II PLAN DE IGUALDADE DE OPORTUNIDADES ... - corcubion.gal · igualdades de trato e a non...

II PLAN DE IGUALDADE DE OPORTUNIDADES ENTRE MULLERES E HOMES DO CONCELLO DE CORCUBIÓN 2012 -2016 1

2 II PLAN DE IGUALDADE DE OPORTUNIDADES ENTRE MULLERES E HOMES DO CONCELLO DE CORCUBIÓN 2012 -2016

INDICE Páx.3 XUSTIFICACIÓN DO PLAN

Páx.6 OBXECTIVOS XERAIS

Páx.10 METODOLOXÍA

Páx.18 DIAGNÓSTICO

Páx.71 DAFO

Páx.82 PLAN OPERATIVO


Xustificación do Plan


XUSTIFICACIÓN DO PLAN

Desde o Concello de Corcubión acordamos a necesidade de emprender a elaboración dun Plan de Igualdade de Oportunidades, o que significa para nós a adopción dun compromiso coa igualdade de oportunidades entre mulleres e homes, e a dotación dun “marco estratéxico” de referencia que estableza os obxectivos e prioridades en cada área de intervención, establecendo ademais, unha metodoloxía común para a posta en marcha de medidas de intervención e da súa avaliación

Desde a Concellaría de Servizos Sociais, Benestar, Familia e Igualdade do Concello de Corcubión, impulsora da posta en marcha do II Plan de Igualdade de Oportunidades, apostamos pola realización deste Plan de Igualdade no que se recollen estratexias, obxectivos e accións a levar a cabo para conseguir unha realidade máis igualitaria entre mulleres e homes. Esta Concellaría considerou de suma importancia a participación da cidadanía neste proceso de construción dunha política municipal en materia de igualdade de oportunidades, xa que as súas opinións e propostas foron fundamentais para que este Plan se axuste á realidade de toda a poboación do Concello.

O deseño deste Plan de Igualdade supuxo un esforzo institucional que afectou a todos os niveis de planificación, desenvolvemento e avaliación das políticas, requirindo, por tanto, a asunción dun efectivo compromiso coa igualdade de oportunidades entre mulleres e homes.

Partimos de que a igualdade entre homes e mulleres constitúe un principio básico e fundamental para a nosa convivencia. Por iso, este Concello elaborou este II Plan a igualdades de trato e a non discriminación entre mulleres e homes coa finalidade de crear unha ferramenta para acción política e cidadán. O noso obxectivo non é outro que afrontar o desenvolvemento dunha política local en materia de igualdade de oportunidades e accións que contribúan a diminuír no noso Concello calquera forma de discriminación, respectando a diversidade e a pluralidade, considerando que non existe razón algunha que xustifique as discriminacións de xénero nin a exclusión de ningunha persoa por esas mesmas razóns. Pretendemos que o noso II Plan de Igualdade non sexa un documento conxuntural, senón que a súa implementación teña vocación de futuro e proxección no tempo. Por iso, estableceremos como marco de vixencia do plan, desde a súa aprobación, ata setembro de 2016, facendo neste período un balance e seguimento dos logros acadados. Coa elaboración deste primeiro Plan de Igualdade, o Concello de Corcubión aposta por un compromiso político co principio de igualdade de mulleres e homes. Neste empeño contamos con todas as institucións públicas e privadas, así como de entidades asociativas, profesionais e de calquera ámbito. Este primeiro Plan de Igualdade foi concibido como un documento de traballo que representa un compromiso por parte do consistorio municipal na súa efectiva aplicación.


Para poder chegar á súa formulación operativa, desenvolvemos unha intensa labor investigadora que nos permitiu acadar un coñecemento profundo da realidade sobre a que se vai intervir. Este diagnóstico permitiunos determinar a necesidade de actuar desde unha dobre perspectiva:

• Planificando medidas de acción positiva que dun xeito concreto, posibiliten a eliminación de determinadas situacións de desigualdade.

• Actuando de maneira integral mediante a incorporación transversal da perspectiva de xénero en todos os ámbitos e políticas municipais.

Isto requiriu que implantásemos un procedemento baseado na consulta, participación e motivación de todos e cada un dos departamentos municipais, así como das organizacións e asociacións que de xeito sectorial representan ós distintos colectivos do noso concello.

Con isto esperamos que, tanto o procedemento seguido como o resultado acadado, se traduza no respecto á pluralidade e á diversidade presente no noso territorio.

A decisión de emprender este II PIOMH representa para nós o inicio dun novo tempo no xeito de dirixir e xestionar os asuntos públicos. Pretendemos que este Plan non sexa un fin en sí mesmo, nin un documento ríxido e pechado, senón un instrumento flexible que oriente as políticas municipais durante os próximos anos.

É vontade, por tanto, deste concello integrar a igualdade de oportunidades en cada unha das súas áreas de competencia, se ben somos conscientes de que este é un proceso longo, que debemos abordar de xeito progresivo, tendo en conta os recursos e posibilidades reais de actuación.


Obxectivos xerais


OBXECTIVO XERAL DA ELABORACIÓN DO II PIOMH DE CORCUBIÓN

A elaboración do II Plan de Igualdade de Oportunidades entre Mulleres e Homes de CORCUBIÓN asume como fin e misión explícita a de servir de Instrumento de acción política para fortalecer o proceso de transformación social das relacións de xénero no Concello de Corcubión, en miras á consecución da Igualdade de Xénero de feito. Consecuentemente co anterior, aspírase a poñer en valor a igualdade e o xénero a través de cambios substanciais nos comportamentos, actitudes, formas de vida e nas estruturas sociais compostas por homes e mulleres, procurando desta forma, unha mellora efectiva de toda a sociedade. Por conseguinte o II Plan Municipal de Igualdade de Oportunidades de Corcubión pretende ser unha ferramenta capaz de: CONSEGUIR CAMBIOS NA REALIDADE SOCIAL QUE PERMITAN A EVOLUCIÓN CARA A UNHA SOCIEDADE NA QUE O SEXO DUNHA PERSOA NON CONDICIONE O QUE PODE OU NON PODE FACER.


OBXECTIVOS ESPECÍFICOS

1/ Acadar un coñecemento profundo da realidade social que permita detectar as necesidades e problemáticas da poboación local de Corcubión en aras de combater as desigualdades que por razón de xénero persisten a día de hoxe no eido local.

2/ Establecer obxectivos, decidindo cales son as solucións máis factibles.

3/ Crear un marco estratéxico de referencia en materia de Igualdade de Oportunidades.

4/ Potenciar a presza da muller e a integración da perspectiva de xénero nos ámbitos educativo, laboral, cultural e deportivo do noso concello, favorecendo con iso, unha participación equilibrada das mulleres e homes.

5/ Fomentar a coordinación das actuacións e servizos ofertados desde as Concellarías e áreas de goberno do Concello. Impulso da transversalidade nas distintas áreas municipais.

6/ Favorecer unha participación e representación equitativa da cidadanía en todos os ámbitos sociais e políticos do Concello.

7/ Sensibilizar e concienciar á poboación local sobre a necesidade de implantar políticas de igualdade de oportunidades.

8/ Promover actuacións para unha mellor calidade de vida para homes e mulleres e para a erradicación da violencia de xénero.

9/ Crear unha comisión transversal de xénero dotada de persoal técnico e político das diferentes áreas municipais, que facilite a posta en marcha, continuidade e consolidación do II PIOMH de forma transversal.


PRINCIPIOS REITORES COMO PRINCIPIOS REITORES DA FORMULACIÓN do II Plan de Igualdade de Oportunidades do Concello de Corcubión, estableceremos:

• O compromiso (Como manifestación inequívoca da vontade política pola efectividade do dereito constitucional de igualdade entre mulleres e homes).

• Principio de igualdade (Integración do principio de igualdade de trato e de oportunidades no conxunto das políticas municipais).

• A non discriminación (erradicación das situacións de desigualdade e/ou discriminación aún existentes entre mulleres e homes).

• Transversalidade (como principio orientador e transversal que ha de impregnar todas as políticas municipais).

• Participación (garantindo desde a administración municipal, a presenza e participación cidadá no deseño, planificación, seguimento e avaliación das polticas municipais de igualdade).

• Diversidade (Valorando os distintos intereses e necesidades da poboación dende unha dobre perspectiva: como elemento de inclusión; desde o respecto á diversidade como elemento clave para igualdade entre a propia cidadanía derivada de factores raciais, étnicos, culturais, sociais, económicos, de orientación sexual ou calquera outro).


Metodoloxía


A estratexia de recollida de información para a realización dun diagnóstico previo ao deseño da política pública municipal en materia de igualdade de oportunidades no Concello de Corcubión, apoiouse no emprego dunha metodoloxía amplamente participativa e de colaboración coas diferentes áreas municipais e organismos dependentes, así como en entidades de carácter supralocal que interveñen no territorio. Así mesmo, neste proceso participativo tivo un papel moi importante o tecido asociativo local, en especial os colectivos de mulleres, aqueles con ampla participación feminina, e as entidades ou institucións cuxo obxecto social é promoción da igualdade de oportunidades. Esta metodoloxía de carácter participativa para obtención de información primaria, combinouse co emprego de información secundaria procedente de fontes de carácter oficial (Instituto Nacional de Estadística, Instituto Galego de Estatística, Consello Superior do Poder Xudicial, Instituto Nacional da Seguridade Social, Instituto Galego das Cualificacións, etc.), e das memorias, informes, e documentos que foron facilitados polo persoal técnico municipal dos diferentes departamentos participantes na elaboración do PIOMH.

FERRAMENTAS EMPREGADAS Para a obtención da información primaria realizáronse un total de 18 entrevistas, tanto individuais como grupais, para o cal, deseñáronse uns guións temáticos semiestruturados para traballar cos axentes dos diferentes ámbitos participantes, atendendo ao seu ámbito competencial. Estas entrevistas tiveron unha duración media aproximada dunha hora. Para poder chegar a outro tipo de entidades as cales non foi posible realizar unha entrevista de carácter presencial, deseñouse un cuestionario que contiña diferentes items para recoller información sobre a organización e a súa actividade con perspectiva de xénero, e foi enviado por correo electrónico. As entrevistas foron gravadas en audio, previo consentimiento e aceptación por parte das persoas entrevistadas da claúsula de Protección de Datos de Caracter Oficial segundo o artigo 27 da Lei Orgánica 15/1999, de 13 de Decembro, para facilitar a recollida de información e así reducir as valoracións de tipo subxectivo por parte da persoa investigadora, e posibles sesgos da información. Posteriormente, a información foi baleirada en soporte electrónico, para o cal deseñáronse fichas de recollida de datos que sintentizan a información atendendo a:

-‐ Obxectivos, actuacións e funcións da departamento/organización entrevistada. -‐ Principais problemas detectados en relación ás desigualdades de xénero no seu

ámbito de acción no caso de Corcubión (así como outras problemáticas a ter en conta)


-‐ Principais accións que desenvolve a entidade encamiñadas a resolver as desigualdades por razón de xénero (tanto pasadas como actuais).

-‐ Inquedanzas ou accións futuras a levar a cabo desde a entidade. -‐ Propostas de accións (medidas, proxectos, actividades que esperan que sexan

recollidas no futuro PIOMH). -‐ Grao de participación-implicación que terá a entidade na execución do PIOMH

(recursos). -‐ Observacións sobre a entrevista.

FASES DE ELABORACIÓN DO PLAN Para ter claro cales son as diferentes fases que compuxeron a elaboración do II Plan Municipal de Igualdade de Oportunidades entre mulleres e homes (a partires de agora PIOM) a continuación exponse un esquema sinxelo das mesmas: 1ª FASE IMPULSO E COORDINACIÓN INICIAL à configuración do equipo técnico e documentación previa. 2ª FASE INFORMACIÓN E COORDINACIÓN MUNICIPAL àDivulgación e invitación a todas as concellerías á participación. 3ª FASE DESEÑO E REALIZACIÓN DO DIAGNÓSTICO PARTICIPATIVO à Análise cuantitativa e cualitativa da situación de igualdade de xénero no municipio. 4ª FASE ELABORACIÓN DO PLAN OPERATIVO E VALIDACIÓN PARTICIPATIVA à Planificación operativa ou tanxibilidade da estratexia planificadora.


AXENTES PARTICIPANTES Para xestionar a participación no proceso de diagnose do Plan, deseñouse unha base de datos para recoller información dos axentes locais, que nos permitise realizar un mapa de axentes clave para o proceso. Esta base de datos conten información sobre:

-‐ AS ENTIDADES LOCAIS o Grupos políticos municipais o Asociacións empresariais e de comercio o Centros educativos (CEIP, IES) o Escola Municipal Infantil o Centro de saúde

-‐ DEPARTAMENTOS MUNICIPAIS

o Seguridade Cidadá o Servizos Sociais, Benestar, Familia, Muller e Igualdade o Promoción Económica e Emprego o Cultura o Deportes

-‐ TECIDO ASOCIATIVO LOCAL o Asociacións veciñais o Asociacións socioculturais o Asociacións e clubes deportivos o Asociación de Nais e Pais

-‐ OUTRAS ENTIDADES

o Garda Civil de Corcubión o Centro Socio-comunitario de Corcubión o Centro de Información á Muller de Cee

A continuación móstrase unha táboa con todo o traballo de campo realizado: De xeito resumido, os datos máis salientables e resultantes do proceso participativo son os seguintes: Número total de entrevistas realizadas 20

Individuais 8 Grupais 10

Relación de entidades/ departamentos / persoal técnico entrevistado

o Concelleira de Servizos Sociais, Benestar, Familia,

Muller e Igualdade o Traballadora Social o Educadora Social o Educadora Familiar o Axente de Emprego o Monitor Deportivo o Auxiliar de Biblioteca


COMPOSICIÓN DAS MESAS DE TRABALLO Para a elaboración do Plan de Acción foi preciso a realización de mesas técnicas de traballo onde definir e delimitar as áreas e as actuacións que abarcará o Plan da Acción, e por outra banda valorar e analizar a viabilidade técnica e económica dos proxectos e actividades a implentar.

o Policía Local o Garda Civil o Auxiliares de Axuda a Domicilio o Centro de Información ás Mulleres o IES Fernando Blanco o CEIP Praia de Quenxe o Escola Municipal de Educación Infantil o Asociación Illa Lobeira o Universidade Popular de Corcubión o Amigos do Porco Celta o Por unha vida sen drogas o Cáritas parroquial o Mercado Medieval o Amigos de Europa o Escola de Fútbol Base o Club Marítimo Carrumeiro o Asociación Veciñal San Roque o ASOAR Armega o Asociación de Empresas de Corcubión o Asociación de Profesionais do Sector Turísitico da

Costa da Morte o Confraría de Pescadores e Mariscadoras de

Corcubión o Bloque Nacionalista Galego o Partido Popular o Partido Socialista

Número total de persoas participantes nas entrevistas

41

Distribución do número total de persoas participantes segundo sexo

15 homes ( 37%) e 26 mulleres (63%)

Entidades entrevistadas a través de cuestionarios

2 entidades profesionais (ASOAR e APTCM)


Deste xeito, o Plan de acción realizouse seguindo as seguintes FASES: 1ª FASE LIÑAS DE TRABALLO PRINCIPAIS

- Validación das conclusións principais apuntadas no diagnóstico, centrandose

na valoración dos puntos fortes e febles detectados. - Determinación das LIÑAS E ÁREAS DE ACTUACIÓN PRINCIPAIS. - Revisión das propostas achegadas durante o proceso participativo, dirixidas a

minimizar os efectos negativos, e a aproveitar os puntos fortes detectados. - Concreción dos obxectivos específicos de intervención para cada unha das

liñas. - Estudo de viabilidade técnica das propostas.

Convocatoria e celebración de dúas mesas de traballo sectoriais, nas que se validaron as conclusión principais extraídas do diagnóstico: os puntos fortes, e as problemáticas e necesidades atopadas no proceso de estudo, facendo un exercizo de revisión e aportacións que se consideren aportunas. Nestas dúas mesas tamén se concretaron as liñas e obxectivos específicos de intervención para cada unha das áreas establecidas. Así mesmo, foron seleccionadas e valoradas todas as propostas achegadas polas persoas participantes ao longo do proceso participativo, tanto as recollidas presencialmente durante o traballo de campo, así como as propostas do equipo responsable da elaboración do PIOMH. En último lugar, levouse a cabo un estudo da viabilidade técnica das propostas (medidas, proxectos, actividades). A través da baremación dos/as axentes, para a cal deseñouse unha ficha, determinouse a autoría e resposabilidade da execución das propostas, así coma os axentes implicados e a súa temporalización. Os axentes participantes e as temáticas das dúas mesas de viabilidade técnica foron: MESA 1: EDUCACIÓN, SOCIOCOMUNITARIA, EMPREGO, FORMACIÓN PARA O EMPREGO

-‐ Concelleira de Servizos Sociais, Benestar, Familia, Muller e Igualdade -‐ Traballadora Social -‐ Educadora Familiar -‐ Educadora Social -‐ Centro de Información á Muller de Cee -‐ Axente de Emprego e Desenvolvemento Local -‐ Monitor Deportivo -‐ Orientadora Escolar do CEIP Praia de Quenxe -‐ Directora da Escola Municipal de Educación Infantil


MESA 2: SEGURIDADE, BENESTAR SOCIAL

-‐ Concelleira de Servizos Sociais, Benestar, Familia, Muller e Igualdade -‐ Traballadora Social -‐ Educadora Familiar -‐ Educadora Social -‐ Centro de Información á Muller de Cee -‐ Garda Civil -‐ Policía Local

2ª FASE LIÑAS DE TRABALLO PRINCIPAIS

- Concreción e validación do Plan de acción. - Planificación do seguimento e avaliación. - Deseño dunha Comisión Técnica Interdepartamental para o seguimento e

control do Plan de Acción

2ª Convocatoria e celebración dunha terceira mesa de traballo na que se traballaou o plan de acción, plan que recolle as propostas que foron validadas na validadas nas dúas mesas anteriores, e que determina as actuacións que serán implementadas nos vindeiros anos con motivo da aprobación do Plan. Así mesmo, determinouse un sistema para o seguimento do plan a través do deseño dunha serie de indicadores. Para un correcta implementación do Plan, na mesa acordouse poñer en marcha unha Comisión Técnica Interdepartamental para o Seguimento e Control do Plan de Acción e que represente ás areas e departamentos con responsabilidades na implementación do PIOMH. Esta comisión foi concibida por todas as persoas participantes, como unha ferramenta de coordinación municipal que debe velar pola execución efectiva das actuacións, e pola avaliación das mesmas. A composición desta terceira mesa foi: MESA 3:

-‐ Concelleiros/as do equipo de goberno -‐ Traballadora Social -‐ Educadora Familiar -‐ Educadora Social -‐ Directora de Escola Municipal de Educación Infantil -‐ Axente de Emprego e Desenvolvemento Local -‐ Monitor Deportivo


-‐ Policía Local -‐ Biblioteca

SISTEMA DE AVALIACIÓN Para levar a cabo un seguimento e unha avaliación concreta do II Plan de Igualdade de Oportunidades de Corcubión, deseñouse unha metodoloxía cuxa finalidade é identificar e valorar cuantitativamente o desenvolvemento das iniciativas propostas no Plan Operativo do PIOMH. Esta metodoloxía apoíase no uso de diversos indicadores que teñen a capacidade de sinalar si se produxeron cambios con respecto ás distintas situacións de partida grazas ás accións realizadas no tempo sinalado. ALGÚNS DESTES INDICADORES PARA O SEGUIMENTO E AVALIACIÓN DO PIOMH SERÁN:

o Número de persoas e entidades implicadas ao comezo, durante e ao final do proceso de execución do PIOMH

o Grao de participación das persoas implicadas o Número de actuacións previstas e número de actuacións finalmente

executadas o Número de persoas participantes en cada acción (atendendo ao sexo,

idade, estado civil, procedencia, nacionalidade, profesión e ocupación, etc.)

o Recursos económicos destinados ao desenvolvemento de cada acción (medición entre a previsión do gasto e gasto finalmente efectuado).

O SEGUIMENTO E AVALIACIÓN REALIZARASE MEDIANTE:

o Reunións de coordinación tanto co equipo técnico das diferentes áreas municipais participantes, como cos axentes sociais participantes nas accións.

o Reunións de coordinación coa Comisión Técnica Interdepartamental de execución e seguimento do PIOMH

o Informes de avaliación do impacto das actividades desenvolvidas. O seguimento e avaliación farase con carácter anual, por parte da comisión estratéxica de execución e seguimento, desde unha visión proactiva que permita unha reorientación continua e, por tanto, anticiparse á situacións que precisen de medidas correctoras. A avaliación final farase ao longo do ano 2017 e se presentará no pleno municipal para a súa aprobación dándose información pública da mesma.


Diagnóstico


DEMOGRAFÍA 1. A estrutura da poboación no concello de Corcubión. Para analizar a estrutura poboacional comezaremos co estudo da evolución da poboación desde o ano 2000 ata o ano 2010, período sobre o cal se dispón de información estatística procedente de fontes oficiais. O Concello de Corcubión conta cunha superficie de 6,5 km² e un censo de poboación para o ano 2010 de 1.803 habitantes, dos cales o 48,59% son homes e o 51,41% restante mulleres. Este potencial humano, que supón o 7,59% do total humano asentado no territorio comarcal (23.744 habitantes), ven a significar unha densidade media de 277,41 hab/km². Esto quere dicir que por cada kilómetro cadrado viven 277 persoas. Tal e como se pode observar na gráfica seguinte, o concello ven experimentando unha reducción do número de poboación desde o ano 1981. Así, ao longo do período 2000 - 2010 acadáse unha redución media interanual demográfica de case o 1%, máis concretamente do 0,74%. GRÁFICA 1. EVOLUCIÓN DA POBOACIÓN NO CONCELLO DE CORCUBIÓN, PERÍODO 1981 – 2010.

A táboa 1 amosa a evolución da poboación de Corcubión comparativamente para os anos 2000, 2008, 2009 e 2010, e a variación porcentual

1600

1650

1700

1750

1800

1850

1900

1950

2000

2050

2100

2150

1981 1986 1991 1996 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Fonte: elaboración propia a partir dos datos do IGE.


experimentada entre o primeiro e o último ano. TÁBOA 1. EVOLUCIÓN DA POBOACIÓN DO CONCELLO DE CORCUBIÓN, PERÍODO 2000, 2008-2010. VALORES ABSOLUTOS.

2000 2008 2009 2010 Total H M Total H M Total H M Total H M % 2000-2010

Total 1945 934 1011 1822 892 930 1815 888 927 1803 876 927 -7,30%

0-4 72 29 43 57 32 25 51 27 24 59 27 32 -18,06%

5-9 104 47 57 65 33 32 73 38 35 61 36 25 -41,35%

10-14 87 50 37 69 36 33 64 36 28 56 28 28 -35,63%

15-19 133 76 57 96 52 44 96 53 43 98 50 48 -26,32%

20-24 139 72 67 88 52 36 86 47 39 87 50 37 -37,41%

25-29 136 65 71 114 65 49 103 59 44 116 64 52 -14,71%

30-34 178 83 95 135 67 68 137 68 69 117 58 59 -34,27%

35-39 159 86 73 128 62 66 130 63 67 138 68 70 -13,21%

40-44 166 76 90 170 87 83 166 80 86 159 75 84 -4,22%

45-49 105 57 48 155 80 75 162 85 77 149 79 70 41,90%

50-54 121 67 54 139 66 73 145 65 80 155 70 85 28,10%

55-59 96 43 53 117 62 55 115 63 52 112 60 52 16,67%

60-64 86 41 45 112 54 58 114 54 60 114 58 56 32,56%

65-69 96 47 49 85 38 47 95 45 50 104 47 57 8,33%

70-74 89 31 58 86 37 49 83 35 48 73 32 41 -17,98%

75-79 79 31 48 75 23 52 70 25 45 75 33 42 -5,06%

80-84 52 20 32 68 30 38 69 28 41 71 24 47 36,54% 85 e máis 47 14 33 63 16 47 56 17 39 59 17 42 25,53%

Fonte: elaboración propia a partir dos datos do IGE.

Tomando en consideración estes anos, os datos marcan índices negativos na maioría dos rangos de idade. Pero para unha análise en maior profundidade desta estrutura de poboación por sexo e idade, empregaremos a comúnmente coñecida pirámide poboacional, que nos amosará dun xeito fotográfico unha serie de carácteristicas básicas. A estrutura da poboación é a que exerce máis influencia sobre a natalidade, a mortalidade e o movemento natural dunha poboación, así como sobre os movimentos migratorios e, polo tanto, sobre o crecemento real da poboación. Pero as súas implicacións van máis a lo das puramente demográficas, xa que afecta ás de tipo social e económico, ás relacionadas co mercado de traballo, cos servizos sociais, etc.Polo que este coñecemento vai ser de gran utilidade para a realización de proxeccións e necesidades futuras. En primeiro lugar, a proporción de homes e mulleres é bastante equilibrada, sendo algo inferior o número de homes que o de mulleres. Así mesmo, observase que o maior


número de poboación concéntrase nos rangos de idade que van dos 40 a 54 anos, representando o 25,68% do total. No tramo de 65 a máis de 85 anos resulta significativo comprobar como se acadan cifras de poboación moi altas, chegando ao 21,19% do total. Polo que se pode dicir, que estamos ante unha estrutura que está experimentando un progresivo envellecemento, consecuencia directa do descenso no número de nacementos e do incremento da esperaza de vida da poboación. GRÁFICA 2. PIRÁMIDE DE POBOACIÓN DO CONCELLO DE CORCUBIÓN, PERÍODO 2010. VALORES ABSOLUTOS.

Así mesmo, podemos falar da existencia dunha cantidade significativa de persoas maiores que conforman o que sociolóxicamente se lle denomina poboación de cuarta idade, chegando ao 3,27% do total. Se comparamos a base coa cúspide, observamos como a poboación máis nova, refiríndonos a aquela que vai desde 0 ós 19 anos (15,20% do total), é inferior á franxa maís alta da pirámide, aquela que comprende a partir dos 64 anos de idade en adiante (21,19%). En total, hai unha diferenza de case un 6%, o que resulta moi significativo, dado que reforza o feito de que estamos ante unha poboación envellecida. Segundo o sexo, as mulleres adquiren unha maior presenza nestes tramos de maior idade, debido a súa maior esperanza de vida. Esta situación, o crecemento do número de persoas ancianas, leva parello a necesidade de incrementar os esforzos económicos e sanitarios

0-4 5-9

10-14 15-19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60-64 65-69 70-74 75-79 80-84

85 e máis

Mulleres Homes

Fonte: elaboración propia a partir dos datos do IGE. Movemento natural da poboación.


para tratar a unha poboación especialmente propensa a padecer enfermidades. No caso das persoas máis novas, tendo en consideración o tramo de idade que vai dos 0 ós 19 anos, os homes acadan un representación sensiblemente superior ao das mulleres, un 4,11% e 2,70% respectivamente sobre o total de cada un dos sexos. Deste xeito, podemos afirmar que nacen máis nenos que nenas, pero este desequilibrio a favor dos homes acaba por invertirse en idades superiores debido a varios factores en relación coa diferente mortalidade por sexo. A mortalidade infantil afecta máis a varóns e en idade adulta os varóns morren antes, dado que a esperanza de vida das mulleres é superior. Neste feito inflúen máis aspectos que os puramente biolóxicos, como por exemplo, os sociais (tipo de emprego, hábitos de vida saúdables, etc.). Seguindo coa análise, pódese dicir que para ambos sexos os datos maís significativos en canto ao número de poboación, acumúlanse na franxa de idade que vai dos 25 ós 59, masa de poboación activa e en idade de traballar, sendo máis do 46% do total da poboación. Con respecto a evolución da poboación segundo a relación entre o lugar de nacemento e o de residencia, tal e como se pode ver na seguinte táboa, o feito maís salientable é o aumento considerable que se ven experimentando no periodo 1998-2010 no número de persoas nacidas no estranxeiro, case un 47%. Este colectivo no último ano chega a representar o 6,43% do total de poboación. Aínda do cal, o grupo máis representativo é o nado no propio concello, cun peso do 50,64% sobre o total, seguido do colectivo nado noutro concello da mesma provincia, co 34,22% do total. Se se toma como referencia o primeiro e o último ano expresado na táboa, observáse como ambos presentan unha evolución negativa. TÁBOA 2. EVOLUCIÓN DA POBOACIÓN SEGUNDO A RELACIÓN ENTRE O LUGAR DE NACEMENTO E O DE RESIDENCIA. CORCUBIÓN PERIODO 1998 – 2010.

Total No

concello de

residencia

Noutro concello

da mesma provincia

Noutra provincia de

Galicia

Noutra comunidade

autónoma No

estranxeiro

1998 1949 1053 678 54 85 79

1999 1929 1054 667 54 81 73

2000 1945 1052 676 62 76 79 2001 2001 1055 707 72 79 88

2002 2002 1029 714 74 85 100 2003 1997 1024 705 70 81 117

2004 1964 1011 684 70 82 117 2005 1927 990 671 68 77 121


Total No

concello de

residencia

Noutro concello

da mesma provincia

Noutra provincia de

Galicia

Noutra comunidade

autónoma

No estranxeiro

2006 1912 974 661 66 83 128 2007 1887 963 653 67 93 111

2008 1822 943 617 61 89 112

2009 1815 929 616 56 96 118 2010 1803 913 617 59 98 116

A análise dos seguintes indicadores de poboación van a axudarnos a describir dun xeito máis preciso as características xerais que ate o momento estivemos analizando, e nos van a proporcionar un maior coñecemento sobre a estrutura sociodemográfica do concello. TÁBOA 3. EVOLUCIÓN DOS INDICADORES DE POBOACIÓN DO CONCELLO DE CORCUBIÓN. PERIODO 2007-2010. VALORES %.

2007 2008 2009 2010

Total H M Total H M Total H M Total H M

Taxa de crecemento composto continuo

-3,5 -4 -3,1 -0,4 -0,4 -0,3 -0,7 -1,4 0 .. .. ..

Porcentaxe de poboación segundo ámbito xeográfico

7,9 7,9 7,9 7,6 7,6 7,6 7,6 7,6 7,6 7,6 7,6 7,6

Densidade de poboación 290,3 142,8 147,5 280,3 137,2 143,1 279,2 136,6 142,6 277,4 134,8 142,6

Idade media no 1 de xaneiro 44,2 42,1 46,1 45,1 42,6 47,4 45,2 43 47,2 45,5 43,5 47,4

Porcentaxe de poboación menor de 20 anos

16,4 17,3 15,5 15,8 17,2 14,4 15,6 17,3 14 15,2 16,1 14,3

Porcentaxe de poboación entre 20 e 64 anos

64 67,1 61 63,6 66,7 60,5 63,8 65,8 61,9 63,6 66,4 60,9

Porcentaxe de poboación de 65 e máis anos

19,6 15,5 23,5 20,7 16,1 25,1 20,6 16,9 24,1 21,2 17,5 24,7

Índice de envellecemento 119 89,4 151 131,4 94,1 173,9 131,3 97,4 171,5 139,4 108,5 172,2

Índice de sobreenvellecem. 15,4 11,8 17,8 16,7 11,1 20,2 15 11,3 17,5 15,4 11,1 18,3

Índice de dependencia global

43,7 36,3 51,7 45,3 37,9 53,2 44,7 39,4 50,2 44,8 38,6 51,2



2007 2008 2009 2010

Total H M Total H M Total H M Total H M

Índice de dependencia xuvenil

15,6 15,1 16,1 15,2 15,6 14,8 15 15,9 14,1 14,1 14,4 13,9

Índice de dependencia senil 28,1 21,1 35,6 30,1 22,3 38,4 29,7 23,5 36,1 30,7 24,2 37,4

Índice de estrut. da poboación en idade activa

116 110,2 122,5 123,5 117,1 130,8 127,2 119,7 135,5 123,9 117,9 130,5

Índice de recambio da poboación en idade activa

114,3 100 131,9 116,7 103,8 131,8 118,8 101,9 139,5 116,3 116 116,7

Índice de masculinidade 96,8 - - 95,9 - - 95,8 - - 94,5 - -

Fonte: elaboración propia a partir dos datos do IGE. Movemento natural da poboación . Deste modo, o valor do índice de envellecemento para o ano 2010 sinala que por cada 100 persoas mozas, hai 139 maiores. Fixándonos agora nos valores indicados polo índice de sobreenvellecemento (15,4%), observamos que este grupo de poboación non está especialmente sobreenvellecida. En canto á poboación dependente, o índice de dependencia global, que indica en termos porcentuais o peso da poboación non activa –crianzas e maiores- respecto da poboación activa, hai case 45 persoas dependentes por cada 100 en idade de traballar, incrementándose con respecto ao ano 2006 nun 2,52%. Así, en catro anos, a poboación non activa gaña un peso relativo fronte á pobación activa (poboación dos 15 ós 65 anos), a un ritmo considerable. Se o analizamos en maior detalle, vemos que o índice de dependencia xuvenil é moito menor respecto do de dependencia senil, feito que ven a corroborar todo o dito anteriormente, a poboación do concello presenta unha acusada tendencia ao envellecemento. Ainda do cal, se nos fixamos agora no índice de recambio da poboación en idade activa, as novas xeracións manteñen un peso importante, xa que presentan unha importante capacidade cuantitativa para reemprazar a quenes están próximos á idade de xubilación, e seguir mantendo o sistema de benestar.


2. Indicadores demográficos O trazo máis característico desta estrutura de poboacional que acabamos de comentar é o baixo dinamismo demográfico, influenciado polo baixo número de nacementos rexistrados e polo aumento da mortalidade. No periodo de referencia, mentres a pobación menor de 15 anos non deixa de perder peso relativo como consecuencia do estancamento da natalidade, a maior de 65 anos aumenta o seu número. TÁBOA 4. NACEMENTOS, DEFUNCIÓNS, MATRIMONIOS E CRECEMENTO VEXETATIVO NO CONCELLO DE CORCUBIÓN. VALORES ABSOLUTOS, PERIODO 2000-2010.

Nacementos Defuncións Saldo

vexetativo Matrimonios

Homes Mulleres Total Homes Mulleres Total

2000 16 8 8 11 6 5 5 12 2001 11 9 2 19 11 8 -8 7 2002 21 9 12 20 12 8 1 8 2003 20 17 3 15 10 5 5 9 2004 6 3 3 27 10 17 -21 10 2005 10 5 5 24 15 9 -14 8 2006 22 11 11 22 8 14 0 4 2007 9 5 4 19 8 11 -10 6 2008 12 7 5 20 9 11 -8 10 2009 14 5 9 18 10 8 -4 5 2010 12 8 4 21 8 13 -9 5


GRÁFICA 3. EVOLUCIÓN DO NÚMERO DE NACEMENTOS SEGUNDO SEXO. PERIODO 2000-2010.


GRÁFICA 4. EVOLUCIÓN DO NÚMERO DE DEFUNCIÓNS SEGUNDO SEXO. PERIODO 2000-2010.

0

10

20

30

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

Nacementos

Homes Mulleres

0

10

20

30

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

Defuncións

Homes Mulleres


Respecto do crecemento natural da poboación, na táboa 3 pódese apreciar como a evolución dos ratios de saldo vexetativo, indicador que pon en relación os nacementos e defuncións dun ano coa poboación total, manten unha tendencia negativa ao longo dos últimos dez anos, en prácticamente todos os anos, o número de persoas finadas supera o de persoas nadas. Ante esta situación, a proxección a medio prazo parece indicar que o crecemento negativo se manterá, dado que o índice de natalidade é máis dificil de modificar, a curto prazo, que o de defunción. A este respecto, e segundo a información dun estudo “Mujeres y Hombres en España” do ano 2011 publicado polo INE (Instituto Nacional de Estadística), a diferenza de anos de esperanza de vida ao nacemento a favor da muller creceu e se mantivo estable en España ata mediados dos anos 90, como consecuencia dunha mortalidade masculina máis elevada debido a factores biolóxicos, estilos de vida e condutas de risco. Pero esta diferenza a favor da muller foise reducindo paulatinamente nas dúas últimas décadas. Así, no ano 1991 a diferenza a favor da muller situábase en 7,2 anos, pasando ós 6,8 anos no 2001 e, no 2009 a 6,1 anos. Segundo este mesmo estudo, o cal se apoia nas táboas de mortalidad publicadas polo INE, en España entre o 1991 e 2009, a esperanza de vida ao nacemento dos homes pasou de 73,5 a 78,5 anos, e a das mulleres de 80,7 a 84,6 anos. Deste xeito, no ano 2009 a esperanza de vida ao nacemento das mulleres superaba en 6 anos á dos homes. Seguindo coa revisión dos indicadores demográficos de Corcubión, na seguinte táboa móstrase como a idade media ao primeiro matrimonio, tanto no caso das mulleres coma dos homes foise retrasando considerablemente. No último ano de estudo pasa dos trinta, maís concretamente 31,8 e 33,7 anos respectivamente. As transformacións de orden sociocultural que motivan ás decisións emancipatorias da xente nova, así coma outros condicionantes económicos (vivenda cara, dificultades de acceso a empregos estables, o tempo de permanencia no sistema educativo,…), inciden notablemente neste retraso. TÁBOA 5. INDICADORES DEMOGRÁFICOS DO CONCELLO DE CORCUBIÓN, PERIODO 2000-2009. VALORES EXPRESADOS EN %.

Taxa bruta de

natalidade

Número medio de fillos por

muller

Idade media á

maternidade

Taxa bruta de

mortalidade

Taxa bruta de

nupcialidade

Idade media ao primeiro matrimonio.

Homes


Mulleres 2000 8,1 1 30 5,6 6,1 30,3 26,7

2001 5,5 0,7 32,3 9,5 3,5 29,2 28,9

2002 10,5 1,3 32,1 10 4 32,2 30,9

2003 10,1 1,3 31,6 7,6 4,5 28,2 25,1

2004 3,1 0,4 29 13,9 5,1 29,3 24,7


Taxa bruta de

natalidade

Número medio de fillos por

muller

Idade media á

maternidade

Taxa bruta de

mortalidade

Taxa bruta de

nupcialidade


Homes


Mulleres 2005 5,2 0,7 30,2 12,5 4,2 28,6 28,8

2006 11,6 1,6 31,8 11,6 2,1 32,2 29,8

2007 4,9 0,7 33,9 10,2 3,2 31,9 28,8

2008 6,6 1 32,7 11 5,5 31,6 29,7

2009 7,7 1,1 33,6 10 5,5 33,7 31,8 Fonte: elaboración propia a partir dos datos do IGE. Movemento natural da poboación A taxa bruta de natalidade é a relación entre o número de nacidos vivos duratne un ano dado e a poboación media de ese ano. Denomínase bruta porque non ten en conta qué persoas dentro da poboación estudada teñen realmente probabilidades de procrear e, de igual modo, ignora a estrutrua de idade da poboación, algo que pode afectar ao número de nacementos esperables nun ano determinado. Pero sí é útil para valorar a capacidade de crecemento da poboación e para a planificación dos servizos de saúde maternais e os destinados á infancia. Deste xeito, ao longo de todo o perído analizado (2000-2009), sitúase moi por enbaixo do 15%, valor que indica que estamos ante unha taxa baixa. Esta taxa está directamente relacionada coa taxa de fecundidade e co número medio de fillos por muller, que na actualidade é de 1,1 fillo/muller, moi por debaixo dos valores considerados como taxa mínima para asegurar o reemplazo xeracional, que é do 2,1 fillo/muller. Así mesmo, nos últimos dez anos, a idade media á maternidade foise incrementando ate chegar a situarse preto dos 34 anos. En canto a nupcialidade, en Corcubión as taxas brutas de nupcialidade nos dez últimos anos rondan unha media do 4,37%, despuntando no ano 2000 onde ascende ao 6,1%. Analizando máis en detalle este fenómento, as cifras totais de unións matrimoniais entre persoas de diferente sexo ao londo dos dez últimos anos de estudo, indican que a media rexistrada é bastante baixa, non chega ós 8 matrimonios por ano. Ao analizar esta tendencia, no podemos falar dunha evolución positiva ou negativa, xa que as cifras totais de unións experimentan importantes flutuacións de carácter interanual, pero sí podemos afirmar que estas cifras son escasamente representativas.


TÁBOA 6. EVOLUCIÓN DO NÚMERO DE MATRIMONIOS DE DIFERENTE SEXO SEGUNDO A IDADE DA ESPOSA E DO ESPOSO, PERIODO 2000-2009, VALORES ABSOLUTOS.

Fonte: elaboración propia a partir dos datos do IGE. Movemento natural da poboación No período 2000-2009 o número de nacementos non acada uns valores excesivamente representativos, chegando neste último ano á cifra de 14. Dita evolución está marcada por un máximo acadado no ano 2006 de 22 nacementos, e un mínimo de 6 nacementos no 2004.

TOTAL <20 20-29 30-39 40-49 >50

H M H M H M H M H M

2000 12 0 0 5 9 7 3 0 0 0 0

2001 7 0 0 4 5 3 2 0 0 0 0

2002 8 0 0 3 3 4 5 1 0 0 0

2003 9 0 0 7 7 2 2 0 0 0 0

2004 10 0 1 6 7 4 2 0 0 0 0

2005 8 0 1 5 4 3 2 0 1 0 0

2006 4 0 0 1 2 3 2 0 0 0 0

2007 6 0 0 1 3 4 3 1 0 0 0

2008 10 0 0 4 5 4 5 2 0 0 0

2009 5 0 0 0 2 5 3 0 0 0 0

GRÁFICA 5. DISTRIBUCIÓN % DO NÚMERO DE NACEMENTOS PARA O ANO 2009 SEGUNDO A IDADE DA NAI.

GRÁFICA 6. DISTRIBUCIÓN % DO NÚMERO DE NACEMENTOS PARA O ANO 2009 SEGUNDO A IDADE DO PAI.


Menos de 20 anos 0%

Entre 20-24 anos 0%

Entre 25-29 anos 21%



Entre 40-44 anos 7%

45 e máis anos 0% Menos de 20

anos, 0,00%

Entre 20-24 anos, 0,00%

Entre 25-29 anos,

14,29%

Entre 30-34 anos,

28,57% Entre 35-39 anos,

28,57%

Entre 40-44 anos,

14,29%

Entre 45-49 anos, 7,14%

50 e máis, 0,00%

Non consta, 7,14%


Os gráficos anteriores amosan que o maior número de nacementos acontecidos durante o 2009 segundo a idade da nai, correspóndese co grupo de 35 a 39 anos, e no caso da idade do pai, o grupo máis número repártese por igual entre o de 30 a 34 anos e o de 35 a 39 anos. De todo o anterior despréndese que o calendario da nupcialidade estase retrasando de xeito constante nos últimos anos, feito que inflúe no calendario da fecundidade, retrasándoo na mesma proporción. TÁBOA 7. INDICADORES DE FECUNDIDADE, PERIODO 2000-2009. VALORES %.

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

Taxa xeral de fecundidade 31,6 21,5 41,3 40,1 12,4 20,9 47,1 20,5 28,4 33,1 Índice sintético de fecundidade 1 0,7 1,3 1,3 0,4 0,7 1,6 0,7 1 1,1 Taxa específica fecundidade: <20 anos 0 0 0 0 0 25 22 0 0 0 Taxa específica fecundidade: 20-24 anos 29,2 14,9 15,6 34,5 0 0 25,6 0 0 0 Taxa específica fecundidade: 25-29 anos 92,1 0 58,8 37,7 58 31,7 94,5 18 86 62,5 Taxa específica fecundidade: 30-34 anos 43,2 92 109,8 138,4 25 62,5 53 71,4 43,8 62,5 Taxa específica fecundidade: 35-39 anos 26 24 69 34,9 0 11,6 90,9 29,4 45,1 87,6 Taxa específica fecundidade: 40-44 anos 10,9 0 0 12,3 0 13,8 38,5 12,3 23,7 11,8 Taxa específica fecundidade: >44 anos 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Porcentaxe de nacementos de nai non casada 0 9,1 14,3 30 16,7 20 22,7 0 33,3 0 Relación de masculinidade ao nacemento 100 450 75 566,7 100 100 100 125 140 55,6 Taxa bruta de reprodución 0,5 0,1 0,7 0,2 0,2 0,4 0,8 0,3 0,4 0,7

Fonte: elaboración propia a partir dos datos do IGE. Movemento natural da poboación. A taxa de fecundidade mide a frecuencia dos nacementos no seo da poboación feminina en idade fértil ou reprodutiva (a idade entre a menarquia e a menopausa). Como se puido ver na táboa anterior, esta taxa ao longo do periodo recollido experimenta importantes flutuacións, acadando como xa se comentou, os seus valores máximos no 2006, con 47,1 nacementos por cada mil mulleres. En canto os indicadores de fecundidade por grupos de idade, observase un incremento e unha concentración da fecundidade no grupo de idade que vai dos 35 e os 39 anos, debido principalmente como se puido ver na táboa 4, o envellecemento da idade media á maternidade das mulleres de Corcubión.


Outro dato significativo a cerca da radiografía demográfica que estamos a describir, é que aumentan os nacementos fora do matrimonio. Tal e como se pode ver na táboa seguinte, ao analizar o número de nacementos segundo o estado civil da nai, produciuse nos últimos anos un aumento do número de nacementos fora do matrimonio. TÁBOA 8. NACEMENTOS SEGUNDO O ESTADO CIVIL DA NAI. PERÍODO 2000–2009, VALORES ABSOLTUOS.

Total De nai casada

% sobre o total

De nai non casada

% sobre o total

2000 16 16 100,00% 0 0,00% 2001 11 10 90,91% 1 9,09% 2002 21 18 85,71% 3 14,29% 2003 20 14 70,00% 6 30,00% 2004 6 5 83,33% 1 16,67% 2005 10 8 80,00% 2 20,00% 2006 22 17 77,27% 5 22,73% 2007 9 9 100,00% 0 0,00% 2008 12 8 66,67% 4 33,33% 2009 14 7 50,00% 7 50,00%

Fonte: elaboración propia a partir dos datos do IGE. Movemento natural da poboación. A incompatibilidade entre o mundo laboral e as tarefas reprodutivas pode inhibir severamente a procura de crianzas. No caso de Corcubión, as cifras recollidas ao longo de todo o periodo revelan que, en efecto, a fecundidade e a actividade feminina van da man, hipótese que se contrasta ao observar o total de nacementos rexistrados nos dez últimos anos, dado que maís da metade son de nais incorporadas ao mercado laboral. TÁBOA 9. NACEMENTOS SEGUNDO A RELACIÓN COA ACTIVIDADE DA NAI. PERÍODO 2000–2009, VALORES ABSOLTUOS.

Total Activas Inactivas Non consta ou non pode ser clasificadas.

2000 16 10 3 3

2001 11 6 4 1 2002 21 11 3 7

2003 20 11 5 4 2004 6 3 2 1

2005 10 7 2 1 2006 22 14 8 0


Total Activas Inactivas Non consta ou non pode ser clasificadas.

2007 9 4 4 1 2008 12 9 3 0

2009 14 13 1 0 Fonte: elaboración propia a partir dos datos do IGE. Movemento natural da poboación. Como acabamos de ver, entre as causas identificadas que poden explicar as baixas taxas de natalidade rexistradas no concello, pódense incluir as seguintes:

• Os factores culturuais que rixen as costumes matrimoniais, tales como a idade máis tardía do matrimonio, o aumento da soltería, a convivencia maís tardía no domicilio familiar, etc.

• A postergación da idade da maternidade. Esta se sitúa aproximadamente nos 34 anos, e estatísticamente as posibilidades de embarazo van diminuíndo co paso do tempo.

• O incremento do coste da crianza dos fillos e fillas. Segundo un estudo de Maroto-Navarro tituloado “El reto de la maternidad en España: dificultades sociales y sanitarias”, España é un dos países da Unión Europea que menos porcentaxe do seu producto interior bruto destina á proteción social da maternidade con axudas familiares.

• Motivos socioeconómicos e escaseza de recursos para a conciliación da vida familiar, laboral e persoal, actúando de limitación voluntaria, especialmente entre as mulleres activas. Coa incorporación da muller ao mundo laboral, o feito de estar embarazada pode supoñer un certo risco de pérda do emprego ou promoción profesional, así como a consecuente diminuación de ingresos. Importante mencionar tamén, a grave crise económica que está a experimentar o noso país desde o 2007, e que actúa como limitación involuntaria na decisión ou no de ter descendencia.

• Baixa presenza de poboación inmigrante, dado que soe indicir positivamente no aumento das taxas de natalidade. Aínda que sobre este aspecto, afondaremos nun apartado posterior adicado ós movementos migratorios.

Así pois, tal e como acabamos de ver a fecundidade feminina en Corcubión, encadrada entre os 15 e 49 anos de idade, atópase condicionada por factores demográficos como acabamos de ver, referidos á idade, e outros de carácter non demográfico como o estado civil, o nivel de escolaridade, o grao de urbanización do territorio, a ocupación e, en xeral, polo nivel de vida da poboación.


3. Os movementos migratorios O fenómeno migratorio constitúe o segundo gran componente demográfico que incide directamente no cremento ou decrecemento da poboación nun territorio. Por migración enténdese o cambio de residencia desde un lugar de orixe, a outro de destino, implicando o cruce dalgún límite ou fronteira xeopolítica definida (País, provincia, municipio, …). En consecuencia, segundo o lugar de destino ou orixe dos movementos migratorios, discriminaremos entre as migracións relacionadas co estranxeiro e as migracións de España, as que se entende teñen como orixe ou destino o resto do Estado español. Desde esta óptica, nas migracións internacionais pódese distinguir entre a inmigración do estranxeiro, que contempla as chegadas desde o estranxeiro, e a emigración ao estranxeiro, que contempla a salida de persoas de Corcubión ate o estranxeiro. Esta mesma distinción entre emigrantes e inmigrantes faise cando o resto do Estado é o territorio de referencia. Feita esta aclaración, a continuación pasaremos a analizar en detalle as dinámicas migratorias do Concello nos últimos anos, e como podremos comprobar, Corcubión presenta unha moderada atracción migratoria. Máis da metade dos habitantes naceron no mesmo municipio. O segundo grupo maís numero é o da poboación nacida noutro concello da mesma provincia, cun peso do 34,22% no último ano, seguido do grupo de nacidos no estranxeiro, que chegan a representar o 6,43% do total da poboación do concello. Con respecto a este último, é o que presenta un maior incremento na última década, así pasou das 79 persoas no ano 2000, a rexistrar un total de 116 no 2010. Pola contra, o grupo de persoas nada no concello de residencia é o presenta maior recesión ao longo deste periodo. Isto é un reflexo do escaso atractivo que presenta o concello para as persoas inmigrantes en xeral, dadas as escasas posibilidades que ofrece o mercado laboral.


TÁBOA 10. POBOACIÓN RESIDENTE SEGUNDO A RELACIÓN ENTRE O LUGAR DE NACEMENTO E O DE RESIDENCIA. CONCELLO DE CORCUBIÓN, PERÍODO 2000-2010.

Fonte: elaboración propia a partir dos datos do IGE. Movemento natural da poboación . Na táboa seguinte podemos ver a progresión absoluta da poboación estranxeira respecto da poboación española. No ano 2010 a poboación estranxeira suponía o 1,77% do total da poboación de Corcubión. Segundo sexo, a poboación masculina ao longo de todo o periodo considerado (2000-2010), acada un peso sensiblemente maior. TÁBOA 11. EVOLUCIÓN DA POBOACIÓN SEGUNDO NACIONALIDADE E SEXO. CONCELLO DE CORCUBIÓN, PERIODO 2000-2009.

Total Homes Mulleres Total Española Estranxeira Total Español Estranxeiro Total Española Estranxeira

2000 1945 1933 12 934 929 5 1011 1004 7 2001 2001 1986 15 969 961 8 1032 1025 7 2002 2002 1980 22 959 948 11 1043 1032 11 2003 1997 1964 33 962 948 14 1035 1016 19 2004 1964 1930 34 956 941 15 1008 989 19 2005 1927 1893 34 944 927 17 983 966 17 2006 1912 1870 42 930 911 19 982 959 23 2007 1887 1858 29 928 914 14 959 944 15 2008 1822 1795 27 892 879 13 930 916 14 2009 1815 1782 33 888 870 18 927 912 15 2010 1803 1771 32 876 858 18 927 913 14

Fonte: elaboración propia a partir dos datos do IGE. Movemento natural da poboación

Total poboación

No concello

de residencia

%

Noutro concello

das mesma

provincia

% Noutra

provincia de Galicia

% Noutra

comunidade autónoma

% No estranx. %

2000 1945 1052 54,09% 676 34,76% 62 3,19% 76 3,91% 79 4,06%

2001 2001 1055 52,72% 707 35,33% 72 3,60% 79 3,95% 88 4,40%

2002 2002 1029 51,40% 714 35,66% 74 3,70% 85 4,25% 100 5,00%

2003 1997 1024 51,28% 705 35,30% 70 3,51% 81 4,06% 117 5,86%

2004 1964 1011 51,48% 684 34,83% 70 3,56% 82 4,18% 117 5,96%

2005 1927 990 51,38% 671 34,82% 68 3,53% 77 4,00% 121 6,28%

2006 1912 974 50,94% 661 34,57% 66 3,45% 83 4,34% 128 6,69%

2007 1887 963 51,03% 653 34,61% 67 3,55% 93 4,93% 111 5,88% 2008 1822 943 51,76% 617 33,86% 61 3,35% 89 4,88% 112 6,15% 2009 1815 929 51,18% 616 33,94% 56 3,09% 96 5,29% 118 6,50%

2010 1803 913 50,64% 617 34,22% 59 3,27% 98 5,44% 116 6,43%


A continuación recollénse os datos de poboación dos tres últimos anos inscrita no municipo de Corcubión e residente no estranxeiro, e dos cales se desprende que do 2009 ao 2011 a poboación de Corcubión que reside fora do país increméntase nun 11,26%, acadando a cifra de 425 persoas. Por sexo, o 51,76% das persoas inscritas no concello que residen no estranxeiro son mulleres e o 48,24% varóns, porcentaxes semellantes as acadados nos dous anos anteriores. Aínda de non tratarse de variacións significativas, sí é verdade que o número de mulleres residentes no extranxeiro foise incrementando paulatinamente, aproximadamente un 7,34% interanual. TÁBOA 12. POBOACIÓN DE NACIONALIDADE ESPAÑOLA RESIDENTE NO ESTRANXEIRO SEGUNDO SEXO E INSCRITAS NO MUNICIPIO DE CORCUBIÓN. PERIODO 2009-2011, VALORES ABSOLUTOS.

2009 2010 2011

Total Homes Mulleres Total Homes Mulleres Total Homes Mulleres

382 191 191 395 194 201 425 205 220

Fonte: elaboración propia a partir dos datos do IGE. INE, Padrón de españois residentes no estranxeiro (PERE). A inmigración é un fenómeno demográfico relativamente recente en España, e segundo os estudiosos da materia, consideráse un dos poucos factores de rexuvenecemento da poboación do noso país, por dúas cuestión fundamentalmente: a primeira, porque a poboación inmigrante soe ser xente nova e, a segunda, por atribuírselle ás mulleres inmigrantes unha maior taxa de fecundidade que as españolas. Ahora ben, ao falar primeiro de poboación estranxeira residente e a continuación de persoas inmigrantes, pode que se confundan ambos térmos, polo que debemos matizar que nin todas as persoas inmigrantes son estranxeiras, nin todas as persoas estranxeiras son inmigrantes. TÁBOA 13. EVOLUCIÓN DOS MOVEMENTOS E SALDOS MIGRATORIOS EN CORCUBIÓN, PERIODO 2000-2009, VALORES ABSOLUTOS.

Total

Saldo Interno Saldo externo Total Intraprovincial

Co resto de

Galicia Total Co resto de

España Co

estranxeiro 2000 47 26 20 6 21 2 19 2001 13 5 0 5 8 -7 15 2002 -54 -62 -55 -7 8 -2 10 2003 -12 -14 -18 4 2 -6 8 2004 -16 -36 -30 -6 20 2 18 2005 -26 -24 -23 -1 -2 1 -3 2006 -1 -19 -29 10 18 7 11 2007 -55 -57 -56 -1 2 0 2


Total

Saldo Interno Saldo externo Total Intraprovincial

Co resto de

Galicia Total Co resto de

España Co

estranxeiro 2008 0 -12 -11 -1 12 5 7 2009 -4 -10 -9 -1 6 10 -4 2010 -30 -29 -22 -7 -1 4 -5

Nota aclaratoria: Saldo migratorio Para cada ámbito territorial, é a diferenza entre o número de inmigracións e o número de emigracións. Se é positivo indica que as entradas de poboación superan as saídas e se é negativo o contrario . Saldo migratorio interno É a diferenza entre a inmigración interna e a emigración interna. Para cada concello aparecen dous tipos de saldo migratorio interno: o intraprovincial e o do resto de Galicia. O primeiro correspóndese coa diferenza entre as altas no concello procedentes do resto da provincia e as baixas con destino na mesma, e o segundo é a diferenza entre as altas no concello procedentes das restantes provincias de Galicia e as baixas con destino nesas mesmas provincias. Saldo migratorio externo É a diferenza entre a inmigración externa e a emigración externa. Aparecen dous tipos de saldo migratorio externo: co resto de España (diferenza entre as altas procedentes das outras comunidades autónomas e as baixas con destino nas mesmas), e co estranxeiro (diferenza entre as altas procedentes do estranxeiro e as baixas con ese mesmo destino).

Fonte: elaboración propia a partir dos datos do IGE. INE. Estatística de variacións residenciais. A vista dos datos, en xeral pode afirmarse que na última década rexístrase un saldo negativo entre saídas e entradas de poboación. Polo tanto, Corcubión leva perdendo poboación neta por causa dos movementos migratorios, isto é, vaise máis xente da que chega. O signo dos saldos migratorios constitúe un punto de análise importante para entender as pautas migratorias dos últimos anos, pero vainos a aportar máis luz o estudo dos seus fluxos. O feito de que o saldo migratorio manteña unha tendencia negativa non índica que non exista inmigración, polo que é interesante coñecer os cambios que se foron producindo na composición das afluencias migratorias do concello. A gran maioría dos movementos migratorios rexistrados en Corcubión nestes dez últimos anos, danse entre as Comunidades Autonómas do territorio español. TÁBOA 14. MIGRACIÓNS SEGUNDO TIPO DE MIGRACIÓN E SEXO NO CONCELLO DE CORCUBIÓN. PERIODO 2000-2009, VALORES ABSOLUTOS.

EMIGRACIÓN INMIGRACIÓN

Emigración interna

Emigración externa

TOTAL

Inmigración interna

Inmigración externa

TOTAL Total A outra

CC.AA Ao

estranxeiro Total Doutra CC.AA

Do estranxeiro

H M H M H M H M H M H M H M H M 2000 18 17 7 15 7 15 .. .. 57 27 34 26 17 13 11 13 6 104 2001 24 22 10 8 10 8 .. .. 64 22 29 13 13 8 3 5 10 77 2002 36 44 20 16 18 13 2 3 116 11 7 18 26 11 18 7 8 62 2003 35 29 10 16 9 14 1 2 90 30 20 17 11 10 7 7 4 78 2004 28 32 11 10 10 9 1 1 81 14 10 18 23 13 8 5 15 65 2005 24 19 11 9 7 6 4 3 63 9 10 8 10 7 7 1 3 37 2006 38 38 17 6 13 4 4 2 99 33 24 23 18 15 9 8 9 98 2007 45 49 13 13 8 8 5 5 120 10 27 16 12 11 5 5 7 65


EMIGRACIÓN INMIGRACIÓN

Emigración interna

Emigración externa

TOTAL

Inmigración interna

Inmigración externa

TOTAL Total A outra

CC.AA Ao

estranxeiro Total Doutra CC.AA

Do estranxeiro

H M H M H M H M H M H M H M H M 2008 25 33 14 8 12 7 2 1 80 24 22 14 20 10 14 4 6 80 2009 28 24 13 18 6 7 7 11 83 17 25 19 18 13 10 6 8 79 2010 24 38 17 8 11 5 6 3 87 13 20 16 8 13 7 3 1 57

Fonte: elaboración propia a partir dos datos do IGE. INE. Estatística de variacións residenciais. GRÁFICA 7. EVOLUCIÓN DOS MOVEMENTOS MIGRATORIOS REXISTRADOS EN CORCUBIÓN NO PERÍODO 2000-2010.

Ao analizar a emigración, apreciase que a interna acada valores máis significativos ao longo de todo o periodo, así no último ano representa o 71,26% do total. Esta situación é extensible o fenómento da inmigración, é dicir, é máis significativa a de carácter interno, chegando no último ano a acadar un peso de case o 58% sobre o total da inmigración. A este respecto, ao contrario do que pasa coa inmigración interna, que se contabilizan un maior número de mulleres no conxunto do periodo, na externa adquieren maior representación os homes. Ao longo destes once últimos anos o total de poboación estranxeira rexistrada no concello ascende a 313 persoas, estando practicamente equilibradas en canto ao sexo. Das cales, o grupo máis numero é o procedente de Ámerica, representando un 57,83% do total da poboación estranxeira. Neste grupo, destaca especialmente a presenza feminina, que constitúe o 61,88% do total do grupo para estes once últimos anos. Aínda que cun peso menor, o segundo grupo con maior presenza é o procedente de

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 EMIGRACIÓN 57 64 116 90 81 63 99 120 80 83 87

INMIGRACIÓN 104 77 62 78 65 37 98 65 80 79 57

0

20

40

60

80

100

120

140



Europa (40,26%), que ademáis de manter un valores de crecemento practicamente constantes, e experimentar escasas flutuacións neste periodo, no último ano chega a equiparase co total de poboación procedente de Ámerica. TÁBOA 15. POBOACIÓN DO CONCELLO SEGUNDO SEXO E PRINCIPAIS NACIONALIDADES. PERIODO 2000-2010, VALORES ABSOLUTOS.

Total poboación

Total poboación estranxeira

Total Europa Total Unión

Europea (UE-27)

Total África

Total Ámerica

Total Asia

Total

Oceanía H M H M H M H M H M H M H M H M

2000 934 1011 5 7 3 1 - - 0 0 2 6 0 0 .. ..

2001 969 1032 8 7 5 1 - - 0 0 3 6 0 0 .. ..

2002 959 1043 11 11 5 3 - - 0 0 6 8 0 0 .. ..

2003 962 1035 14 19 5 4 - - 0 0 8 15 1 0 .. ..

2004 956 1008 15 19 9 5 8 5 0 0 5 14 1 0 .. ..

2005 944 983 17 17 10 5 9 5 0 0 6 12 1 0 0 0

2006 930 982 19 23 8 7 8 7 0 0 10 16 1 0 0 0

2007 928 959 14 15 7 7 7 7 0 0 6 8 1 0 0 0

2008 892 930 13 14 7 6 7 6 0 0 6 8 0 0 0 0

2009 888 927 18 15 9 4 8 4 0 0 9 11 0 0 0 0

2010 876 927 18 14 10 5 9 5 0 1 8 8 0 0 0 0 Fonte: elaboración propia a partir dos datos do IGE. INE. Estatística de variacións residenciais. No ano 2010 o número de persoas estranxeiras rexistradas no concello é de 32, das cales o 56,25% son homes, e o 43,75% mulleres. Con respecto ás nacionalidades con maior presenza no concello ao longo destes once últimos anos, no caso de Europa, as tres nacionalidades con maior presenza son, en primeiro lugar a portuguesa, seguida da francesa e a unha distancia significativa, a inglesa. Para o caso de América, a nacionalidade arxentina acada a maior representación sobre o conxunto dos países de Ámerica, seguido de lonxe polas persoas procedentes da República Dominicana e do Perú. Aínda do cal, nos dous últimos anos, as persoas procedentes de Uruguai representan o grupo máis numeroso, contabilizándose 4 novas chegadas no 2009 e 2010.


MERCADO DE TRABALLO

1. Estrutura empresarial No ano 2009 o número de empresas rexistradas en Corcubión é de 115, dúas menos que as rexistradas no ano anterior, e das cales, o 87,83% teñen un estrato de persoas asalariadas que vai de de 0-2. Polo que en máis da metade, un 67,83%, a titularidade correspondense con persoas físicas. No parque de empresas ubicado no Concello, é o sector do comercio o que maior número de empresas concentra, un total de 25, seguido polo sector da construcción con 23 unidades e, en terceiro lugar, a hostalería, con 16 unidades. As actividades económicas representadas no seguinte gráfico casi concentran as ¾ partes das empresas asentadas na zona. GRÁFICA 8. DISTRIBUCIÓN DAS EMPRESAS CON ACTIVIDADE EN CORCUBIÓN SEGUNDO ACTIVIDADE PRINCIPAL (GRUPOS CNAE 2009), ANO 2010.

INDUSTRIA MANUFACTUREIRA,

6,09%

CONSTRUCIÓN, 20,00%

COMERCIO POR XUNTO E AO

RETALLO; REPARACIÓN DE VEHÍCULOS DE

MOTOR E MOTOCICLETAS,

21,74%

HOSTALARÍA, 13,91%

ACTIVIDADES PROFESIONAIS, CIENTÍFICAS E

TÉCNICAS, 9,57%

Fonte: elaboración propia a partir dos datos do IGE. Explotación do directorio de empresas e unidades locais.


2. O paro rexistrado Como podemos observar na seguinte táboa, a evolución do periodo 2006-2010 presenta flutuacións. Así, ao finalizar o 2010, a cifra total de paro rexistrado ascende a 130 persoas, das cales 68 son mulleres e 62 homes. Se comparamos este dato coa mesma data do ano 2006, atopamos un incremento do 6,56% no total de persoas paradas. TÁBOA 16. EVOLUCIÓN DO NÚMERO DE PERSOAS PARADAS EN CORCUBIÓN SEGUNDO SEXO. 2006-2010.

Ano 2006 Ano 2007 Ano 2008 Ano 2009 Ano 2010 Variación % 2010-2006

Muller 73 66 69 63 68 -6,85%

Home 49 45 64 66 62 26,53%

TOTAL 122 111 133 129 130 6,56%

Ao analizar estos datos por tramos de idade, damos conta de que o grupo que máis contribúe a alimentar as cifras do paro é o representado polas persoas con idades que van do 50 a 54 anos. No periodo 2006-2010 incremétase un 84,62%, pasando das 13 persoas as 24. Pola contra, o grupo de idade que vai dos 20 a 24 anos presenta unha reducción do 30,77%, isto é pasa das 13 persoas no 2006 ás 9 no 2010. TÁBOA 17. EVOLUCIÓN DAS PERSOAS PARADAS POR TRAMOS DE IDADE. CORCUBIÓN, 2006-2010.

Ano 2006 Ano 2007 Ano 2008 Ano 2009 Ano 2010 Variación % 2010-2006

16 a 19 X X 4 X X 20 a 24 13 7 10 5 9 -30,77% 25 a 29 14 13 13 21 12 -14,29% 30 a 34 17 7 19 14 17 0,00% 35 a 39 14 17 16 14 18 28,57% 40 a 44 14 15 19 16 11 -21,43% 45 a 49 13 15 17 24 18 38,46% 50 a 54 13 14 11 14 24 84,62% 55 a 59 13 15 18 9 12 -7,69% 60 a 64 8 7 6 9 7 -12,50% TOTAL 119 110 133 126 128 7,56%

Fonte: elaboración propia a partir dos datos do Instituto Galego das Cualificacións. Informe do mercado laboral.



En canto ao nivel de estudos da poboación parada do Concello de Corcubión, vemos na táboa seguinte que o maior número de persoas paradas rexistradas como demandantes de emprego posúen ata Certificado de Escolaridadede, acadando no 2010 o 46, 92% do total e un incremento de case o 30% con respecto ao ano 2006. TÁBOA 18. EVOLUCIÓN DAS PERSOAS PARADAS POR NIVEL ACADÉMICO. CORCUBIÓN, PERIODO 2006-2010.


Atendendo os valores do paro segundo as seccións de actividades económicas dos dous últimos anos, atopamos que o maior número de persoas paradas proveñen da actividade da construción (31 persoas para o 2010), seguido da administración pública e defensa (25 para o 2010). Entre ámbalas dúas actividades abarcan o 47,06% da cifra total de persoas paradas no 2010. Esto damos conta da tendencia que esta experimentando o desemprego en Corcubión, e das actividades económicas que se están vendo máis afectas polo actual ciclo económico no que estamos inmersos. TÁBOA 19. EVOLUCIÓN DAS PERSOAS PARADAS POR SECCIÓNS, CORCUBIÓN PERIODO 2009 – 2010 (CLASIFICACIÓN CNAE_2009).

2009 2010

AGRICULTURA, GANDARÍA, SILVICULTURA E PESCA 0 X

INDUSTRIA MANUFACTUREIRA 14 15 SUBMINISTRACIÓN DE AUGA, ACTIVIDADES DE SANEAMENTO, XESTIÓN DE RESIDUOS E DESCONTAMINACIÓN

X X

CONSTRUCIÓN 35 31 COMERCIO POR XUNTO E POLO MIÚDO; REPARACIÓN DE VEHÍCULOS DE MOTOR E MOTOCICLETAS

8 8

TRANSPORTE E ALMACENAMENTO X 5

HOSTALARÍA 13 15

ACTIVIDADES FINANCEIRAS E DE SEGUROS X X

ACTIVIDADES INMOBILIARIAS 0 X

Ano 2006 Ano 2007 Ano 2008 Ano 2009 Ano 2010

Ata Certificado de Escolaridade* 47 52 54 50 61 Titulación Ensinanza Obrigatoria 27 32 41 41 28 Formación Profesional 20 11 17 18 18 B.U.P / Bacharelato Superior / C.O.U 17 7 12 13 9 Titulados Universitarios 11 9 9 7 14 Total 122 111 133 129 130


2009 2010

ACTIVIDADES PROFESIONAIS, CIENTÍFICAS E TÉCNICAS 4 X

ACTIVIDADES ADMINISTRATIVAS E SERVIZOS AUXILIARES X 4

ADMINISTRACIÓN PÚBLICA E DEFENSA; SEGURIDADE SOCIAL OBRIGATORIA 24 25

EDUCACIÓN X X

ACTIVIDADES SANITARIAS E SERVIZOS SOCIAIS X X

OUTROS SERVIZOS 5 X

Sen sección asociada 15 16

TOTAL 118 119 Fonte: elaboración propia a partir dos datos do Instituto Galego das Cualificacións. Informe do mercado laboral. O sector da construción é o máis representativo en canto ao maior número de persoas paradas, reúne o 26,05% do total. O comportamento desta sección que representa o sector da construción, experimentou cambios pouco significativos con respecto ao ano anterior, aínda do cal, diminuiu 4 puntos. Respecto dos datos recollidos na táboa seguinte, cabe matizar que, dado que unha mesma persoa parada pode solicitar ata seis ocupacións distintas nas que desexa traballar, no computo das persoas paradas de todos os grupos ocupacionais a cifra resultante é significativamente maior que o número de persoas paradas en xeral, xa que o que recolle esta táboa é o número de solicitudes de ocupacións dos/as parados/as. TÁBOA 20. EVOLUCIÓN DAS PERSOAS PARADAS ASOCIADAS AOS NOVE GRANDES GRUPOS DE OCUPACIÓN POR SEXO. CORCUBIÓN, PERIODO 2006-2010.

2006 2007 2008 2009 2010

Total H M Total H M Total H M Total H M Total H M

Dirección das empresas e das administracións públicas

- - - - - - - - - - - - - - 0

Técnicos e profesionais científicos e intelectuais

26 5 21 23 7 16 36 15 21 24 9 15 34 5 29

Técnicos e profesionais de apoio

56 29 27 37 18 19 41 24 17 32 17 15 52 23 29

Empregados de tipo administrativo

54 15 39 39 8 31 42 8 34 57 12 45 53 10 43

Traballadores dos servizos de restauración, persoais, protección e vendedores dos comercios

86 16 70 81 15 66 100 19 81 81 18 63 99 21 78

Traballadores cualificados na agricultura e na pesca

12 7 5 7 7 0 - 8 - - 9 - - 13 -

Artesáns e traballadores cualificados das industrias manufactureiras, a construción, e a minaría,

47 43 4 35 30 5 - 56 - - 69 - - 61 -


2006 2007 2008 2009 2010

Total H M Total H M Total H M Total H M Total H M

agás os operadores de instalacións e maquinaria

Operadores de instalación e maquinaria, e montadores

19 9 10 25 15 10 30 20 10 35 23 12 36 25 11

Traballadores non cualificados

101 37 64 119 47 72 161 77 84 189 83 106 175 78 97

TOTAL 401 161 240 366 147 219 410 227 247 418 240 256 449 236 287

Fonte: elaboración propia a partir dos datos do Instituto Galego das Cualificacións. Informe do mercado laboral. Feita esta precisión metodolóxica, é interesante observar que o longo do periodo 2006-2010, a ocupación con maior número de solicitudes de ocupación é a relativa a persoas Traballadoras non cualificadas, o 38,98%, sendo o maior número as efectuadas por mulleres. As mulleres están presentes maioritariamente en practicamente todos os grupos de ocupación, exceptuando nas ocupacións de Artesáns e traballadores cualificados das industrias manufactureiras, e na de Operardores de instalacion e maquinaria, e montadores. 3. Demanda de ocupacións Un elemento fundamental no estudo da situación do mercado de traballo son as ocupacións, tanto as que os empresarios contratan, como as que son solicitadas polas persoas demandantes para traballar. Respecto ás ocupacións que demandan as mulleres de Corcubión, destacan especialmente os empregos de “Persoal de limpeza de oficinas, hoteis e establecementos semellantes”, seguido da ocupación de “Dependentes e exhibidores en tendas, almacéns, quioscos e mercados”, ambas ocupacións para as que non se require ningunha cualificación. Ambas ocupacións concentran máis do 36% das demandas de ocupación efectuadas por mulleres en Corcubión no ano 2010. TÁBOA 21. EVOLUCIÓN DAS OCUPACIÓNS MÁIS DEMANDADAS A 4 DÍXITOS NO ÁMBITO FEMININO. CORCUBIÓN, PERIODO 2006 -2010.

Ano 2006 Ano 2007 Ano 2008 Ano 2009 Ano 2010 Persoal de limpeza de oficinas, hoteis (camareiras de piso) e outros establecementos similares 42 46 49 54 47 Dependentes e exhibidores en tendas, almacéns, quioscos e mercados 21 21 26 27 21


Fonte: elaboración propia a partir dos datos do Instituto Galego das Cualificacións. Informe do mercado laboral No caso dos homes, as ocupacións vinculadas á actividade da construción son as que concentran o maior número de demandas. Así, as ocupacións de “Peóns de obras públicas e mantemeto de estradas, presas e construcións similares”, “Albaneis e canteiros”, e “Peóns da construcion de edificios”, concentran máis do 36% do total das demandas de ocupacións. TÁBOA 22. EVOLUCIÓN DAS OCUPACIÓNS MÁIS DEMANDADAS A 4 DÍXITOS NO ÁMBITO MASCULINO. CORCUBIÓN, PERIODO 2006 -2010.

Fonte: elaboración propia a partir dos datos do Instituto Galego das Cualificacións. Informe do mercado traballo.

Asistentes domiciliarios 16 14 20 18 17 Taquígrafos e mecanógrafos 15 13 15 16 15 Recolledores de lixo 0 - 4 9 14 Peóns forestais 9 9 12 17 14 Secretarios administrativos e asimilados 7 - 4 8 11 Camareiros, barmans e asimilados 7 5 4 4 11 Caixeiros, vendedores de billetes (excepto bancos e correos) 9 7 6 10 9 Empregados para o coidado de nenos 7 6 8 5 8 Operadores de máquinas de coser e bordar 6 9 9 9 7 Peóns de obras públicas e mantemento de estradas, presas e construcións similares - - 7 9 7

Empregados de información e recepcionistas en oficinas - - 4 9 6


Peóns de obras públicas e mantemento de estradas, presas e construcións similares 6 4 17 23 20

Peóns forestais 9 7 15 21 18 Albaneis e canteiros 10 9 23 25 16 Peóns da construción de edificios 9 15 18 16 13 Bombeiros 4 4 8 6 8 Cortadores, tronzadores e outros traballadores forestais 5 5 6 7 8 Pintores, vernizadores, empapeladores e asimilados 4 - - 6 7 Mecánicos e reparadores de equipos eléctricos 6 - 0 - 7 Taxistas e condutores de automóbiles e furgonetas - 5 4 7 7 Persoal de limpeza de oficinas, hoteis (camareiras de piso) e outros establecementos similares 4 6 10 11 7

Taquígrafos e mecanógrafos 6 - - 5 5 Camareiros, barmans e asimilados 7 5 - 4 5 Traballadores en formigón armado, enfuscadores, ferrallistas e asimilados - - 7 6 5

Carpinteiros (agás carpinteiros de estruturas metálicas) - - 10 8 5 Electricista de construción e asimilados 7 0 0 4 4


As ocupación de “Recolledores de lixo”, é unha das ocupacións que ao longo do periodo, experimenta un maior crecemento en canto ao número de demandas, que na súa gran maioría, foron realizadas por mulleres. Así das 19 demandas, 14 son de mulleres. TÁBOA 23. EVOLUCIÓN DAS OCUPACIÓNS QUE PRESENTARON UN CRECEMENTO SOSTIDO NO INTERVALO SELECCIONADO A CATRO DÍXITOS. CORBUBIÓN PERIODO 2006 -2010.

Fonte: elaboración propia a partir dos datos do Instituto Galego das Cualificacións. Informe do mercado laboral TÁBOA 24. EVOLUCIÓN DAS OCUPACIÓNS QUE PRESENTARON UN DECRECEMENTO SOSTIDO NO INTERVALO SELECCIONADO A CATRO DÍXITOS. CORCUBIÓN, PERIODO 2008 -2010.

Fonte: elaboración propia a partir dos datos do Instituto Galego das Cualificacións. Informe do mercado laboral Como se acaba de ver na análise das ocupacións máis demandadas no mercado de traballo pola poboación do concello, o xénero inflúe no tipo de demanda. As ocupacións que demandan as mulleres están vinculadas ó sector servizos, mentres que os homes, demandan ocupacións do sector da construción.

4. Ofertas En canto as ofertas de emprego, o maior número de ofertas rexistradas no periodo 2006-2010 deronse no 2008, un total de 28, ano apartir do cal, experimentan unha importante caída. No 2008, estas ofertas están vinculadas á sección de Administración pública, defensa e seguridade social obrigatoria (16), principalmente, e a outras actividades sociais e de servizos prestados á comunidade (7), en menor medida.


Recolledores de lixo 0 - 6 11 19


Outros técnicos en ciencias físicas, químicas e enxeñerías 10 8 6 5 4


GRÁFICA 9. EVOLUCIÓN DAS OFERTAS DE EMPREGO, CORCUBIÓN PERIODO 2006 - 2010.

Fonte: elaboración propia a partir dos datos do Instituto Galego das Cualificacións. Informe do mercado traballo. TÁBOA 25. EVOLUCIÓN DE OFERTAS POR SECCIÓNS (CNAE_2009). CORCUBION, PERIODO 2009-2010.

2009 2010

INDUSTRIA MANUFACTUREIRA 1 0 COMERCIO POR XUNTO E POLO MIÚDO; REPARACIÓN DE VEHÍCULOS DE MOTOR E MOTOCICLETAS 2 0

HOSTALARÍA 0 2 ADMINISTRACIÓN PÚBLICA E DEFENSA; SEGURIDADE SOCIAL OBRIGATORIA 18 10

ACTIVIDADES ARTÍSTICAS, RECREATIVAS E DE ENTRETEMENTO 1 0

OUTROS SERVIZOS 2 1

TOTAL 24 13 Fonte: elaboración propia a partir dos datos do Instituto Galego das Cualificacións. Informe do mercado traballo. Como se pode ver na táboa que segue, o requirimiento de sexo masculino ou feminino nas ofertas de emprego ao longo deste periodo de análise non foi excesivamente significativo, aínda do cal, estivo sempre vinculado o sexo feminino.

17 19

28

24

13

0

5

10

15

20

25

30



TÁBOA 26. EVOLUCIÓN DE OFERTAS POR SEXO E SEN ESTE REQUISITO. CORCUBIÓN, PERIODO 2006-2010. Fonte: elaboración propia a partir dos datos do Instituto Galego das Cualificacións. Informe do mercado traballo. Observando agora a evolución de ofertas segundo requirimento académico, damos conta de que a gran maioría non presentan requerimento algún, feito que é máis destacable a partir do ano 2009. O ano 2008, foi o ano que máis requerimentos se rexistraron, e referidos especialmente a titulación FP. TÁBOA 27. EVOLUCIÓN DE OFERTAS POR NIVEL ACADÉMICO E SEN ESTE REQUISITO. CORCUBIÓN, PERIODO 2006-2010. Fonte: elaboración propia a partir dos datos do Instituto Galego das Cualificacións. Informe do mercado traballo. TÁBOA 28. EVOLUCIÓN DAS OCUPACIÓNS MÁIS OFERTADAS. A OITO DÍXITOS, CORCUBIÓN PERIODO 2006 – 2010.


Muller 0 5 5 2 2 Home - - - - - Sen requirimento 17 14 23 22 11 Total 17 19 28 24 13


Ata Certificado de Escolaridade* 1 0 1 0 0 Titulación ensino obrigatorio 0 1 2 0 0 FP 4 5 8 2 0 Sen requirimento de Nivel Académico 12 13 17 22 13 TOTAL 17 19 28 24 13

Ano 2006 Ano 2007 Ano 2008 Ano 2009 Ano 2010 Cociñeiros e outros preparadores de comidas

1 1 0 0 2

Biólogos, botánicos, zoólogos e asimilados 0 0 0 1 1 Profesionais en recursos humanos 0 0 1 0 1 Enfermeiros 2 1 1 2 1 Técnicos en enxeñería civil 0 0 0 0 1 Educadores sociais 0 0 0 1 1

Asistentes domiciliarios 1 0 0 1 1

Bañista-socorrista 1 1 3 2 1 Encargados e xefes de equipo en obras estruturais da construción

0 0 0 0 1

Recolledores de lixo 0 0 0 1 1


Fonte: elaboración propia a partir dos datos do Instituto Galego das Cualificacións. Informe do mercado traballo. 5. Contratos No ano 2010 rexitráronse 199 contratos en Corcubión, o que representa o 6,39% do total da contratación rexistristada na comarca de Fisterra (3.112 contratos). A contratación total incrementouse no concello de Corcubión no último ano respecto do ano anterior, en 17 contratos, resultando en termos relativos, un crecemento do 9,34%. Os valores contratuais deste último ano presentan cifras próximas ao ano 2006, ano no que se dan os valores maís altos respecto das cifras de contratación.

Peóns de obras públicas e mantemento de estradas, presas e construcións similares

1 1 0 0 1

Médicos 1 0 0 0 0 Outros profesionais en organización e administración de empresas

1 0 0 0 0

Outros enxeñeiros técnicos (excepto en especialidades agrícolas e forestais)

0 0 0 1 0

Profesores de ensino infantil 0 0 1 2 0 Técnicos de empresas e actividades turísticas

1 2 1 1 0

Técnicos de seguridade no traballo 1 1 3 1 0

Secretarios administrativos e asimilados 0 1 1 1 0

Animadores comunitarios 1 0 1 0 0 Promotores de igualdade de oportunidades para a muller e outros profesionais de apoio á promoción social

0 1 3 0 0

Deportistas e profesionais similares 0 1 1 0 0

Taquígrafos e mecanógrafos 0 0 2 1 0 Dependentes e exhibidores en tendas, almacéns, quioscos e mercados

0 0 1 1 0

Albaneis e canteiros 2 1 1 2 0 Tronzadores, labrantes e gravadores de pedras

0 1 0 0 0

Operadores de máquinas de coser e bordar 0 1 0 0 0 Persoal de limpeza de oficinas, hoteis (camareiras de piso) e outros establecementos similares

0 1 1 3 0

Peóns forestais 1 2 4 0 0

Peóns da construción de edificios 0 1 0 0 0


TÁBOA 29. SERIE DE CONTRATOS POR SEXO, CORCUBIÓN PERIODO 2006 – 2010. Fonte: elaboración propia a partir dos datos do Instituto Galego das Cualificacións. Informe do mercado traballo. As mulleres son as que rexistran o maior número de contratos, concentrano o 68,84%, mentres que a contratación masculina supuxo o 31,16%, o que significa que a diferenza entre ambos foi dun 37% a favor das mulleres. En canto a tipoloxía contractual do último ano, predomina a modalidade temporal, cun total de 112 contratos, seguido da modalidade temporal a tempo parcial, con 68 contratos. Ambas tipoloxías, ao longo do periodo, son as que engrosan as cifras de contratos rexistrados. TÁBOA 30. SERIE DE TIPOLOXÍA CONTRACTUAL, CORCUBIÓN PERIODO 2006 – 2010.

Fonte: elaboración propia a partir dos datos do Instituto Galego das Cualificacións. Informe do mercado traballo. TÁBOA 31. SERIE DE CONTRATOS POR TRAMO DE IDADE, CORCUBIÓN PERIODO 2006 – 2010.


Muller 90 107 125 108 137

Home 121 77 61 74 62

Total 211 184 186 182 199


Indefinido 12 16 4 10 12 Indefinido tempo parcial - 6 5 5 - Temporal 141 105 125 121 112 Temporal tempo parcial 38 35 37 37 68 Prácticas/Formación 4 6 - - 4 Outros 15 16 13 8 - TOTAL 210 184 184 181 196


16 a 19 11 17 4 6 12 20 a 24 32 22 26 30 25 25 a 29 38 33 42 34 29 30 a 34 29 24 25 32 43 35 a 39 25 31 28 23 22 40 a 44 35 23 14 23 34


Fonte: elaboración propia a partir dos datos do Instituto Galego das Cualificacións. Informe do mercado traballo Desde a perspectiva da idade, obsérvase que o colectivo dos 30 a 34 anos de idade é o que recolle o maior número de contratos, o 21,94% do total, seguido do grupo de 40 a 44 anos, co 17,35%. Pola contra, os menores de 20 anos e os maiores de 50, son os colectivos que menor número de contratos presentan. No que respecta o número de contratos por seccións da Clasificación Nacional de Actividades Económicas, dase un predominio da contratación na Hostalería e na Administración Pública e defensa, que entre ambos para o 2010 rexistraron maís do 70% dos contratos totais. A Hostalería é a sección que presenta un maior crecemento, tal é así que, con respecto ao ano anterior presenta 34 novos contratos, pasando dos 48 aos 82, sendo a súa gran maioría efectuados a mulleres. TÁBOA 32. SERIE SECTORIAL DE CONTRATROS POR SECCIÓNS (CLASIFICACIÓN CNAE_2009), CORCUBIÓN PERIODO 2006 – 2010. Nº DE CONTRATOS.

2009 2010

AGRICULTURA, GANDARÍA, SILVICULTURA E PESCA 0 -

INDUSTRIA MANUFACTUREIRA - 5 SUBMINISTRACIÓN DE AUGA, ACTIVIDADES DE SANEAMENTO, XESTIÓN DE RESIDUOS E DESCONTAMINACIÓN

- -

CONSTRUCIÓN 15 11 COMERCIO POR XUNTO E POLO MIÚDO; REPARACIÓN DE VEHÍCULOS DE MOTOR E MOTOCICLETAS

14 5

TRANSPORTE E ALMACENAMENTO X 0

HOSTALARÍA 48 82

INFORMACIÓN E COMUNICACIÓNS - -

ACTIVIDADES FINANCEIRAS E DE SEGUROS - -

ACTIVIDADES INMOBILIARIAS 0 -

ACTIVIDADES PROFESIONAIS, CIENTÍFICAS E TÉCNICAS 7 0 ACTIVIDADES ADMINISTRATIVAS E SERVIZOS AUXILIARES

- 9

ADMINISTRACIÓN PÚBLICA E DEFENSA; SEGURIDADE SOCIAL OBRIGATORIA

69 50

EDUCACIÓN 0 -

ACTIVIDADES SANITARIAS E SERVIZOS SOCIAIS 0 5 ACTIVIDADES ARTÍSTICAS, RECREATIVAS E DE ENTRETEMENTO

12 4

OUTROS SERVIZOS 5 16

45 a 49 22 19 24 20 24 50 a 54 7 8 14 9 7 55 a 59 11 6 6 5 - 60 a 64 - - - 0 - TOTAL 210 183 183 182 196


2009 2010

ACTIVIDADES DOS FOGARES COMO EMPREGADORES DE PERSOAL DOMÉSTICO; ACTIVIDADES DOS FOGARES COMO PRODUTO

0 -

TOTAL 170 187 Fonte: elaboración propia a partir dos datos do Instituto Galego das Cualificacións. Informe do mercado traballo TÁBOA 33. SERIE DE CONTRATROS ASOCIADOS AOS GRANDES GRUPOS DE OCUPACIÓN POR SEXO. CORCUBIÓN PERIODO 2006 – 2010. Nº DE CONTRATOS.

Fonte: elaboración propia a partir dos datos do Instituto Galego das Cualificacións. Informe do mercado traballo TÁBOA 34. EVOLUCIÓN DAS DEZ OCUPACIÓNS MÁIS CONTRATADAS NO ÁMBITO FEMININO. CORCUBIÓN PERIODO 2006 – 2010. Nº DE CONTRATOS.

2006 2007 2008 2009 2010

M H M H M H M H M H DIRECCIÓN DAS EMPRESAS E DAS ADMINISTRACIÓNS PÚBLICAS

- - - - - - - - - -

TÉCNICOS E PROFESIONAIS CIENTÍFICOS E INTELECTUAIS

13 17 10 15 19 10 27 18 13 5

TÉCNICOS E PROFESIONAIS DE APOIO 5 - 11 9 19 10 8 5 5 7

EMPREGADOS DE TIPO ADMINISTRATIVO 34 12 32 6 25 10 13 - 14 4 TRABALLADORES DOS SERVIZOS DE RESTAURACIÓN, PERSOAIS, PROTECCIÓN E VENDEDORES DOS COMERCIOS

30 15 33 12 36 7 44 16 81 22

TRABALLADORES CUALIFICADOS NA AGRICULTURA E NA PESCA

- - - - - - - - - -

ARTESÁNS E TRABALLADORES CUALIFICADOS DAS INDUSTRIAS MANUFACTUREIRAS, A CONSTRUCIÓN, E A MINARÍA, AGÁS OS OPERADORES DE INSTALACIÓNS E MAQUINARIA

- 23 - 17 0 9 - 8 - 11

OPERADORES DE INSTALACIÓN E MAQUINARIA, E MONTADORES

- 5 5 - - - - - - -

TRABALLADORES NON CUALIFICADOS 4 44 13 15 23 12 13 21 17 11

TOTAL CONTRATOS 202 178 180 173 190

TOTAL MULLERES 86 104 122 105 130

TOTAL HOMES 116 74 58 68 60


Camareiros, barmans e asimilados 12 6 6 14 28 Cociñeiros e outros preparadores de comidas 5 - - 8 19 Empregados para o coidado de nenos 0 6 18 9 17 Persoal de limpeza de oficinas, hoteis (camareiras de piso) e outros establecementos similares 4 - 14 10 15

Asistentes domiciliarios - 4 - 6 10 Recepcionistas en establecementos distintos de oficinas 0 0 - - 8

Bibliotecarios, documentalistas e asimilados 0 0 - 8 5


Fonte: elaboración propia a partir dos datos do Instituto Galego das Cualificacións. Informe do mercado traballo TÁBOA 35. EVOLUCIÓN DAS DEZ OCUPACIÓNS MÁIS CONTRATADAS NO ÁMBITO MASCULINO. CORCUBIÓN PERIODO 2006 – 2010. Nº DE CONTRATOS.

Técnicos de empresas e actividades turísticas 0 - 0 0 - Dependentes e exhibidores en tendas, almacéns, quioscos e mercados 7 7 5 4 -

Operadores de máquinas de coser e bordar 0 4 - - - Auxiliares administrativos con tarefas de atención ao público non clasificados anteriormente 4 6 13 6 -

Técnicos de seguridade no traballo 0 - 5 4 - Auxiliares de enfermaría hospitalaria 4 - - - - Médicos 4 - 5 - 0 Enfermeiros - - 0 5 0 Outros diversos técnicos en sanidade, incluídos os de medicina tradicional - 6 - 0 0

Animadores comunitarios 0 - 8 0 0 Empregados de oficina de servizos estatísticos, financeiros e bancarios 0 5 0 - 0 Empregados de servizos de correos (excepto empregados de portelo) 14 13 4 - 0

Taquígrafos e mecanógrafos 7 - 4 0 0 Caixeiros, vendedores de billetes (excepto bancos e correos) 9 4 0 0 0

Peóns forestais 0 8 7 0 0


Camareiros, barmans e asimilados 9 5 - 8 10 Albaneis e canteiros 16 15 7 - 9 Cociñeiros e outros preparadores de comidas 0 - - 6 7 Persoal de limpeza de oficinas, hoteis (camareiras de piso) e outros establecementos similares 0 - 4 8 7

Bañista-socorrista - - - - - Peóns de obras públicas e mantemento de estradas, presas e construcións similares 9 0 - 4 -

Bibliotecarios, documentalistas e asimilados 0 0 - 7 - Animadores comunitarios 0 0 - 0 - Recepcionistas en establecementos distintos de oficinas 0 0 - - -

Compositores, músicos e cantantes 15 13 7 8 - Deportistas e profesionais similares 0 - - - - Taquígrafos e mecanógrafos - 0 4 0 - Xefes de cociñeiros, de camareiros e asimilados - 0 0 0 - Axudantes de biblioteca e asimilados 0 0 0 - 0 Secretarios administrativos e asimilados 0 - 0 0 0 Promotores de igualdade de oportunidades para a muller e outros profesionais de apoio á promoción social

0 0 - 0 0

Empregados de servizos de correos (excepto empregados de portelo) 7 5 - 0 0


Fonte: elaboración propia a partir dos datos do Instituto Galego das Cualificacións. Informe do mercado traballo TÁBOA 36. EVOLUCIÓN DAS OCUPACIÓNS QUE PRESENTARON UN DECRECEMENTO SOSOTIDO NO INTERVALO DE TEMPO. CORCUBIÓN PERIODO 2006 – 2010. Nº DE CONTRATOS.

Fonte: elaboración propia a partir dos datos do Instituto Galego das Cualificacións. Informe do mercado traballo 6. Contas de cotización e persoas traballadoras afiliadas Neste apartado faise unha revisión da situación tanto das contas de cotización das empresas do Concello como das persoas afiliadas. Esta información acádase a partir do ficheiro de Contas de Cotización á Seguridade Social e das persoas Traballadoras afiliadas nos distintos réximes, así como de empresas que teñen o seu domicilio no Concello. No concello de Corcubión, segundo os datos do Instituto Galego das cualificacións, o maior número de empresas rexístranse na actividade do Comercio polo Xunto e polo Miúdo, cun total de 9 empresas, seguido da actividade da hostalería, con 8. TÁBOA 37.

Auxiliares administrativos con tarefas de atención ao público non clasificados anteriormente - 0 4 - 0

Guías e azafatas de terra 0 - 0 0 0 Revocadores, escaiolistas e estuquistas 0 0 0 4 0 Condutores de camións 4 - 0 - 0 Peóns forestais 10 6 - 0 0


Empregados de servizos de correos (excepto empregados de portelo) 21 18 5 - 0

Compositores, músicos e cantantes 18 15 10 8 - Dependentes e exhibidores en tendas, almacéns, quioscos e mercados 9 8 7 4 -


EVOLUCIÓN DAS DEZ ACTIVIDADES ECONÓMICAS (SECCIÓN DA CLASIFICACIÓN CNAE_2009) CON MAIOR NÚMERO DE CONTAS DE COTIZACIÓN (EMPRESAS).

2009 2010

COMERCIO POR XUNTO E POLO MIÚDO; REPARACIÓN DE VEHÍCULOS DE MOTOR E MOTOCICLETAS 8 9

HOSTALARÍA 7 8

INDUSTRIA MANUFACTUREIRA 4 4 ADMINISTRACIÓN PÚBLICA E DEFENSA; SEGURIDADE SOCIAL OBRIGATORIA 4 4 ACTIVIDADES PROFESIONAIS, CIENTÍFICAS E TÉCNICAS 3 3

OUTROS SERVIZOS 2 2 ACTIVIDADES DOS FOGARES COMO EMPREGADORES DE PERSOAL DOMÉSTICO; ACTIVIDADES DOS FOGARES COMO PRODUTO

1 2

AGRICULTURA, GANDARÍA, SILVICULTURA E PESCA 2 2 SUBMINISTRACIÓN DE AUGA, ACTIVIDADES DE SANEAMENTO, XESTIÓN DE RESIDUOS E DESCONTAMINACIÓN

2 2

TRANSPORTE E ALMACENAMENTO 2 2 CONSTRUCIÓN 3 2 ACTIVIDADES ARTÍSTICAS, RECREATIVAS E DE ENTRETEMENTO 2 1

Fonte: elaboración propia a partir dos datos do Instituto Galego das Cualificacións. Informe do mercado traballo En canto a evolución das actividades económicas con maior número de persoas traballadoras durante o periodo 2006-2010, obsérvase o predominio e boa evolución da Actividade da Administración Pública, defensa e seguridade social obrigatoria, cun total de 42 persoas no 2008, e 43 para o 2010. Pola contra, Outras actividades socias e de servizos prestados á comunidade, presenta unha evolución negativa, pasa de ter 42 persoas no ano 2006 a tan só 8 no 2008. Deste xeito, dentro das actividades máis importantes entre as persoas afiliadas ao réxime xeral, vemos como se repiten ao longo de todo o periodo, Administración Pública e Comercio polo Xunto e polo Miúdo. TÁBOA 38.


EVOLUCIÓN DAS DEZ ACTIVIDADES ECONÓMICAS (SECCIÓNS DA CLASIFICACIÓN CNAE_93) CON MAIOR NÚMERO DE PERSOAS TRABALLADORAS EN XERAL. PERIODO 2006-2008

2006 2007 2008

Administr. pública, defensa e seguridade social obrigatoria 5 40 42

Comerc., reparac. vehic. a motor, motocicl. e art.persoal 22 24 24

Pesca 17 15 16

Construción 26 23 16

Actividades inmobiliarias e de aluguer, servizos empresar. 18 17 15

Transporte, almacenamento e comunicacións 16 17 15

Hostalería 9 10 12

Produción e distribución de enerxía eléctrica e gas 9 9 10

Industria manufactureira 7 8 9

Outras activid. sociais e de serv. prestados á comunidade 42 11 8

Agricultura, gandería, caza e silvicultura 5 5 0

Total 176 179 167 Fonte: elaboración propia a partir dos datos do Instituto Galego das Cualificacións. Informe do mercado traballo TÁBOA 39. EVOLUCIÓN DAS DEZ ACTIVIDADES ECONÓMICAS (SECCIÓNS DA CLASIFICACIÓN CNAE_2009) CON MAIOR NÚMERO DE PERSOAS TRABALLADORAS EN XERAL. PERIODO 2009-2010. 2009 2010

ADMINISTRACIÓN PÚBLICA E DEFENSA; SEGURIDADE SOCIAL OBRIGATORIA

45 43

COMERCIO POR XUNTO E POLO MIÚDO; REPARACIÓN DE VEHÍCULOS DE MOTOR E MOTOCICLETAS

25 27

HOSTALARÍA 17 25 ACTIVIDADES PROFESIONAIS, CIENTÍFICAS E TÉCNICAS 17 17

AGRICULTURA, GANDARÍA, SILVICULTURA E PESCA 16 16

INDUSTRIA MANUFACTUREIRA 10 11


2009 2010

TRANSPORTE E ALMACENAMENTO 11 11 SUBMINISTRACIÓN DE AUGA, ACTIVIDADES DE SANEAMENTO, XESTIÓN DE RESIDUOS E DESCONTAMINACIÓN

10 10

ACTIVIDADES DOS FOGARES COMO EMPREGADORES DE PERSOAL DOMÉSTICO; ACTIVIDADES DOS FOGARES COMO PRODUTO

5 8

OUTROS SERVIZOS 6 6

TOTAL 162 174

Fonte: elaboración propia a partir dos datos do Instituto Galego das Cualificacións. Informe do mercado traballo Analizando agora as actividades que concentran maior número de persoas traballadoras autónomas ao longo de todo o periodo, observáse que o Comercio polo Xunto e polo Miúdo, segue sendo a actividade que concentra o maior número. Nos doús últimos anos, a Hostalería perde terreo en favor da construcción, que ve incrementado o seu número con 4 novas altas neste réxime. Deste xeito, as tres actividades que concentran o maior número de afiliacións son o Comercio, a Construción e a Hostalería, que entre elas xuntan para o último ano, 64 persoas. TÁBOA 40. EVOLUCIÓN DAS DEZ ACTIVIDADES ECONÓMICAS (SECCIÓNS DA CLASIFICACIÓN CNAE_93) CON MAIOR NÚMERO DE PERSOAS TRABALLADORAS AUTÓNOMAS. PERIODO 2006-2008. 2006 2007 2008

Comerc., reparac. vehic. a motor, motocicl. e art.persoal 28 24 25

Hostalería 23 25 24

Actividades inmobiliarias e de aluguer, servizos empresar. 14 17 22

Industria manufactureira 19 19 17

Construción 13 13 15

Outras activid. sociais e de serv. prestados á comunidade 8 6 7

Transporte, almacenamento e comunicacións 5 4 5

Agricultura, gandería, caza e silvicultura 0 X 5

Intermediación financeira X X X


2006 2007 2008

Educación 4 4 X

Actividades sanitarias e veterinarias, servizos sociais X X X

Fonte: elaboración propia a partir dos datos do Instituto Galego das Cualificacións. Informe do mercado traballo

TÁBOA 41. EVOLUCIÓN DAS DEZ ACTIVIDADES ECONÓMICAS (SECCIÓN DA CLASIFICACIÓN CNAE_2009) CON MAIOR NÚMERO DE PERSOAS TRABALLADORAS AUTÓNOMAS. PERIODO 2009-2010 2009 2010

COMERCIO POR XUNTO E POLO MIÚDO; REPARACIÓN DE VEHÍCULOS DE MOTOR E MOTOCICLETAS

26 27

CONSTRUCIÓN 20 19

HOSTALARÍA 18 18

INDUSTRIA MANUFACTUREIRA 17 17

ACTIVIDADES PROFESIONAIS, CIENTÍFICAS E TÉCNICAS 9 9

OUTROS SERVIZOS 5 6

TRANSPORTE E ALMACENAMENTO 5 4

ACTIVIDADES FINANCEIRAS E DE SEGUROS 4 4

INFORMACIÓN E COMUNICACIÓNS 4 X

AGRICULTURA, GANDARÍA, SILVICULTURA E PESCA X X


7. Mobilidade A mobilidade que ímos a analizar no presente apartado, e seguindo a metodoloxía empregada polo Instituto Galego das Cualificacións, fai referencia á mobilidade xeográfica que se produce por motivos laborais. Deste xeito, a finalidade é realizar unha descrición dos desprazamentos das persoas traballadoras que cambian da localidade de Corcubión por motivos de traballo, e os fluxos que se establecen entre Comunidades Autónomas, Provincias e Concellos. A información analizada no presente apartado foi elaborada polo Instituto Galego das Cualificacions a partir da base de datos de


contratos rexistrados nas oficinas de emprego do Servizo Público de Emprego de Galicia. Hai que precisar que a información aquí recollida e referida ás persoas contratadas, hai que sinalar que o resultado pode non ser exacto, posto que unha mesma persoa pode ser contratada en dúas empresas nun mesmo período de referencia, en distintas ocupacións, ou en distitnos CNAE, co cal se contabilizaría dúas veces. Segundo esta metodoloxía, considérase que hai mobilidade cando non existe coincidencia entre o municipio de domicilio da persoa traballadora e o municipio de domicilio da empresa que o contratou. Tal e como se pode comprobar na táboa que segue, prodúcese unha leve caída da mobilidade xeográfica por motivos laboráis da poboación activa residente en Corcubión durante o período 2006-2010. Así, para o ano 2010, respecto dos valores contratuais rexistados no 2006, contabilizase un decrecemento do número total de contratos das persoas do concello desprazadas hacia outros territorios, de máis do 100%, maís concretamente, unha redución de 288 contratos. Segundo o sexo, o home é quen presenta o maior número de contratos efectuados fora do concello, máis do dobre que a muller. Do mesmo xeito, o número de contratos efectuados a persoas que chegan ao concello procedentes doutros territorios, redúcese considerablemente entre o ano 2006 e o 2010, un 19,33%. Centrándonos nos datos do período 2010, damos conta de que o maior número de persoas contratadas recae nas persoas que saíron do concello, un total de 134 persoas, das cales, o 41,79% foron mulleres, e 58,21% homes. No caso das mulleres, o tramo de idade que vai dos 30 a 44 anos é o beneficiario do maior número destes contratos, e no caso dos homes, os menores de 29 anos. En canto ás persoas que entran no Concello, o maior número de contratos foron efectuados a mulleres, o 75,20%, sendo o tramo de 30 a 44 anos o beneficiario do maior número de eles, ao igual que no caso dos homes. TÁBOA 42.


EVOLUCIÓN DO NÚMERO DE CONTRATOS E PERSOAS CONTRATADAS POR SEXO E IDADE. CORCUBIÓN 2010-2006.

Entran (no concello dende o resto do Estado)

Saen ( do Concello hacia o resto do Estado)

Permanecen no concello de Corcubión

Nº persoas contratadas

Nº contratos Nº persoas contratadas


Nº contratos

2010 88 121 134 260 55 73

TOTAL MULLER 62 91 56 79 28 45

<=29 28 34 17 24 6 6

30 a 44 24 39 29 43 22 33

45 a 54 10 18 10 12 X 6

>=55 0 0 X X X X

TOTAL HOME 26 30 78 181 27 28

<=29 8 9 30 53 17 17

30 a 44 18 21 26 37 5 6

45 a 54 X X 18 85 5 5

>=55 X X 4 6 X X

2009 86 113 136 271 45 61

TOTAL MULLER 52 76 59 85 23 30

<=29 18 27 24 32 6 6

30 a 44 25 37 27 41 13 20

45 a 54 9 12 8 12 4 4

>=55 X X X X X X

TOTAL HOME 34 37 77 186 22 31

<=29 12 12 25 37 16 25

30 a 44 15 18 31 43 X X

45 a 54 7 7 16 101 6 6

>=55 X X 5 5 0 0

2008 81 117 161 334 47 62

TOTAL MULLER 56 89 64 108 23 33

<=29 22 42 26 43 X 4

30 a 44 21 30 28 38 15 21

45 a 54 9 13 10 23 8 8

>=55 4 4 X 4 X X

TOTAL HOME 25 28 97 226 24 29

<=29 6 9 35 45 14 17

30 a 44 10 10 37 71 5 5

45 a 54 9 9 18 103 5 7

>=55 0 0 7 7 X X


Entran (no concello dende o resto do Estado)

Saen ( do Concello hacia o resto do Estado)

Permanecen no concello de Corcubión

Nº persoas contratadas



Nº contratos

2007 96 112 188 464 54 62

TOTAL MULLER 60 71 66 150 30 35

<=29 30 33 32 52 9 11

30 a 44 21 24 23 47 17 20

45 a 54 9 14 7 43 4 4

>=55 0 0 4 8 X X

TOTAL HOME 36 41 122 314 24 27

<=29 11 12 51 101 15 16

30 a 44 20 23 50 182 9 11

45 a 54 5 6 15 25 X X

>=55 X X 6 6 X X

2006 132 150 216 548 51 57

TOTAL MULLER 57 70 74 153 15 17

<=29 25 27 30 60 4 4

30 a 44 24 32 32 60 11 13

45 a 54 8 11 8 28 X X

>=55 0 0 4 5 X X

TOTAL HOME 75 80 142 395 36 40

<=29 32 33 53 118 16 17

30 a 44 26 29 62 233 11 14

45 a 54 11 12 20 37 5 5

>=55 6 6 7 7 4 4 Fonte: elaboración propia a partir dos datos do Instituto Galego das Cualificacións. Informe do mercado traballo Sobre as ocupacións máis contratadas segundo o Código Nacional de Ocupacións nos seus dous primeiros díxitos, no ano 2010 as ocupacións que presentaron o maior número de contratos efectuados fora do concello son as de “Escritores, artistas e outra profesións asociadas”, cun total de 57 contratos, seguido da ocupación de “Traballador dos servizos de restauración”, cun total de 27 contratos. Atendendo ao nivel de estudos, a maior porcentaxe de contratos realizados fora do concello recae na poboación que posúe ate a Titulación de Ensinanza Obrigatoria, o 61,92% do total. Con respecto os contratos efectuados a persoas que entran, igual que no caso anterior, o maior peso é adado polas persoas que posúen ate a Titulación de Ensinanza Obrigatoria, o 66,94% do total. En canto ao nivel de estudos


universitarios, o maior número de contratos se efectúan á persoas que chegan doutros concellos, un total de 27, que ven representando o 22,31%. TÁBOA 43. PERFIL TIPO DAS PERSOAS CONTRATAS EN CORCUBIÓN.


Ano Entran (no concello dende o resto do Estado) Saen ( do Concello hacia o resto do Estado) Sexo Idade Nivel Sexo Idade Nivel

2010

Muller <=29 Titulación Ensinanza Obrigatoria Home 45 a 54 Titulación Ensinanza

Obrigatoria

Muller 30 a 44 Titulación Ensinanza Obrigatoria Home <=29 Titulación Ensinanza

Obrigatoria

Muller 30 a 44 Titulados Universitarios Home 30 a 44 Titulación Ensinanza Obrigatoria

2009

Muller 30 a 44 Titulación Ensinanza Obrigatoria Home 45 a 54 Titulación Ensinanza

Obrigatoria


Muller <=29 Titulados Universitarios Home <=29 Titulación Ensinanza Obrigatoria

2008

Muller <=29 Titulados Universitarios Home 45 a 54 Formación Profesional


Muller <=29 Formación Profesional Home 30 a 44 Formación Profesional

2007

Home <=29 Titulación Ensinanza Obrigatoria Home 30 a 44 Titulación Ensinanza

Obrigatoria

Home 30 a 44 Titulación Ensinanza Obrigatoria Home 30 a 44 B.U.P / Bacharelato Superior /

C.O.U

Muller 30 a 44 Titulación Ensinanza Obrigatoria Home <=29 B.U.P / Bacharelato Superior /

C.O.U

2006

Home <=29 Titulación Ensinanza Obrigatoria Home 30 a 44 Titulación Ensinanza

Obrigatoria

Home 30 a 44 Titulación Ensinanza Obrigatoria Home 30 a 44 B.U.P / Bacharelato Superior /

C.O.U

Muller 30 a 44 Titulación Ensinanza Obrigatoria Home <=29 B.U.P / Bacharelato Superior /

C.O.U


EDUCACIÓN

A educación da poboación constitúe un elemento esencial para lograr a asimilación de valores éticos de conduta, de respeto social, de promoción da igualdade de oportunidades entre ambos sexos, así como para a ampliación das oportunidades de empregabilidade no mercado laboral, cada vez máis complicado debido a actual situación económica. Neste senso, incidir desde as distintas administracións e desde a propia comunidade educativa de xeito coordinado a través de proxectos conxuntos e desde a transversalidade de información, no só entre as áreas directamente competentes no ámbito educativo, senón entre o resto de axentes sociais: Servizos Sociais, xuventude, emprego, cultura, deporte,...son cuestións prioritarias. Posto que os datos dispoñibles de fontes oficiais son escasos para realizar unha análise detallada sobre ámbito educativo de Corcubión, dada a desactualización dos mesmos, son do censo do ano 2001, centraremos a análise na revisión da variable relativas ao ensino non universitario. O sistema educativo está regulado pola lei orgánica 2/2006, do 3 de maio, de educación, lei que comeza a plicarse no curso 2007/2008. Neste senso, a escolarización é obrigatoria ate os 16 anos, idade mínima para poder incorporarse ao mercado laboral. A educación básica está composta pola educación primaria e a educación secundaria obrigatoria (ESO), que vai desde os 6 ata os 16 anos. Con aterioridade pódese cursar educación infantil (ten carácter voluntario e a súa finalidade é contribuir ao desenvolvemento físico, afectivo, social e intelectual das crianzas), e tras cursar a educación secundia obrigatoria, pódese cursar: bacharelato, formación profesional, ensinanzas de réxime especial –idiomas, artísticas e deportivas-, ensinanzas de adultos e ensinanzas universitarias, sempre e cando se cumpran os requerimentos esixidos para acceder a estas ensinanzas. O concello de Corcubión conta con un centro de educación infantil e primaria (ver táboa contigua). TÁBOA 44. NUMERO DE CENTROS DE ESTUDO NON UNIVERSITARIO SEGUNDO O TIPO DE ENSINANZAS QUE IMPARTEN. CONCELLO DE CORCUBIÓN.

2005-2006 2006-2007 2007-2008 2008-2009 2009 -2010 2010-2011

Total 1 1 1 1 1 1

Educación infantil 0 0 0 0 0 0

Educación infantil e primaria 1 1 1 1 1 1

Educación primaria e ESO 0 0 0 0 0 0

ESO e / ou postobrigatorias 0 0 0 0 0 0


Fonte: Elaboración propia a partir do I.G.E. - Instituto Galego de Estatística Nota metodolóxica: As ensinanzas postobrigatorias comprenden o bacharelato (ordinario e de adultos), os ciclos formativos (ordinarios e de adultos) e a oferta modular de ciclos formativos de adultos. Os centros que, ademais de ensinanzas ordinarias de réxime xeral, imparten ensinanzas de adultos, clasifícanse tendo en conta exclusivamente as ensinanzas ordinarias. En "educación infantil e primaria" están incluídos os centros que imparten só educación primaria. En "Educación primaria e ESO" e "Educación primaria, ESO e ensinanzas postobrigatorias" están incluídos os centros que, ademais das ensinanzas especificadas, imparten o segundo ciclo de educación infantil. En "adultos" inclúense os centros que imparten exclusivamente ensinanzas de adultos. En xeral, os centros educativos presentan unha estrutura organizativa e funcional na que teñen presenza unha serie de figuras:

-‐ un equipo directivo ou órgano executivo do centro –formado pola dirección, xefatura de estudos e secretaría-,

-‐ O titor ou titora –é o profesor ou profesora que ten a responsabilidade de cada grupo de alumnos e alumnas-. Ten unha importancia fundamental en canto o seu papel de interlocución entre o centro educativo e as familias.

-‐ Equipo docente -‐ Departamento de orientación –proporcionan apoio en todo o proceso de

ensinanza-aprendizaxe, e realizan actuacións co profesorado, alumnado e coas familias.

-‐ Claustro de profesores –formado por todo o profesorado-. Planifican, coordinan, informan e toman decisión ao redeor dos aspectos docentes.

-‐ O Consello Escolar –é un órgano de goberno do centro que está participado por toda a comunidade eductiva: profesorado, país e nais e alumnado (a partir dos 12 anos de idade), persoal de servizos e unha persoa en representación do concello.

-‐ As Asociacións de Nais e Pais (ANPAS) –constitúen a vía de participación das familias nos temas de interés xeral para o centro, fomentando a colaboración entre as familias e o centro educativo, velando polo bo funcionamento do mesmo e organizando actividades diversas para o alumnado e familias-. É importantísimo que os país e as naís participen neste tipo de asociacións para colaborar no proceso educativo dos seus fillos e fillas.

Antes de afondar no obxecto de estudo, estamos en disposición de afirmar que na actualidae o ámbito educativo non presenta diferenzas en canto ao acceso segundo sexo, tanto homes como mulleres teñen os mesmos dereitos a acceder ós estudos ou a formación. As únicas diferenzas por razón de sexo danse nas opcións formativas que determinarán a posteriori o seu acceso ao mercado de traballo. En canto ao profesorado, na seguinte táboa obsérvase que o número de docentes permanece case invariable ao longo do período considerado. Asemade, ao desagregar os datos por sexo, percíbese que hai unha sobrerrepresentación feminina.

Educación primaria, ESO e postobrigatorias 0 0 0 0 0 0

Adultos 0 0 0 0 0 0

Educación especial 0 0 0 0 0 0


TÁBOA 45. ENSINANZA NON UNIVERSITARIA. PROFESORADO EN CENTROS DE RÉXIME XERAL SEGUNDO O SEXO E A TITULARIDADE DO CENTRO. NÚMERO DE DOCENTES.

Total Homes Mulleres

Total centros C.Públicos C.Privados Total C. Públicos

C.Privados Total C.

Públicos C.Privados

2004-2005 13 13 0 2 2 0 11 11 0 2005-2006 12 12 0 3 3 0 9 9 0 2006-2007 16 16 0 4 4 0 12 12 0 2007-2008 13 13 0 3 3 0 10 10 0 2008-2009 13 13 0 3 3 0 10 10 0 2009-2010 14 14 0 3 3 0 11 11 0

Fonte: Elaboración propia a partir do I.G.E. - Instituto Galego de Estatística Tal e como aparece na táboa seguinte, atendendo aos niveis de estudo non universitarios segundo sexo, pódese afirmar que as cifras totais ao longo de todo o periodo manteñense prácticamente equilibradas entre mulleres e homes, sendo o curso 2008/09 onde se aprecian as significacións máis importantes, 42 mulleres e 31 homes. TÁBOA 46. ENSINANZA NON UNIVERSITARIA. ALUMNADO MATRICULADO EN CENTROS DE RÉXIME XERAL EN FUNCIONAMENTO SEGUNDO SEXO E NIVEL DE ENSINANZA. SEXO MASCULINO E FEMININO.

Fonte: Elaboración propia a partir do I.G.E. - Instituto Galego de Estatística

2005-2006

2006-2007

2007-2008

2008-2009

2010-2011

2005-2006

2006-2007

2007-2008

2008-2009

2010-2011

MULLERES HOMES

Total 40 40 31 42 45 37 38 38 31 41

Educación infantil 14 12 12 13 11 15 17 14 11 17

Educación primaria 26 28 19 29 34 22 21 24 20 24 Educación secundaria obrigatoria (ESO) 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Bacharelato ordinario 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Ciclos formativos de grao medio ordinarios 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Ciclos formativos de grao superior ordinarios 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Programas de cualificación profesional inicial 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Bacharelato de adultos 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Ciclos formativos de grao medio adultos 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Ciclos formativos de grao superior adultos 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Ensinanzas básicas iniciais e ESO adultos 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Educación especial 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0


Do total de alumnado matriculado ao longo de todo o periodo, a representación do alumnado de nacionalidade non española manten cifras que se sitúan entre as 2 persoas e as 6, da cal a súa maioria son homes. Aínda que no último curso académico, non se rexistra ningunha persoa de nacionalidade non española. O colectivo maioritario procede de América.

TÁBOA 8. ENSINANZA NON UNIVERSITARIA. ALUMNADO SEN NACIONALIDADE ESPAÑOLA MATRICULADO EN CENTROS DE RÉXIME XERAL EN FUNCIONAMENTO SEGUNDO SEXO E CONTINENTE DE PROCEDENCIA. SEXO MASCULINO E FEMININO.

Fonte: Elaboración propia a partir do I.G.E. - Instituto Galego de Estatística

2004-2005

2005-2006

2006-2007

2007-2008

2008-2009

2010-2011

2004-2005

2005-2006

2006-2007

2007-2008

2008-2009

2010-2011

MULLERES HOMES

Total continentes 0 0 1 1 0 0 0 1 2 2 1 0

África 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

América 0 0 1 1 0 0 0 0 1 1 1 0

Asia 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Europa 0 0 0 0 0 0 0 1 1 1 0 0

Oceanía 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0


SAÚDE O concepto de saúde auspiciado pola Organización Mundial da Saúde a define como un estado completo de benestar físico, mental e social, definición que pon de manifesto a produción social da saúde e a enfermidade. Isto é, as enfermidades están profundamente determinadas pola estrutura social, política e económica na que vivimos. Estos determinantes sociais da saúde son: -‐ As circunstancias materiais da vida e do traballo (vinculado á condicións da

vivenda, ao traballo,a o ambiente físico do vecindario, ao consumo de alimentos saúdables, aos recursos de acceso á saúde,…)

-‐ Circunstancias psicosociais (vinculado aos estereotipos psicosociais, aos postos de traballo e ás condicións de vida estresantes,…)

-‐ Condutas, estilos de vida e/ou factores biolóxicos (fumar, a dieta, consumo de alcohol e estupefacientes, escasez de exercicio físico…)

-‐ O sistema de saúde (determinante social e mediador das consecuencias das enfermidades na vida de homes e mulleres).

-‐ Cohesión social/ capital social (recursos que emerxen desde as propias estruturas sociais).

A este respecto, sobre os determinantes sociais da producción social da saúde, é necesario incorporar neles o enfoque e a perspectiva de xénero. Non debemos obviar que a saúde de mulleres e homes é diferente, e tamén desigual, en canto a autopercepción do estado da saúde, nas expectativas dos propios servizos sanitarios, nas enfermidades derivadas dos ámbitos laborais…Neste eido, a A Lei 2/2007 do 28 de marzo do traballo en igualdade das mulleres en Galicia fai referencia á necesidade de que se leve a cabo a integración do principio de Igualdade nas políticas de prevención de riscos laborais, tendo en conta, de que as enfermidades e os riscos de saúde non afectan de forma igualitaria aos dous sexos. De aí a importancia de que a planificación das actuacións en materia de saúde sigan un principio equitativo que contemple estas diferenzas e lles de un tratamento axeitado. Aínda de non dispoñer de datos estatísticos de fontes oficiais a nivel local, que reflictan a realidade oleirense no ámbito da saúde, benestar e condicións de vida, e nos permitan afondar nela desde unha perspectiva de xénero, o Insitituto Galego de Estatística sí nos permite chegar ao nivel de análise provincial.


Así, segundo o IGE, no tratamento estatítisco que se realiza sobre a “Realidade da Muller galega”, no ano 2009 a esperanza de vida ao nacer en Galicia, referíndose ao número medio de anos vividos por unha xeración de nacidos baixo unhas condicións de mortalidade dadas, para as mulleres sitúase nos 85 anos fronte ós 78 dos homes. De igual modo, se nos centramos na esperanza de vida aos 65 anos, referido ao promedio de anos que lle queda por vivir a unha persoa que chega con vida aos 65 anos, no caso de que as condicións de mortalidade se mantivesen constantes, para as mulleres é de 22,8 e no caso dos homes de 18,5. Aos 80 anos apenas experimenta variacións, sítúase en 8,6 para os homes, fronte aos 10,6 das mulleres. A nivel provincial as variacións con respecto aos datos amosados e referidos ao conxunto galego, son mínimas.

Tal e como amosa a seguinte gráfica sobre a tendencia da esperanza de vida ao nacer segundo sexo no periodo 1998-2009, en ambolos doús sexos experimentou un leve incremento, o cal foi no caso dos homes dun 3,72% e no caso das mulleres dun 2,55%.

GRÁFICA 52. EVOLUCIÓN DA ESPERANZA DE VIDA AO NACER SEGUNDO O SEXO. PROVINCIA DE A CORUÑA, PERIODO 1998-2009

Ao analizar as causas das defuncións na provincia da Coruña, relacionadas coa enfermidades que afectan á saúde, segundo sexo, observamos que os homes padecen en maior medida, tumores e enfermidades do sistema respiratorio. Pola contra, as mulleres vense afectadas por enfermidades endocrinas/nutricionais, transtornos mentais e do comportamento, enfermidades do sistema nervioso, e enfermidades do sistema circulatorio, entre outras. Esta última é a que maior número de casos rexistra entre as mulleres, aproximadamente o 40% do total.

70

72

74

76

78

80

82

84

86

1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

Mulleres Homes

Fonte: elaboración propia a partir dos datos do IGE


TÁBOA 53. DEFUNCIÓNS POR CAUSA SEGUNDO O XÉNERO, PROVINCIA DE A CORUÑA PERIODO 2007.

HOMES MULLERES Total 5988 5822

I Enfermedades infecciosas e parasitarias 161 140

II Tumores 1993 1189

III Enf. do sangue/órg. hematop/inmunidade 11 9

IV Enf. endocrinas/nutricionais/metaból. 83 131

V Trastornos mentais e do comportamento 95 235

VI-VIII Enfermidades do sistema nervioso e dos órganos dos sentidos 127 254

IX Enfermidades do sistema circulatorio 1722 2330

X Enfermidades do sistema respiratorio 816 672

XI Enfermidades do sistema dixestivo 279 273

XII Enf. da pel e do tecido subcutáneo 10 23

XIII Enf. sist. osteomusc. e tec. conectivo 25 53

XIV Enf. do sistema xénitourinario 113 107

XV Embarazo, parto e puerperio - 1

XVI Afeccións orixinadas no per. perinatal 9 8

XVII Malf. conxén./deformid./anom. cromosómicas 11 6

XVIII Síntomas/signos/hallazgos anormais, ncop. 152 195

XX Causas externas de mortalidade 381 196 Fonte: elaboración propia a partir dos datos do IGE Así mesmo, tamén se dan outras causas de morte e que afectan específicamente ás mulleres, que son aquelas que se poden producir durante o período de embarazo e do parto. En canto as mortes por enfermidades relacionadas aos transtornos mentais e do comportamento, éstas presentan peculiaridades diferentes segundo o sexo. Así por exemplo, as mulleres son as que presentan un maior número de defuncións por enfermidade de Alzheimer. No ano 2008 na provincia de A Coruña rexistráronse 224 casos, dos cales 153 foron mulleres e 71 homes.


Como se pode ver na seguinte gráfica, no período 1999-2008 a mortalidade por causa de esta enfermidade aumentou considerablemente, rexistrando un promedio interanual do 8,55%. GRÁFICA 54. EVOLUCIÓN DO NÚMERO DE DEFUNICÓNS POR ALZHEIMER SEGUNDO O SEXO. PROVINCIA DE A CORUÑA, PERIODO 1998-2008

As defuncións por suicidio é outra das causas relacionadas cós transtornos mentais e do comportamento, as cales afectan maioritariamente aos homes. Segundo os datos do IGE para a provincia da Coruña, estas cifras xa superan as mortes provocadas polos accidentes de tráfico. Así, no ano 2008 rexistráronse 131 casos, sendo o 68,70% homes e o 31,30% mulleres. A estatística reflexa tamén que o maior número de casos dase en persoas comprendidas entre os 35 e os 65 anos. Tal e como se presenta na gráfica contingua, nos dez últimos anos as cifras en ambolos dous sexos, apenas experimentaron variacións, polo que a incorporación da saúde mental debería ser unha prioridade nas políticas comunitarias. GRÁFICA 55. EVOLUCIÓN DO NÚMERO DE DEFUNICÓNS POR SUICIDIO SEGUNDO O SEXO. PROVINCIA DE A CORUÑA, PERIODO 1998-2008

1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 Mulleres 85 68 79 106 107 142 159 159 162 153 Homes 31 25 39 35 52 59 54 66 57 71

0 20 40 60 80

100 120 140 160 180



Do mesmo modo, as mulleres durante o período prenatal e postnatal poden verse afectadas por depresión ou por outras manifestacións psicopatolóxicas, que lles provoca un impacto na saúde mental e no seu propio benestar. Outro factor directamente relacionado coa saúde e coas causas de morte, son as defuncións que se producen en accidente de tráfico, e que afectan en maior media ós homes. GRÁFICA 56. DEFUNCIÓNS EN ACCIDENTES DE TRÁFICO SEGUNDO SEXO, PROVINCIA DE A CORUÑA PERIODO 1999-2008.

Fonte: elaboración propia a partir dos datos do IGE Nos dez últimos anos as defuncións en accidentes de tráfico na provincia da Coruña reducíronse nun 61,80%, isto é, pasouse de rexistrar 233 defuncións no ano 1999 a 89 no 2008, e das cales, máis do 75% eran homes.

1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 Mulleres 41 32 41 28 41 37 42 34 39 41 Homes 93 104 84 98 120 109 102 103 93 90

0 20 40 60 80

100 120 140

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

Mulleres Homes



A Atención Primaria constitúe a porta de entrada do sistema sanitario, dado que é o nivel de asistencia co que boa parte da poboación establece o seu primeiro contacto, ademáis de ser o que emprega un maior porcentaxe da poboación.


Análise DAFO


ÁMBITO EDUCATIVO Análise interna PUNTOS FEBLES D1. Percepción dunha falta de interese das familias no proceso educativo a medida que ascendemos no nivel educativo das fillas e dos fillos. D2. Escaseza de información ás familias por parte do profesorado, excepto no caso de problemáticas concretas. D3. Baixa participación masculina nas titorías dos centros educativos e na asociación de pais e nais. D4. Falta de actividades de fomento da igualdade no centro educativo de primaria, tales como a conmemoración dos días internacionais do 8M e 25N. D5. Segregación horizontal e vertical presentes nas estruturas educativas e sobrerrepresentación masculina nas directivas dos centros educativos (feminización do sector e masculinización dos equipos directivos). D6. Carácter intermitente das programacións educativas dirixidas á promoción da igualdade e á prevención da violencia que dificulta a continuidade do traballo nesta liña (debido principalmente a falta de participación e a escaseza de recursos económicos). D7. Percepción de segregación sexual na participación en actividades educativas e deportivas (desigualdade de roles, xogos, cores, actividades extraescolares, etc.). D8. Elección dos ciclos medios e superiores totalmente estereotipada por razón de xénero (as rapazas: bacharelo de humanidades e ciencias e ciclos de administración; os rapaces: bacharelato tecnolóxico e ciclos de electromecánica, metal e electricidade; como excepción: o bacharelato de ciencias sociais, cuns porcentaxes de matriculación por sexo moi similares). PUNTOS FORTES F1. Existencia de Plans de Convivencia nos centros educativos que contemplan a transversalidade do principio de igualdade no currículo escolar. F2. Existencia de medidas de conciliación no CEIP a través do comedor escolar e de actividades extraescolares. F3. ANPA moi activo na organización de actividades extraescolares e na implicación no funcionamento no centro educativo. F4. Boa colaboración entre o servizo de orientación escolar do CEIP e o departamento de Servizos Sociais. F5. Boa valoración do grao de colaboración entre o Concello, CEIP e ANPA, principalmente facilitando medios e equipamentos para a organización de actividades. F6. Boa acollida e colaboración das familias nas actividades organizadas pola ANPA, incluidas actividades de fomento da corresponsabilidade doméstica entre os niveis de infantil. F7. Inexistencia de diferencias nos resultados académicos entre nenos e nenas.


Análise externa AMEAZAS A1. Percepción dunha falta de interese das familias no proceso educativo a medida que ascendemos no nivel educativo das fillas e dos fillos (inexistencia dunha ANPA no IES comarcal). A2. Perpetuación dos estereotipos e roles tradicionais que se reproducen no proceso de socialización (medios de comunicación, cine, publicidade, familia, etc.) A3. Percepción de segregación sexual na participación en actividades educativas e deportivas (desigualdade de roles, xogos, cores, etc.) A4. Falta de sensibilización do persoal docente que fai depender a introdución da perspectiva de xénero no currículo da vontade individual. OPORTUNIDADES O1. Posta en marcha do II Plan Municipal de Igualdade de Oportunidades a través da participación do persoal político e técnico municipal, centros educativos e dos diversos colectivos e entidades socioeconómicos do municipio. O2. Existencia dun Centro de Información ás Mulleres no Concello de Cee (posibilidade de conveniar actividades de sensibilización da igualdade e prevención da violencia de xénero). O3. Existencia de lexislación específica sobre igualdade e materiais educativos non sexistas. O4. Incremento paulatino da concienciación social en materia de Igualdade de oportunidades. O5. Posibilidade do establecemento de mecanismos de coordinación en materia educativa, entre os centros educativos dos distintos niveis e os departamentos municipais con responsabilidades en educación, igualdade e benestar social. O6. Percepción positiva das políticas de fomento da corresponsabilidade familiar e doméstica.


ÁMBITO SOCIOCOMUNITARIO E BENESTAR SOCIAL Análise interna PUNTOS FEBLES D1. Inexistencia de datos desagregados por sexo sobre a participación social nas actividades culturais, deportivas… municipais. D2. Percepción dunha falta de interese e de concienciación xeral sobre a necesidade de promover a igualdade de oportunidades. D3. Ausencia de datos actualizados do tecido asociativo (número de persoas asociadas, programacións anuais...). D4. Menor participación política, tanto de militancia como en cargos públicos, das mulleres. D5. Baixa participación feminina na práctica deportiva e escaso número de equipos deportivos femininos D6. Inexistencia de escolas deportivas municipais a partir dos 12 anos de idade. D7. Baixa participación en asociacións da poboación, pero en especial dos homes tanto en actividades asociativas culturais, veciñais e de iniciativa social. Existe algunha asociación cunha participación máis equitativa. D8. Segregación entre homes e mulleres na demanda e na participación de actividades deportivas, culturais, etc. o que perpetúa os roles e estereotipos de xénero (ioga, batuka, alfabetización, corte e confección, pandereta, aerobic, ximnasia de mantemento, manualidades... feminino; deportes de equipo, poda, horticultura... masculino). D9. Escaseza de recursos municipais para colaborar coas entidades asociativas e para o mantemento e creación de máis programas e actividades (excesiva dependencia de subvencións doutros administracións públicas). D10. Percepción dun maior grao de discriminacion social entre as mulleres con adiccións, así como maiores problemas de inserción sociolaboral. PUNTOS FORTES F1. Elevada participación feminina no tecido asociativo local (cultural, veciñal e de iniciativa social). F2. Importantes avances nos derradeiros anos no fomento do deporte feminino e mixtos entre a infancia, tanto nas escolas municipais como nos clubes deportivos. F3. Existencia de perspectiva de xénero na oferta de actividades deportivas tanto desde o departamento de deportes como desde os clubes, procurando introducir os homes nas actividades deportivas femininas e viceversa. F4. Existencia de boas prácticas por parte de clubes deportivos no fomento de participación de menores a través dos centros educativos e persoas con discapacidades psíquicas.


F5. Destacada oferta de actividades culturais, deportivas e sociais a través do tecido asociativo e da administración municipal. F6. Existencia dun servizo municipal de axuda a domicilio cunha importante cobertura de familias. F7. Existencia dunha sección de literatura de escritoras na biblioteca municipal. F8. Percepción dunha boa colaboración entre o concello e as entidades asociativas do municipio.

Análise externa AMEAZAS A1. Persistencia de barreiras para o empoderamento das mulleres debido aos valores e roles tradicionais imperantes. A2. Uso diferenciado dos tempos que provoca a sobrecarga das mulleres (dobre xornada…) e a imposibilidade de dispor de tempo propio ademais dunha escasa incorporación dos homes ao ámbito privado (coidado da casa, dos/das fillos/as, coidado de persoas dependentes...). A3. A adquisión de responsabilidades profesionais e familiares condiciona en maior medida a militancia e a participación pública das mulleres que dos homes. A4. Importantes diferenzas no aproveitamento do tempo libre e de lecer, así como nas prácticas culturais e deportivas (diversión, amizade, saúde, estética...). A5. Enfoque reducionista das problemáticas e necesidades sociais en materia de igualdade. Complexidade e diversidade de colectivos femininos e masculinos: menores, adolescentes, adultas, persoas maiores, migrantes, discapacitadas con diversas disfuncionalidades, amas de casa, autónomas, asalariadas, desempregadas...) A6. Feminización da pobreza e do envellecemento demográfico. A7. Recortes das prestacións sociais para persoas en risco de exclusión. A8. Escaseza de recursos para a integración das persoas con discapacidade no ámbito social e laboral. OPORTUNIDADES O1. Pulo das políticas de igualdade de oportunidades desde os diferentes contextos: europeo, estatal, autonómico e municipal. O2. Incremento paulatino da concienciación social na materia de igualdade de oportunidades. O3. Mellora da saúde integral das mulleres (física, social e mental) a través da súa participación activa nas actividades e no tecido asociativo. O4. Participación de parte do tecido asociativo na elaboración do II Plan Municipal de Igualdade de Oportunidades do Concello de Corcubion. O5. Progresiva sensibilización do persoal político e das distintas administracións da importancia da igualdade como ferramenta de calidade de vida e cohesión social. O6. Progresiva incorporación masculina ao ámbito privado e ao traballo doméstico non remunerado. O7. Promoción da práctica deportiva femininca desde o departamento de deportes.


ÁMBITO EMPREGO E USOS DO TEMPO Análise interna PUNTOS FEBLES D1. Taxas de desemprego feminino e masculino moi similares, debido a destrucción de emprego no sector da construcción nos últimos catro anos. D2. Baixo nivel formativo das persoas demandantes de emprego no municipio (case a metade non superou o graduado escolar ou a ESO). D3. Marcada segregación por razón de sexo na demanda e na asistencia á formación ocupacional que se imparte no concello, así como en determinados sectores e ocupacións. D4. Dificultades para a inserción laboral das mulleres e dos homes en sectores subrepresentados (comercio, construcción, pesca, marisqueo...). D5. Menor taxa de emprendemento empresarial feminino, excepto no sector comercio. D6. Inexistencia de estudos socioeconómicos que recollan datos con perspectiva de xénero. D7. Inexistencia de corresponsabilidade nos fogares, o que se supón unha forte limitación para as mulleres, tanto na búsqueda de emprego como para a asunción de responsabilidades profesionais. D8. Porcentaxe moi elevada de mulleres dedicadas ao traballo reprodutivo e doméstico. D9. Escaseza de políticas activas de emprego dado a escaseza de recursos municipais. D10. Elevado custe ecónomico da Escola de Educación Infantil para as arcas municipais, inexistencia dun comedor no centro que permita ter un servizo de conciliación da vida laboral máis completo, lista de espera elevada e dificultades para a ampliación do centro. PUNTOS FORTES F1. Existencia de recursos para a formación ocupacional e a inserción laboral a nivel municipal contemplando a perspectiva de xénero nos manuais formativos. F2. Existencia dunha Axencia de Emprego e Desenvolvemento Local no municipio como servizo de asesoramento empresarial e de tramitación de políticas activas doutras administracións. F3. Situación central do municipio dentro da comarca, tendo un papel fundamental o sector da administración pública xa que conta con sedes de distintos organismos estatais, autonómicos, provinciais e comarcais. F4. Existencia dunha Escola de Educación Infantil de titularidade municipal, a prezos moi económicos ou gratuíto, e con prazas reservadas para casos de vulnerabilidade social. F5. Servizo de conciliación municipal dirixido a nais denominado “Servizo de tempo de lecer”. F6. Sector turístico en proceso de consolidación, sendo un dos principais nichos de emprego tanto feminino como masculino.


Análise externa AMEAZAS A1. A actual situación de crise está facendo visible a febleza dunha estrutura laboral baseada na segregación por razón de xénero (horizontal e vertical). A2. Maior precariedade laboral feminina que masculina (volume importante de economía sumerxida en tarefas como o coidado de persoas, limpeza a domicilio, etc.). A3. Incidencia cada vez maior da monomarentalidade que dificulta a conciliación da vida persoal, familiar e profesional (familias con maior vulnerabilidade socioeconómica). A4. Maior vulnerabilidade sociolaboral do colectivo de mulleres inmigrantes, a pesar da baixa presenza de inmigrantes no municipio. A5. Existencia da dobre xornada para as mulleres (traballo produtivo e traballo reprodutivo). A6. Problemáticas para a actividade marisqueira debido ao ser catalogada os bancos como zona C, o que dificulta a actividade económica e as ocupacións relacionadas coa actividade. A7. Falta de concienciación das mulleres e dos homes sobre as desigualdades presentes no ámbito sociolaboral e sobre a necesidade das accións positivas. A8. Escasa dignificación social e económica de ocupacións altamente feminizadas (marisqueo, coidado de persoas dependentes, auxiliares de axuda a domicilio...). A9. Baixo interese nas organizacións empresariais e nas empresas de medidas de conciliación e de fomento da igualdade de oportunidades. A10. Abandono laboral por parte das mulleres ante situacións de maternidade, coidado de persoas dependentes… que os recursos para a conciliación non resolven. OPORTUNIDADES O1. Existencia de axudas públicas específicas para a elaboración e execución de políticas de igualdade e conciliación nas empresas e administracións públicas. O2. Existencia de políticas de accións positivas dirixidas á promoción e ao fomento da inserción laboral das mulleres (emprendemento, contratación indefinida, contratación en ocupacións masculinizadas...) O3. Existencia de incentivos económicos á contratación e ao emprendemento de persoas e colectivos en risco de exclusión (mulleres, persoas con discapacidade, maiores de 45 anos…). O4. Políticas de responsabilidade social empresarial, que defenden a concepción da igualdade e da conciliación como factor na mellora da xestión e produtividade empresarial. O5. Presenza de algunhas mulleres nas tripulacións das embarcacións, ainda que percibido como unha situación conxuntural da economía. O6. Aumento de medidas que fomentan a conciliación tales como o teletraballo, flexibilidade horaria, reducción de xornada ou formación continua durante a xornada laboral.


ÁMBITO VIOLENCIA DE XÉNERO Análise interna PUNTOS FEBLES D1. Inexistencia dun punto de información en violencia de xénero e dun servizo especializado na atención social, asesoramento xurídico e intervención psicolóxica no ámbito municipal. D2. Problemáticas relacionadas coa coordinación entre os distintos ámbitos con competencias na prevención e intervención: sanitario, policial, xudicial, educativo e social. D3. Falta dun recurso municipal de aloxamento de emerxencia en casos de violencia de xénero (hostal ou hotel de referencia). D4. Dificultade de dispoñibilidade continuada en casos de violencia de xénero da Policía Local dado a idiosincrasia municipal e do servizo, que só conta cun axente no corpo. D5. Percepción maioritaria de que existen poucos casos de violencia de xénero e de malos tratos no municipio e de que se tratan de casos de baixo risco para a vida das mulleres. D6. Falta de recursos para a prevención e o tratamento das vítimas e agresores de violencia de xénero e doméstica. D7. Necesidade dunha comunicación máis fluída e continuada entre o servizo de orientación escolar e o departamento de SS.SS. municipal. PUNTOS FORTES F1. Existencia dun Centro de Información ás Mulleres no Concello de Cee cuxo ámbito de actuación é comarcal e con recursos de atención psicolóxica e social e asesoramento xurídico e sociolaboral para mulleres e fillos e fillas en situación de violencia de xénero. F2. Existencia na Garda Civil de axentes sensibilizados e con vontade persoal na materia, así como dun equipo especializado (EMUME) o que se reflicte nunha óptima atención, intervención e tratamento en casos de violencia de xénero. F3. Comunicación e colaboración fluida entre algúns profesionais con competencias na intervención en casos de violencia de xénero (SS.SS. municipais, CIM, Garda Civil) o que é moi ben valorado polos axentes implicados. F4. Derivación dos casos de violencia de xénero ou con problemáticas de separación ou custodia dos SS.SS. ao CIM comarcal. F5. Colaboración entre o CIM e o Instituto de Educación Secundaria en actividades de prevención da violencia de xénero. F6. Reunións periódicas entre os servizos de orientación escolar do centro de primaria e de secundaria e as direccións do centro, co fin de organizar a acollida das familias e manter un seguimento do alumnado.


Análise externa AMEAZAS A1. Alta dependencia social, psicolóxica e económica das persoas en situación de violencia de xénero. A2. Previsible aumento dos casos de violencia sexista a consecuencia do incremento do número de separacións de parella e divorcios. A3. Existencia de falsas crenzas sobre a violencia de xénero que impiden a súa identificación en moitos ámbitos (xuventude, mulleres con altos niveis de formación…). A4. Presenza de comportamentos e condutas sexistas en idades moi temperás e baixo impacto dos programas de prevención da violencia de xénero. A5. Escaseza de recursos e axudas para a inserción sociolaboral e a autonomía das mulleres en situación de violencia e excesiva lentitude na súa concesión (ex. Salario da liberdade...) A6. Existencia de valores, condutas e comportamentos sexistas e violentos na sociedade. A7. Percepción profesional dunha vitimización secundaria debida á falta de procedementos de colaboración e coordinación estables entre os ámbitos que interveñen na atención das persoas que se atopan en situación de violencia de xénero. A8. Falsa crenza social da existencia dun importante número de denuncias falsas o que non se corresponde nin cosa datos nin ca percepción dos profesionais do ámbito xudicial. A9. Dificultade de probar os feitos deste tipo de violencia, especialmente da psicolóxica por parte das vítimas, o que impide en moitos casos a presentación de denuncias e consecuentemente a saída do círculo da violencia. OPORTUNIDADES O1. Desenvolvemento lexislativo específico en Europa, España e Galicia en materia de violencia de xénero. O2. Existencia de ferramentas para a óptima coordinación e o establecemento de procedementos estandarizados de control, vixilancia e seguimento dos casos e denuncias, por exemplo o Sistema VIOGEN. O3. Existencia de protocolos internos de actuación en casos de violencia de xénero nos diferentes ámbitos: sanitario, policial e xudicial. O4. Posibilidade de incorporación do concello de Corcubión ao Itinerario comarcal de Coordinación interinstitucional en materia de violencia de xénero (formada por as Forzas e Corpos de Seguridade, xulgado, SS.SS. municipais de atención primaria e especializada, entre outros). O5. Alto grao de motivación na materia por parte de todos os axentes con competencias na intervención en violencia de xénero. O6. Oferta de accións formativas en materia de violencia de xénero dirixidos aos diferentes ámbitos (sanitario, policial, xurídico, social…).


ÁMBITO INSTITUCIONAL Análise interna PUNTOS FEBLES D1. Falta de recursos económicos e humanos para o impulso e desenvolvemento das políticas municipais de igualdade e para garantir a transversalidade do PIOMH. D2. Inexistencia de indicadores desagregados por sexo nas memorias da maioría dos departamentos e baixo interese técnico en empregalos. D3. Falta de mecanismos formais de coordinación e comunicación interdepartamental. D4. Inexistencia dunha Concellería específica de Igualdade na estrutura da administración municipal. D5. Falta de formación do persoal técnico e político en materia de igualdade e transversalidade de xénero na administración municipal. D6. Baixa funcionalidade da web municipal, como canle de comunicacion e difusión da labor municipal, especialmente en materia de igualdade. PUNTOS FORTES F1. Existencia de compromiso e vontade política para impulsar políticas de igualdade no nivel municipal. F2. Importante presenza de mulleres na administración municipal, no nivel técnico e político. F3. Experiencia municipal na realización de accións e proxectos en materia de igualdade de oportunidades. F4. Inminente actualización da páxina web municipal, na que se recollerá unha sección a proxectos e actividades de igualdade de oportunidades, e na que se subirán documentos de uso público: PIOMH, diagnósticos, etc.


Análise externa AMEAZAS A1. Posible recorte dos recursos públicos destinados ao desenvolvemento de políticas de igualdade nas administración públicas. A2. Existencia de estereotipos que identifican as políticas de igualdade como accións orientadas só ás mulleres, e non como políticas sociais integrais. A4. Escaseza de persoal técnico municipal nalgúns departamentos que condiciona a súa participación nos procesos de definición das políticas municipais. A5. Falta de interese dos medios de comunicación en difundir as accións para a igualdade que se desenvolven no marco municipal. OPORTUNIDADES O1. Posta en marcha dun Plan de Igualdade Municipal como ferramenta de traballo e como mecanismo de captación de fondos públicos para a financiación de medidas nos distintos eixos da política municipal. O2. Aproveitamento das axudas públicas existentes para o fomento de políticas públicas (Deputación da Coruña, Secretaría Xeral da Igualdade, Consellería de Traballo…). O3. Desenvolvemento normativo en materia de igualdade nos diferentes niveis administrativos (europeo, estatal, autonómico e local) que contribúe á introdución da perspectiva de xénero no ámbito da administración local. O4. Desenvolvemento de accións formativas para o persoal técnico e político municipal en materia de igualdade e transversalidade de xénero.


Plan Operativo


ÁREA: EDUCACIÓN EN IGUALDADE OBXECTIVO PRINCIPAL:

Promover os valores de igualdade que diminúan os prexuizos e estereotipos de xénero.

FAMILIAS E PERSOAS ADULTAS

1.1

Programas informativos para familias nas que se traten entre outros, os temas de: conciliación, prevención do alcoholismo e drogodependencias, a transmisión dos valores de igualdade, trato igualitario entre os/as menores, o mal uso das tecnoloxías de información e de comunicación, sexualidade, etc.

1.2 Impartición e organización de programas, actividades, concursos ou campañas para as familias en canto ao tema de igualdade.

1.3 Realizar unhas xornadas para as familias sobre educación, fomentando a participación conxunta entre as familias e nas que participen por igual todos membros da familia.

1.4 Deseño dunha guía de carácter informativo de material educativo e lecturas con contidos non sexistas para as familias, e difundíndoa a través da web municipal.

ALUMNADO

1.5 Continuar coa impartición e organización de actividades, programas ou obradoiros para o alumnado do EEI e do CEIP (corresponsabilidade, bo trato, educación en valores, linguaxe non sexista…).

1.6 Ofrecer contacontos, obras de teatro e obradoiros con películas non sexistas para o fomento da igualdade.

1.7 Charlas para o alumnado de 6º de Primaria que sirvan como preparación para o inicio de Secundaria no IES; para evitar conflitos, mellora da convivencia…


1.8 Xornadas informativas sobre os perigos do mal uso da internet, sobre todo co tema das redes sociais e a exposición da vida privada.

1.9 Actividades de fomento da lectura para menores, así como de obradoiros de creación literaria e comics con perspectiva de xénero.

1.10

Campañas de sensibilización nas aulas respecto aos malos tratos e agresións sexuais co obxectivo de previr a violencia de xénero (conmemoración do Día Internacional das Mulleres Traballadoras e do Día Internacional da Lucha contra a Violencia de Xénero).

1.11

Establecer un convenio de colaboración entre o Concello de Corcubión e o de Cee co fin de compartir servizos e actividades de coeducación, tales como a programación de actividades do CIM no CEIP “Praia de Quenxe”.

1.12 Fomentar as actividade extraescolares de perspectiva de xénero a través da colaboración coa ANPA.

1.13 Impartición de obradoiros sobre relacións afectivo sexuais (prevención de embarazos non desexados, enfermidades de transmisión sexual…).

PROFESORADO

1.14

Realizar unha mesa trimestral de Coordinación Educativa, na quee participase o Concello e os Centros Educativos (CEIP e EEI) e na que se tratase a programación anual de actividades nas que colaboran conxuntamente de xeito coordinado.

1.15 Difusión do II PIOHM do Concello de Corcubión entre a comunidade educativa a través de accións de comunicación e concienciación


ÁREA: EMPREGO E USOS DO TEMPO. OBXECTIVO PRINCIPAL: Acadar a igualdade de oportunidades no mercado laboral e nos usos do tempo. INFORMACIÓN, SENSIBILIZACIÓN E FORMACIÓN PARA O EMPREGO

2.1 Preparar accións de información ás empresas locais sobre a elaboración de plans de igualdade e medidas de conciliación.

2.2 Difusión do II Plan de Igualdade de Oportunidades de Corcubión entre o tecido social e económico do municipio.

2.3

Colaborar na organización de accións sobre o traballo no mar fomentando a valorización social das ocupacións do sector, especialmente as tradicionalmente femininas (coidado de persoas, marisqueo, etc.).

2.4

Contratar persoal especializado en xénero e igualdade para a impartición dos módulos de igualdade de oportunidades de sensibilización, concienciación e formación para o emprego que promove o Concello de Corcubión.

2.5 Desenvolvemento de accións formativas e de sensibilización para a inserción laboral de mulleres e homes en sectores infrarrepresentados/as.

INSERCIÓN, PROMOCIÓN LABORAL E EMPRENDEMENTO

2.6 Ofrecer medidas de apoio e de incentivación por parte do Concello ás entidades empresariais con ampla participación feminina.

2.7 Organización dunha xornada ou seminario na que se visibilicen boas prácticas de empresas dirixidas por mulleres para motivar o emprendemento feminino.


2.8

Motivar á xente dos distintos sectores a través da creación dun galardón anual ou a través de homenaxes para a dignificación social e o recoñecemento público de entidades ou persoas pola súa traxectoria e a súa laboura na loita pola igualdade de oportunidades (cunha categoría masculina e unha feminina).

2.9

Establecer nas cláusulas de contratación a empresas concesionarias de servizos do Concello, a valoración de ser empresas con distintivos de empresas que fomentan a conciliación e a igualdade na súa organización.

2.10 Accións para incentivar a participación masculina en aqueles empregos que se soen atribuir ás mulleres e para incentivar a participación feminina en aqueles que se soen atribuir ós homes.

2.11 Crear unha bolsa de emprego feminino para cubrir as demandas laborais.

2.12

Obradoiros informativos para os distintos colectivos en risco de exclusión social en materia de emprendemento e insercción laboral (mulleres en situación de violencia de xénero, persoas con discapacidades psíquicas e físicas…).

CONCILIACIÓN PERSOAL, FAMILIAR E LABORAL

2.13 Estudar a posibilidade de ampliar as prazas da EEI e da posta en marcha dun comedor para axudar na conciliación das familias.

2.14 Estudar o aumento das horas de servicio da gardería. Que pase a estar aberto de 8 da mañán á 8 da tarde.

2.15 Estudar o inclusión de bebés de 4 meses en adiante na EIM.

2.16 Valorar a inclusión da EiM na rede de Galiñas Azuis do Consorcio Galego de Igualdade e Benestar, o que permitirá a xestión compartida do centro.


2.17 Desenvolvemento de obradoiros de xestión do tempo para mulleres e para homes.

2.18 Implantación de medidas municipales de conciliación persoal, familiar e laboral tales como un Banco do Tempo Municipal.

2.19 Servizo de tempo de lecer para os/as menores nas vacacións escolares (Semana Santa, verán e Nadal).

2.20 Posta en marcha dun servizo de igualdade no departamento de Servizos Sociais do Concello no que poder orientar á poboación en canto a medidas de conciliación.

CORRESPONSABILIDADE NO ÁMBITO DOMÉSTICO E REPRODUTIVO

2.21 Organización de obradoiros para a poboación, principalmente para a mocidade, en materia de corresponsabilidade no ámbito doméstico

2.22

Realizar obradoiros de información para as persoas traballadoras autónomas e as pemes sobre as ventaxas da contratación de diferentes colectivos en risco de exclusión social (mulleres en situación de violencia de xénero, persoas con discapacidades psíquicas ou físicas...)


ÁREA: SOCIOCOMUNITARIA E BENESTAR SOCIAL OBXECTIVO PRINCIPAL:

Promover a mellora da calidade de vida a través do fomento de relacións igualitarias.

PARTICIPACIÓN SOCIAL E EMPODERAMENTO

3.1 Fomentar aquelas actividades do ámbito deportivo, social, cultural ou político nas que exista unha menor participación de mulleres.

3.2 Fomentar aquelas actividades nas que prima a participación das mulleres, incentivando a implicación masculina.

3.3 Otorgar en actividades deportivas premios dentro da mesma categoría segundo o sexo, é dicir; un primer premio para a muller, un primer premio para o home; un segundo premio para a muller, un segundo premio para o home…

3.4 Fomento da creación dun clube de lectura no concello, no que se realicen actividades de lectura comentada ou xornadas temáticas dos libros.

3.5 Para fomentar o asociacionismo feminino, dar apoio dende o concello na xestión dunha asociación de mulleres e artesás.

3.6

Recuperación da historia das mulleres de Corcubión e das súas achegas ao desenvolvemento local (recompilación de fotografías, historias persoais, concursos, xogos, debates, tertulias, etc.), a través de xornadas interxeracionais das familias e os centros educativos.

DIVERSIDADE E INTEGRACIÓN SOCIAL

3.7 Impartición de obradoiros de memoria ou mente activa, que fomenten as actividades de mnemotecnia, autoestima, alfabetización, entre outros.

3.8 Visualización das fendas de xénero no acceso aos recursos asistencias por parte das persoas con disfuncionalidades e das consecuencias na saúde das persoas coidadoras.


3.9

Difusión periódica dos servizos e axudas dirixidas a persoas ou colectivos con vulnerabilidade social (vítimas de violencia de xénero, persoas con discapacidade, familias monomarentais e monoparentais…).

3.10 Realización de actividades que fomenten a valoración ou dignificación do traballo desenvolto maioritariamente polas mulleres (servizo de axuda a domicilio, traballo doméstico, marisqueo a pé…).

BENESTAR E SAÚDE INTEGRAL

3.11 Creación dun centro de día destinado ao colectivo dependente. Ofrecer dende os coidados máis básicos ata a elaboración de actividades que melloren a súa situación actual.

3.12 Actualizar a sección da biblioteca municipal dedicada á Muller onde se expoñan libros de maternidade ou saúde dedicada á muller.

3.13 Reunións e obradoiros para mulleres onde poidan poñer en común as súas inquedanzas, con actividades de risoterapia, etc.

3.14 Programa de actividades sobre a saúde, alimentación, sexualidade e afectividade para mellorar a calidade de vida das mulleres.

3.15 Estudar a posta en marcha dunha oficina de información para a mocidade, coa mesma filosofía que os centros “Quérote” pero a nivel municipal.

3.16

Desenvolvemento de accións formativas para persoas coidadoras tanto homes como mulleres, tales como habilidades básicas para persoas coidadoras, procurando a participación activa do centro de saúde.


ÁREA: INSTITUCIONAL OBXECTIVO PRINCIPAL:

Ter en conta a perspectiva de xénero na xestión municipal. INFORMACIÓN, FORMACIÓN E COMUNICACIÓN

4.1 Publicación do Plan de igualdade de Oportunidades.

4.2 Presentación pública a todo o tecido asocitivo e a poboación local do PIOM unha vez aprobado, principalmente a todas as persoas participantes na súa elaboración.

4.3 Difusión do PIOM entre o persoal técnico e político municipal.

4.4 Creación dun espazo na páxina web municipal para as actividades de igualdade, ca opción de subir documentos descargables pola cidadanía.

4.5 Divulgación do II Plan de Igualdade de Oportunidades de Corcubión, aproveitando os medios de comunicación presentes no territorio,con especialmente atención aos medios dixitais.

4.6 Impartición de accións formativas sobre a transversalidade de xénero para o persoal político e técnico municipal.

INTERVENCIÓN TRANSVERSAL E COORDINACIÓN

4.7 Incluír a denominación completa da Concellería de Servizos Sociais, Benestar, Familia, Muller e Igualdade en toda a documentación escrita oficial xerada pola Concellería.

4.8 Manter a colaboración dun xeito permanente co CIM comarcal.


4.9 Recoller a información das persoas usuariais e na elaboración de informes de xestión e participación segundo sexo e tramos de idade.

4.10 Introducción de temas específicos sobre políticas de igualdade no temario xeral para o acceso ao emprego público en Corcubión e consideración dos mesmos nas probas de carácter xeral.

4.11 Emprego de imaxes e mensaxes non sexistas na cartelería que se publique desde o concello para a promoción de todo tipo de actividades.

4.12 Creación dunha Comisión Técnica Municipal para o seguimento anual e a avaliación do PIOMH no que estarán representados todos os departamentos.

4.13 Promover o nomeamento paritario de prazas e rúas.

4.14 Ampliación progresiva e difusión dos servizos de administración electrónica dispoñibles na web municipal para a veciñanza.

4.15 Utilización dunha linguaxe non sexista en todos os documentos municipais.

4.16 Acelerar a implantación da e-administración co fin de evitar a tramitación e xestión de procedementos administrativos de xeito presencial como medida de aforro de tempo


ÁREA: VIOLENCIA DE XÉNERO OBXECTIVO PRINCIPAL:

Eliminar todas as formas de violencia contra as mulleres a través da prevención e a intervención.

PREVENCIÓN, SENSIBILIZACIÓN E FORMACIÓN

5.1

Organización de actividades de prevención da violencia de xénero e doméstica co tecido asociativo e ao público en xeral, fomentando a colaboración e a participación das familias a través de actividades lúdicas con mensaxe (teatro, contacontos, cineforums, etc.).

5.2 Celebración do Día Internacional contra a violencia de xénero (25 de Novembro) a través de actividades para sensibilizar á poboación, coordinando as actividades que sexa posible co Concello de Cee.

5.3 Impartición dun obradoiro de defensa persoal para evitar agresións físicas, en colaboración con outros concellos da comarca.

5.4 Campañas de sensibilización nas aulas respecto aos malos tratos e agresións sexuais co obxectivo de previr a violencia de xénero.

5.5

Difusión a través da publicación do II Plan de Igualdade de Oportunidades de Corcubión entre a poboación e o tecido socioeconómico do municipio, facendo especial atención a difusión a través da web municipal.

5.6 Facilitar unha oferta de accións formativas de calidade para o persoal municipal e para profesionais con competencias en materia de violencia de xénero.

5.7 Elaboración dunha guía de prevención de abuso e acoso sexual no traballo.


INTERVENCIÓN, MECANISMOS DE COORDINACIÓN

5.8 Asesoramento e apoio ás mulleres en situación de violencia de xénero desde os diferentes ámbitos: xurídico, psicolóxico, social… a través da colaboración co CIM do Concello de Cee.

5.9

Posta en marcha dun itinerario de coordinación interinstitucional comarcal coa participación dos Servizos Sociais, Garda Civil, Policía Local, centros educativos… en materia de violencia de xénero tanto para mulleres como para os fillos e fillas.

5.10 Establecer unha coordinación formal entre o CIM e Servizos Sociais a través do deseño de ferramentas de derivación.

5.11

Dotación de recursos económicos dentro da partida orzamentaria de emerxencia social para facer fronte a situacións de urxencia en casos de alta vulnerabilidade social (recursos de aloxamento, desprazamentos, manutención, etc.).

5.12 Valorar de xeito prioritario a contratación de mulleres en situación de violencia de xénero para postos de traballo na administración local.

II PLAN DE IGUALDADE DE OPORTUNIDADES ... - corcubion.gal · igualdades de trato e a non...

Documents

Transcript of II PLAN DE IGUALDADE DE OPORTUNIDADES ... - corcubion.gal · igualdades de trato e a non...