Naar een ‘nieuw’ examen?

Margriet Hielkema (CvTE)

Elise Storck (CvTE) / Stefan Boom (CITO)

[VGN / de Breul] [31 oktober 2014]

http://www.examenblad.nl/2015maatschappijivakken / geschiedenis septembermededelingen Informatie betreffende het nieuwe centrale examen geschiedenis havo en vwo in 2015

Cv 2015: nieuwe vakspecifieke regel

Als gevraagd wordt naar het noemen van één van de negenveertig 'kenmerkende aspecten', is een letterlijke weergave daarvan niet vereist. Er kan in de regel worden volstaan met een juiste omschrijving van het 'kenmerkend aspect' of van dat deel ervan dat relevant is voor de beantwoording van de vraag (er zijn kenmerkende aspecten die uit meerdere onderdelen bestaan)

Verkenning oud nieuw

Doel

•Verkennen aan de hand van oude examenopgaven uit 2014 (pilot en regulier) welke opgaven bruikbaar zijn als voorbeeldopgaven op school

•om daarmee zicht te geven op het examen van 2015

Waardoor ontstond in de Republiek de Gouden Eeuw, 1588-1648? H14-1-1

De Opstand viel in de Noordelijke Nederlanden samen met een periode van economische groei. De moedernegotie en het ontbreken van een feodale traditie maakten eerder al

specialisatie en commercialisering van de landbouw mogelijk. Daarvan profiteerden ook de nijverheid, scheepsbouw en handel.

KA 24De bijzondere plaats in staatkundig opzicht en de bloei in economisch en cultureel

opzicht van de Nederlandse republiek

H14-1-2

KA 17het begin van staatsvorming en centralisatie.

KA 23het streven van vorsten naar absolute macht;

Waardoor resulteerde de Opstand in het ontstaan van de Republiek, 1572-1588?H14-1-4

Het lukte Alva niet om de opstand in de Nederlanden snel neer te slaan en er ontstond een burgeroorlog (…)

Oranje voerde een effectieve propagandaoorlog

KA 22Het conflict in de Nederlanden dat resulteerde in de stichting van een Nederlandse staat

Waardoor raakte Europa verdeeld in twee ideologische blokken en waardoor groeide de spanning tussen deze blokken, 1945-1955? H14-1-26

Door de wapenwedloop, het bezit van de atoombom in beide blokken en door de vorming van militaire bondgenootschappen kwamen deze blokken steeds grimmiger tegenover elkaar te staan.

Redevoering senator McCarthy over communisten in de VS

KA 45De verdeling van de wereld in twee ideologische blokken in de greep van een wapenwedloop en de daaruit voortvloeiende dreiging van een atoomoorlog

Waardoor raakte Europa verdeeld in twee ideologische blokken en waardoor groeide de spanning tussen deze blokken, 1945-1955? H14-1-29

Het wantrouwen tussen de Sovjet-Unie en de Westelijke mogendheden nam verder toe en daarmee de behoefte toe aan controle over gebieden die van strategisch belang werden geacht. Dit streven naar invloedssferen bevestigde voor elk van beide partijen het vijandbeeld van de andere partij. .

( Marshallplan 1947)?

KA 45De verdeling van de wereld in twee ideologische blokken in de greep van een wapenwedloop en de daaruit voortvloeiende dreiging van een atoomoorlog

Waardoor liep de Koude Oorlog op kritieke momenten niet uit op een directe militaire confrontatie tussen beide grootmachten, 1955-1963? H14-1-30

De meest riskante confrontatie tussen de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie vond plaats toen de Sovjet-Unie in 1962 trachtte raketten te installeren op Cuba als tegenwicht voor Amerikaanse raketten in Europa en Eurazië.

KA 45De verdeling van de wereld in twee ideologische blokken in de greep van een wapenwedloop en de daaruit voortvloeiende dreiging van een atoomoorlog

Waardoor raakte Europa verdeeld in twee ideologische blokken en waardoor groeide de spanning tussen deze blokken, 1945-1955?

Vpilot 2015-1-25Door de wapenwedloop, het

bezit van de atoombom in beide blokken en door de vorming van militaire bondgenootschappen kwamen deze blokken steeds grimmiger tegenover elkaar te staan.

Redevoering senator McCarthy over communisten in de VSKA 45

De verdeling van de wereld in twee ideologische blokken in de greep van een wapenwedloop en de daaruit voortvloeiende dreiging van een atoomoorlog

Waardoor raakte Azie betrokken bij de Koude oorlog en groeide de spanning tussen beide blokken in Azie en Afrika, 1949-1975? Vpilot 2015-1-26

Met het uitroepen in 1949 van de Volksrepubliek China door Mao Zedong ontstond een tweede communistische grootmacht. Dit versterkte de angst van de de VS voor de vorming van een communistisch blok in Azie . (…) containmentpolitiek (…) dominonotheorie (…)

Tijdens de Koreaoorlog, die in 1950 uitbrak, wist een VN-leger, met grote inspanning van vooral de VS, Zuid-Korea buiten de communistische invloedssfeer te houden.

Redevoering senator McCarthy over communisten in de VSKA 45

De verdeling van de wereld in twee ideologische blokken in de greep van een wapenwedloop en de daaruit voortvloeiende dreiging van een atoomoorlog

Brief ministerie OCW (23 mei 2011)

‘ Door de grotere duidelijkheid over de voorbeelden bij een aantal kenmerkende aspecten zullen docenten er minder toe over gaan om maar alles te behandelen, uit angst iets over te slaan.’

Historische Context

Een verdieping van een cluster kenmerkende aspecten met een titel en een afbakening in jaartallen, bijvoorbeeld: Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden 1515-1648

Bestaande uit:• deelcontexten met telkens een centrale vraag• de erbij betrokken kenmerkende aspecten• uitlegtekst met begrippen, namen en jaartallen• concrete historische voorbeelden

orientatiekennis

HC1-vraag-tekstvoorbeelde

n

HC4

- -

HC2

HC3

HC 1: Republiek 1515-1648HC 4: Verlichtingsideeën en democratische revoluties 1650-1848HC 2: Duitsland 1871-1945HC 3: Koude Oorlog 1945-1991

abstract concreet

trechtermodel

1. Koude Oorlog / ideologische machtsblokken

2. Toenemend wantrouwen / vijandbeelden

3. Invloedssferen / Trumandoctrine

4. Marshallplan / Stalin verbiedt

2

1

34

Domein A: historisch denken en redenerenInterpretatie

- standplaatsgebondenheid

- bron en vraagstelling:- betrouwbaarheid /

bruikbaarheid / representativiteit

Tijd - tijd &

chronologie- causaliteit- continuïteit

& verandering

Betekenis nu- betekenis geven aan

en oordelen over het verleden

tijdvak

Wel uitgewerkte KA

Niet uitgewerkte KA

1 1-2-32 4-5-6-7-83 9-10-11-124 17 13-14-15-165 21-22 18-19-206 23-24-25 267 27-28-30 29 (27-28-30)8 31-32-36 34-35 (36)9 37-38-39-40-41-

4342-44

10 45 (!!!)-46-47-48

49

Rood = alleen voor VWOOnderstreept = in twee

HCs(!!!)= veel meer kennis

dan elders

Stelling 1

De leerling moet elk kenmerkend aspect kunnen uitleggen met een eigen voorbeeld

• Ja?

• Nee?

• In de praktijk van het CE…

Stelling 2

De leerling moet de namen en jaartallen van van de tien tijdvakken kennen

• Ja?

• Nee?

• In de praktijk van het CE…

Stelling 3

De leerling moet de exacte formulering kennen van alle 49 kenmerkende aspecten

• Ja?

• Nee?

• In de praktijk van het CE…

Stelling 4

Een leerling die de drie/vier HCs goed leert haalt 65% van de punten in het examen

• Ja?

• Nee?

• In de praktijk van het CE…

Stelling 5

Over de tijdvakken die in de HCs zij uitgewerkt worden alleen vragen gesteld over de Republiek, de Verlichting, Duitsland en de Koude oorlog

• Ja?

• Nee?

• In de praktijk van het CE…

Stelling 6

In de klas kan ik bij de niet-uitgewerkte kernmerkende aspecten liefst zoveel mogelijk voorbeelden laten leren, omdat je daarbij niet weet wat er op het CE wordt gevraagd.

• Ja?

• Nee?

• In de praktijk van het CE…

Stelling 7

Een of twee lessen per niet uitgewerkt kenmerkend aspect is genoeg.

• Ja?

• Nee?

• In de praktijk van het CE…

1 de levenswijze van jagers-verzamelaars

12 het ontstaan van feodale verhoudingen in het bestuur

17 Het begin van staatsvorming en centralisatie

29 uitbouw van de Europese overheersing, met name in de vorm van plantagekolonien en de daarmee verbodnen transtalantishe slavenhandel, en de opkomst vanhet abolitionisme

Stelling 8

Je moet de gegeven voorbeelden bij de HCs uitgebreid behandelen

• Ja?

• Nee?

• In de praktijk van het CE…