﹁﹁ ﹥﹢﹠﹛درا﹤ ﹇﹢ا︻ ا﹜︺﹑﹇ت ا﹪ ﹤﹢﹫ ا﹜﹢﹀(﹋︐ب ︕﹠﹝﹛ء ا﹢︲ ﹩﹚︻﹪ ( *زاده ﹪﹫﹟ ﹞︗ا﹜﹋︐﹢ر

)آذر︖ن( ﹪﹫ ﹝﹡︖﹝︺﹤ أ︐ذة ﹝ر﹋﹤)73 108-(

04/06/91: ؛ ︑ر ا﹜﹆﹢ل 11/10/90 :︐﹑م︑ر ا﹐ ﹞﹙ا﹜

﹆﹢م ︻﹙﹩ ا︑ع ︴﹢ات ﹝﹠︷﹞ـ﹤ ﹁﹪ ﹝︺﹜︖﹤ ا﹜︷﹢ا﹨ ا﹜︒، و ا﹜﹞﹠︕ ا﹜﹢﹀﹪ ﹝﹠︕ ﹝﹟ ا﹜﹞﹠﹨︕ ا﹜︺﹙﹞﹫﹤ ﹁﹪︱﹆﹛ﹳ︺︐﹞ـ ﹝﹟ أ︗﹏ ︑﹠︷﹫﹛ ا﹜︺﹞﹏ ا﹜︺﹙﹞﹪ ﹫ ا﹜︺﹙﹞﹪ وأ﹡﹞ط ا﹜︐﹀﹊ و﹨﹢ ﹡﹞︳ ﹝﹟. وا ﹏﹝︺﹛ق ا︵ ﹟﹞ ﹥﹆︵ ﹥وا﹜ـرا

︒﹛غ ا﹔﹨اف ا﹜﹞︴﹙﹢﹤ ﹝﹟ ا﹢﹚﹛ ﹏﹫﹚︐﹛ز و .وا︐﹝ ﹩﹛ا﹜﹞﹠﹨︕ ︐︐︺﹥ ﹜﹙︷﹨ة ا﹜﹞رو﹤ ﹐︐﹠د إ ﹪﹇ ﹟︻ذ﹜﹈ و︑︴﹢ـرا︑، و ﹁﹪ أ︺د﹨ ا﹜﹞︐﹙﹀﹤﹜︷﹨ة، ﹁﹪ ز﹝﹟ ﹝︺﹫ـ﹟ أو ﹁︐ات ز﹝﹠﹫﹤ ﹝︐﹙﹀﹤، ﹜﹙﹠︷ إ﹜﹫ ﹝︺﹙﹢﹝ت ︑︐︺﹙﹅

﹨ ا﹜رس ا﹜﹙︽﹢ي ا﹜︒ ﹁﹪ ا﹜﹆ن ﹋ن ﹜﹙︐︴﹢رات ا﹜﹞﹠︖﹫﹤ ا﹜︐﹪ و. ﹝﹟ أ︗﹏ ︲﹞ن ا﹜﹢﹢ل إ﹜﹩ ﹡︐︕ـ ﹝﹢︲﹢︻﹫ـ﹤ ︒﹫ز ا﹜﹞﹠︕ ا﹜﹢﹀﹪ ا﹜ي ﹟ ،ا﹜︺﹟ ا﹜ور ا﹜﹜︼ ﹁﹪ إاث إ︻دة ا﹜﹠︷ وا﹜﹞ا︗︺ت ﹁﹪ ﹝﹠︕ ا﹜﹠﹢ ا﹜︺﹪

﹝﹟ ︔﹛ ︸ت و ،وا﹜︐و﹏ ︻﹙﹩ ا﹜﹞︺﹫ر﹤ ا﹜﹆﹞﹤ ︻﹙﹩ ا﹔ ﹜﹜﹫﹏ ا﹜︺﹆﹙﹪ وا﹜﹞﹠︴﹆﹪ وا﹜︐︺﹙﹫﹏ وا﹜︐﹆ وا︺﹨︖﹢﹝ ︺ ﹋︐ب ﹫﹢﹥ أ﹨﹛ أ︔ .أو ︑﹀﹫ه ،أو ︑﹢︗﹫﹥ ،أو ﹡﹆ه ،درات ا︐﹁ ﹝ أ︵﹙﹅ ︻﹙﹫﹥ ︑﹆﹢﹛ ا﹜﹀﹊ ا﹜﹠﹢ي

ول . إ﹐ أ﹡﹥ ︷﹏ ﹝را ﹜﹙︒ وا﹜را﹤ ،﹜︐﹪ ﹇﹝ ﹢﹜﹥ا﹜︐︺﹙﹫﹆ت ا﹋︓ة ا﹜وح و ﹁︺﹙﹩ ا﹜︾﹛ ﹝﹟ ،و﹏ إ﹜﹫﹠﹚︴﹝﹛ ﹟ ا﹜﹆ا ﹪﹝﹟ ﹑ل ا﹜︒ ا﹜︐﹫﹙ ﹪ا﹜︐اث ا﹜﹠﹢ی ا﹜︺ ﹪﹁ ﹪﹨ا ا﹜﹞﹆ل ﹖از ﹝﹊﹡﹤ ا﹜︒ ا﹜﹢﹀

﹔ن ؛أ︔﹨ ﹁﹪ ا﹜︐﹙﹫﹏ ا﹜﹙︽﹢ي و﹋︿ أ︺د ﹡︷﹤ ا﹜﹆ا﹟ و ،﹤ ﹁﹪ ﹋︐ب ﹫﹢﹥ و﹝اد﹁︑﹥ ﹁﹪ ا﹜︐اث ا﹜﹙︽﹢ي و ﹪﹋︐﹥ ﹞︓﹏ ا﹜﹠︹ ا﹜﹁﹙﹤، و﹝﹟ ﹑ل و︲︺﹥ ﹜﹠︷﹢︽﹛ ﹥﹤ ﹝︐﹊﹝ ﹪أر﹩ ﹋﹢رة ا﹜﹞﹠︕ ا﹜﹢﹀ ﹇ ي﹫﹢﹥ ﹨﹢ ا﹜

﹙﹏ أار﹨، و ︐﹝﹏ ا﹜﹙︽﹢﹆﹆ ︿ ﹑﹢︵ ﹥، وإذ و﹇︿ ﹥ ︻﹠ ا﹜︷﹢ا﹨ ،︻﹠ ا﹜︺ب ﹪﹜﹞﹠︕ ا﹜︒ ا﹜﹢﹀﹁ ﹥︾ ﹏︓﹝︑ م﹊إ﹜﹩ أ ﹏﹫﹛ ︐﹫﹠﹪ ︕︱﹠﹛إ﹜﹩ أنـ. ا ︒﹛ـ وو﹏ ا﹇ ﹞ ﹏︓﹝︑ ﹥﹚﹫﹚︗ ﹥﹞ ن ﹜﹙︐اث ﹤﹞

.﹫﹢﹥ رأ﹛ ﹩︻﹙و ︐﹙﹝﹥ ا﹜︐اث ا﹜︺﹪ وإ︻د︑﹥ ﹁﹊ة ︑︱﹁ ا﹜﹆ا﹟ ا﹜︐﹪ ︑﹠و﹜ ︻﹙﹞ؤ﹡ ا﹜﹆﹝ء

.، ا﹜﹞﹠︕ ا﹜﹞︺﹫ری، ا﹜︺﹑﹇ت ا﹜﹠﹢﹤، ︑﹞م ن، ﹫﹢﹥﹪، ا﹜﹞﹠︕ ا﹜﹢﹀﹪ا﹜﹠﹢ ا﹜︺ :ا﹜﹜﹫﹙﹫﹤ا﹜﹊﹙﹞ت

________________________________________________________ * E-mail: hajizadeh_tma@yahoo.com

1391 ، ا﹜﹠﹤ ا﹜ا︺﹤، ﹫︿﹪، ا﹜︺د ا﹜︓﹡﹪ا﹔دب ا﹜︺/ 74

﹞﹆﹝﹤ا﹜﹥︽﹛ ﹢﹠﹛ن ︸﹁ أو ا﹞: ا﹢﹊ ﹇و ،﹅︴﹛4ج: م1987، ي﹀﹫وزآدا﹜(.﹨﹢ ا﹜﹆ وا ،

︺ف ﹥ أوا ا﹜﹊﹙﹞ت ﹨﹢ ذ﹜﹈ ا﹜︺﹙﹛ ا﹜ي: ا︴﹑ و )9، 15ج: م1988؛ ا﹟ ﹝﹠︷﹢ر، 394؛ ﹫︒ ︑﹣دي ﹨﹢ ︑︑﹫ ︑︑﹫ ، و﹞ ︺ف ﹥ ا﹜﹠︷م ا﹜﹠﹢ي ﹜﹙︖﹞﹙﹤، ﹋﹠ء إ︻ا و

﹁︽﹤ ا﹜﹠﹢ ﹫ن ا﹖︻اب. ﹋﹙﹞﹤ ﹁﹫ و︸﹫﹀﹤ ﹝︺﹫﹠﹤ ︐﹩ إذا ا︐﹏ ا﹜︐︑﹫ ا︐﹏ ا﹜﹞︺﹠﹩﹋﹏ ︑﹀﹫﹏ أ﹊﹝﹥ ︐﹩ ﹞ه ︺︱﹛ ︻﹙﹛ ا﹖︻اب و﹋ن ﹨ا ا﹜﹞︴﹙ أول ﹝ ︸ ﹫ إ﹜﹩ و

﹜︺ب ا﹜﹀ء ﹁﹪ إ︗د︑﹛ ﹝︖﹞﹢︻﹤ ا﹜﹆﹢ا︻ ا﹜︐︺﹙﹫﹞﹫﹤ ا﹜︐﹪ ﹝﹚︺︐ ا﹜﹠س ﹋﹪ ﹚﹆﹢ا و﹜﹞ ﹳ﹞︹ ،﹡﹤ن ا﹜︺﹫﹤ ﹙﹫﹆﹤، ﹫︒ ﹜﹛ ︑﹊﹟ ﹝و︺ب ﹇﹏ ا﹖﹑م ﹠︴﹆﹢﹋ن ا﹜. ا﹜︺﹫﹤

ا﹔﹝ ﹁﹪ و︲︹ ﹇﹢ا︻ ︑﹢﹡﹥ ﹝﹟ ا﹜︼ و أو﹜﹢ا ا﹔﹜ب﹙﹟ ﹁﹪ ﹇اءة ا﹜﹆آن ا﹜﹊﹛، ﹁﹀﹊ا﹜﹤ ﹅﹚ ا﹜﹙ن ا﹜︺﹪، ﹝﹟ ﹑ل و︲︹ ﹇﹢ا﹡﹫﹟ ،ا﹜ي أ ﹩﹚︻ ﹥︷﹁﹝﹛ف ا و﹨ا

أن أ ا﹔﹢د ا﹜ؤ﹜﹪ ﹨﹢ ا﹜ي و︲︹ ا﹜﹠﹢ ا﹜︺﹪ ︺ أن و︑﹊د ا﹜وات ︑︐﹀﹅ ︻﹙﹩. ︑︱︴﹥زاد ﹁﹫﹥ ︻﹙﹞ء و ،﹨ا ﹝ ︑︖﹞︹ ︻﹙﹫﹥ أ︾﹙ ا﹜﹞در ا﹜﹆﹞﹤ أه ︻﹟ ︻﹙﹪ ﹟ أ﹪ ︵﹜؛ وو︲︺﹢ا ﹇﹫︸ ﹆﹁ ،ت ﹡︖﹢ا ﹫﹙ و و ﹁︐﹢ا أ﹢ا ا﹜︺﹫﹤ ا﹜﹟ أ﹢ا ا﹜︺﹫﹤ و و ﹈ أن ا﹜︺اق ﹋ن ﹝﹟ أ﹅ ا﹔﹇﹜﹫﹛ ا﹜︺﹫﹤ ﹝﹡﹫﹤ ذ﹜و ؛﹝ر︐ن ﹡﹢︐ن ﹁﹪ ا﹜︺اق

﹋ن ﹝﹟ أ︻﹑﹝ ﹁﹆ ﹇﹝ ﹜ة ﹝ر﹤ ︑︐﹛ ﹢︲︹ ﹇﹢ا︻ ا﹜﹠﹢ ا﹜︺﹪، و ،︱رةو︑︖ت أ﹁﹊ر ﹨ه ؛)﹨︖ي180(﹢﹥ ﹫و ،)﹨︖ي175( ا﹜﹙﹫﹏ ﹟ أ﹞ ا﹜﹀ا﹨﹫ي

﹤ ر﹤ أى ﹐ ︑﹆﹏ أ﹨﹞﹫﹋﹞ ﹇﹝ إ︔﹨ ﹝ و ،ا﹜ي أ︗﹥ ﹫﹢﹥) ﹊︐با﹜( ا﹜﹞ر﹤ ﹁﹪ .ا﹜︐﹪ ︑ت ︻﹟ ﹝﹏ ا﹜﹠﹛︽︐﹐ ﹢ ﹞﹏ ا﹜﹀﹆﹥︻﹟ ﹆︐ و﹨﹪ ﹝ر﹤ ا﹜﹊﹢﹁﹤ و

ر أ ︻﹙﹩ و﹁﹅ ﹝﹠︕ و﹀﹪ د﹇﹫﹅ ︻﹠ ا﹜︺ب ﹇ أ و﹀﹫، و ي﹙︽﹢﹋ن ا﹜︒ ا﹜﹥﹢︽﹚﹛ا﹜﹫﹡ت ا ︹﹝︗ ﹪﹁ و،︐︷﹑﹞ ا︐﹆اء ا﹔﹢لو ﹠﹞ ﹥﹞︺﹛ا . ل ︑﹞م﹢﹆إنـ «: ن

︑ر درا﹤ ا﹜﹙︽﹤ ا﹜︺﹫﹤ ﹜﹫︺ض ︻﹙﹫﹠ ﹁﹩ ا﹞ ﹤︐و﹜﹤ ︗﹤ ﹖﹡ء ﹝﹠︕ و﹀﹩ ﹁﹩

﹁﹁ ﹥﹢﹠﹛درا﹤ ﹇﹢ا︻ ا﹜︺﹑﹇ت ا﹪ ﹤﹢﹫ ا﹜﹢﹀(﹋︐ب ︕﹠﹝﹛75/ )﹪︻﹙﹩ ︲﹢ء ا

ا︐﹆او روا︐، ︔﹛ ﹝﹑︷﹤ ا﹜﹞دة ا﹜﹞︖﹞﹢︻﹤ و درا﹤ ا﹜﹙︽﹤، ﹆﹢م ︻﹙﹩ ︗﹞︹ ا﹜﹞دة ).23 -22: م1980ن، ( »ا﹜﹙﹫﹛ يا﹜وج ︺ ذ﹜﹉ ﹠︐﹛ ︕ ︵﹫︺﹤ ا﹜﹢︿ ا﹜﹙︽﹢و

﹜﹛ ︐﹛ ا و ﹜﹙︽﹤، ﹪︸﹏ ﹁﹊ة ا﹜︐︐︹ ا﹜︐ر ﹪ا﹜رات ا﹜﹙︽﹢﹤ ا﹜︺﹫﹤ ﹁و ﹜﹛ ︑﹠ ﹜﹞﹠︕ يا﹜︒ ا﹜﹙︽﹢ ﹪﹁ ﹪ا﹜︽ ﹪﹜ا ﹐ ﹞﹊﹟ ا︐︺د ︑︔ ا﹜﹞﹠︕ ا﹜﹢﹀و ا﹜︖﹡ أ﹑،

إ﹡﹞ ︑︗︹ إ﹜﹩ ﹁﹊ « ا﹜︽ب ﹪﹜︺﹏ ا﹔ ا﹜﹛ ﹥﹫﹆﹫﹆ا ا﹜﹞﹠︕ ﹁و .︻﹠ ا﹜︺ب ﹪ا﹜﹢﹀ ﹪﹠ء ﹨ا ا﹜ح ا﹜﹝︐﹝﹨﹞﹪ ﹁ ﹛ ا﹜﹊ی ﹁: ﹙﹞﹫﹟ أو ﹇﹏﹡︷ت ا﹜﹞ و ا﹜︺ب،

﹝﹠ ا﹜﹙︽﹤ ﹜﹛ و ذ﹜﹉ ﹔ن ا﹜︺﹙﹢م ا﹖﹑﹝﹫﹤. )1979 :79﹝﹞﹢د، ( »ا﹜︱رة ا﹜﹙︽﹢﹤ ا﹖﹡﹡﹫﹤︻م ﹨﹁﹥ ﹝﹤ ا﹜﹆آن ي﹝﹠خ ﹁﹊ ﹪﹊﹟ ا﹜﹞﹠︾ ﹫﹁ ︕ ﹔ن ﹨ه ا﹜︺﹙﹢م ﹡ت ﹁

﹜﹊﹛ن﹙︽ أ﹞﹩ ﹝ا︑ ا﹜ ا﹜︐﹪﹜︽︐﹥ و ا﹫. ﹛﹢ا﹜︺﹫﹤ ﹇ أت و﹀﹫ـ﹤ ﹁﹪ ﹋︓﹫ ﹝﹟ أ ﹪﹁ ﹥﹢︽﹚﹛م أنـ ا﹜رات ا﹆︑ ﹝﹞ ︕︐﹠︐﹡

ا﹡︐ إ﹜﹩ ا﹜﹞︺﹫ر﹤، ) ﹐﹫ـ﹞ ︺ ا﹜﹆ون ا﹜︖﹤ ا﹔ر︺﹤ ( ︔﹛ـ ا﹡︐ ﹁﹪ ا﹜﹀︐ات ا﹜﹞︐ة ،﹞عا﹜( و﹨﹪ ﹁﹪ ︴﹨ ا﹔ول ︻﹢ـ﹜ ︻﹙﹩ ا︐﹆اء ا﹜﹞دة ا﹜﹙︽﹢﹤ ﹝﹟ ﹝در﹨ ا﹔﹙﹫﹤

﹥﹁﹝﹛ـ﹤، أي ︗︺﹙ ا﹜﹆︻ة ︲︺﹤ ﹜﹙︐﹆اء ،)ا﹫︖﹛ا﹜﹆﹢ا︻ ا﹜﹊﹙﹫ـ﹤ وا ﹠﹞ ︴﹠︐ـ ا﹜︔أ﹝ـ ﹁﹪ ︴﹨ ا﹜︓﹡﹪ ﹁﹆ أت ﹜﹆﹢ا︻ ا﹜︐﹪ ا﹡︐ إ﹜﹫ وأ︱︺ ﹜ .و﹜﹫ ا﹜︺﹊

.ا﹜﹞دة ا﹜﹙︽﹢﹤ ا﹜﹆﹞﹤ وا﹜﹞︐︖ـة︻ ﹠︻ و︑﹢﹇﹀ ﹁﹪ ا︐﹆ا ︺ ﹤﹫﹚︻ ﹚︴ا ا﹫﹋ ﹇ ︐︺ﹳ د ا﹜ي︐﹐ا

﹝﹟ إ︱ع ﹁﹪ ︑ر ا﹜رات ا﹜﹙︽﹢﹤ ا﹜︺﹫﹤، ﹁﹡﹆﹙ ا﹜﹞﹫ان ﹝﹟ ا﹜﹢︿ إ﹜﹩ ا﹜﹞︺﹫ر، و﹝﹠︻ ︿﹇﹢︐﹛ا﹐︐﹆اء، وا﹔ إ﹜﹩ ا ﹥﹝﹟ ا︐﹞ار ،﹥﹢︽﹚﹛ا﹜﹆︻ة إ﹜﹩ إ︱ع ا﹜﹞دة ا.

﹜︽﹤ ﹝ ︔﹛ـ ︑﹇﹩ إ﹜﹩ ﹝︐﹢ى ︑﹊﹢ن ا﹜﹙︽﹤ ا﹜﹞︺﹫ر﹤ ﹁﹪ أوـل أ﹝﹨ ﹜﹛ ﹟﹞ ﹥︖︖ت و أنـ : ﹫ن أب ﹡︑ ا﹜︐﹆﹙﹫ وا﹜﹞﹋ة و︑︐﹛ ﹀﹤ ر﹞﹫﹤ ﹜﹜﹈ ﹇﹫﹏ـ ﹁﹪ ︑︺﹀ و

﹨ ﹥ا﹜﹞︐︺﹙﹞﹢ن ﹩ا﹜﹙︽﹤ ا﹜﹞︺﹫ر ﹤﹚﹝︺︐ ذ﹜﹈ ا﹜﹞︐﹢ى ا﹜﹊﹑﹝﹪ ا﹜ي ﹜﹥ ﹀﹤ ر﹞﹫ـ﹤ وا﹜ي

1391 ، ا﹜﹠﹤ ا﹜ا︺﹤، ﹫︿﹪، ا﹜︺د ا﹜︓﹡﹪ا﹔دب ا﹜︺/ 76

﹝ ﹜﹞ ﹥︖﹙﹫﹤، ︑﹠لﹳ ﹫ ﹝﹟ و︾﹜ ﹝ ︑﹊﹢ن ا﹜﹙︽﹤ ا﹜﹞︺﹫ر﹤ ﹁﹪ أوـل ا﹔ .︑︺﹙﹫﹞ را﹇﹫ ﹩﹁﹜﹞︺﹫ر ﹥ا ا﹜﹞﹀﹢م ﹨.ا﹜︐﹞︖﹫ أو ا﹜︐﹆ وﹳ︺︐فﹳ ﹋﹙︽﹤ ر﹞﹫﹤ ﹜ ﹝﹟ ا﹔ب

ا﹜﹙︖﹤ ا﹜﹞﹀︱ـ﹙﹤ ا﹜︐﹪ ︑︐ ﹝﹆﹫ ﹜﹙﹑︾﹤ وا﹜﹀﹇ ﹥︖﹛ ﹏﹫︱﹀︐﹋ ﹥ ﹁﹪ ا﹜رات ︔﹛ـ ︑﹊﹢ن ﹨ه .﹫﹫﹤ ب د﹠﹫﹤ وا﹜︺﹫﹤ ا﹜︐﹆﹙﹫ ﹩﹚︻ ﹥ ا﹜﹙︖ت ا﹜︺﹫﹤ ا﹔ى ﹔

﹪﹁ ︲وا ﹢﹨ ﹝﹋ ︴﹛وا ﹥﹚﹛ را﹫︺﹞ ﹨︻ا﹢﹇ ︐︑ا﹜﹞︺﹫ري، و ︕﹠﹝﹚﹛ اة﹢﹡ ﹥︖﹚﹛ا﹜﹜﹈ ﹁﹆ ﹡ ا﹜﹠﹢ ا﹜︺﹪ ﹡ة و﹀﹫ـ﹤ ︻︐﹞د ا﹐︐﹆اء و﹜﹊﹠﹥ ︗﹠ و .︑ر ا﹜︺﹫﹤

︻﹟ ا︐﹆اء ا﹜﹞دة ا﹜﹙︽﹢﹤ ︑﹢﹇﹀﹢ا ﹢ؤب ا﹜﹞︺﹫ر﹤ ︺ أن و︲︺﹢ا ا﹜﹆﹢ا︻ وا﹔﹢ل و﹑ ﹁﹪ ا﹜ـ﹤ ا﹜﹞︐︖ـة ﹁زت ا﹜﹙︽﹤ ا﹜﹞﹫﹤ ﹝﹞︓﹙﹤ ا وا︻︐ت ﹝﹆﹫﹥ و ﹇﹢ا︻ه ﹁﹫ؤ

︾﹫﹨﹛ ﹝﹟ ا﹜﹞︓﹆﹀﹫﹟ ﹜﹞ـ ﹋ن ا﹜ف ﹝﹠ـ ﹁﹪ ا﹜︽﹜ ︻﹙﹩ ︑︺﹙﹫﹛ ا﹜﹠﹤ و و .وا﹜︴ــ﹫﹟ رأ﹠﹨﹛ ︖︐﹢ن ﹜﹠﹢ و︗﹤ ︑︺﹙﹫﹞﹫ـ﹤، وا﹜︐︺﹙﹫﹞﹫ـ ﹤ أداة ﹝︺﹫ر﹤، إذ ﹢ا︴︐ وا﹜﹞︐ـ

︔﹛ـ ︑ـب ﹨ا ا﹜﹞﹠. ﹫﹁ ﹫ ︕ﹳ﹞﹊﹟ ا﹜﹞﹁︷﹤ ︻﹙﹩ ا﹜﹞︐﹢ى ا﹜﹢ا﹪ ﹜﹞︺﹫ر﹤ ا﹜﹙︽﹤﹛ا ︐﹛إ﹜﹩ ا﹜رس ا﹜﹙︽﹢ي ︻﹙﹩ ﹝︐﹢ى ا ) ،﹟24 -23: 1986زو( ︺ـ﹛ﹳ إ︖ـد ا﹔داة ا﹜︐ـ﹪ ︑ ︲︳ ا﹜﹙︽﹤ و ﹩﹨ إنـ ا﹜︺﹠﹤ ا﹜︐﹪ ﹡ ا﹜﹠﹢ ا﹜︺﹪ـ ﹝﹟ أ︗﹙ و

﹐ ا﹜﹠﹢ ا﹜﹙﹠﹫﹟ ﹝﹟ ا﹜︴ ﹁︲ ︻﹙﹩ ﹨ا ا﹜﹠﹢ أن ︐﹛ ﹁﹪ ︗﹞﹙︐﹥ ﹞﹤ ا﹜﹠﹢ ا﹜︐︺﹙﹫﹞﹪ـ ا﹜︺﹙﹞﹪ـ، أو ︺رة أى أن ﹊﹢نـ ﹁﹪ ︻﹞﹢﹝ـ﹥ ﹜ـ﹛ ﹊ـ﹟ و. ﹡ـ﹢ا ﹝︺﹫رـ ﹐ ﹡ـ﹢ا وـ﹀﹫ـ

ا﹜︽ض ا﹜︐︺﹙﹫﹞﹪ و﹫ا ﹁﹪ ﹝︺﹫ر﹤ ا﹜﹠﹢ ا﹜︺﹪ ﹏ ﹨﹠ك أـب أـى ﹝ـ﹟ أ﹨﹞ـ ا﹜ـي ﹇ـل ﹋︓﹫ـ ﹝ـ﹟ »أرـ︴﹢ «︑︔ ا﹜﹠﹢ ا﹜︺﹪ ﹜﹞﹠︴﹅، وا﹜﹞﹠︴﹅ ا﹜ي ﹡︺﹠﹫﹥ ﹨﹢ ﹝﹠︴﹅

.﹝﹠ ا﹜رات ا﹜﹙︽﹢ـ﹤ ا﹜︓﹫﹟ ︐︔﹫ه ﹁﹪ ︺︰ ا﹐︑︖﹨ت ﹁﹪ ا﹜را﹤ ا﹜︺﹫﹤ ا﹜﹆﹞﹤ وودرس ا﹜﹙︽﹤ ﹠︽﹪ أن ﹋ ︻﹙﹩ ا﹜﹞ـدة .﹨ا ا﹜﹞﹠︴﹅ ﹳ︺﹠﹩ ﹜﹢رة أ﹋︓ ﹝﹟ ︻﹠︐﹥ ﹜﹞دة و

و︻﹠ـ﹤ .﹐ ︻﹙﹩ ا﹜﹢رة، و︑︔﹫ ا﹜﹞﹠︴﹅ ︻﹙﹩ ا﹜﹠ ﹢ﹳ︺ه ︻﹟ درس ا﹜﹢ا﹇︹ ا﹜﹙︽﹢ي ﹋﹞ـ ﹨ـ﹢ ﹝﹟ )ا﹔﹡﹢اع(ا﹜﹞﹠︴﹅ ا﹔ر︴﹪ ﹜﹢رة أو ا﹜﹊﹏ ︗ءت ﹡︐﹫︖﹤ ﹐﹨︐﹞﹝﹥ ﹜︴﹫︺﹤ ا﹜︓︐﹤ أو

﹁﹁ ﹥﹢﹠﹛درا﹤ ﹇﹢ا︻ ا﹜︺﹑﹇ت ا﹪ ﹤﹢﹫ ا﹜﹢﹀(﹋︐ب ︕﹠﹝﹛77/ )﹪︻﹙﹩ ︲﹢ء ا

ـ﹪ ﹡ى أنـ ︑︺︿ ا﹔﹫ء و﹁﹆ ﹜ا ا﹜﹞﹀﹢م ﹇ ︑︔ ﹥ ا﹜﹠ـ﹢ ا﹜︺ ︑﹫﹨﹞ ︒﹫ ا﹔ز﹜﹫ـ﹤، و ... .﹝﹟ ︺︑ ︒﹫︿ ا﹜﹊﹙﹫ت ا﹜﹠﹢﹤ ﹋ـ﹢اب ا﹐ـ﹛ وا﹜﹀︺ـ﹏ وا﹜ـف وا﹜﹞︐ـأ وا﹜ـ

و﹋﹡ ا﹜﹞︺﹫ر﹤ ﹡︐﹫︖﹤ ﹜﹞﹆ـ﹝﹤ ﹝﹠︴﹆﹫﹤ أر︴﹫ـ﹤ ﹨﹪ ا﹜﹠︷ة إ﹜﹩ ا﹜︴﹫︺ـ﹤ ﹞ـ ﹁﹫ـ ﹝ـ﹟ أ﹡ـ﹢اع :ا﹜﹆﹛ یا﹜﹞︺﹫ري ﹁﹪ ا﹜رس ا﹜﹙︽﹢و﹝﹟ ﹝︷﹨ ا﹜﹞﹠︕ .وأ﹫ء ﹡︷ة ︔︐﹤ ﹐ ︑︐︽﹫ـ

.﹝﹟ ︺︰ ا﹜﹆﹏ وا﹜﹙︖ت و︑ك ﹇﹏ و﹜︖ت أىا﹔ -- ︕﹠ـ︒ ا﹜﹙︽ـ﹢ي ﹝︓ـ﹏ ﹝ـ﹛ـ﹩ ا﹚︻ ︐﹛وا ﹜﹫﹆︐﹛إدل ︺︰ ا﹜﹞﹠﹨︕ ا﹜︐﹪ ︻﹁ ا

︒﹛م ا﹢﹚︻. ).30: ا﹜﹞ر ﹡﹀﹥(ذ، وأ︱ ا﹜︐﹆ وا﹐﹁︐اض و﹋﹜﹈ ︑﹆﹫﹛ ا﹜﹊﹑م إ﹜﹩ ﹝︴د و - ︕﹠﹞ ﹩﹛ا﹐﹡︐﹆دات إ ︰︺ وﹳ︗ـ ︺ ﹝﹫﹁ و ،﹟﹫﹢︽﹚﹛ة وا﹠﹛أز ﹨ه ا﹐﹡︐﹆دات ا ﹟﹞

ا﹜ي د︻ ﹁﹫﹥ إ﹜﹩ إ﹜︽ء ︺︰ ا﹔ـ﹢ل "ا﹜د ︻﹙﹩ ا﹜﹠ة "﹝ أ﹇م ︻﹙﹫﹥ ا﹟ ﹝︱ء ﹁﹪ ﹋︐﹥ .ا﹔﹫﹤ ﹁﹪ ا﹜﹞﹠︕ ا﹜﹠﹢ي ا﹜︐﹆﹙﹫ي ﹋﹜︺﹙﹏ وا﹜︺﹢ا﹝﹏ وا﹜︐﹆ات

﹜ـ﹩ ﹝﹫ـان ا﹜︐﹀﹊﹫ـ ﹝﹟ ا﹜︺ ︑ ا﹜ات ا﹔و﹜﹩ ﹐﹡︐﹆ل ا﹜﹀﹊ ا﹜﹙︽ـ﹢ي ا﹜ـ︒ إ ︸﹢ر ا﹜﹙﹡﹫ت ︐﹩ ﹋ـن ︺ـ︰ ︻﹙﹩ ﹁﹙﹛ ﹊﹞︱﹪ ﹡︿ ﹇ن ،ا﹜﹙︽﹢ي ﹁﹪ ا﹜︺﹙﹛ ا﹜︺﹪

﹋﹞ـل ︑﹞م ـن و و ود ︻هدا ا﹜﹙﹡﹫﹫﹟ ا﹜︺ب ر﹢﹡ ﹁﹪ ا﹜︽ب ﹝︓﹏ إا﹨﹫﹛ أ﹡﹫ وا﹜︽ب ﹇ ﹅ ا﹜︺ب ﹢ا﹜﹪ ﹡︿ ﹇ن ﹝﹟ ا﹜︖ـ﹢د ا﹜﹙ـ﹡﹫﹤ و﹨ا ︺﹠﹪ أنـ ،︾﹫﹨﹛ و

﹖ـم و﹋ن ﹖﹝﹊ن ︑︖﹫ ﹨ه ا﹜﹢ة ︻﹤ ︱﹛ ا﹜﹙﹡﹫ت ا﹜︺﹜﹞﹫﹤، ﹏ و ،﹜﹆﹫﹆﹫﹤اوـ﹏ ﹔ن ،ا﹜﹞ر﹋﹤ ﹁﹪ ا﹜﹞︖﹢د ا﹜︺﹜﹞﹪ ﹁﹪ ا﹜رات ا﹜﹙ـ﹡﹫﹤ ا﹜﹢︴︑ ﹪﹁ ﹪﹆﹫﹆﹨ و

ا﹐︑ل ا﹜︑ ﹡﹋ ︹﹞﹏ ى ﹠ء ︻﹑﹇﹤ ﹜﹡﹫﹤ إ︖﹫ـ﹤ ـ﹫﹟ ا﹜﹙ـ﹡﹫ت ﹝ـ﹟ ︗ـ﹤، ﹜﹆ ﹋ن ا﹜ـواد ا﹔واـ﹏ ︻﹙ـ﹩ ﹝ـ︐﹢ى ︻ـل ﹝ـ﹟ ا﹖دراك .﹫﹤ ﹝﹟ ︗﹤ أىا﹜︓﹆﹁﹤ ا﹜︺و

﹀︐﹛ ا﹜ـ﹫﹤ ،إ︑﹆ن و ﹝﹞ ﹛ ﹛ ﹁﹛ ا﹜﹞︺︴﹫ت ا﹜﹙﹡﹫﹤ ︾﹫ ا﹜︺﹫﹤ ︻﹤، ،ا﹜︺﹙﹞﹪وـ﹫︑﹛ ،ا﹜︺﹙﹞﹫﹤ ﹜﹞ ﹞︐﹙﹊﹢﹡﹥ ﹝﹟ ﹝﹣﹨﹙ت ﹡︖ح ا﹜︴ـب ا﹜﹙ـ﹡﹪ ﹁ـ﹪ ا﹜︓﹆﹁ـ﹤ ا﹜︺﹫ـ﹤

1391 ، ا﹜﹠﹤ ا﹜ا︺﹤، ﹫︿﹪، ا﹜︺د ا﹜︓﹡﹪ا﹔دب ا﹜︺/ 78

﹔ن ،﹝﹠﹛ ﹝﹣﹨﹏ ︑﹨﹫﹑ ︻﹜﹫ ﹜﹫﹊﹢ن ﹁﹪ ا﹜﹞︐﹆﹏ ︻﹜﹛ ﹜ـ﹡﹫ت ﹋﹏ وا ا﹜︺﹙﹞﹫﹤ ︑﹣﹋ أنـ﹝︺︷﹞﹛ إن ﹜﹛ ﹚﹋ ﹟﹊﹛ ﹋﹡﹢ا ﹝︐︺︓﹫﹟ ﹝﹟ ︗﹝︺︑﹛ ﹖﹋﹞ل درا︑﹛ ا﹜︺﹙﹫، و︻دة ﹝﹊﹢ن

﹝﹊ إ︖﹪ ﹝﹟ ا﹜﹞﹣و﹜﹫﹟ ︻﹟ ﹨ا ا﹐︐︺ث ﹫ إ﹜﹩ و︻﹪و ا﹜﹞︐︺︓﹢ن ﹝﹟ أوا﹏ ا﹔﹇م،و﹝ـ﹟ ا﹜﹞︓﹫ـ ﹜﹙﹨︐﹞ـم أن . ﹫﹤ درا﹤ ا﹜﹙﹡﹫ت ﹀و︻ ا﹜﹞︐︺دةا﹜︐︺﹙﹫﹛ ا﹜︺﹜﹪ آ﹡اك، ﹔﹨﹞

︑﹫ر ﹜﹡﹪ ︻ـ﹪ ﹝ـ﹁︶ ﹝ـ﹟ -1:﹨﹣﹐ء ا﹜﹙﹡﹫﹫﹟ ﹇ ا﹡﹆﹞﹢ا إ﹜﹩ ︑﹫ر﹟ أ﹫﹫﹟ ﹨﹞أ﹙﹞︐﹞ ﹩﹠︺﹝ ،و﹜ـ﹤ إ︖ـد و ﹝︐﹞︓﹏ ﹁﹪ ﹟﹫︓و﹜﹢ا ︻﹢ر﹤ ا﹜﹙﹡﹫ت :﹜﹙﹠﹢ ا﹜︺﹪

﹝﹟ ﹝︺︴﹫ت ︻﹙﹛ ا﹜﹙ن ا﹜︓ـ﹤، ﹁ـوا ﹝ـ﹟ ا ﹜︺﹪ ل﹫︽﹤ ﹜﹡﹫﹤ ︑﹠︴﹙﹅ ﹝﹟ ا﹜﹞﹢روث اا﹜︐﹠ـ﹇︰ "﹝ ﹡﹇︱﹥ در﹢ه ︑ ︻﹠﹢انو ،ا﹜﹙﹡﹫ت ﹝ و︗وا ﹜﹥ ﹝︓﹫﹑ ﹁﹪ ا﹜﹞﹢روث ا﹜︺﹪

﹥︓﹛ل إ﹜﹩ ﹝︺د﹜﹤ "﹫﹟ ا﹜﹞ا﹨ ا﹜﹙﹡﹫﹤ ا﹢﹢﹚﹛ )﹥︓ ت﹫﹡﹛( ،﹪﹁ ﹏﹆﹞)وا ﹢﹡.( ﹜﹊ـ﹠﹛ ﹇ـؤوا ︻ـ﹟ -ا﹜﹠ـ﹢ -وث ا﹜﹙︽ـ﹢ي ︑﹫ر ﹜﹡﹪ ︻﹪ ﹝︐ أ﹑ ﹁﹪ ا﹜﹞ـ﹢ر -2

︒﹛﹝︖راة ﹜﹞﹢︲﹤ ا﹜︺ ا ت و︑︓﹆﹀﹢ا﹫﹡﹚﹛ـ﹡﹫﹫﹟، و ،ا﹛ ﹜﹀﹢ ﹜﹀﹡ا أ﹢︵و ︻﹙﹩ ا﹜︾﹛ ﹝﹟ ︗﹢د ﹨﹣﹐ء ا﹜﹙ـ﹡﹫﹫﹟ و .﹝ ﹨﹛ ﹜﹈ ﹔ن ﹝︺﹁︐﹛ ا﹜﹙﹡﹫﹤ ﹐ ︑︐﹛ ﹜︺﹙﹞﹫﹤

اج ا﹜ي ︷﹫ـ ـ﹥ ﹁ـ﹪ ا﹜︽ـب ﹁﹆ـ ا﹜︺ب وأ︻﹞﹜﹛ ا﹜﹆﹫﹞﹤ ﹁﹜﹙﹡﹫ت ا﹜︺﹫﹤ ﹜﹛ ︑﹙﹅ ا﹜و﹤ ﹁﹪ ا﹜﹞﹣ ﹝﹞ ﹚︸︵﹖م ا﹞ ﹫﹛ا﹜﹙﹡﹪ت ا﹜︐﹪ أو﹋﹙ إ ︒﹛ع ︻﹙﹩ ا﹑.

﹪ف ﹨ا ا﹜︒ إ﹜﹩ ﹫ن إم ︻﹙﹞ء ا﹜︺﹫﹤ ﹁﹪ و︲︹ أ﹢ل أـ ا﹜﹞ـ﹠︕ ا﹜﹢ـ﹀ ﹔︗ـ﹏ ﹫ـن ﹨ـه ا﹜︖ـ﹢د ا︐ـت ـ﹫﹢﹥ ﹋﹞﹞︓ـ﹏ و .︲﹢ ﹝ى ا﹨︐﹞﹝﹛ ا ا﹜﹞﹠︕و

﹐﹡﹥ ︺ ﹝﹟ أ︻︷﹛ ا﹜︺﹙﹞ء ا﹜﹟ ﹇﹝﹢ا ﹡﹞﹢ذ︗ ﹝﹇ ﹜﹞︒ ا﹜﹠﹢﹤ ﹁ـ﹪ ا﹜︐ـاث .﹜﹙﹆﹝︑ر ا﹜﹠﹢ ا﹜︺﹩ أ ︱ل ︻﹙﹩ ا︑ـذه ﹝ـ﹠︕ ا﹜﹢ـ︿ ﹁ـ﹪ و ا﹜︺﹪ ا﹜﹞︺﹁﹪و ا﹐﹑﹝﹪

ـ ﹨ـا . "ا﹜﹊︐ـب " ﹪︑﹙﹫﹏ ا﹜︷﹢ا﹨ ا﹜﹙︽﹢﹤ ءا ﹐︐﹆اء ﹋﹞ ﹨﹢ ﹝﹑︶ ﹢رة ︗﹙﹫ـ﹤ ﹁: ︺︰ ا﹔﹢ل ا﹔و﹜﹫﹤ ﹜﹙﹞﹠︕ ا﹜﹢﹀﹩ ︺﹩ ن ︖﹫ ا﹜ـ﹩ ﹨ـه ا﹔ـ﹙﹤ ا﹜﹞﹆ل ︺ ﹫ن

ا﹜رات ا﹜﹠﹢﹤ ا﹜︺﹫﹤ ا﹜﹞﹊ة؟ ︐︺﹫ آ ﹨ـ﹏ ﹪﹁ ﹪﹨﹏ ﹡︖ ور أو﹜﹫﹤ ﹜﹙﹞﹠︕ ا﹜﹢﹀

﹁﹁ ﹥﹢﹠﹛درا﹤ ﹇﹢ا︻ ا﹜︺﹑﹇ت ا﹪ ﹤﹢﹫ ا﹜﹢﹀(﹋︐ب ︕﹠﹝﹛79/ )﹪︻﹙﹩ ︲﹢ء ا

ـ ا﹜︐﹪﹝ ا﹔ و و﹀﹫ أو ﹝︺﹫ر؟ ﹪أ ا﹜﹠﹢ ا﹜︺ ﹫ـن ـء ﹪﹞﹊﹟ ا﹐︻︐﹞ـد ︻﹙﹫ـ ﹁ا﹜﹢ـ﹀﹫﹤ ︻﹠ـ؟ ﹝ـ ﹨ـ﹩ ﹪﹋﹫︿ أت ﹜﹠﹏ ا﹜﹩ ا︔ت أو ﹡﹀و ﹤ا﹜رات ا﹜﹙︽﹢﹤ ﹁﹩ ا﹜︺﹫

﹁﹩ ﹋︐ب ﹫﹢﹥؟ ﹨﹏ ﹡︖ ︗ورا ﹜﹠︷﹤ ا﹜﹆ا﹢﹫ ﹠︻ ﹟﹥؟ ﹪﹝﹊﹡﹤ ا﹜︒ ا﹜﹢﹀

﹪ا﹜﹞﹠︕ ا﹜﹢﹀و﹝ـ﹟ ،﹝ـ﹟ ︗ـ﹤ ) ︕﹠﹞)1ول أن ﹙ ا﹜︺﹙﹢م ا﹜﹙︽﹢﹤ ﹝﹟ ا﹜﹢︗ـ﹤ ا﹜︐ر﹫ـ﹤ ﹨﹢ و

﹥ر﹫︺﹝﹛ا ﹥︗﹢﹛2( ا( ︐أى، و ﹥︗ ﹟﹞ ﹛ ﹨ا ا﹜﹞﹠︕ ﹢︿ ا﹜﹠ـ﹢ص ا﹜﹙︽﹢ـ﹤، وـ﹀﹥دات ﹝﹟ ذا︑﹥ أو ﹁ض ﹇﹢ا﹜ ﹝︺﹫ر︐︗ض ا﹀ ︒﹛وا﹇︺﹫ ﹜﹙﹠﹢ص دون ︑﹏ ﹝﹟ ا

︒﹛ت ﹆﹤ ﹐ ︑ق ︻﹙﹩ ﹝﹨﹢ أ﹝م ا︷ ﹑﹞ ل﹑ ﹟﹞ ﹀﹚ ﹥︻﹢︲﹢﹞. ︕﹠﹝﹛ل وا﹫﹛ ︿﹇﹢︐﹐ ﹪﹀﹢﹛﹛ ـ﹜ : ا︐ ﹏ ،ل﹆﹐ ل ﹋ا أو﹆ ز أن﹢︖ ﹏﹨ د﹢︗﹢﹝

﹜﹫﹀ض ﹋﹞ أن ا﹜﹞﹠︕ ا﹜﹢﹀﹪ أ﹐ ︱︐﹏ .دون إ﹜﹆ء أ﹤ أ﹨﹞﹫﹤ ﹜﹙﹞﹆﹢ل أو ا﹜﹞دود ﹁︺﹑أو ︑وـ﹏ ﹜︐﹆ ﹫︼ ﹖﹋﹞ـل ﹡ـ، -أ︱ -ودون ﹝و﹜﹤ ،﹇﹢ا﹜ ﹝︺﹫﹠﹤ ﹐︑︐﹀﹅ ﹝︹ ︵﹫︺︐﹥

أ﹝ـم ﹜﹠ ︐﹀﹅ ﹝︹ ﹇﹢ا︻ ﹝︐﹠︴﹤ ﹙﹀ ﹝﹟ ﹡﹢ص أى ﹝﹜﹀ـ﹤ ﹜﹙﹠ـ﹢ص ا﹜﹞﹢︗ـ﹢دة ،︒﹛إ﹜﹩ ﹝︷﹨ ا﹜︐︺﹙﹫﹏ أو إاج ا﹜﹠ ︻ـ﹟ ︸ـ﹨ه ا ︖﹚﹐ ︱ـ﹩ ﹝ـ︹ ﹋﹞ أ﹡﹥ أ﹝︐﹫﹛

﹥﹫﹚﹆︐﹛ا﹜﹆﹢ا︻ ا )﹠29 -28: م2002، ﹪ا﹜د.( ︻﹙﹞﹪ ﹝﹠︷﹛ ﹝﹟ أ︗﹏ ا﹜﹢﹢ل ﹨﹢ ︵﹆﹤ ﹝﹟ ︵ق ا﹜︐﹙﹫﹏ وا﹜︐﹀﹫ ﹊﹏ ا﹜﹞﹠︕ ا﹜﹢﹀﹪︐﹞ ا﹜﹞﹠︕ ا﹜﹢﹀﹪ ︺. ﹜﹢︲︺﹫﹤ ا︗︐﹞︻﹫﹤ أو ﹝﹊﹙﹤ ا︗︐﹞︻﹫﹤ أو إ﹡﹡﹫﹤ إ﹜﹩ أ︾اض ﹝دة

. ا﹜﹢ا﹇︹ و︐﹛ ﹢﹀ و﹀ د﹇﹫﹆ و︺ـ ︻﹠ ﹋﹫﹀﹫ أو ﹋﹞﹫ ︻﹙﹩ درا﹤ ا﹜︷﹨ة ﹋﹞ ︑﹢︗ ﹁﹪︿ ﹪﹀﹫﹊﹛ا ﹫︺︐﹛﹁ ︲﹢و﹀ ر﹇﹞﹫ـ ، ﹜﹠ ا﹜︷﹨ة و ﹫︴︺﹫﹁ ﹪﹝﹊﹛ا﹜︐︺﹫ ا ﹞أى ا﹜︷﹢ا﹨﹝︹ در︗﹤ ار︑︵ ا﹜︷﹨ة أو ︖﹞ أو ︲﹢ ﹝﹆ار ﹨ه .ا﹔

1391 ، ا﹜﹠﹤ ا﹜ا︺﹤، ﹫︿﹪، ا﹜︺د ا﹜︓﹡﹪ا﹔دب ا﹜︺/ 80

﹆﹫﹆﹤ ا﹜﹞﹠︕ ا﹜﹢﹀﹪﹜﹆﹛ا ﹢﹠﹛ا﹜︐﹆﹙﹫و -﹋ن ا ﹢﹠﹛ا ﹤﹚︔﹝ ﹚︴﹞ ﹢﹨ي)traditionalar grammar ( ﹇

﹨﹢ ﹡﹢ ﹝︐﹞ أ ﹝﹟ أ﹁﹊ـر و .رو﹫﹫﹟ ا﹜﹙︽﹢﹤وا﹁﹊ر ا﹔و د رد ﹝﹟ ا﹜﹝﹟ أ︻﹞ل ـ و ﹝ـ︕ ﹝ـ﹟ آراء ا﹁﹑︵ـ﹢ن، و ︻﹙ـ﹛ ا﹜﹞﹠︴ـ﹅ و أر︴﹢ ︻﹟ ︵﹫︺﹤ ا﹜﹙︽ـ﹤ ا﹜﹫﹢﹡﹡﹫ـ﹤ ︷﹡ ت

ـ و ا﹜وا﹇﹫﹫﹟ ︻﹟ ا︗اء ا﹜﹊﹑م، ﹁︐ـات ﹝ـ﹟ ا﹜﹆ـون ﹪ا﹁﹊ر ︻﹟ ︵﹫︺ـ﹤ ا﹜﹞︺﹠ـ﹩ ا﹡︐ـت ﹁﹁︲﹫ت ︻﹟ ︻﹑﹇﹤ ا﹜﹙︽﹤ ﹜︺﹆﹏ ﹋﹡ ︺﹤ ﹫﹟ ﹁﹑﹀﹤ ا﹜﹆ـن ا﹜ـ︹ ︻ـ، و ، ا﹜﹢︴﹩

﹪ا﹜﹆ن ا﹜︓﹝﹟ ︻ ﹁ ﹪أو ا﹜﹀﹠﹞ ﹩رة ﹝﹟ ﹇﹢ا︻ ﹠︺ ﹁ آراء ︻﹟ ا﹜﹙︽﹤ ا﹜﹫﹤.. .و )103 -102 :م1978﹝، (رات ︻﹟ ︑ر ا﹜﹙︽﹤ ︑︺﹢د ا﹜﹩ ا﹜﹆ن ا﹜︐︹ ︻د.. .ا﹡﹊﹙︐ا، و

︺﹢د ا﹜﹫ـ﹥ و أر﹩ أ﹥ دي ﹢﹢ر، يا﹜ ﹪رو ﹢ادر ا﹜﹞﹠︕ ا﹜﹢﹀وأ ﹪︔﹛ ︸ت ﹁ ـ ﹪ا︸ر ﹝﹠﹁︺﹥ ﹁و ﹫ن ﹨ا ا﹜﹞﹠︕ ﹪ا﹜﹀︱﹏ ﹁ ﹠︺ ﹢﹁ ،ـ︿ ا﹜﹙︽ـ﹤ ﹝ـ﹟ ﹪ا﹜رس ا﹜﹙︽﹢ي﹢﹨ ︒﹫﹪ ا︑﹥، ﹇ل د ﹜﹇ ﹜﹫︷﹠︑إ«:﹢﹢ر ي﹫﹢﹛ا ﹥﹢︽﹚﹛و ن ﹝﹢︲﹢ع ا﹜را﹤ ا﹆﹫﹆﹛ا﹪

و .)144: م1983ز﹋ـ، ( »..ـ︒ ﹁﹫ـ ﹜ـا︑ و ﹠︷ ا﹜﹫ ﹋﹢ا﹇︹ ﹇﹛ ا︑ـ﹥ ا﹜︐﹪﹨﹢ ا﹜﹙︽﹤ أو ا﹜﹞﹆ر﹡﹤، ﹝﹣﹋ا وـ︿ ا﹜﹙︽ـ﹤ ا﹜﹙︽ت ﹝﹟ و︗﹤ ا﹜﹠︷ ا﹜︐ر﹫﹤ ﹪ا︐︺ ﹜﹉ ︻﹟ ا﹜﹠︷ ﹁

︑﹝﹊ـ أو ا﹜︐﹪ا﹜﹩ ا﹜﹆﹢ا︻ أو ا﹜﹆﹢ا﹡﹫﹟ ا﹜︺﹝﹤ « ﹁︐ة ز﹝﹠﹫﹤ ﹝دة ﹜﹠﹏ ﹝﹟ ﹨ا ا﹜﹢︿ ﹪﹁ ـ ﹚﹊﹫﹛ـ ﹪﹡︐﹢﹏ ︻﹙﹩ ا﹔﹇﹏ ا﹜﹩ ﹝︺﹁﹤ ا﹜﹠﹫﹤ أو ا﹜︐﹋﹫ـ ا﹛« ) ،ـ﹜﹉ ) 106: م1978﹝ـ﹛

﹝ر داا﹜﹢﹀إ ︕﹠﹝﹛﹛ ﹋﹟«︻﹙﹛ ا﹜﹙︽﹤ ﹡﹥ ﹪﹁ ﹪﹜﹩ ا﹚︻)static (، ﹥ـ︿ ا﹜﹙︽ـ﹢︑ ﹤﹫﹀﹁ ـ ﹡﹆︴﹤ ز ﹪︑﹢︗ ︻﹙﹫ ﹁ ا﹜︐﹪﹢︗﹥ ︻م ︻﹙﹩ ا﹜﹢رة ﹪﹝﹠﹫﹤ ﹝︺﹫﹠﹤ ﹜﹫ ︲ـور أن ︑﹊ـ﹢ن ﹁

︲﹛ـ﹪ . )137: م1973ی،( »ا﹜﹝﹟ ا﹆﹫﹆﹛﹛ ﹨﹢ ا﹜﹞﹣︔ ا﹋ ا﹐︗︐﹞︻﹪ دور ﹜﹛︺﹛ا ︐︺و﹁︑︖ه دي ﹢﹫ إ﹜﹩ ا﹜﹞ـ﹠︕ ا﹜︺﹙﹞ـ﹪ ﹡ـى أ﹡ـ﹥ ﹋ـن ﹀︱ـ﹏ دور ،﹁﹪ أ︻﹞ل دي ﹢﹫

﹜﹋، ﹫﹢ دي ︔︑ ︒﹫ ︻﹝︐︗﹐ان ا﹜︺﹙﹢م ا﹫﹞ ﹪﹁ ﹜﹋ ا إ﹜﹩ ا︻︐ـر ـــ دور﹀﹠﹞ ﹥﹫أ︱ـ ︑﹋ـ﹥ ︗︺﹙︐﹥ ︐ ﹝ أ﹞ه ﹝﹫ـان ا﹜ـ︒ ا﹜﹙︽ـ﹢ي و ا︗︐﹞︻﹫﹤ و ا﹜﹙︽﹤ أ︱ وا﹇︺﹤

﹁﹁ ﹥﹢﹠﹛درا﹤ ﹇﹢ا︻ ا﹜︺﹑﹇ت ا﹪ ﹤﹢﹫ ا﹜﹢﹀(﹋︐ب ︕﹠﹝﹛81/ )﹪︻﹙﹩ ︲﹢ء ا

︕﹠﹝﹛ا ﹅︵ ا﹜﹙︽﹤ ︻﹙ـ﹩ أـس ︒﹛ ﹫﹛ا﹜﹢﹀﹪ ﹔﹡﹥ ا﹔س ا ︕﹠﹝﹛إ﹜﹩ ا ﹪ا﹜︐ر و .︻﹙﹞﹪ دىءا﹇︐ا﹥ درا﹤ ا﹜﹙︽﹤ ︻﹙﹩ ا︻︐ر﹨ ﹡︷﹝ ﹝﹟ ا﹜︺﹑﹝ـت ﹜﹫︐ـ﹠﹩ ︑︴﹫ـ﹅ ﹝ـ

﹫﹚︻ ﹪﹝﹚︺﹛ا ︒﹛ا︑﹥ ︻﹙﹩ ا︻︐ـر أن و .ا ﹏﹆︐﹞ ﹜﹚︻ ﹤﹡﹛ ا﹜﹙︽﹤ أ﹚︺﹛ ﹤﹚︺︗ ︱ا﹜راـ﹤ أ﹥﹫﹆﹫﹆﹛﹛ ا﹜﹙︽﹤ ﹨ ا﹚︺﹛﹩ ︑و﹝﹟ أ︗﹏ ذا ︑درا﹤ ا﹜﹙︽﹤ ﹜ا )︗32: 1979، ﹪را(.

﹪﹞ت ا﹜﹞﹠︕ ا﹜﹢﹀و أ︕﹠﹝﹚﹛ ﹀﹢﹛أ﹁﹊ ﹪ا ︻ز﹢︐︑ ﹥﹞︻ ر أ ﹥﹫﹝﹫︷﹠︑︕﹠﹝﹚﹛ و﹥﹫﹚﹝︻ ︻ا﹢﹇ ﹁﹪ ،﹏﹫﹚︐﹛ا﹠﹞: ذ﹜ـ﹈ ﹔ن ا﹜︴ـ﹢ات ا﹔س ا﹜ي ﹆﹢م ︻﹙﹫﹥ ا﹜﹞﹠︕ ا﹜﹢ـ﹀﹪، و «︺ ا﹜﹞ع : ا﹜﹞ع

).1980 :164ن،( )3(»در ا﹜︐﹜﹫﹤ ﹜﹙︒، ︑﹊﹢ن ︺ ︗﹞︹ ا﹜﹞دة ا﹜︐﹪ ︑︖ي ﹝﹑︐︷ وا﹜︺﹊ـ و أن أ ﹝﹟ ا﹜﹢رة ا﹜﹞﹠︴﹢﹇﹤ ا﹜﹩ ا﹜﹢رة ا﹜﹞﹊︐﹢ـ﹤، ﹪﹜︽﹤ ﹠︽ يإن ا﹜﹢︿ ﹔

﹨﹢ ا﹜ی ︑﹠ف و و︗﹥ ا﹜﹊﹑م: ︗ن ︻︐ر أن ا﹜﹙︽﹤ ﹜ و )130: 1973ی،( ف ذ﹜﹉﹑ ـآو︗﹥ ا﹜﹊︐﹤، ﹜﹜﹉ و ا﹜﹫﹥ ا﹜﹢﹀﹫﹤ ﹨﹞﹫﹤ ﹤، ﹜︽ـ﹤ : ا﹜﹢ـ﹀﹫﹢ن ︑﹆ـ﹫﹛ ا﹜﹙︽ـ﹤ ا﹜ـ﹩ ︔

-ا﹐و﹜﹩ ﹨﹩ ا﹜﹞دة ا﹜ـم . ﹜︽﹤ ا﹜﹊︐﹤ و ا﹜﹊﹑م . ي﹜︺﹞﹙﹫ـ﹤ ا﹜︐﹙﹫ـ﹏ ا﹜﹙︽ـ﹢ -اذا ـ ا﹜︐︺﹫ـ﹜﹙︽ـ﹤ ﹪ا﹜ـ﹢︸﹫﹀ و ﹪﹝﹠ ا﹜︺﹠﹠﹛ ﹥︕ ا﹜ـ﹊﹙ و ﹢رة أو ا﹜﹊﹏ ﹜ا ا﹜︐﹙﹫﹏ا﹐ی ﹨﹩ ا﹜

و ﹜﹞﹠ ا︐﹆﹑﹜﹫﹤ ا﹜︒ ︻﹟ ﹝﹠﹨︕ ا﹜︺﹙﹢م ا﹐ی ︻﹙ـ﹛ ا﹐︗︐﹞ـع و ﹤ ︻﹙ـ﹛ ا﹜ـ﹠﹀ ـ و. ︻﹙﹩ ﹁وع ا﹜رات ا﹜﹙︽﹢﹤︑︴﹫﹆و ـ ﹜ـ﹊﹙﹫﹤ و ﹪﹡︺﹠ ︑﹙﹫ـ﹏ ا﹜︷ـ﹨ة ﹪ا﹜﹢︸﹫﹀﹫ـ﹤ ﹁

ـن، ( ︻﹙﹛ آـ، ︾﹫ـ ︻﹙ـ﹛ ا﹜﹙︽ـ﹤ ﹡﹀ـ﹥ يأ ﹪﹆︴﹤ ا﹤ ﹜﹥ ﹁ا﹜﹙︽﹢﹤ أ﹐ ︐ ︻﹙﹛ ا﹜﹙︽﹤ ﹡︐ ا﹜﹢︿ ︔﹑︔﹤ ︵ق ﹝︐﹊﹝﹙﹤ ﹁﹩ ︑﹙﹫﹏ ا﹜︷﹨ة ا﹜﹙︽﹢﹤ و﹢﹐ ﹝﹠﹥ ا﹜ـ﹩ و ).37: 1979

)4(ا︐﹆اء ا﹜﹞دة ا﹜﹙︽﹢﹁﹞ ﹥﹤: ﹨﹩ و ︑﹆︺﹫﹨، ︑ـ﹞﹫﹤ ﹋ـ﹏ ﹇ـ﹛ و ، ︔﹛ ︑﹆ـ﹫﹞ أ﹇ـ﹝﹠﹞)︿﹫﹠︑( »﹞ ﹟﹞ ︿﹛︐︑ ﹥︽﹚﹛ـ﹞﹟ ﹜﹞ ﹋﹡ ا︲ ﹀ا﹜﹙︽﹢ي ـ︺﹢﹤ ﹁ـ﹪ وـ ︖ ت﹢︐

﹏ـ﹤ إ﹜ـ﹩ ا︐﹆ـء ︸ـ﹢ا﹨ ا﹜﹙︽ـ﹤ ﹢ـ︗ ن ا﹜︐﹠﹫︿ ا﹜﹙︽﹢ي﹁ ﹠﹨ ﹟﹞ ،ى وا﹢︐﹞

1391 ، ا﹜﹠﹤ ا﹜ا︺﹤، ﹫︿﹪، ا﹜︺د ا﹜︓﹡﹪ا﹔دب ا﹜︺/ 82

ذ﹜﹈ ︻﹟ ︵﹝﹫﹆︑ ﹅ ︻﹙﹩ ﹝ـ︐﹢ت ﹜︽﹢ـ﹤ ︑ـ﹏ ︻﹙ـ﹩ ا﹜﹙︽ـ﹢ي وـ﹀ و ﹝︐﹠﹢︻﹤، و﹚﹫﹚︑« ) ،﹝ا﹜︷﹨ة ).60: 1996أ ︹﹞ ﹏﹞︺︐﹚﹛ ﹥﹫︖﹠﹞ ﹥﹚﹫ـ إذا ﹁﹜︐﹠﹫︿ و︐︖﹛︺﹞ ﹥﹫︽ ﹝﹑︐︷ـ، و درـ، و ﹝﹙﹤ ︑︑﹪ ︺ ︗﹞︹ ا﹜﹞دة ا﹜﹙︽﹢ـ﹤، و ﹩و﹨ )61: ن.م( ﹁﹪ ﹁ت﹚﹫﹚︑)5( . ت ا﹜ا﹜﹤ ︻﹙﹩ ﹨ه ا﹐﹇ـم﹚︴﹝﹛و︲︹ ا ﹜︔)ـ﹏ ︺ـ ذ﹜ـ﹉ ا﹜ـ﹩ و︲ـ︹ )6﹠﹛

︑︖﹫﹏ ا﹜︷﹢ا﹨ و ﹡︐︖ ︻﹟ ا﹐︐﹆اء؛ ﹁﹫﹊﹢ن ا﹜ء ﹐︐﹆اء ا﹜︐﹪ا﹜︖﹫﹤ و ا﹜﹆﹢ا︻ ا﹜﹊﹙﹫﹤: 1980ـن، ( أ ﹜︐﹆︺﹫ ي﹫﹚︻ ﹝︐︺ ا﹜﹢︿ ﹑ف ا﹜﹞︺﹫ر ا﹜ ا﹜︐﹪﹝﹟ أ﹨﹛ ا﹔

154.( ذ﹜ـ﹈ ﹝ـ﹟ أ︗ـ﹏ ︑﹆﹫ـ﹅ ، و)7(ا﹜﹞﹢︲ـ﹢︻﹫﹤ ﹩﹜︺﹏ أ﹨﹛ ﹞﹤ ︐﹛ ا﹜︒ ا﹜﹢﹀﹪ ﹨

﹝﹨ ﹟﹞أ: ـ ا︑ل ا﹜﹙︽﹤ ﹜﹢ا﹇︹، ﹁﹜ ︒رس ا﹜﹙︽﹤ ﹜︽ض ا﹜را﹤ ﹡﹀ ﹢﹁ ،ـرس ا﹜﹙︽ـ﹤ أ

︑وا ︑ا﹛. ب ـ ا﹐︐︺د ︻﹟ ا︵﹑ق أ﹊م ﹝﹆﹤ ﹐ ︑﹞ إ﹜﹩ وا﹇︹ ا﹜﹙︽﹤ ﹙﹤، ﹔ن و︸﹫﹀ـ﹤ ا﹜﹙︽ـ﹢ي

)74: 1996أ﹞، ( ﹨﹩ و︿ ا﹜﹆﹅ ﹐ ﹁ض ا﹜﹆﹢ا︻

ا﹜︺ب وا﹜﹞﹠︕ ا﹜﹢﹀﹪ا﹜︺ب ا﹜﹆﹝ء ؤوا درا︑﹛ ا﹜﹙︽﹢﹤ ﹐︻︐﹞ـد ︻﹙ـ﹩ ا﹜﹞ـ﹠︕ ا﹜﹢ـ﹀﹪ ﹜﹫ ا﹜﹆﹢ل ن

﹟︻ ﹫︺ ﹥﹆﹫﹆﹛ـ﹤ ذ ،ا﹛درا﹤ ︻﹙﹞﹫﹤ ﹐ أن ︑︺︐﹞ـ ︻﹙ـ﹩ ︗﹞ـ︹ ا﹜︷ـ﹢ا﹨ ا ﹥ن أ﹔ ﹈﹛︑︖︐ وا﹜ـوج ﹠︐ـ︕ أو ﹇﹢ا︻ـ ︑ـ ﹨ـه ا﹜﹞︺﹫﹟ ︔﹛ درا︐︐︷﹑﹞ ︺ و ﹜︺﹙﹛ و .ا﹜︷﹢ا﹨ ﹨﹊ا أ ا﹜︺ب ا﹜﹆﹝ء ﹝﹠ ا﹔︗﹫ل ا﹔و﹜﹩ ︗﹞ـ︹ ا﹜﹞ـدة ا﹜﹙︽﹢ـ﹤ ﹝ـ﹟ أ﹝﹋﹠ـ

﹜﹙︽﹤ ا﹜﹀﹩ ا﹜︺﹫ة ︻ـ﹟ ا﹜﹙ـ﹟ وا﹜︺﹫ـة ︻ـ﹟ ﹝﹠ـ︵﹅ ا﹜﹫﹤ ا﹜︐﹪ ا︻︐﹆وا أ﹡ ﹝﹠︵﹅ ا .ا﹜︐︔ ﹜﹙︽ت ا﹔︗﹠﹫﹤ ا﹜﹞﹫︴﹤ ﹥ ا﹜︖ة ا﹜︺﹫﹤

﹁﹁ ﹥﹢﹠﹛درا﹤ ﹇﹢ا︻ ا﹜︺﹑﹇ت ا﹪ ﹤﹢﹫ ا﹜﹢﹀(﹋︐ب ︕﹠﹝﹛83/ )﹪︻﹙﹩ ︲﹢ء ا

أو ،ا﹜︺﹙﹞ء إ﹜﹩ ﹢ا︲﹨﹛ ا﹜ة وا﹜﹊﹢﹁﹤ ـ﹠﹀﹢ا ﹨ـه ا﹜﹞︺﹙﹢﹝ـت و︻﹠﹝ ر︗︹ ﹨﹣﹐ء﹥﹢︽﹚﹛دة ا﹝﹛ا﹜﹙︽﹤ ا ﹟︐﹝ ︐﹞ ﹠﹞ ﹥﹀﹚︐﹞ ـ ﹝ ، و)ا﹜﹞︺︖﹞﹫ـت (ا﹜﹞︖﹞﹢︻﹤ إ﹜﹩ ﹁وع﹠

و﹜﹆ـ ).ا﹜﹠﹆ وا﹜﹑︾ـ﹤ ( و﹝﹠﹞ ︐ ﹔﹜﹫ ا﹜ف وا﹜﹠﹢( ا﹜﹙︽﹤ ﹝︐ ﹆﹢ا︻ –︻﹙﹩ أ﹪ ا﹔﹢د ا﹜ؤ﹜﹪ -أول ︻﹞﹏ ﹜︽﹢ي ﹋ن ﹇ـل ﹜ـ إذ ﹁﹢︽﹛ ﹑﹝︻ ﹢ـ وـ﹀﹫︲ـ﹞﹞ ﹁﹞ـ﹪ إن و ،إذا رأ﹛ ﹪﹝﹁ ︐﹁ ﹇ ﹪﹠︐ف ﹁﹡﹆︳ ﹡﹆︴﹤ ﹁﹢﹇﹥ إ﹜﹩ أ︻﹑ه : ﹜﹊︑﹥اـ﹟ ا﹜﹠ـ﹛، ( إن ﹋ت ﹁︗︺﹏ ا﹜﹠﹆︴﹤ ﹝ـ﹟ ︑ـ ا﹜ـف ﹆︴﹤ ﹫﹠﹪ ي ا﹜ف، و﹁﹡﹆︳ ﹡

.︵﹆﹤ و﹀﹫﹤ ﹝︱﹤ ﹩﹨ه ا﹜︴﹆﹤ ا﹜︐﹪ ا︑︺ أ﹢ ا﹔﹢د ﹝︹ ﹋︑﹥ ﹨ )60 -59: 1991 ـ ﹪﹞﹊﹟ ا﹜︺︓﹢ر ︻﹙﹩ ور أو﹜﹫﹤ ﹜﹙﹞﹠︕ ا﹜﹢﹀ ا﹜راـت ا﹜﹙︽﹢ـ﹤ ا﹜︺﹫ـ﹤ ا﹜﹞﹊ـة ﹪﹁

: ﹔﹝﹢ر ا﹒︑﹫﹤﹨ـ﹢ يا﹜﹢ا﹇ـ︹ ا﹜﹙︽ـ﹢ و .﹝ـا أو﹜﹫ت ا﹜﹠﹢ ا﹜︺﹩ ﹜﹢ا﹇︹ ا﹜﹙︽﹢ی ا︑﹐ ا︑ل –أو﹐

﹐ و ، ﹔ن ا﹜﹢︿ ﹇﹠﹤ ا﹐ـ︐﹞ل، ﹪ا﹐︐︺﹞ل ﹝﹟ أ﹨﹛ ا﹜﹋ ﹜﹙﹞﹠︕ ا﹜﹢﹀و ا﹐︐︺﹞ل، يا﹐︑ل ا﹜﹞ ﹜﹢ا﹇︹ ا﹜﹙︽﹢و «ا︐︺﹞﹜ ا﹜﹢ا﹇︺﹩، ﹪︐﹢ر و︿ ﹜﹙︽﹤ ﹝ ﹝﹟ ︾﹫ ﹡︷ ﹁

﹢﹠﹛ـ و ،...﹪ا﹜﹢﹀أ﹏ ﹝﹟ أ﹢ل ا ﹡︐﹫︖ـ﹤ ﹜︴﹫︺ـ﹤ ﹪﹇ ﹋ن أ﹑ ﹝﹟ أ﹢ل ا﹜﹠ـ﹢ ا﹜︺﹇ـ و ا﹜واـ﹤، و ﹝﹠خ ︻م أ﹥ ا﹜﹠﹆﹏ ﹪﹡ت ﹁ ا﹜︐﹪﹜︴﹫︺﹤ ا﹜﹋﹤ ا﹜︺﹙﹞﹫﹤ و ا﹜﹫ة ا﹜︺﹫﹤

»︑﹠ـول ﹋︓﹫ـ ﹝ـ﹟ ︸ـ﹢ا﹨ ا﹜﹙︽ـ﹤ ﹪ا﹜﹠﹢ ا︑︖ه و﹀﹩ ﹁ ﹪أدی ﹨ا ا﹐︑ل ا﹜﹩ أن ﹊﹢ن ﹁) ،﹩︗45: 1979را.(

﹝ـ﹁﹤ و ︑﹙﹆﹩ ا﹜﹠﹢ص ﹝ـ﹟ أ﹁ـ﹢اه ا﹜ـواة ي﹟ أ﹝︓﹙﹤ ا﹐︑ل ﹜﹢ا﹇︹ ا﹜﹙︽﹢﹝و -︔﹡﹫ اـ︐﹠ط ا﹜﹆﹢ا︻ـ ﹡︐﹫︖ـ﹤ ﹜ـا ا﹐ـ︐﹆اء و ا﹜﹠﹆﹏ ︻﹠﹛ ﹝﹞ ﹝ ا﹜﹩ ا︐﹆اء ا﹜﹙︽﹤و ا﹐︻اب

»︑﹠ی ا﹜﹩ ـ ﹋﹫ـ ︻ـ﹟ ا﹜﹞︺﹫ـر و رأ﹠ ا﹜رات ا﹜︺﹫﹤ ا﹐و﹜﹩ ︑︐﹛ ﹜﹢︿ ﹛ـ﹝﹟ ︔و«﹇ـ درج و .﹜د﹤ ﹋﹡ ﹝﹟ أ﹨﹛ ا﹜﹞در ﹜﹙رات ا﹜﹙︽﹢﹤ ا﹜﹞﹊ة﹁. )1980 :37ن، (

ا﹜﹙︽﹢﹢ن ا﹔وا﹏ ︻﹙﹩ ا﹜﹠﹆﹏ ا﹜﹞ ﹝﹟ ا﹜د﹤ أو ︾﹫ ا﹜﹞ ﹝ـ﹟ أ﹁ـ﹢اه ا﹐︻ـاب و ا﹜﹠ة

1391 ، ا﹜﹠﹤ ا﹜ا︺﹤، ﹫︿﹪، ا﹜︺د ا﹜︓﹡﹪ا﹔دب ا﹜︺/ 84

ا﹜﹙ـ ﹟︺ـان ﹝ـ﹟ أ﹨ـ﹛ ﹪ا﹜﹊ـ و ﹋ن ﹨ا ︻﹞﹏ ا﹜﹙﹫﹏ و ا﹔﹝ر،و ا﹜﹢ا﹁﹟ ا﹜﹩ ا﹜﹞ن﹤﹢﹫ ا﹜﹞در ﹜﹊︐ب.

أ﹨ـ﹪ ) ﹁︗ـ﹤ ( ﹢ ︻﹞و ﹟ ا﹜︺﹑ء ︻﹠﹝ ︻ف ا﹜︴﹆﹤ ا﹜﹫﹤ ﹜︱ـ︳ ﹋﹙﹞ـ﹤ و﹨﹨﹢ أ﹝︱ ا﹜﹀ء أم ︐﹀، اء﹛أ︻ا﹫ ﹁﹪ ا ﹪﹆﹛ ﹩︐ ج︖﹛ا ﹟﹞ و و﹋ن ﹨ر ︐﹀﹛ـ ﹆︴﹠

) ﹁︗ـ﹤ (﹆﹢﹜﹥ ،﹁﹞ أدري ﹞ ﹋﹠ أ ﹁: ه ︻﹟ ﹝﹢ت ا﹜︖ج ﹁﹫﹆﹢ل أ﹢ ︻﹞و ).25: ت.، ديا﹟ ا﹔﹡ر( ︖جأم إره إي ﹞﹢ت ا﹜

︓﹛︔- ﹁ ︒﹛ا ︕﹠﹞ ان﹪ ﹁ ﹥﹫﹚﹆︐﹛ر﹤ ا﹜﹊﹢﹁﹤ ا﹞﹪ ︕﹠﹝﹛ن أ﹇ب ا﹜﹩ ا﹋ ︑﹡ ﹥ا︻م ا︱ـ︻ ﹋﹙﹫ـ﹤ و ﹤ ا﹜﹠﹢ص و ︻︐﹞د ا﹜﹊﹢﹁﹫﹫﹟ أ ︻﹙﹩ ا﹜﹞﹞﹢ع ﹪ا﹜﹢﹀

﹠﹞ ︻ا﹒داب ﹨ـا و ︽ـ﹤ ا﹜﹙و ﹨ـ﹛ ا﹜﹠ـ﹢ص ا﹜﹆ـآن ︑﹢︗﹫ـ﹥ و ا﹜﹩ ا﹜﹆﹢ا︻ ﹏ ا︐﹠ط ا﹜﹆﹢ا︕﹠﹝﹛ا ﹟﹞ ﹩﹠﹝﹛ت ا﹜︺﹫ة ا﹜﹞︐﹊﹙﹀ـ﹤، و ا﹑و︐﹛﹛ ا﹜﹊﹫ ︻﹙﹩ ا﹚﹢︺︑ ـ﹟ و ︻م︻ ﹜﹨ا︐︺ـد .︻﹟ ا﹜وح ا﹜﹞﹠︴﹅ ا﹜ يا︱ع ا﹜رس ا﹜﹙︽﹢

﹩﹨ ـ و ،﹜﹆ أ︔ ︻﹙﹩ ﹝﹠︕ ا﹜﹊﹢﹁﹫﹫﹟ ︻﹙﹩ ﹨ـا ا﹜﹠ـ﹢ دراـ︑﹛ ا﹔و﹜ـ﹩ ﹁ـ﹪ ا﹜﹊﹢﹁ـ﹤ و﹝ـ﹠﹛ ﹋︓﹫ـ ﹁ـ﹪ ﹡︼ و ،ا﹤ ﹜﹆اءات ا﹜﹆آ﹡﹫﹤إذ ﹋﹡ ا﹔و﹜﹩ ﹝︐﹞﹤ ﹝﹠ ا﹜ ،﹝ر﹤ ا﹖﹇اء﹢﹠﹛ي ،ا﹜﹆اءات وا﹢﹠﹛ا ﹜﹨︖︑ا أ﹇ب إ﹜﹩ ﹝︺﹜︖ـ﹤ و ،﹁︔ ﹨ا ا﹐︑︖ه ا﹜﹠﹪ ︻﹙﹩ ا﹢﹡﹋

﹊﹀﹪ أن ﹫ و ،ا﹜﹠﹢ص ا﹜﹠﹢ص ︻﹙﹩ ﹝ ︑و ︻﹙﹫﹥ دون أن ︺﹞﹙﹢ا ︻﹆﹙﹛ ﹋︓﹫ا ﹁﹪ ﹨هن ﹇ر﹋ ﹪﹊﹛ة ا﹝ ﹟ ﹪﹚︻ ﹥﹁﹢﹊﹛ا﹜﹆اء﹏ ﹋ن ،ا ﹫ ﹟ـة ـ﹝ ـ﹪ ا﹜﹊﹢﹁ـ﹤ ︺ـ﹁

ـا﹜(﹫ ا﹜ت و︻﹛ ﹟ أ﹪ ا﹜﹠︖ـ﹢د ذ﹜ـ﹈ ﹋ـن ﹝ـ﹟ أ︗ـ﹏ و )1958 ،22- 26، ﹪﹞و﹝ا﹜﹆اء إ﹐ ﹁ـ﹪ ︻م ︑︐︴﹛ و﹇﹢﹁﹛ ﹝﹠ ﹝﹢﹇︿ ا﹜﹆﹢ل و ا︐ا﹝﹛ ﹜ ا﹜﹆اءات ا﹜﹆آ﹡﹫﹤ و

︻﹙ـ﹩ ︻﹊ـ ﹜ـ﹈ ذ و ،﹁﹊﹡ ا﹜﹆ـاءات ﹝ـرا ﹨﹝ـ ﹝ـ﹟ ﹝ـدر ﹡ـ﹢﹨﹛ ،ا﹜﹆﹙﹫﹏ ا﹜﹠در﹔ن ﹇ـاءا︑﹛ ﹜ـ﹛ ︴﹢ا ﹋︓﹫ا ﹝﹟ ا﹜﹆ـاء ا﹜﹫﹟ ا﹜﹟ و﹇﹀﹢ا ﹝﹟ ا﹜﹆اءات ﹝﹢﹇﹀ ﹝︐دا و

﹜︖﹠﹞ ﹅﹁241 -ن.م(︑﹢ا.(

﹁﹁ ﹥﹢﹠﹛درا﹤ ﹇﹢ا︻ ا﹜︺﹑﹇ت ا﹪ ﹤﹢﹫ ا﹜﹢﹀(﹋︐ب ︕﹠﹝﹛85/ )﹪︻﹙﹩ ︲﹢ء ا

:︻﹠ ا﹜﹊﹢﹁﹫﹟ ﹪﹡﹋ ﹨﹠ ﹝︓﹐ ﹜﹠︐﹫﹟ روح ا﹜﹞﹠︕ ا﹜﹢﹀ : ﹏﹁﹪ ﹝︓ و) ذا﹨ ︻﹞و و ،﹇﹛ ز( ﹝︓﹏ ﹞﹠︹ ا﹜﹊﹢﹁﹫﹢ن ︑﹆م ا﹜ ︻﹙﹩ ا﹜﹞︐أ ﹁﹪

)ز ﹜﹇ أ﹢ه (﹟﹫﹛ون رأي ا ﹐ون و﹫︖ ﹟﹛ا﹜﹞﹀د أو ا﹜︖﹞﹙﹤ ﹋﹞ ﹁﹪ ا ﹛م ا﹆︑﹁ـ︻﹑ ﹜ــ ) ︻﹠ ا﹜ـ﹫﹟ (ا﹜﹊﹢﹁﹫﹢ن ذ﹜﹈ ا﹜﹞︐أ ا﹜﹞︐ ︺ب و ،ا﹔﹝︓﹙﹤ ا﹜︓﹑︔﹤ ا﹜﹞︐﹆﹝﹤

) ﹜ا(، ﹟﹚﹛ن ﹝︐أ وذا﹨ ا︺. ﹛ه ا﹨ ﹏︓﹞ ﹪﹁ ﹛ا﹜﹊﹢﹁﹫﹫﹟ ﹨﹢ أن ︑﹆م ا ﹥︖و ﹏﹝︖﹁﹪ ذ﹜﹈ ︻﹢د ﹜﹙︱﹞﹫ و) ﹁﹪ رأي ا﹜﹫﹟(︑﹆م ︲﹞﹫ ︺﹢د ︻﹙﹩ ا﹜﹞︐أ ا﹜﹞﹣ ﹙م ︻﹙﹫﹥ ر︑﹤ ا﹜︱﹞﹫ ـ ﹁﹪ ا﹔﹏ ـ ا﹜︐ ︻﹟ ا﹜︺ إ﹜﹫ـ﹥ ﹐ ا﹜︐﹆ـم و ،︻﹙﹩ ا﹜﹞︐أ ا﹜﹞︐ ا﹜﹞︐﹆م

)56/ 1 : 1961، ي﹡را﹟ ا﹔(﹋﹞ـ أ﹡ـ ا﹜ـ﹫﹟ إن ﹝﹨ ا﹜﹊﹢﹁﹫﹫﹟ ﹁﹪ ﹨ه ا﹜﹞﹜﹤ أ﹇ب إ﹜﹩ ا﹜﹢︿ ﹝﹟ ﹝ـ﹨

ا﹜﹠ ︻﹙﹩ ︑︑﹫ أ﹇ب إ﹜﹩ ا﹜﹢ا﹇︹ ا﹜﹙︽﹢ي أ︱ و﹜﹫ ﹡﹢ع ﹝﹟ ا﹖﹋اه أو ا﹜︽ ﹖︗ر﹝ـ﹠︖﹛ ا﹜﹠ـ﹢ي وا﹨︐﹞ـ﹢ا ﹜واـ﹤ وا﹜︐﹙﹆ـ﹫﹟ أ︔ ذ﹜﹈ ا﹜﹞﹢﹇︿ وا﹜﹞﹠︕ ﹜﹠ ﹁﹪ و .﹝︺﹫﹟

.وذ﹜﹈ ︐﹠ ︑﹞﹝ ﹝︹ ا﹜﹞﹠︕ ا﹜﹢﹀﹪ا﹜ـ﹊﹏ و ،ي﹜﹫ ︻﹙﹩ أـس ﹝︺﹠ـ﹢ و س ﹊﹙﹩︑﹠ول ا﹜︷﹨ة ا﹜﹙︽﹢﹤ ︻﹙﹩ أ -را︺إن ا﹜﹠ـة « :﹜︷﹨ ا﹋︓ ﹝﹟ ︻﹠︐﹥ ﹞ ﹨ـ﹢ ﹙ـ︿ ذ﹜ـ﹉ ﹪ا﹜﹞﹠︕ ا﹜﹢﹀﹩ ︺﹠و ﹨﹢ ا﹜︷﹨

ء ا﹜﹠ـ﹢ ي﹨﹢ ﹝أ ﹝﹟ ﹝ـد و ﹪ا﹔وا﹏ ﹇ ﹋﹡﹢ا ︐﹠و﹜﹢ن ا﹜︷﹢ا﹨ ا﹜﹙︽﹢﹤ ︻﹙﹩ أس ﹊﹙ ).59: 1979را︗﹩، ( »﹪ا﹜﹢﹀

﹋﹡ ا﹜را﹤ ا﹜﹊﹢﹁﹫﹤ ـ ﹁﹪ ︻﹞ ﹝﹠ـ﹥ دون أن ︑﹆ـ︿ ،﹢﹝ ـ ︑︺︐﹞ـ ︻﹙ـ﹩ ا﹜﹞︓ـل ا﹜﹢اـ ﹜︺﹏ ذ﹜﹈ ︗︺﹏ ﹋︓﹫ا ﹝﹞﹟ ︐︺﹢ن ﹜﹙﹞ـ﹠︕ ا﹜ـي ﹆﹀ـ﹢ن و ،﹝﹢﹇︿ ا﹜﹞︺رض أو ا﹜﹞﹣ول

﹜︖︺﹙ـ﹢ه ﹁﹫﹆﹢﹜﹢ن إن ا﹜﹊﹢﹁﹫﹫﹟ ﹜﹢ و︗وا ﹝︓﹐ واا ،﹝﹟ ا﹜﹊﹢﹁﹫﹫﹟ ﹝﹢﹇︿ ا﹜ أو ا﹜﹞︐﹠ر .أ﹑ و﹇︺ـوا ︻﹙﹫﹥ أي ︗︺﹙﹢ه ﹇︻ة

1391 ، ا﹜﹠﹤ ا﹜ا︺﹤، ﹫︿﹪، ا﹜︺د ا﹜︓﹡﹪ا﹔دب ا﹜︺/ 86

ـ ︴﹆﹤ ا﹜﹢﹀﹫﹤ ﹝︹و︸﹙ ﹨ه ا﹜ ـ︐﹛ ﹩ا﹜︺﹙﹞ء ﹡ ﹩︐﹤ ا﹜﹆ن ا﹜ا︹، ﹁﹊ـن اـ﹟ ︗﹠﹥﹁﹝ ﹥﹢︽﹚﹛ـ﹤ ا﹜﹢ـ﹀﹫﹤ ﹩ا﹔︻اب وا﹐︑ل ﹜﹞ر ا﹜ي، و﹨ ـ ︖﹞︹ ا﹜﹞دة ا﹆︴﹛ا

ا﹜︓﹤ ﹁﹪ ︗﹞︹ ا﹜﹙︽﹤، وأ︱ ﹡ى ﹁﹪ ﹋︐ب ﹫﹢﹥ ﹋︓﹫ا ﹝﹟ ا﹜︴﹆﹤ ا﹜﹢ـ﹀﹫﹤ ﹁ـ﹪ رـ ﹥﹢︽﹚﹛ا﹨ ا﹢︷﹛و ا ﹁ ﹢﹡ ﹜ـ ـء ا﹜﹞﹢︔ـ﹢ق﹝﹚︺﹚﹛ ﹥﹁ـ﹤ ا﹜﹞ـ﹆︵ ﹩ـ ︻﹙ـ﹝︐︺ ا ﹁﹠︖ه

︻﹙﹞ء ا﹜﹊﹢﹁ـ﹤ و﹝ـ﹠﹛ ﹋﹞ ﹁︺﹏ ا﹜﹙﹫﹏ و ،﹣ال ا﹔︻اب ا﹜﹞﹢︔﹢ق ﹇﹤ ﹜︽︐﹛ ا︻︐﹞ده ︻﹙﹩و﹪﹊﹛ا﹔︻اب ﹁ـ﹪ ا ﹥﹁﹝﹛ ن﹢﹨ ﹜﹡ا﹜﹙︽﹢ي أ ︒﹛ا ﹪﹁ ﹜︐︺﹫︵ ﹡﹋ ︒﹫ وا﹜﹀اء﹥﹛و ا﹜د﹠︻ ﹔ا.

﹢﹫ ﹠︻ ﹥﹢﹥﹇﹢ا︻ ا﹜︺﹑﹇ت ا﹜﹠﹁ ﹢﹠﹛ا ﹜﹚︺ ا﹐﹨︐﹞م ﹏︽﹪ ،ا ﹋﹫ـا ـ و ﹋︐ب ﹫﹢ ﹤﹫ــ ﹀﹊﹪ ﹤︐دراـ ︐أ﹡ـ﹥ ا﹁︐ـ

﹢﹠﹛ا ﹜﹆﹛ا﹜﹢﹀و ،ي ︕﹠﹝﹛ا ︹﹞ ﹅﹀︐ ا ﹢﹨﹪ ﹛ا ︒﹛ی ﹁ يا﹪ ﹢﹠﹛يا﹜﹞︐﹢ی ا ﹤﹡ ﹆︐︺︖ ا︻︴ـء ا﹔و﹜﹢ـ﹤ ﹜﹙راـ﹤ ا﹜﹠﹢ـ﹤ ﹇ـ﹏ و درا﹤ ا﹜﹙︽﹤ ﹪أول ا﹜﹞︐﹢ت ﹁ .ا﹜را﹤ ا﹜﹢︑﹫﹤

﹢﹠﹛ا﹜﹢︿ ا ︕﹠﹞ يو ︑ـاـ﹏ ا﹜︖﹞﹙ـ﹤ إ﹜ـ﹩ و﹫﹚︑ ﹩أ ︻﹙ـ ﹝︐︺ ﹤﹢﹫ ﹠︻ « ︐﹜︿ ﹝﹠ ﹡︷م ا﹜︖﹞﹙﹤ ا﹜︺﹫﹤، ﹁ـ﹜﹠﹢ ︻﹠ـه ا﹜︐﹪ا﹔﹫﹤، ـ︐ ي﹨ـ﹢ ا﹜︺﹙ـ﹛ ا﹜ـ

︻﹑﹇ـ﹤ ﹨ـه و ︑︱︳ ﹋ـ﹏ ︗ـء ﹝﹠ـ، ا﹜︐﹪ا﹜︱﹢ا︳ و ︑﹋﹫، و را﹤ ﹇﹢ا︻ ﹠﹫﹤ ا﹜︖﹞﹙﹤﹝︖ل و︿ ﹠﹫ـ﹤ ﹪﹋ن ﹫﹢﹥ راا ﹁و ).1985 :385م ا﹜ـ﹟، ( »اء ︺︱ ︺︰ا﹔︗︻﹙﹩ ا﹜︾﹛ ﹝﹟ أ﹡﹥ ﹜﹛ و .︑︳ ﹫﹠ ا﹜︐﹪︑ ا﹜︺﹑﹇ت و ︑﹙﹫﹏ ﹝﹊﹢﹡︑، و ا﹜︖﹞﹙﹤،

﹚︴﹞ ﹩﹛ا ﹥ـ﹢م ا﹜︺ـم ﹜﹙﹊ـ﹑م، ذ﹜ـ﹉ أنـ "ا﹜︖﹞﹙﹤ "ا﹀﹝﹛ـ﹑ل ا ﹟﹞ در ﹇ ﹤﹡﹁﹞︺ـن ﹝︐︺ـدة، ﹝﹠ـ "ا﹜﹊﹑م "﹁﹫﹢﹥ ﹋ن ︐︺﹞﹏ ﹝︴﹙ . ا﹜﹊﹑م ا﹜︖﹞﹙﹤ ﹨﹩ ︗ء ﹝﹟

،﹩﹑︴﹐ا﹜﹊﹑م أو و ﹝︺﹠﹩ ا﹜︖﹞﹙﹤ ا" ﹥﹚﹝︖﹛ـ﹟ "ا ﹩ـ﹠︺﹞ ﹅ـ﹆︑ ﹥ه أ﹜﹀ظ ﹝︐﹜﹀ـ﹠︻

﹁﹁ ﹥﹢﹠﹛درا﹤ ﹇﹢ا︻ ا﹜︺﹑﹇ت ا﹪ ﹤﹢﹫ ا﹜﹢﹀(﹋︐ب ︕﹠﹝﹛87/ )﹪︻﹙﹩ ︲﹢ء ا

« :﹇ل. إ﹜ ﹜﹛ ﹊﹟ ﹋﹑﹝و ا﹜﹊﹢ت ︻﹙﹫﹥، ﹟ـ )﹁﹫ـ ︻ـﹳا ( أ﹐ ︑ـی أ﹡ـ﹉ ﹜ـ﹢ ﹇﹙ـ ـﹳـ: ﹢﹫1991﹥، ( »)﹨ا ︻ﹳا( :ا︐︽﹠﹩ ﹁﹩ ﹇﹢﹜﹉و ﹟﹋ن ﹋﹑﹝ ﹝︐﹆﹫﹞ ﹋﹞ .ا﹜﹊﹢ت

و ﹜﹛ ﹊﹟ ﹋﹑﹝،) ﹋ن ︻ﹳا: (﹜﹢ ﹇﹙« : ﹇﹢﹜﹥و ).2/88 ـبـ ︻ـﹳا : (﹜ـ﹢ ﹇﹙ـ ﹋ـن ) ︲ــ ا﹜︐ـ﹪ ، )8(︑﹆︐ب رؤ﹢﹫ ﹥﹥ ا﹜﹩ ا﹜︖﹞﹙﹤ ﹁﹩ أ﹡ ﹡︷م ﹝ـ﹟ ا﹜︺﹑﹇ـت و )2/90: ن.م( ﹋﹑﹝

،ـ ︑﹣ول ا﹜﹩ ا﹜︐﹪و ︑︳ ﹫﹟ أ︗ا ـ﹨ ا﹜﹫ـ ا﹜︐ـ﹪ ، ﹝ـ﹟ ا﹜ؤـ﹤ ﹪د﹐﹜﹤ ﹇︐ـ ا﹜﹞﹙︐﹆︒﹛ا﹜رس ا﹜﹙︽﹢ی ا.

﹝﹠ـ ا﹜﹆ـا﹟ ا﹜﹞︺﹠﹢ـ﹤ و ︑ـ︳ ـ﹫﹟ أ︗ـاء ا﹜︖﹞﹙ـ﹤، ا﹜︐ـ﹪ ﹢﹫ ︒﹥ ﹁﹩ ا﹜︺﹑﹇ت، :أ﹨﹞و

﹇﹠﹤ ا﹖﹠د ﹥﹢﹠︺﹝﹛ا ﹟ا﹜﹆ا ﹟﹞ ا﹖﹠د ﹥﹠﹇﹪︐﹛ـ ا ﹁ ،﹝﹁ ﹡﹫أ ︺﹪ ﹟﹫ا﹜︺﹑﹇ـ﹤ ا﹜ا︴ـ﹤ ـ

﹇﹠﹤ ا﹖﹠د ﹝︐︗ـ﹤ ︾﹜ـ إ﹜ـ﹩ ︻ـد أ وا﹜، ا﹜﹀︺﹏ وا﹜﹀︻﹏، أو ﹡ ا﹜﹀︻﹏، وا﹜﹞︐︱︐︑ ﹩︐ ﹥﹫︷﹀﹚﹛ا ﹟ن، ( آ ﹝﹟ ا﹜﹆ا1973 :192.( ا﹜︖﹞﹙﹤ ا﹖ـ﹞﹫﹤ «: ا﹖﹠د ﹏﹝

ا﹜﹀︻﹏ ﹝﹠ إ﹜﹫﹞، ا﹜ وا﹜﹀︺﹏ ﹝﹠ان، ﹁﹜ ﹐ـ أن ﹠ـ﹩ ︻﹙ـ﹩ وا﹜﹀︺﹙﹫﹤، ﹁﹜﹞︐أ و ). 32: 1979، ﹪را︗( »﹜﹀︺﹏ ﹐ ﹜﹥ ﹝﹟ ا﹛﹝︐أ، وا

و ا﹨︐﹛ ﹫﹢﹥ ﹖﹠د ا﹨︐﹞﹝ ﹋﹫ـا، ا﹜﹞ـ﹠ ا﹜﹫ـ﹥ ر﹋﹠ـ﹫﹟ أـ﹫﹫﹟ و ا︻︐﹞ـ ا﹜﹞ـ﹠ »﹐ ︖ـ ا﹜﹞ـ︐﹊﹙﹛ ﹝﹠ـ﹥ ـا و وا ﹝﹠﹞ ︻ـ﹟ ا﹒ـ، ﹪﹝ ﹐ »﹠︽﹫︒. ﹜﹙︖﹞﹙﹤ ا﹜︺﹫﹤

) ،﹤﹢﹫و ) 1/23: 1991ـ﹁ ﹝﹨و ﹝﹫﹛ج إ︐﹞ ︹﹞﹛و دة ا﹜﹞︺﹠ـ﹩، إ﹁ ﹪ا ﹤﹢﹫ا﹨︐﹞ـم ـ﹠﹋ ﹛ـ ﹪ا﹝ إ﹜ـ ︰﹠أن ︑ـ ﹟﹊﹝ ﹐ ﹥﹚﹝︖﹛ر أن ا﹢︐ ﹤﹚︺︗ ،﹢﹠﹛ا﹜︖﹞﹙﹤ ︻﹙﹩ ﹨ا ا

إذا و︗ـ أـ﹨﹞ دون ا﹒ـ؛ و ﹁ذا و︗ا؛ ﹁﹆ ا︐﹆ت ا﹔﹝﹢ر ︻﹙ـ﹩ ا﹜﹢︗ـ﹥ ا﹜﹞︴﹙ـ﹢ب، ل ﹨ـا ﹝ـ ﹀ـ﹛ ﹝ـ﹟ ﹇ـ﹢ و ).31: 1984︻ـ ا﹜﹙︴﹫ـ︿، ( ـ﹡﹥ ﹝﹢︗ـ﹢دا و و︗ ︑﹆ـه

﹤﹢﹫:»ـا (و )︻ــﹳا أـ﹢ک : (﹨ـ﹢ ﹇﹢﹜ـ﹉ و .ا﹜﹞﹠﹩ ︻﹙﹫ـ﹥ و ﹁﹞﹟ ذ﹜﹉ ا﹐﹛ ا﹜﹞︐أ﹨

1391 ، ا﹜﹠﹤ ا﹜ا︺﹤، ﹫︿﹪، ا﹜︺د ا﹜︓﹡﹪ا﹔دب ا﹜︺/ 88

﹨ﹳ ︻ﹳ ا: (﹝︓﹏ ذ﹜﹉و ).أ﹢ک ﹁﹑ ـ ﹜﹙﹀︺﹏ ﹝﹟ ا﹐﹛ ﹋﹞ ﹜﹛ ﹊﹟ ﹜﹙﹛ ا﹔ول ـ ). ـا﹜﹞﹠ و ﹜﹫ ︔﹞﹤ ︲ر ﹝﹟ ا︐﹫ج ا﹜﹞﹠و ).1/23: 1991ـ﹫﹢﹥، ( »ا﹖︐اء ﹪﹝﹟ ا﹒ ﹁

﹨ــ﹩ ﹝ــ ︑︺ــف و )31: 1984︻ــ ا﹜﹙︴﹫ــ︿، ( ﹡﹢﹨ــو ﹥ ا﹜ــ﹩ ا﹜﹞︐︺﹙﹆ــت ﹝ــ﹟ ا﹜﹞﹀︻﹫ــ﹏ا﹜﹫ــ .﹇﹢﹠︺﹞ ﹥﹠﹤ ﹋ی و ﹨﹢ ﹇﹫ ︻﹙﹩ ︻﹑﹇﹤ ا﹖﹠دو ،)ا﹜︐﹫(ب

ا﹜︐ـ﹪ ا﹜﹆ـا﹟ و ﹇﹠﹤ ا﹜︐﹢﹠︺﹞ ﹥﹠﹇ ﹫﹤ ︑︐﹀غ ︻﹠ ﹇ـا﹢﹠︺﹞ ﹟ـ﹤ أـ ﹝﹠ـ، ﹩﹨ ﹠︻ غ﹀︐︑ :﹥︺︐﹛و ︑ل ︻﹙﹩ ا﹜﹞﹀︺﹢ل( ا( و﹥︽﹛ا) ا﹜﹞︱ـرع و ︑﹞﹏ ا﹜﹞﹀︺﹢ل ﹔︗﹙ـ﹥ وــم ــ ا﹜﹙ ــ﹩ و ︺ ــءو ﹋ ــ﹟و ا﹜﹀ ــ﹤و )إذن و ﹜ ــ﹥( ا﹜﹞︺﹫ ــ﹢ل ﹝︺ ــ﹢او و ا﹜﹞﹀︺ ــ ا﹜ ــرع ︺ )ا﹜﹞︱

ــ﹤و ــ﹥(ا﹜︷﹁﹫ ــ﹢ل ﹁﹫ ــو )ا﹜﹞﹀︺ ︐﹛ــو ا ــ﹅( ا﹜︐﹢﹋﹫ ــ﹢ل ا﹜﹞︴﹙ ــل( ا﹜﹞﹑ــ﹤و )ا﹜﹞﹀︺ ﹛ا( ﹪︺ـ︰ ا﹜﹞︺ـ﹡ و ا﹐︐ص( ا﹜﹞﹜﹀﹤و )ا﹖︐︓﹠ء(ا﹖اجو )ا﹜︐﹞﹫﹫(ا﹜︐﹀﹫و )یا﹔ـ ).1973 :194ن، (

﹁ ﹥﹢﹠︺﹝﹛ا ﹥﹠﹆﹛ه ا﹨ ﹟︻ ﹤﹢﹫ ث︑﹪ ،﹤ـ﹟ ﹋︐ـ﹞ ـ﹫ـ﹟ أ︔﹨ـ ﹁ـ﹩ و ﹝﹢ا︲︹ ﹋︓﹫ة: ذ﹜ـ﹉ ﹇﹢﹜ـ﹉ و «: ﹆ـ﹢ل . إ﹜﹩ ا﹜﹞﹀︺ـ﹢ل ـ﹥ ي﹝﹟ ذ﹜﹉ ︓﹥ ︻﹟ ا﹜﹀︺﹏ ا﹜﹞︐︺و ا﹜︐﹋﹫،

ـبـ ︻ـﹳا زا( ـبـ(︽﹙ـ و ،)ذ﹨ـ(ار︑﹀︹ ﹨﹠ ﹋﹞ ار︑﹀︹ ﹁﹩ ) ︻ﹳ ا(ف) ︲ـ ﹥ ﹋﹞ ) ︲ـ ).34/ 1: 1991ـ﹫﹢﹥، ( »إ﹜﹫﹥ ﹁︺﹏ ا﹜﹀︻﹏ ي﹔﹡﹥ ﹝﹀︺﹢ل ︑︺ـ) ز(ا﹡︐ـو )ذ﹨ـ(︽﹙ـ ﹥

(﹫ـ﹟ ﹁﹩ ﹨ا ا﹜﹠ أنـ إ﹠د ا﹜︱ب إ﹜﹩ ا﹜﹞﹠ا﹜﹫﹥، ﹝ـ︐ ﹢﹇﹢︻ـ﹥ ︻﹙ـ﹩ و أن يأ). زـ︻﹙ـ﹩ ﹨ـا و .﹋ن ﹇﹫ا ﹁ـ﹩ إـ﹠د ا﹜︱ـب ا﹜ـ﹩ ﹝ـ﹟ أـ﹠ ا﹜﹫ـ﹥ ) ز(و﹇﹢ع ا﹜︱ب ︻﹙﹩

: 1973ـن، ( »﹫﹟ ﹝﹟ أ﹠ ا﹜﹫﹥ و ﹫﹟ ا﹜︱ب ا﹜︐﹪ا﹜︐︺︑ ﹥﹫ ﹜︺﹑﹇﹤ ا﹖﹠د، «ن﹁ . »﹔﹡﹥ ﹝﹀︺﹢ل ︑︺ـی إ﹜﹫﹥ ﹁︺﹏ ا﹜﹀︻﹏) ز(ا﹡︐ـو «﹨ا ﹨﹢ ا﹜﹞﹆﹢د ﹆﹢ل ﹫﹢﹥و ).195

︑﹀ـ﹫ا ﹜﹞ـ و ﹢﹫ ﹤﹚︺︖﹥ ︻را ﹜﹢﹇﹢ع ا﹔﹝،و ︻﹑﹇﹤ ﹝︺﹠﹢﹤ أی "ا﹜﹞﹀︺﹢ل ﹜﹥ "و ﹔﹡﹥ ﹝﹢﹇ـ﹢ع -︺﹠﹩ ا﹜﹞﹀︺﹢ل ﹜﹥ –﹁﹡︐ـ « : ﹡﹥ ︺ ︻﹟ ︻﹑﹇﹤ ﹝﹆﹫ة ﹜﹙﹠د، ﹆﹢ل﹇﹙﹥، ﹔ذ﹋ـ ﹝︓ـ﹐ ﹜ـا ا﹜﹠ـ﹢ع ﹝ـ﹟ و )1/367: 1991ـ﹫﹢﹥، ( »﹔﹡﹥ ︑﹀﹫ ﹜﹞ ﹇﹙﹥ ﹜﹛ـ ﹋ـنـ؟ و ﹜﹥،

﹁﹁ ﹥﹢﹠﹛درا﹤ ﹇﹢ا︻ ا﹜︺﹑﹇ت ا﹪ ﹤﹢﹫ ا﹜﹢﹀(﹋︐ب ︕﹠﹝﹛89/ )﹪︻﹙﹩ ︲﹢ء ا

﹫︐﹛ارـ ا﹜ـ: (ذ﹜﹉ ﹇﹢﹜﹉ و «: ﹇ل و ا ـ﹤ ﹁ـ﹑ن (و )﹁︺ـ﹙ﹳ ذاک﹁﹞ ﹉ـ﹙ـﹳ ذ﹜ـ︺﹁ ﹜﹫ « ︐﹙︿ ︻﹟ ﹆﹫﹤ أ﹡﹢اع ا﹜︐﹫ ﹡﹥) ا﹜﹞﹀︺﹢ل ﹜﹥(أر أنـ و ).ن.م( »)دـر ﹁﹑ناو

).ن.م( )﹐ ﹝﹠﹥ﹳو ﹀﹤ ﹜﹞ ﹇﹙﹥ﹳ﹁ ﹤﹢﹫ ث︑﹪ ا﹔ی ﹥﹢﹠︺﹝﹛ا﹖ـ﹠د ا﹜︐﹪﹋︐﹥ ︻﹟ ا﹜︺﹑﹇ت ا ﹥﹠﹇ ﹩﹚︻ ﹫﹇ ﹩﹨

)36 -34/ 1: 1991ــ﹫﹢﹥، : ا﹡︷ــ( "ا﹜﹞﹀︺ــ﹢ل ا﹜﹞︴﹙ــ﹅ "﹨ــ﹢ : ء ﹜﹙︐ــ﹫، ﹝﹠ــ﹪︑︖ــو ( "ا﹜︷﹁﹫﹤ "و) 2/172: ن.م: أ﹡︷( )9("ا﹜︐﹞﹫﹫"و ( "ا﹜ـل "و )1/35: ن.م:أ﹡︷ـ : ن.م: أ﹡︷ـ . )279 -1/274: ن.م: أ﹡︷( "﹝﹀︺﹢ل ﹝︺﹥ "و )2/89

﹫︐﹛ا﹜﹞﹢︲︺﹫﹤ د﹜﹫﹑ ﹜﹙︐﹞﹫﹫ ﹫﹟ ا ﹏︺︖ ﹤﹢﹫ أن ﹋﹛ ︖﹛آ ︻﹠ ا﹜︐﹥ و اإ﹜ـ أن ) ا﹜﹞﹀︺﹢ل ا﹜﹞︴﹙﹅(و )ا﹜﹞﹀︺﹢ل ﹜﹥(﹫︽﹤ ا﹜﹞︐﹋﹤ ﹫﹟ ﹁﹩ ا﹜﹊﹏ ﹁﹫﹞، ﹁﹜﹞ر ﹨﹢ ا﹜

﹁ ︿﹚︐﹞ ﹥︽﹫﹛ا ︹︲﹢﹞﹪ ﹛ا﹫︐﹛﹟ ) ،﹝ل ) ا﹜﹞﹀︺﹢ل ﹜﹥( ﹪﹁﹜﹞ر ﹁، )240:1996أ﹢﹆ ﹝﹋﹤﹢﹫ :» ﹝﹟ ا﹜﹞در ﹁و ﹩︱﹞ ﹝ ﹤ ﹐﹪ ﹞﹔و ا﹠﹛و ﹪ا ﹁ ﹫﹛ ﹤﹡﹔ ،﹝﹨﹢﹡﹪ ︹︲﹢﹞ ). ﹢﹫1991 :1/379﹥، ( »﹠﹩ ﹝︺﹥ ︻﹙﹩ ا﹜﹞︐أ﹐ ﹝﹢︲︺ ﹳ﹠﹩ ︻﹙﹩ ﹝︐أ ﹁﹫ﹳو ا︐اء،

ا﹜ـ︒ ﹝︺﹫ـرا ﹜﹀ـ﹛ ا﹜︐ا﹋﹫ـ ي︐ ﹝﹠ـ﹥ ا﹜ـرس ا﹜﹙︽ـ﹢ ﹪و ا﹜﹞﹢︲︺﹫ـ﹤ ﹝﹙︶ و﹀ و ا﹜﹙︽﹢ـــ﹤، ا﹜﹆﹢ا︻ـــ "︑︺ـــف اـــ︴﹑ ب و آـــ،و ا﹜︐﹞﹫﹫ـــ ـــ﹫﹟ ︑﹋﹫ـــ﹆﹢ا︻ـ ا﹜﹙︽﹤ ا﹖﹡﹊﹙﹫﹤ ︻﹙﹩ ﹫﹏ ا﹜﹞︓ل ︑︐︱ ﹨ـه ا﹜ ﹪﹁﹀. )Tapicalization("ا﹜﹞﹢︲︺﹫﹤

: ﹜﹞︓﹜﹫﹟ ا﹒︑﹫﹫﹟ John gave Abook to Girl .1 »︗﹢ن أ︻︴﹩ ﹋︐ ﹜﹀︐ة« John gave agirl Abook .2 »︗﹢ن أ︻︴﹩ ﹁︐ة ﹋︐« و و︸﹫﹀﹤ ا﹐︐﹀م ﹇﹠﹤ إ︲﹁﹫﹤ ﹜﹢︿ ﹠﹫﹤ ا﹜︐ـ﹋﹫﹫﹟، ﹪و ︑︑ ن ا﹜﹀ـق ﹫﹠﹞ـ ﹔نـ ﹫ـ

ـ يو︸﹫﹀︐﹥ ︑﹆م وـ︿ ذ و ا﹐︐﹀م ︺︴﹩ أ ︗﹫ا ﹜﹀﹛ ا﹜︐ا﹋﹫، وا︲ـ ︻﹠ـ ﹪﹝︺﹠

1391 ، ا﹜﹠﹤ ا﹜ا︺﹤، ﹫︿﹪، ا﹜︺د ا﹜︓﹡﹪ا﹔دب ا﹜︺/ 90

﹥﹢︽﹚﹛ا﹜︐ا﹋﹫ ا ﹟︑ ) ،﹝و .)241: 1996أ﹢ ﹟﹫﹛ي︑︐︖﹙﹩ ﹨ه ا﹜﹢︸﹫﹀﹤ ︐﹢︗﹫﹥ ﹣ا ﹏﹋ :ا﹒︑﹩ا﹜﹠﹢ ︻﹙﹩ ا﹜﹆﹫﹟ ا﹜︐﹋﹫﹫﹟ ﹝﹟ ︑﹋﹫ ﹋﹏ ﹝︱﹞﹢ن ﹝︹ ︑︐﹠ ﹫︽﹤ ﹣ال ?What Did john Do .1 »﹝ذا ﹁︺ـ﹏ـ ︗﹢ن؟«

.﹁ه ا﹜﹫︽﹤ ﹝﹟ ا﹜﹣ال ︑︐﹠ ا﹜︐﹋﹫ ا﹔ول ?To Whom did john Give Abook .2 »﹜﹞ـ﹟ أ︻︴﹩ ︗﹢ن ﹋︐؟«

.)241: ن.م(و ﹨ه ا﹜﹫︽﹤ ﹝﹟ ا﹜﹣ال ︑﹠ ا﹜︐﹋﹫ ا﹜︓﹡﹩ ﹤﹢﹫ ︑ا︱و﹀﹫﹫﹟ ﹜﹫ن ا﹜﹀ـق ـ﹫﹟ ︑﹋﹫ـ و ﹝﹟ ا﹜﹞﹢︲︺﹫﹤ أ ﹟﹫︷﹚﹞ م﹀︐﹐ا

« : و︿ ﹠﹫﹤ ا﹜﹞﹀︺﹢ل ﹜﹥ ا︐﹠دا ا﹜﹩ ﹇﹠﹤ ا﹐ـ︐﹀م ﹪﹆﹢ل ﹁و .آو ﹡﹢ی –﹁﹡︐ــ .)﹢﹫1991 :1 /367﹥، ( »؟﹔﹡﹥ ︑﹀﹫ ﹜﹞ ﹇﹙﹥ ﹜﹛ـ ﹋نو ﹔﹡﹥ ﹝﹢﹇﹢ع ﹜﹥، -︺﹠﹩ ا﹜﹞﹀︺﹢ل ﹜﹥

ا﹐︐﹀م ﹇﹠﹤ و﹀﹫﹤ ﹜︐﹞﹫﹫ ﹠﹫﹤ ︑﹋﹫ ا﹜ل ︻ـ﹟ ا﹜﹞﹀︺ـ﹢ل و ﹢﹫ ﹏︺︖﹥ ا﹜﹞﹢︲︺﹫﹤ ﹜﹫ ﹋﹏ـ ﹝ـر و «): ﹇︐﹙︐﹥ﹳ ا: (﹫︽﹤ ﹝︐﹋﹤ ﹫﹟ ا﹜︐﹋﹫﹫﹟ ﹁﹩ ﹡﹢) ا﹜﹞ر( ﹜﹥ ﹜﹊﹢﹡﹥

﹪﹨﹠ ﹁) ا﹜﹞رـ(إن ﹋ن ﹁﹩ ا﹜﹆﹫س ﹝︓﹏ ﹝ ﹝︱﹩ ﹝﹟ ﹨ا ا﹜ب ﹳ﹢︲ـ︹ ﹨ا ا﹜﹞﹢︲︹، ﹔نـ و ︹︲﹢﹞﹐ ـ︺﹫﹤ .)370/ 1: ن.م( »﹁︻﹏ إذا ﹋ن︲﹢﹝﹛ـ︶ ا﹚﹝ م﹀︐ـ︶ ا﹐ـ﹚﹞ ـن﹆ ﹜︔ –ـب ا﹜﹞﹀︺ـ﹢ل ﹜ـ﹥ ﹪︺﹠ –ا︻﹙﹛ أن ﹨ا ا﹜ب أ︑ه ا﹜﹠ـ ﹋﹞ أ︑﹩ ا﹜ب ا﹔ول و « :﹁﹫﹆﹢ل

).383/ 1: ن.م( »﹋﹫︿ ﹜﹆﹫︐﹥؟ ﹋﹞ ﹋ن ا﹔ول ︗﹢ا ﹜﹆﹢﹜﹥ ﹜﹞ـ﹥؟: و﹜﹊﹟ ﹨ا ︗﹢اب ﹜﹆﹢﹜﹥ و ا﹜﹆﹠﹤ ا﹜︐︺ ا﹜︺︴ـ︿ و ﹫﹤ ﹇ ﹥﹞︻ ﹥﹢﹠︺﹞ ﹥﹠﹠رج ︑︐ أر︹ ﹇ا﹟ ﹁︻﹫﹤ ﹨ـ﹩ ا﹜﹠︺ـ

﹨ه ا﹜﹆ا﹟ ا﹜﹞︺﹠﹢︺﹞ ﹁︱︐︑ ﹥ ﹇ا﹟ أـی ﹜﹀︷﹫ـ﹤ أـ﹇ ﹨﹠ـ﹤ و ا﹖ال،و ا﹜︐﹢﹋﹫وـن، ( ا﹜﹞︐ـ﹢ع ﹨ـ﹢ ا﹜︺﹑﹝ـ﹤ ا﹖︻ا﹫ـ﹤ و أ ﹝ ︑﹊﹢ن ﹁﹫﹥ ا﹜﹞︴﹆﹤ ﹫﹟ ا﹜︐︹ و ا﹜﹞︴﹆﹤،

. )10(﹫ـ﹟ و︵ و ﹝﹢ا︲︹ ﹋︓﹫ة ﹝﹟ ﹋︐﹥ ︻﹟ ﹨ه ا﹜﹆︑﹁ ﹤﹢﹪ ﹥﹠ث ﹫و )304: 1973︑﹏ ︑︐ ﹇ـا﹟ و ﹨﹩ ﹝﹟ ا﹜﹆ا﹟ ا﹜﹞︺﹠﹢﹤ ا﹜﹊ی ﹋﹜︐﹫ و و أ﹝ ﹇﹠﹤ ا﹜﹠﹤

أ﹝ وف ا﹜︖ ﹁﹡ ︑︱﹫︿ ا﹔﹁︺ل ا﹜﹩ ا﹔﹞ء. ا﹖︲﹁﹤و ﹝︺﹠﹢ ﹩﹨ ﹥﹫︻﹁ ﹥وف ا﹜︖

﹁﹁ ﹥﹢﹠﹛درا﹤ ﹇﹢ا︻ ا﹜︺﹑﹇ت ا﹪ ﹤﹢﹫ ا﹜﹢﹀(﹋︐ب ︕﹠﹝﹛91/ )﹪︻﹙﹩ ︲﹢ء ا

ه و رـتﹳ : ( إذا ﹇﹙ــ و «: ﹆﹢ل ﹫﹢﹥. إ﹜﹥ ا﹜﹩ ا﹐﹛ و ﹝︺﹠﹩ إ︲﹁︐ ا﹜﹀︺﹏ ︲﹞ إـ ﹝ــ ـ و ).﹢﹫1991 :1 /420- 421﹥، ( »﹜ء) ز(ا﹜﹩ ) ا﹜﹞ورـ(﹁﹡﹞ أ︲﹀ـ ) ﹪ا﹜﹠ـ﹤ ﹁

: ﹡ـ﹢ ).1973 :203ـن، ( »﹡︴ق ا﹖ـ﹠د ﹪﹫﹟ ا﹜﹞︐︱﹀﹫﹟ ا﹜﹢ا﹇︺﹫﹟ ﹁« ا﹖︲﹁﹤ ︑﹊﹢ن .)﹢﹫ :1 /420﹥( »﹨ا ﹝︓﹏ﹳ ︻ا«

ا﹜﹆ا﹟ ا﹜﹙﹀︷﹫﹤﹥﹢﹠﹛ا﹜﹙﹀︷﹫﹤ ﹁﹩ ﹫ن د﹐﹐ت ا﹜︐ا﹋﹫ ا ﹟ا﹜﹆ا ︹﹞ ﹥﹢﹠︺﹝﹛ا ﹟د و ︑︐︱﹁ ا﹜﹆ا ﹇

:ا﹜﹫ق ︻﹙﹩ ا﹜﹠﹢ ا﹜︐﹜﹩ ﹪︑﹞م ن ا﹜﹆ا﹟ ا﹜﹙﹀︷﹫﹤ ﹁ .ا﹐﹛ ﹜﹙﹀︻﹏ أو ا﹜﹞﹀︺﹢ل أو ا﹔داة ﹜﹙︐﹀م ﹫︽﹤ و ،ا﹜﹫︽﹤ ﹋﹫︽﹤ ا﹜﹀︺﹏. 1﹋﹜﹁︹ ﹜﹙﹀︻﹏ وا﹜﹞︐أ وا﹜﹠ ﹜﹙﹞﹀︻﹫﹏ وا﹜︖ ) ا﹖︻ا﹫﹤ ﹤ا﹜︺﹑﹝(ا﹖︻اب . 2

.﹜ف ﹜﹙﹞︱ف إ﹜﹫﹥ وا﹜﹞︖وروا﹜﹠︺ ﹝︹ ،﹥ وا﹜ل ﹝︹ ،ا﹜︑﹤ ﹋ن ︑﹊﹢ن ر︑﹤ ا﹜ ﹝︹ ا﹜﹞︐أ ا﹜︐﹫ .3﹋﹜﹀︺﹏ وا﹜﹀︻﹏ وا﹜﹠︺ أو ﹝﹙︐﹝﹤ ،﹇ ︑﹊﹢ن ا﹜︑﹤ ـة ﹋﹜﹞︐أ ﹝︹ ا﹜ و ،﹝﹠︺﹢︑﹥

.ا﹜وا﹜﹞﹠︺﹢ت .ا﹜﹞︐︱﹝ـ﹫﹟ ﹁﹪ ا﹜﹠﹢ع وا﹖︻اب وا﹜︐︺د وا﹜︐ ﹝︴﹆﹤ ا﹜︖أ﹟ ﹩﹨ ا﹜﹞︴﹆﹤ و. 4و﹋︐﹫ج ︗﹞﹙︐﹪ ا﹜ل ،أو ا﹜ إ﹜﹩ را︳ ﹠﹫ ︳﹞ ا﹜︳ ﹋︐﹫ج ا﹜﹞︐أ. 5

.︴﹞ ﹝︹ ا﹜ل وا﹜﹞﹠︺﹢ت وا﹜﹠︺ أ︱ إ﹜﹩ را︳﹫﹏ ا﹜︖﹢از أو ا﹜﹢︗﹢ب أو ا﹜︐﹠﹁﹪ ﹙﹩ا﹜︐︱مـ ﹇﹢ل ﹋﹏ ︲﹞﹫﹞﹤ ﹜︱﹞﹫﹞﹤ أى ︻. 6

.وا﹜﹞︐﹢ع ﹋﹜﹞︐أ وا﹜ أو ا﹜﹀︺﹏ وا﹜﹀︻﹏ وا﹜︐︹7 .︰﹫︱︐﹛وا﹜︺ض وا ﹪﹠﹛م وا﹜﹠﹀﹪ وا﹀︐﹐﹋ ه ،ا﹔داة﹁ ﹛ﹳ︐﹀د ا ا﹔دوات

.ا﹜﹞︺﹠﹩ ا﹜︺مـ ﹜﹙︖﹞﹙﹤

1391 ، ا﹜﹠﹤ ا﹜ا︺﹤، ﹫︿﹪، ا﹜︺د ا﹜︓﹡﹪ا﹔دب ا﹜︺/ 92

︺﹠﹩ ﹋داة ا﹜︖﹞﹙﹤ ﹐ ︐﹢﹇︿ ︻﹙﹩ ﹫︽﹤ ︑﹀﹫ ذ﹜﹈ ا﹜﹞ و﹝︺﹠﹨ أن ﹁﹛ ﹝︺﹠﹩ :ا﹜﹠︽﹞﹤. 8 ﹪﹜﹊﹟ ﹇ ﹙﹆ ،أو ا﹜﹠﹀﹪ ا﹜︐﹪ ︑﹀﹫ ﹝︺﹠﹩ ا﹜﹠﹀﹪ ـ ا﹜ ،ا﹐︐﹀م ا﹐︐﹀م ا﹜︐﹪ ︑﹀﹫ ﹝︺﹠﹩

﹥﹆︴ داة ﹝) ﹡︽﹞﹤(﹢︑﹫﹤ ا﹜﹊﹑م﹔ ﹥︗ م أو ا﹜︐︺︖ أو ︾﹫ ذ﹜﹈ دون﹀︐﹐ا ﹫﹀︑. ح ︑﹞م ن ا﹜﹞﹆﹢د ﹊﹏ ﹇︴ ﹥﹠﹆﹤ ﹝﹀﹙﹤ و ).1973 :205- 228ن، : أ﹡︷(

﹏︱ب ︺︰ ا﹔﹝︓﹙﹤ ﹜﹫﹢︲ ﹋﹫︿ ︑︽﹠﹪ ︺︰ ا﹜﹆ا﹟ ︻﹟ ︺︰ و ︔﹛ ،﹐ ﹝︖ل ﹨﹠ ﹜﹥ .ا﹜︽﹜ ﹝﹏ ا﹜︖ء

﹟ا︲︹ ﹋︓﹫ة ﹝﹟ ﹋︐﹥ ︻﹟ ﹨ه ا﹜﹆ا﹢﹞ ﹩﹁ ﹤﹢﹫ ث︑ و و ︒﹛ث ﹁﹩ ﹨ا ا︐﹠﹝﹨أ ﹟︻: )11(ا﹖︻ا﹫﹤ ا﹜︺﹑﹝﹤

ـ ﹨﹢ ﹇ ︺﹠﹤ واة ﹝﹟ ﹝︖﹞﹢︻ـ﹤ ا﹜﹆ـا و ا﹜︺﹑﹝﹤ ا﹐︻ا﹫﹤، و ا﹜︖﹞﹙ـ﹤، ﹪﹟ ا﹜﹙﹀︷﹫ـ﹤ ﹁ـ︐﹑ف أواـ ﹪ا﹖︻اب ا﹖﹡﹤ ︻ـ﹟ ا﹜﹞︺ـ﹡ و «:︱︐ ذ﹜﹉ ﹁﹩ ﹋﹑م ا﹟ ︺﹫ إذ ﹆﹢ل

﹝﹞﹊﹟ ﹝﹟ أ﹝، ﹁ن ﹋︓﹫آ ﹝﹟ ا﹜﹠ة ﹀ دور ا﹜︺﹑﹝﹤ و .)72: /1930ا﹟ ︺﹫، ( »ا﹜﹊﹙﹛ا﹜﹢﹇﹢ف ︻﹙﹩ أ︾ـاض و ﹪أو ا﹜︐﹞﹫﹫ ﹫﹟ ا﹜﹞︺﹡ "﹪ا﹖﹡﹤ ︻﹟ ا﹜﹞︺﹡ "ا﹜︖﹞﹙﹤ ﹡﹥ ﹪ا﹖︻ا﹫﹤ ﹁ .)12/ 1: 1961، ا﹟ ا﹔﹡ری: أ﹡︷( ا﹜﹞︐﹙﹀﹤ ﹪ا﹜﹀ق ﹫﹟ ا﹜﹞︺﹡و إزا﹜﹤ ا﹜﹙ و ا﹜﹀﹏و ،ا﹜﹞︐﹊﹙﹞﹫﹟

﹁ ﹤﹢﹫ ا﹜﹢﹀ ﹪و ︑︴ق ﹤︖﹠﹞ ـ ﹪﹫ق ﹪ا﹜﹩ ﹨ـه ا﹜﹆﹠ـ﹤ ا﹜﹙﹀︷﹫ـ﹤، ﹁ـ︐︺ن ـ ﹁،﹥﹢﹠﹛ا﹜︐ا﹋﹫ ا ﹥﹫﹠ ﹏﹫﹚︑ د﹐﹜﹤ ا﹜︐﹋﹫ ا ﹪﹫ـ﹟ أ︔﹨ ﹁ و ︑ ﹢ـ﹠﹛ـ أن ﹁︴ـ﹟ ي︺ ،

ـ و .و﹀﹩ ـ﹫ـ﹟ ﹨﹢ ﹝﹠︕ و د﹐﹐ت ﹝︺﹫﹠﹤، و ا﹜﹩ ا﹜︺﹑﹇﹤ ا﹜﹆﹞﹤ ﹫﹟ أ﹢ات ﹝︺﹫﹠﹤ ﹪﹡﹆ـ︿ ﹁ـرتﹳ ︗﹏ : (﹝︓﹏ﹳ ذ﹜﹉ و «: ﹝﹟ ذ﹜﹉ ﹇﹢﹜﹥و ا﹜﹊︐ب ︻﹙﹩ أ﹝︓﹙﹤ ر︳ ﹁﹫ ا﹜﹢ت ﹜﹐﹜﹤ ﹝ـ

ـ﹫ـ﹟ ﹜ـ﹫﹢﹥ أن و ︑ .)﹢﹫1991 :2/29﹥، ( »︑ ر︗﹑ واا ﹐ أ﹋︓ـ ﹝﹟ ذ﹜﹉) ر︗﹏ أ﹢هﹳ ـ) ا﹜﹠( أ، ﹁﹢ت و ﹨﹩ ︑﹀﹅ ﹫﹟ ز﹝﹟ و ﹜﹙︺﹑﹝﹤ ا﹐︻ا﹫﹤ و︸﹫﹀﹤ أی، ︗﹞﹙ـ﹤ ﹪﹁

إذا ﹋ـن ا﹜﹢︔ـ﹢بﹳ ﹇ـ و﹇ـ︹ و ﹜﹛ ﹆ـ︹ ︺ـﹳ ) ا﹜﹢︔﹢بـ(إ︺ر نـ ) ︐﹥ﹳ ︐﹞﹠﹩ ﹁︔ـ ︻﹙﹫﹥(

﹁﹁ ﹥﹢﹠﹛درا﹤ ﹇﹢ا︻ ا﹜︺﹑﹇ت ا﹪ ﹤﹢﹫ ا﹜﹢﹀(﹋︐ب ︕﹠﹝﹛93/ )﹪︻﹙﹩ ︲﹢ء ا

︐﹞﹠﹩ ﹁︔ـ ︐﹥ﹳ : (و ︑﹆﹢ل«: ︻رة ﹫﹢﹥ و )1996 :249﹟ أ﹞ـ، (﹁﹙﹫ إ﹐ ا﹜﹁︹ ﹤﹫﹚︻( ﹟﹊ ﹜﹛ إذا ،) إن ﹋ـن و ).أن ﹜ـ﹢ ـ︐﹞︐﹠﹩ ﹜﹢ـ︔ـﹳ ︻﹙﹫ـ﹥ ( ﹝︺﹠ـه و وا﹇︺ـ، ) ا﹜﹢︔ـ﹢بﹳ

.)﹢﹫1991 :3/36﹥، ( »﹇ و﹇︹ ﹁﹙﹫ إ﹐ ا﹜﹁︹ﹳ) ا﹜﹢︔﹢بﹳ(﹡︹ ﹝﹟ ﹡︷︑﹥ ا﹜ـ﹩ ) ا﹜︺﹑﹝ت ا﹐︻ا﹫﹤(︑﹞﹏ ا﹜︐﹪﹁﹨︐﹞م ﹫﹢﹥ ﹜︺﹑﹝ت ا﹜﹢︑﹫﹤،

﹥﹝﹆﹛ا﹜﹢ـ﹀ و .﹪ا﹜﹠︷م ا﹜﹁و ،﹪﹫﹟ ا﹜﹠︷م ا﹜﹢︑ ا﹜︺﹑﹇﹤ ا ︕﹠ـ﹤ أ﹋ـ﹨ ا﹜﹞ـ﹆﹫﹆﹛ه ا﹨﹪ ا﹜︺﹑﹇ـ﹤ و ︻﹙﹛ ا﹜﹢ت ﹞︐ن ﹝﹞﹫︑ن ﹜﹠﹫﹤ ︻﹙﹛ ا﹜﹙︽ـ﹤، و أن ︻﹙﹛ ا﹜﹠ »﹢ی يا﹜︒ ا﹜

: 1991أ﹞ـ، ( »أن ﹢︗﹥ ا﹨︐﹞﹝﹥ ﹜ه ا﹜︺﹑﹇ـ﹤ ي︻﹙﹩ ا﹜︒ ا﹜﹙︽﹢ و ﹫﹠﹞ ︻﹑﹇﹤ دا﹙﹫﹤،250.(

ا﹜﹞︴﹆﹤ ﹆﹥︽﹚﹛وا﹜︐وي ،﹙﹀︶ ا﹜﹞︴﹆﹤ ﹁﹪ ا ﹏︔﹝︐﹛ا . ﹚︴﹝ـ﹟ أنـ ﹨ـا ا﹜﹞ـ ﹜︾ـ﹩ ا﹜ـ﹚︻

و﹝ـ﹟ ـ﹑ل ︑︐ـ︹ ﹨ـا ،إ﹐ أ﹡﹠﹪ ﹜﹛ أ︗ـ ﹜ـ﹥ ︑︺﹀ـ ـ﹥ ،﹝︐︺﹞﹏ ﹝︐اول ︻﹠ ا﹜﹠ة﹜︐﹋ ﹪﹁ ﹚︴﹝﹛ا، ﹡ ﹥﹆︴﹝﹛ـ﹤ ا﹜︐ـ﹪ : ﹡︐︴﹫︹ أن ﹡︺ف ا﹢︽﹚﹛ـ﹟ ا﹜︺﹠ـ ا﹞ ﹥ـ︻﹢﹝︖﹞

︐﹞ أو ﹥﹚︔﹝︐﹞ ︿︸دي و﹣︑﹥، ﹥﹢﹡ ـ و ﹋﹖︻اب ﹝﹟ ر﹁︹ و ،أو ︑ل ︻﹙﹩ ﹝︺ن﹡ و ،︗﹞ـ︹ ︑︓﹠﹫﹤ و ﹋﹜︺د ﹝﹟ إ﹁اد و و ،︗ ﹋ـ﹜︖﹠ ﹝ـ﹟ ︑ـ﹋﹫ و و ،﹋ـ﹜︐︺︿ وا﹜︐﹠﹊﹫ـ

إ﹡﹠ ﹡﹑ـ︶ ﹨ـه ا﹜︷ـ﹨ة ﹁ـ﹪ ا﹜﹞︐ـأ و ︾﹫﹤ و ︴ب و ﹋﹜ ﹝﹟ ︑﹊﹙﹛ و و ،︑﹡﹫︒ ،﹡﹑︷ ﹁﹪ ا﹜﹀︺﹏ وا﹜﹀︻ـ﹏ و ،﹫﹁﹪ ا﹜︐︺︿ وا﹜︐﹠﹊ ﹁﹪ ا﹜︖﹠ و ا﹜ ﹝︐﹞︓﹙﹤ ﹁﹪ ا﹜︺د و

﹁ـ﹪ ︑︐﹞︓ـ﹏ ﹁ـ﹪ ا﹖︻ـاب و و ،﹡﹑︷ أ︱ ﹁﹪ ا﹜︐﹢ا︹ و ،﹁﹪ ا﹜︖﹠ و︑︐﹞︓﹏ ﹁﹪ ا﹜︺د و ﹁ـ﹪ ا﹜︖ـ﹠ و ︑﹢︗ ﹁﹪ ا﹜︱﹞ ﹝︐﹞︓﹙﹤ ﹁﹪ ا﹜︺د و و ،ا﹜︐︺︿ وا﹜︐﹠﹊﹫ و ،﹁ـ﹪ ا﹜ـ

.﹪أ﹨﹛ ا﹜︖﹢ا﹡ ا﹜︐﹋﹫﹤ ا﹜︐﹪ ﹫﹁ ︷ ﹨ا ا﹜﹞︴﹙ ﹁﹪ ا﹜﹠﹢ ا﹜︺ ﹩﹨ه ﹨

1391 ، ا﹜﹠﹤ ا﹜ا︺﹤، ﹫︿﹪، ا﹜︺د ا﹜︓﹡﹪ا﹔دب ا﹜︺/ 94

﹥﹢﹠﹛ة ﹁﹪ ︻د ﹝﹟ ا﹔﹢اب ا﹠﹛ا﹜﹞︴﹆﹤ و ،و﹐ ﹡﹠ أن ﹋﹑م ا ︶﹀﹛ ﹤﹫﹁ وا﹋ ﹜﹛ إن، وا︻﹙﹛ؤ أن ا﹜﹞︺﹁﹤ ﹐ ": ﹆﹢ل ﹫﹢﹥ ،ذ﹜﹈ ﹡︓ ﹢﹛ ﹁﹪ ا﹜︐﹢ا︹ و ،﹁﹡ ﹝﹆﹢دة ︲﹞﹠ .) ﹢﹫،1991 :2 /302﹥( "﹋﹞ أن ا﹜﹠﹊ة ﹐ ︑﹢︿ﹳ إ﹐ ﹠﹊ة ،︑﹢︿ﹳ إ﹐ ﹞︺﹁﹤

︑︐﹢︔ـ﹅ « : و ا﹜﹫ق، ﹪ا﹜﹞︴﹆﹤ ﹇﹠﹤ ﹜﹀︷﹫﹤ ﹜﹫ن ا﹜︺﹑﹇﹤ ا﹜﹠﹤ ﹫﹟ أ︗اء ا﹜﹊﹙﹛ ﹁و ﹤ و و﹡ ︑︐﹀﹊﹉ ا﹜︺ﹳی،و .︑︐﹙ ا﹜︐﹪ا﹜﹙﹤ ﹫﹟ أ︗اء ا﹜︐﹋﹫ ︑ ا﹜﹊﹙﹞ت ا﹜﹞︐اــ،︰︺ ﹟︻ ︱︺ ﹥﹛︺﹠﹞ ا﹜﹞︺﹠﹩ ︻﹫ ا﹜﹞﹠لو « ) ،ن1973 :213.( ﹩واذا ︻ـ﹡ ا﹜ـ

﹨ـه و .﹫﹢﹥، و﹇﹀﹠ ︻﹙﹩ أ﹝︓﹙﹤ ﹝︺و﹁﹤ ︑︐︱﹫﹁ ـ ا﹨︐﹞﹝ـ﹥ ـه ا﹜﹆﹠ـ﹤ ا﹜﹙﹀︷﹫ـ﹤ ﹋︐بـ︗﹢︑ ﹥︑ـ﹥ و ﹆ ا﹜را﹤ ا﹜﹙︽﹢﹤ ا﹜︓﹤ و ﹪ا﹔﹝︓﹙﹤ ︑ل ︻﹙﹩ ﹠﹞ ﹥﹆﹫﹆︖﹥ ا﹜﹢﹀

﹁﹪ ﹥﹚﹞﹊︐﹞ ﹥﹢︽﹛ ﹥︷﹡ ︹︲و. ﹀︺ـ﹏ ﹜﹙︐ا﹋﹫ـ ا﹜﹠﹢ـ﹤ ﹋﹞ـ ﹪ا﹜︐﹙﹫﹏ ا﹜ـ﹊﹙ ﹪و ﹫﹢︐ ﹤ ﹝﹟ ا﹜﹞︴﹆﹤ و﹫﹙﹤ ﹁

﹥︓﹛ا ﹥﹢︽﹚﹛ـ﹤ ـ﹫﹟ أ︗ـاء ا﹜﹊﹙ـ﹛ ﹁ـ﹩ و .ذ﹜﹉ ا﹜رات اث ︻ـ﹟ ا﹜﹞︴﹆ـ﹤ ا﹜︖ر︑﹛ا )﹜﹚﹊︐﹛بو ا︴﹛ـ ـ أـ﹞ه و ،)ا﹜︽﹫ـ﹤ و ا﹛ ـ﹆︻" ﹟﹝ـب ︻﹑﹝ـت ا﹜﹞︱ـ ( ا﹜﹠ـ﹢ع و ا﹜︺ـد و ا﹜﹞︴﹆﹤ ﹝﹟ ﹫︒ ا﹜و ﹡﹢ا︻، ذ﹋ ﹁﹫﹥ ا﹜︱﹞ "ا﹜﹞﹁﹢︻﹫﹟ : أ﹡︷ـ

،﹤﹢﹫و ).352 -2/350: 1991ـ ﹢ ﹝︱﹛ا ﹩﹚︻ ﹤﹞﹑﹋﹪ ء د﹇﹫﹅ ﹜﹊﹫﹀﹫﹤ اـ︐︺﹞ل﹆︐ا﹜︺ب ﹜ ︻﹙﹩ و﹁﹅ ﹡︷م ﹝︐﹊﹝ـ﹏ ︱ـ﹀﹩ ︻﹙﹫ـ ـ﹀﹤ ا﹐﹡ـ︖م ا﹜ـ﹏ ـ﹫﹟ اـ︐︺﹞ل

،﹝︱﹛ء ا﹜︐﹋﹫ ا﹜︺ و ا﹠ ﹥︺﹫︵﹪ ) ،﹝ـ﹤ و ).252: 1996أ﹆﹫﹆﹛ه ا﹨ ﹤﹢﹫ ︲و ﹇ ﹐ ︑﹆ـ︹ﹳ ا﹜︐﹪﹨ا ا﹜ب ا﹜︺﹑﹝﹤ ﹪﹊﹢ن ︻﹑﹝︐﹥ إذا أ︲﹞ـ ﹁﹇ ︑ ﹪ا︻﹙﹛ أن ا﹜﹞﹀︺﹢لـ ا﹜︓﹡«: ﹆﹢﹜﹥

( ﹐ ︑﹆︹ ا﹜︐﹪ ﹪﹁﹝ـ ︻﹑﹝﹤ ا﹜︓﹡) إـ( ﹇ ︑﹊﹢ن ︻﹑﹝︐﹥ إذا أ︲﹞ـ و .﹝﹢﹇︺ـ) إـ( ﹝﹢﹇︺ـ ) إــ﹁ن أ ﹜﹞︵ـ ﹇ـ﹏ـ . ﹁ا ﹨﹊ا إذا أ ا﹜﹞︐﹊﹙﹛ ﹠﹀﹥) أ︻︴﹡﹫﹉(و )أ︻︴﹡﹫﹥: (﹁﹆﹢﹜﹉

﹁﹫﹇ ﹢ ﹐ ︑﹊﹙ـ﹛ ـ﹥ ) ﹪﹇أ︻︴﹨﹢﹡(، أو أ ﹜︽ ﹇﹏ ﹡﹀﹥ ﹁﹆ل)﹪︴﹋﹠أ︻: (﹡﹀﹥ ﹁﹆ل ـ و ا﹜︺بﹳ، و﹜﹊﹟ـ ا﹜﹠﹢﹫﹟ ﹇﹢ه ﹨ـا ﹪إ﹡﹞ ﹇ﹳ ︻﹠ـ ا﹜︺ـب ﹋ا﹨﹫ـ﹤ أن ـأ ا﹜﹞ـ︐﹊﹙﹛ ﹁

﹁﹁ ﹥﹢﹠﹛درا﹤ ﹇﹢ا︻ ا﹜︺﹑﹇ت ا﹪ ﹤﹢﹫ ا﹜﹢﹀(﹋︐ب ︕﹠﹝﹛95/ )﹪︻﹙﹩ ︲﹢ء ا

ی : (ا﹜﹞﹢︲︹ ﹔︺ ﹇﹏ ا﹔﹇ـب و﹜﹊ـ﹟ ︑﹆ـ﹢ل ی (و )أ︻︴ـک إــ ﹁ـا ﹋ـ﹑مﹳ ) أ︻︴ـه إــ ).﹢﹫ ،1991 :2 /363- 364﹥( »...ا﹜︺ب

﹁ ﹤﹢﹫ ث︑﹪ ـ ا﹜︐︓﹠﹫ـ﹤ و ا﹐﹁ـاد ( ا﹜︺ـد ﹪﹝﹢ا︲︹ ﹝︐﹙﹀﹤ ﹝﹟ ﹋︐﹥ ︻ـ﹟ ا﹜﹞︴﹆ـ﹤ ﹁ا﹜﹞﹢ـ﹢ف و ︻﹟ ا﹜﹞︴﹆﹤ ا﹜︺د﹤ ـ﹫﹟ ا﹜ـ﹀﹤ و )1/19: ن.م: أ﹡︷( ﹫﹟ أ︗اء ا﹜﹊﹙﹛) ا﹜︖﹞︹و: ن.م( )ا﹜︐﹡﹫ـ︒ و ا﹜︐﹋﹫( ا﹜︖﹠ ﹪︻﹟ ا﹜﹞︴﹆﹤ ﹁ و )2/42: ن.م: أ﹡︷(﹪ ا﹜﹠︺ ا﹜ ﹪﹁ ـو )1/53 و ا﹜︐︺ـ︿ ( ا﹜︐︺﹫ـ﹫﹟ ﹪ا﹜﹞︴﹆﹤ ﹁ و .)2/8: ن.م( ا﹜﹞﹢ـ﹢ف و ـ﹫﹟ ا﹜ـ﹀﹤ ) ا﹜︐﹠﹊﹫ـ

﹜︗﹢ع ا﹜﹩ أ﹝︓﹙﹤ ا﹜﹞︴﹆﹤، ︱︐ ﹜﹠ أن ﹫﹢﹥ ︻﹜︕ ﹨ه ا﹜︷﹨ة ـ﹙﹢ب ﹝︐﹞﹫ـ ︑︷ـ . ﹨ا ا﹜︖﹡ ﹪﹁ ﹪﹁﹫﹥ ﹠﹞ ︖﹥ ا﹜﹢﹀

ا﹜︳ا︴﹫﹟ ﹒، وا﹜﹙︽﹤ ا﹜︺﹫﹤ ︑︐﹫ ا﹜ـ︳ ا︑ل أ ا﹜﹞︐ و ﹳ︺ـ ﹇﹠﹤ ﹜﹀︷﹫﹤ أى ︻﹙﹩

﹢ل أ ا﹜﹞︐اــ︴﹫﹟ ﹁﹪ ا﹒ـ أو ﹜ف ﹋﹞ ﹁﹪ ا﹜﹀ء ا﹜﹢ا﹇︺﹤ ﹁ـ﹪ ﹜︱ـ﹞﹫ ا﹜︺ أو﹖︲ـ﹀ء ﹪و إن ا﹜︳ ︻﹠ـ أ ـ )1973: 214ن، ( ا﹜ط أو ︻دة ا﹜﹙﹀︶ ﹡﹀﹥ ︗﹢اب︒ ﹪ا﹜﹢﹀ ﹣﹋ه ا﹜﹞﹠︕أ ﹨﹢ ﹝و ،﹜﹙﹊﹑م ﹪ا﹜︐﹞﹉ ا﹜﹊﹙ ﹞﹤ ﹛ا )،﹠﹐ 1987: 219- 220(.

﹚︴﹞ ﹏﹝︺︐ا ﹤﹢﹫ أن ﹋﹛ ︖﹛د﹡ و ﹜﹙︐︺﹫ ︻﹟ و﹫﹙﹤ ا﹜︳ "ا﹜︐︺﹙﹫﹅ "ا﹢﹆﹞﹁﹞﹟ . ﹝﹢ا︲︹ ﹋︓﹫ة ﹝﹟ ﹋︐﹥ ﹪أر ﹫﹢﹥ ا﹜﹫ ﹁ يا﹜ )12(﹪﹝﹟ ا﹜︳، ﹨﹠ ﹨﹢ ا﹜︳ ا﹜﹙﹀︷

﹁ـن « : ﹝ـ﹟ أ﹝︓﹙ـ﹤ ذ﹜ـ﹉ و ﹋︐﹥ ﹪﹁ ︑﹠و﹜﹢﹫ ﹥ يا﹜) ا﹜︱﹞﹫(ا﹜︳ ﹐﹛، ا﹜︳ بـل ).﹁...(« )﹤﹢﹫ ،1991 :1/127﹢ ︲︺﹫︿، إ﹐ أن ︑﹏ـ ا﹜ءـ) ز ﹋﹛ ﹝ة رأـ؟: (﹇﹙ـ

أـ ا﹜︺﹑﹇ـ﹤ ا﹜﹆﹞ـ﹤ ـ﹫﹟ و ا﹜︺﹞﹫﹅ ﹠︷م ا﹜︖﹞﹙﹤ ا﹜︺﹫ـ﹤، ي﹋﹑م ﹫﹢ ﹩﹚︻ ﹤﹥ ا﹜﹙︽﹢ ﹨﹢ ︗ء ﹝﹟ ﹨ه ا﹜︺﹑﹇﹤، يا﹜ ،"ا﹜︳ "أن ﹜︖﹞﹙﹤ ا﹜︺﹫﹤ ︗﹤ ا﹜﹩ و أ︗اء ﹨ا ا﹜﹠︷م،

1391 ، ا﹜﹠﹤ ا﹜ا︺﹤، ﹫︿﹪، ا﹜︺د ا﹜︓﹡﹪ا﹔دب ا﹜︺/ 96

︳ " ﹜﹢﹐و ﹆﹫﹆﹤ أ﹝﹨ إ﹐ ﹡︷﹝ ﹝﹟ ﹁﹩ « ﹁﹙﹫ ا﹜﹙︽﹤. ا﹜︽﹞﹢ضـو ﹔ب ا﹜﹊﹑م ا﹜︱︺︿ـ "ا﹜ت ︺︰ ︺︱ار︑︳ ا﹜︐﹪ ا﹜﹊﹙﹞ ︵ .)295: 1975أ﹡﹫، ( »﹜︽﹤ ﹜﹊﹏و︔﹫﹆ ︑︐﹞﹥ ﹇﹢ا﹡﹫﹟ ﹝︺﹫﹠﹤ ار︑

أ﹡ـ﹥ « : ︗﹢اب ا﹜ط، ﹁﹨ ـ﹫﹢﹥ ﹪﹇︺﹤ ﹁ا﹜﹢ا) ا﹜﹀ء(و ﹝﹟ ا﹜︳ ﹜ف، ا﹜︳ بذ﹋ ر︳ ا﹜︖ـ﹢اب و )﹢﹫1991 :3 /63﹥، ( )ا﹜﹀ء(أو ب) ﹁︺﹏(﹐ ﹊﹢ن ︗﹢اب ا﹜︖اء إ﹐ ب

). 3/63: ن.م( »)﹁﹡ ﹳ﹉ ﹪إن ︑︑﹠: (﹁﹆﹢﹜﹉) ا﹜﹀ء(أ﹝ ا﹜︖﹢اب بو «: ﹇﹢﹜﹥ ﹪﹁) ا﹜﹀ء(ب

: ا﹜︐︱ما﹜︴ق ا﹜﹞﹞﹊﹠﹤ ﹁﹪ رـ︿ ︗﹞﹙ـ﹤ ﹁︐︐﹙ـ︿ «: أ﹨﹞ :إ﹡﹇ :﹟﹫﹫ ﹪﹠︺︑ ﹠﹤ ا﹜︐︱م﹞﹊ـ﹟ أن ︴﹙ـ﹅ ︻﹙﹫ـ﹥ و ،ا︗ــ ﹨﹙ـ﹛ و﹑ و ︑﹫ا و﹁﹑ وو ی ︑﹆︵﹝﹆﹤ ︻﹟ ا﹔ )1973 :216ن، ( »ا︴﹑ح ا﹜︐﹢اردا﹜︐︱ـم أو ﹩أن ︐﹙م أ ا﹜︺﹠﹟ ا﹜︐﹙﹫﹙﹫﹟ ا﹜﹠﹢﹫﹟ ︻﹠ا آ ﹁﹫﹞« : و ا﹒

﹁﹠︐ ا﹜︐﹑زم، أو﹩ ﹑﹁ ﹤︺﹞﹤ ﹪﹆︐﹚ ا ا﹜︐﹠﹁﹪و﹨ ﹪﹝« )ـ﹢ وـ﹫﹙﹤ ـ﹊﹙﹫﹤ و ).217: ن.م﹨،﹥﹢﹠﹛و ﹜﹢︿ ﹠﹫﹤ ا﹜︐ا﹋﹫ ا ج ︺︱ـ︐︑ ةذ﹜﹈ أن أ︗اء ا﹜︖﹞﹙﹤ ا﹜﹢ا ،︐﹫﹠ ﹏﹫﹚︑

ا﹜﹆﹢ا︻ـ (︑︺ف ﹨ه ا﹜﹢﹫﹙﹤ ﹁﹪ ا﹜رس ا﹜﹙︽ـ﹢ي ا﹜ـ︒ ب و ︺︰ ﹁﹪ ︻﹑﹇﹤ ا︻︐﹞د﹤إ﹜﹩ د ا﹜︺﹑﹇﹤ ﹫﹟ ︴﹪ ﹝︐︺دة، ﹋﹏ ︴﹢ة ﹝﹠ ︑︺︐﹞﹨﹪ ا﹜﹆﹢ا︻ ا﹜︐﹪ ︑و )ا﹜﹐ت ا﹜﹞︐﹠﹨﹫﹤

﹩﹚︻﹫﹚︑ ﹪︐﹛ة ا﹢︴﹛إ ︻﹙﹩ ا︻︐﹞د ا﹜﹞︐ و ا﹜﹀︻﹏ ﹁﹪ ا﹜︖﹞﹙﹤ ا﹜﹀︺﹙﹫﹤،︻﹙﹩ ﹋︻︐﹞د ا﹜﹀︺﹏. ا ا﹜﹞︱ف إ﹜﹫ـ﹥ ︻﹙﹩ ا﹜﹞︱فو ا﹜﹞︖ور،︻﹙﹩ ا︻︐﹞د ف ا﹜︖ و ا﹜ ﹁﹪ ا﹜︖﹞﹙﹤ ا﹖﹞﹫﹤،

)،﹝257: 1996 أ.( ︑︐﹫﹠ ﹏﹫﹚ وا︲﹤ ﹁﹪ ﹋︐ب ـ﹫﹢﹥، ﹔﹡ـ﹥ و اء ا﹜︖﹞﹙﹤و ﹨ه ا﹜︴﹆﹤ ﹁﹪ و︿ أ︗

﹨ـا ﹨ـ﹢ ﹝ـ و .︺︐﹆ أن ﹁﹛ ا﹜︖﹞﹙﹤ إ﹡﹞ ︐﹛ـ ︻﹟ ︵﹅ ا﹜︺﹑﹇ت ا﹜︐﹪ ︑ـ︳ ـ﹫﹟ أ︗اـ ︒﹛ا﹜﹢﹀﹪ ا ︕﹠﹝﹛ا﹜﹫﹥ ا ﹪︺ . إذ . ا﹜﹞ـ﹠ا﹜﹫﹥ و ﹝﹠ ﹝ ذ﹋ه ﹫﹢﹥ ﹁﹪ ـب ا﹜﹞ـ﹠

﹁﹁ ﹥﹢﹠﹛درا﹤ ﹇﹢ا︻ ا﹜︺﹑﹇ت ا﹪ ﹤﹢﹫ ا﹜﹢﹀(﹋︐ب ︕﹠﹝﹛97/ )﹪︻﹙﹩ ︲﹢ء ا

﹨﹞ ﹝ ﹐ ـ︽﹠﹪ وا ﹝﹠﹞ـ ︻ـ﹟ ا﹒ـ، و « :﹀﹛ ن ﹨﹟ ا﹜﹋﹠﹫﹟ ا﹔﹫﹫﹟ ﹝︐︱﹝ن . ) ﹐« ) ،﹤﹢﹫1991 :1/23ـ︖ﹳ ا﹜﹞ﹳ︐﹊﹙﹛ﹳ ﹝﹠﹥ﹳ او

و ا﹜﹞﹀︺﹢ل ﹥إ﹜﹩ و ﹢﹫ ︷﹥ أنـ ا﹜﹀︺﹏ ا﹜﹞︐︺ي ︐ج ︻﹙ـ﹩ ﹐ ﹞﹊﹟ ا﹐﹇︐ـر ﹁﹫ــبـ ︻ﹳا زا: (ذ﹜﹈ ﹇﹢﹜﹈و «: ﹆﹢ل. ا﹜﹀︻﹏ ︽﹙ـ و ،)ذ﹨ـ(︹ ﹁﹪ ار︑﹀) ︻ﹳ ا(ف) ︲ـ

ـبـ( ).1/34: ن.م( »ا﹜﹀︻﹏︑︺ـي ا﹜﹫﹥ ﹁︺﹏ﹳ ﹝﹀︺﹢ل﹔﹡﹥ ) ز(ا﹡︐ــ و )ذ﹨ـ(﹥ ﹋﹞ ︽﹙ـ ﹥) ︲ـ،﹥﹢︽﹚﹛ا﹜﹊﹙﹪ ﹜﹙︐ا﹋﹫ ا ﹏﹫﹚︐﹛ا﹜﹢﹀﹪ ﹁﹪ ا ﹤︖﹠﹞ ق﹫ ﹪﹁ ،﹤﹢﹫ ﹨ن و و ذ﹫

﹥﹝﹆﹛د،︻﹙﹩ ا﹜︺﹑﹇ت ا﹜﹙﹀︷﹫﹤ ا﹝︐︻﹐ـ﹏ ـ﹫﹟ وـ︿ ا﹜ إ﹜﹩ أس ا﹛ـ﹪ ا﹞ـم ا﹖﹜ا︱︐﹝﹟ ذ﹜﹈ ا﹜︐︱م ا﹜﹏ ـ﹫﹟ و .︺︰ ا﹜﹢ات ا﹜﹠﹢﹤، نـ ا﹜﹢اة ﹝﹠﹞ ﹝︐﹞﹞﹤ ﹜﹙ي

أ﹡ــ و )﹝رتﹳ : (أن ︑﹠︺ــ ﹁﹆﹙ـإ﹜﹩ ذ﹜﹈ أ﹡﹈ ﹜﹢ ا︐︖ـ و « :﹇ل. ا﹜﹞﹢﹢لو ا﹜﹀﹤ـ(︑ﹳ ﹐ـ﹛ ﹁ـ﹢ ︖ـي ﹝﹠︺﹢︑ـ ، ﹜﹛ ﹊﹟ ︑﹛ ا)ا﹔﹞( ﹐ﹳ︺فﹳ ︐﹪ ︑﹆﹢لـ ﹨﹢ و )ا﹔﹞ـ .)88/ 1: ن.م( »﹋﹡﹥ ﹝﹟ ﹙︐﹥) ا﹔﹞ﹳ(، إذا ﹋ن ﹳ︺ـفﹳ وـهﹳ، ﹁ر )﹝رتﹳ ( ﹝︖ي ا﹜︐﹠︽﹫﹛

ا﹜︐﹠︽﹫﹛ ﹁﹪ أ︳ ︑︺︿ ﹜﹥ ﹨﹢ ﹝﹢﹫﹆﹩ ا﹜︺رة أو ا﹜︖﹞﹙ـ﹤، ا﹜︐ـ﹪ ︑︐﹙ـ﹢ن ︐﹙ـ﹢ـن ا﹜﹜ـ﹤ ﹅︵﹠﹚﹛ ﹥ا﹜︐ـاث ﹑﹁ـ ﹋﹫ـا ـ﹫﹟ ا﹜ارـ﹫﹟ ︑︓﹫ ﹝﹜﹤ ا﹜︐﹠︽﹫﹛ ﹁﹪. ا﹜﹠﹀﹫ـ﹤ وا﹜︺﹢ر

ا﹜﹞︺ ،﹟﹫︒ ا﹡﹆﹞ آراؤ﹨﹛ ﹁﹪ ذ﹜﹈ إ﹜﹩ ﹇﹞﹫﹟؛ ﹁﹨ ﹇﹛ ﹝ـ﹟ ا﹜ـ︓﹫﹟ إ﹜ـ﹩ أنـ م ا﹜︺ب ﹜﹛ ︐﹠و﹜﹢ا ﹨ه ا﹜︷﹨ة و﹜﹛ ر﹢﹨ و﹜﹛ ﹙︐﹀︐﹢ا إ﹜﹫ و﹝﹠﹛ ا﹔ـ︐ذ ا﹜ـ﹋︐﹢ر ︑﹞ــ

ف ︻﹠﹥ ﹝﹟ د﹇﹤ و︑﹞﹏ ﹁﹪ ا﹜﹊﹛، ︻﹠﹝ ذ ن ︻﹙﹩ ﹝ ︻ﹳ ﹝﹠ـ﹨︕ ا﹜ـ︒ "﹨ ﹁﹪ ﹋︐﹥ ـإنـ ا﹜﹆ـ﹝ء ﹜ـ﹛ ﹜﹛ ︑︺ف ﹨ه ا﹜را﹤ ﹁﹪ ﹇﹞، و ﹪إنـ ا﹜︺﹫ـ﹤ ا﹜﹀: إ﹜﹩ ا﹜﹆﹢ل "﹁﹪ ا﹜﹙︽﹤

وا﹔︐ذ ﹝﹞ ا﹔﹡︴﹋﹪ 1979 :197- 198.( ﹪﹀﹠ن، ( ︖﹙﹢ا ﹜﹠ ﹫ ︻﹟ ﹨ه ا﹜︷﹨ةا︻ ا﹜︐﹠︽ـ﹫﹛ ﹁ـ﹪ ا﹜︺﹫ـ﹤ ﹇ـ﹞ إنـ ﹇﹢« : إرة ا﹜﹠ة ﹁﹪ ﹋︐﹛ إ﹜﹩ ﹨ا ا﹜︖﹡ ︻﹠﹝ ﹆﹢ل

﹜ء ﹝﹟ ذ﹜﹈ ﹁﹪ ﹋︐ـ﹪ ﹩﹛وا إ﹫ ﹜﹛ ة﹠﹛نـ ا﹔ ،﹞﹝︑ ﹥﹛﹢︖﹞..« ) 197: ت.أ﹡︴ـ﹋﹪، د( .

1391 ، ا﹜﹠﹤ ا﹜ا︺﹤، ﹫︿﹪، ا﹜︺د ا﹜︓﹡﹪ا﹔دب ا﹜︺/ 98

وإن ﹋﹠ ﹐ ﹡ى ﹝ اه ا﹔︐ذ ا﹔﹡︴﹋﹪، ﹝﹟ أن ا﹜﹠ة ﹜﹛ ﹫وا إ﹜ـ﹩ ﹨ـه ا﹜﹠﹫ـ﹤، ﹁﹡﹠ـ ﹪ أنـ ا﹜﹠︻ ︒ ︾﹫ ﹝﹢︗﹢د ﹁﹪ إنـ ︻م إرة ﹋︐ ا﹜﹠ة إ﹜﹩ ﹨ه ا﹜︷﹨ة، ﹐ ︺﹠: ﹡﹆﹢ل

﹩وا﹜﹆﹛ ا﹜︓﹡﹪ ﹝﹟ ا﹒راء ا﹜︐﹪ ︑﹠و﹜ ﹝﹜﹤ ا﹜︐﹠︽﹫﹛ ﹁ـ﹪ ا﹜︐ـاث، ﹨ ـ . ﹋︐ ا﹜︐اث ا﹔ى ﹜ى أنـ ا﹜﹆﹝ء أدر﹋﹢ا ﹨ا ا﹜︖﹡، إذ ︑﹢︗ـ إـرات ﹁ـ﹪ ﹋︐ـ︑ ﹟︺﹞ ﹟﹫︓﹛ آراء

﹜﹆ـ﹛ ا﹜ـ﹋︐﹢ر أ﹞ـ ︑﹢﹪ إ﹜﹩ ذ﹜﹈، وإنؤ ﹜ ﹛ ﹟﹊ ﹜﹋﹛ ﹝﹟ ا﹜﹆﹢ا︻، و﹝﹟ ﹝﹞︓﹙﹪ ﹨ا ا﹁﹆ ﹁﹑ ﹁﹪ ﹋︐﹥ ا﹜﹞ـ﹋﹢ر ﹜راـ﹤ "﹝﹟ و︸︿ ا﹜﹢ت ا﹜﹙︽﹢ي"﹋﹈ ﹁﹪ ﹋︐﹥

﹥﹢﹡ ل ﹁﹫﹥ )﹝︺هو 52: 1997﹋﹈، : أ﹡︷( ا﹜︐﹠︽﹫﹛ ︻﹙﹩ أ﹡﹥ ︸﹨ة﹢﹆ : » ،و﹇ـا﹝﹩ ا﹜︺ـب﹏ ﹇﹢ا︻ـ إنؤ ︑ه ︻ـ﹠﹛ ︑ـ︖﹫ ﹨﹛ و وإنؤ ﹜﹛ ︴﹢ا ︸﹨ة ا﹜︐﹠︽﹫﹛ ︐﹀﹫ ﹇︱﹨﹛ ا﹜﹙︽﹢ـ﹤، و

﹤ ︑︺︴﹪ إ ︻﹞﹫﹆ نـ ر﹁ـ︰ ﹨ـه ﹜، ﹁نـ ذ﹜﹈ ﹜﹛ ﹞﹠︹ ﹝﹟ و︗﹢د ︴ات ذ﹋﹫ـ﹤ ﹜﹞ـ ).58 -57: ن.م( »...ا﹜︷﹨ة ︑﹞﹝ أ﹝ ︾﹫ وارد، وإن ﹜ ﹛ ﹟﹊ ﹜﹋﹛ ﹝﹟ ا﹜﹆﹢ا︻

﹋﹈ أ﹝︓﹙﹤ ︑ا︔﹫ـ﹤ ︑﹣ـ ﹝ ذ﹨ إ﹜﹫﹥، وا﹜﹅ـ أنـ درا﹤ ا﹜﹋︐﹢ر ﹋ـ﹈ وإن . ︔﹛ ︺ض دأ﹁دت ﹜︐﹠ول ا﹜︐﹠︽﹫﹛ ﹝﹟ زاو﹢﹡ ﹥ـ﹤، ﹫︒ ﹁ـ ︺︰ ا﹔﹢اب ا﹜﹠﹢ـ﹤ ﹝︺︐﹞ا ︻﹙ـ﹩ ﹋﹡

.﹁﹞﹥ ﹜﹙︐﹠︽﹫﹛، ﹁﹡ ︑︺ـ ﹝﹟ ا﹜رات ا﹜اة ﹁﹪ إ︵ر درا﹤ ا﹜︐﹠︽﹫﹛﹁﹪ ︔﹠ ︓﹥ ︻﹟ ا﹜﹐﹜﹤ ا﹜ـ﹢︑﹫ـ﹤ وا﹜ـ﹁﹫ـ﹤ ︻﹠ـ اـ﹟ ا﹜﹟﹝﹨ ا﹔︐ذ ︻ و

﹜﹈ ︷ ﹁︱﹏ ا﹟ ︗﹠﹪ ︖ـ﹑ء و «ك ﹨ا ا﹜︖﹡ وى أ﹡﹥ ︗﹠﹪، إ﹜﹩ أنـ ا﹟ ︗﹠﹪ ﹇ أدرو︲﹢ح، و︓ أ﹡﹥ ﹇ ︵ق ب ﹨ه ا﹜﹞﹢︲ـ﹢︻ت ا﹜︐ـ﹪ ︑︺︐ـ ﹝ـ﹟ ﹝﹠︖ـات ︻﹙ـ﹛ ا﹜﹙︽ـ﹤

). 79: 1982، ︻ا﹜﹞﹟( »ا﹜︒، و﹜﹈ ︑﹀︶ ﹜﹥ أ﹜︐﹥ و﹝﹨﹞︐﹥﹀ـ﹢︐﹛ ﹥︓﹛د﹜﹫﹙﹠ ︻﹙ـ﹩ و. ﹁﹜︐﹠︽﹫﹛ ︸﹨ة ﹝﹢︗﹢دة ﹁﹪ ا﹜﹙︽﹤، ︔﹛ ︗ءت ا﹜﹙﹡﹫ت ا

"اـ﹟ ︗﹠ـ﹪ "ا﹜︐﹠︽﹫﹛، ا﹜ي ︗︺ـ﹏ ا﹔ـ︐ذ ﹝︖﹨ـ -ذ﹜﹈ أن ا﹜︒ ︻﹞ ﹡﹞﹫﹥ ︓ ب﹜﹜﹈ ﹞﹊﹟ . ﹝﹨﹞ ﹁﹫﹥، ﹝﹢︗﹢د ︻﹠ ︾﹫ ا﹟ ︗﹠﹪، و﹐ ﹫﹞ ﹜ى ﹫﹢﹥ و﹜ى ا﹜﹀﹑﹀﹤

ـ : ا﹜﹆﹢ل ﹛ ا درـ﹫ـ ﹝ـ︐﹆﹑، وأ﹁ـدت إن ︸﹨ة ا﹜︐﹠︽﹫﹛ ﹇ ︽﹙ ﹁﹪ ︻﹙﹛ ا﹜﹙﹡﹫ت ﹫ــ

﹁﹁ ﹥﹢﹠﹛درا﹤ ﹇﹢ا︻ ا﹜︺﹑﹇ت ا﹪ ﹤﹢﹫ ا﹜﹢﹀(﹋︐ب ︕﹠﹝﹛99/ )﹪︻﹙﹩ ︲﹢ء ا

أث ـ﹤ ، و﹜﹛ ︑﹊︐︿ أو ︑﹠︖ ﹁︖ة، ﹝︹ ا﹖رة إ﹜﹩ أنـ ا﹜﹀︱﹏ ﹁﹪ ذ﹜﹈ ︗︹ إ﹜﹩ .︑﹙﹈ ا﹖ر﹨ت ا﹜︓﹫﹤ ا﹜︐﹪ ﹡︖﹨ ︻﹠ ا﹔﹇﹝﹫﹟ ﹝﹟ ︻﹙﹞ء ا﹜︺﹫ـ﹤

﹁ـ﹜︐﹠︽﹫﹛ إذا . ا﹖﹡﹀ض ﹁ـ﹪ أ︔﹠ـء ا﹜﹊ـ﹑م ︽﹫﹛ ︑﹠﹢ع ا﹔﹢ات ﹫﹟ ا﹐ر︑﹀ع وﹳ﹆ ﹜︐﹠ا﹖︵ـر « ﹨ـ﹢ و ︑﹪ ﹜︐﹠︷﹫﹛ ︻﹑﹇﹤ ا﹜﹢ات ا﹜﹙︽﹢ـ﹤ ﹁ـ﹪ ا﹜ـ﹫ق ︑﹠﹢ع ﹁﹪ ︵﹆﹤ ا﹜﹢ت،

).1973 :226ن، ( »ا﹜﹢︑﹪ ا﹜ي ︑﹆ل ﹥ ا﹜︖﹞﹙﹤ ﹁﹪ ا﹜﹫قإنـ ﹜﹙︐﹠︽﹫﹛ أ︔ا ﹋﹫ا ﹁﹪ ︑﹀﹫ ﹇︱﹢﹡ ـ﹤ و︑﹋﹫﹫ـ﹤، وـ﹁﹫ـ﹤ وـ﹢︑﹫﹤ ود﹐﹜﹫ـ﹤ ﹁ـ﹪

ا﹜︐︺﹫ـ ︻ـ﹟ ︺ـ︰ ا﹜﹞︺ـ﹡﹪ و︸﹀﹥ ا﹜﹞︐﹙﹀ـ﹤ ﹁ـ﹪ ا﹜﹙︽﹤ ا﹜︺﹫﹤ ﹝﹟ ﹑ل إدراج ﹝︐﹢︑﹥ و﹥﹢﹠﹛ا﹜﹢﹫﹙﹤ ا﹜﹞︓﹜﹫ـ﹥، و .ا﹜﹠﹀﹫﹤ وا ﹢﹁ ،﹥﹝﹞ ﹥﹢﹡ ﹥﹀﹫︸دي ﹡︷م ا﹜︐﹠︽﹫﹛ ﹁﹪ ا﹜﹙︽ت و﹣

. ︷ أ︔ه ﹢︲﹢ح ﹁﹪ ﹝︖ل درا﹤ ا﹜︐ا﹋﹫و ا﹜︐﹪ ︑م ︻﹙﹛ ا﹜﹙︽﹤ ا﹜﹢﹀﹪،﹢︑﹪ ا﹜﹞﹑ـ﹛، ــ ﹁﹙﹙﹞︐﹊﹙﹛ دور ﹋﹫ ﹁﹪ ︑ـ ﹝︺﹠ـ﹩ ا﹜︖﹞﹙ـ﹤ ﹢︲ـ︺ ﹁ـ﹪ إ︵ر﹨ـ ا﹜

﹜︐﹠︽﹫﹛، أو ا﹜︐﹙﹢﹟ ا﹜﹞﹢﹫﹆﹪ ﹣دي دورا ﹝﹞ـ ﹁﹪ ا﹜︐﹀﹅ ـ﹫﹟ ﹝︺ـ﹡﹪ ا﹜︖﹞ـ﹏ ﹋﹞︓ـل ﹇ـ ﹁﹊﹢ن ﹜﹫︽﹤ ا﹔﹝ د﹐﹐ت أى ﹣دـ ا﹜︐﹠︽﹫﹛ ︑ج ︻﹟ ﹨ه ا﹔﹢اب، أو ︐﹀ع ﹋﹏ـ ـب

﹇ ﹊﹢ن ︵﹙ ﹝︱، و﹊ـ﹢ن ز︗ـا : ﹝︓﹑)) اج((﹝﹠ ﹥ ﹁و︻ ︐﹩، ﹁﹠﹢ ا﹜﹀︺﹏ ﹫﹢︑ا﹜︺﹫﹤ ︑﹆︹ ﹁﹪ ﹫︼ وو ﹏﹝︖﹛﹁ ،ن ر︗ء﹢﹊ ﹇ـ﹟ ، و﹞ ﹏﹋﹫﹨ ﹪﹨ ،﹥﹫﹝﹫︽﹠︑ ﹟از﹢﹞

ا﹔﹡ق ا﹜﹠︽﹞﹫﹤ ذات أ﹊ل ﹝ـدة، و﹜﹊﹏ ︗﹞﹙﹤ ﹫︽﹤ ︑﹠︽﹫﹞﹫ـ﹤ ـ﹤، وا﹜ـ﹫︽﹤ ا﹜︐﹠︽﹫﹞﹫ـ﹤ ﹝︽﹡ ﹩﹠﹠﹞ ﹪﹨﹩ ﹪ـ﹢يـ، وا﹜︐﹠︽ـ﹫﹛ ﹁ـ﹠﹛ا﹜﹊ـ︿ ︻ـ﹟ ﹝︺﹠﹨ـ ا ﹩﹚︻ ﹟﹫︺ ،﹥﹚﹝︖﹛ صـ

﹇﹫﹛ ﹁﹪ ا﹜﹊︐﹤، ︾﹫ أنـ ا﹜︐﹠︽﹫﹛ أو︲ ﹝﹟ ا﹜︐ـ﹇﹫﹛ ﹁ـ﹪ ا﹜ـ﹐﹜ـ﹤ ︻﹙ـ﹩ ا﹜﹊﹑م ﹆﹢م ﹢︸﹫﹀﹤ ا﹜︐ )1973 :226ن، ( .ا﹜﹞︺﹠﹩

﹝︺ ︻﹠ا » أو﹜﹈ ا﹜﹀ا﹫﹢ن « ﹇ ︑﹊﹢ن . »..أو﹜﹈ ا﹜﹀ا﹫﹢ن ا﹔ـاء«: ﹁﹀﹪ ︗﹞﹙﹤ ﹝︓﹏ (ل، ﹁﹪ ﹨ه ا﹜ ﹥﹛﹊﹢ن ا﹜︺﹠ ا﹜︓﹡﹪ ﹝︐أ ﹝﹊﹢ـن ﹝﹟ ﹝ل ﹝﹠﹥ و(واا ﹨ـ﹢ ، )ا﹜ـ

1391 ، ا﹜﹠﹤ ا﹜ا︺﹤، ﹫︿﹪، ا﹜︺د ا﹜︓﹡﹪ا﹔دب ا﹜︺/ 100

ا﹜﹀ا﹫﹢ن (، و﹨، و﹊﹢ن ا﹜ ﹨﹢ )أو﹜﹈(، و﹇ ﹊﹢ن ا﹜﹞︐أ ﹨﹢ ﹋﹙﹞﹤ "ا﹔ـاء "﹋﹙﹞﹤ :، ﹁︐﹊﹢ن ا﹜︖﹞﹙﹤ ︻﹙﹩ إى ﹨︑﹫﹟ ا﹜﹢ر︑﹫﹟)﹝﹠︺﹢ت و﹡︺(﹝︺ ) ا﹔اء

. : ﹝︐أ، ول، وا﹔اء: أو﹜﹈ ا﹜﹀ا﹫﹢ن ا﹔اء: ا﹜﹢رة ا﹔و﹜﹩ أو﹜ـ﹈، ﹝︐أــ ا﹜﹀ـا﹫﹢ن ـ وا﹔ـاء : ا﹔ـاء أو﹜ـ﹈ ا﹜﹀ـا﹫﹢ن : ا﹜﹢رة ا﹜︓﹡﹫﹤

"︺﹡". و﹑︶ أن ﹠ء ا﹜︖﹞﹙﹤ ا﹜﹞﹠︴﹢﹇﹤ ﹐ ︐﹙︿، و﹜﹊﹟ ︐﹙︿ ا﹜︐﹙﹫﹏، و﹨﹢ ا︻︐ـر ا﹜﹠﹫ـ﹤ ا﹔﹫﹤ ﹜ه ا﹜︖﹞﹙﹤ ا﹜﹞﹠︴﹢﹇﹤، وا︻︐ر ا﹜﹠﹫﹤ ا﹔﹫﹤ ﹨﹢ ا﹜ـي ﹞ــ ا﹜︐﹠︽ـ﹫﹛ ﹞ـ ︖︺﹙ـ﹥

﹠ء ا﹜︖﹞﹙﹤ ﹜︐﹀﹫ ا﹜ـ﹐﹜﹪، ﹏ ﹊﹢ن ا﹐︻︐﹞د ︻﹙ـ﹩ ﹝︐︴﹆ ﹝︺، و﹨﹠ ﹐ ﹞ـ ا﹜︴، أو و ا﹜︐﹠︽﹫﹛ ـ و﹨﹢ ﹇﹠﹤ ﹢︑﹫﹤ ﹋﹀ ︻﹟ ا﹜﹠﹫﹤ ا﹜︺﹞﹫﹆﹤، و﹝︺﹁︐ ︑ـ︻ . ا﹜﹠﹫﹤ ا﹜︺﹞﹫﹆﹤

︻﹙﹩ ︑ ا﹜﹞﹜﹢ل ا﹜﹞اد ﹜︖﹞﹙﹤، ﹔نـ ا﹜﹠﹫﹤ ا﹜︺﹞﹫﹆﹤ ﹜﹙︖﹞﹙﹤ ︑︻ ︻﹙﹩ ︑﹀﹫﹨ ا﹜︐﹀ـ﹫ .ا﹜﹫ ﹁﹪ ﹋︓﹫ ﹝﹟ ا﹔﹫ن

﹆﹢م ا﹜︐﹠︽﹫﹛ ور د﹐﹜﹪ ﹋﹫ ︻ ﹁﹪ ︑﹀﹫ ا﹜︖﹞﹙﹤ ︑﹀﹫ا ـ﹫، و︺ــ ﹇﹠ـ﹤ و﹢ي ا﹜ــ﹐﹜﹪، و ﹨ـ﹢ ﹢︑﹫﹤ ﹋﹀﹤ ﹁﹪ ا︐﹫ر ا﹜﹞︐﹊﹙﹛ ﹜﹠﹢ع ﹝︺﹫﹟ ﹝ـ﹟ أ﹡ـ﹢اع ا﹜︐﹀ـ﹫ ا﹜﹠ــ

﹛ ﹥﹡﹢﹊﹝﹛ا ﹥﹚﹝︖﹛ا ﹠︻ ︑ ﹟︻ ن﹫﹔ا ﹟﹞ ﹫︓﹋ ﹪﹁ 2000︻ـا﹜﹙︴﹫︿، ( ،..ا﹜﹞﹣ول :، ﹁﹆ أـر )13(﹥ ﹫﹢﹥ إ﹜﹩ دور ا﹜︐﹠︽﹫﹛ ﹁﹪ ا﹜﹞︺﹠﹩، ﹜﹊﹠﹥ ﹜﹛ ﹋ه، ﹜﹞︴﹙و﹇ ︑﹠ـ )117

ـب (﹁ـ﹪ . إ﹜﹩ أن ︔﹞ـ﹤ ︗﹞﹑ ﹥اد ﹝︺﹠﹩ ا﹜︖﹞﹙﹤ ا﹖﹡﹫﹤، ﹝﹟ ذ﹜﹈ ﹝ ذ﹨ إ﹜﹫ـ﹥ ﹪﹠﹛ه: ، ﹆﹢﹜﹥)ا﹔﹝ وا ا ﹇︴︹ اـا ،زا أ﹝ـ ا ︻﹙﹫﹥ ا﹜︺﹫، ﹔ن ﹝︺﹠ه ﹝︺﹠ـ﹩، زوز

. )﹢﹫1991 :1/142﹥، ( ﹆︴︹ ا ه﹜﹫ـب ا﹜ـوف ا﹜︐ـ﹪ ︑﹠ـل ﹞﹠﹜ـ﹤ ا﹔﹝ـ (و﹝﹞ـ ︗ء ا و﹁﹫﹥ ﹝︺﹠﹩ ا﹔﹝ ﹝ ﹡﹆﹙﹥ ﹁ـ﹪

﹪﹠﹛ا﹔﹝ وا ﹩﹠︺﹞ ﹫﹁ نـ﹔ ،﹪﹠﹛وا (ل﹢﹆ :﹈﹛و﹝︓﹏ ذ) : ـ︓ ا︑﹆﹩ ا ا﹝ؤ، و﹁︺ـ﹏ ﹫ـا ).3/100: ن.م(﹜﹫︐﹅ ا ا﹝ؤ، و﹜﹫﹀︺﹏ؤ ﹫ا : ﹪، ﹔نـ ﹁﹫﹥ ﹝︺﹠)︻﹙﹫﹥

﹁﹁ ﹥﹢﹠﹛درا﹤ ﹇﹢ا︻ ا﹜︺﹑﹇ت ا﹪ ﹤﹢﹫ ا﹜﹢﹀(﹋︐ب ︕﹠﹝﹛101/ )﹪︻﹙﹩ ︲﹢ء ا

إ﹡﹞ ﹝︺﹠﹨ ا﹜︐﹢﹫ و﹇ ︑﹊﹢ن ا﹜︖﹞﹙﹤ ا︐﹀﹝﹫﹤ ﹁﹪ ا﹜﹙﹀︶، و﹐ ︑﹞﹏ ﹝︺﹠﹩ ا﹐︐﹀م، وب ﹝ ︗ى ﹝﹟ ا﹔ـ﹞ء ا﹜︐ـ﹪ ﹜ـ﹛ (ا﹜ي ︺ف ﹜︐﹠︽﹫﹛ ا﹜ـ﹢︑﹪ ا﹜ي ﹣د﹥ ا﹜﹞︐﹊﹙﹛، ﹁﹀﹪ ﹝ـة، أ︑﹞﹫﹞﹫ـ: (، و﹆﹢ل، وذ﹜﹈ ﹇﹢﹜﹈)︑﹣ ﹝﹟ ا﹜﹀︺﹏ ﹝︖ى ا﹔﹞ء ا﹜︐﹪ أت ﹝﹟ ا﹜﹀︺﹏

، و)و﹇﹫﹫ـ أى ة : (إ﹡﹞ ﹨ا أ﹡﹈ رأ ر︗﹑ ﹁﹪ ل ︑﹙ـ﹢ـن و︑﹠﹆ـ﹏، ﹁﹆﹙ـ أ︑﹞﹫﹞﹫ـ ﹝ــأ︑﹢ـل ︑﹞﹫﹞﹫ ﹝ـة، و﹇﹫﹫ـ أى، ﹁﹡ ﹁﹪ ﹨ه ا﹜ـل : ، ﹋﹡﹈ ﹇﹙)؟... و﹇﹫﹫ـ أى

ا ︑︺﹞﹏ ﹁﹪ ︑︓﹫ ﹨ا ﹜﹥، و﹨﹢ ︻﹠ك ﹁﹪ ︑﹙﹈ ا﹜ل ﹁﹪ ︑﹙﹢ـن و︑﹠﹆﹏ـ، و﹜﹫ ﹜﹥ ﹝︐ ـه، و و﹑ـ︶ . )1/343: ن.م(ه ︻﹠﹥، و﹜﹊﹠﹥ و﹥ ﹜﹈ ﹁﹪ أ﹝ ﹨﹢ ︗﹨﹏ ﹥، ﹜﹫﹀﹞﹥ إـ

﹨ـ﹢ ا︻︐ـر ا﹜﹠﹫ـ﹤ ا﹔ـ﹫﹤ أن ﹠ء ا﹜︖﹞﹙﹤ ا﹜﹞﹠︴﹢﹇﹤ ﹐ ︐﹙︿، و﹜﹊﹟ ︐﹙︿ ا﹜︐﹙﹫﹏، و ـ ﹜ه ا﹜︖﹞﹙﹤ ا﹜﹞﹠︴﹢﹇﹤، وا︻︐ر ا﹜﹠﹫﹤ ا﹔﹫﹤ ﹨﹢ ا﹜ي ﹞ــ ا﹜︐﹠︽ـ﹫﹛، ﹞ـ ︖︺﹙ـ﹥ ﹝︐︴﹆

﹨﹠ ﹐ ﹞ـ ا﹜︴ أو ﹠ء ا﹜︖﹞﹙﹤ ﹜︐﹀﹫ ا﹜﹐﹜﹪، ﹏ ﹊﹢ن ا﹐︻︐﹞ـد ︻﹙ـ﹩ ا﹜﹠﹫ـ﹤ ﹝︺، وا﹜︺﹞﹫﹆﹤، و ا﹜︐﹠︽﹫﹛ ـ و﹨﹢ ﹇﹠﹤ ﹢︑﹫﹤ ـ ﹋﹀ ︻﹟ ا﹜﹠﹫﹤ ا﹜︺﹞﹫﹆﹤ و﹝︺﹁︐ ︑︻ ︻﹙ـ﹩

.︑ ا﹜﹞﹜﹢ل ا﹜﹞اد ﹜︖﹞﹙﹤

﹠︐﹫︖﹤ ا﹜﹪﹁ ︒﹛ا ﹫﹛ا﹜︐﹪ ︑﹢ـ﹏ إ ︕︐﹠﹛وأ﹝ـ ا:

١. ﹤﹢﹫ ﹠︻ ا﹜﹙︽﹢ي ︒﹛و﹀﹪ د﹇﹫﹅،︻﹙﹩ أ ا ︕﹠﹞ ﹅﹁ـ︒ ﹁ـ﹪ و و﹛ا ا﹨ ﹠ ﹜﹛،﹪أ﹑و ︸﹏ ﹁﹊ة ا﹜︐︐︹ ا﹜︐ر ﹡︖﹛ا ا﹛ ﹜︐ ﹜﹛ . ︕ـ︱﹠ ﹜﹛ ا﹜﹆﹢ل ن ﹟﹊﹝ ﹈﹛﹛

ا﹜رس ا﹜﹢﹀﹪ ا﹜︒ إ﹐ ︺ ﹇︴︺﹥ ﹝ا﹏ ﹋︓﹫ـة، ﹁ـ﹪ ـ﹫﹟ أن ﹨ـه ا﹜﹞اـ﹏ ﹇ـ .ب ﹫﹢﹥و︗ت ︵﹆ ﹝ة واة ﹁﹪ ﹋︐

إن ﹝﹠︖﹥ ا﹜﹢﹀﹪ ﹋ن ︐﹛ ︻﹙﹫﹥ درا﹤ ا﹜﹙︽﹤ ﹝﹟ ﹑ل ا﹜﹊﹑م إ﹞﹡ ﹝﹠﹥ ن ا﹜﹊﹑م ﹨ـ﹢ .٢ا﹜﹠︷م ︻﹟ ︵﹅ ︑﹙﹞ ا﹜︺﹑﹇ت ا﹜ا﹙﹫ـ﹤ ا﹜︐ـ﹪ ︑ـ︳ إ﹜﹩ ﹨︐ياو ا﹜﹠ط ا﹜﹫﹟ ﹜﹙︽﹤،

1391 ، ا﹜﹠﹤ ا﹜ا︺﹤، ﹫︿﹪، ا﹜︺د ا﹜︓﹡﹪ا﹔دب ا﹜︺/ 102

أ﹜م ﹡﹀﹥ ﹁﹪ ا﹐︐﹆اء ﹞﹠︕ و﹀﹪ ﹜﹫﹅ ﹜﹢ا﹇︹ ﹝︐︿ و .﹫﹟ أ︗اء ا﹜︖﹞﹙﹤ ا﹜﹢اةإذ ار︑︳ ا﹜︺﹞﹏ ا﹐︐﹆ا﹪ ︻﹠ه ﹜﹢ا﹇︹ ا﹐︐︺﹞﹜﹪ ﹜﹙︽ـ﹤ ﹜ـ﹜﹈ ا︑ـ ا﹜ـ︒ . ﹫﹤﹜︺﹙﹞

﹥﹢︽﹚﹛ـ﹝︹ و ا﹜﹙︽﹢ي ﹁﹪ ﹋︐﹥ ﹝︖اه ا﹜︴﹫︺﹪ ﹁﹪ ا﹜︐︺﹝﹏ ﹝︹ ا﹜︷﹢ا﹨ ا﹞﹝︑ ﹅﹀︐ ︕﹠﹞ ﹢﹨ ا﹔﹊ـم ا﹜︺﹝ـ﹤ إ﹜ـ﹩ ا﹐︐﹆اء ا﹜︺﹙﹞﹪ ا﹜﹞﹠︷﹛ ﹁﹪ ا﹜︐﹢ـ﹏ إ﹜﹩ ﹝﹠︕ ا﹜︺﹙﹢م، ا﹜︐﹪ ︑︐﹠

ـص و .ا﹜︐︖ـ﹤ و ا﹜﹞﹑︷ـ﹤ : ﹨﹞و ا﹔﹫﹫﹟ ﹜﹙︐﹆اء ا﹜︺﹙﹞﹪﹇ ﹆﹅ ا﹜︵﹫﹟ و ﹩﹚︻،﹤︖﹠﹞ ﹟﹫ ـ﹤ و أن ︑﹊﹢ن﹢︽﹚﹛ا ﹤﹞﹊ا﹜﹢ا﹇︹ ا﹜﹙︽﹢ي ︗ور ﹝︐﹋﹤ ﹜﹜﹈ ا︑﹞ أ

﹜﹞﹢︲﹢︻﹫﹤، ﹁﹆ أدرك أن و︸﹫﹀﹤ ا﹜︒ ا﹜﹙︽﹢ي، ﹨﹪ و︿ ا﹜﹆﹅ ﹐ ﹁ض ا﹜﹆﹢ا︻ .﹨﹢ را ﹁﹪ د﹇﹤ ︑︴﹫﹅ ﹨ا ا﹜﹞أ ا﹜﹢﹀﹪و٣. ﹫﹛︸،ا﹜﹙︽﹢ي ﹏﹫﹚︐﹛أن ا﹜︖﹞﹙﹤ ﹨﹪ ﹣رة ا ﹤﹢ ـ﹏ و ا︐﹠ ﹁﹪ و︿ ا﹜︖﹞﹙ـ﹤، و﹫﹚︑

︐﹫﹠ ﹩﹛إ ︒ـ﹛ا﹜﹢﹀﹪ ا ︕﹠﹝﹛ا ﹫﹚︻ ص ﹪︐﹛ـ﹏ و ا﹜﹆﹢ا︻ ا﹫﹚︐ ـ﹪ ا﹜﹞ـة﹨﹇﹢ا︻ ا﹜︺﹑﹇ت ا﹜﹠﹢ـ﹤، ا﹜﹞︺﹠﹢ـ﹤ إ﹜﹩ ا﹐︐﹠دو ﹝﹊﹢﹡︑︴ ﹆﹤ ا﹖︻ابإ﹜﹩ ا﹜︖﹞﹙﹤﹠﹞ ا﹜﹙﹀︷﹫﹤و .

︽﹫﹛ ﹜﹥ ︱﹢ره ﹁﹪ ﹋︐ ا﹜︐اث ا﹜﹠﹢ي، ا︐︓﹞ه ا﹜︺﹙﹞ء ا﹜﹆﹝ء ﹁﹪ ﹫ـن ﹝︴﹙ ا﹜︐﹠ أ﹝ .۴أنـ ﹜﹙︐﹠︽﹫﹛ ︻﹑﹇﹤ ﹝﹞ـ﹤ ﹜﹞﹢﹫﹆﹩ و﹜﹟ و .ا﹜︺﹑﹇ت ﹫﹟ ا﹜﹊﹙﹞ت دا﹏ ا﹜︐﹋﹫ ا﹜﹙︽﹢ي

﹜﹥ أ︔ا ﹋﹫ا ﹁﹪ ︑﹀﹫ ﹇︱﹢﹡ ـ﹤ و︑﹋﹫﹫﹤، وـ﹁﹫ـ﹤ وـ﹢︑﹫﹤ ود﹐﹜﹫ـ﹤ ﹁ـ﹪ و ا﹜﹊﹑مدراج ﹝︐﹢︑﹥ وو︸﹀﹥ ا﹜﹞︐﹙﹀﹤ ﹁﹪ ا﹜︐︺﹫ ︻ـ﹟ ︺ـ︰ ا﹜﹞︺ـ﹡﹪ ا﹜﹙︽﹤ ا﹜︺﹫﹤ ﹝﹟ ﹑ل إ

﹥﹢﹠﹛ا﹜﹠﹀﹫﹤ وا .

﹢ا﹝ا﹜1- ﹠︺﹪ ا﹜︐ر ︕﹠﹝﹛ة أو ﹝︖﹞﹢︻﹤ ﹪درا﹤ ا﹜﹙︽ت ﹜︐︽﹫ ا﹜﹐﹜ ﹪﹁ ﹪ار ﹜︽﹤ وا﹢︴︑ ﹏ا﹞و ،﹥︽﹚﹛

﹤︖︐﹡و﹝︷﹨ ﹨ا ا﹜︐︴﹢ر، وأ﹥ و ،︑﹫﹞ ︻ ن ا﹜︽﹫﹢. ﹝﹟ ا﹜﹙︽ت﹢﹢︽﹚﹛ا﹜﹆ن ﹪ن ﹁و︑﹢﹏ ا﹜﹩ ﹝︖﹞﹢︻﹤ ﹝﹟ ا﹐ وا﹜﹞﹀﹨﹫﹛ وا﹜﹆﹢ا︻ ﹝﹞ ﹨﹫ ا﹜﹩ وز ︻﹙﹛ ︻﹩ ︺﹙﹛ إأوا﹏ ﹨ا ا﹜﹆ن و ﹪ا﹜﹞︲

﹁﹁ ﹥﹢﹠﹛درا﹤ ﹇﹢ا︻ ا﹜︺﹑﹇ت ا﹪ ﹤﹢﹫ ا﹜﹢﹀(﹋︐ب ︕﹠﹝﹛103/ )﹪︻﹙﹩ ︲﹢ء ا

ا﹜﹙︽﹤ ا﹜︐ر﹪ )Historical Linguistics( ﹩﹚︻ ﹥﹇︺︐﹞ ﹥﹫﹠﹞ات ز︐﹁ ﹪﹁ ﹥﹢︽﹚﹛رس ا﹜︐︴﹢رات او﹨﹠ك ︻﹙﹛ أ﹢ات ︑ر﹪ و︻﹙﹛ ا﹜ف ا﹜﹞︐﹢ت ا﹜﹢︑﹫﹤ وا﹜﹁﹫﹤ وا﹜﹠﹢﹤ وا﹜﹐﹜﹫﹤، و﹝︺﹠﹩ ﹨ا أن

﹪﹁ ﹏︓﹝︐ ︕︐﹡ ﹟﹞ ﹜﹚︺﹛ا ا﹨ ﹤﹠︻ ﹀ ﹞ ﹜﹨وأ ﹪و︻﹙﹛ ا﹜﹐﹜﹤ ا﹜︐ر ﹪ا﹜︐ر ﹢﹠﹛ا ﹜﹚︻و ﹪ا﹜︐را﹜﹆﹢ا﹡﹫﹟ ا﹜︐﹪ ︑﹊﹛ ا﹜︐︴﹢ر ا﹜﹙︽﹢ي ︻﹙﹩ ﹨ه ا﹜﹞︐﹢ت ا﹜﹞︐﹙﹀﹤ و﹋﹏ ذ﹜﹈ ﹜﹠︷ إ﹜﹩ ﹜︽﹤ ﹝︺﹫﹠﹤ أو ︻ة ﹜︽ت

﹜﹜﹉ ﹋ن ﹝﹟ أ﹨﹛ ا﹔ ا﹜︐﹪ ا︻︐﹞ ︻﹙﹫ ﹪﹨Dynamic).( ﹜﹤ ا﹜﹋﹤ ﹁﹪ ﹁︐ات ز﹝﹠﹫﹤ ﹝︐﹙﹀﹤ أي و﹁ ﹢رس ا﹜﹙︽﹤ ﹝﹟ ﹑ل ︑︽﹫ا︑ ا﹜﹞︐﹙﹀﹤، و︑︽﹫ ) ا﹜﹀︻﹙﹫﹤ا﹜﹞︐﹞ة(أو ) ا﹜﹋﹤(ا﹜︐﹀﹞ ﹢﹨ ﹏﹫﹚﹢م ﹪﹁

﹁ ﹥︴﹁ ﹥ ث ﹁ ﹪دا﹏ ا﹜﹙︽﹤، و﹁ ﹪ا﹜﹙︽﹤ ︻ ا﹜﹝ن وا﹜﹞﹊ن ﹫︽︐﹛ا﹜﹙︽ت، ﹋﹞ أن ا ﹏﹋﹪ ﹏﹋و﹜﹊﹟ ﹜﹫ ︻﹙﹩ ﹝︐﹢ی وا، )ا﹜﹠﹞ذج ا﹜﹢︑﹫﹤، وا﹜︐ا﹋﹫ ا﹜﹁﹫﹤، وا﹜﹠﹢﹤، وا﹜﹞﹀دات(︑︖﹨تا﹐

: 1973، ي(﹨ه ا﹜︐︽﹫ات ا﹜﹙︽﹢﹤ ︑︺︐﹞ ︻﹙﹩ ﹝︖﹞﹢︻﹤ ﹝﹟ ا﹜︺﹢ا﹝﹏ ا﹜︐ر﹫﹤. و﹐ ︵﹆ ﹜﹠︷م ﹝︺﹫﹟ ︔137(

2- ﹛ ︻﹙﹩ ﹁ض ا﹜﹆︻ة أي﹇ ،﹪﹀﹢﹛ا ︕﹠﹝﹛ف ا﹑ ا﹜﹞︺﹫ري ︕﹠﹝﹛ا ﹪︐﹠أ ﹜﹊﹙﹫ت و﹜︖﹫ت، وا﹜﹞﹠︕ ا﹜﹞︺﹫ري ︺︐﹞ ا﹜﹆︻ة أ و﹠ى ︻﹟ ا﹜﹢︿، و︐وـل ﹜﹞ ج ︻﹟ ا﹜﹆﹢ا︻ ا﹜︐﹪ ︾﹢﹊م ︐﹩ ا﹜︐و﹑ت أو ﹊﹛ ︻﹙﹫ ﹜وذ وا﹜﹆﹙﹤ إنؤ ﹜﹛ؤ ﹫﹁ ︖ ︑و﹑ ﹝﹠ و﹜﹢ ﹋ن ︺﹫ا

ا﹜رات ا﹜﹙︽﹢﹤ ا﹔ورو﹫﹤ وا︐م ﹜ ︻رة ا﹜﹙︽﹤ ا﹜﹞︺﹫ر﹤ و︻ﹳ﹁ ا﹜﹞︺﹫ر﹤ ﹁﹪ .أو ﹝︐︽)Standard Language(، ﹥﹞︻ ︻أو ا﹜﹆﹢ا ﹢﹠﹛ا﹜﹙︽﹤ أو ا ︿﹢︑ ﹝﹠﹫ أو ︻رة ا﹜﹞︺﹫ري) ،﹟زو

1986 :23.( 3- ،﹤﹢﹫ أن ︶﹑﹡ أ﹇م ﹇﹢ا︻ه ︻﹙﹩ ا﹐︐︺﹞ل ا﹜﹙︽﹢ي«و﹝﹟ ﹑ل ︑︐︺﹠ ﹜﹙﹊︐ب.«)︗را﹪ ،وا﹨︐﹛ ﹜﹞﹞﹢ع ﹝﹟ ا﹜﹙︽﹤ ︗︵ ﹩﹚︻ ﹆﹤ أ︑︑﹥، و﹝﹠︖﹛ ﹁﹪ و︿ ا﹜﹙︽﹤، إ﹞﹡ ﹝﹠﹥ ) 55: م1979

ر︴﹥ ﹜﹙︽﹤، و﹝﹟ ﹑ف : ن ا﹜﹙︽﹤ ا﹜﹞︖﹞﹢︻﹤ ︻﹟ ︵﹅ ا﹜﹞ع، ︑︖︺﹏ ا﹜︒ ا﹜︺﹙﹞﹪ وا﹇︺﹫ ﹝﹟ ﹑لاة، وذ﹜﹈ ﹔﹡﹥، ︐﹛ ا﹜﹢﹇﹢ف ︻﹙﹩ ا﹜︺دات ا﹜﹠︴﹆﹫﹤ ﹜﹞︐﹊﹙﹞﹪ ا﹜﹙︽﹤، ﹖︲﹁﹤ إ﹜﹩ ق ا﹔﹊م ا﹜﹙︽﹢﹤ ا﹜﹞︐﹆

﹜﹨ا﹐︑ل ا﹜﹞ ﹜﹞︐﹊﹙﹞﹫﹟، وا﹜﹞ع ﹝﹟ أ﹁﹢ا ﹅︵ ﹟︻ ﹥︽﹚﹛و︿ ا .﹁ ﹋﹣ا﹜﹞ع ا﹜﹞ ﹪وو﹞︺﹠ ا﹜︺ب ":ذ﹜﹉ ︺رات ﹝﹟ ﹡﹢ ﹪ا﹜﹀﹤، وا﹜︓﹆﹤؛ و︐︺﹫﹟ ﹁: ا﹜︽﹜ ﹪︵﹫﹟ أ﹫﹟، ﹨﹞ ﹁

)38: 1996أ﹞، ("ا﹜﹀ء. ﹜﹊﹛، و﹋﹑م ا﹜︺ب، ︔﹛ ︐﹠︳ ﹝﹟ ﹨ا ا﹐︐﹆اء ﹡﹞ذج ﹜︽﹢ ﹤﹢﹫ ﹢﹨ ﹁﹥︐﹆ي ﹜﹆آن ا -4

ا﹜﹞﹠ وا﹜﹞﹠ إ﹜﹫﹥، وأن ا﹜﹞﹠ إ﹜﹫﹥ ﹐ : و﹇ د﹜﹥ ا﹖︐﹆اء ︻﹙﹩ أن ا﹜﹊﹑م ﹐ أن ﹠﹪ ﹝﹟ ر﹋﹠﹫﹟ ﹨﹞

1391 ، ا﹜﹠﹤ ا﹜ا︺﹤، ﹫︿﹪، ا﹜︺د ا﹜︓﹡﹪ا﹔دب ا﹜︺/ 104

﹟ و﹨﹞ ﹝ ﹐ ︽﹠﹪ وا :»︻ ﹝﹠﹞ ﹊﹢ن إ﹐ إ﹞، أ﹝ ا﹜﹞﹠ ﹁﹆ ﹊﹢ن إ﹞، و﹇ ﹊﹢ن ︾﹫ إ﹛ ﹆﹢لأ﹢ك، و﹨ا و﹨﹢ ﹇﹢﹜﹈ ︻ا﹜﹙﹥« ﹁﹞﹟ ذ﹜﹈ ا﹖﹛ ا﹜﹞︐أ وا﹜﹞﹠﹪ ︻﹙﹫﹥. ا﹒، و﹐ ︖ ا﹜﹞︐﹊﹙﹛ ﹝﹠﹥ ا

، ﹁﹑ ﹜﹙﹀︺﹏ ﹝﹟ ا﹖﹛ ﹋﹞ ﹜﹛ ﹊﹟ ﹜﹙﹛ ا﹔ول ﹝﹟ ﹝﹟ ا﹒ ﹁﹪ ﹨ ︻ا﹜﹙﹥: و﹝︓﹏ ذ﹜﹈. أ﹢ك ).﹢﹫1991 :1 /23﹥، (»ا﹐︐اء︵﹆ ﹜︐﹠﹫︿ ا﹜︷﹢ا﹨ ا﹜﹙︽﹢﹤ ﹁﹩ ︲﹢ء ا﹜﹊﹑م، ا﹜︐﹪ ︑﹢﹏ ﹪﹢﹀﹇ ا︑﹢﹫ ﹥ ﹝﹟ ا﹜﹞﹠︕ ا﹜ -5

إ﹜﹫﹑﹞ ﹅︵ ﹟︻ ︷﹤ ا﹜︺﹑﹅ ا﹜︐﹪ ︑︳ ا﹜︷﹢ا﹨ ︺︱ ︺︰، و︑ ا﹜︺﹑﹅ ︻﹙﹩ أس ﹝﹟ ا﹜︐﹞︔﹏ / ﹢﹫1991 :1﹥، (إ﹜﹩ إ﹛، و﹁︺﹏ وف: ن ﹆﹛ ا﹜﹊﹑م ﹪﹁﹆ ﹨اه ︻﹞﹙﹥ ا﹜︐﹠﹫﹀.﹪وا﹜﹢︸﹫﹀ ﹪ا﹜﹊﹙

-ج. ﹝﹀د، ﹝︓﹠﹩، ︗﹞︹: ب ـ ا﹜︺د ا﹜﹩). ﹝﹋ و﹝﹣﹡︒(أ ـ ا﹜︖﹠ إ﹜﹩ : أ﹇م ا﹜﹊﹑م ﹝﹟ ﹫︒و﹇﹛ ) 12و﹇ ﹇﹛ ا﹜﹊﹑م ﹝﹟ ﹫︒ ا﹖︐﹆﹝﹤ . ا﹜﹝﹟ ا﹜﹞︲﹪، ا﹜﹝﹟ ا﹜﹞︱رع، ا﹜﹝﹟ ا﹜﹞︐﹆﹏: ا﹜﹝ن ا﹜﹩﹥﹛﹖ل: وا﹞و ﹜﹫﹆︐﹞ ﹩﹛26 -25/ 1: ن.م(إ .( ﹤﹢﹫ ︺︑و﹁﹜︺﹞﹙﹫﹤ ا﹜︐﹠﹫﹀﹫﹤ ا﹜︐﹪ ا﹁ ﹫﹛﹪ ﹥﹆﹫﹆﹛ا

︻﹙﹩ ﹝﹠︖﹥ ﹞﹤ ا﹜﹢﹀﹫﹤ ﹪أ﹝﹨، إ﹐ ﹝︖﹞﹢︻﹤ ﹝﹟ ا﹜﹆﹢ا︻ ا﹐︐ا﹜﹫﹤ وا﹜﹆﹢ا︻ ا﹜︐﹢﹙﹫﹤ ا﹜︐﹪ ︑︱﹀︑﹊︓ ا﹜﹞︴﹙ت ا﹜﹙︽﹢﹤ ﹁﹪ ا﹜﹊︐ب، و︑︖﹪ء ﹨ه ا﹜﹊﹙﹞ت ︺﹠و﹢﹫ ﹫﹁ ﹝︺ ﹥﹛﹢︴﹞ ﹟﹥ إ﹜﹩ -6

ب ا﹜﹀︻﹏ ا﹜ي ﹜﹛ ︐︺ـه ﹁︺﹙﹥ : ﹜﹈ا﹜﹢︿، وا﹜ح، وا﹜︐﹞︓﹫﹏؛ ﹜﹫︺︴﹪ ﹁﹊ة ︓﹥ ﹁﹪ ﹨ا ا﹜︺﹠﹢ان، و﹝﹟ ذ) ا﹜︐﹠زع(و﹨﹠ك ﹝︴﹙ت ﹇﹝ ﹙﹢ب ا﹜﹢︿، و︻ـ ︻﹠ ﹜﹈ ﹝︓﹑ ). 1/33: ن.م...(إ﹜﹩ ﹝﹀︺﹢ل

﹨ا ب ا﹜﹀︻﹙﹫﹟ وا﹜﹞﹀︺﹢﹜﹫﹟ ا﹜﹙﹟ ﹋﹏ـ وا ﹝﹠﹞ ﹀︺﹏ ﹀︻﹙﹥ ﹝︓﹏ ا﹜ي «: ا﹜ي ﹇﹝﹥ ︺﹠﹢ان و﹀﹪ ﹇ل ).1/73: ن.:م(»﹀︺﹏ ﹥ و﹝ ﹋ن ﹡﹢ ذ﹜﹈

7- . ﹥﹆︵ ﹟﹞ ﹪﹨ ح ︺رات أن ﹨ه ﹢﹁ ،ا﹇︹ ﹋︓﹫ة﹢﹞ ﹪﹁ ﹤﹢﹫ ﹠︻ ﹥﹝﹛و︑︐︖﹙﹩ ﹨ه ا﹁ ﹢︿ ا﹜﹆﹅ ﹋﹞ ﹨﹪ ). 237/ 1:ن.م( »و﹜﹛ ﹣ ذ﹜﹈ إ﹐ ﹝﹟ ا﹜︺ب«: ا﹜︺ب ﹁﹪ ﹋﹑﹝ ﹑︓﹞ ﹜﹆﹢ل

م︐﹚ ﹛ ا﹜﹙︽﹤ أن﹚﹊︐﹞ ﹢︻ل. ﹁﹪ ا﹜﹢ا﹇︹، و﹢﹆ :»︒﹫ ﹟﹞ ﹪︐﹠ ﹝﹡﹁ ا﹜︺ب ︐﹡252/ 1:ن.م(»ا( ،﹁﹫﹢﹥ ). 419/ 1:ن.م(»﹁︗ ا﹔﹫ء ﹋﹞ أ︗و﹨«، )266: ن.م(»﹁﹆︿ ︻﹙﹩ ﹨ه ا﹔﹫ء ﹫︒ و﹇﹀﹢ا«

﹢﹡ ا﹜﹢︿ ︻﹠ه ﹚︴﹞ دد︐و﹀ ﹝﹢︲﹢︻﹫، و ︿ :»﹈﹛ ﹀47/ 1:ن.م(» إ﹐ أ﹡﹥ ︻﹙﹩ ﹝ و .(ا﹜︐﹀﹫ وا﹜︐﹙﹫﹏، و﹨﹢ ﹝︹ ذ﹜﹈ ﹐ ج و﹡اه ﹁﹪ ﹝﹢ا︵﹟ أى ﹐ ﹆︐ ︻﹙﹩ ا﹜﹢︿، ﹏ ﹙︖ إ﹜﹩

﹁﹆︿ ︻﹙﹩ ﹨ه ا﹔﹫ء ﹫︒ و﹇﹀﹢ا ︔﹛ـ «: ﹆﹢ل. ︐﹀﹫ا︑﹥ ︻﹟ وا﹇︹ ا﹜﹙︽﹤، و﹐ ︻﹟ داة ا﹜﹞﹢︲﹢︻﹫﹤و﹨﹢ ﹞﹫ ﹫﹟ ا﹔﹝︓﹙﹤ ا﹜︐﹪ ا﹇︐ ﹝﹟ أ︗﹏ ا﹜︐﹀﹫ وا﹜︐﹢︲﹫، و﹫﹟ ا﹐︐︺﹞ل ). 266/ 1:ن.م.(»﹁

﹁﹁ ﹥﹢﹠﹛درا﹤ ﹇﹢ا︻ ا﹜︺﹑﹇ت ا﹪ ﹤﹢﹫ ا﹜﹢﹀(﹋︐ب ︕﹠﹝﹛105/ )﹪︻﹙﹩ ︲﹢ء ا

﹁ا ︑﹞︓﹫﹏، و﹜﹊﹠﹥ ﹜﹛ ︐︺﹞﹏ «، )83: ن.م(»︑﹞︓﹫﹏ و﹐ ︐﹊﹙﹛ ﹥و﹨ا «: ا﹜﹙︽﹢ي ا﹜﹞﹞﹢ع، ﹝﹟ ذ﹜﹈ ﹇﹢﹜﹥ ).374: ن.م(»﹁﹪ ا﹜﹊﹑م

و﹨ه . ︐﹙﹫﹏ ﹨ه ا﹜︺﹑﹇ت، و﹫ن ا﹐﹢ل، ا﹜︐﹪ ︑︺﹞﹏ ︻﹙﹩ ا﹜︳ ﹫﹠﹪ ︐﹛ ا﹜﹞﹠︕ ا﹜﹢﹀ -8﹔﹡ « ﹝﹆﹜﹫﹤ ﹇ا﹟ ﹪و﹨) ﹇ا﹟ ا﹜︐︺﹙﹫﹅(ا﹜︺﹑﹇ت إ﹝ ﹝︺﹠﹢﹤ أو ﹜﹀︷﹫﹤، و﹇ ︻ـ ︻﹠ ا﹜﹋︐﹢ر ︑﹞م ن ب

ا﹖﹠د، ا﹜︐﹫، : ﹪﹁﹜︺﹑﹇ت ا﹜﹞︺﹠﹢1973 :19 .(﹨ ﹥ن، (»︑﹣ ﹝﹟ ا﹜﹞﹆ل ﹐ ﹝﹟ ا﹜﹞﹆ما﹜︺﹑﹝﹤ ا﹖︻ا﹫﹤، وا﹜︑﹤، وا﹜﹫︽﹤ وا﹜﹞︴﹆﹤، وا﹜︳، وا﹜︐︱م، : ﹪وا﹜﹠﹤، وا﹜︐︺﹫﹤، وا﹜︺﹑﹇ت ا﹜﹙﹀︷﹫﹤ ﹨

﹀﹊﹫ ا﹜﹠﹢ي ︻﹠ ا﹜﹋︐﹢ر ︑﹞م ن و﹨﹢ ﹨︐︺﹑ ا﹜︐ ﹡︷﹤ ︑︱﹁ ا﹜﹆ا﹟ ﹨﹪ ﹜ـ. وا﹔داة، وا﹜﹠︽﹞﹤﹥﹝﹆﹛ا ﹏﹞︺﹛ا ﹥︷﹡ ﹟︻ ا﹜︺﹝﹏ ﹇ ︻﹆ت ا﹜رات ﹥︷﹡ ﹡﹋ ا﹜﹫﹢﹡﹡﹪ وا﹜︺﹪، وإذا ﹟﹢﹠﹛ا ﹪﹁

﹥﹢﹠﹛وا﹜︐︺﹙﹫﹏، و︑︽﹙︽﹏ ا ﹏وا﹜︐و ﹆︐﹛ف وا﹛ ل﹢﹇ ﹟﹞ ﹫﹚︻ ︑︑ ﹝﹛ ﹥﹝﹆﹛ا﹜﹞﹆﹢﹐ت ا﹜﹞﹠︴﹆﹫﹤ ﹁﹪ اا﹜﹆ا﹟ ﹨﹪ ا﹜﹠︷﹤ ا﹜﹙︽﹢﹤ ا﹜﹜﹤ ﹝﹟ ﹋﹏ ﹢ ﹡︐﹫︖﹤ ذ﹜﹈، ﹁ن ا﹜﹋︐﹢ر ︑﹞م ︷﹡ ︐︺﹤ ︑︱﹁درا﹤ ا﹜﹠

﹥﹢︽﹛ ︐︺︑ ﹐ ﹥﹛﹢﹆﹞.﹩﹠︺﹝﹛وإن ا﹡︐﹀ أو ﹆︴ وا ،﹠︻ ـ﹈﹀﹠ ﹐ ﹥︷﹠﹛ه ا ﹆﹫︔ار︑︵ و ︳︑﹞ ي﹢﹠﹛ا ﹁ذا ﹋ن ا﹜﹆﹝ء ). ا﹜﹆ا﹇ )﹁︱︑ ﹥︷﹡ ﹟﹠﹤ ﹝﹟ ﹨ه ا﹜﹆ا ﹟﹏ـ ︾﹫﹨ ﹝﹟ ا﹜﹆ا﹟ ﹝﹚ و﹜﹜﹈ ﹞﹨

إ﹜﹫﹞ ﹝﹟ ﹝﹆﹢﹐ت أى ﹁ن ﹨ه ا﹜﹠︷﹤ ︑︺︐﹞ ︻﹙﹩ ﹇ ا︻︐﹞وا ﹋︓﹫ا ︻﹙﹩ ا﹖︻اب وا﹜︺﹝﹏ و﹝ ﹞ـ﹥﹢︽﹛ ﹚﹋ ت﹐﹢﹆﹞.

و ﹨﹢ ︑ ﹫﹏ ا﹜︺﹞﹢م -9 12-2/11؛ 1/421؛ 1/169؛ 158 – 150/ 1: ︻﹙﹩ ﹫﹏ ا﹜﹞︓ل أ﹡︷ ا﹜﹊︐ب -1011- ﹛ا ︰︺ ﹏︱﹀﹟﹫︓) ؛﹝ت ا﹜﹢︑﹫﹤(ا﹇︐اح ) 246: 1996أ﹞﹑︺﹛ا﹜︺﹑﹝ت (︻﹙﹩ ) ا︑﹢︗﹫﹥ ا﹜﹠︷ ا﹜﹩ ︗﹡ وا ﹝﹟ ا﹜︺﹑﹇﹤ ﹫﹟ ﹪، ﹖ن أ﹛ ا﹐﹇︐ر ︻﹙﹩ ا﹜﹞︴﹙ ا﹔﹫ ︺﹠)ا﹐︻ا﹫﹤

﹢﹠﹛أنـ ا﹜︺﹑﹇﹤ ︑︐︺ی ﹨ا ا﹜﹞︖ل ﹜︐﹞﹏ ﹪﹁) ︑︽﹫﹫ أوا ا﹜﹊﹙﹛(و﹨﹢ يا﹔﹢ات، وا﹜︐﹋﹫ ا ﹟﹫︑︽﹫﹫ يات ا﹜﹢︑﹫﹤، ا﹜︐﹪ ︑︴أ ︻﹙﹩ ا﹜﹠﹫﹤ ا﹜ا﹙﹫﹤ ﹜﹙﹊﹙﹞ت ا﹜︐﹪ ﹠﹞ ︿﹛︐ ا﹜︐﹋﹫ ا﹜﹠﹢ی وأن أا﹜︐︽﹫﹫

﹁﹪ ﹁ ︔﹣ ﹥﹝﹚﹊﹚﹛ ﹥﹫︐﹛ن ﹪ا﹔﹢ات ا﹢﹚︺︖ ﹜﹡﹁ ا﹜︺﹑﹇ت (﹊﹏ ا﹜︐﹋﹫ ود﹐﹜︐﹥، و︻﹙﹩ ﹨ا﹝︺﹜︖﹤ ا﹜︐︽﹫﹫ات ا﹜﹢︑﹫﹤ ﹪و﹨﹢ ا﹇︐اح ﹠︖﹛ ﹝︹ ﹝﹠﹢﹫ ︕﹥ ﹁) ا﹜︺﹑﹝ت ا﹜﹢︑﹫﹤(﹁︻ ︻﹙﹩ ) ا﹐︻ا﹫﹤

دا﹏ ا﹜︐﹋﹫ا﹜︱﹞﹫، وا﹐﹛ : ﹞﹏: ا﹜︳ ﹐﹛ -1:﹪وأدوا︑﹥ ﹨: ﹪ا﹜︳ ا﹜﹙﹀︷: ا﹜︺﹫﹤ ﹡﹢︻ن ﹪ا﹜︳ ﹁ -12

ا﹜﹀ء، وا﹜﹢او، : و﹞﹏: ا﹜︳ ﹜ف -2). أل(ا﹜︷﹨، وا﹛ ا﹖رة، وا﹛ ا﹜ط، وإذا ا﹜﹀︖﹫﹤ و

1391 ، ا﹜﹠﹤ ا﹜ا︺﹤، ﹫︿﹪، ا﹜︺د ا﹜︓﹡﹪ا﹔دب ا﹜︺/ 106

ا﹖﹠د ﹜︳ ا﹜﹀︻﹏ ﹀︺﹙﹥، وا﹜ ا﹜﹞﹀د ﹪﹁﹫﹊﹢ن ﹁: يا﹜﹞︺﹠﹢ا﹜︳ . وف ا﹜ط، ووف را︴﹤ أ .﹜﹞︐أ

أد︓﹛ ︻﹟ ︺︰ ا﹜﹆︱ ا﹜﹠﹢﹤ ا﹜︐﹪ ︑﹠رج ﹁﹪ ﹫ق ا﹜︐﹠︽﹫﹛ و﹝﹟ ا﹜﹞︴﹙ت ا﹜︐﹪ ا︐﹞ ا﹜﹠ة ﹁﹪ -13))︴︐﹛ا﹜︐﹡﹛ و﹝ـ ا﹜﹢ت وا.(( ﹫︺ ﹟وا ﹤﹢﹫ ﹠︻ ـ﹝﹫ ﹐و .﹤︐﹋ ﹪﹁ ﹤﹢﹫ ل﹢﹆ »ـ﹢، ا︻﹞ ﹛ أن ا﹜﹞﹠وب﹚︻

).﹢﹫1991: 1/375﹥، (» ﹔نـ ا﹜﹠﹡﹋ ،﹥﹛ ︐﹡﹞﹢ن ﹁﹫، و﹜﹊﹠﹥ ﹝︐﹀︖ـ︹ ︻﹙﹫﹥، ﹁ن أ﹜﹆ ﹁﹪ آ ا﹐﹛ ا﹔﹜︿

ا﹜﹞در وا﹜﹞ا︗︹، دار ا﹖﹫ـء ا﹜﹊ـ﹢﹁﹫﹫﹟ و ﹝﹏ ا﹜﹑ف ﹫﹟ ا﹜﹠﹢﹫﹟ ا﹜ـ﹫﹟ ﹪ ا﹐﹡ف ﹁﹋﹞ل ا﹜﹟ ،يا﹟ ا﹐﹡ر .م1961﹫وت، .﹪ا﹜︐اث ا﹜︺

. ت.، د، ︑﹆﹫﹅ ا﹢ ا﹜﹀︱﹏ اا﹨﹫﹛، دار ا﹜﹠︱﹤ءــ﹜﹡﹨﹤ ا﹔ ـــــــــــــــــــ،﹜﹠﹛أ ،ا﹟ ا﹝﹞ ا﹜﹀ج ﹢، ﹀﹛ح ︺ن ﹙﹫﹀ا ،﹥ ، ، ︑﹆﹫﹅ ر︲ ︑︖د، ︵ـان، دون ﹡ـ

.م1991 ﹫وت، ،﹪﹫ء ا﹜︐اث ا﹜︺إ، دار ي﹫ ﹪︑︺﹙﹫﹅ ︻﹙ ،3ط ،﹜ن ا﹜︺ب ،﹝﹞ ﹟ ﹝﹊م ،ا﹟ ﹝﹠︷﹢ر

.م1988 ﹫︺ ﹟ا، ﹟﹛م1930ا﹜﹆﹨ة، ،، دون ﹡ح ا﹜﹞﹀﹏ ،﹝﹢﹁﹅ ا.

﹝زاد ،أ﹢﹡ ، ﹟﹀﹢﹛ا ︕﹠﹝﹛ا﹪ ﹁﹪ ﹤﹢﹫ م1996، ي، دار ا﹜﹊︐ ا﹜﹢︵﹠﹫﹤، ﹠︽ز1، ط﹋︐ب. ).ت.د( ﹫وت، ،دار ا﹜ق ا﹜︺﹪ ،4ط ،درات ﹁﹪ ﹁﹆﹥ ا﹜﹙︽﹤ ا﹜︺﹫﹤، ﹝﹞ ،ا﹔﹡︴﹋﹪ .م1975 ا﹜﹆﹨ة، ﹝﹊︐﹤ ا﹔﹡︖﹙﹢ ا﹜﹞﹤، ، 5ط ،﹝﹟ أار ا﹜﹙︽﹤ ،اا﹨﹫﹛ ،أ﹡﹫ .م1973﹜﹫﹫، ،، ︑︗﹞﹤ أ﹞ ﹝︐ر ︻﹞، ﹝﹠﹢رات ︗﹝︺﹤ ︵ا﹙أ ︻﹙﹛ ا﹜﹙︽﹤ ،﹝ر﹢ ،ی

﹟﹛م ا، ﹋ز ﹜﹋﹪، ـ ا﹜﹆ـ﹨ة، ﹝︴︺ـ﹤ ا﹔﹡︖﹙ـ﹢ ا﹜﹞ـ﹤، ،2ط ،︻﹙ـ﹛ ا﹜﹙︽ـ﹤ ﹪أ﹢ل ︑ا︔﹫ـ﹤ ﹁ .م1985

.م1973 ا﹜﹆﹨ة، ،، ا﹜﹫﹤ ا﹜﹞﹤ ا﹜︺﹝﹤ ﹜﹙﹊︐با﹜﹙︽﹤ ا﹜︺﹫﹤ ﹝︺﹠﹨ و﹝﹠﹨ ،︑﹞م ،ن .م1979ا﹜﹞︽ب، ،، دار ا﹜︓﹆﹁﹤ا﹜﹙︽﹤ ﹪﹝﹠﹨︕ ا﹜︒ ﹁ ــ،ـــــــــ .م1980ا﹜﹞︽ب، ،دار ا﹜︓﹆﹁﹤و ، ا﹜ار ا﹜﹫︱ءا﹜﹢﹀﹫﹤و ا﹜﹙︽﹤ ﹫﹟ ا﹜﹞︺﹫ر﹤ ـــ،ــــــــ

﹁﹁ ﹥﹢﹠﹛درا﹤ ﹇﹢ا︻ ا﹜︺﹑﹇ت ا﹪ ﹤﹢﹫ ا﹜﹢﹀(﹋︐ب ︕﹠﹝﹛107/ )﹪︻﹙﹩ ︲﹢ء ا

﹞، ︿﹡، ا﹜﹞︺ةأ︲﹢ا ﹥﹢︽﹚﹛ـ﹤ ﹪، ﹙﹙﹤ ︻﹜﹛ ا﹜﹞︺﹁﹤، ا﹜﹞︖﹙ ا﹜ـ﹢︵﹠ ء ︻﹙﹩ ا﹜رات ا﹁﹆︓﹚﹛ .م1978 ،ا﹜﹊﹢ ،ا﹒دابو ا﹜﹀﹠﹢نو

︗دروس ﹁ ،︻ه ،﹪را﹪ ﹥﹢﹠﹛ا﹜︺﹫﹤ا﹜﹞ا﹨ ا ﹥︱﹠﹛م1980 ،، ﹫وت، دار ا. .م1979﹫وت، ،، دار ا﹜﹠︱﹤ ا﹜︺﹫﹤)ا﹜﹞﹠﹪ ︕︒ ﹁(ا﹜رس ا﹜︒و ﹪ا﹜﹠﹢ ا﹜︺ ــــــــــ،

﹠د﹛ا﹪، ﹚︻ ﹝﹞﹪ ﹜﹊﹛م2002 ،، ﹫وت، ︻﹜﹛ ا﹜﹊︐︻﹙﹛ ا﹜﹙︽﹤ ا﹜︺م ﹪﹁﹢ل ﹁ ، ︻ ا. ﹋ا﹔﹜﹠﹫﹤، ﹝﹫ل ،ز)︒﹛و ، ا﹜﹞﹣﹤ ا﹜︖﹝︺﹫﹤ ﹜﹙راـت ا﹐︻﹑مو ا﹜﹞دئ) ︻﹙﹛ ا﹜﹙︽﹤ ا ا﹜﹠ـ

.م1983﹫وت، ،ا﹜︐﹢ز︹و﹟ا﹜﹙︽﹢، ﹪︻﹙ ،زو ︒﹛ا ︕﹠﹞﹛و ﹫﹟ ا﹜︐اث ي﹚︻ ︒﹛دار ا﹜ـ﹣ون ا﹜︓﹆﹁﹫ـ﹤ ا﹜︺﹝ـ﹤، .1ط ،ا﹜﹙︽﹤ ا

.م1986 ︽اد، ﹤﹢﹫، ﹝︻ ا﹜﹑م ﹨رون، ﹫وت، دار ا﹜︖﹫﹏، ،1ط ،ا﹜﹊︐ب ،﹟ ︻︓﹞نو ︻ ﹅﹫﹆︑1991م.

﹟﹝﹛ا ︻، ﹜﹊﹛ا ︻ ، ﹨︖﹞﹪﹠︗ ﹟ـ﹤ )26(، ا﹜︺د ا﹜﹐﹜﹤ ا﹜﹢︑﹫﹤ وا﹜﹐﹜﹤ ا﹜﹁﹫﹤ ︻﹠ ا﹚︖﹞ ، .م1982ا﹜﹠﹤ ا﹜ا︺﹤، ﹢،︻﹜﹛ ا﹜﹀﹊، ا﹜﹊ ـ ﹞﹤ ،﹝﹞ ،︻ ا﹜﹙︴﹫︿ دار ،1ط ،ا﹜﹠ـ﹢ي ا﹜ـ﹐﹜﹪ ﹩ا﹜﹠ـ﹢ وا﹜﹐﹜ـ﹤، ﹝ـ﹏ ﹜راـ﹤ ا﹜﹞︺﹠

.ما﹜﹆﹨ة، ا﹜وق، ).1984(ا﹜﹆﹨ة، ،، ﹋﹙﹫﹤ دار ا﹜︺﹙﹢ما﹜︒و ا﹜︖﹞﹙﹤ ﹫﹟ ا﹜﹆﹛ ﹪ا﹜︺﹑﹝﹤ ا﹖︻ا﹫﹤ ﹁ـــــــــــــ،

.م1987 ،، ﹝﹣﹤ ا﹜﹜﹤ا﹜﹆﹝﹢س ا﹜﹞﹫︳، ﹢ب ﹟ ﹝﹞︺﹆ ،ي﹀﹫وزآدا﹜﹈﹋، ﹝أ ،﹪﹛﹐ي ود﹢﹡و ﹪﹁ ﹜﹀﹛ ﹥﹛و﹞ ا﹜﹢ت ا﹜﹙︽﹢ي ︿︸م1997 ا﹜﹆﹨ة، ،2ط ،﹝﹟ و. ﹠﹐، اد، ︽ ،، ︑︗﹞﹤ ︻س دق ا﹜﹢﹨ب، دار ا﹜﹣ون ا﹜︓﹆﹁﹫﹤ ا﹜︺﹝﹤ا﹜﹫قو ﹩ا﹜﹞︺﹠و ا﹜﹙︽﹤، ︗﹢ن

.م1987﹝︖﹙﹤ ﹋﹙﹫ـ﹤ ا﹜﹙︽ـ﹤ ا﹜︺﹫ـ﹤ ، 9︻﹠ ︻﹙﹞ء ا﹜︺﹫﹤، ا﹜︺د ﹪﹑﹝ ا﹜﹞﹠︕ ا﹜︺﹙﹞ر﹫︹ ، ﹝﹟ ﹝ ︻ا ،﹝﹞﹢د

﹥د، ا﹜︺﹢د﹢︺ ﹟ ﹝﹞ م1979، ︖﹝︺﹤ ا﹖﹝م. ).1958(ا﹜﹆﹨ة، .﹪، ﹝︴︺﹤ ا﹜﹙ا﹜﹠﹢و درا﹤ ا﹜﹙︽﹤ ﹪﹝﹠︖ ﹁و ﹝ر﹤ ا﹜﹊﹢﹁﹤ ،ي﹝ ،﹪ا﹜﹞و﹝