Melioracija degradiranih šuma se može vršiti na različite načine, odnosno primenom različitih metoda u zavisnosti

- od sastojinskog stanja

- od stepena očuvanosti zemljišta

METODI

MELIORACIJE

DEGRADIRANIH

ŠUMA

INDIREKTNA

MELIORACIJA

(INDIREKTNA

KONVERZIJA)

DIREKTNA

MELIORACIJA

(DIREKTNA

KONVERZIJA)

KOMBINOVANI

METOD

Primenom

selektivno-uzgojnih

seča

Primenom

prebirne seče

Pod zaštitom

sklopa matične

sastojine

Bez zaštite

matične sastojine

Primenom

resurekcionih seča

Putem prestarevanja

(spontanom obnovom)

IZBOR METODA MELIORACIJE

Zaštitnešume

Sastojine za melioraciju

Podela degradiranih sastojina

U sastojine za melioraciju svrstane su sve degradirane ili devastirane šume, bez obzira na poreklo, sastav i starost, u kojima se, uz primenu odgovarajućih uzgojnih mera, sadašnje nepovoljno stanje može popraviti i sa njima ubuduće može gazdovati na ekonomskoj osnovi.

U zaštitne šume svrstane su sve degradirane i ostale šume, bez obzira na poreklo, starost i sastav, koje su veoma lošeg kvaliteta (najčešće šikare i šibljaci), koje se nalaze u nepovoljnim stanišnim uslovima - na vrlo plitkom, skeletnom, ekstremno suvom ili ekstremno vlažnom zemljištu, na velikim nagibima. Na njima se i posle izvršene melioracije opšte sadašnje loše stanje ne može bitnije popraviti, pa nema mogućnosti i ekonomskim interesa za gazdovanjem. Ove šume veći značaj imaju za sprečavanje erozije i destrukcije zemljišta i za ostale, tzv. opštekorisne funkcije šume i izuzimaju se iz redovnog gazdovanja.

Sastojine za melioraciju

I. Mlade sastojine II.Starije sastojine

podmladak,

mladik,

srednje doba

dozrevajuće,

zrele

Sastojine za melioraciju raščlanjene su na uzgojne jedinice :

I. Mlade sastojine

- primenjuju odgovarajuće mere nege (osvetljavanje, čišćenje, prorede)

II. Starije sastojine

- može se već započeti ili se izvodi obnavljanje šuma

Primenom navedenih kriterijuma kvaliteta i strukture, sastojine su dalje raščlanjene

I.

Mlade sastojine

I.1.Za konverziju

I.2.

Za potpunu rekonstrukciju

I.3.

Za delimičnu

rekonstrukciju

I.1. Mlade sastojine za konverziju• Kvalitetne izdanačke sastojine na dobrom -

očuvanom staništu • Opredeljujući kriterijum je dovoljan broj

kvalitetnih stabala• Obavezno pripadaju I i II biološkom razredu

stabala • Spadaju u I, eventualno II kategoriju po

kvalitetu debla • Treba da su ravnomerno raspoređena po

površini

I.1. Mlade sastojine za konverzijuU zavisnosti od razvojne faze, primenjuju se

odgovarajuće seče kao mere nege - seče osvetljavanja podmlatka, seče čišćenja ili prorede

• reguliše se sastav sastojine, broj i prostorni raspored najkvalitetnijih stabala

• izvode se do početka obnovnih seča• seče se vrše u korist tih odabranih stabala uklanjanjem

njihovih konkurenata• prvenstveno se uklanjaju stabla nepoželjnih vrsta i

stabla loših fenotipskih karakteristika (kriva, deformisana, rašljasta, obolela, oštećena, prevršena)

I.2. Mlade sastojine za potpunu rekonstrukciju

Izdanačke i degradirane sastojine u kojima su stabla sa dobrim deblom i krunom zastupljena sa manje od 10 % od ukupnog broja stabala

Nema dovoljno kvalitetnih stabala Vrši se uklanjanje svih stabala čistom sečom U zavisnosti od stanišnih uslova određuje se

konkretan postupak rekonstrukcije - veštačkim putem podizanje nove, mlade šume iste

vrste - osnivanje šume druge vrste odgovarajuće za

konkretno stanište

I.2. Mlade sastojine za potpunu rekonstrukciju

I.2.a. Restitucija

- primenjuje se ako su stanišni uslovi povoljni i odgovaraju autohtonim vrstama

I.2.b. Supstitucija - ako je stanište degradirano vrši se zamena postojećih

vrsta drveća, odnosno unosi se vrsta kojoj takvo stanište odgovara

I.3. Mlade sastojine za delimičnu rekonstrukciju

• Nije ujednačeno degradirano stanište i sastojina na čitavoj površini

• Isti postupak rekonstrukcije se vrši samo na jednom delu

• Kombinuje se konverzija, restitucija i supstitucija u zavisnosti od konkretnih uslova

II.

Starije sastojine

II.1.

Za konverziju

II.2.

Za potpunu

rekonstrukciju

II.2.

Za delimičnu rekonstrukciju

II.1. Starije sastojine za konverziju

• Dozrevajuće i zrele ( stabla već plodonose)

• Proces transformacije u viši uzgojni oblik prirodnim podmlađivanjem

• Primenjuje se odgovarajući način obnavljanja (vrsta obnovnih seča)

• Eventualno se obavljaju pomoćne mere, podsejavanje ili podsađivanje,

II. 1. Starije sastojine za konverziju

• Postupak melioracije se odvija prirodnim podmlađivanjem na dva osnovna načina:

II.1.a. Klasična prirodna obnova - primenom odgovarajućeg načina prirodnog obnavljanja (vrste seče) u zavisnosti od vrste drveća.

II.1.b. Prirodna obnova sa primenom pomoćnih mera i eventualnim podsejavanjem ili podsađivanjem ako je otežano prirodno obnavljanje

II.2. Starije sastojine za potpunu rekonstrukciju

- veštačko podmlađivanje U zavisnosti od stanišnih uslova primenjuje

se:

II.2.a. Veštačko podizanje sastojine istom vrstom – restitucijom

II.2.b. Veštačko podizanje sastojine zamenom vrste – supstitucijom

II.3. Starije sastojine za delimičnu rekonstrukciju

• To su sastojine koje nisu ujednačeno degradirane na čitavoj površini

• Vrši se kombinacija prirodne obnove konverzijom i veštačke obnove restitucijom i supstitucijom

• Na delu šume gde je ona očuvana i kvalitetnija (kao i zemljište) primenjuje se konverzija (prirodna obnova) a na ostalom delu, u zavisnosti od stanja zemljišta, restitucija ili supstitucija

Kategorizacija šuma po stepenu degradiranosti

Neophodno je izvršiti jedinstvenu kategorizaciju degradiranih šuma

- da u praksi ne bi dolazilo do subjektivne, ponekad i pogrešne procene i kategorizacije šume po stepenu degradiranosti

- pa samim tim i izvođenje neodgovarajućih uzgojnih mera pri melioraciji

Već postojeće i usvojene šifre za uzgojne grupe izdanačkih šuma kod grupimičnog gazdovanja su detaljnije raščlanjene

A, L, M, N ...

1, 2, 3, 4, 5, 6.....

I, II ..............

1, 2, 3 ...........

a, b ............

Oznaka pripadnosti gazdinskoj

klasi kod grupimičnog gazdovanja

Oznaka uzgojne grupe kod

grupimičnog gazdovanja

meliorativni postupak u okviru uzgojne jedinice

(1 - konverzija, 2 - potpuna rekonstrukcija,

3 - delimična rekonstrukcija)

detaljnije definisanje meliorativnih

radova (a - restitucija, b - supstitucija)

Uzgojne jedinice za kategorizaciju u

pogledu starosti (I - mlađe, II - starije)

PRIMERI

L1/I.1 - Kvalitetne mlade izdanačke sastojine bukve za konverziju

M2/I.2a - Loše, niskoproduktivne mlade izdanačke sastojine hrasta za potpunu rekonstrukciju vršenjem restitucije

L2/I.2b - Loše mlade izdanačke sastojine bukve za potpunu rekonstrukciju vršenjem supstitucije

L2/I.3 - Loše mlade izdanačke sastojine bukve za delimičnu rekonstrukciju (kombinuje se konverzija, restitucija i supstitucija)

L2/II.1a - Starije izdanačke sastojine bukve za konverziju prirodnom obnovom

N/I.2b - Mlađe šikare predviđene za rekonstrukciju sa zamenom vrste

KOMBINOVANI (GRUPIMIČNI) METOD MELIORACIJE

DEGRADIRANIH ŠUMA Kombinacija indirektne i direktne konverzije

(melioracije) Nalazi široku primenu

- u sastojinama mozaične izgrađenosti

- različitog stepena degradacije staništa i sastojine Koriste se i izrazi • grupimičan način (metod) melioracije• rekonstrukcija šuma

• Sastojina se tretira preko biogrupa stabala različitog kvaliteta, porekla ili starosti

• U zavisnosti od stanja određuje se odgovarajući postupak rekonstrukcije

• Kombinuje se konverzija, restitucija i supstitucija

Grupimični metod melioracije

Grupimični metod melioracije

Nega sastojine

Obnavljanje

Oslobađanjepodmlatka

Restitucija

SupstitucijaMeliorativni

zahvati

Rekonstrukcija površine -Grupimični metod melioracije

Konkretne meliorativne mere za svaku biogrupu

1. Mere nege se vrše u mlađim sastojinama2. Na površinama gde je razređen sklop sastojine - niži od 0,6 a

ima kvalitetnih stabala, vrši se popunjavanje unošenjem (podsađivanjem) odgovarajuće vrste drveća

3. Grupe stabala koje nemaju nikakav ekonomski značaj -restitucija ili supstitucija

4. U starijim kvalitetnijim sastojinama, gde stabla plodonose, izvode se odgovarajuće seče prirodnog obnavljanja, uz eventualno odgovarajuće pomoćne mere

5. Na površinama gde je proces prirodnog podmlađivanja u toku, podmladak se oslobađa zasene, primenom odgovarajućeg seka (naknadnog ili završnog)