ImpactNederlands Congres Volksgezondheid 201303.04.2013 dr. Hans te Brake 3 april 2013, Ede...

impact Nederlands Congres Volksgezondheid 2013 03.04.2013

dr. Hans te Brake3 april 2013, EdeNederlands Congres Volksgezondheid 2013

Veerkracht MonitorHet meten van de mate vanveerkracht onder de bevolking


Achtergrond en doelstelling

• Waarom de Veerkracht monitor?– Vele partijen en organisaties zijn bezig op het terrein van

veerkracht– Begripsverwarring: Veerkracht = weerbaarheid, zelfredzaamheid,

vitaliteit, …?

• Doel van dit onderzoek:– Welke definities bestaan er?– Welke factoren zijn overeenkomstig in al deze verschillende

definities?– Ergo: wat beïnvloedt veerkracht?– Hoe deze factoren te operationaliseren

(meetbaar maken d.m.v. een vragenlijst)– Nulmeting– Samenhang factoren

• Setting: veerkracht na rampen, onder de algemene bevolking


Methode

• Klankbordgroep

• Literatuuronderzoek: Pubmed, Embase, Picarta1. “resilience”+ “definition”, “concept”, “theory”2. + “factors”, “scale”, “measurement”3. + “community”, “disaster”, “government”, “communication”

• Vragenlijstconstructie: voortbouwen op eerdere, gevalideerde vragenlijsten

• SEM-analyse: samenhang constructen


Klankbordgroep

• Prof.dr. I. Helsloot (voorzitter)Hoogleraar Besturen van Veiligheid aan de Radboud Universiteit Nijmegen

• Prof.dr. R. Kleber (vice-voorzitter)Hoogleraar Psychotraumatologie, Universiteit Utrecht

• Prof.dr. H. Van GunsterenEmeritus Hoogleraar Politieke Theorieën en Rechtsfilosofie, Universiteit Leiden

• Mevr. M. OstendorfSenior communicatieadviseur, Nationaal Crisis Centrum

• Drs. M. Rooze, MBADirecteur Impact

• Drs. M. Van TuyllPlaatsvervangend programmamanager Dreigingen en Capaciteiten (V&J)

• Prof.dr. G. VerleyeProfessor Communicatiewetenschappenlijk Onderzoek, Universiteit van Gent


Resultaten literatuur

• Resilience, veerkracht:39 verschillende definities

• De definities verschillen op drie hoofdpunten:* – karaktertrek versus proces– individueel versus gemeenschappelijk niveau– contextafhankelijkheid.

• Veerkracht behelst het vermogen van mensen, gemeenschappen en (overheids)systemen om te kunnen ‘terugveren’ na een schokkende gebeurtenis

• Hoijtink, L.M., Brake, H. te, Dückers, M. (2010) Grip op Psychosociale Veerkracht. In: Helsloot, I. & Van ’t Padje, B. (ed) Zelfredzaamheid: concepten, thema's en voorbeelden nader beschouwd. Boom Uitgevers Den Haag.Hoijtink, L.M., Brake, J.H. te & Dückers, M.L.A. (submitted) Conceptualizing psychosocial resilience and its determinants: a review of the literature. Disaster Medicine and Public Health Preparedness.


Resultaten literatuur

• Psychologische factoren• Sociale context• De relatie tussen de overheid en burgers• Verwacht gedrag bij rampscenario’s

• Socio-economische factoren (etniciteit, leeftijd, inkomen, geslacht, huishouden, opleiding)

• Feitelijke kennis


Operationalisatie (1/2)

Psychologische Factoren•ego-resiliency, hardiness, adaptability

RS-NL Resilience Scale- Nederlandse versie (21 items) (o.a. Wagnild & Young, 1993; Ahern et al, 2006; Portzky, 2008)

•sociaal optimismePUL Positieve Uitkomsten Lijst, subschaal sociaal optimisme (3 items) (Appelo, 2005)

Sociale Context•gemeenschapsgevoel, burgerparticipatie

"Betrokkenheid bij buurtgenoten" (VWS/Uni Groningen) (Frieling, 2008)

•plaats verbondenheid2 zelf geconstrueerde vragen: buurtfeesten/samengewerkt in organisatie?


Operationalisatie (2/2)

De relatie tussen overheid en burgers•vertrouwen informatie volledigheid, duidelijkheid, betrouwbaarheid

(Maeseele et al, 2008)

•snelheid informatiezelf geconstrueerde vraag

•vertrouwen capaciteiten overheidvoorbereid, in staat tot 6x overheidsdienst in staat gevolgen ramp op te vangen?

Verwacht gedrag bij rampen3 scenario's - Informatie zoeken, gedrag aanpassen, impact (hoe aangrijpend is dit voor u)


Nulmeting

• Vragenlijst, zo veel mogelijk gebaseerd op bestaande instrumenten (77 items)

• Steekproef N=1361

• Representatief voor de Nederlandse samenleving(geslacht, leeftijd, huishoudgrootte, stedelijkheid)

• Structural equation modeling: testen causale verbanden tussen de factoren


Resultaten

Samenhang factoren veerkracht*

* Meer informatie over afzonderlijke factoren: Hoijtink, L.M., Brake, J.H. te & Dückers, M.L.A. & Helsloot, I. (2011) Burger vertrouwt meer op capaciteiten Nederlandse overheid in crisistijd dan gedacht. Magazine Nationale Veiligheid en Crisisbeheersing, oktober 2011, 5, 44-45


Vervolg

• Waarom is het belangrijk veerkracht te kunnen meten? – Wetenschap: mechanisme achter psychosociale veerkracht

blootleggen– Praktijk: Mogelijkheid te anticiperen op en stimuleren van

veerkracht; ‘zwakke plekken’ identificeren– Inventarisatie van psychosociale veerkracht onder specifieke

doelgroepen;– Vervolg is nodig: capaciteiten vs gedrag/klachten

• Verdere samenwerking met relevante partijen: waar liggen mogelijkheden, welke vragen moeten worden beantwoord, wat doen we om die te beantwoorden 2012 Expertisecentrum Zelfredzaamheid: een ‘virtueel centrum’ samen met infopunt veiligheid


Vervolg

• Vervolg Veerkracht monitor:– Herhaalde meting pilot– Koppelen aan gedragsmaat: hoe hangt score op VM samen met

daadwerkelijk gedrag? (vaststellen gedragsmaat, meten onder specifieke populaties, samenhang met zelfredzaamheid)

– Samenhang/onderscheid beschrijven met andere instrumenten (m.n. TNO)

• Plaats bepalen van veerkracht binnen het traumaveld en de bestaande expertise binnen Arq

• Grip op veerkracht: wat is het, wat kunnen we doen om het te versterken?


Hans te [email protected]

Dank u voor uw aandacht

De veerkracht monitor is als PDF te vinden op: www.impact.arq.org


Veerkracht en interventie

DOELEN:

•Ondersteunen van de veerkracht

•Identificeren van aanvullende hulpbehoefte

•Tijdige doorverwijzing naar professionele en adequate hulpverlening

Het thema is een aanvulling op de visie zoals uitgedragen in eerdere richtlijnen die door Impact zijn ontwikkeld (t.w. vroegtijdige interventies en geüniformeerden)

ImpactNederlands Congres Volksgezondheid 201303.04.2013 dr. Hans te Brake 3 april 2013, Ede...

Documents

Transcript of ImpactNederlands Congres Volksgezondheid 201303.04.2013 dr. Hans te Brake 3 april 2013, Ede...