

Management Summary

In opdracht van het CKO is er een implementatieplan geformuleerd voor de hedendaagse groentespecialist. In dit implementatieplan is er vorm gegeven aan de strategische richting die er gekozen is in de E1. Met dit implementatieplan is er een vernieuwend winkelconcept ontwikkeld voor de groentespecialisten. Dit winkelconcept moet een voorbeeld zijn voor andere groentespecialisten waarbij het winkelconcept zich kan ontwikkelen tot een merk binnen de AGF-branche. Het vernieuwde winkelconcept heet Verstandig en is gevestigd in Etten-Leur. Verstandig zal zich met name onderscheiden op lokale betrokkenheid, versheid, winkelbeleving en MVO. Verstandig richt zich met hun assortiment op streekproducten die worden afgenomen van lokale telers in Etten-Leur in omstreken. Uit het STP model1 zijn een aantal consumententypes naar voren gekomen waar Verstandig zich op gaat richten. Verstandig gaat ook inspelen op het gebied van business to business. Primaire doelgroepen van Verstandig:

Modern welstandige gezinnen met kids

Gesettelde streekgezinnen

Provinciale gezinnen met kinderen

Basisscholen

Verzorgingstehuizen

Bedrijven Verstandig positioneert zich op kwaliteit, personeel en MVO. De supermarkten zijn de voornaamste concurrenten en kunnen niet de streekproducten noch de productkennis aanbieden aan de consumenten. Verstandig gaat zich vestigen in het centrum van Etten. Het pand bevind zich op de markt van Etten-Leur. De vestigingsplaats ligt net buiten het overdekte winkelcentrum aangezien de huurprijs hierdoor een stuk lager uitvalt. De vestigingsplaats is makkelijke bereikbaar en er komen dagelijks veel passanten langs. De prijsstrategie die Verstandig gaat hanteren is ‘premium pricing’. Hierdoor ligt de prijs van de producten relatief hoog in vergelijking met de concurrenten. Verstandig hanteert deze prijsstrategie om de kwaliteit en service te waarborgen. Verstandig neemt vier fte’s in dienst inclusief de ondernemer. Naast de ondernemer worden er twee fulltimers aangenomen en twee flexibele oproepkrachten. Het personeel wordt opgeleid zodat ze gespecialiseerd zijn in de AGF branche. Op deze manier biedt Verstandig de benodigde service aan de consument. Op het gebied van promotie heeft Verstandig een vernieuwende marketingstrategie die zich met name richt op online marketing. Het assortiment van Verstandig zal voor minimaal 30% bestaan uit streekproducten. Het kernassortiment is noodzakelijk om het beeld van groentespecialist in beeld te houden. Dit kernassortiment wordt aangevuld met een randassortiment en een extra aanvullend assortiment.

1 Het STP model is een model om de segmentatie (segmentation), doelgroepkeuze (targeting) en positionering

(positioning) te bepalen.

III

Het proces van Verstandig is onderverdeelt in het sturend proces, primair proces en ondersteunend proces. Op deze manier is er een overzichtelijke manier van wie welke taken op zich neemt in de organisatie. Op het gebied van presentatie wordt een ambachtelijke sfeer gecreëerd in de winkel. Dit wordt afgewisseld met moderne tinten zodat de winkel niet ouderwets overkomt bij de consumenten. De fysieke distributie bestaat uit drie kernonderdelen: de inkomende stroom van groenten en fruit, het beheren van de groenten en fruit binnen Verstandig en de uitgaande stroom van goederen. In de toekomst wil Verstandig zich uit gaan breiden door middel van franchising. Er zal een franchise formule gecreëerd worden voor andere groentespecialisten in de regio Noord-Brabant. Bij het kiezen van de franchisevestigingen zal er voornamelijk gekeken worden naar de aanwezigheid van de juiste doelgroep , zoals bij Verstandig Etten-Leur. In december 2012 gaat Verstandig open. In 2013 zal er een verliest worden gemaakt. Vanaf 2014 gaat verstandig winst maken en in 2016 is de verwachting dat de investeringen zijn terugverdient. Hieronder staat de winst verwachting van Verstandig voor de komende vijf jaar.

Aan de winstverwachting te zien gaat Verstandig een rooskleurige toekomst tegemoet.

IV

Voorwoord

Voor u ligt het implementatieplan van vijf studenten van de Avans Hogeschool, opleiding Small Business & Retail Management. David Au, Nick Derks, Martijn van den Berg, Koen van Iersel en Joey de Jong hebben dit onderzoek uitgevoerd voor het CKO. De afgelopen tien jaar hebben er verschillende veranderingen plaatsgevonden in de AGF branche. Op dit moment is er een grote vraag naar een vernieuwend winkelconcept binnen deze branche. Met dit implementatieplan willen wij een interessant alternatief bieden aan het huidige aanbod van groentespeciaalzaken. Dit plan combineert de huidige sterktes van de groentespeciaalzaak met de kansen die de veranderende markt biedt. In het vorige blok hebben wij voor de AGF branche een strategisch marketingplan geschreven. Daaruit zijn verschillende opties gekomen om de probleemstelling te beantwoorden. Uit de verschillende opties hebben we uiteindelijk de beste optie gekozen en deze verder uitgewerkt in dit implementatieplan. Graag willen wij iedereen bedanken die ons heeft geholpen met het schrijven van dit implementatieplan. Den Bosch, 11 Juni 2012 David Au Koen van Iersel Nick Derks Martijn van den Berg Joey de Jong

Inhoudsopgave

Management Summary .................................................................................................................... II

Voorwoord ....................................................................................................................................... IV

1. Inleiding......................................................................................................................................... 4

1.1 Algemene inleiding ................................................................................................................. 4

1.2 Projectopdracht ...................................................................................................................... 4

1.3 Vraagstelling ........................................................................................................................... 4

1.4 Probleemstelling ..................................................................................................................... 4

1.5 Leeswijzer................................................................................................................................ 4

2. Strategie ........................................................................................................................................ 6

2.1 Missie & Visie .......................................................................................................................... 6

2.2 Doelstellingen ......................................................................................................................... 7

2.3 Segmentatie ............................................................................................................................ 7

2.4 Doelgroep keuze Primaire doelgroep ..................................................................................... 8

2.5 Positionering ........................................................................................................................... 9

3. DNA Verstandig ........................................................................................................................... 11

4. Uitgewerkte Retailmix ................................................................................................................ 12

4.1 Inleiding................................................................................................................................. 12

4.2 Plaats ..................................................................................................................................... 12

4.3 Prijs........................................................................................................................................ 13

4.4 Personeel .............................................................................................................................. 13

4.5 Promotie ............................................................................................................................... 15

2

4.6 Product .................................................................................................................................. 19

4.7 Proces .................................................................................................................................... 20

4.8 Publiek................................................................................................................................... 21

4.9 Presentatie ............................................................................................................................ 21

4.10 Fysieke distributie ............................................................................................................... 24

5. Toolbox ....................................................................................................................................... 26

5.1 Inleiding................................................................................................................................. 26

5.2 Layout ................................................................................................................................... 26

5.3 Storedesign ........................................................................................................................... 29

5.4 Instore graphics..................................................................................................................... 29

5.5 Gevelbeeld ............................................................................................................................ 31

5.6 Visual merchandising ............................................................................................................ 32

5.7 Technische innovatie ............................................................................................................ 33

5.8. Kwaliteit, arbeid en milieu ................................................................................................... 33

6. Organisatie en formule ontwikkeling.......................................................................................... 34

6.1 Formule ontwikkeling in de tijd ............................................................................................ 34

7. Projectplanning implementatie .................................................................................................. 35

71 Verbouwingsplanning ............................................................................................................ 35

7.2 Strokenplanning .................................................................................................................... 35

8. Financieel overzicht .................................................................................................................... 36

8.2 Investeringsbegroting ........................................................................................................... 36

8.3 Financieringsbegroting ......................................................................................................... 37

3

8..4 Exploitatiebegroting eerste 5 jaar ....................................................................................... 37

9. Eindconclusie .......................................................................................................................... 41

10. Bronnen .................................................................................................................................... 42

10.1 Boeken ................................................................................................................................ 42

10.2 Websites ............................................................................................................................. 42

10.3 Instanties en personen ....................................................................................................... 42

4

1. Inleiding

1.1 Algemene inleiding

Momenteel vinden er verschillende veranderingen plaats in de markt van de AGF specialisten. Uit onderzoek is gebleken dat in de afgelopen tien jaar tijd de helft van de AGF specialisten uit de markt zijn verdwenen. Het wordt dus steeds moeilijker om je als onafhankelijke AGF specialist te kunnen onderscheiden en concurreren met de grote supermarktenketens. Na in het eerste blok van het project een strategisch marketingplan geformuleerd te hebben is het in de tweede blok de bedoeling tot uitvoering te brengen. In het tweede blok van het project is het de bedoeling een onderscheidend concept te beginnen in een bepaald verzorgingsgebied. Om te komen tot een juiste strategie, vestigingsplaats en vele andere aspecten hebben we verschillende onderzoeken uitgevoerd. Deze bestaan onder andere uit een vestigingsplaatsonderzoek, een bedrijfsanalyse en een onderzoek bij ons referentiebedrijf. De uitkomst van deze onderzoeken en analyses hebben we in deze implementatie verwerkt. Ons concept is het aanbieden van verse groente en fruit in Etten-Leur. De naam van ons bedrijf is Verstandig. Dit staat voor verse producten die verstandig zijn om te consumeren. Minstens 30% van ons productassortiment bestaat uit streekproducten. Verstandig staat voor maatschappelijk verantwoord ondernemen met als meerwaarde het aanbieden van streekproducten ondersteund door enthousiaste en betrokken medewerkers met een goede servicegraad. Dit alles wordt gepresenteerd in een winkel waar beleving en een ambachtelijke uitstraling centraal staan.

1.2 Projectopdracht

In dit blok wordt er vorm gegeven aan de strategische richting die gekozen is in E1. Aan de hand van desk- en fieldresearch wordt er een implementatieplan opgesteld voor de vernieuwde groentespeciaalzaak in Etten-Leur. Het is de bedoeling dat dit vernieuwde winkelconcept een voorbeeld kan zijn voor andere groentespecialisten waarbij het winkelconcept zich kan ontwikkelen tot een merk binnen de AGF-branche.

1.3 Vraagstelling

‘’Op wat voor manier is een vernieuwde groente speciaalzaak concept te implementeren in een bepaald verzorgingsgebied, op zodoende manier dat het aanslaat bij de consument.

1.4 Probleemstelling

“Hoe kan de groentespeciaalzaak zich in de ogen van de consument onderscheiden en zodoende een nieuw verfrissend concept neerzetten?”

1.5 Leeswijzer

In hoofdstuk strategie wordt de missie, visie en de doelstellingen op operationeel, tactisch en strategisch niveau beschreven. Om de doelstellingen te realiseren is er in een segmentatie van de potentiële doelgroep gemaakt. Deze worden in de hoofdstuk doelgroep beschreven. Nadat de doelgroep is bepaald wordt er met behulp van een positioneringmatrix de positionering van verstandig gekozen.

5

Onder de retailmix worden de volgende P’s ingevuld. Plaats, prijs, personeel, promotie, product, proces, publiek en physieke distributie. Door gebruik van de toolbox wordt de praktische inrichting en een visueel beeld van de beoogde winkel weergegeven. Vervolgens wordt er bij inrichting website en social media de marketing activiteiten beschreven. Bij organisatie formule ontwikkeling wordt de eerste vijf jaar van verstandig beschreven. Uiteindelijk wordt er in de projectplanning implementatie de gehele planning weergegeven. Alle cijfers omtrent verstandig worden In het financiële overzicht uitgewerkt in een vorm van een investeringsbegroting, een financieringsbegroting en een exploitatiebegroting van de eerste 5 jaar.

6

2. Strategie

Verstandig is een vernieuwd winkelconcept binnen Etten-Leur. Uit ons onderzoek in E1 is gebleken dat er een tweesplitsing is in Etten-Leur. Een spoorlijn is de scheiding tussen Etten en Leur. Etten en Leur zijn van oorsprong twee aparte dorpen met ieder een apart winkelcentrum. Op dit moment is alleen in Leur een groentespeciaalzaak en daarom gaat Verstandig gevestigd worden in Etten. Etten heeft tevens ook meer inwoners en een grotere aantrekkingskracht op consumenten als Leur. Het vernieuwde winkelconcept Verstandig richt zich met name op consumenten binnen Etten. Uit onderzoek is gebleken dat het consumententype moderne welstandige gezinnen met kinderen sterk vertegenwoordigd is in Etten-Leur2. Met Verstandig richten we ons met name op deze consumententypes. Verstandig gaat zich op het gebied van business to business ook richten op scholen, verzorgingstehuizen en bedrijven. Groentespeciaalzaken kunnen namelijk op het gebied van prijs niet onderscheidend zijn tegenover de supermarkten en dus gaat Verstandig zich onderscheiden op andere gebieden. Verstandig zal zich met name onderscheiden op lokale betrokkenheid, versheid, winkelbeleving en MVO. In Etten zit geen groentespeciaalzaak en de voornaamste concurrenten in Etten zijn dus de supermarkten. Op het gebied van MVO richt Verstandig zich met name op lokale telers. Het assortiment zal voor een aanzienlijk deel uit streekproducten bestaan. Op deze manier speelt Verstandig in op speciale behoeftes van de consumenten en creëert Verstandig een onderscheidend vermogen tegenover de concurrenten. Supermarkten bieden namelijk weinig tot geen lokale producten aan. Verstandig staat voor kwaliteit en versheid van de producten. Verstandig zal de kwalitatief beste producten aanbieden en richt zich daarom ook op een hoger segment binnen de samenleving in Etten-Leur. Supermarkten kunnen niet de productkennis noch de productkwaliteit leveren van een groentespeciaalzaak. Door de versheid van de producten te garanderen creëert Verstandig een ander onderscheidend vermogen tegenover de concurrenten. Verstandig zorgt er tevens voor dat er genoeg productkennis in de winkel is om zo een extra meerwaarde te leveren aan de consumenten. Deze productkennis kan ook gebruikt worden door de medewerkers om extra producten aan de consumenten binnen de winkel te verkopen (upselling). Met een vernieuwende marketingstrategie zal Verstandig kenbaar worden gemaakt binnen Etten-Leur en omstreken. Ook zal gebruik gemaakt worden van de nieuwste marketingtools zoals online marketing. Er zal een online platform gerealiseerd worden waarin informatie verschaffing en interactie met de klant centraal staat.

2.1 Missie & Visie

Missie Een beter leven creëren voor de lokale omgeving en bewoners door middel van gezonde en lokale producten en maatschappelijk verantwoorde bedrijfsvoering binnen de AGF branche. Visie Verstandig wil met een landelijke uitrol van haar concept de eerste keuze in AGF worden voor de consumenten in Nederland.

2 Zie gegevens Cendris

7

Kernwaarden Lokaal Verstandig Betrokken

2.2 Doelstellingen

Korte termijn

Binnen 2 jaar een naamsbekendheid van 50% creëren onder de doelgroep van Verstandig binnen Etten-Leur. Binnen 2 jaar een winstgevende onderneming zijn.

Midden-lange termijn

De investering binnen 5 jaar terug verdienen. Binnen 5 jaar een naamsbekendheid van 80% creëren onder de doelgroep van Verstandig binnen Etten-Leur. Binnen 5 jaar een assortiment aanbieden wat voor minimaal 40% bestaat uit streekproducten.

Lange termijn

Het concept uitbreiden in Noord-Brabant door middel van vijf franchise ondernemingen binnen 10 jaar.

2.3 Segmentatie

Om te bepalen hoe de beoogde doelgroep eruit ziet worden gegevens van Cendris aangehaald. Deze gegevens geven een goede indruk van de aanwezige consumenten binnen het verzorgingsgebied.

Huishoudens Etten-Leur Huishoudens Nederland

Consumententypes Aantal % Aantal %

Intellectuele doorgroeiers 68 0,4 625.268 8,3

Hoogopgeleide single en student 1.101 6,2 614.029 8,1

Multiculturele binnenstadbewoners

75 0,4 634.102 8,4

Betrokken senioren 1.485 8,3 645.216 8,5

Ondernemende ouderen 1.050 5,9 583.034 7,7

Eerlijke buurtbewoners 4.948 27,7 1.037.310 13,7

Gesettelde streekgezinnen 567 3,2 628.725 8,3

Provinciale gezinnen met kinderen 918 5,1 595.771 7,9

Sociaal middelbaar gezin 1.960 11,0 711.877 9,4

Welgesteld gezin en emptynester 998 5,6 606.372 8,0

Modern welstandig gezin met kids 4.702 26,3 884.064 11,7

8

2.4 Doelgroep keuze

Primaire doelgroep

De volgende consumententypes vallen binnen de primaire doelgroep van de groentespeciaalzaak. De groentespeciaalzaak in Etten-Leur zal zich voornamelijk op deze doelgroep richten. De consumententype die het beste binnen het concept van Verstandig passen zijn modern welstandig gezin met kids, gesettelde streekgezinnen en provinciale gezinnen met kinderen. Deze consumenten vormen een groot deel van de totale markt en hebben een hoger dan gemiddeld bestedingspatroon. Gezamenlijk vormen deze consumententypes 34.6% van de totale bevolking van Etten-Leur. Modern welstandig gezin met kids Tweeverdieners, jonge kinderen, hoog inkomen. Veel fulltime werkende tweeverdieners, vaak met jonge kinderen. Ze hebben vaak een hoog inkomen en wonen veelal in een koopwoning in een dorp(je) dichtbij de stad. Ze zijn bovengemiddeld geïnteresseerd in woninginrichting, koken en beleggen. Ze zijn zeer actief op internet en bezitten de modernste elektronica. Dit consumententype komt in Etten-Leur meer voor dan het landelijke gemiddelde. Door hun hoge inkomen zijn zij een interessante doelgroep voor de groentespeciaalzaak. Gesettelde streekgezinnen Grotere dorpsgezinnen, 45-69 jaar, oudere kids (thuis/uitwonend). Veel relatief grote gezinnen met oudere thuis- of uitwonende kinderen. Kostwinner is tussen 45 en 69 jaar. Wonend in een vrijstaand huis of boerderij in (hele) kleine dorpen. Ze houden van tuinieren en klussen. Zijn vaak gelovig en doneren relatief veel aan organisaties gericht op missie/zending en gezondheid. Ze lezen regionale kranten en luisteren naar regionale radiozenders. De gesettelde streekgezinnen zijn voor de groentespeciaalzaak een zeer interessante doelgroep. Hun interesse voor lokale initiatieven leent zich perfect voor een winkel die samenwerkt met lokale ondernemers. Provinciale gezinnen met kinderen Tweeverdieners, 30-54 jaar, kinderen en huisdieren. Veel tweeverdieners tussen de 30 en 54 jaar met kinderen en huisdier, wonend in een koopwoning in landelijk gelegen (kleinere) dorpen. Ze hebben vaak een gemiddeld tot hoog bestedingsbedrag. In hun vrije tijd doen ze bovengemiddeld veel aan sport, houden van tuinieren, klussen en rijden motor. In de vakantie blijven ze vaker in de Benelux. De provinciale gezinnen met kinderen sluiten perfect aan bij de beoogde doelgroep.

Figuur 1 Moodboard doelgroep

9

Business to Business

Basisscholen Het concept Verstandig gaat zich ook richten op basisscholen. Momenteel zijn een op de 8 kinderen te dik3. Het overgrote deel van deze kinderen wordt dik door te slecht eten. Verstandig gaat een aantal versproducten aanbieden aan de kinderen op scholen. Etten-Leur telt 17 basisscholen4. Verstandig staat voor maatschappelijk verantwoord en gezond leven. Kinderen kunnen de verschillende verse producten verkrijgen in de schoolkantine en zullen zo naar een gezonder leven toewerken. Verzorgingstehuizen In Etten-Leur zitten er 4 verzorgingstehuizen. Verstandig gaat zich ook richten op deze verzorgingstehuizen. Voor ouderen is het belangrijk dat ze vitaal blijven en gezond blijven eten. Door middel van het leveren van AGF maaltijden aan verzorgingstehuizen draagt Verstandig op een verantwoorde manier bij aan de vitaliteit van de ouderen. Bedrijven Aan de rand van Etten-Leur zitten een aantal bedrijventerreinen met een aantal grote bedrijven. Aangezien de meeste van deze bedrijven ook kantines hebben voor het personeel. Is het voor Verstandig interessant om te bekijken of de bedrijven nog leveranciers zoeken voor AGF producten. Verstandig zal het groente en fruit assortiment van de kantines vers bezorgen.

Secundaire doelgroep

Op de secundaire doelgroep zal niet specifiek gericht worden, maar mogelijk dat deze ook geïnteresseerd in het concept zullen zijn.5

2.5 Positionering

Via een positionerings matrix kan worden duidelijk gemaakt waar Verstandig in uit blinkt ten opzichte van haar concurrenten. Ook worden de sterktes en zwaktes van de concurrenten blootgelegd.

Positionerings criteria

Kwaliteit: met kwaliteit wordt de kwaliteit van producten bedoeld. Personeel: bij het personeel moet gedacht worden aan opleiding, product kennis, service verlening aan de consument en advies vaardigheden richting de consument. MVO: Maatschappelijk verantwoord ondernemen is de mate waarin een bedrijf maatschappelijk verantwoord ondernemen opneemt binnen het bedrijf en hoe het hiermee naar buiten treed. Prijs: Met prijs wordt het prijsniveau van de producten en de prijsperceptie van de consument.

3 http://mens-en-gezondheid.infonu.nl/kinderen/15346-te-dikke-kinderen.html

4 http://www.etten-leur.nl/Wonen_Leven

5 De omschrijving van de secundaire doelgroep is te vinden in bijlage 1 van hoofdstuk 2

10

Assortiment: Assortiment wordt beoordeeld op basis van het aantal producten, de keuze om een product te kiezen. En de mogelijkheid om zelf te bepalen hoeveel je van een bepaald product kan afnemen. Gemak: Met gemak wordt de mate waarin de consument moeite moet doen om haar producten aan te schaffen bedoeld.

Ranking

De scores op de criteria van Verstandig en haar concurrenten zijn onderverdeelt in de categorieën; Zeer goed (5), Goed (4), Neutraal(3) , Slecht (2) en Zeer slecht (1). Met deze scores wordt een beeld gecreëerd van de positionering van Verstandig en haar concurrenten.6

Positioneringsradar

Figuur 2 Positioneringsradar

Conclusie

Vanuit de positionerings radar kunnen een aantal conclusies getrokken worden. Ten eerste kan er gekeken worden naar de punten waarop Verstandig zich positioneert. Verstandig positioneert zich op kwaliteit, personeel en MVO. Edwin de Wit onderscheidt zich op het gebied van prijs ten opzichte van Verstandig. Daartegenover staat Verstandig zich onderscheid op MVO en personeel ten opzichte van Edwin de Wit. De Albert Heijn is de belangrijkste concurrent en blinkt uit in gemak en assortiment. Lidl positioneert zich vooral op prijs maar scoort ook hoog op kwaliteit.

6 De ranking en onderbouwing hiervan is te vinden in bijlage 2 van hoofdstuk 2 van de bijlage.

1

2

3

4

5Kwaliteit

Personeel

MVO

Prijs

Gemak

Assortiment

Verstandig

Albertheijn

C1000

Lidl

Edwin de Wit

11

3. DNA Verstandig

Verstandig is een nieuwe groentespeciaalzaak in Etten-Leur die zich met name onderscheid op versheid, personeel en MVO. Met dit concept onderscheid de hedendaagse groentespeciaalzaak zich van de sterk concurrerende supermarkten. De core business van Verstandig is MVO met als speerpunt lokale betrokkenheid. Verstandig gaat door middel van samenwerkingsverbanden met lokale telers een aanzienlijk deel van het assortiment invullen met streekproducten. Het personeel straalt Verstandig uit door middel van kwalitatief goed advies en persoonlijk contact. Wanneer consumenten producten kopen bij Verstandig hebben ze ook echt het gevoel dat ze ‘verstandig’ bezig zijn. Tevens biedt Verstandig de verste producten aan waardoor er ook op het gebied van product onderscheidend vermogen kan worden opgebouwd ten opzichte van de supermarkten.

Fairy tale model Verstandig

Met het Fairy Tale model wordt de identiteit van het concept gevisualiseerd. Zoals hieronder te zien is Verstandig bedoeld voor de ‘verstandige’ gezinnen in de samenleving die een beter leven willen creëren voor de lokale omgeving en inwoner. Door het kopen de producten van Verstandig krijgt de consument een goed gevoel en weet de consument dat hij verantwoord bezig is voor de samenleving en het milieu. De supermarkten zijn de grootste concurrenten van Verstandig. De supermarkten kunnen zich echter niet onderscheiden op kwaliteit en MVO. Verstandig staat voor MVO en hoopt de consumenten te trekken met kwalitatieve maar ook lokale producten.

Figuur 3 Het Fairy tale model

12

4. Uitgewerkte Retailmix

4.1 Inleiding

De retailmix is een instrument waarmee het marketingbeleid kan worden ingevuld. Dit instrument omvat onder andere de volgende P’s; Plaats, prijs, personeel, promotie, product, proces, publiek, presentatie en physieke distributie. Hieronder worden de p’s toegelicht met alle relevante informatie.

4.2 Plaats

Om als nieuwe groentespecialist in Etten-Leur te vestigen is het zeer belangrijk om een juiste locatie te kiezen. Er zijn belangrijke factoren die een rol spelen om een keuze te maken. De naamsbekendheid, bereikbaarheid, huurkosten en nog vele andere factoren zijn hier van belang. Bij de keuze van de vestigingsplaats moet Verstandig vooral rekening houden met drie belangrijke factoren. -Een aantrekkelijke huurprijs -Goed bereikbaar en parkeergelegenheid in de buurt -Toevloeiing van binnen en buiten Etten-Leur Verstandig gaat zich vestigen vlak buiten het overdekte winkelcentrum van Etten. Het pand bevindt zich op de markt gelegen in het centrum van Etten. De winkelvloeroppervlakte bedraagt 220m2 en de verkoopvloeroppervlakte bedraagt 120m2. Omdat het pand op de markt is gevestigd en niet in het overdekte winkelcentrum van Etten en daarom is de huurprijs lager. Uit onderzoek is gebleken dat gemak voor de consumenten van tegenwoordig erg belangrijk is.7Voor het pand van Verstandig is er een ruime parkeergelegenheid. Binnen Etten-Leur is er een grote toevloeiing aanwezig.8 Voor Verstandig is dit een grote kans omdat er vanuit de omliggende dorpen en zelfs uit Breda mensen in Etten-Leur komen winkelen. Omdat de locatie van Verstandig erg centraal ligt biedt dit vele mogelijkheden om in de omgeving te bezorgen.9

Figuur 4 Locatie Verstandig

7http://www.agf.nl/nieuwsbericht_detail.asp?id=79426

8http://www.google.nl/url?sa=t&rct=j&q=toevloeiing%20ettenleur&source=web&cd=1&ved=0CEgQFjAA&

url=http%3A%2F%2Fwww.etten-leur.nl%2Fdsresource%3Fobjectid%3D28656%26type%3Dorg&ei=mtywT6KEoes8QPK9d2-CQ&usg=AFQjCNEzNb7lEfz02WpPv1GKtoZHtxf1HQ&cad=rja 9 Voor het sfeerbeeld van Etten-Leur zie bijlage 4.1

13

4.3 Prijs

De prijsperceptie en de prijsstelling van de groentespecialisten is vrij hoog vergeleken met de supermarkten. Dit komt mede door de scherpe aanbiedingen die de grote supermarktketens vaak doorvoeren. Hierdoor beleven consumenten dat de supermarktketens een goedkopere aanbieder zijn in vergelijking met de groentespecialisten. Ook hebben supermarkten het voordeel dat ze groter in kunnen kopen en dus grotere staffelkortingen kunnen bedingen. De prijsstrategie die Verstandig gaat hanteren is ‘premium pricing’. Dit houdt in dat Verstandig een hogere prijs aanhoudt dan de belangrijkste concurrenten met als doel de kwaliteit en service te waarborgen. De kwaliteit van de producten die Verstandig gaat aanbieden moet uiteraard van A kwaliteit zijn. In vergelijking met de supermarkten is de kwaliteit iets hoger omdat de supermarkten meestal producten van A en B kwaliteit gemixt aanbieden. De service die Verstandig gaat bieden dient van hoog niveau te zijn zodat consumenten voor alle vragen omtrent de producten bij de Verstandig terecht kan.

4.4 Personeel

Het vak groentespecialist is een echt uniek vak. Het zeer belangrijk dat de groentespecialist en de medewerkers daarom affiniteit met AGF hebben. Bij de bezetting van functies wordt er ook gekeken om het personeel zo efficiënt mogelijk in te zetten. De bezetting van het personeel binnen de winkels van Verstandig zijn onderverdeeld in een aantal functies. Deze functies hebben allemaal andere eisen en verwachtingen.10 Het personeelsbestand van Verstandig bestaat uit 2 fulltime medewerkers, 2 parttime medewerkers en de ondernemer. Nadat er voldoende samenwerkingsinstanties zijn om bij te bezorgen gaan de 2 parttimer medewerkers de bestellingen bezorgen. De uitgebreide toelichting vindt u onder het kopje Human Resource Management. Naast alle minimum eisen en andere zaken heeft Verstandig natuurlijk zoals elk bedrijf een eigen cultuur en gedragscode. Deze gedragscode houdt in dat de medewerker ongeacht de situatie behulpzaam is en zich beleefd opstelt tegenover de klanten van Verstandig. De cultuur van Verstandig is informeel met een formele tint in de bedrijfsvoering. Werkschema

Tijd Werkzaamheden Door wie

08:30 – 09:00 Bestellingen noteren van e-mail Rij route plannen

Ondernemer Fulltime medewerkers

09:00 – 11:00 Groente snijden Groente verpakken Bestellingen verpakken AGF in het schap vullen

Fulltime medewerkers Fulltime medewerkers Fulltime medewerkers Fulltime medewerkers

11:00 – 13:00 Bestellingen rondbrengen Parttime medewerkers

13:00 – 14:00 Voorbereiding kant en klaree maaltijd Fulltime medewerkers

14:00 – 15:00 AGF in het schap vullen Fulltime medewerkers

15:00 – 16:00 Kant en klare maaltijden verpakken Fulltime medewerkers

16:00 – 17:00 Voorraad controleren en bestellen Fulltime medewerkers

17:00 – 17:30 Online platforms updaten Ondernemer

17:30 – 19:00 Schoonmaken Kastelling

Fulltime medewerkers Ondernemer

10 De functies binnen de winkel worden in de bijlage 4.2 nader toegelicht

14

Kleding Iedere medewerker van Verstandig heeft dezelfde kleding aan om uniformiteit uit te stralen. De groene werkkleding steekt goed af bij de authentieke uitstraling van de winkel. Er wordt bewust gekozen voor een groen poloshirt, een zwart schort, een zwarte broek en een paar zwarte schoenen. Op de schort wordt het logo van Verstandig centraal afgebeeld. Ook wordt er op de borst van de groene poloshirt de logo van Verstandig afgebeeld.

Figuur 5 Bedrijfskleding

Training en opleidingen Omdat de doorgroeimogelijkheden in de AGF branche beperkt zijn gaat Verstandig investeren in de toekomst van medewerkers. De fulltime medewerkers krijgen om het half jaar een cursus om zich te specialiseren in de AGF branche. Hiermee zorgt Verstandig ervoor dat de medewerkers bij Verstandig zich kunnen door ontwikkelen waardoor er altijd werk voor ze is. Hieronder staat een kort voorbeeld toegelicht. Een fulltime medewerker krijgt van Verstandig de kans om zich te specialiseren op het gebied van exotisch fruit. Verstandig geeft deze medewerker de kans om een cursus te volgen. Nadat de fulltime medewerker deze cursus heeft afgerond dient hij een rapport met aanbevelingen te geven over exotisch fruit. Hieronder kan de ondernemer kansen zoeken in het aanbod van producten.

Human Resource Management

Scholing11 Om deel uit te maken als personeelslid van Verstandig is de uitgevoerde educatie erg belangrijk. Verstandig zoekt medewerkers die de landelijke MBO opleiding ''verkoop specialist uitstroomniveau MBO niveau 3'' en ''kwaliteitsmedewerker groothandel uitstroomniveau 2'' hebben afgerond. Deze opleidingen worden op verschillende onderwijsinstanties door de hele land aangeboden. Selectie Door in samenwerking met MBO scholen te gaan worden er stageplaatsen bij Verstandig vrijgegeven. Hierdoor zijn er verschillende mogelijkheden voor stagiaires om bij Verstandig stage te lopen. Het voordeel voor de studenten is dat ze praktijkervaring kunnen opdoen bij Verstandig. Het voordeel voor Verstandig is dat de stagiaires niet veel kosten. Naast de samenwerking met verschillende scholen wordt er ook via internet, vakbladen en kranten vacatures geplaatst om potentiële medewerkers te zoeken.12

11

http://www.roc.nl/default.php?fr=details&id=2854

15

4.5 Promotie13

De promotie neemt een centrale plek in binnen het concept van Verstandig. Het is van groot belang dat de missie, visie en meerwaarde van Verstandig duidelijk naar de doelgroep gecommuniceerd wordt via diverse kanalen. Dit zal zowel binnen en buiten de winkel als on-en offline gerealiseerd moeten worden om het gewenste resultaat te bereiken.

Reclame

Verpakking met lokale uitstraling

Om het lokale karakter van de producten te bevorderen zal er voor veel producten gekozen worden voor verpakkingen met een authentieke uitstraling. Hier kan gekozen worden voor een eigen ontwerp van etiketten en andere verpakkingen met lokale kenmerken erop. Dit om de binding met de lokale omgeving te benadrukken.

Figuur 6 Een voorbeeld van een lokale verpakking

Brochures

Het is moeilijk om harde feiten te betwisten. Verstandig Etten-Leur kan dit in haar voordeel gebruiken door harde informatie over de meerwaarde van verse en lokale producten te communiceren naar de klant. Denk hierbij bijvoorbeeld aan een langere verwachtte levensduur wanneer je dagelijks vers fruit eet. Of wat de positieve gevolgen voor een lokale economie zijn wanneer er lokale producten gekocht worden. Brochures met deze informatie zullen uitgedeeld worden op evenementen en tastings waar Verstandig op aanwezig is. Daarnaast zullen deze brochures ook in de eigen winkel aanwezig zijn. Voorbeeld Brochure tekst: Jaarlijks kunnen 3300 sterftes aan hart- en vaatziekten voorkomen worden door genoeg groente en fruit te eten.

12

Een voorbeeld van een vacature van Verstandig is te vinden in bijlage 4.3 13

Alle kosten voor promotie zijn te vinden in bijlage 3 van hoofdstuk 4

16

Adverteren in lokale bladen

Verstandig Etten-Leur zal gaan adverteren in lokale tijdschriften zoals ‘Bruist’. In deze advertenties zal het lokale karakter van Verstandig benadrukt worden. De reden voor het gebruiken van deze vorm van marketing is dat inwoners van Etten-Leur meer regionale bladen lezen dan de gemiddelde Nederlander. Elk kwartaal zal er een halve pagina advertentie in Bruist Etten Leur geplaatst worden.

Reclame op bezorg busje

Elke dag zullen er bestellingen aan de deur van klanten bezorgd worden. Het busje dat hiervoor gebruikt zal worden zal reclame van Verstandig dragen.

In-store displays

Om bepaalde producten uit te lichten zal er gebruik gemaakt worden van displays. Deze displays hebben ook een ambachtelijke uitstraling. Op deze displays zullen foto’s van lokale telers en hun gewassen staan. In de winkel zullen maximaal 2 In-store displays aanwezig zijn.

Take-Aways en andere reclame producten

Verstandig maakt gebruik van verschillende Take-Aways. Deze Take-Aways zijn bedoeld om de naamsbekendheid van Verstandig te bevorderen. De volgende Take-Aways zullen door Verstandig ingezet worden: Tasjes Om het milieu te sparen zullen er geen plastic zakjes gebruikt worden, maar alleen linnen en kartonnen zakken. Hierop zal het logo van Verstandig geprint worden. Stickers Op het fruit van Verstandig zal een klein stickertje geplakt worden met haar logo erop. Ook dit is om de naamsbekendheid te vergroten.

Verkoopbevordering

In-store tastings

Om een ultieme vers beleving te leveren aan klanten zullen er in de winkel altijd in-store tastings plaatsvinden. Bij elk product staat er wat het is en waar het (lokaal) vandaan komt.

Bezoeken van lokale telers

Bij Verstandig staat het verse en lokale karakter van de producten centraal. Om dit naar de klanten te communiceren zullen er bezoeken aan lokale telers georganiseerd worden. Hier kunnen klanten zien hoe de producten geteeld worden en waar de producten nou echt vandaan komen. Elke twee maanden zal dit uitstapje plaatsvinden. Iedereen kan zich in de winkel of via de website inschrijven hiervoor. Op de website zal informatie staan over welke teler er bezocht gaat worden. Aan dit uitstapje zijn geen kosten verbonden voor de klanten. Geïnteresseerden moeten zelf voor vervoer naar de teler zorgen. Na een rondleiding bij de teler worden kleine samples aangeboden en kunnen er producten van deze teler gekocht worden.

Figuur 7 linnen tas van Verstandig

17

Public relations

Publicaties over belang van vers eten en lokale producten

Om aandacht van lokale media te krijgen is het belangrijk om met een goed verhaal te komen over het belang van verse en lokale producten te eten. Een goed en uniek verhaal helpt bij de verspreiding van je boodschap met hulp van de media. Ook hierbij zullen gegevens over het belang van groente en fruit gebruikt worden om dit te ondersteunen. Er zal contact opgenomen worden met lokale media (kranten, omroep, lokale websites)over het unieke concept van Verstandig.

Persoonlijke verkoop

Lokale beurzen en markt

Het is voor Verstandig belangrijk om haar lokale karakter te communiceren naar de bewoners van Etten-Leur. Om dit te bevorderen is het belangrijk om op lokale gelegenheden zoals beurzen en de markt te staan. Hier kunnen mensen dan gebruik maken van de tastings van alle verse producten van Verstandig. Medewerkers van Verstandig kunnen dan toelichten over de producten waar ze vandaan komen. Daarnaast zal Verstandig ook wekelijks op de lokale markt in Etten aanwezig zijn.

Direct marketing

Uit eerdere analyses is gebleken dat het directe contact met de ondernemer en gunfactor een belangrijke rol spelen bij de keus voor de groentespeciaalzaak. Naast de traditionele wijze om dit te onderhouden bieden nieuwe vormen van marketing kansen om hier nog meer op in te spelen. Klantenkaart Een klantenkaart is het ideale middel om gegevens over je klanten te verkrijgen. Zo kan er gevraagd worden naar leeftijd en postcode en kunnen alle producten op de klantenkaart geregistreerd worden. Op deze wijze kan er gezien worden wat de bestedingspatronen van individuele personen en groepen gezamenlijk zijn en aan de hand van deze data kunnen gerichte acties gehouden worden. Tevens kunnen de klanten bij een besteding van tien euro sparen voor een korting bij de volgende aankoop. De korting kan oplopen tot tien procent. Ook zullen via de klantenkaart de e-mailadressen van klanten opgeslagen worden. Website & E-mail De website is een belangrijk punt voor elke onderneming. Mensen bezoeken de website om een idee van het bedrijf te krijgen, de locatie en openingstijden op te zoeken of in de webshop producten te bestellen. Verstandig Etten-Leur zal haar website uitgebreid gebruiken om bestaande klanten meer informatie te bieden en nieuwe klanten aan te trekken. Door een website op te zetten met veel content (relevante informatie) versterkt dit je vindbaarheid in Google. Op de website zal wekelijks een nieuw recept geplaatst worden dat met verse groente en fruit gemaakt kan worden. Belangrijk detail hierbij is dat er “sharing buttons” bij deze recepten komen zodat bezoekers deze recepten met een druk op de knop kunnen delen met familie en vrienden op hun sociale netwerken.

Op de website kun je jezelf inschrijven voor de

Figuur 8 Voorbeeld buttons

18

mailing lijst of bij het registreren van de klantenkaart wordt deze genoteerd. Hierbij krijg je iedere week een mailtje met een nieuw recept met producten van Verstandig. Ook worden de aanbiedingen van de week gecommuniceerd en kunnen mensen zich inschrijven voor bezoeken aan lokale telers. De ondernemer houdt zich bezig met deze bezigheden voor de winkel. Meer informatie over de website is te vinden in bijlage 4.6. De website van verstandig is online en te bezoeken op www.verstandigettenleur.nl. QR codes naar website QR codes zijn in feite een soort van barcodes. Smartphones hebben de mogelijkheid om deze QR codes te scannen en vervolgens wordt je doorverwezen naar een webpagina. Dit biedt interessante mogelijkheden om op productkaartjes QR codes te plaatsen. Wanneer iemand met een smartphone deze scant wordt hij of zij doorverwezen naar een pagina op de website waar meer informatie over dit product staat. Informatie zoals de precieze inhoud, waar het product vandaan komt, maar ook welke andere producten hier goed mee combineren of welke gerechten je ermee kunt bereiden. Social Media In slechts enkele jaren hebben verschillende soorten Social Media hun intrede gedaan en zijn lastig nog weg te denken. Naast de populariteit voor mensen voor persoonlijk gebruik biedt het ook kansen voor bedrijven om hier gebruik van te maken. Ook Verstandig zal Social Media toepassen om haar marketing doelstellingen te bereiken. De exacte strategie voor elk van deze kanalen is te vinden in bijlage 4.4. Online adverteren Meer informatie over online adverteren kan in de bijlage 4.4 gevonden worden.

Communicatie doelstelling

Naamsbekendheid van 30% binnen 1 jaar in Etten-Leur realiseren.

Communicatie boodschap

´Verstandig voor jezelf en je omgeving´

Communicatie planning

Activiteit/periode sep-12

okt-12

nov-12

dec-12

jan-13

feb-13

mrt-13

apr-13

mei-13

jun-13

jul-13

aug-13

Website opzetten

Social Media implementatie

Reclame op bezorgbusje

Adverteren in lokaal blad

Tasjes & Fruitstickers

Uitjes regelen naar lokale telers

Uitgave persbericht

Deelname lokale beurzen en markt

Klantenkaart

Brochures & verpakkingen

19

4.6 Product

Kwaliteit

De producten van Verstandig zullen van hogere kwaliteit zijn dan de meeste concurrenten. De supermarkten kopen namelijk producten in met een mix van A kwaliteit en B kwaliteit om de prijs te drukken. Vanuit groothandels worden producten verkocht en vervoerd naar de detaillisten. De groothandels bieden A- en B kwaliteit AGF producten aan. Groentespecialisten kopen en verkopen over het algemeen alleen A kwaliteit en supermarkten B kwaliteit producten voor een mindere prijs.

Assortiment

Het assortiment van Verstandig zal ten eerste bestaan uit 30% streekproducten14. Gezien het aantal lokale telers in Etten-Leur moet dit aantal haalbaar zijn. De producten die niet gerekend kunnen worden onder de 30% streekproducten zullen wel een verband hebben met maatschappelijk verantwoord ondernemen. Het assortiment kan opgedeeld worden in drie verschillende categorieën; het kern- rand- en aanvullend assortiment.1516 Kernassortiment Het kernassortiment is noodzakelijk om het beeld van de groenteboer overeind te houden. Voor de Verstandig betekent dit dat alle basis groenten zoals bonen en standaard fruit zoals appels te koop zijn in de winkel. Rand assortiment Het rand assortiment versterkt het kernassortiment en wordt dus gevuld met; aardappelen, exotisch fruit, sapjes en buitenlandse groente. Aanvullend assortiment Het aanvullen assortiment bestaat uit de margerijke producten en producten waarmee Verstandig zich onderscheid. Dit zijn bijvoorbeeld; verse salades, verse groentepakketten, paddenstoelen, kruiden, lokale wijnen, noten, kazen en streekproducten. Indeling assortiment Hieronder vindt u een overzicht de plaatsing van de producten door middel van een vlekkenplan.

14

http://www.alleadressen.nl/gemeente.php?gemeente=380&wijzer=127 15

Markting voor retailers, Reinder Koornstra, Pearson Education, 2011 16

De volledige productlijst is de vinden in bijlage 6 van hoofdstuk 4

20

Figuur 9 Vlekkenplan Verstandig

4.7 Proces

Sturend proces

In tegenstelling tot de hedendaagse groentespecialisten zal Verstandig een duidelijke strategie hanteren. Er zullen elk jaar jaarplannen opgesteld worden waarin vooruitstrevende doelen worden vastgesteld. Tevens is het belangrijk dat er analyses worden gemaakt over de winkel zelf. Op deze manier is het makkelijker bekijken of er doelstellingen behaald zijn en hoe de winkel het doet ten opzichte van de concurrentie. Het aannemen en opleiden van het personeel wordt volledig verzorgd door de ondernemer. Het is belangrijk dat vooral onervaren personeel erg goed begeleid wordt. Verstandig heeft namelijk een dermate hoge service, dat elke medewerker verstand moet hebben van alle producten. Op de kwaliteit te waarborgen in de winkel zal Verstandig het HACCP systeem gebruiken. De HACCP analyse wordt ook wel de hygiëne code genoemd. De VWA(voedsel waren autoriteit) komt steekproefsgewijs langs om te controleren of de wettelijke normen worden nagestreefd.

Primair proces

De personeelsplanning wordt verzorgd door de ondernemer. Zo kan de ondernemer zelf bepalen wanneer er genoeg mensen in de winkel moeten staan. De verkoop in de winkel wordt verzorgd door elke medewerker. Tevens is het erg belangrijk dat ook elke medewerker voldoende advies kan geven aan de klant. Verstandig zal tevens gaan bezorgen en deze verkoop zal verzorgd worden door de ondernemer. Klachtenbehandeling wordt voornamelijk verzorgd door de ondernemer. De productie van de producten in de winkel zoals snijden, wassen, drogen, proportioneren en verpakken wordt verzorgd door elke medewerker. Gezien de ervaringseisen die gesteld worden aan de medewerkers moet dit geen complicaties veroorzaken. De presentatie van de producten zal in de beginfase verzorgd worden door de ondernemer. Het is wel de bedoeling dat de medewerkers meedenken en ideeën geven over de presentatie van de producten.

Ondersteunend proces

De administratie zal verzorgd worden door de ondernemer en de medewerkers. De ondernemer voert zelf de kassacontroles uit maar het registeren van afwezigheid van het personeel en de ziekmelding bij de ARBO wordt tevens verzorgd door de medewerkers. Er zal regelmatig controle op

21

prijzen worden uitgevoerd door de ondernemer om er zo voor te zorgen dat de prijzen niet te hoog worden ten opzichte van de concurrentie. De kwaliteitscontrole van de producten is een dagelijkse bezigheid waarbij er van elke medewerker verlangd wordt dat ze de producten nauwkeurig controleren voordat ze verkocht worden aan de consumenten. Voor de inkoop van de producten wordt een automatisch bestelsysteem aangemaakt. Verstandig is een vooruitstrevende groentespeciaalzaak waarbij automatisering erg belangrijk is. Met een automatisch bestelsysteem bespaart de ondernemer veel kostbare tijd. Het contact met de leveranciers zal dagelijks verzorgd worden door de ondernemer en het bestellen van de producten zal tevens ook verzorgd worden door de ondernemer.17

4.8 Publiek

De doelgroep is al besproken onder doelgroep bij het hoofdstuk strategie.

4.9 Presentatie

Gevel In de gevel van Verstandig zal de ambachtelijk uitstraling doorgevoerd worden. Dit gebeurd doormiddel van een bakstenen gevel. Op de gevel wordt ook het logo van Verstandig bevestigd zodat het voor passanten ook te zien is waar Verstandig is gevestigd is. Daarnaast zal Verstandig de deuren open zetten wanneer het weer dit toelaat, zodat de consument zich altijd welkom voelt18. Voor de winkel en de deur zullen ook gratis tasting producten geplaatst worden. Elke passant heeft dan de mogelijkheid om iets te proberen en geënthousiasmeerd te worden om binnen een kijkje te nemen. Presentatie producten/ visual merchandising Qua presentatie van producten zal er een ambachtelijke sfeer gecreëerd worden. Dit wordt afgewisseld met moderne tinten om zo te voorkomen dat de winkel te ouderwets wordt voor de doelgroep. Dit zal gerealiseerd worden doormiddel van het gebruik van bijvoorbeeld hout en rieten manden. In plaats van plastic winkelmandjes worden er in de winkel rieten manden gebruikt om de authentieke uitstraling te benadrukken. Een concurrent die dit al met veel succes ten uitvoer brengt is Marqt. Bij bezoek aan deze formule in Amsterdam was duidelijk de authentieke uitstraling te ervaren die dankzij deze producten gecreëerd was. Daarnaast worden er posters geplaatst bij de producten als visuele ondersteuning. De poster zullen gebruikt worden om het lokale gevoel van de streekproducten te versterken. De posters zullen bijvoorbeeld afbeeldingen zijn van lokale telers of producten en akkers van lokale telers.

Figuur 10 Visueele ondersteuning van producten

17

Voor het volledige proces schema zei bijlage 4 van hoofdstuk 4 van de bijlage 18

New retail relevance, Jos de Vries

22

Prijs communicatie & product communicatie De prijs van de producten wordt op de schapkaartjes weergegeven. Daarnaast is het namelijk aan het personeel op product informatie te communiceren. Het personeel wordt hiermee ondersteund doormiddel van qr codes op een aantal producten en op poster wordt ook gecommuniceerd over de herkomst van producten.

Figuur 11 Voorbeelden van prijskaartjes

Verstandig maakt gebruik van QR codes zoals boven te zien is. In bijlage 4.10 is te zien hoe deze werken. Ten slotte moet er duidelijk gecommuniceerd worden welke producten uit het assortiment streek producten zijn. Dit gebeurt doormiddel van een extra toevoeging aan het schapkaartje zoals hieronder te zien is.

Figuur 12 Extra toevoeging op schapkaartjes

Routing Hieronder is de routing te zien van Verstandig. Het is de bedoeling dat de consument de hele winkel doorloopt, dit wordt gerealiseerd doormiddel van eyecatchers en toepassing van category management.

Figuur 13 Looproutes

23

Zichtlijnen

Figuur 14 Zichtlijnen

Verlichting Op gebied van verlichting gaat Verstandig gebruik maken van spots en TL verlichting. De spots zorgen er voor dat de producten uitgelicht worden en de Tl verlichting zorgt voor de algemene verlichting binnen het pand. In bijlage 4.10 staan voorbeelden van de te gebruiken verlichting. Hieronder staat schematisch de plaatsing van de verlichting weergegeven.

Figuur 15 Lichtplan Verstandig

24

Sfeer Om een prettige sfeer te creëren in de winkel zal er behalve het visuele aspect ook gedacht moeten worden aan geur en geluid. Op gebied van geur gaat Verstandig natuurlijk gebruik gemaakt van de geur van de verse producten. Op gebied van geluid gaat Verstandig gebruik maken van de lokale radio dit zal zacht op de achtergrond te horen zijn. Uit onderzoek is namelijk gebleken dat 71,6% van de lokale bevolking luistert naar ‘Local FM’ de lokale radio zender in Etten-Leur.19 Dit radio station past ook erg goed bij het lokale karakter van Verstandig.

4.10 Fysieke distributie

Fysieke distributie is zo goed en efficiënt mogelijk beheren van de goederenstroom van boer(producent) naar de consument. Hierbij zullen de juiste producten op het juiste tijdstip tegen een zo laag mogelijke kosten gerealiseerd worden. Fysieke distributie bestaat uit drie kernonderdelen.

De inkomende stroom van de groenten en fruit

Het beheren van de groenten en fruit binnen Verstandig. Dit zal het proces zijn tot de fysieke verkoop aan de consument.

De uitgaande stroom van goederen.

Inkomende stroom;

Het assortiment van Verstandig zal bestaan uit lokale oftewel streekproducten en traditionele basis groenten. Drie keer in de week gaat een persoon de bestelde streekproducten halen bij de lokale telers. Zes keer in de week worden de bestelde groenten afgeleverd door de leveranciers. Bestellen Aan het einde van iedere dag wordt een inventarisatie gemaakt door een medewerker of de ondernemer zelf. De ondernemer besteld aan de hand van het inventarisatie formulier de groenten en fruit voor de komende dag. Het assortiment van Verstandig zal bestaan uit lokale oftewel streekproducten en traditionele basis groenten. Drie keer in de week gaat een persoon de bestelde streekproducten halen bij de lokale telers. Zes keer in de week worden de bestelde groenten afgeleverd door de leveranciers.

Verwerking van de goederen

Na iedere levering wordt een deel van de groenten en fruit verwerkt in de fysieke winkel van Verstandig, een deel (restant) wordt opgeslagen in de koeling in het magazijn en tot slot wordt er verwerkt voor salades, stamppotten en gesneden groenten voor de zakelijke klanten. Iedere ochtend worden er voor de zakelijke klanten de groentes en fruit gesneden en verpakt. Daarna worden de gesneden groenten en fruit en overige producten klaar gezet om afgeleverd te worden. Verstandig heeft de mogelijkheid om de groenten en fruit die niet op de fysieke winkel worden gestald op te slaan in het magazijn. In het magazijn staat een opslagkoeling voor de producten. Dit magazijn dient als opslag voor producten die nog verwerkt moeten worden en voor de restant producten waar op dat moment geen plaats voor is in de winkel. Na iedere levering wordt een deel van de groenten en fruit verwerkt in de fysieke winkel van Verstandig, een deel(restant) wordt opgeslagen in de koeling in het magazijn en tot slot wordt er verwerkt voor salades, stamppotten en gesneden groenten voor de zakelijke klanten. Iedere ochtend

19

http://www.localfm.nl/site/lees_meer/local-fm-is-begonnen-omdat-etten-leur-het-interessantst-is/

25

worden er voor de zakelijke klanten de groentes en fruit gesneden en verpakt. Daarna worden de gesneden groenten en fruit en overige producten klaar gezet om afgeleverd te worden.

Uitgaande stroom

Op het gebied van uitgaande stroom zijn er verschillende aankoopsoorten mogelijk. Hieronder staan de aankoopsoorten vermeld.

Impulsaankopen

Vooraf geplande aankopen Bij de impulsaankopen kan de consument bij Verstandig kiezen voor een maaltijdsalade en of kant en klaar maaltijd die bereid is door Verstandig. Wat vaak ook als impuls aankoop wordt gekocht is fruit, wijn en kaas. Bij de vooraf geplande aankopen komt de consument met een duidelijk doel naar de winkel. De consument heeft voordat zij de winkel binnen stappen al besloten wat hij of zijn bij Verstandig wilt kopen. De groenten is een voorbeeld van een vooraf geplande aankoop. Dit kan tevens ook als impuls aankoop, hierbij is het deskundig advies van het personeel een pre.

26

5. Toolbox

5.1 Inleiding

De toolbox geeft een praktische inrichting en een visueel beeld van de beoogde winkel. Aan de hand van vijf punten wordt er een duidelijk beeld geschept van de winkel.

5.2 Layout

Klantenstroom

Figuur 16 Gevel

Bovenstaande foto geeft een impressie van de voorkant van de winkel en de passantenstromen. Passanten die langslopen zal zowel het bord als de gratis tastings zien. Wanneer het weer het toelaat zullen de deuren van Verstandig ook open staan om zo uitnodigend mogelijk te zijn om even binnen te komen.

Preventie

Veiligheidsinstructies

Brandpreventie Zowel in de winkel als in de kantine is een brandblusser aanwezig. Naast de brandblussers zijn instructiebladen geplaatst hoe deze gebruikt kunnen worden. Ook hangen er in de winkel plattegronden over het evacuatieplan in geval van nood. Naast de brandblussers zijn er ook 2 blusdekens in de winkel aanwezig, zowel in de keuken als in de winkel zelf. EHBO voorziening Er moet altijd iemand van Verstandig aanwezig zijn met een BHV Diploma. De ondernemer zelf en

27

een fulltimer zullen hiervoor een opleiding volgen. Daarnaast moet er een verbandtrommel aanwezig zijn in de winkel van Verstandig. Ontruimingsplan

Figuur 17 Nooduitgangen

Met rode cirkels zijn de nooduitgangen in geval van nood aangegeven.

Bedrijfsbeveiliging Voor de beveiliging van het pand is gekozen om een totaalpakket te nemen dat in alle gemakken en beveiliging voorziet.

Meer informatie hierover is te vinden bij het hoofdstuk KAM in dit verslag.

Logistiek

De bevoorrading van de winkel zal achter plaatsvinden. Het bezorgbusje van Verstandig of van andere leveranciers kan gemakkelijk hier komen. Aan de achterkant van het pand van Verstandig is een rolluik aanwezig welke geopend kan worden om te bevoorraden. Doordat het bevoorraden via de achterkant van de winkel plaatsvindt hebben de klanten in de winkel hier geen last van.

28

Figuur 18 Achterplaats

Figuur 19 Bovenaanzicht

De producten die binnenkomen kunnen in de juiste koelcel of opslagplek geplaatst worden of meteen in de winkel aangevoerd worden.

Zichtlijnen

De winkel van Verstand maakt gebruik van verschillende eye catchers in de winkels welke de zichtlijnen beïnvloeden. Zo staan er centraal in de winkel gratis tasting producten, staan er in de hoek displays maar ook de open keuken valt op.

Speciale ruimtes

Verstandig heeft twee speciale ruimtes ingericht in de winkel. De eerste ruimte is de open keuken achter in de winkel waar consumenten een kijkje in de keuken van Verstandig kunnen nemen. Daarnaast is er nog een hoek speciaal ingericht om informatie te geven over streekproducten.

29

5.3 Storedesign

De beleving in de winkel

De winkel van Verstandig is ingericht om echt ervaren te worden, een beleveniswinkel. Mensen moeten de winkel niet bezoeken omdat ze boodschappen moeten doen (runshopping), maar boodschappen willen doen (funshopping). Elementen die hier aan bijdragen zijn onder andere het altijd aanwezig zijn van tastings, de open keuken, de ambachtelijke uitstraling en het deskundige personeel waar altijd alles aan gevraagd kan worden.

5.4 Instore graphics

Brand signing Missie Een beter leven creëren voor de lokale omgeving en bewoners doormiddel van gezonde en lokale producten en maatschappelijk verantwoorde bedrijfsvoering binnen de AGF branche. Visie Verstandig wil met een landelijke uitrol van haar concept de eerste keuze in AGF worden voor de consumenten in Nederland. Kernwaarden Lokaal Verstandig Betrokken Motto Verstandig voor jezelf én je lokale omgeving! De naam Verstandig Groente en fruit staat gelijk aan vers en gezond. Daarom is er gekozen voor de naam Verstandig. Alle producten die Verstandig aanbiedt zijn vers. Naast de versheid zijn de producten ook gezond voor de koper, dit verwoorden wij in verstandig. Verstandig staat voor een verstandige keuze zowel voor de consument als voor de (lokale) omgeving. Verstandig staat voor verse producten Verstandig staat voor lokale producten Verstandig staat voor gezonde keuze Imago beelden, sfeerfotografie Om het imago kracht bij te zetten in de winkel zullen er posters en ander promotiemateriaal in de winkel te vinden zijn welke de lokale producten promoten. Op materiaal als dit is bijvoorbeeld staan foto’s van lokale telers samen met hun producten. Meer informatie hierover is te vinden bij het hoofdstuk Presentatie.

30

Thema signing

Zie bijlage 5.1 voor een visualisatie van de verschillende seizoenen.

Prijs signing

Prijzen Verstandig zal met haar prijzen in het hogere segment zitten. Dit kan ze zich veroorloven omdat ze belevenis in de winkel, uitstekende service, goede kwalitatieve producten en een Verstandige lokale keuze biedt. Acties Verstandig wil zich op productniveau onderscheiden van de concurrentie en niet op prijsniveau. Wel zal er altijd een actie van de week in de winkel zijn. Het doel hiervan is voornamelijk om mensen eens een ander product aan te laten schaffen in de hoop dat ze dat ook later blijven doen. Acties zullen op de website uitgelicht worden bij de “aanbieding van de week” en verstuurd worden met de wekelijkse nieuwsbrief. In de winkel zullen de acties ook duidelijk uitgelicht worden met behulp van posters zoals onderstaande. Bij de acties maakt Verstandig duidelijk dat ze niet alleen een verstandige keuze voor jezelf en je omgeving zijn, maar ook voor de portemonnee!

Info signing

Oriëntering De oriëntering in de winkel is intuïtief opgesteld. De winkel is niet erg groot waardoor het zichzelf wijst hoe de routing in de winkel is. Productinformatie Meer informatie over de producten van Verstandig kan op de website gevonden worden. Hier staat bijvoorbeeld waar ze geteeld zijn. Daarnaast liggen er ook folders in de winkel waar meer informatie staat over de lokale producten en het belang van verse en gezonde groente en fruit eten.

Figuur 20 Aanbieding

Figuur 21 Productinformatie

31

Winkelinformatie Informatie over de winkel is te vinden op de website van Verstandig. Hier staat ook waar Verstandig voor staat en haar missie. De winkel is niet groot en is intuïtief ingedeeld zodat klanten er makkelijk wegwijs is kunnen komen. Assortimentsinformatie Informatie over het totale assortiment van Verstandig is op de website te vinden. Hier staat waar de producten vandaan komen, wat ze kosten en waar ze goed samen mee te eten zijn en zelfs kooktips.

Take aways Draagtassen Omdat Verstandig zich inzet voor het milieu zal er geen gebruik gemaakt worden van plastic zakken. Wel zal er gebruik gemaakt worden van linnen tassen en papieren zakken of tassen. Hierop zal het logo van Verstandig ook te zien zijn. Leaflets In de winkel zullen folders aanwezig zijn. Dit zijn zowel folders met informatie over Verstandig en haar producten als informatie over de lokale telers en redenen waarom het belangrijk is om vers groente en fruit te nuttigen. Verpakkingen Met gebruik van zelf gemaakte verpakkingen en etiketten kan door Verstandig de juiste uitstraling gecreëerd worden.

5.5 Gevelbeeld

Figuur 23 Gevel

Figuur 22 Tas

32

Ingang

De ingang van de winkel is drie meter breed. De ingang staat zo vaak mogelijk open om de drempel voor mensen zo laag mogelijk te maken om binnen te komen. Bij de ingang staan gelijk mandjes opgesteld zodat klanten gemakkelijk aan het winkelen kunnen Etalage Er staat niets direct in de etalage van Verstandig. De etalage is bedoeld om mensen een kijkje in de winkel te geven. Vanuit de etalage kan de hele winkel gezien worden.

Algemeen beeld

Aan de voorkant van het pand zullen buiten ook enkele houten kratten onder de etalage staan met verse groente en fruit. De algemene uitstraling van de winkel zal authentiek en een lokaal karakter uitstralen. Dit zal gedaan worden door onder andere gebruik te maken van houten kratten buiten en een houten bord.

Buiten presentatie

Buiten voor de winkel zullen ook gratis tastings gepresenteerd worden. Deze tastings hebben als doel passanten te overtuigen van de kwaliteit en versheid van onze producten. Daarnaast staat er een bord buiten gepresenteerd om mensen naar binnen te wijzen.

5.6 Visual merchandising

Eye catchers In de winkel van Verstandig zullen verschillende eye catchers staan. Naast dat Verstandig de tastings een prominente plaats in de winkel geeft zullen er ook displays komen te staan. Enkele voorbeelden van eye catchers in de winkel zijn hieronder te vinden.

Productpresentatie en huisstijl Bij de productpresentatie wordt een authentieke uitstraling getracht terug te halen. Meer informatie en concrete voorbeelden hiervan zijn te vinden bij Presentatie.

Figuur 24 Eye catchers

33

5.7 Technische innovatie

QR codes QR codes bieden de mogelijkheid voor de klant in de winkel om met behulp van hun smartphone meer informatie op te vragen over iets waar een QR code bij staat. Verstandig zal hier gebruik van maken door deze te plaatsen op productkaartjes in de winkel. Meer informatie over QR codes kan bij promotie gevonden worden Klantenkaart Dankzij het innovatieve klantenkaart systeem waar Verstandig mee werkt stelt dit Verstandig in staat om een goede indruk te krijgen van de behoeftes en wensen van verschillende bezoekers. Dankzij de klantenkaart kan er tot postcode niveau bekeken worden wat er populair is en hier gepaste acties op bedenken. Ook kan er dankzij de klantenkaart gezien worden waar de meeste klanten vandaan komen en kan hier op ingespeeld worden. Meer informatie over de klantenkaart is in het verslag te vinden bij Promotie.

5.8. Kwaliteit, arbeid en milieu20

Als ondernemer krijg je te maken met verschillende wetten en voorschriften. Verstandig Etten-Leur heeft hier rekening mee gehouden.21

20

Plan K4 Winkeltechniek Winkelconcept SOF 21

Voor het uitgebreide kam beleid zie bijlage 1 van hoofdstuk 5

34

6. Organisatie en formule ontwikkeling

Hieronder wordt de organisatie en formule ontwikkeling op lange termijn beschreven. De ontwikkeling van de formule en organisatie wordt kort toegelicht met de bijbehorende visie.

6.1 Formule ontwikkeling in de tijd

In eerste instantie zal getracht worden om met Verstandig een lokale winkel te starten. Het streven van de formule is om minstens 30% lokale producten aan te bieden. Deze producenten zullen benaderd en geënthousiasmeerd moeten worden om aan Verstandig te gaan leveren. De verwachting is dat het aandeel van lokale producten gedurende de jaren zal toenemen. Naar mate Verstandig meer naamsbekendheid vergaard binnen de regio zal dit dus toenemen. Er wordt echter ook potentie gezien in een landelijk uitrolbare formule. Een franchise formule onder de naam van “Verstandig”. Er wordt potentie gezien in juist een franchise formule omdat lokale ondernemers hun omgeving het beste kennen. De binding met lokale producten en omgeving is een belangrijk speerpunt binnen Verstandig. Bij het uitrollen van de franchising zal eerst naar volledige aanwezigheid binnen Brabant gestreefd worden. De redenatie hier achter is dat er binnen Brabant minder concurrentie is (er zijn al meer vergelijkbare initiatieven in de randstad) en dat het beter is om eerst een lokale gevestigde naam op te bouwen in plaats van verspreide vestigingen door het land heen. Bij het kiezen van franchise vestigingen zal voornamelijk gekeken worden naar de aanwezigheid van de juiste doelgroep, zoals bij Verstandig Etten-Leur het geval is.

Figuur 25 Overzicht van het uitrollen van de formule binnen Brabant

Binnen elk verzorgingsgebied aangegeven met een cirkel zal een vestiging van Verstandig komen. Dit hoeft niet in de grootste stad te zijn. Dit is elke keer afhankelijk van het vinden van het juiste pand, een goede bereikbaarheid, huurprijs en de aanwezigheid van de doelgroep in de omgeving. Een deel van het assortiment van deze winkels zal vastgesteld worden door Verstandig en een ander deel is in te delen met lokale producten door de franchisenemer zelf. Duidelijke voordelen van een landelijke formule zijn onder andere inkoopvoordeel, gezamenlijke marketingacties (zoals website en Social Media aanwezigheid) en andere schaalvoordelen. Voor een planning van jaar tot jaar van deze expansie wordt naar bijlage 6.1 verwezen.

35

7. Projectplanning implementatie

71 Verbouwingsplanning

Van koop tot aan de oplevering zijn er 3 fasen. Voorbereiding, Uitvoering en Oplevering. Bij de voorbereiding hoort het bestellen van de huisstijl bestellen, werving personeel en vergunningen aanvragen. Deze dingen zullen als eerst moeten worden gedaan omdat dit het meeste tijd in beslag neemt. Bij vergunningen aanvragen voor de voorgevel en verbouwingen gaat een tijdje overheen. Daarom zal dat ruim van te voren gedaan worden. De inventaris bestellen kan binnen een dag gebeuren, alleen tot het moment van leveren kan een tijd overheen gaan daarom moet dit ook op tijd gebeuren. Werving van het persoon gaat nagenoeg een maand overheen. Dit is het personeel zoeken tot aan de sollicitatie gesprekken. Na de sleuteloverdracht kan er begonnen worden met de uitvoering. Hierbij moet gedacht worden aan de verbouwing van de gevel, het leggen van de vloer (aantal dagen wachten totdat de vloer is uitgehard) dan kan de bedrading, verlichting, inventaris, bedrijfsapparatuur geplaats worden. Daarop volgt de huisstijl implementatie dus de aankleding van de winkel. Als alles gereed is kunnen de koelingen en al het andere apparatuur aangesloten worden. Na de uitvoering volgt de oplevering.

7.2 Strokenplanning

Voor meer informatie over de strokenplanning verwijzen wij door naar bijlage 7.1.

36

8. Financieel overzicht

Een compleet overzicht van alle kosten is te vinden in bijlage 8.1.

8.2 Investeringsbegroting

Investeringsbegroting Verstandig

37

8.3 Financieringsbegroting

8..4 Exploitatiebegroting eerste 5 jaar

38

39

40

In december 2012 gaat Verstandig open. Dit doen we omdat de maand december altijd een van de betere maanden is voor een groentespeciaalzaak. Het eerste volledig jaar maken we nog een stevig verlies. Dit komt mede door de verbouwingskosten het eerste jaar betaald moeten worden. En het eerste jaar is de omzet nog niet zo hoog. In 2014 verwachten we dat de omzet ligt stijgt. In 2015 verwachten we een stevige groei in de omzet omdat we verwachten dat de verkoop van de B to B dan sterk zal gaan groeien. In de eerste twee jaar is het belangrijk dat we veel naamsbekendheid creëren en daarna zullen we ons ook met name gaan focussen op de horeca, scholen en verzorgingstehuizen. Met deze focus verwachten we een flinke omzetstijging te creëren. De laatste twee jaren zal deze stijging doorzetten waardoor Verstandig een flinke winst zal maken in 2017. Trinity model Verstandig

Voor het invullen van het Trinity model van Verstandig is het gemiddelde aantal omzet genomen om zo een realistisch beeld te creëren van Verstandig.

41

9. Eindconclusie

Afgelopen tien jaar hebben er talloze verandering in de AGF branche plaats gevonden. De groentespeciaalzaken zijn met vijftig procent afgenomen. Hiervoor zijn verschillende verklaringen aanwezig. Een daarvan is het toenemen van het one stop shop gemak. Vanuit de stichting AGF centrum voor kennis en ontwikkeling hebben we de opdracht gekregen om voor de AGF branche een strategisch marketingplan en een implementatieplan te schrijven. Met behulp van beide plannen dient er een concept te komen om de stervende groentespeciaalzaak te redden. In blok E1 hebben we verschillende onderzoeken uitgevoerd om een strategisch marketingplan voor het verzorgingsgebied Etten-Leur te schrijven. Uit de uitgevoerde onderzoeken is naar voren gekomen dat er in Etten geen groentespeciaalzaak aanwezig is, een grote toevloeiing vanuit de omliggende dorpen aanwezig is en een vraag naar een groentespeciaalzaak aanwezig is met een breed productassortiment. Deze drie punten vormen al samen een grote kans om een groentespeciaalzaak in Etten te starten. Afgelopen blok E2 hebben we een implementatieplan opgesteld. In dit implementatieplan hebben we een vernieuwd concept beschreven dat gericht is op de AGF branche. Uit het implementatie is voorgekomen dat een succesvol vernieuwd groentespeciaalzaak tegenwoordig over een breed productassortiment dient te beschikken met producten van A kwaliteit. Het brede productassortiment bestaat onder andere uit streekproducten, exotisch fruit en seizoensgebonden groente. Een ander belangrijk aspect zijn de medewerkers die in de winkel werkzaam zijn. Elke medewerker in de winkel dient over voldoende productkennis te beschikken om zo ondersteuning aan de consumenten te kunnen bieden. De locatie van de winkel dient makkelijk bereikbaar te zijn en het is noodzakelijk om voldoende parkeergelegenheid te hebben. Naast de genoemde factoren is promotie een zeer belangrijk aspect. Om tegenwoordig in te kunnen spelen op de wensen en behoeftes van de aanwezige consumenten hebben zijn we tot de conclusie gekomen om gebruik te maken van onder andere internet, social media en andere moderne promotionele activiteiten. De reden hiervoor is dat tegenwoordig heeft bijna elk consument een mobiele telefoon heeft met internet en zit vaak op social media. De toekomstvisie voor Verstandig is dat er in jaar een tot en met jaar vijf volledig zal worden gestort op de winkel in Etten-Leur. Pas in jaar zes tot en met jaar tien zullen er een nieuwe vestigingen worden geopend middels franchishing. Naar verwachting wordt er in jaar zes tot en met jaar tien nog drietal andere winkels in Noord-Brabant geopend. Op een termijn van tien jaar zal het concept van Verstandig groeien en de marktleider in de AGF branche van Noord-Brabant worden. Met behulp van de hierboven genoemde punten zijn wij er van overtuigd dat het concept een succesfactor zal worden voor de landelijke groentespeciaalzaken.

42

10. Bronnen

In dit onderdeel worden de gebruikte boeken, websites, verslagen en presentaties toegelicht.

10.1 Boeken

-Strategische marketing, R.T. Frambach, Noordhoff Uitgevers B.V., Groningen, 2009 -Retailmarketing, Rob van der Kind & Frank Quix, Noordhoff Uitgevers, Groningen, 2008 -Starten met marktonderzoek, M.A. Broekhoff, Wolters-Noordhoff, Groningen/Houten, 2007 -Kwalitatief marktonderzoek, M.A. Broekhoff, Wolters-Noordhoff, Groningen/Houten, 2007 -Deskresearch, M.A. Broekhoff, Wolters-Noordhoff, Groningen/Houten, 2007 -Marketing een reallife-perspectief, R. Solomon, Pearson, Amsterdam, 2008 -Management, S.P. Robbins & M. Coulter, Pearson, Amsterdam, 2008 -Basisboek MVO, Moratis en Van der Veen, uitgeverij Van Gorcum, Assen, 2010 -Het einde van winkels, Cor Molenaar,Den Haag 2011

10.2 Websites

http://www.groentennieuws.nl/nieuwsbericht_detail.asp?id=84648 http://www.hbd.nl/pages/37/Branches/AGF-Groentezaken.html http://www.hbd.nl/pages/37/Branches/AGF-Groentezaken.html http://www.hbd.nl/pages/4296/Branches/AGF-groentezaken/Bestemmingsheffing-aardappelen-groenten-en-fruit/Aardappelen-Groenten-en-Fruit-AGF-Folder-bestemmingsheffing-2012.html http://www.kekbv.nl/interieurbouw/?gclid=CPnnq_HazbACFYwQfAodbngNWg http://www.aranto.nl/projecten/De%20Stentor%20Supermarktoorlog.pdf http://www.versspecialist.nl/agf/index.cfm http://www.agfdetailhandel.nl/agf-cao http://mens-en-gezondheid.infonu.nl/kinderen/15346-te-dikke-kinderen.html http://www.etten-leur.nl/Wonen_Leven http://www.agf.nl/nieuwsbericht_detail.asp?id=79426 http://www.google.nl/url?sa=t&rct=j&q=toevloeiing%20ettenleur&source=web&cd=1&ved=0CEgQFjAA&url=http%3A%2F%2Fwww.ettenleur.nl%2Fdsresource%3Fobjectid%3D28656%26type%3Dorg&ei=mtywT6KEoes8QPK9d2-CQ&usg=AFQjCNEzNb7lEfz02WpPv1GKtoZHtxf1HQ&cad=rja http://www.roc.nl/default.php?fr=details&id=2854 http://www.alleadressen.nl/gemeente.php?gemeente=380&wijzer=127 http://www.localfm.nl/site/lees_meer/local-fm-is-begonnen-omdat-etten-leur-het-interessantst-is/

10.3 Instanties en personen

Gemeente Etten-Leur Avans Hogeschool te Den Bosch Centrum voor kennis en ontwikkeling Referentie bedrijf Edwin de Wit Makelaardij Heijblom De heer J. Hendriksen De heer G. Rijsdijk De heer K. Rink Mevrouw W. ten Noever Bakker Mevrouw K. de Jong