6AWTVlHA, npl1WTI1Ha - Jlerrocaanh, CB. 22, 2007.

YLlK 94(497.11) "13/14"929.735(497.11) "13/14"(093.2)

Ilpeopae JA11JOBI1Ti'bophe [JETKOBI1Ti

nETPYUIKA BJIACTEJIA MKOCOBCKOMETOXMJCKM )l,YXOBHM IIPOCTOP*

Ancmpaxm: Y paay cxpehevo" naxosy sa 411fbeHI1UY na je npo-CTOp Cpezuser Ilosropaan.a 11 y najcrapaje speve 6110 nOBe3aH ca KOCOB-cxoveroxnjcxa« LlYXOBHI1M npocropora, KaKO na onurrev LlYXOBHOM nna-HY. TaKO 11 na KOHKpeTHI1M rtpuvepnva rpn reaepaunje rrerpyurxe BJlaCTe-ne: »cynaaa BYKOCJlaBa, aojsone Llperta BYKoCaBJbeBl1na 11 MI1TpOnOJlliTaBeHeLlI1KTa Ilpenosnha. POLlOHa4eJlHI1K, xcynau ByKOCJlaB, 411jl1 je orauIlpen I1Mao BJlaCTeJlI1HCTBO aa sanany cpncxe zipacase (Tpefimse, PYLlI1He,Fauxo), y spesre «pan-a Crerpaaa Lle4aHcKor, ry611 ra (1328-1331) Ii ise-rOB CI1H BYKoc~aB C HapOLlOM LlOJla311 ua CeBep0l1CT04HI1 rpaHI14HI1 npo-CTOp (npeva Eyrapaaa 11 Ma1)apI1Ma) y Ilycmoui nempyuucy ncnon KY4aj-CKI1X nJlaHI1Ha nperaa BeJlI1Koj MopaBI1 (npe 1346). Ty ce nOLlHlKe BJlaCTe-JlI1HCTBO 11 er-sncrupa BI1We OLl jezmor sexa. Besa ca xocoscsoveroxaj-CKI1M nyxoBHI1M npocroposi npOHaJla311 ce KOLl CBe rpn reuepauaje: lKyna-ua ByKOCJlaBa, sojsone Llpena BYKOcJlaBl1na 11 BeHeLlI1KTa Llpertosnha,MI1TpOnOJlI1Ta rpa4aHI14KOr 11 nosotipncxor.

KbF'/lle pe-tu: xcynaa ByKOCJlaB, Llpen Byxocnaanh, Ilycrom ne-rpyunca, nerpyunco BJlaCTeJlI1HCTBO, BeHeLlI1KT Llpenoanh, MI1TpOnOJlI1T,LlyxoBHe Be3e.

• Pall je uanncan YOKBl1py npojexra /JYXOB/IC nojaee U cmeapanauimeo cpnckoz «a-pooa ua Kocoey u Mcmoxuju or) XV rJo x.1;' BCKa (fipoj (48020), KOjl1 je OLlo6pl1JTO 11rj)I1HaHCl1pa MI1HI1CTapCTBo uayke 11 3aWTI1Te IKI1BOTHe CpeLlI1He Penyfirnrxe Cpfiaje... Kaxo cy HaM ce HHTepecoBafba YKpCTHJla, OLlHOCHO, KaKO npoy-rasaao zisa JlOKa-JlHTeTa ca nyxosxo (KyJlTypHO-I1CTOpl1jCKI1) HCnpenJleTeHI1M npocroposr (Ilovopaa-rse, Pecasa 11 Jlesa-r. Cjenue 11 KOCOBO 11 MeTOXl1ja, Capyre crpane), OLlJlY411J1H CMOna osaj pan Hanl1WeMO 11 06jaBI1Mo xao 3ajenHl14KI1. npaKTI14HO osaj pan npeacra-sn,a n04eTaK capaaa.e ua TOM nnaay,

90 Ilpenpar JaWOBl1n ~ 'hophe neTKOBl1n

Ir eorparpcxn peruou .Ile

____n_eT-'p-"-Y.WKa anacrena H KOCOBCKOMeToxHjcKH llYXOBHH npocTop 91

,ll,pyre crpane. ozi canor nosieaa OBe pe411. Ha311Ba sa nosrenyry 'repn-TOPl1jy. OHa yaex nzre ys KBanl1(IJl1KaTl1B nycmotu. zraxne. xao nempy-uuca nycmotu (I1JII1 y uekoj crnr-moj Bapl1jaHTI1). WTO HCTpa)KHBa411-Ma osroryhaaa ycnocran.an,e aaanornje ca nycmunoucumem-

ncmCOM '. TaKBI1X nycrun.a I1Ma aa BI1We MeCTa na HaWI1M npOCTOpl1-Ma (Ilycrna,a CBeTOr Ilerpa KOpI1WKOr. )leB114Ka nycrna.a, 11y60-CTl1fbCKa nycrnn.a 11 ztpyre.). CBe TO nocraje jacunje. aKO ce I1Ma y

suzty jow jeztan rreran, 113 XI sexa (1096). Y OKBI1PY xpcranncor no-xozta KOjl1 ce xperao 113 3ana,ll,He 11 cpeznse Eapone. npexo Beorpanaxa Hniny. HaJla3110 ce 11 3HaMeHl1Tl1 nycrrusax Ilerap 113 Asmjeaa,3BaHl1 Kyxynerpoc. !-heMy ce ynpaso na OBI1M npOCTOpl1Ma ry6H rpar,WTO MO)Ke ,ll,a 3Ha411 zta je oszre OCTao (60neCTaH. pan-ea. ytiajea), re

. 6 . 14,ll,a je OKO fberOBor rpo a crsapana sajezmana nycrnu.axa.Kpajesi XII sexa. Crerpaa Hevan.a noxyurasa zra 3aY3Me npe-

,ll,ene HCT04He ofiane Mopase. na je jezmo apeste aa CTpaHI1 Yrapa,Ee.ne III. y cyxofiy ca Bl1'3aHl1jcKI1M napen I1caKoM 611Ba noryaea, axana .,HaJIa311 cnac y nycrnn.u nan nycTl1fbaMa".15 Kacnnje cxnarraMl1p ca BI13aHTl1joM 11 onnaziaaa OBHM npeziemora. xoje n.eroa CHH.xpars Credian npBOBeHqaHI1 Ha3l1Ba ..MeryoM OTaqaCTBa".16 "Yl1fbeHI1Ua,ll,a cy ce OKO OBI1X npocropa CTajlHO cyK06JbaBaJIl1 Yrpn, B113aHTl1ja,Eyrapcxa 11 Cponja pe411TO rOBOpl1 na je osaj npocrop y l1CTOpHjl1cpeznsoaexosne cpncice zrpxcaae HMao 113Y3eTaH CTpaTerHjcKI1 snaxaj:

Y Kyuajm: (I1CT04Ha rpaunua OBe 06naCTI1) Hana3HJ1l1 cy ce PY,ll,HI1UHca 3naTOHOCHOM )Kl1nOM. nocrojaa.e nyTHl1X npasaua qHja je oaae 611-

na pacxpcnnua (cesep-jyr: Via militaris - Mopascxn nyr: I1CTOK-3a-nan, BI1,ll,l1HCKl1 rryr, na ys 3ana,ll,Hy Mopasyj.l ' 3a OBy rrpHJIHKy HHCy611THl1 zterarsn OBI1X cyxooa re caao xoucraryjevo HCTOpHjCKI1 zioxa-sany 4YfbeHl1UY zta je y apexe ziorracxa na xeno cpncrce ztpxcase CTe-

nany Byxocnasy. Y OKBI1PY UapCTBa. Ilerpyurxa »cyna nocraje 3Ha--iajua norpaanvna 30Ha. OeLleM aa MOpaBCKOM rryTy.

II

Orau xcyrtana Byxocnaaa. pOnOHa'leJIHl1Ka rreTpyulKe BHaCTe-JIl1HCKe nopormue. 113rY0110 je csoje BJIaCTeJIl1HCTBO xoje je ofiyxsara-

JIO nc'rypenu sarrazma zteo cpncxe (paunce) rtpxcaae xpan.a CrerpauaYpowa j"le'i3HCKOr (Tpefinn,e. Pynnne. Fauxo). To ce neCl1JIO xpaje«n.eroae snanaauae. 113Mel)y 1328. 11 1331. rozrnne. 0 TOMe HaJIa311MOY30ynJbl1BY rrpwly KOn Maspa OpOI1Hl1ja. KOjl1. rrOWTO je onncao OCII-OHy XyMCKy nnacreny EpaHl1BojeBI1he

I8.Oe,le>KH:

.,Y lbl1XOBO spexie 0I10 je y Tperinu.y. faUKOM 11 Pyznmava

U 1

Ilerpyurxa anacrena H KOCOBCKOMeToxHjcKH llyXOBHH npOCTOp 93

94 Ilpenpar JaWOBl1n - 'hophe neTKOBl1n

Ilocne xpaher speneaa. 5paHYIBojeBI1nl1 cy zrocanann 11 60-~ 21 . . . .

caHCKOM oauy . na Je oaaj nocnao aa fbl1X CBOJY BOJCKy 11 caanaztaoI1X. Jenau On 6pane (5paHKO) nOfla311 y Pauncy xparsy CTe¢aHY Tpa-)l(enl1 BOjCKy 11 nyztehn ce na np)I(J1 XyM .,y n.erono I1Me 11 zra he My6l1Tl1 ysex aepan 11 rrOKopaH".22 Ha TO My je xpan, CTe¢aH. KaKO TBp-

nl1 Op6I1HI1. o.aroaopno: ..811 CTe ce. nOK CTe 611Jl11 -iernpa Gpara 11. .

nOK BaM Je CBe nOfla311JlO 3a pyKOM. y30XO.ll1;ll1 re BaM HI1Je nazianaoaa rraner na ziohere K Mer-m: a WTO je jow rope. BI1 CTe y611fll1 Morsepnor »cynana Llpena 11 HaCl1nHWIKI1 3aY3enl1 Moje 3eMJbe. He sozie-nl1 0 MeHI1 HI1KaKBa pa-ryua. Calla. npnreunsenn HeBOJbOM. nocrana

CTe CMepHI1 11 'rpaxcare novoh xojy. saueno. HI1Ka;:ra nehere ,ll06H-..,23

TI1.

KaKO ce. ,llaKfle. TO zieuraeano npe 1331. rO;JI1He. nOK ie xparsCTe¢aH ,l],eyaHCKI1 jow 6110 )l(I1B. xcynan 8yKOCJlaB ce ca CTaHOBHH-

WTBOM. 6ap jenHI1M aenosr. nonyxao na I1CTOK ynyrap cpncxe (pa-

unce) 3eMJbe. fOBOpl1MO 0 cTaHoBHl1wTBY (napozry). a He caxro 0 BOj-

CUI1. nOWTO cy 11 aa caBpeMeHI1M xaprana oap 'rpn sajeznnonca Map-

KaHTHa TOrrOHI1Ma y lbl1XOBOM CTapOM 11 HOBOM 3aBHyaJY: IUIaHHHa

5a6a. lbeH BpX ne;:r/,l],e;:r11 ceno Ilnana. KOjl1M ce npaauexr onaj napozrxperao. rzre ce 11 KOfll1KO ztyro sanpzcasao rrpe Hero WTO Je KOHal.lHO

F. 74 P .nacersen y Ilycrna,a Ilerpyc, MO)l(eMO caxro naraharu." eanno JerrpeTrrOCTaBI1TI1 MorynHocT zta je. 6ap 113BeCHO spexre osaj napozi 6110

. .11 na KOCOBCKOMeTOXI1JCKOM npocropy. jep cy ce ynpanan OpraHI1 se-MJbe TaMO HaJIa3I1JIH. Ha TO Hac ynyhyje 11 Yl1fbeHl1ua zra cy. 11 y spe-Me xazta cy OBI1M npOCTOpl1Ma TYPUI1 BJIanaJlI1. y OBe xpajese nOJIa311-

JlH Jhy;:rH ca Kocoaa. I1JIH npexo KOCOBa?~ Tpe6a I1MaTI1 y BH,lJ,y 11 MO-

21 Crenaa II KOTpO~taHl1n: "On Cpouje OCBOjl10 XyM, nocne CMpTl1 MI1JlYHIHoBe";"paToBao ca CTe¢aHoM ll,eltaHCKI1M 11 uapen ll,ywaHoM OKO Xyaa. " (Maw CHIJU-«ioneouja Ilpoceema. I, apyro l-13llal-be, Ilpocsera, Eeorpan, 1969, CTp. 875)22 Maspo Op611H1-1, I1CTO, CTp. 191.23 VlCTO, CTp. 192.24 Buneru: Arauacnje YpOWeBl1n. Cmapa llPf/(),'0PCKO-XCP1/C,'06a l/Ka OOCC~bCHUlIKacmpyja ua I\OC06.1'. y: I1CTl-1. () I\OC06Y. anmponoceoepoqrocc cmyouje U opycu cnu-cu. Hapozma 11 YHI1Bep311TeTCKa 6l16Jll10TeKa "VlBO Annpnh" 11 I-1HCTI1TyT sa cpnckyxynrypy - npI1WTl-IHa, Kf-bI1)f(apa "CBeTI1 Casa". ff-bI1JlaHe, 2001, CTp. 360-365.Ypouresnh je perHCTpOBaO nsa npnaepa l13 speaena uapa ll,ywaHa, ann 06a cyMJla1)a I1JlI1 I1CTOBpeMeHa ca nocersaeaa.en y Ilerpyc. YI1HI1 HaM ce na je OBO npanBeJlI1KI1 CpnCKl1 ersonyc yuyrap cpncxe apxase.25 Ilpeun HapOllHI1X npsaxa 113 Kapahophesor spevena: KHe3 paxcaa.cxa MI1Jll1n To-Ml1n, sojaoaa napahuucxu Vlmlja Eapjaxrapeanh (MI1JlaH fi. MI1Jll1neBl1n, nOMCHUK']/lallCIIWnUX .h.1'du .1' cpnc/o:o,' napooa noeuje:a ooiia. penpunr 1-1311af-ba 113 1888,CJlOBO n.yrise, Eeorpan, 1979. CTp. 27-29. 720-721). KapaKTepI1CTW-IaH je cny-raj

Ilerpyunca anacrena 11 KOCOBCKOMeToxl1jcKI111YXOBHI1 npocrop 95

ryhnocr zia cy ce OHI1 HaCeJII1III1 na OBI1M npOCTOpl1Ma I1 npe nose.n,e'3a xojy MI1 3HaMO. jep je nyuux 15 ronnna 011 l1'3rHaHCTBa 110 noaerse(ripe 1331-1346).

III

no zionactcy na HOBy noxaunjy (rtpe 1346. WTO je BepOBaTHI1-je. 11}ll1 razta). »cynan ByKOCJlaB 11 I-berOBI1 CI1HOBI1 Ilpen I1 D,p)l{MaH.yrsphyjy cpeziuurre BJlaCTenI1HCTBa. '3l111ajy najnpe rpazi na nnaHI1HI1Da611. ys KOj11 je carpaheua 11 upxsa nocsehena Cseroj DOrOpOlll1UI1 ycerry JIewjy. opranmyjy npnapezma )l{I1BOT. nOllCTW-IY llYXOBHI1 )l{11-

BOT Y CBOM BnaCTeJII1HCTBY. aJII1 11 urnpe. y cpnCKOM napozty. Hapan-HO. y3 01l6paM6eHe 11 zipyre sojue npnnpeve. IloWTO je y mrran.y

speve peJIaTI1BHOr Ml1pa aa OBI1M npOCTOpl1Ma. peq je 0 HeKO.'lI1KO zte-

uennja. BHaCTeJll1HCTBO eKOHOMCKI1 ja-ra, WTO ce yo-rasa I1 ca jezmecpe,UI-bOBeKOBHe noaerse-napoaaaue. Pa,U11 ce 0 Xnnannapcxoj none-Jbl1 uapa Ypowa O,U 15. oKT06pa 1360. rozunte. TI1M ,UoKyMeHToM napYpow noraphyje ziapuaaa,e xcynaua Byxocnasa XI1J'laH,Uapy. )KynaHByxocnas je ziapoaao CBOjy 6awTI1HcKy UpKBy Marepe DO)l{l1je no.aIlerpycov ca rtoceztuna xoje je npl1HO)l{I10 TOj UpKBI1. f1pl1JIO)I{eHH cyceno Jleurruje ca Hel1MeHOBaHI1M 3aceOKOM. ceno MYTHl1ua D,olba. ca

Hel1MeHOBaHI1M 3aceOKOM. cerro DpeCTHI1Ua ca Hel1MeHOBaHIIM saceo-

KOM. cerro 3y6apl1je. CeJIO HeBI1,UoBo y 3aCTpyMI1 .,C pnfiapa II C n.yzr-MI1 11 C YJbaHI1KoM" I1 Hel1MeHOBaHI1M 3aceOKOM. D,a 6II npxseao BJ1a-CTenl1HCTBO oja-rao 11 YY.I1HI1JIO ra eKOHOMCKI1 CaMOCTaJIHI1M ztapyje

jow ,UBaHaeCT K0611Ha I1 nacrysa. CTO osaua. nrryr BOJIOBa I1 rpnzrecer

CBI1I-ba. OBI1 no,UaUI1 roaope 0 eKOHOMCKII paranjenon BHaCTCJII1HCTBY

6 . '6ca POJHI1M CTaHOBHI1WTBOM.~

Crojaaa JOBaHOBl1na Jleiujauuua, OLlHOCHO noponnue Jleuijannu. YLJeCTByje sajen-HO ca ouev y npBOM cpnCKOM yCTaHKy, HapOLJl1TO je aKTI1SaH y MI1JI0weso spene.no npeziaa.y, OHI1 cy ca nOpOLlI1LJHI1M I1MeHOM Jleuijauun )lOWJlI1 ca KOCOBa jow yTypCKO speue. Ynucao je npesuae JOBaHOBl1n (no ouy), jep je TaKO 011 H>era 3aXTe-saao, aJlI1 je 3aLlp)/(aO 11 Jleuijanun. CSI1 npyrn cy OCTaSI1JlI1 npesnste Jleiujaaaa 11OHO )/(I1BI1 LlO ,11aHac. Mehy H>I1Ma I1Ma 11 3HaMeHl1TI1X JbY1111 (Mnnoje JlewjaHI1H,Pajxo Jleurjaaua. MI1JlOjKO Jleurjaaau, JbyOOMl1p Jleurjaann ...). Tor npeaaneaaI1Ma y mrreparypn joui cavo ca Kocosa. KOJlI1KO CMO MI1 3ana3l1JlI1. A oner, J1ewjeje, cnrypuu CMO y TO, TOnOHI1M 110HeT y epesie Kalla ce osne HaCeJll10 ByKOCJlaB.,[I,OOI1JlO ra je npso aacerse Ha nJlaHI1HI1 5aol1. me je 0110 l1 npBI1 BYKOCJlaSJbes rpaaIlerpyc 11 rne je carpazn-o npBy CBOjy 3aLlY)/(0I1HY UpKBy nocaeheny Cseroj Boropo-ll11W1. Bpenn TO aan,e I1CTpa)/(I1San1.26 ,[I,yWKO Fpficsuh, !7CI71PYUIKU OUWCI71 U X1L7aHl)ap (/360-1459). y: Ilempyuoca06wcI71 y cpeou-eae.voeuoj Cpiiuju. 300pHUK paooea. I1CTO, CTp. 58.

96 Ilpenpar JaWOBl1n - 'hophe neTKOBl1n---------

AKO ce npl1XBaTI1 ziofipo apryveuroaaaa nperrrocrasxa 113 JIH-

TepaType zra cy BYKOCJlaBJbeBI1 CI1HOBI1 Llpen 11 )J,p)KMaH y spesre no-77

JIaCKa na OBe npocrope 611JII1 OnpaCJII1 .n.yzur" . zia ce )J,p)KMaH y Meljy-epesreay 3al\101faW110 ()J,110Hl1cl1je). nanpe.a 113JlO)KeHa Canp)KI1Ha 00-serse yxasyje aa csojenpcny ,Je06y I1MOBHHe. Fpaan ce 11 zrpyrn YTBP-ljeHH rpaa aa 6pny Hoxohe Kon Ilonoaua rzie ce npecersaaa Ilpen. Couen I1JII1 6e3 I-bera. Y 3 rpazt, aa CTeHI1 113Ha)) peKe U.pHHUe. rpana ce11 npazmopaa upxsa n03HaTa xao Enara Mapnja (Marzianena Ilerpy-WKa). carpahena npe 1389. rO))HHe.28 Osaj HOBH rpazt carpahen je OKO1380. rO))HHe. a y mrreparypn ce I1MeHyje I1CTHM HMeHOM xao npezt-

,KMaH, xao MOHax, Ha311Ba cmapuesi. ("eBe je TO BI1;IeO crapau ,[l,HoHl1cl1je 11 n.e-rOB fipar Ilpen."). P. Ilpoxnh, I1CTO. CTp. 19.28 P. Ilpoxnh, I1CTO, CTp. 135.29 I1CTO.

30 P. Ilpoxah, I1CTO, CTp. 19.31 Maw EH1/uK70nC()ujc llpoceeme, CTp. 393.32 P. Ilpoxnh, I1CTO, CTp. 19.33 I1CTO.

zra ce nocne LlOJlaCKa aa uarpujapmajcxy CTOJll111,y nycrmsaxa Jerppe-Ma (nocne cariopa y Ilehn 1374.11 1375. roztnne). He caxro na rrpOCTO-py nerpyuncor BJlaCTeHl1HCTBa. Hero y unrpen norecy OLl Tiyanca(CBeTl1 POMaH) LleCHO OLl Jyxore 11 BeHl1Ke Mopase, 6eHe)l{H CHa)l{HOnpncycrso MOHaxa l1Cl1XaCTa. 0 YeMy jow 11 cazia rosope 6pojHH TO-

.. 34 t;nOHHMl1 ca acouajauajou aa TO. aJ1l1 ce aa TOMe nenexso sanpacaaa-Tl1. jep TO MO)l{e 611Tl1 npezmer nocetine pacnpase.

3a BOjBOLlY Ilpena ByKOCJIaBHOa 3HaYajHo je jow rrovenyrnOHO WTO cy nerormcua sanacana. a OLlHOCH ce aa jeztan OLl npsaxycneunro OKOHyaHHX cyxofia ca Typnuva: .,GBe rOLlHHe35 je 6HO qpe-nOB 60j na )ly6paBHHue" (Xaua-Jopnanos JleTOrrHC): .,Y6H IIpen HBHTOMHp Typxe na )ly6paBHHll,e" (KOLl 11. Crojanonnha. Cmapu cpn-CI\U pOOOC.'lOGU U .iemonucuv: "Zrep et Vitomir Turcis attulere clademad Dubravnicarn" tEpau,...ocuhee .iemonuci.i"

Y mrreparypn BJ1aLla nenone.n.eao MI1WJbeIbe zra je H aojsozraLlpen BYKOCJlaBl1o. sajezuro ca CBOjl1M KHe30M. crpanao y 60jy caTypUHMa na KOCOBy no.n.y 1389. rOLlI1He.

IV

Bojnozra Ilpen ByKOCJlaBHO je HMao xhepxy AHHCHjy (MoHa-WKO HMe) 11 CHHa BeHenHKTa (MoHaillKo HMe), WTO 3HaYH zta ce ca

IbI1Ma racu OBa nerpyunca BJlaCTeJlI1HCKa nopormua. nOWTO nnje 3a-6eJle)l{eHO na je a.eros 6paT )lp)l{MaH ()lHoHHcHje) HMao ziene." Mo-naxna,a AHHcHja je )I{HBeJla y cseroropcsov MaHacTHpy Cseror Ila-ana H .,3Ha ce zia ce ynoxojnna 1426-27. ronHHe',.38

BeHe).:{HKT Llpenonah je sua-rajua nyxoBHa JlHYHOCT Cpfinje H3spesrena zrecnora Crerpaua Jlasapeaaha H 'hypha Iipamcosaha. 'hopheCn. Pa).:{ojHYHO, KOjH ce 6aBHo 6Horpa¢HjoM OBe JlHYHOCTH, csrarpa

34 Y1CTO. CTp. 27.35 MUCJH1 ce aa 1380. ronnay,36 U.UTupaHO nperaa P. Ilpoxnhy, UCTO. CTp. 124.37 HucMO npUXBan1JlU HaBOn. Caae Becuuha: "OBU xpajesa npenaru cy na ynpasyMnxajny Xnany, CUHy Llpenoncv, xora aacnehyje CUH PanOCJlaB, aajozrannja ana-CTeJlUH ziecnora Crediaaa Jlaaapesnha." (CaBO Becmrh, Hcmopuja Tiynpuje u OKO-.tune, y: JOBaH 5. AHTHn CeJ-bCKu. Ilpupooa, .706 u .706CI7160, CO 'hynpnja, H5 ,,):ly-uiaa Maruh" U zip. fiynpuja, 2000. CTp. 39) Hnje nar 113BOP a MI1 raj rronarax HI1-CMO HaWJlU HU «on jeznror npyror ayropa.38 'bophe Flerxoeuh, Konmpaecpse 0 Beneoukmy Llpenoeuhy. y Ilapahun U OK03l1HaI, npZHOJlI us .wumonoemutce U «ynmypue ucmopuje. .Fpaoorrponer", H5 ,,)lp Bu-henruje Paxuh", Ilapahna, 2006, CTp. 43.

98 Ilpenpar JaWOBl1n - nOPDe neTKOBl1n

,ila je pohen 1381. rozmue. HaKOH novenyre se.nnxe notiezre a.eroaor,9oua Ha,il TYPUl1Ma.· f1PBl1 nOMeH 0 fbeMy Ha.na311MO y snarnorresar-

HOj xpncoay.n,u ztecrtora Crediaua Jlasapenaha ozt 8. jyna 1411. rona-He. OBOM nOBeJbOM )~ecnOT ziapyje Xnnaunapy cerra ca 3aCeOUl1Ma yOKO.nl1Hl1 HOBor Epzra 11 ,ilBa cerra. y OH,ilaWfbeM JIeBYy. a ztanac yTeraunhy. 5aYl1HY 11 u,epHI1UY. y 6JI11311HI1 Bapsapaaa. OBa cena cy611.na je,ill1Hl1 nocenu Xnnannapa y umpoj OKOJ1l1Hl1 Kpyuieeua. OBl1noceztn cy ztapoaana Xnnannapy xao 3aMeHa sa BJIaCTe.nl1HCTBO upxseMarepe DmKl1je y ceny JIewjy. necnoT CTe¢aH je sa ysspar ,il06110npaso aa urecr ane.upara nopezt hennje noxoj aor r epacnsra DpaHKO-snha, )/'3 BpTOBe. annorpaae 11 Llpyra npasa. OBO je onnyxeno aa ca-6

.. J .ell)opy KOjl1 je Ol'\p)f(aH Y aro,ilH OJ . Y'3 npl1CYCTBO CBeWTeHI1Ka I1 ana-

crene. OBI1M YI1HOM. sanpaeo. peuren je suureneueuajcxa cnop H3Me-

I)y rropozmue BYKOCJlaBl1n I1 yrnezmor cpncxor MaHaCTHpa OKO OBeell B ..upxse I1 fbeHor BJIaCTeJlI1HCTBa. epOBaTHO ce 11 na onaj CJIyYaj on-

HOCl1 OHO WTO je sanacao KOHCTaHTl1H

Ilerpyunca snacrena 11 KOCOBCKOMeToxl1jcKI1 nyxosua 0POCTOP 99

Ilaueeupu«. TIpeTnOCTaBJba ce ,lla je osaj 360PHllK CJIOBa upxseaaxoraua pahen 3a )J,ecnoToBy Jlwmy 6116J1HOTeKy. Ha nOqeTKY npenacaKfbl1re nl1IIIe: .,TIaHarl1pI1K cseroro TIaBJIa. 7. HaqeJIO MyqeHl1je CBe-Toro Ilpoxonuja"?", ,llOK ce aa xpajy HaJIa311 sarmc npenacaaa-ra JOBa-

45aa : .,Y ztane npaaoaepnor 11 XpHCTOJby6l1BOr zrecnora Crerpana CBllXcpnCKHX 11 nortynascxux 11 nocaBCKHX 3eMaJba (rocnozrapa), zrsazrecer4eTBpTe rozmae a.erose anaaaanne, nnca ce KfbHra OBa pyKOM rpem-HOM jepesronoxa JOBaHa y Jleurrancxoj nYCTI1I-bH. nourro je CaM ro-cnonap ztecnor nanoxcao. Kpyr rornme je 'razia 'rexao 6920, HH,llHKT5:'

Bpenn novena jeztan 3aje,llH114KH npeBO,llI1JIa4KH nanop carp-rxor na .,Haw CJIOBeHCKI1" Benezuncra Llpenoanha 11 I1HOKa Jaxosa,noaaaror XI1JIaH,llapCKOr MOHaxa. npeaozmoua 11 npenacnsa-ra 60ro-CJIOBCKI1X zie.na. Pa.u11 ce 0 sajennn-rxoj 3aMl1CJIl1 na ce npesene Bece-oa J06WiCl 3.wmoycmo? ua KfbU?Y nocmatea. Y jezmor« sanacy HaJIa-311MO zta je HHOK JaKoB sa nona Beaeznncra npeseo WecmOOHe6 J06Q-ua 3.wmoycmo? (npsy xa.nry). a y zrpyrov 3anl1CY ce xazce na je yspesre necnora Crerpana non BeHe,llHKT (llpenosnh) y Cseroj I'opanpeseo WecmOOHe6HUK J06QHa 3.wmoycma, a y CJIaBy OO)J(Hjy H.,npe4I1CTe Marepe oO)J(l1je Jleurrnjaacxe" (apyra KfbHra). Osaj pyxo-nuc ce ztauac HaJIa311 y )J,p)J(aBHOM I1CTOpl1jCKOM MY3ejy y MOCKBH.46

)J,a je BeHe,llHKT Llpertoaah 3aY311Mao BI1COKO MeCTO M~fjy ,llyxOBHOMeJII1TOM csora apexieaa. rosopn 11 411l-beHHua zta ra je ziecrror 'bypheEpanxosnh anrascoeao y ne.neraunjn xoja je «pajev 1452. rozmnenpeysena o'ncyn.n.eue MOWTI1 Cseror J1yKe y Porocy (Ennp) H ztonenaHX 12. janyapa 1453. ronnne y Cvenepeeo. me HM je rrpapeheu CBe-4aHH no-rex 11 nOJIO)J(eHe cy y HOBy MI1TpOnOJIHTcKy UpKBy nocsehenyCseroj Eoropozurun. Flopen n.era. y nenerannjn cy 6HJIH MHTpono-JII1T MHXal1JIO47 11 BJIaCTeJII1H CTe¢aH. Caxia 4HfbeHHua zta je na jezr-HOM TaKBOM O,llrOBOpHOM nocny capahnaao ca MHTpOnOJIHTOM, O,llHO-CHO enl1CKOnOM paIIIKO-npl13peHCKI1M. aJIH H ,lla cy MOillTH npenere

npexo reparopnje KOCOBa H Ilerpyurxe 06JIaCTI1. aacnyxcyje ,l],a 6Y,lle

44n. neTKOBl1n, I1CTO, CTp. 42.45 Onunipauje 0 JOBaHy y: Jl. Fpfiosuh, I1CTO, CTp. 30.46 Y1CTO.

47 "EnI1CKOn paWKO-npI13pCHCKI1 (nocne 1433-1454). EOI1CKOn paWKO-OpI13pCHCKI1Muxaano n03HaT HeM jc y Be311 ca npeuoureisera MOWTl1jy cserora anOCTOJla J1yKe113 Poroca y Csrenepeeo. 3anl1c °n.erosoj CMpTI1 HaJla311 ce ua CTy6y y UpKBI1 Boro-ponuue JbCBI1WKC y Ilpnspeuy. YMpO je 27. neueatipa 1454. roznme." (Caea, ena-ckon utywannjcxu, Cpncku jepapcu 00 oeeemoe 00 oeaoecemoe 6eKG, EBPO, YHH-pexc, KaJJeHl1n. Eeorpazi Ilonropuua, Kparyjesau, 1996. CTp. 324.)

100 Ilpenpar JawoBI-I1, - 'bophe neTKOBHn

nocefino npoyxeua 11 npesenrupaaa. rra ce OBLle 3aLlp)l{aBaMO na naj-onurrnjev HI1BOY. YTOJII1KO rrpe. IllTO I1Ma ayropa KOjl1 BeHeLlI1KTY

Llpenosuhy upnnucyjy jezmo OLl zraa noanara Kfbl1)1{eBHa zrerra 0 OBOMztorahajy iOnucu npenoca .wouimujy eeauhenucme Jlyi:e U3 Poeoca yFp-ucoj y Cueoepeeov. KOjl1 ce ztarnpajy y nepnozry 1453-1456. Y na-ran.y je pyxonnc KOjl1 ce -ryaa y Ilarpnjapmnjcicoj 6116JII10TeUI1 y Ee-orpaLly.-l8

Ho. 3a naury reray OLl npeopaspennor je sua-raja zra pamorpn-MOjour jeztan zterars. Y:I1HI1 HaM ce Haj3Hay:ajHl1jH. H3 n.eroae 6Horpa-

qmje. Y3 TO. ca He Mafbe KOHTpOBep3HI1M norneznoaa y mrreparypa

OLl nperxormor: )J,a JII1 je BeHeLlI1KT Llpenoaah 6110 MI1TpOnOJlI1T rpa-y:aHI1Y:KI1 11 HOB06pLlCKH?

He 3Ha ce Tal.JHO Kalla je BeHeLlI1KT nocrao MI1TpOrrOJlI1T rpa-

l.JaHI1l.JKI1 11 HOB06pLlCKI1. To je MOpaJIO 6l1Tl1 rrpe 1455. rOLlI1He, jep je'rana Ben Mopao HarrYCTI1TI1 CBOjy enapxnjy xojy cy TYPUH re WLlI1He

CaCBI1M OCBOjI1JII1. )J,apOBHI1UOM zrecnora Tiypha 11 a.erosor CI1Ha zte-cnora Jlasapa Epamconnha OLl 6. cerrrevfipa 1465. rOLlI1He. MI1TpOrrO-

B . 6 41}JII1T eHeLlI1KT Je LlO 110 JII1l.JHO LlO)l{I1BOTHO BJIaCTeJII1HCTBO.DpeTXOLlHO je necnopno. Cnopno je zta JII1 je y nnraa.y Bene-

LlI1KT Ilpenosuh I1JII1 HeKI1 zrpyru upKBeHI1 BeJII1KOLloCTojHI1K CpncxerrpaBOCJIaBHe upxse ca I1CTI1M MOHaIllKI1M I1MeHOM. KOJIHKO CMO MH

yrr03HaTI1. MI1Illfuefbe Lla ce paznr 0 BeHeLlI1KTY Llpenosnhy najfiorseje 06pa3JIO)l{l10 y jeLlHoM CBOM paziy PaLlOCJIaB M. rpyjl111. 50 EBO TorTeKCTa:

"HaHMe. 1. jyna 1455. rozr, TYPul1 cy LlecPl1HHTI1BHO saysermHOBo OpLlO. a YCKOPO ueJIO KOCOBO Ilo.n,e 11 CBy 06JIaCT crape J1l1n-rsaacxe I1JII1 Fpa-rann-nce enapxnje. MI1TpOrrOJII1T BeHeLlHKT, KOjH jerro CBOj rrpl1JII1UI1 6110 CI1H -tyaenor nojnozte Llperra H3 apenena KHe3aJlasapa. YKJIOHI10 ce je razta npezi TYPUI1Ma y OCTaTaK zrpxcase ztecno-ra 'bypha 11 TaMO norpaacno npnapeaeno YToY:I1IllTe. AJlI1, xazta jenpourna rOLlHHa ztaaa H CBe Mafbe 611JIO 113rJIeLla na MorynHocT cxopor

noaparxa H'3ry6fueHl1x 3eMafua y LlecrrOTOBHHH. MHTpOnOJII1T je,

OCTaBiliH 6e3 cpezicraea sa )l{I1BOT. 3aMOJII10 crapora ztecnora: zra My

ocnrypa er-mcreuunjy KaKBI1M JII1'-lHI1M LlO)l{I1BOTHHM BJIaCTeJIHH-

48 Ornuupanje ce MO)f(e Hanl1 y: )],. Fptiosah, I1CTO, CTp. 31. OH naje acuprnry 6H-finuorparpnjy rurreparype xoja MO)f(e nOCJ1Y)f(I1TI1 sa 113yyaBafbe oaor nnran,a.49 Caaa, enucxon wyMaIll1jcKI1, HCTO, CTp. 63.50 Pan. M. Fpyjuh, Jluuna l3.wcmCI.7UHCml3a cpnCKUX liPKl3eHUX npeocmaenuka y X/VU XV eery. fJ1aCHHK Ckoncxor HayYHOr npyurrsa, X, CKOnJbe 1934.

Ilerpyunca anacrena H KOCoBCKoMeToxHjcKH !1YXOBHH npocrop 101

CTBOM. 11 crapn ziecrtor 'bypah. ca CI1HOM ,lleCnOTOM Jlasapov, Y1JI1HI1-JII1 cy TO rope nOMeHyToM nOBeJbOM. Ilpeva roj ,llapOBHI1l.J,11 MI1TpOnO-JII1T BeHe,llI1KT je ,ll06110 na nO)KI1BOTHO y)KI1BaI-be BJIaCTeJII1HCTBO Ma-nacrnpa CB. nopl)a aa peUI1 BpaOeBWHI1UI1. jyroI1CT01JHO acnon Pyzt-HI1Ka. To je BJIaCTeJIHHCTBO OCHOBao OKO 1429. rozt. Panas Ilocryno-BHO. BeJIHKI1 l.JeJIHI1K ztecno ra 'hypha ...

~apoBHHua je npe,llBI1,lleJIa H MoryoHocT ,lla ce MI1TPOTIOJII1T

BeHe,llI1KT BpaTH y CBOjy Tpa-rana-ncy enapxajy I1JIH zia ,l106Hje na. .ynpasy KaKBy ztpyry MHTpOnOJIHJY. na je onpezrnna zta OH 11 Y TI1Mcnyxajeaaaa 3a,llp)K11 OBO BJIaCTeJII1HCTBO. jep My je OHO narc na JIH1J-HO y)KI1BaI-be no CMpTI1. Crora cy 11 xanyhepa H nO,llaHHl.J,11 MaHaCTHpaBpaheaunmue y CBaKOM cnyxajy nY)KHl1 611JIl1 oa c.'lYULQ)~V U noxoje.wumponosurna 00 c.vpmu, jep je .WU70cm ?OCnOOCm6a .wu (natuee) oacu 06y uptcey u cesa .uumpononum op.scu 00 C60?a »cueoma, na cycrora CBa cena H Jby,llH oaor n.eroaor BJIaCTeJIl1HCTBa OCJI060tjeHl16 6 ,,51HJIH on CBHX BeJIHKHX H MaJIHX pa OTa y KOpHCT snanapeay.

MI1TpOnOJIHT BeHe,llHKT ce auje KOpl1CTHO OBI1M BJIaCTeJIHH-CTBOM HH rpn rozntne. HaHMe. Typun cy seh 20. jyna 1459. rozmne3aBJIa,llaJIH ueJIOM Cp6HjOM re je MHTpOnOJII1T "HanycTHo Cp611jy 11 ca,lleCnOTOBOM ,llapOBHHUOM nonyxao ce y 'raztaunsn BpJIO yrnezma Ma-HaCTl1p Caeror OaBJIa aa Cseroj Fopn, me je 11 yMpO. rae ce H nanac

'l'. to Jl ,,52xyaa nosreuyra ztapoamrua ziecnora nypna 11 asapa.Enl1CKOn myuannjcxa Cana je, xao WTO ce BH.n:H, nocryrmo

My.n:pO, unje ce onpenenuo OKO rora zta JIH je y TII1TaIhY UpenOBHO

I1JII1 HeKO ztpyra ca I1CTI1M MOHaWKI1M HMeHOM BeHe.n:I1KT. Hanae, Ty-Mal.JeOI1 noztarxe H3 UHTHpaHe noaerse. BI1We ayropa ce onpe.n:eJII1JIO

sa n03HTI1BaH cziroaop. O.n:HOCHO ,lla je BeHe,llI1KT UpenOBI10 6110 MH-

TpOnOJII1T OBI1X ztsejy MHTpOnOJIHja: najnpe rpa-rana-rxe H HOB06p.n:-

CKe. nOTOM y MopaBCKOM Fpanauy (,llaHaWfbeM Yal.JKY). Y3 UHTl1pa-nor Fpyjnha. 'ry cy jour H KOHCTaHTHH JHpl1l.JeK. O. :>K. I1eTpOBHO.Anexcannap COJIOBjeB. Ye,llOMI1Jb ~. Mapjanosnh (ozi crapnjnxj'", a'bophe Ey6aJI054• ~YWKO fp60BH055 H Tiophe OeTKOBI1056 (ozt HOBH-jHX). 'bophe Cn. Paztoja-mh ,llOCJIe.n:HO sacryna CTaB na je BenemncrUpenOBI10 yMpO xao jepevoaax. O.n:HOCHo.n:a HI1Ka.n:a Hl1je 6110 MHTpO-

51 UHTaT npeyser H3 KI-bHre Case. enncxona uryaanajcxor, HCTO, CTp. 63-64.52 YlCTO, CTp. 64.53,Q. Fpfioauh, HCTO, CTp. 33.54 'bophe Byoano, Enucson npZlJpeHCKU Feopeuje. (KO!1,Q. Fpfioauha, HCTO).55 ,Q. rp60BHn, HCTO; Ilempyuuca otmacm U XUWHoap. HCTO, CTp. 65.56 0 . OaTKoBHn, HCTO, CTp. 47-48.

/02 Ilpenpar JaWOBHn - nop1)e neTKOBHn-----------"----''---

norrar. Kao OCHOBHI1 aprynenr 3a TO rnphen.e CJIy)J{.I1 My sanae y 6pe-B.I1j.l1 Jlaape ATOHCKe cue je BeHe.Ll,.I1KTOBO .I1Me 3an.l1CaHO nOCJIe a.ero-Be cecrpe. MOHaX.I1fbe AH.I1cIIje57. TaqHO je. xao UlTO xaxce bop1)e By-6aJIo• .LI,a .I1.L1,eHTmpIIKaU.I1ja BeHe.Ll,.I1KTa UpenOB.I10a ca M.I1TpOnOJI.I1TOMB . sseHe.Ll,.I1KTOM aeraa y 113BOpl1Ma JaCHe norspzte . aJIII MHore q.l1fbeHII-ue aa TO YKa3YJY 11 BO.Ll,e npeva TaKBOM 3aKJbYQKY:

- Fpaa Ilerpyc je pasopen O.Ll, cyrrrana Myce jour 1413. rozm-He. a y spesre 0 KOMe ce pazm (1453-1459) Ilerpyunca 06JIaCT je rroztT 'iiiYPu.I1Ma.'

- CMpOy M.I1TpOnOJI.I1Ta paunco-npnapencxor M.I1xa.l1JIa 1354.. . .rO.Ll,.I1He OCTaJIa Je jezura M.I1TpOnOJI.I1TCKa CTOJI.I1ua yrrpaxosena, 're JeMoryoe .LI,a je .LI,OWJIO .LI,O .I1MeHOBafba HOBI1X M.I1TpOnOJ1IUa.

- BeHe.Ll,l1KT Llpertonuh ce nOCJIe nponacrn Cp6.11je 1459. ro-.LI,IIHe CKJIOHI10 y CBeTOrOpCKII MaHacTIIp Cseror OaBJIa. rae je 11yMpO. To je necnopno. J1omQHO je .LI,a je noueo ca C060M nosersy O.Ll,6. cerrrevtipa 1456. roztnne 0 .LI,06IIjafby BJIaCTeJI.I1HCTBa..

- Tano ce naurao 11 naaarnpnx II3 1412. rO.Ll,.I1He, KOj.l1 ce xao, . 60

WTO Je aanpezt pe-reno Be3YJe sa n.erouo .I1Me.I1cT.I1Ha KpaTKO. y 06a cny-raja, aJI.I1 .I1H.LI,.I1U.I1je yrJIaBHOM YKa-

3yjy aa TO .LI,a je BeHe.Ll,IIKT UpenOB.I10 6.110 M.I1TpOnOJI.I1T rpaQaH.I1QK.I1 11HOB06p.Ll,CKII (nocne 1453 - rrpe 1456) II Y Fpanuy (nocne 1456 - npe1459).

Pa.Ll,.I1 ce 0 JIIIQHOCTII xoja je OCTaB.I1JIa sna-rajan Tpar y .LI,yXOB-HOM )K.I1BOTy Cp6IIje ztecrtora Crerpaaa J1a3apeB.I10a 11 'hypha Bpamco-B110a. Ca fbIIM ce raCII nerpyunca BJIaCTeJIIIHCKa nopozmna ByKOCJIa-BIIoaiUperrOB.I10a. xao 11 MHore ztpyre 3HaHe .11 He3HaHe BJIaCTeJIIIHCKCnopoznrue cpeznsoaexonae Cp6.11je.

P£3I1M£

Y speve snanaauae Crerpaua )lelJaHcKor, nOWJlO je no nporoua cpncxorIKHBJba (1328-1331) ca sananuax xpajesa zipxcaae (Tpefiuu,e, Fauxo, Pynaue). }J(y-nan ByKOCJlaB, CHH y6HjeHor rauounser xcyrtaaa Llpena, C aapono« nOJla3H y ceae-pOHCTO'lHI1 aeo 3eMJbe, y Ilycroui Ilerpyuncy. Fne cy ce 3anpIKaBaJIH H Kana cy 08-ne CTI1fJlH, Hl1je paajaunseuo. JlOfl1'1HOje na cy npOWJlI1 Kp03 KOCOBO 11 Meroxnjy,

57 )l. fp60Bl1n, HCTO.58 HCTO.

59 " ... TOKOM ocsaja-ucor noxona aa cesep, TYPUl1 cy /438. rcnuae 3aY3eJlH OBOnonpy-ije H uajseha nyxoasu ueirrap raaaura,e Cpfiuje, MaHaCTl1p PaBaHI1UY..." (C.BeTHl1n,I1CTo,CTp.40)60 )l. Fpfioauh, I1CTO,

Flerpyunca snacrena 11 KOCoBcKoMeToxl1jcKI1 nyxoBHI1 flpOCTOp 103------'-"---.

nOWTO ce TaMO HaJTa311Jla ynpasa cpncxe npscase. Ilorspheao je na cy y J],ywaHoBoapeve 611Jll1 ua OBOM npocropy. vl3rpanl1JlI1 cy nsa rpana KOjl1 cy y nareparypa no-3HaTI1 non I1CTI1M I1MeHOM (Ilerpyc). na nJlaHI1HI1 6a611 11 aa 6pny YOKone, carpann-JlI1 BI1We upxasa, on KOjl1X je aajnoaaarnja upxsa nocseheaa CBeTe Boropozrana yJleuijy, OCTaBI1JlI1 3HaYajaH rpar y cpncxoj xyrrrypa. Y CBe rpu reaepaunje OBe BJTa-CTeJlI1HCKe noponnue Hal'jeHI1 cy onpel'jeHI1 CTBapHI1 I1JlI1 peaJ1HO rrpemocraarsennKOHTaKTI1 ca KOCOBCKOMeTOXl1jcKI1M nyxoBHI1M npOCTopOM. )J{ynaH ByKOCJlaB jenpeseo uapon ca sanana Ha I1CTOK. BepOBaTHO npexo Kocosa 11 Meroxnje, aojaonaIlpen je crpaaao Y3 KHe3a Jlasapa aa Kocosy nOJbY 1389. ronuae, a BeHenl1KT Ilpe-nosuh je 6110 MI1TpOnOJlI1T rpayaHI1YKI1 11 HOB06pnCKI1. n03HaTa acropaorpatpcxarpaha I1HTepnpeTl1paHa je 11 aKTyeJll130BaHa y HOBOM CBeTJlY KOHTaKaTa ca KOCOB-cKoMeToxl1jcKI1M llYXOBHI1M npocropou. xao jenl1HI1 CPflCKI1 ayxonun enuuenrap yCBI1M crpepava nyxoauor norsphasau,a.

SUMMARY

The persecution of the Serbs (1328-1331) from the western parts of thecountry (Trebinje, Gacko, Rudine) occurred during the period of Stefan Decanskiregency. The county head Vukoslav. the son of murdered county head Crep, camewith his people to the west eastern part of the country. to Pustos Petruska. The timeof their arrival and their dwelling are still not unknown. It is true that they passedthrough Kosovo and Metohija, as it was the centre of the Serbian government. It wasconfirmed, as well that they dwelled on this area for the time of Dusau's regency.They built two towns which are, in literature. known under the same name (Petrus),on the Baba Mountain and on the hill Cokoce. They also built several churches, themost famous among them being the church dedicated to Mother of God in Lesje,and they left a significant imprint in the Serbian culture. A certain assumed contacts,actual and real one, with Kosovo and Metohija spiritual life were found in all threegenerations of this aristocratic family. The county head Vukoslav took the peoplefrom the west to the east. probably through Kosovo and Metohija, whereas thecounty head Crep perished together with the duke Lazar in the Kosovo battle in1389. Venedikt Crepovic was the provincial of Gracanica and Novo Brdo. Theknown historical material was interpreted and realised in the new light of contactswith Kosovo and Metohija spiritual area, as the only Serbian centre in all spheres ofspirituality.