Implementatie en gebruik van de checklist in het operatiekwartier Rapport 2013

2

Inhoud

1. Deelname

2. Implementatie

3. Compliantie

4. 2011 versus 2013

5. Addendum

3

1.

Deelname:

2011 versus 2013

4

Deelname in 2011 en 2013

2011 2013

n ZH-en in analyse 78 87

n gerapporteerde ingrepen 1712 2047

n geanalyseerde checklists 1630 1899

5

2.

Implementatie ?

6

Gebruikt uw instelling een checklist van het type Safe Surgery ?

deelname: 87 ziekenhuizen of sites

nooit zelden vaak altijd0

20

40

60

80

07

20

60

aanta

l zi

ekenhuiz

en

7

Welke checklist gebruikt uw instelling?

0

20

40

60

80

9

74

2 2

aa

nta

l zi

eke

nh

uiz

en

deelname: 87 ziekenhuizen of sites

8

Maakt de checklist deel uit van het patiëntendossier?

ja neen0

20

40

60

8076

11aanta

l zi

ekenhuiz

en

deelname: 87 ziekenhuizen of sites

9

Waar wordt de checklist bewaard na de interventie?

niet bewaard in papieren patiëntendossier

in elektronisch patiëntendossier

op het OK elders0

20

40

60

80

0

43

25

8 11

aanta

l zi

ekenhuiz

en

deelname: 87 ziekenhuizen of sites

10

Bestaat er een elektronische versie van de checklist?

14

73

ja

neen

deelname: 87 ziekenhuizen of sitesSlechts 14 ziekenhuizen beschikken over een elektronische versie van de checklist.

11

Is de checklist minstens 1x per jaar aan agendapunt van vergadering/discussie?

in comité voor het OK of gelijkwaardige structuur

74

in medische raad 16 in comité kwaliteit en patiëntveiligheid 63 andere 25

deelname: 87 ziekenhuizen of sites(meerdere antwoorden mogelijk)

12

Worden patiënten systematisch geïnformeerd over de checklist (brochure, welkomboekje, poster, mondelinge communicatie, ...)?

ja neen ik weet het niet

0

20

40

60

80

18

62

7

aanta

l zi

eken-

huiz

en

deelname: 87 ziekenhuizen of sites

13

Sinds zijn invoering, heeft de checklist ervoor gezorgd dat een fout vermeden of een gebrekkig toestel ontdekt kon worden ?

ja, één keer ja, meerdere keren

neen ik weet het niet

0

20

40

60

80

6

44

3

34

aanta

l zi

eken-

huiz

en

deelname: 87 ziekenhuizen of sites

14

Sinds zijn invoering, heeft de checklist ervoor gezorgd dat een fout vermeden of een gebrekkig toestel ontdekt kon worden ?

Voorbeelden van fouten of vermelde verstoringen

verkeerde kant/markering 17

identificatie van de patiënt 16

controle van het materiaal (beschikbaar materiaal, niet klaar, defect)

12

allergie 10

steriliteit (infectierisico, niet-steriel of verdacht materiaal)

4

antibioprophylaxie 2

inventarisatie van de kompressen 2

bloed niet beschikbaar 2

formulering van de ingreep 1

15

Indien uw instelling deelnam aan de 2011-enquête, werden de resultaten van de gepersonaliseerde feedback gepresenteerd op een vergadering?

0

20

40

60

80

44

12

41

22

aanta

l zi

ekenhuiz

en

78 ziekenhuizen hebben deelgenomen aan de enquête in 2011 (meerdere antwoorden waren mogelijk)

16

Hoe heeft uw instelling de resultaten van de gepersonaliseerde feedback gecommuniceerd ?

mon

delin

g *

beel

dsch

erm

en

info

rmat

iebl

ad **

niet

ande

re0

20

40

60

80

58

515

49a

anta

l zi

eken-

huiz

en

* tijdens vergaderingen, opleidingen,...**nieuwsbrief, personeelsblad, intranet, ...

78 ziekenhuizen hebben deelgenomen aan de enquête in 2011 (meerdere antwoorden waren mogelijk)

17

Werden er na deze feedback verbeteracties ingevoerd ?

ja neen ik weet het niet

0

20

40

60

80

48

117

aanta

l zi

ekenhuiz

en

78 ziekenhuizen hebben deelgenomen aan de enquête in 2011

18

3.

Compliantie

?

19

Compliantie 2013:aantal geverifieerde ingrepen

aantal ziekenhuizen-sites in de analyse: 87

maximum aantal interventies (78 X 25) : 2.175

aantal ingrepen op 21/11 of 28/11: 2.047

aantal ingevulde en geanalyseerde checklist: 1.899

20

Berekening compliantie 2013

Per interventie en per item : 4 mogelijkheden

gecontroleerd item (aangevinkt)gecontroleerd item via andere procedureniet gecontroleerd item (niet aangevinkt)

“dit item komt niet voor op onze checklist” uitgesloten uit noemer

NOEMERTELLER

21

Verdeling van de ingrepen per specialisme

orthopedisch

abdominaal en/of digestief

gynecologisch

vasculair

maxillo-faciaal

algemeen

oculair

urologisch

NKO

plastisch

neuro

andere

ik weet het niet

0 100 200 300 400 500 600

596240

215124

94114119

163187

666261

6

n=2.047

22

Verdeling van de ingrepen per type hospitalisatie

daghospitalisatie

klassieke hospitalisatie

ik weet het niet

020

040

060

080

010

0012

00

1064

938

45

n=2.047

23

  compliantie van alle

items per sleutelmom

ent (nationaal

gemiddelde)

items met de laagste compliantie(nationaal

gemiddelde)

item met de hoogste compliantie

(nationaal gemiddelde)

SIGN IN

81 %

item 07 (74 %)“Heeft de patiënt een risico

op bloedverlies >500ml (7ml/kg bij kind)?”

item 01 (87 %)“Heeft de patiënt zijn/haar identiteit

bevestigd evenals de ingreep, de plaats van de ingreep, en heeft de

patiënt zijn/haar toestemming gegeven?”

TIME OUT 70 %

item 12 (59 %)“ Check voor de chirurg: hoe lang zal de ingreep duren?”

item 15 (79 %)“Check voor de verpleegkundig

team: werd de steriliteit bevestigd?”

SIGN OUT

64 %

item 20 (60 %)“De checklist

verantwoordelijke bevestigt mondeling het etiketteren van

de weefselstalen”en

item 21 (60 %)“De checklist

verantwoordelijke bevestigt mondeling of er problemen zijn met de uitrusting die moet worden nagekeken”

 

item 18 ( 70%)“De checklist verantwoordelijke

bevestigt mondeling de benaming van de uitgevoerde ingreep”

24

Aangepaste checklist - weggelaten items

SIGN IN 20% Item 2 Is de plaats van de ingreep aangeduid?

23% Item 4 Is de pulsoximeter bij de patiënt aangebracht en functioneert hij?

TIME OUT

20% Item 17 Check voor de verpleegkundig team : is het relevante medisch beeldmateriaal beschikbaar en wordt dit getoond in de in de operatiezaal?

20% Item 15 Check voor de verpleegkundig team: werd de steriliteit bevestigd? (met de resultaten van de indicatoren)

23% Item 11 Check voor de chirurg: welke zijn kritische of ongewone stappen?

24% Item 16 Check voor de verpleegkundig team: zijn er problemen met de uitrusting of zijn er anderen aandachtspunten?

33% Item 12 Check voor de chirurg: hoe lang zal de ingreep duren?

38% Item 8 Bevestiging dat alle teamleden zichzelf hebben voorgesteld met naam en functie(s)

SIGN OUT

21% Item 18 De checklist verantwoordelijke bevestigt mondeling de benaming van de uitgevoerde ingreep

25

Items uit de ‘sign in’ en de wijze van controle

7. Heeft de patiënt een risico op een bloedverlies >500 ml (of 7ml/kg in de pe-diatrie?

6. Heeft de patiënt een risico op intubatieproblemen of risico op aspiratie?

5. Heeft de patiënt een gekende allergie?

4. Is de pulse-oximeter aangebracht en functioneert hij?

3. Werden het materiaal en de anesthesieproducten gecontroleerd?

2. Is de plaats van de ingreep aangeduid?

1. Heeft de patiënten zijn identiteit, de plaats, de ingreep en zijn toestemming bevestigd?

0% 20% 40% 60% 80% 100%

1240

1324

1697

1197

1550

1307

1676

107

81

24

120

27

28

88

467

474

305

263

395

308

257

233

168

21

467

75

404

26

gecontroleerd item (aangevinkt) gecontroleerd item via een andere procedureniet-gecontroleerd item (niet-aangevinkt) dit item komt niet voor in onze checklist

26

‘Sign in’: gecontroleerde en niet gecontroleerde items

7. Heeft de patiënt een risico op een bloedverlies >500 ml (of 7ml/kg in de pe-diatrie?

6. Heeft de patiënt een risico op intubatieproblemen of risico op aspiratie?

5. Heeft de patiënt een gekende allergie?

4. Is de pulse-oximeter aangebracht en functioneert hij?

3. Werden het materiaal en de anesthesieproducten gecontroleerd?

2. Is de plaats van de ingreep aangeduid?

1. Heeft de patiënten zijn identiteit, de plaats, de ingreep en zijn toestemming bevestigd?

0% 20% 40% 60% 80% 100%

1347

1405

1721

1317

1577

1335

1764

467

474

305

263

395

308

257

gecontroleerd item (aangevinkt en andere procedure)niet-gecontroleerd item (niet-aangevinkt)

27

Items uit de ‘time out’ en de wijze van controle

17. Check voor de verpleegkundig team : is het relevante medisch beeldmate-riaal beschikbaar en wordt dit getoond in de operatiezaal?

16. Check voor de verpleegkundig team: zijn er problemen met de uitrusting of zijn er andere aandachtspunte,

15. Check voor de verpleegkundig team: werd de steriliteit bevestigd?

14. Check voor de anesthesist: zijn er patiënt specifieke bezorgdheden?

13. Check voor de chirurg: wat is het te verwachten bloedverlies?

12. Check voor de chirurg: hoe lang zal de ingreep duren?

11. Check voor de chirurg: welke zijn kritische of ongewone stappen?

10. Werd er in de loop van de voorbije 60 minuten een antibioticaprofylaxe toegediend?

9. Bevestiging van identiteit van patiënt –ingreep- plaats van ingreep

8. Bevestiging dat alle teamleden zichzelf hebben voorgesteld met naam en functie(s)

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

1081

1081

1197

1118

888

675

1057

1453

1507

873

76

69

106

3

85

128

51

0

25

79

481

396

340

623

594

562

689

544

462

307

409

501

404

303

480

682

250

50

53

788

gecontroleerd item (aangevinkt) gecontroleerd item via een andere procedureniet-gecontroleerd item (niet-aangevinkt) dit item komt niet voor in onze checklist

28

‘Time out’: gecontroleerde en niet gecontroleerde items

17. Check voor de verpleegkundig team : is het relevante medisch beeldmateriaal beschikbaar en wordt dit getoond in de operatiezaal?

16. Check voor de verpleegkundig team: zijn er problemen met de uitrusting of zijn er andere aandachtspunte

15. Check voor de verpleegkundig team: werd de steriliteit bevestigd?

14. Check voor de anesthesist: zijn er patiënt specifieke bezorgdheden?

13. Check voor de chirurg: wat is het te verwachten bloedverlies?

12. Check voor de chirurg: hoe lang zal de ingreep duren?

11. Check voor de chirurg: welke zijn kritische of ongewone stappen?

10. Werd er in de loop van de voorbije 60 minuten een antibioticaprofylaxe toegediend?

9. Bevestiging van identiteit van patiënt –ingreep- plaats van ingreep

8. Bevestiging dat alle teamleden zichzelf hebben voorgesteld met naam en functie(s)

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

1157

1150

1303

1121

973

803

1108

1453

1532

952

481

396

340

623

594

562

689

544

462

307

gecontroleerd item (aangevinkt en andere procedure) niet-gecontroleerd item (niet-aangevinkt)

29

Items uit de ‘sign out’ en de wijze van controle

22. De teamleden stipuleren de belangrijkste aandachtspunten bij het ontwaken en de postoperatieve behandeling van de patiënt zijn genoteerd

21. De checklist verantwoordelijke (arts of vpk) bevestigt mondeling of er problemen zijn met de uitrusting die moeten worden nagekeken

20. De checklist verantwoordelijke (arts of vpk) bevestigt mondeling het etiketteren van de weefselstalen

19. De checklist verantwoordelijke (arts of vpk) bevestigt mondeling dat het tellen van de instrumenten, kompressen en naalden werd uitgevoerd

18. De checklist verantwoordelijke (arts of vpk) bevestigt mondeling de benaming van de uitgevoerde ingreep

0% 20% 40% 60% 80% 100%

1105

982

1121

1186

996

74

100

70

126

125

697

711

803

682

489

171

254

53

53

437

gecontroleerd item (aangevinkt) gecontroleerd item via een andere procedureniet-gecontroleerd item (niet-aangevinkt) dit item komt niet voor in onze checklist

30

Items uit de ‘sign out’ en de wijze van controle

17. Check voor de verpleegkundig team : is het relevante medisch beeldmateriaal beschikbaar en wordt dit getoond in de operatiezaal?

16. Check voor de verpleegkundig team: zijn er problemen met de uitrusting of zijn er andere aandachtspunte

15. Check voor de verpleegkundig team: werd de steriliteit bevestigd?

14. Check voor de anesthesist: zijn er patiënt specifieke bezorgdheden?

13. Check voor de chirurg: wat is het te verwachten bloedverlies?

0% 20% 40% 60% 80% 100%

1179

1082

1191

1312

1121

697

711

803

682

489

gecontroleerd item (aangevinkt en andere procedure) niet-gecontroleerd item (niet-aangevinkt)

31

Compliantie per item van de checklist in klassieke hospitalisatie en in daghospitalisatie

item 22item 21item 20item 19item 18item 17item 16item 15item 14item 13item 12item 11item 10

item 9item 8item 7item 6item 5item 4item 3item 2item 1

50.0% 55.0% 60.0% 65.0% 70.0% 75.0% 80.0% 85.0% 90.0%61.9%

60.6%61.2%

66.4%69.2%

71.0%74.1%

80.8%63.0%

60.3%55.9%

60.0%74.1%

77.9%75.5%75.6%

75.9%85.9%

83.3%80.9%

81.7%88.6%

daghospitalisatie klassieke hospitalisatie

32

4.

2011 versus 2013

?

33

Participatie in 2011 en 2013

  2011 2013aantal in België erkende ziekenhuizen 105 105aantal erkende ziekenhuizen die aan de enquête deelnamen

90 82

aantal ziekenhuizen die aan de enquête deelnamen (met inbegrip van de ziekenhuizen met verschillende sites)

90 87

aantal ziekenhuizen die een checklist gebruiken (met inbegrip van de ziekenhuizen met verschillende sites)

79 87

aantal ziekenhuizen voor het onderdeel compliantie (met inbegrip van de ziekenhuizen met verschillende sites)

78 87

aantal gerapporteerde chirurgische ingrepen

1.712 2.047

aantal geanalyseerde checklist voor het onderdeel compliantie

1.630 1.899

34

Soort gebruikte checklist

andere

eigen checklist

gewijzigde of aangepaste WGO-checklist

WGO-checklist

2

2

74

9

2

15

55

11

2011

aantal ziekenhuizen

Gemiddelde compliantie per sleutelmoment in 2011 en 2013

35

  2011 2013

SIGN IN 77 % 81 %

TIME OUT 53 % 70 %

SIGN OUT 46 % 64 %

‘Sign in’: gemiddelde compliantie per per item in 2011 en 2013

36

Sign in 2011 2013

meest gecontroleerde item

93 %‘ Heeft de patiënt zijn identiteit, de ingreep, de plaats

en zijn toestemming bevestigd?’

 

87 %‘ Heeft de patiënt zijn identiteit, de ingreep, de plaats

en zijn toestemming bevestigd?’

 

minst gecontroleerde item

61 %‘ Heeft de patiënt

een risico op intubatieprobleme

n of risico op aspiratie?’

74 %’Heeft de patiënt

een risico op bloedverlies?’

‘Time out’: gemiddelde compliantie per per item in 2011 en 2013

37

Time out  2011 2013

meest gecontroleerde item

76 %‘ Heeft de patiënt zijn identiteit, de

ingreep en de plaats van de

ingreep bevestigd?’

 

79 %‘‘‘‘‘Check voor het

verpleegkundig team: werd de

steriliteit bevestigd? ’

 

minst gecontroleerde item

32 %‘ Check voor de

chirurg: wat is het te verwachten bloedverlies?’

59 %‘Check voor de

chirurg: hoelang zal de ingreep

duren ’

‘Sign out’: gemiddelde compliantie per per item in 2011 en 2013

38

Sign out  2011 2013

meest gecontroleerde item

55 %‘De belangrijkste aandachtspunten bij het ontwaken

en de postoperatieve

behandeling van de patiënt zijn

genoteerd’

70 %‘De checklistverantwoordelijke (arts

of verpleegkundige) bevestigt mondeling de benaming van de

uitgevoerde ingreep’  

minst gecontroleerde item

38 %‘De

verpleegkundige bevestigt

mondeling het etiketteren van de

weefselstalen’

60 %’De checklistverantwoordelijke (arts

of verpleegkundige) bevestigt mondeling het etiketteren van de

weefselstalen’en

’De checklistverantwoordelijke (arts of verpleegkundige) bevestigt

mondeling of er problemen zijn met de uitrusting die moet worden

nagekeken’.

39

5.

Addendum

?

40

The Checklist ConundrumLucian Leape,NEJM 370;11;13-03-2014

daling van complicaties en sterfte: NIET door het aanvinken items checklist

volledig implementeren van de checklist is moeilijk veranderen van gewoonte/praktijk

is geen technisch probleem dat kan worden opgelost door het aanvinken van vakjes op een checklist

het is een probleem van menselijk gedrag en interactie

ziekenhuizen hebben hulp nodig bij het implementeren van de checklist

aanbeveling van WGO: aanpassen van checklist i.f.v. lokale behoeften

41

The Checklist ConundrumLucian Leape,NEJM 370;11;13-03-2014

zelfs in succesvolle ziekenhuizen zijn er chirurgen die weerstand bieden bij de implementatie van de checklist

echte compliantie: enkel door monitoring met directe observatie

volledige implementatie vergt tijd tijd voor het team om de checklist correct toe te passen tijd alvorens alle teams de checklist effectief gebruiken

de checklist werkt alleen als hij gebruikt wordt

Margareta HaeltermanHilde PelemanLaure IstasAgnès JacqueryeMarius LaurentGeert OlaertsIrene Vanden BremtMark Etienne

Dank voor uw aandacht

Contact: qs@health.fgov.be

www.patient-safety.be