Iστορία B' Λυκείου - Τράπεζα Θεμάτων - Κεφάλαιο 1

10
ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΟΥ & ΝΕΟΤΕΡΟΥ ΚΟΣΜΟΥ | ενότητα 1 η : τράπεζα θεμάτων 1 Α] Ερωτήσεις 1. Να εξηγήσετε ποια προβλήματα προκάλεσαν στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία οι επιδρομές των Αβάρων και των Σλάβων στη Χερσόνησο του Αίμου. 2. Από πού διαφαίνεται ο θρησκευτικός χαρακτήρας των εκστρατειών του Ηρακλείου κατά των Περσών; 3. Ποιες ήταν οι συνέπειες της δημιουργίας του θεσμού των «θεμάτων» στην κοινωνική οργά- νωση του Βυζαντίου; 4. Πώς επιτεύχθηκε ο εξελληνισμός του Βυζαντινού κράτους; Β] Ασκήσεις κλειστού τύπου (πολλαπλής επιλογής) Οι εκστρατείες του Ηρακλείου έγιναν μέσα σε κλίμα θρησκευτικής έξαρσης και είχαν θρησκευ- τικό χαρακτήρα, γιατί: α. επικεφαλής του βυζαντινού στρατού τέθηκαν επιφανείς ιεράρχες. β. στράφηκαν εναντίον των πυρολατρών Περσών που είχαν αφαιρέσει τον Τίμιο Σταυρό. γ. στράφηκαν εναντίον των μουσουλμάνων Αράβων που είχαν αφαιρέσει τον Τίμιο Σταυρό. δ. οδήγησαν στο Πρώτο Σχίσμα των δύο Εκκλησιών. Τα πρώτα «θέματα»: α. ήταν αρχικά στρατιωτικές μονάδες μετακινούμενες ανά την επικράτεια. β. ήταν αρχικά διοικητικές περιφέρειες. γ. οργανώθηκαν στη Βαλκανική Χερσόνησο. δ. οργανώθηκαν στη θάλασσα. Τα πρώτα θέματα οργανώθηκαν: α. στο Φραγκικό κράτος. β. στη Βαλκανική Χερσόνησο. γ. στη Μικρά Ασία. δ. στην Αφρική. «Θέματα» στο Βυζάντιο ονομάζονται: α. διοικητικές περιφέρειες του Βυζαντινού κράτους. β. εγκαταστάσεις Σλάβων στην επικράτεια του Βυζαντινού κράτους. Ιστορία του μεσαιωνικού & νεότερου κόσμου Τράπεζα Θεμάτων Κεφάλαιο 1 ο : Από το θάνατο του Ιουστινιανού ως την απο- κατάσταση των εικόνων & τη συνθήκη του Βερντέν Ενότητα 1.2. Η βασιλεία του Ηρακλείου (610 – 641). Αποφασιστικοί αγώνες και μεταρρυθμίσεις.

description

όλα τα θέματα της Τράπεζας Θεμάτων του ΙΕΠ, για το 1ο Κεφάλαιο Ιστορίας του Μεσαιωνικού και Νεότερου Κόσμου Β' Λυκείου.

Transcript of Iστορία B' Λυκείου - Τράπεζα Θεμάτων - Κεφάλαιο 1

Page 1: Iστορία B' Λυκείου - Τράπεζα Θεμάτων - Κεφάλαιο 1

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΟΥ & ΝΕΟΤΕΡΟΥ ΚΟΣΜΟΥ | ενότητα 1η : τράπεζα θεμάτων

1

Α] Ερωτήσεις

1. Να εξηγήσετε ποια προβλήματα προκάλεσαν στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία οι επιδρομές των Αβάρων και των Σλάβων στη Χερσόνησο του Αίμου.

2. Από πού διαφαίνεται ο θρησκευτικός χαρακτήρας των εκστρατειών του Ηρακλείου κατά των Περσών;

3. Ποιες ήταν οι συνέπειες της δημιουργίας του θεσμού των «θεμάτων» στην κοινωνική οργά-νωση του Βυζαντίου;

4. Πώς επιτεύχθηκε ο εξελληνισμός του Βυζαντινού κράτους;

Β] Ασκήσεις κλειστού τύπου (πολλαπλής επιλογής) Οι εκστρατείες του Ηρακλείου έγιναν μέσα σε κλίμα θρησκευτικής έξαρσης και είχαν θρησκευ-τικό χαρακτήρα, γιατί: α. επικεφαλής του βυζαντινού στρατού τέθηκαν επιφανείς ιεράρχες. β. στράφηκαν εναντίον των πυρολατρών Περσών που είχαν αφαιρέσει τον Τίμιο Σταυρό. γ. στράφηκαν εναντίον των μουσουλμάνων Αράβων που είχαν αφαιρέσει τον Τίμιο Σταυρό. δ. οδήγησαν στο Πρώτο Σχίσμα των δύο Εκκλησιών. Τα πρώτα «θέματα»: α. ήταν αρχικά στρατιωτικές μονάδες μετακινούμενες ανά την επικράτεια. β. ήταν αρχικά διοικητικές περιφέρειες. γ. οργανώθηκαν στη Βαλκανική Χερσόνησο. δ. οργανώθηκαν στη θάλασσα. Τα πρώτα θέματα οργανώθηκαν: α. στο Φραγκικό κράτος. β. στη Βαλκανική Χερσόνησο. γ. στη Μικρά Ασία. δ. στην Αφρική. «Θέματα» στο Βυζάντιο ονομάζονται: α. διοικητικές περιφέρειες του Βυζαντινού κράτους. β. εγκαταστάσεις Σλάβων στην επικράτεια του Βυζαντινού κράτους.

Ιστορία του μεσαιωνικού & νεότερου κόσμου Τράπεζα Θεμάτων

Κεφάλαιο 1ο : Από το θάνατο του Ιουστινιανού ως την απο-κατάσταση των εικόνων & τη συνθήκη του Βερντέν

Ενότητα 1.2. Η βασιλεία του Ηρακλείου (610 – 641). Αποφασιστικοί αγώνες και μεταρρυθμίσεις.

Page 2: Iστορία B' Λυκείου - Τράπεζα Θεμάτων - Κεφάλαιο 1

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΟΥ & ΝΕΟΤΕΡΟΥ ΚΟΣΜΟΥ | ενότητα 1η : τράπεζα θεμάτων

2

γ. μεγάλες εκτάσεις γης που ανήκουν αποκλειστικά στην Εκκλησία. δ. μεγάλες εκτάσεις γης που ανήκουν αποκλειστικά στον Βυζαντινό αυτοκράτορα. Η σύνθεση του Ακάθιστου Ύμνου συνδέεται με: α. την πολιορκία της Κωνσταντινούπολης από τους Σταυροφόρους. β. τη νίκη των Βυζαντινών κατά των Βουλγάρων. γ. την πολιορκία της Κωνσταντινούπολης από τους Άραβες. δ. την πολιορκία της Κωνσταντινούπολης από τους Πέρσες, Αβάρους και Σλάβους. Τον Τίμιο Σταυρό από τους Πέρσες ανέκτησε: α. ο Μιχαήλ Β . β. ο Ηράκλειος. γ. ο έων Ίσαυρος. δ. ο Βασίλειος Β Μακεδών. Ο Ηράκλειος συνέτριψε τον περσικό στρατό στη μάχη: α. της Νινευί. β. του Κοσσυφοπεδίου. γ. του Ματζικέρτ. δ. της Άγκυρας.

] Ασκήσεις κλειστού τύπου (Σωστό – άθος)

Σ Η σύνθεση του Ακάθιστου Ύμνου συνδέεται με την πολιορκία της Θεσσαλονίκης από τους Αβαροσλάβους.

Ο Ηράκλειος στους αγώνες του κατά των Περσών είχε την αμέριστη ηθική και υλική συμπαράσταση της Εκκλησίας.

Τα «θέματα» ήταν κτήματα τα οποία ο βυζαντινός αυτοκράτορας παραχωρούσε, για διπλωματικούς λόγους, σε ξένους ηγεμόνες.

Ο θεσμός των θεμάτων ενίσχυσε τη θέση των ελεύθερων αγροτών στη βυζαντι-νή κοινωνία.

Τα «θέματα» αποτέλεσαν τη βάση της οργάνωσης του Μεσοβυζαντινού κρά-τους.

Τα έσοδα από τα «στρατιωτόπια» έδιναν στους στρατιώτες του Βυζαντίου τη δυνατότητα να συντηρήσουν το άλογο και τον οπλισμό τους.

Τον κορμό του πληθυσμού στο βυζαντινό «χωρίο» αποτελούσαν οι Δυνατοί. Τον κορμό του πληθυσμού στο βυζαντινό «χωρίο» αποτελούσαν οι ελεύθεροι αγρότες.

Ο αμεσότερος κίνδυνος που απειλούσε το Βυζάντιο, όταν ο Ηράκλειος ανέβηκε στον θρόνο, ήταν οι Άραβες.

Τις κατευθυντήριες γραμμές της πολιτικής στο Βυζάντιο χάραζε ο ογοθέτης του Δρόμου, στενός συνεργάτης του αυτοκράτορα.

Δ] Ορισμοί θέματα

Page 3: Iστορία B' Λυκείου - Τράπεζα Θεμάτων - Κεφάλαιο 1

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΟΥ & ΝΕΟΤΕΡΟΥ ΚΟΣΜΟΥ | ενότητα 1η : τράπεζα θεμάτων

3

στρατιωτόπια σκλαβηνίες ογοθέτης του ενικού

Ε] Ασκήσεις κλειστού τύπου (συμπλήρωσης κενών) Να συμπληρώσετε τα κενά του αποσπάσματος, βάζοντας στην κατάλληλη θέση μία από τις α-κόλουθες λέξεις (τρεις λέξεις περισσεύουν): θρησκευτικός, πυρολάτρης, Ιερουσαλήμ, επεκτα-τικός, Νινευί, βυζαντινός, περσικός, μουσουλμάνος. Ο ___________________ χαρακτήρας των εκστρατειών του Ηρακλείου ήταν φανερός, διότι στρε-φόταν κατά των ___________________ Περσών που κατείχαν την ___________________ και απει-λούσαν την αυτοκρατορία. Η σύγκρουση των δυο στρατών κρίθηκε στη μάχη της ___________________, όπου ο ___________________ στρατός αφανίστηκε.

Α] Ερωτήσεις

Να εξηγήσετε τις υποχρεώσεις, σε θρησκευτικό και πολιτικό επίπεδο, των πιστών του Ισλάμ.

Β] Ασκήσεις κλειστού τύπου (πολλαπλής επιλογής)

Σημαντικός παράγοντας της εξάπλωσης του Ισλάμ ήταν: α. η ιεραποστολική δράση των Χαλιφών. β. ο ιερός πόλεμος. γ. ο προσηλυτισμός των χριστιανών ηγετών στο Ισλάμ. δ. τα δάνεια στοιχεία από τη Χριστιανική και Ιουδαϊκή θρησκεία. Εγίρα ονομάζεται α. ο θάνατος του Μωάμεθ. β. η αποδημία του Μωάμεθ από τη Μέκκα στη Μεδίνα. γ. η έναρξη διδασκαλίας της νέας θρησκείας. δ. η χρονολογία γραφής του Κορανίου. Το έτος αποδημίας του Μωάμεθ από τη Μέκκα στη Μεδίνα αποτελεί την αφετηρία: α. της δημόσιας διδασκαλίας του Μωάμεθ για τη νέα θρησκεία. β. του ιερού πολέμου. γ. του χρονολογικού συστήματος των Αράβων. δ. της νεώτερης ιστορίας των Οθωμανών.

] Ασκήσεις κλειστού τύπου (Σωστό – άθος)

Ενότητα 1.3. Η Εμφάνιση του Ισλάμ

Page 4: Iστορία B' Λυκείου - Τράπεζα Θεμάτων - Κεφάλαιο 1

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΟΥ & ΝΕΟΤΕΡΟΥ ΚΟΣΜΟΥ | ενότητα 1η : τράπεζα θεμάτων

4

Σ Η διδασκαλία του Μωάμεθ δίχασε τις αραβικές φυλές και πυροδότησε την πολιτική διάσπαση της Αραβικής Χερσονήσου.

Το Κοράνιο καθορίζει και τους νόμους που πρέπει να τηρούν οι πολίτες ενός ισλα-μικού κράτους.

Δ] Ορισμοί ιερός πόλεμος (τζιχάντ) χαλίφης Ισλάμ

θεοκρατικό κράτος Αράβων

Ε] Ασκήσεις κλειστού τύπου (συμπλήρωσης κενών) Να συμπληρώσετε τα κενά του αποσπάσματος, βάζοντας στην κατάλληλη θέση μία από τις α-κόλουθες λέξεις (τρεις λέξεις περισσεύουν): παράδεισος, προφήτης, ιουδαϊσμός, Κοράνιο, Χα-λίφης, χριστιανισμός, μουφτής, ελληνισμός. Το Ισλάμ έχει πολλά δάνεια από τον _________________ και τον __________________. Μετά τον θά-νατο του Μωάμεθ ανέλαβε τη διακυβέρνηση της κοινότητας ο __________________ , δηλαδή ο τοποτηρητής του __________________ , ο οποίος ήταν υπεύθυνος για την εφαρμογή των εντολών του __________________. Να συμπληρώσετε τα κενά του αποσπάσματος, βάζοντας στην κατάλληλη θέση μία από τις α-κόλουθες λέξεις (τρεις λέξεις περισσεύουν) : μουσουλμάνος, χατζής, Ισλάμ, Ριάντ, Μεδίνα, Τζι-χάντ, Εγίρα, Μέκκα. Ο Μωάμεθ άρχισε να διδάσκει δημόσια μια νέα θρησκεία που ονομάστηκε ______________, κα-τηγορώντας τους συμπατριώτες του ως ειδωλολάτρες. ια τον λόγο αυτό όμως ο Μωάμεθ εκ-διώχθηκε το από τη ______________ και κατέφυγε στη ______________, όπου ίδρυσε μια κοινότη-τα πιστών. Το έτος αποδημίας του Μωάμεθ, που ονομάζεται _____________, αποτελεί αφετηρία του χρονολογικού συστήματος των Αράβων. Μέσα σε μια δεκαετία ο Μωάμεθ κατόρθωσε να επιβάλει τη διδασκαλία του και να συνενώσει τις αραβικές φυλές, θέτοντας τέρμα στην πολιτι-κή διάσπαση της Αραβικής Χερσονήσου. Οι πιστοί της νέας θρησκείας ονομάστηκαν _____________________.

Α] Ερωτήσεις Να εξηγήσετε ποια ήταν η ιδεολογική βάση του κινήματος της Εικονομαχίας.

Ενότητα 1.5. Εικονομαχία

Page 5: Iστορία B' Λυκείου - Τράπεζα Θεμάτων - Κεφάλαιο 1

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΟΥ & ΝΕΟΤΕΡΟΥ ΚΟΣΜΟΥ | ενότητα 1η : τράπεζα θεμάτων

5

Β] Ασκήσεις κλειστού τύπου (πολλαπλής επιλογής) Την εικονομαχική πολιτική εγκαινίασαν στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία : α. οι Παλαιολόγοι. β. οι Μακεδόνες. γ. οι Κομνηνοί. δ. οι Ίσαυροι. ταν ο έων ο Ίσαυρος εξαπέλυσε την πρώτη επίθεση κατά των εικόνων, ο πληθυσμός της Κωνσταντινούπολης: α. κατέστρεψε την εικόνα του Χριστού στη Χαλκή Πύλη των Ανακτόρων. β. τάχθηκε με το μέρος του αυτοκράτορα. γ. αρχικά δεν αντέδρασε. δ. αντέδρασε με οργή. Ιδεολογική βάση του κινήματος της Εικονομαχίας ήταν: α. οι αποφάσεις των Οικουμενικών Συνόδων. β. οι δογματικές διαφορές μεταξύ Ανατολικής και Δυτικής Εκκλησίας. γ. το πρώτο εικονομαχικό διάταγμα του έοντα Ισαύρου. δ. οι ανεικονικές αντιλήψεις των κατοίκων των ανατολικών επαρχιών της Βυζαντινής Αυτοκρα-τορίας. Ιδεολογική βάση του κινήματος της Εικονομαχίας ήταν: α. οι θρησκευτικές απόψεις της Εκκλησίας της Ρώμης. β. οι ανεικονικές αντιλήψεις των κατοίκων των ανατολικών επαρχιών της Βυζαντινής Αυτοκρα-τορίας. γ. οι αποφάσεις των Οικουμενικών Συνόδων. δ. ένας σεισμός μεταξύ Θήρας και Θηρασίας. Η Σύνοδος της Ιέρειας : α. αφόρισε τους εικονομάχους αυτοκράτορες. β. αφόρισε τον πάπα. γ. καταδίκασε τη λατρεία των εικόνων. δ. αποφάσισε την αναστήλωση των εικόνων. Η οριστική αναστήλωση των εικόνων σήμαινε για το Βυζάντιο: α. την υιοθέτηση των ανεικονικών αντιλήψεων από την επίσημη Εκκλησία. β. την αποτυχία της Εκκλησίας να υποτάξει στη βούλησή της το Κράτος. γ. τον οριστικό διαχωρισμό Κράτους-Εκκλησίας. δ. την αποτυχία του Κράτους να υποτάξει στη βούλησή του την Εκκλησία.

] Ασκήσεις κλειστού τύπου (Σωστό – άθος) Σ Η Εκκλησία της Ρώμης συμφωνούσε απολύτως με τα μέτρα που έλαβαν οι Ίσαυ-ροι κατά των εικόνων.

Page 6: Iστορία B' Λυκείου - Τράπεζα Θεμάτων - Κεφάλαιο 1

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΟΥ & ΝΕΟΤΕΡΟΥ ΚΟΣΜΟΥ | ενότητα 1η : τράπεζα θεμάτων

6

Δ] Ασκήσεις κλειστού τύπου (συμπλήρωσης κενών) Τα μέτρα κατά των Εικόνων που έλαβαν οι βυζαντινοί αυτοκράτορες, στόχευαν στη συμφιλίω-ση της κεντρικής εξουσίας με τους πληθυσμούς των ανατολικών περιοχών του Βυζαντίου. Να συμπληρώσετε τα κενά του αποσπάσματος, βάζοντας στην κατάλληλη θέση μία από τις α-κόλουθες λέξεις (τρεις λέξεις περισσεύουν): Σύρος, Χριστός, σεισμός, Κωνσταντίνος Ε , Θήρα, πόλεμος, έων , εικόνα. Την αφορμή για την έναρξη της εικονομαχίας φαίνεται ότι την έδωσε ένας καταστροφικός ____________________, που είχε επίκεντρο την περιοχή μεταξύ ____________________ και Θηρασί-ας. Ο αυτοκράτορας ____________________εξαπέλυσε την πρώτη επίθεση κατά των ____________________. Με διαταγή του ο στρατός απομάκρυνε από τη Χαλκή Πύλη μια εικόνα του ____________________. Να συμπληρώσετε τα κενά του αποσπάσματος, βάζοντας στην κατάλληλη θέση μία από τις α-κόλουθες λέξεις (τρεις λέξεις περισσεύουν): Ίσαυροι, Μακεδόνες, ανατολικές, βόρειες, Πέρσες, Άραβες, Κωνσταντινούπολη, Ρώμη. Οι δύο πρώτοι __________________ ( έων ' και Κωνσταντίνος Ε') υπήρξαν οι πρωτεργάτες του κινήματος της Εικονομαχίας. Ιδεολογική βάση του κινήματος αυτού υπήρξαν οι ανεικονικές αντιλήψεις των κατοίκων των __________________ επαρχιών. Την περίοδο αυτή η Βυζαντινή αυ-τοκρατορία αντιμετώπιζε κρίσιμες καταστάσεις: τα πλοία των _________________ όργωναν τις βυζαντινές θάλασσες και λεηλατούσαν ακτές, νησιά και πόλεις. Η εικονομαχική πολιτική των βυζαντινών αυτοκρατόρων βρήκε αντίθετη την εκκλησία της _________________ με αρνητικές συνέπειες για τις σχέσεις της αυτοκρατορίας με τη Δύση. Τελικά η Σύνοδος, που συγκλήθηκε στην _________________ αποφάσισε την αποκατάσταση των εικόνων.

Α] Ερωτήσεις 1. Να εξηγήσετε την οικονομική πολιτική του Νικηφόρου Α . 2. Ποια στοιχεία φανερώνουν τη στρατιωτικοποίηση της βυζαντινής κοινωνίας από τα μέσα του 7ου ως τα μέσα του 9ου αι. μ. Χ.;

3. ιατί το κίνημα του Θωμά του Σλάβου δεν μπορεί να ερμηνευθεί ως λαϊκή εξέγερση και κοι-νωνική επανάσταση;

Β] Ασκήσεις κλειστού τύπου (πολλαπλής επιλογής) Ο Νικηφόρος Α : α. πήρε τολμηρά δημοσιονομικά μέτρα. β. ακύρωσε τον καπνικό φόρο. γ. παραχώρησε φοροαπαλλαγές στην Εκκλησία. δ. υμνήθηκε για τη δημοσιονομική του πολιτική από τον χρονογράφο Θεοφάνη.

Κεφάλαιο 1.6. Κοινωνία & οικονομία

Page 7: Iστορία B' Λυκείου - Τράπεζα Θεμάτων - Κεφάλαιο 1

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΟΥ & ΝΕΟΤΕΡΟΥ ΚΟΣΜΟΥ | ενότητα 1η : τράπεζα θεμάτων

7

Η εποικιστική πολιτική του Βυζαντίου για την αντιμετώπιση των σκλαβηνιών προέβλεπε: α. τη μεταφορά Σλάβων από τις σκλαβηνίες των Βαλκανίων σε περιοχές της Μ. Ασίας και τη μεταφορά μικρασιατικών πληθυσμών σε σκλαβηνίες της Θράκης, Μακεδονίας και Νότιας Ελ-λάδας. β. τη μεταφορά Σλάβων από τις σκλαβηνίες των Βαλκανίων σε περιοχές βόρεια του Δούναβη και τη μεταφορά μικρασιατικών πληθυσμών σε σκλαβηνίες της Θράκης, Μακεδονίας και Νότι-ας Ελλάδας. γ. τη μεταφορά Σλάβων από τις σκλαβηνίες της Μ. Ασίας στα Βαλκάνια και τη μεταφορά μικρα-σιατικών πληθυσμών σε σκλαβηνίες της Θράκης, Μακεδονίας και Νότιας Ελλάδας. δ. τη μεταφορά Σλάβων από τις σκλαβηνίες βόρεια του Δούναβη σε περιοχές της Νότιας Ελλά-δας και τη μεταφορά μικρασιατικών πληθυσμών σε σκλαβηνίες της Θράκης και της Μακεδονί-ας.

] Ασκήσεις κλειστού τύπου (Σωστό – άθος)

Σ Από τα μέσα του 7ου ως τα μέσα του 9ου αι. το δίκτυο των θεμάτων στο Βυζαντι-νό κράτος επεκτείνεται.

Δ] Ορισμοί στρατιωτόπια πάροικοι καπνικός φόρος

Ε] Ασκήσεις συμπλήρωσης κενών Να συμπληρώσετε τα κενά του αποσπάσματος, βάζοντας στην κατάλληλη θέση μία από τις α-κόλουθες λέξεις (τρεις λέξεις περισσεύουν): Βασίλειος Β , Νεαρές, Βενετοί, κακώσεις, πάροι-κος, ναύκληρος, Νικηφόρος Α , Άραβες. Στην εποχή των Ισαύρων οι Βυζαντινοί είναι υποχρεωμένοι να μοιράζονται τα κέρδη τους από το εμπόριο με τους _________________, στους οποίους καταβάλλουν τελωνειακούς δασμούς. Ο _________________, πήρε τολμηρά δημοσιονομικά μέτρα για την ανόρθωση της οικονομίας, τα οποία από τους αντιπάλους του χαρακτηρίστηκαν ως_________________. Κάποια από τα μέτρα αυτά ήταν η επιβολή του καπνικού φόρου στους _________________ των μονών και των ναών, και η υποχρέωση των πλούσιων _________________ της Κωνσταντινούπολης να δανειστούν από το κράτος με υψηλό επιτόκιο. Να συμπληρώσετε τα κενά του αποσπάσματος, βάζοντας στην κατάλληλη θέση μία από τις α-κόλουθες λέξεις ( δύο λέξεις περισσεύουν): θέματα, διοικητής, στρατηγός, χωρία, στρατιωτό-πια, Μ. Ασία, Βαλκανική. Περί τα μέσα του 7ου αιώνα στο Βυζαντινό κράτος για την αποτελεσματικότερη διακυβέρνηση επιδιώχθηκε μια εκτεταμένη διοικητική μεταρρύθμιση, η δημιουργία των ______________, δη-

Page 8: Iστορία B' Λυκείου - Τράπεζα Θεμάτων - Κεφάλαιο 1

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΟΥ & ΝΕΟΤΕΡΟΥ ΚΟΣΜΟΥ | ενότητα 1η : τράπεζα θεμάτων

8

λαδή διοικητικών περιφερειών. Την ανώτατη στρατιωτική και πολιτική εξουσία των περιφε-ρειών αυτών ασκούσε ο _______________. Οι στρατιώτες διέθεταν________________, δηλαδή κτή-ματα, από τα έσοδα των οποίων εξασφάλιζαν και συντηρούσαν το άλογο και τον οπλισμό τους. Η μεταρρύθμιση αυτή εφαρμόστηκε αρχικά στη _______________ περί τα μέσα του 7ου αιώνα. Οι ελεύθεροι αγρότες συγκροτούσαν τώρα τη δυναμικότερη τάξη της, οργανωμένοι σε εύρω-στες και ομοιογενείς κοινότητες_______________. Να συμπληρώσετε τα κενά του αποσπάσματος, βάζοντας στην κατάλληλη θέση μία από τις α-κόλουθες λέξεις (τρεις λέξεις περισσεύουν): αστικοποίηση, Βούλγαροι, μεταναστευτικός, στρα-τιωτικοποίηση, Σλάβοι, εποικιστικός, Θράκη, Μ. Ασία, θέματα. Από τα μέσα του 7ου ως τα μέσα του 9ου αι. η _________________ της βυζαντινής κοινωνίας εκ-φράζεται με την εμφάνιση των οικογενειακών επωνύμων και την οικοδόμηση πολλών κά-στρων. Στις ευρωπαϊκές επαρχίες της αυτοκρατορίας είχαν εγκατασταθεί πολλοί _________________. Το Βυζαντινό κράτος, για να αντιμετωπίσει το πρόβλημα, εφάρμοσε μια _________________ πολιτική στο πλαίσιο της οποίας πολλοί μικρασιατικοί πληθυσμοί μετακινή-θηκαν και εγκαταστάθηκαν στις επαρχίες της _______________της Μακεδονίας και της Νότιας Ελλάδας. Την ίδια περίοδο με τη δημιουργία παράλιων _____________η αυτοκρατορία κατόρθω-σε να θωρακίσει τις παράλιες περιοχές, αλλού σε μικρότερο και αλλού σε μεγαλύτερο βάθος.

Α] Ερωτήσεις Να εξηγήσετε πώς ιδρύθηκε το πρώτο Βουλγαρικό κράτος, την εποχή του αυτοκράτορα Κων-σταντίνου Δ .

Β] Ασκήσεις κλειστού τύπου (πολλαπλής επιλογής) Σκλαβηνίες ονομάζονται: α. νησίδες σλαβικού πληθυσμού σε εδάφη της σημερινής Ελλάδας. β. νησίδες σλαβικού πληθυσμού σε εδάφη της Ιταλικής Χερσονήσου. γ. νησίδες σλαβικού πληθυσμού σε εδάφη βόρεια του Δούναβη. δ. νησίδες σλαβικού πληθυσμού σε εδάφη της Μικράς Ασίας. Οι σκλαβηνίες: α. ήταν ημιαυτόνομες αρχικά και πλήρωναν φόρο υποτέλειας στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία. β. ήταν ανεξάρτητα κρατίδια εκτός Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. γ. ήταν νησίδες σλαβικού πληθυσμού στην Ιταλική Χερσόνησο. δ. εξελίχθηκαν σε τροχοπέδη για τον εκχριστιανισμό των Σλάβων της Μοραβίας Το κράτος των Βουλγάρων ιδρύθηκε: α. στη Χερσόνησο της Κριμαίας. β. στη Χερσόνησο του Αίμου. γ. στην Πελοπόννησο. δ. στα νότια παράλια του Ευξείνου Πόντου.

Ενότητα 1.7. Σλάβοι 7 Βούλγαροι

Page 9: Iστορία B' Λυκείου - Τράπεζα Θεμάτων - Κεφάλαιο 1

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΟΥ & ΝΕΟΤΕΡΟΥ ΚΟΣΜΟΥ | ενότητα 1η : τράπεζα θεμάτων

9

Ο Κωνσταντίνος Δ υποχρεώθηκε να αναγνωρίσει σιωπηρά την ίδρυση: α. της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας του ερμανικού Έθνους. β. του Βουλγαρικού κράτους. γ. του Φραγικού κράτους. δ. του Σερβικού κράτους Ο αυτοκράτορας Νικηφόρος Α ηττήθηκε και θανατώθηκε από: α. τον αυλάρχη του Φραγκικού κράτους Κάρολο Μαρτέλο. β. τον Φράγκο βασιλιά Πιπίνο. γ. τον Βούλγαρο ηγεμόνα Σαμουήλ. δ. τον Βούλγαρο ηγεμόνα Κρούμο. Ο Κρούμος ήταν ηγέτης: α. των Αβάρων. β. των Σλάβων. γ. των Βουλγάρων. δ. των Ρώσων.

] Ασκήσεις κλειστού τύπου (Σωστό – άθος)

Σ Οι σκλαβηνίες ήταν νησίδες Σλάβων εγκατεστημένων ανάμεσα σε βουλγαρικούς πληθυσμούς.

Οι Βούλγαροι βοήθησαν τον αυτοκράτορα έοντα να αντιμετωπίσει τους Ά-ραβες επιδρομείς μπροστά στα τείχη της Κωνσταντινούπολης.

Το Βουλγαρικό κράτος υποτάσσεται στο Βυζάντιο όταν χάνος των Βουλγάρων ήταν ο Κρούμος.

Στη διάρκεια του 9ου αι. οι Σλάβοι αφομοίωσαν εθνολογικά τους Βουλγάρους.

Δ] Ορισμοί Σκλαβηνίες

Α] Ερωτήσεις 1. Ποια ήταν τα αποτελέσματα της νίκης του Κάρολου Μαρτέλου κατά των Αράβων στο Πουα-τιέ της αλλίας (732);

2. Με ποια μέτρα ο Καρλομάγνος ενίσχυσε την εσωτερική οργάνωση του Φραγκικού Βασιλεί-ου;

Ενότητα 1.8. Το Φραγκικό κράτος υπό τις δυναστείες των Μεροβιγ-γείων & των Καρολιδών

Page 10: Iστορία B' Λυκείου - Τράπεζα Θεμάτων - Κεφάλαιο 1

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΟΥ & ΝΕΟΤΕΡΟΥ ΚΟΣΜΟΥ | ενότητα 1η : τράπεζα θεμάτων

10

3. Ποιες ήταν οι συνέπειες της στέψης του Καρλομάγνου ως αυτοκράτορα, από τον πάπα; 4. Ποια ήταν η τύχη του Φραγκικού κράτους μετά τον θάνατο του Καρλομάγνου;

Β] Ασκήσεις κλειστού τύπου (πολλαπλής επιλογής) Η στέψη του Καρόλου του Μεγάλου ως αυτοκράτορα στη Ρώμη: α. έγινε από τον πάπα και επικυρώθηκε από τον πατριάρχη. β. συνέβαλε στην πολιτική και θρησκευτική ένωση της οικουμένης. γ. είχε ως αποτέλεσμα τη βελτίωση των σχέσεων Ανατολής - Δύσης. δ. θεωρήθηκε σκάνδαλο και σφετερισμός των δικαιωμάτων των Βυζαντινών στη ρωμαϊκή κληρονομιά.

] Ασκήσεις κλειστού τύπου (Σωστό – άθος)

Σ Ο πάπας απειλούμενος από τους ογγοβάρδους προσεταιρίστηκε τους Φρά-γκους και έστεψε τον γιο του Κάρολου Μαρτέλου, Πιπίνο, αυτοκράτορα των Ρωμαίων.

Την εποχή του Καρλομάγνου ενισχύθηκε η εσωτερική οργάνωση του κράτους των Φράγκων.

Δ] Ασκήσεις κλειστού τύπου (συμπλήρωσης κενών) Να συμπληρώσετε τα κενά του αποσπάσματος, βάζοντας στην κατάλληλη θέση μία από τις α-κόλουθες λέξεις (τρεις λέξεις περισσεύουν): Άραβες, Βούλγαροι, Μεροβίγγειοι , αυτοκράτορας, ογγοβάρδοι, πάπας, αυλάρχης, στρατηγός. Το σημαντικότερο "βαρβαρικό" κράτος της Δυτικής Ευρώπης ήταν το εκχριστιανισμένο Βασί-λειο των Φράγκων. Στα τέλη του 7ου και στις αρχές του 8ου αιώνα, το πολιτικό σύστημα που εγκαθίδρυσε η δυναστεία των ________________ οδήγησε στην αποδυνάμωση του θεσμού της βασιλείας. Στο Φραγκικό κράτος ιδιαίτερα σημαντικό ήταν το αξίωμα του ________________ , το οποίο απέκτησε νέο κύρος, όταν ο Κάρολος Μαρτέλος αναχαίτισε την προέλαση των ________________ στο Πουατιέ της αλλίας. Ο ________________ απειλούμενος από τους ________________,που ετοιμάζονταν να βαδίσουν κατά της Ρώμης, αναγκάστηκε να προσε-ταιριστεί τους Φράγκους, στέφοντας το γιο του Καρόλου Μαρτέλου, Πιπίνο, «ελέω Θεού βασι-λέα των Φράγκων».

ΕΠΙΜΕ ΕΙΑ: Θάνος Σταυρόπουλος – φιλόλογος, MSc. [email protected]