iletişim Yayınları - TYT · 2020. 7. 22. · 1. Ünite : Kuvvet ve Hareket 7 Arkadaşlar, Bu...

2

iletişim Yayınları

212 275 00 35 / www.kafadengiyayinlari.com

Gülbahar Mah. Cemal Sururi Sk. No:15/E Halim Meriç İş Merkezi

Kat: 9 Mecidiyeköy - İstanbul

eserinadı AYT Fizik Soru Bankası / 1. Kitap

akıllıtahtauygulaması akillitahta.kafadengiyayinlari.com / Öğretmenlerimiz ücretsiz olarak indirebilir.

yazar Ömer Öztel

videoçözümü Ömer Öztel

genelyayındanışmanı Ali Rıza Bayzan

seteditörü Münire Betül Ayyıldız

branşeditörleri Sümeyra Bakır – Gülhan Karaman – Hüseyin İnce

dijitaluygulamaeditörü Ömer Faruk Erdem

dizgivegrafik Kafa Dengi / Seçkin Duyan

yayıncısertifikano 16518

kapaktasarım Mandalin Ajans

matbaavesertifikano Aykut Matbaacılık / 212 428 52 74 / Sertifika no: 12619

ürünno KC00-SS.01MHK12

isbn 978-605-3809-97-5

copyright© 5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’na göre, her türlü hakkı Eksen Yayıncılık Eğitim ve Malz. San. Tic. AŞ’ye aittir. Eksen Yayıncılık’ın yayın izni olmaksızın kitabın akademik tarzının, metin veya sorularının

aynen ya da değiştirilerek kısmen ya da tamamen herhangi bir teknikle kopyalanması, depolanması,

çoğaltılması, basılması, yayımlanması, youtube ya da başka bir mecrada video çözümünün yapılması

halinde yasal mevzuat uygulanır.

kafadengitv kafadengiyayin kafadengiyayin

3

ÜNİVERSİTE YOLUNDA BAŞARILI OLMAK İSTİYORSAN MUTLAKA OKU!

Sevgili Üniversiteli Adayı,

ÖNCEDÜZEYİNİZEUYGUNKİTAPLARISEÇİN!

Bilirsiniz en iyi kitap sizin düzeyinize uygun kitaptır. Alt yapınızın iyi olduğu dersler vardır, zayıf olduğu dersler

vardır. Bunun için size farklı düzeyde iki ayrı soru bankası seti sunuyoruz:

• % 100 Başarı Seti: Alt yapınızın iyi olduğu derslerde bu setin soru bankalarını kullanmanızı öneririz.

• Süper Öğreten Set: Alt yapınızın zayıf olduğu derslerde ise bu setin soru bankalarını kullanmanızı öneririz.

% 100 Başarı Seti, adı üzerinde size üniversite sınavında kolay, orta, zor tüm soruları yaptırmayı amaçlar. Bu

set sizi zirveye taşır.

Süper Öğreten Set ise, kolay ve orta düzey soruları yaptırmayı amaçlar. Üniversite sınavındaki soruların

yaklaşık 3’te 2’si kolay ve orta düzey sorulardan oluşur. Peki, sadece bu soruları yapsanız yüzdelik dilimde

nereye kadar yükselebilirsiniz biliyor musunuz: İlk % 3-4’lük dilime kadar yükselebilirsiniz. Bu yüzdelik dilimle

iyi üniversitelerin çoğuna girme şansı yakalarsınız.

Eğer Matematik’te alt yapım hiç yok diyorsan “TYT Hiç Matematik” soru bankamızı öneririz. Yok benim alt

yapım çok iyi amacım zirveye oynamak diyorsanız o zaman size “TYT Challenger Matematik” soru bankamızı

öneririz.

YOUTUBERHOCALARLAÜNİVERSİTEYEHAZIRLIK

Kafa Dengi TV sizi üniversiteye hazırlıyor: Youtuber hocalarınız size hem Sayısal hem de EA-Sözelde 400'er

saat ders veriyor: youtube.com/kafadengitv. Önce dersleri izleyin ardından soru bankasından test çözün.

Daha sonra da çözemediğiniz, takıldığınız ya da pratik çözümünü merak ettiğiniz soruların video çözümlerini

QR Kod okutarak ya da web sitemizden izleyin: www.kafadengiyayinlari.com

TÜRKİYE’NİNİLKVETEKSİBERÖĞRENCİKOÇU

Çeyrek yüzyıllık birikimimizle sizin için tasarladığımız “Siber Öğrenci Koçu” üniversite yolunda size sırdaş ve

danışman olarak yol gösterecektir. Soru bankalarınızla birlikte kullanacağınız Siber Koçunuz:

• sizin de katkınızla sizi yakından takip edecek, • size mikro ölçeğe kadar inen karneler verecek, • akademik check-up yapacak, • temel sorunlarınızı teşhis edip size özel çözümler üretecek.

Kullanılmakta olan ölçme değerlendirme sistemleri öğrencinin boş ve yanlışlarının nedenlerini saptayamıyor.

Halbuki teşhis koymadan tedavi olmaz ki! Siber Koçunuz sizin de katkınızla en çok hangi nedenlerle yanlış

yaptığınızı ve boş bıraktığınızı istatistik olarak tutuyor sonra da bunlar için size çözüm yollarını gösteriyor.

Siber Koçunuz soru bankanızdaki soruların kolay, orta, zor oluşuna bağlı olarak başarı düzeyinizi ayrı ayrı

analiz ediyor. Siber Koçunuz bir de soru bankanızdaki üniversite sınavında çıkma olasılığı olan sorular açısın-

dan başarı düzeyinizi analiz ediyor. Bu analizlere dayalı olarak sizi yönlendiriyor.

Türkiye’nin en iyileri arasında yer alan bir kadro hazırladı kitaplarınızı, artık sıra sizde! Siz de bu kitapları

hakkıyla çalışarak Türkiye’nin en iyileri arasına girebilirsiniz.

AliRızaBayzan

AkademikYönetmen

4

KİTABINYAZARINDANSİZEMEKTUP

SınavaHazırlıkYolundakiGençArkadaşım;

Fizik dersiyle ilgili tüm konulara hâkim olmak ve sınavda karşına çıkacak tüm

soruları kolaylıkla yanıtlamak istiyorsan işte bu kitap tam da sana göre!

Neden mi?

Fizik dersinin tüm konularını, kazanım kazanım irdeleyerek kavramayı olabildiğince

kolay hâle getirdik. Sana ise yalnızca ilgili kavrama sorularında hünerini

konuşturmak kaldı!

Ayrıca bu kitap MEB Talim Terbiye Kurulunun öngördüğü kazanımlardan ne bir

eksik ne bir fazla bilgi içeriyor. Ne de olsa seni bu zorlu yolculukta gereksiz bilgiyle

yormak, zamanını boşa harcamana neden olmak istemeyiz, değil mi? İşte, bu

nedenle bu kitabı ufak ama hayati ipuçları ve doğru bilinen yanlışları bize açıklayan

“Kavram Yanılgıları”yla zenginleştirdik.

“Öğrendiklerimizi Test Edelim” bölümünde ise, konuyla ilgili üniversite sınavları

düzeyindeki tüm soru tipleri bir solukta çözmen için seni bekliyor olacaklar, elini

çabuk tut! Üstelik zorlandığın soruların sesli ve görüntülü çözümlerini testlerdeki

"karekodların" içine yükledik.

Bu zorlu yolculukta sana destek olabilmek için elimizden geleni yaptık. Şimdi,

özveriyle hazırladığımız bu kitabı büyük bir heyecanla sana sunuyoruz. Artık sıra

sende, meseleyi halletmene sadece bir adım kaldı!

Başaracaksın,sanacanıgönüldeninanıyoruz.

ÖmerÖztel

5

1. ÜNİTE: Kuvvet ve Hareket1.1. Vektörlerin Özellikleri / 8

1.2. Vektörlerin Birbiri Ucuna Eklenerek Toplanması / 10

1.3. Paralel Kenar Yöntemi (Kosinüs Teoremi) / 12

1.4. Vektörlerin Bileşenlerine Ayrılması / 14

1. Öğrendiklerimizi Test Edelim / 16

1.5. Aynı Doğrultudaki Hareketlerde Bağıl Hız / 20

1.6. Birbirine Dik Doğrultulardaki Hareketlerde Bağıl Hız / 22

1.7. Bileşik Hareketlerde Bağıl Hız / 24

1.8. Akıntıya Dik Doğrultuda Hareket / 26


1.9. Newton'un Hareket Yasaları / 34

1.10. Sürtünme Kuvveti / 36

1.11. Newton'un Hareket Yasalarının Uygulamaları / 38

1.12. Newton'un Hareket Yasalarının Uygulamaları : Atwood Aleti / 42

1.13. Newton'un Hareket Yasalarının Uygulamaları : Eğik Düzlem / 44

1.14. Newton'un Hareket Yasalarının Uygulamaları : Eylemsizlik / 46


1.15. Düzgün Hızlanan Doğrusal Hareket / 56

1.16. Düzgün Yavaşlayan Doğrusal Hareket / 58

1.17. Grafik Dönüşümleri / 60

1.18. Grafiklerin Yorumlanması / 62

1.19. Serbest Düşme Hareketi / 64

1.20. Limit Hız / 70

1.21. Yukarıdan Aşağıya Doğru Düşey Atış Hareketi / 66

1.22. Aşağıdan Yukarıya Doğru Düşey Atış Hareketi / 68


1.23. Yatay Atış Hareketi / 82

1.24. Eğik Atış Hareketi / 84

1.25. Eğik Atış Hareketinde Özel Durumlar / 86


1.26. İş, Güç ve Mekanik Enerji / 94

1.27. İş - Enerji Teoremi / 96

1.28. Esneklik Potansiyel Enerji / 98

1.29. Mekanik Enerjinin Korunumu / 100

1.30. Sürtünmeli Yüzeylerde Hareket / 104


1.31. İtme ve Momentum / 112

1.32. İtme ve Çizgisel Momentum Değişimi Arasındaki İlişki / 114

1.33. Esnek Olmayan Çarpışmalar / 118

1.34. Esnek Çarpışmalar / 120

1.35. Patlamalar / 122


1.36. Tork / 130

1.37. Denge / 132

1.38. Paralel Kuvvetlerin Bileşkesi / 136

1.39. Kesişen Kuvvetlerin Dengesi / 140


1.40. Kütle Merkezi / 152

1.41. Birleştirilmiş Sistemin Kütle Merkezi / 154

1.42. Kesilmiş Levhaların Kütle Merkezi / 156

1.43. Denge / 158


1.44. Basit Makinelerde Kuvvetten Kazanç ve Verim / 166

1.45. Kaldıraçlar / 168

1.46. Makaralar / 170

1.47. Eğik Düzlem / 174

1.48. Çıkrık ve Vida / 176

1.49. Kasnaklar ve Dişliler / 178


İçindekiler

6

2. ÜNİTE: Elektrik ve Manyetizma2.1. Elektriksel Kuvvet (Coulomb Kuvveti) / 188

2.2. Elektrik Alan / 192

2.3. Elektriksel Kuvvet ve Elektriksel Alan Arasındaki İlişki / 196


2.4. Elektriksel Potansiyel / 204

2.5. Elektriksel Potansiyel Enerji / 206

2.6. Elektriksel Alanda Yapılan İş ve Potansiyel Fark / 208


2.7. Yüklü Levhalar Arasındaki Düzgün Elektrik Alan / 214

2.8. Yüklü Parçacıkların Düzgün Elektrik Alanındaki Davranışı / 216

2.9. Sığaçlar (Kondansatörler) / 220

2.10. Yük İle Gerilim Arasındaki İlişki / 222


2.11. Üzerinden Akım Geçen Düz Telin Oluşturduğu Manyetik Alan / 228

2.12. Üzerinden Akım Geçen Telin Merkezinde Oluşan Manyetik Alan ve Bobinin İçinde Oluşan Düzgün Manyetik Alan / 232


2.13. Üzerinden Akım Geçen Tele Etki Eden Manyetik Kuvvet / 240

2.14. Üzerinden Elektrik Akımı Geçen Paralel İki Telin Birbirine Uyguladığı Manyetik Kuvvet / 244

2.15. Yüklü Taneciğe Etki Eden Manyetik Kuvvet / 246


2.16. Manyetik Alan İçinde Hareket Ettirilen Telin Uçları Arasındaki İndüksiyon Elektromotor Kuvveti / 252

2.17. Manyetik Alan İçinde Bir Ucu Çevresinde Döndürülen İletken Telin İki Ucu Arasında Oluşan Elektromotor Kuvveti / 254

2.18. Manyetik Akı / 256

2.19. Manyetik Akı Değişiminin Oluşturduğu Elektromotor Kuvveti ve İndüksiyon Akımı / 258

2.20. İndüksiyon Akımının Yönü : Lenz Yasası / 260

2.21. Öz İndüksiyon Akımı / 262

2.22. Yüklü Parçacıkların Manyetik Alan ve Elektrik Alandaki Hareketi / 264


2.23. Alternatif Akım / 272

2.24. İndüktans, Kapasitans ve Rezonans / 274

2.25. Bobinin ve Sığacın AC ve DC Akımlarına Karşı Davranışı / 276

2.26. Güç ve Rezonans / 278

2.27. Transformatörler / 280


1. Ünite : Kuvvet ve Hareket

7

Arkadaşlar,

Bu ünitede, tek boyutta hareket ile ilgili kavramları iki boyutta kullanabilmeyi öğreneceğiz. Okçuluk, atıcılık, golf, gülle atma, paraşütle atlama, yağmur damla-sının düşmesi gibi olayları analiz ederek, problemler çözeceğiz.

Bu ünitede, momentum kavramını kuvvet ile ilişkilendirerek günlük hayattaki çarpışma durumlarını analiz edip problem durumları ortaya koyacağız ve çözüm yolları öğreneceğiz.

Ayrıca bu ünitede, kuvvetin döndürme etkisini analiz ederek, tork kavramını yapı-landıracağız. Tork kavramından faydalanarak günlük hayatta karşılaşılan cisimle-rin denge koşullarını açıklayacağız.

Anahtar Kavramlar

Vektör

Bağıl Hareket

İvme

Serbest Düşme

Limit Hız

Enerji

İtme

Momentum

Momentumun Korunumu

Tork

Denge

Kütle Merkezi

Ağırlık Merkezi

8

Bu Konuda Bunlar Var

Vektörlerin özelliklerini açıklar.

İki ve üç boyutlu kartezyen koordinat sisteminde vektörleri çizer.

Birim vektör sistemi (i, j, k) işlemlerine girilmez.

1.1. Vektörlerin Özellikleri

1. Vektörelbirbüyüklükskalerbirsayıileçarpılırsabubüyüklüğün;

I. büyüklük,

II. yön,

III. doğrultu

niceliklerindenhangilerideğişebilir?

A)YalnızI B)IveII C)IveIII D)IIveIII E)I,IIveIII

2. Aynıdüzlemdeki ≥F1, ≥F2kuvvetlerişekildekigibidir.

≥F2

≥F1

≥F1kuvvetininbüyüklüğü4Nolduğunagöre, ≥F2kuv-vetininbüyüklüğükaçN'dir?

A)5 B)8 C)10 D)12 E)15

Çözmeden Olmaz

Fiziksel büyüklükler; vektörel büyüklük ve skaler büyük-

lük olarak ikiye ayrılır. Bir sayı ve birimle ifade edilen

niceliklere skaler büyüklük denir. Vektörel büyüklükleri

skaler büyüklüklerden ayıran özellik yön kavramıdır. O

halde; bir sayı (büyüklük), birim ve yön ile ifade edilen

büyüklüklere vektörel büyüklük denir.

Aşağıdaki tabloda vektörel ve skaler büyüklüklerden bazı-

ları verilmiştir.

Vektörel Büyüklükler Skaler Büyüklükler

Kuvvet ≥F Kütle m

Ağırlık ≥G Zaman t

Hız ≥v Sürat v

Yer değiştirme ∆ ≥x Alınan yol x

Konum ≥x Enerji E

İvme ≥a Hacim V

Tork ≥τ Işık şiddeti Ι

Momentum ≥P Elektrik akımı i

Elektrik alan ≥E İş W

Manyetik alan ≥B Sıcaklık T

Yönlendirilmiş doğru parçasına vektör denir. Vektörel

büyüklükler vektörlerle gösterilir.

≥FO–x +xP

x

y

z

0 11

1

2

2

2

3

4

3

≥A

A(3, 4, 2)

Şekildeki ≥Fvektörünün başlangıç noktası O, bitiş noktası

P'dir. Yönü O'dan P'ye doğru ya da +x'dir ve x doğrultu-

sundadır.

Bir vektörün başlangıç noktası ile bitiş noktası arasın-

daki uzunluğa vektörün büyüklüğü denir. ≥F kuvvetinin

büyüklüğü F ya da | ≥F| şeklinde gösterilir. Bu ≥F vektörünün

uzunluğu 5 br'dir. Örneğin 1 br uzunluk 2 N'ye karşılık ise,

F = 10 N olur.

≥K

≥L

≥M

Yönleri ve büyüklükleri aynı olan vek-

törlere eş vektör, yönleri zıt büyüklükle-

ri aynı olan vektörlere zıt vektör denir.

Şekildeki ≥K ve ≥L eş vektör, ≥K ve ≥M zıt

vektördür.

Buna göre, ≥K = ≥L ve ≥K = — ≥M; ≥L = —≥M'dir.

≥F

2 ≥F

— ≥F

—2 ≥F

Bir vektörün yönü ve büyüklüğü değiş-

tirilmeden vektör bir noktadan başka

bir noktaya taşınabilir.

Bir vektör skaler bir sayı ile çarpılırsa

yönü ve büyüklüğü değişebilir. Fakat

doğrultusu değişmez.

Bilmeden Olmaz

Vektörler

9

1-B 2-C 3-E 4-B 5-E 6-E 7-C 8-C

3. Aynıdüzlemdeki ≥K, ≥L, ≥Mvektörlerişekildekigibidir.

≥K

≥L

≥M

Bunagöre,

I. ≥K = ≥L

II. ≥M = 2 ≥L

III. | ≥K| + | ≥L| = | ≥M|

eşitliklerindenhangileridoğrudur?

A)YalnızI B)YalnızII C)YalnızIII D)IveIII E)IIveIII

4. Aşağıdakilerden hangisi vektörel büyüklük değil-dir?

A)Kuvvet B)Kütle C)Hız D)İvme E)Ağırlık

5. Aynıdüzlemdeki ≥F1, ≥F2, ≥F3kuvvetlerişekildekigibidir.

≥F1

≥F2

≥F3

Bukuvvetlerleilgili,

I. ≥F1 = ≥F3'tür. II. F2 = 2 .F3'tür. III. ≥F1 kuvvetinin büyüklüğü2N ise, ≥F2 kuvvetinin

büyüklüğü2N'dir.

yargılarındanhangileridoğrudur?

A)YalnızI B)YalnızII C)YalnızIII D)IveII E)IIveIII


≥K

≥L

≥M

Bunagöre,aşağıdakieşitliklerdenhangisiyanlıştır?

A) | ≥K| = | ≥L| B)| ≥M| = 2| ≥K|C) ≥M = –2 ≥L D) | ≥M| = | ≥K| + | ≥L| E) ≥K = ≥L

7. (0,0)noktasındanhareketebaşlayanbirçocuksırasıyladoğuyönünde5m,kuzeyyönünde4m,batıyönünde 2myürüyor.

1

1

2

2

3

3

4

4

5

5

0

kuzey

batı doğu

Buçocuğunyerdeğiştirmevektörününbüyüklüğükaçm'dir?

A)3 B)4 C)5 D)8 E)10

8. Bir karınca şekildeki küpün K köşesinden yürümeyebaşlıyor. Karınca küpün kenarlarından yürüyerek L veMköşelerindengeçerekNköşesineulaşıyor.

K L

M

N

Bu süreçte karıncanın aldığı yol 12 cm olduğunagöre, yer değiştirme vektörünün büyüklüğü kaçcm'dir?

A)4 B)42 C)43 D)8 E)12

10

1. Aynıdüzlemdeki ≥F1, ≥F2, ≥F3kuvvetleriŞekilI'dekigibidir.

ŞekilI ŞekilII

1

2

3

45

≥F1

≥F2

≥F3

Bunagöre, ≥F1 + ≥F2 + ≥F3bileşkekuvvetiŞekilII'dekinumaralandırılmışvektörlerdenhangisidir?

A)1 B)2 C)3 D)4 E)5

2. Aynıdüzlemdeki ≥F1, ≥F2, ≥F3kuvvetlerişekildekigibidir.

≥F1

≥F2

≥F3

≥F2kuvvetininbüyüklüğü2Nolduğunagöre, ≥F1 + 2 ≥F2 – ≥F3kuvvetininbüyüklüğükaçN'dir?

A)2 B)4 C)6 D)8 E)12


İki ya da daha fazla vektörün yaptığı etkiyi tek başına

yapan vektöre ya da bu vektörlerin toplamına bileşke

vektör denir. Bileşke vektör üç farklı yöntemle buluna-

bilir.

Aynı doğrultudaki vektörler toplanırken; aynı yönlü vek-

törler (+), zıt yönlü vektörler (—) işaretli alınarak işlem

yapılır.

sıfır

10 10 20

20 —10 +10

+10 —10

+10 —10—20

Aynı düzlemde bulunan farklı doğrultulardaki vektörlerin

bileşkesi birbiri ucuna eklenerek toplanabilir.

Bunun için,

➤ Başlangıç noktası belirlenir.

➤ Başlangıç noktasından itibaren, bir vektörün başlan-

gıç noktası, diğer vektörün bitiş noktasına gelecek

şekilde vektörler birbiri ucuna eklenir.

➤ Son durumda, başlangıç noktası ile bitiş noktası bir

doğru ile birleştirilir. Bu doğru parçası bileşke vektöre

eşittir. Bileşke vektör genelde ≥R ile gösterilir.

≥R = ≥K + ≥L

≥R = ≥K + ≥L≥K ≥K

≥K

≥L

≥L

≥L

Vektörlerde toplama işleminde sıranın bir önemi yoktur.

Vektörlerde çıkarma işlemi yapılırken çıkarılacak vektör

ters yönlü olarak toplanır.

≥R = ≥K — ≥L

≥R = ≥K — ≥L≥K ≥K

≥K

≥L

— ≥L

— ≥L

— ≥L

—2 ≥F3

≥F1 ≥F1

≥F2

≥F2≥F3

≥R = ≥F1 + ≥F2 — 2 ≥F3

≥R

Bilmeden Olmaz

Çözmeden Olmaz

1.2. Vektörlerin Birbiri Ucuna Eklenerek Toplanması

Vektörlerin bileşkelerini farklı yöntemleri kullanarak hesaplar.

Uç uca ekleme ve paralel yöntemleri kullanılmalıdır.

Kosinüs teoremi verilerek bileşke vektörün büyüklüğünün bulunması sağlanır.

Eşit büyüklükteki vektörlerin bileşkesi hesaplanırken açılara göre özel durumlar verilir.

Vektörler

11

1-C 2-C 3-D 4-C 5-E 6-E 7-D 8-C

3. Aynıdüzlemdeki ≥K, ≥Lvektörlerişekildekigibidir.

≥K

≥L

≥K'ninbüyüklüğü6brolduğunagöre, ≥K + ≥Lvektörü-nünbüyüklüğükaçbr'dir?

(Bölmelereşitaralıklıdır.)

A)6 B)9 C)12 D)15 E)20

4. Aynıdüzlemdeki≥K + ≥Lve≥KvektörleriŞekilI'dekigibidir.

≥KIII

IV

V

ŞekilI ŞekilII

III

≥K + ≥L

Bunagöre, ≥LvektörüŞekilII'dekiI,II,III,IV,Vvek-törlerindenhangisineeşittir?


A)I B)II C)III D)IV E)V

≥K + ≥L vektöründen ≥K vektörünü çıkarırsanız ≥L vektörü-

nü bulursunuz.

5. Aynıdüzlemdeki ≥P, ≥R, ≥Svektörlerişekildekigibidir.

≥P

≥R

≥S

1br

1br

Bunagöre, ≥P + ≥R – ≥Sbileşkevektörükaçbr'dir? (Bölmelereşitaralıklıdır.)

A)2 B)3 C)5 D)7 E)8

6. Şekildeki ≥K, ≥L, ≥M, ≥N, ≥Pvektörleriaynıdüzlemdedir.

≥K

≥L

≥M

≥P ≥N

Bunagöre, ≥Kvektörü,

I. ≥P + ≥L

II. ≥P – ≥N

III. ≥L – ≥M

işlemlerindenhangilerineeşittir? (Bölmelereşitaralıklıdır.)


7. Aynıdüzlemdeki≥K, ≥L, ≥M, ≥Nvektörlerininbileşkesisıfırdır.

≥K

≥L

≥M

III

IV

V

ŞekilI ŞekilII

I

II

≥K, ≥L, ≥M vektörleri Şekil I'deki gibi olduğuna göre,≥NvektörüŞekil II'deki I, II, III, IV, V vektörlerindenhangisineeşittir?



Vektörler uç uca eklendikten sonra başladığımız nok-

taya geri dönersek bileşke vektör sıfır olur.

8. Aynıdüzlemdeki≥K, ≥L, ≥M, ≥N, ≥Pvektörlerişekildekigibidir.

≥K

≥L

≥M

≥P

≥N

Bu vektörlerin bileşkesi aşağıdakilerden hangisineeşittir?

A) ≥K B) ≥L C) ≥M D) ≥N E) ≥P

12

1. Büyüklükleri 3 N, 4 N, 6 N olan üç kuvvetin bileşkesi≥R'dir.

Bunagöre, ≥R'ninbüyüklüğüaşağıdakilerdenhangi-sineeşitolamaz?

A)0 B)5 C)9 D)12 E)14

2.

60°F1 = 2 N

F2 = 2 N

F3 = 4 N

Büyüklükleri sırasıyla 2N, 2 N, 4 N olan şekildeki≥F1, ≥F2, ≥F3kuvvetlerininbileşkesininbüyüklüğükaçN'dir?

A)2 B)22 C)23 D)4 E)42

3. Şekildeki ≥F1, ≥F2kuvvetlerininbüyüklüklerif,2f'dir.

F2=2f

F1=f

120°

Bukuvvetlerinbileşkesikaçfbüyüklüğündedir?

A)1 B)2 C)3 D)2 E)23

4. Büyüklükleri3N,4N,7N,8Nolandörtkuvvetbirpara-lelkenarüzerindegösterilmiştir.

60°

3 N

4 N 8N

7N

BukuvvetlerinbileşkesininbüyüklüğükaçN'dir?

A)4 B)42 C)43 D)8 E)82

Paralel kenar yöntemi ile bileşke vektör bulunurken aşa-

ğıdaki adımlar izlenir.

➤ İki vektörün başlangıç noktası birleştirilir.

➤ Oluşan şekil paralel kenara tamamlanır.

➤ Paralel kenarın köşegeni bileşke vektörü verir.

α α

≥F1 ≥F1

≥F2 ≥F2

≥R = ≥F 1

+ ≥F 2

yatay

Bileşke vektörün büyüklüğü kosinüs teoremi ile hesap-

lanır.

≥R = ≥F1 + ≥F2

R2 = F1

2 + F2

2 + 2F1.F2.cosα

Bu bağıntıya kosinüs teoremi denir. α açısı 0 ile 90° aralı-ğında iken cosα (+) işaretli, α açısı 90° ile 180° aralığında iken cosα (—) işaretli olur.

α = 90° ise, R2 = F12 + F2

2 (pisagor bağıntısı) elde edilir.

Eşit ve f büyüklüğündeki iki kuvvetin bileşkesinin büyük-

lüğü, aralarındaki açıya bağlı olarak farklı değerler alır.

α = 0 ise, R = 2f

α = 60° ise, R = 3f

α = 90° ise, R = 2f

α = 120° ise, R = f

α = 180° ise, R = 0

≥F1 = f

≥F2 = f

≥Rα

Görüldüğü gibi, iki vektör arasındaki açı büyüdükçe, bileş-

ke vektör küçülür.

Bileşke vektör, büyük olan vektöre daha yakındır.

α

≥F1

≥F2

≥R

β

α = β ise, F1 = F2α > β ise, F2 > F1β > α ise, F1 > F2

Bileşke vektörün büyüklüğü; iki vektörün cebirsel toplam-

larından büyük, farklarından küçük olamaz.

Yani, |F1 — F2| ≤ R ≤ |F1 + F2|'dir.

Bilmeden Olmaz

Çözmeden Olmaz

1.3. Paralel Kenar Yöntemi (Kosinüs Teoremi)

Vektörler

13

1-E 2-A 3-C 4-A 5-D 6-E 7-C 8-C 9-D 10-E

5. NoktasalKcisminebüyüklüklerisırasıyla4N,8N,12Nolan ≥F1, ≥F2, ≥F3kuvvetlerişekildekigibiuygulanıyor.

K F3 = 12 N

F1 = 4 N

F2=8N

60°60°

Bunagöre,KcismineetkiedenbileşkekuvvetkaçN'dir?

A) 23 B)4 C)42 D) 43 E)8

6. Aynıdüzlemdeki≥F1, ≥F2ve≥F3kuvetlerininŞekilI,ŞekilIIveŞekilIII'tekibileşkelerininbüyüklükleribirbirineeşittir.

F1

F1F2

F2

F3

F3

α α

ŞekilI ŞekilII ŞekilIII

α < 90° olduğuna göre, F1, F2, F3 kuvvetlerininbüyüklükleriarasındakiilişkinedir?

A) F1 > F2 > F3 B)F1 > F3 > F2C)F2 > F1 > F3 D) F2 > F3 > F1 E)F3 > F1 > F2

7. Eşkenar üçgen şeklindeki bir levhanın köşelerine fbüyüklüğündeki≥F1, ≥F2, ≥F3kuvvetlerişekildekigibiuygu-lanıyor.

≥F1≥F2

≥F3

Buna göre, levhaya etki eden bileşke kuvvetinbüyüklüğükaçf'dir?

A)1 B)3 C)2 D)22 E)23

8. Şekildeki ≥K, ≥Lvektörlerininbileşkesi ≥M'dir.

≥K

≥L

≥M

30°

Bunagöre, ≥K, ≥L, ≥M'ninbüyüklükleriarasındakiilişkinedir?

A)K>L>M B)L>K>MC)L>M>K D)M>K>L E)M>L>K

9. Aynıdüzlemdeki ≥F1, ≥F2kuvvetlerişekildekigibidir.

60°

F1 = 2 N

≥F2

| ≥F1 + ≥F2|=2Nolduğunagöre, ≥F1 – ≥F2'ninbüyüklüğükaçN'dir?

(cos60°=0,5)

A)2 B)3 C)22 D) 23 E)42

10. Büyüklükleri2N,3N,7Nolanşekildeki ≥F1, ≥F2, ≥F3kuv-vetlerininbileşkesi ≥R'dir.

60°F3=7N

F2 = 3 N

F1 = 2 N

Bunagöre, ≥R'ninbüyüklüğükaçN'dir? (cos60°=0,5)

A)3 B)4 C)5 D)6 E)7

14


Bir vektörün iki boyutlu kartezyen koordinat sisteminde bileşenlerini çizerek büyüklüklerini hesaplar.

Bir vektör farklı doğrultularda bileşenlerine ayrılabilir.

Bir vektör, dik iki doğrultuda şekildeki gibi bileşenlerine

ayrılır.

θ θx

y

≥F ≥F≥FY ≥FY

≥FX ≥FX

Şekildeki ≥F kuvvetinin x ve y eksenlerindeki bileşenleri;

FX = F.cosθ FY = F .sinθ 'dir.

Bir vektörün bileşenlerinin toplamı yine vektörü verir.

≥F = ≥FX + ≥FY'dir.

Bir vektör dik olmayan iki doğrultuda da bileşenlerine

ayrılabilir.

θ θ

l

≥Fk ≥Fk

≥Fl≥Fl≥F ≥F

k

Bunun için, vektörün ucundan l eksenine paralel doğrul-tuda k eksenine, k eksenine paralel doğrultuda l eksenine izdüşüm alınır.

Bilmeden Olmaz

1. Şekildeki ≥Fkuvvetininx,yeksenleriüzerindekibileşen-leri ≥FX, ≥FY'dir.

x

y

37°

F=20N

Bunagöre, ≥FY'ninbüyüklüğükaçN'dir? (sin37°=0,6;cos37°=0,8)

A)9 B)12 C)15 D)18 E)20

2.

x

y

37°

F=50N

FX

FY

Şekildeki ≥Fkuvvetinin x, yeksenleri üzerindeki bile-şenleri ≥FX, ≥FY'dir.

Bunagöre, ≥FY'ninbüyüklüğükaçN'dir? (sin37°=0,6;cos37°=0,8)

A)25 B)30 C)35 D)40 E)45

3.

x

y

F3 = 12 N

F2 = 3 N

F1=10N

53°

Aynıdüzlemdebulunanşekildeki≥F1,≥F2,≥F3kuvvetle-rininbileşkesininbüyüklüğükaçN'dir?

(sin53°=0,8;cos53°=0,6)

A)3 B)4 C)5 D)6 E)7

4. Şekildeki F kuvveti k, l eksenlerine göre bileşenlerineayrılıyor.

30°

F=63 N

k

l

Bunagöre, ≥Fkuvvetininkekseniüzerindekibileşe-nininbüyüklüğükaçN'dir?

A)3 B)33 C)6 D)8 E)12

Çözmeden Olmaz

1.4. Vektörlerin Bileşenlerine Ayrılması

Vektörler

15

1-B 2-D 3-C 4-E 5-A 6-E 7-C 8-C 9-B

5.

F2=20N F1 = 25 N

F3=16N

x

y

53° 37°O

Şekildeki≥F1,≥F2,≥F3kuvvetlerininbileşkesininbüyük-lüğükaçN'dir?

(sin37°=cos53°=0,6;sin53°=cos37°=0,8)

A)17 B)20 C)25 D)28 E)32

6. Şekildeki ≥Fkuvvetininbüyüklüğü202N'dir.Bukuvve-tin k ve l eksenleri üzerindeki bileşenleri sırasıyla ≥Fk, ≥Fl'dir.

l

k

≥F

Bunagöre, ≥Fk'ninbüyüklüğükaçN'dir? (Bölmelereşitaralıklıdır.)

A)10 B)102 C)20 D)202 E)40

7. Aynıdüzlemdeki ≥F1ve ≥F2kuvvetleriOnoktasınaşekil-dekigibiuygulanıyor.

F2=10N

F1 = 14 N 53°O

Bunagöre,OnoktasınaetkiedenbileşkekuvvetinbüyüklüğükaçN'dir?

(sin53°=0,8;cos53°=0,6)

A) 42 B)8 C)82 D)10 E)12

8. Aynı düzlemdeki ≥F1, ≥F2, ≥F3 kuvvetleri şekildeki gibidir.Bukuvvetlerdeneldeedilen ≥R = ≥F1 – ≥F2 + ≥F3kuvvetininxveybileşenlerininbüyüklükleriRX, RY'dir.

x

≥F1

≥F2

≥F3

y

1br

1br

Bunagöre,RX,RY aşağıdaki seçeneklerdenhangi-sindedoğruverilmiştir?


RX(br) RY(br) A) 1 1

B) 1 2C) 2 1D) 2 2

E) 2 3

9. Kcismineşekildeki≥F1, ≥F2, ≥F3kuvvetleriuygulandığında,cismeetkiedenbileşkekuvvet( ≥R),+xyönündeoluyor.

F3=8N

F2 = 12 N

F1

K 37° +x

Bunagöre, ≥F1kuvvetininve ≥R'ninbüyüklüğüaşağı-daki seçeneklerden hangisinde doğru olarak veril-miştir?

(cos37°=0,8;sin37°=0,6)

| ≥F1| | ≥R|

A) 16 4B) 20 8C) 20 12D) 25 8E) 25 12

16

1. Öğrendiklerimizi Test Edelim / Test 1

1. Aynı düzlemde bulunan ≥K, ≥L, ≥M vektörleri Şekil I'dekigibidir.

ŞekilI ŞekilII

≥K

≥L

≥M

1

2

3

4

5

Bunagöre, bu vektörlerden elde edilen ≥K + ≥L + ≥M vektörüŞekilII'dekinumaralandırılmışvektörlerdenhangisineeşittir?


A)1 B)2 C)3 D)4 E)5

2. Aynıdüzlemdebulunanşekildeki ≥K, ≥L, ≥Mvektörleri ileyapılan ≥K – ≥L + ≥Mişlemininsonucusıfırdır.

≥K

≥L

≥M

Bunagöre,≥K,≥L,≥Mvektörlerininbileşkesiaşağıdaki-lerdenhangisineeşittir?

A) – ≥K B)– ≥M C)2 ≥K D) 2 ≥L E)2 ≥M

3. Aynı düzlemde bulunan ≥F1 ve ≥F2 kuvvetlerinin bileş-kesinin büyüklüğü R1'dir. ≥F1 kuvveti ok yönünde 90°döndürüldüğündekuvvetlerinbileşkesininbüyüklüğüR2 oluyor.

≥F1

≥F2

Bunagöre, R1R2

oranıkaçtır?


A)3 B) 32 C)1 D) 2

3 E) 1

3

4.

≥K

≥L

≥M

≥P

≥R

≥N

Aynı düzlemde bulunan şekildeki ≥K, ≥L, ≥M, ≥N, ≥P, ≥R vektörlerinin bileşkesi, aşağıdakilerden hangisineeşittir?


A)0 B) ≥M C) ≥R D) 2( ≥K + ≥L) E)– ≥M

5. Aynıdüzlemdebulunan,eşitbüyüklükteki ≥K, ≥L, ≥M, ≥N, ≥P vektörlerişekildegösterilmiştir.

≥K

≥L ≥M

≥P≥N

Bunagöre,buvektörlerinbileşkesiaşağıdakilerdenhangisineeşittir?

A) ≥K B) ≥M C) ≥P D) – ≥L E)– ≥N


≥K

≥L

≥M

≥K – ≥L vektörünün büyüklüğü 1 br olduğuna göre, ≥K + ≥L + ≥Mvektörününbüyüklüğükaçbr'dir?


A)2 B)3 C)4 D)5 E)6

17

Vektörler

1-D 2-D 3-A 4-C 5-B 6-D 7-E 8-E 9-C 10-C 11-A

7. Şekildeki ≥F1, ≥F2, ≥F3, ≥F4, ≥F5ve ≥Fkuvvetleriaynıdüzlem-dedir.

≥F1

≥F2

≥F3

≥F4

≥F5

≥F

Bunagöre, ≥Fkuvveti,

I. ≥F1 + ≥F4

II. ≥F3 – ≥F5

III. 2( ≥F1 – ≥F2)


A)YalnızI B)YalnızII C)YalnızIII D)IveII E)IveIII

8. Aynı düzlemde bulunan ≥K, ≥L, ≥M, ≥N, ≥P ve ≥R vektörlerişekildegösterilmiştir.

≥K ≥L ≥M

≥P≥R

≥N

Bunagöre, ≥M – ≥Pişlemi;

I. ≥L + ≥M

II. ≥K + ≥N

III. ≥R + 2 ≥M + 2 ≥L


A)YalnızI B)YalnızII C)IveII D)IIveIII E)I,IIveIII

9. Aynıdüzlemdebulunan ≥K, ≥L, ≥Mvektörlerinden ≥Kve ≥M vektörleriile ≥L – ≥KvektörüŞekilI'degösterilmiştir.

ŞekilI ŞekilII

III

IVV

I

II≥K

≥L – ≥K

≥M

Bunagöre,≥M – ≥LvektörüŞekilII'dekinumaralanmışvektörlerdenhangisineeşittir?



10. Aynıdüzlemdebulunan ≥K + ≥Lve ≥K – ≥Mvektörlerişekil-dekigibidir.

≥K – ≥M

≥K + ≥L1br

Bunagöre, ≥K + 2 ≥L + ≥Mvektörününbüyüklüğükaçbr'dir?


A)1 B)2 C)3 D)4 E)5

≥K + 2≥L + ≥M = 2(≥K + ≥L) – (≥K – ≥M) olduğu dikkate alınırsa

sorunun çözümü kolaylaşır.

11. Şekildeki ≥K, ≥L, ≥Mvektörleriaynıdüzlemdedir.

≥K≥L ≥M

≥L – ≥M vektörünün büyüklüğü 2 N olduğuna göre, ≥K + ≥L + ≥MvektörününbüyüklüğükaçN'dir?


A)62 B)6 C)4 D)32 E)3

18

1. Öğrendiklerimizi Test Edelim / Test 2

1. Aynı düzlemde bulunan ≥K ve ≥L vektörleri Şekil I'dekigibidir.

ŞekilI ŞekilII

≥K

≥LIII

IV

VI

II

Bunagöre, ≥K + ≥L – 2 ≥M=0eşitliğinisağlayan ≥Mvek-törüŞekilII'dekilerdenhangisidir?



2. Aynıdüzlemdebulunan ≥F1, ≥F2, ≥F3, ≥F4 ve ≥F5 kuvvetle-rinden ≥F1, ≥F2 ve ≥F3Şekil I'degösterilmiştir. ≥F1, ≥F2, ≥F4 kuvvetleriile ≥F3, ≥F4, ≥F5kuvvetlerininbileşkeleribirbirineeşittir.

ŞekilI ŞekilII

III

IV

V

≥F1

≥F2

≥F3

I

II

Bunagöre, ≥F5kuvvetiŞekilII'dekilerdenhangisidir? (Bölmelereşitaralıklıdır.)


3. SürtünmesizyataydüzlemdehareketsiztutulanMnok-tasalcismine,aynıdüzlemdeetkieden ≥F1, ≥F2, ≥F3ve ≥F4 kuvvetlerişekildekigibidir.

M

≥F1

≥F2

≥F3

≥F4

Bunagöre,cisimserbestbırakılırsahangikuvvetinyönündehareketebaşlar?


A) ≥F2 B) ≥F3 C) ≥F4 D) – ≥F1 E)– ≥F4

4. SürtünmesizyataydüzlemdedurmaktaolannoktasalK,L,Mcisimlerine,şekillerdekigibiüçkuvvetuygulanıyor.

+x–x +x–x

+x–x

K L

M

Bunagöre,hangicisimlerxdoğrultusundahareketebaşlar?


A)YalnızL B)YalnızM C)KveL D)LveM E)K,LveM

Yatay düzlemde durmakta olan bir cisim, üzerine etki

eden kuvvetlerin bileşkesi yönünde harekete geçer.

Ayrıca yön ve doğrultu kavramlarının birbirin-

den farklı olduğunu unutmayalım.

5. Aynıdüzlemdebulunan ≥K, ≥L, ≥Mvektörlerindeneldeedi-len2 ≥K + ≥M, ≥L + ≥Mve ≥K + ≥Lvektörlerişekildekigibidir.

2 ≥K + ≥M

≥L + ≥M

≥K + ≥L

Bunagöre, ≥Kvektörüaşağıdakilerdenhangisidir? (Bölmelereşitaralıklıdır.)

A) C)B)

E)D)

19

Vektörler

1-B 2-A 3-B 4-C 5-A 6-E 7-E 8-E 9-E

6. SürtünmesizyataydüzlemdebulunannoktasalKcismiaynı düzlemdeki ≥F1, ≥F2, ≥F3, ≥F4 kuvvetlerinin etkisindehareketsizkalmaktadır.

K–x +x

+y

–y

≥F1

≥F2

≥F3

≥F4 kuvetinin büyüklüğü yarıya indirilirse, cisimhangiyöndehareketebaşlar?


A)+xyönünde B)+yyönündeC)–yyönünde D) ≥F1yönünde E) ≥F2yönünde

7. YataydüzlemdebulunanXparçacığı,aynıdüzlemdeki≥F1, ≥F2, ≥F3ve ≥F4kuvvetlerininetkisindesabithızlahare-ketediyor.

≥F1

≥F2

≥F3

≥F4

X

Bunagöre,

I. ≥F1kuvvetiuygulanmadığında,cisimhızlanır. II. ≥F2kuvvetiuygulanmadığında,cisimhızlanır. III. ≥F3ve ≥F4kuvvetleriuygulanmadığında,cismeetki

edennetkuvvetsıfırolur.

yargılarındanhangileridoğrudur? (Bölmelereşitaralıklıdır.)


8. SürtünmesizyataydüzlemdekiMnoktasalcismineetkiedenaynıdüzlemdekidörtkuvvetinikisi,ŞekilI'degös-terilen ≥F1ve ≥F2'dir.

ŞekilI ŞekilII

–xM

≥F1

≥F2

≥F3 ≥F4

≥F5

Cisim –x yönünde hareket ettiğine göre, diğer ikikuvvet,ŞekilII'degösterilen,

I. ≥F3ve ≥F4 II. ≥F4ve ≥F5 III. ≥F3ve ≥F5 kuvvetçiftlerindenhangileriolabilir? (Bölmelereşitaralıklıdır.)

A)YalnızI B)YalnızIII C)IveII D)IIveIII E)I,IIveIII

9. SürtünmesizyataydüzlemdedurmaktaolannoktasalKcismi,aynıdüzlemdeki ≥F1, ≥F2, ≥F3kuvvetlerininetkisiyleŞekilI'dekigibiddoğrultusundahareketebaşlıyor.

K

ŞekilI ŞekilII

≥F1

≥F2 III

I

II

d

≥F1ve ≥F2kuvvetleriŞekil I'dekigibiolduğunagöre,≥F3kuvvetiŞekilII'degösterilenlerdenhangileriola-bilir?


A)YalnızII B)YalnızIII C)IveIII D)IIveIII E)I,IIveIII

20


Kainatta elektronlardan yıldızlara kadar bütün varlıklar

hareket halindedir. Cisimlerin hareketini tanımlayabil-

mek için belirli bir noktaya ihtiyaç duyulur. Bu noktaya

referans noktası denir. Bir cismin başka bir gözlemciye

göre hareketine bağıl hareket, hızına ise bağıl hız denir.

İki cismin birbirine göre hızının olması, cisimlerin birbirine

göre konumlarının değişmesinden kaynaklanır. Bir cismin

bir gözlemciye göre bağıl hızı denildiğinde, gözlemcinin

cisme göre hareketsiz (referans noktası) olduğu anlaşılır.

K vK

vLL

Şekildeki gibi aynı yönde ≥vK, ≥vL hızları ile hareket eden K

ve L araçlarını inceleyelim. "K aracının L aracına göre hızı

nedir" ifadesi "L aracındaki bir gözlemci K aracını nasıl

görür" ifadesiyle aynı anlamı taşımaktadır.

Buna göre, K aracının L aracına göre hızı;

≥vBAĞIL = ≥vGÖZLENEN — ≥vGÖZLEMCİ

bağıntısına göre, ≥vLK = ≥vK — ≥vL'dir. ≥vK ve ≥vL'nin sahip

oldukları farklı büyüklük değerleri için aşağıdaki sonuç-

lara ulaşırız.

➤ vK > vL ise K aracındaki gözlemci L aracını geriye doğru, L aracındaki gözlemci ise K aracını ileri doğru

gidiyormuş gibi görür.

≥vL

≥vK

≥vL ≥vKL

≥vK

≥vL ≥vLK

≥vK

Bağıl hız bulunurken cisimlerin hız vektörleri birleşti-

rilir. Gözlemcinin hız vektörünün ucundan, gözlenenin

hız vektörünün ucuna çizilen doğru bağıl hızı verir.

➤ vK = vL ise araçlar birbirlerini duruyormuş gibi görür.

➤ vK < vL ise K aracındaki gözlemci L aracını ileri doğru, L aracındaki gözlemci ise K aracını geriye doğru gidi-

yormuş gibi görür.

Birbirine zıt yönlerde hareket eden araçlardaki gözlemci-

ler araçların hızlarını, yere göre hızlarından daha büyük

alarak görürler.

K vK

vL L

+x—x

Bilmeden Olmaz

Çözmeden Olmaz

1.5. Aynı Doğrultudaki Hareketlerde Bağıl Hız

Sabit hızlı iki cismin hareketini birbirine göre yorumlar.

1. BirbirineparalelyollardahareketedenK,Laraçlarınınhareketyönlerivehızlarınınbüyüklüklerişekildekigibi-dir.

batı doğu

80 km/h

60 km/h

K

L

Buna göre, L aracının K aracının şoförüne görehareketyönüvehızınınbüyüklüğünedir?

A)batı,20km/h B)batı,60km/hC)doğu,20km/h D)doğu,40km/h E)doğu,60km/h

2. Birbirine paralel yollarda sabit büyüklükteki hızlarlahareket edenK, L araçlarından, K yere göre 50 km/hhızladoğuyönündehareketetmektedir.

doğubatı

K

L

50km/h

L aracının şöförü K'yi batı yönünde 30 km/h hızlahareketediyormuşgibigördüğünegöre,Laracınınyeregörehareketyönüvehızınınbüyüklüğünedir?

A)doğu,20km/h B)doğu,30km/hC)doğu,80km/h D)batı,20km/h E)batı,80km/h

iletişim Yayınları - TYT · 2020. 7. 22. · 1. Ünite : Kuvvet ve Hareket 7 Arkadaşlar, Bu...

Documents

Transcript of iletişim Yayınları - TYT · 2020. 7. 22. · 1. Ünite : Kuvvet ve Hareket 7 Arkadaşlar, Bu...