GÜ, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, Özel Sayı (2007) 237

YENİPAZARLI V ALI'NİN MANZUM İLK KIRK HADİS TERCÜMESİ THE TRANSLATION OF YENiPAZARLI VALİ'S FIRST FORTY HADISES

WIDCH ARE WRITTEN iN VERSE Doç. Dr. M. Fatih KÖKSAL

Ahi Evran Üniversitesi Fen-Edebiyat Fak. Kırşehir. mfkoksal@gmail. cam

ÖZET Hı- Mııhammed'iıı bir hadisine izafeten kırk hadis ıerçiiıne ve şerhleri, Arap ve Fars

edebiyatıııda oldıığıı gibi Tiirk edebiyatıııda da dini edebiyatııı. eıı çok işlenen koııııları arasmda olmııştıır. Çok genç yaşta öleıı Yenipazarlı Valf, kısa önıriiııe Hiisıı ii Dil ıııesııevisiTıiıı yaııı sıra iki kırk hadis terciiıııesi11i de sığdınıııştır. Bıı yazıda, Abdıılkadir Karaha11 'ııı kırk hadisler üzerine yazdığı lıacimli çalışmasında Vali'ııi11 öteki kırk hadis tercii111esiııde11 hareketle varlığım bildirdiği, ancak ııiislıasıııııı bııl1111111adığ1111 ifade ettiği ilk "Terciiıııe-i Hadls-i Erbain" ıaıııtıla.cak ve eseri11 me111i11e yer verilecektir.

A11alıtar Kelimeler: Kırk Hadis, Hadis-i Erbain, Yenipazarlı Valf, lslamf Edebiyat,

ABSTRACT Forty lıadises tra11slatioııs and iııterpretatioııs became 011e of most popıılar sııbject

amoııgst other religioııs liıerary type also Tıırkislı liıeratııre, so ıvas Arabic aııd Persiarı literaıııre by to base on Prophet Mo/ıammed's 011e lıadis. Oııe of 16'h ceııtııry poets Yenipazarlı Vali ıvlıo died iıı his yoııtlı age, fit iıı his short life also two "forty hadis traııslatioıı "s except his mesnevi ııa111ed "Hiisrı ii Dil. " lıı tlıis article, "Terce111e-i Hadis-i Erbain" ıvlıiclı Abdiilkadir Karahaı.ı told in his lıaviııg vol11111e ıvork its beiııg accordiııg to Vali's otlıer forty hadis traııslatioıı, bııt he also said tlıere ıvas 110 copy of it. Tlıarı ıvill give place to its text.

Key Words: Forty Hadises, Hadis-i Erbain, Yenipazarlı Vali, İslaıııic Literatııre

Hz. Muhammed'io "Ümmetimin dinf işlerine dair kırk hadis ezberleye11i Allah kıyamet günü fakihler ve alimler zümresiyle lıaşreder. " mealindeki hadisi, bilginlerce rivayeti zayıf hadisler arasında gösterilmesine rağmen kırk hadis derlemelerinin ortaya çıkışında _başlıca amil olmuştur. Bu konuda öncelik büyük Türk alimi Abdullah İbnu'l-mübiirek'e aittir. Daha sonra Muhammed b. Eslem et-Tfist, Ebı'.lbekr Muhammed b. İbrahim el-İsbeharu, ed-Diirekutnl, el-Hak.imu'n-Nisabfut gibi alimler gelir (Uğui, 1992, 78-79).

Bu hadisin müjdesine mazhar olmak isteyen alim, şair ve nasirler, kırk hadis ezberlemekle kalmaniı.ş, bunları yazıya da dökerek ezberlerini adeta belgelemişlerdir. ı Böylece kendileri için ahirette şefaatçi olacak iyi bir amel işlemiş

Kırk hadislerin ilk zuhuru, yayılması Arap, Fars ve Türk edebiyatlarında kırk hadis yazma geleneği ve edebiyatımızda yazılmış kırk hadisler Prof. Dr. Abdülkadir

Karahan'ın İslam-Türk Edebiyatında Kırk Hadis adlı çalışmasında etraflıca verildiği için burada tekrarına lüzum görülmemiştir. Bkz. Karahan 1991. Aslı, yazarın doçentlik

tezine dayanan bu eserden başka da -genel olarak- kırk hadisleri konu edinen çalışmalar yapılmıştır ki tespit edebildiklerimiz şunlardır: Necib Asım, 1331; Karahan, 1952;

238 , GÜ, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, Özel Sayı (2007)

olduktan başka, yazdıklannın öğretici şeyler olması hasebiyle topluma yönelik faydalı bir misyonu yerine getirmişlerdir. Bu cepheden bakıldığında kırk hadis metinleri, hem yazılma, hem de okunma açısından yaygınlık kazanmış, böylece geleneğini de oluşturmuş dini edebiyat mahsullerindendir. Bizde de, bu gelenek ilk örneğini daha 14. yüzyılda Mahmud bin Ali'nin Nehcü'l-feradis'iyle vermiş2, başta türün en yaygın olduğu devir olan 16. yüzyıl gelmek tizere her devirde yazılmış onlarca eser ortaya çıkarmıştır. 3 "Kırk hadis" tabiri son zamanlarda kullanılmaya başlanmıştır. Osmanlı sahasında hadis-i erba'ln, erba'fin hadis, çihl hadis veya -çil hadis genel adlarıyla anılan kırk hadis derleme kitapları, manzum, mensur veya manzum-mensur karışık olarak kaleme alınmıştır. Türkçe eserler arasında sadece hadis metin ve tercümelerinin verildiği eserlerin yanı sıra şerhler de yazılmıştır. Kırk hadisler, edebiyatımızda yaygın bir tür olarak yerini alırken bu gelenek günümüze kadar varlığını sürdürmüştür. ·

Mensur olsun, manzum olsun l

GÜ, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, Özel Sayı (2007) 239

daha çok Hüsn ü Dil adlı mesnevisiyle tanınan 16. yy. şairlerinden Yenipazarlı Vali'dir. (Köksal. 2003, 33-64).

Bu yazıyla, yıllar önce yayınlamış olduğumuz bir makalede verdiğimiz bir sözü (Köksal, 2006, 109) yerine getirerek bu manzumeleri tanıtmış ve neşretmiş; aynı zamanda yayımlanmış kırk hadisler zincirine yeni bir halka ilave etmiş oluyoruz. Bu yazıda önce ilk manzum kırk hadis tercümesi tarutLlacak, sonra söz konusu eserin metnine yer verilecektir.

Vali'nin İlk Kırk Hadis Tercümesi (Çil Hadis-i Resfil): Bursalı Tahir Efendi, Ankaralı Vali'yi tanıtırken "V AH-i Üad'im'iô de 998 tArl6inde naôm itdigi bir Ôadia-i Erbaein manôfimesi vardır ki bir nüsôası eAşlr Efendi Kütüb-oAnesi'ndedir. (Bursalı Tahir, 1333, 2/481)" diyerek eseri bize bildirmektedir. Vasfi Mahir Kocatürk de Edebiyat Tarihi'nin "Vaıt" maddesinde daha meşhur eseri olan Hilsn il Dil'den bahsetmeksizin Yenipazarlı Vali'nin iki manzum kırk hadis tercümesi olduğunu bildirir (Kocatürk, 1970, 384). Ancak Kocatilrk bur~da birinci Kırk Hadis'in 1553'te yazıldığını belirtmektedir ki, şairin .hayatı bahsinde de görillebileceği gibi bu mümkiln değildir.

Abdülkadir Karahan, Vali'nin (ikinci) kırk hadis tercilmesinden bahsederken orada yer alan;

Bundan evvel dabı bu 'a bd-i i:a' lf ~dı na?JD erba'In }:ıadl~-i şerlf

ibaresinden yola çıkarak böyle bir eserin var olması gerektiğini söylemekte, bu bilgiye işaretle "Böylece bizim henilz görmediğimiz Kırk hadisler bulunduğunu, bir kerre daha hatırlamakla, bu mevzuun vüs'at ve şümulüne dikkat tekrar çekilmiş olur. "demektedir (Karahan, 1991, 303). Halbuki Osmanlı Milellifleri'nde " ... bir nüshası Aşir Efendi Kütüphanesi'ndedir. " diye bahsedilen eser, bu ilk kırk hadis tercümesidir.

Vall'nin ilk kırk hadis tercümesinin tespit edebildiğimiz üç nüshası vardır .. Manzum kırk hadis tercümelerinin beyit tutarları az olduğu için genellikle mecm.ualar arasında yer aldığına değinmiştik. Bu eserin tespit edebildiğimiz üç nüshası da mecmualarda bulunmaktadır. Bu mecmuaların bulunduğu kütüphaneler ve eserin yer aldığı varak numaraları Şöyledir: Süleymaniye Kütüphanesi Aşir Efendi Nu. 438, vr. lb-8b; Süleymaniye Kütüphanesi Es'ad Efendi Nu. 2560, vr. 13b-18a; Milli Kütüphane (MK Yz. A 2918) vr. 78a-81b.

İlk kırk hadis tercümesi, aruzun fe'ilatün mefü'ililn feeilün kalıbında yazılmış olup toplam 8'i Arapça, ikisi birer mısra Türkçe ve Arapça, diğerleri Türkçe olmak üzere 215 beyit tutarındadır. Hicri 998 (1589/90) tarihinde nazmedildiği aynı zamanda eserin adının da açıklandığı şu tarih beytinde ifade edilmektedir:

Ger şorarsaii tamamına tiirlb Buldı encam Çil Qadı°§-İ ResaJ9984

Süleymaniye Ktp. Aşir Efendi, 438, vr. 8b. Tarih mısraı Silleymaniye Ktp. Es'ad Efendi nüshasında 994 yazılmış . Ancak mısra'ın ebced değeri diğer iki nüshadaki gibi

240 GÜ, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, Özel Sayı (2007)

' Çil Hadis-i Şerifte, besmeleden sonra başlık konulmamış tevhit ve na't bölümlerin'den sonra "Sebeb-i Ceme-i E6Adia-i Şerif' başlığı altında eserin telif sebebinin anlatıldığı kısım başlamaktadır. Bu bölümde EbCı Derda'nın rivayet ettiği kırk hadis ezberlemenin faziletine dair hadisten ve "kırk" sayısının önem ve değerinden bahsedilir: Tarikatte çile kırk gündür; kırk sabah salih amelde bulunan kimsenin hatırından lisanına hikmet ırmakları akar; Allah kainatın toprağını kırk günde yoğurmuştur; bir kimsenin cenaze namazını muvahhid kırk kişi kılarsa Allah ona mağfiret eder; babanın oğula ettiği bir dua kırk yıl sari olur; peygamberlere risalet genellikle kırk yaşında inmiştir vs.

Kırk hadisi nazm ederken nelere dikkat ettiğinden bahseden Vali, öncelikle mevzu ve merfü hadis konusuna değinerek mevzu hadislere itibar etmediğini, kaynağı sağlam olan hadisleri seçtiğine dikkat çeker. Hadislerin güzel bir şekilde nakledilmesi gerektiğini, bunun için de "betag~t" bilmek icap ettiğini ve kendisinin bu hususa dik.kat ettiğini söyler. Eser, yalan hadis nakletmek konusundaki "Kasıtlı olarak yalan hadis söyleyen kimse cehennemde yerini hazırlar. " mealindeki hadisten sonra "münacat" karakteri taşıyan bir bölümle devam etmektedir. Vali, bu kısa yakarıştan sonra eseri nasıl hazırladığından, nelere dikkat etti~nden ve kaynaklarından bahseder: Buh1iri'de geçen hadislere "ha", Müslim'dekilere "mim" işaretini koymuştur. Meş1irık'ı esas almış ve hadisleri ondan iktibas etmiştir. -Her hadisi iki beyit halinde nazm etmiş, ilk beyitte hadisi vermiş, ikincisinde "tefsir"ine yer vermiştir. Eskilerin bu hadisler üzerine neler dediklerini incelemiştir. "Sebeb-i telif' bölümü, bu beyitlerin ardından yine Allah'a dua ve günahlarının affedilmesini ve halis niyetle yaptığı bu işi Allah'ın kabul etmesini dilediği birkaç beyitle sona erer.

"Kırk hadis"in nazQıen tercüme edildiği bölüm ise 125. beyitten itibaren başlamaktadır. Bu bölümde nazım şekli de değişmektedir. Kırk hadisin tamamı ikişer beyitlik kıt'alar halinde yazılmıştır. Bu bölümde -bütün nüshalarda- surh (kırmızı) milrekkeple hadis metninin Arapça aslı, ravisiyle birlikte yazılmış, sonra her hadis ikişer beyitlik "kıt'a"lar h1ilinde nazın edilmiştir.

206. beyte kadar silren kırk-hadis tercümeleri bittikten sonra eser "ÔAtimetü'l-e6Adia" başlığından sonra eser kıt'a nazım şekliyle yazılmış 9 beyitlik bir tarihle sona erer. Bu bölümde de bu hadis-i erbaini yazdığı için Allah'tan Hz. Muhammed'le haşr olmayı, onun kendisine şefaatçi olmasını vs. diler ve yukarıda zikredilen tarih beytiyle eser

METİN

A: Süleymaniye Kütüphanesi Aşir Efendi Nu. 438, vr. lb-8b. E: Süleymaniye Kütüphanesi Es'ad Efendi Nu. 2560, vr. 13b-18a.

998'i vennektedir. Bundan sonra gösterilen yerle Süleymaniyc Ktp. Aşir Efendi, 438 nüshasına göredir.

GÜ, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, Özel Sayı (2007)

MK: Milli Kütüphane, Mecmua-i Eş'ar, vr. 8l b-78a. 5

F-)1 .:,..=.)I -.J u

241

Bu nüshanın varak numaralannın .büyükten küçüğe doğru gitmesi, mecmuanın bu metnin de içinde bulunduğu bazı sayfalarının ters istikamette yazılmasından kaynaklanmaktadu.

la. I:Iamd-i Rabb-i: I:Iamd ü bİ-J:ıadd MK la. Mu'ln ü: mu'ln-i MK

242 GÜ, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, Özel Sayı (2007)

~n.!S

GÜ, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, Özel Sayı (2007)

Bildi çün J:ııf+ın anuii ehl-i taleb Lii-cerem nice tiilib-i 'irfün Sehl olur diyü J:ııf?-ı na'.?ffi ekşer

A 3a55 Zann idüp ba' i:ıl ar veli merfil' Garai:um çün beyiio-ı viiJs:ı' dur Gerçi var aiia nev' -i ruJ:ışat-ı din

'Ulema zümresiyle J:ıaşre sebeb Oldı lar nii:pm-ı şıJ:ıiiJ:ı u J:ıisan Silk-i güftiira dizdiler gevher

Yazdı bir Js:aç J:ıadişler mevzu' Ta' n ola Js:anma J.J ~uı ~ w.ı_,.:... Jfa...ıl ~.,; rJL. ~ (,SJ'...11 ~·Ji. .)U,..)1 ..r.J: .:,ı ıs_,.;.11 ~I ._>... .:,ı

J.;l...!-11 u-9 ._ş.:ı. ~ rJL. illi J;....; ..,.Le. İhtimam it J:ıadiş şanında tracil olma I:labib yanında

54b. güfüira: güftana MK 58a. mela -ı : melaz-ı MK 60b. ye: ya MK 61b. Ki: Ger E 64b. Laf~a : Laf'+-ı MK

243

244 GÜ, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, Özel Sayı (2007)

75 Çün şada~at şi' ar-ı müsliındür

Eyleme şübhe ile na~l-i kelam N~l ider raviyan-ı naşş-ı şarilJ.

İJ:ıtiraz aiia emr-i lazımdur Müte' agır durur tetebbu' -ı tam Varid oldı bu resme na~l-i şalJ.il:ı

F .J ~ °"'"" d-J.ı..> ~ .:ı~ l~J Jr" ..,..:ıs ~I l.S->'.>'> .J ~~es'

GÜ, Gazi Eğitim Fakiiltesi Dergisi, Özel Sayı (2007)

l 00 Ehl-i inkifra seyf-i ~atı' dur Eyledüm l.cırJ.

246 , GÜ, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, Özel Sayı (2007)

Eınr-i ma' ruf iden meşayty-ı din 130 Mü'mini bayra sev~ iden kişiye

Ço~ şevab-ı 'a'.?Ime vaşıl olur Fa' il~i gayruii ecri l:ıaşıl olur

J.ı...o ~I.:,.. .b.;.il. ~)I .:,.. illi ...... L. :SISJI F_,ı • .,._,.. Y.I Ne ~adar' alpl isen ey mü'min Olma me'yı1s lutf-ı l:ıa:Zretden Ratunet-i I:Ia~'ı bilse kafir olan Kesmez idi ümidi cennetden

5. ;;_;..UI..; ~ ~ ~.ıll..; ..11.r-JI ..,..,.1.:,.. .,.,l.bll ~.>AL

A 5b Salik-i rah-ı I:Ia~ isen derviş ~ayd-ı tac u ~abadan ol sade Giye ol kimse kim cihanda l:ıanr Giymez!)! hergiz anı 'uJ5:bada

. ~w_, ·~.:,..~ı rL-~ rLJl.,=lJ-!illı~ 135 ~avı Ü fi' lüüle eyleme bizar Jja~-1 dünyayı kı:ndü canından

Müslim oldur ki müslimin anun · Salim ola yed ü lisanından u.ı...o ~I ~I ö_,._,A Y.I

. . ~apuiia gelse cerr idüp sa'il

Anı tatlu sözile gönder kim Bulmasan nesne itrnege in!a~' Şada~a gibidür 'ale'l-ıtlii~

J.ı...o •.;..ut, ~.ııı..; ..,.ıw illi • .;.... w.....;.... ~illi~! .>:'4-

E 16b' Aybını görse bir müslümanuii Setr idüp itrneyenleıüii i'.?har 140 İki' alemde' ayb u no~]$:anın Setr ider ol müheymin ü settar

.:.t;i ~I J.i..~U .:,l..:!Iİ ! ~.ı,,;,.

I:Iaıer eyle şırat-ı niiloşadan Tev'ero oldı neınine ile nital5: Diihil-i ravza-i cinan olmaz ~ovcılı1$: eyleyen' ale'l-ıtlal5:

l'.ıJI es~ r-..ıl lJ-!I.:,.. ~ .:,~l.JI .:lll. lJ-! ._,..;I

Meger iblisden emhı oL'Da Mübteladur ana beru adem Şirret içün 'un1~a ginnişdür Ca~idür cism içinde mecrİ'd-dem

~le. ...ili~ .:,~1..,k ..ı...!.l ~I_, ~ U"~ lJ-!I

A 6a, 145 Valpf-ı riiz-ı 'ilm ü l:ıikmet olan Aldanur şanına mekr ü telblse · Bir fa~lhüfi hezar 'abidden Olur iğvası müşkil iblise

rLJI ~l UJ

GÜ, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, Özel Sayı (2007)

150 Yegdür Alliih'a bir seni cahil 'Abid olup babil olma~dan ~ı.,,_ ı.r" ...UI .:,ıs ~I ~[,,. ı.r" oı.>IS..:,.. _,,.r. ıJ! ...UI~

'Amel-i bayra sa'y iden mü'min Ma'.?har-i fı'l-i bayr olur mutla~ J>.ardeşi tJ.acetinde olsa kişi I:Iacetinde olur anuii dabı I:Iai5:

r"~ u r"~u..:,.. •->'->-" ,,;f

Ne idersen bulursun agir-i ikar ljoş me§eldür ıJf.iiJ .J!.iil...S'.

Ratımet olınmaz itmeyen ratımet Na~ oldı tJ.adt§-i Fagr-i Cihan ~ ·l:IJ .1.c· .< · ·Li.ı:.· -~ . .

JJ"' r-ı.>"r~w ~w

155 Ma'.?11ar-ı m1r-ı I:Ial5: olam dir isen Ümmetüfi ibtiyan olmışdur

E l 7aLutf-!ab' ehli ol buşfıneti Js:o

A 6b Rıfi5:dan behre bulmayan kimse

Kendüne munis eyle J>.ur'an'ı 015:uyanla o1ptduran anı

Sil' -i bal~ itmesün seni mezmfun

Mutlai5;a bayrdan i5;alur malµUm ~ı ..:,.. . f_,..1 1 .l_,.........,J!...U f~

Şu!etJ.aya muJs:arin ol da'im Eger istersen olasın mağfür 160 Her kişi ~abrden burfıc idicek Sevdügi ile olınur maJ:ışfır

J.ı..a ~I ~J ...UI Uf d l U -.;I F-~.::..L....:,...:,l..i.ı:.,J!.Jl..Ş.c.

Devlet anu~ ki künc- i 'uzletde İde tevtJ.ld-i I:I~'ı munis-dil Va~dete i' ti15:adı cazim iden Ölicek cennete olur dahil

1.l.P.-_,. ı ~I ! .;;..u ~ü....t ._.;J

248 , GÜ, Gazi Eğitim Fakiiltesi Dergisi, Özel Sayı (2007)

_;..): t1L, ~I ~ ~ '->" Y. I

Şubl).-ı şad~ ~açan ki rfişen ola Ne ~atı şofira ~ıl ne ta< el! it

Eyle niyyet 'ibadet-i fecre

İrmek istersen a' +am-ı ecre

GÜ, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, Özel Sayı (2007) 249

Dm ü tac at yalında olma şalpn 190 Rah-ı I:Ia~'da ayağı tozlananuii

Tabic -i nefs-i ?:alim-i ser-keş Cesedine yapışmaya ateş

.,..~ ~~ı:ıı r-1-- ~' ~:.ı, ..,ı...o_, tl..c. .:,ı_, ~.;;t...ıı ~1.:.1_,._,... ~' ~ıı:ıı_,~..ıc._,ı:ıı_,

Olur üç nesnesi nişan-ı nifü~ ~a'im ü şa'im olsa dal:µ kişi !(4:b-i ~avl ile gulf-i va' d ü emin İdeler çün gıyanet ola işi

_,ş~__, t1-Jllr.i ti.>'--' ~11.r.i J~ l..~I ~l..JI cs~ ~ .:,,!,, ~ ~I

~' ı-::->r1'..ı ı-::->t1' lr.i Çün ~ar-ı ~yamet olsa ~aılb 'İlm merfü' u celıl nazil olu

Mütefe~ olur gürfilı-ı 'ibad

Çoğalur ba~ içinde ~ati ü fesad

~.:..±: tlll Jr... ~ ~ ~l.i.ı_). &.-.:,,.. J:ı~ı _, •.>'...>-" ~' J.ı...:. 4Jl .)I l.i.ı_). ~

195 'İlmdür cennete veslıe olan Kisb-i 'ilm içün ol ki salik ola

A ga Fazl u 'irfan olup durur ey dil Kimseye gayr virmek istese I:Ia~

Buğzı terk eyle ister isen eger

Yatlu ~anmaz kişi biraderine

Elıl-i nar itmesün şa~ın seni cehl Aiia cennet yalın I:Ia~ eyler sehl

~ula I:Ia~'uii kemal-i il;ısanı

V~-ı 'ilm-i dm ider anı

Cennet içinde olmağa sakin 200 Mü'minüii ~ardeşi durur mü'min

~~ .)1 ~ u tlll .:,ı • .>'_,... ~' ı-S1L.cl _, ~_,l.i .)1 ~ ~_, ~ı_,.. ı_,

MK78a ~avl ü fi' lüiide gözle I:ıüsn-i edeb I:Iubb-ı dünyaouii olma meyyali Ol gam mal ü şiirete b~az ÇJörür amma ~lı1b u a' mali

~J IJ

250 GÜ, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, Özel Sayı (2007)

Umarın Vali-i güneh-kara Sebeb-i raJ:unet u 'inayet olup

210 Erba'm çekmişem reh-i I:fa~'da Kadri 'aıl şefi' le geldüm Damen-i Atımed'e teşebbüş iden Lutf u il;ısanufia nihayet yo~ Beni l).aşr it I:Iablb-i Ekrem ile

215 Ger şorarsafi tamamına tarİ!)

KAYNAKLAR

Her biri bir şefi' ola ma~bı11

Bargah-ı ~abüle bula vü~I ,f:ugr-ı '~bii ola budur me'mı11 Eyle ya Rab şera' atini ~abı11 Kala l).aşa ki ga' ib ü ma~I Mütel).ayyirdür anda cümle '~I Ey ijudavend-i vahibü '1-mes 'fil ''Buldı encam Çil I:fadlş-i Resı11"(998)

Akay, H. (1989). ''Nabt'nin Kırk Hadis Tercümesi". İslami Edebiyat, 2, 9-13. Aksoy, H. (1991). Mustafa All'nin Manzum Kırk Hadis Tercümeleri İstanbul. Aksoy, H. (1997). "Fevrl'nin Manzum Kırk Hadis Tercümesi". MÜ İlahiyat

Fakültesi Dergisi, S. 13-ıs, 121-130'. Cihan, S. (1991). ·Nüzhet Ömer Efendi ve Hadis-i Erbain Tercümesi". 19

Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 5, 23-41. , Cihan, S. "Şeyhi ve Hadis-i Erbain Tercümesi". 19 Mayıs Üniversitesi İlahiyat

Fakültesi Dergisi, 9, -29. ' Arslan, F. (1997a). ''Edebiyatımızda Kırk Hadis Tercümeleri-r'. Yedi İklim,

63, 54-58. Arslan, F. (1997b). "Edebiyatımızda Kırk Hadis Tercümeleri-II''. Yedi İklim,

64, 46-50. . Bursalı M. T. (1333). Osmanlı Müellifleri, C .. :ı. Matbaa-i Amire. İstanbul. Eckman, J. (1984). Nehcü'l-feradis il Metin. Tezcan, S. ve- Zülfikar, H.

\ (Haz.). TDK Yayını. Ankara.

Karahan, A. (1952). "Tercüme Edebiyatından Nümunel.er Üzerinde Çalışmalar. Cami'nin Arba'ln'i ve Türkçe Tercümeleri". tüEF Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi,. 4, 345-371. '•

Karahan, A. (1953a). "Kırk Hadis Tercümelerine Umumi Bir Bakış ve Ankaralı Rüsüht'nin Tercüme-.i Hadis-i Erbain'i". Türkiyat Mecmuası, 10, 235-242.

Karahan, A. (1953b). ''Türk Edebiyatında Arapça'dan Nakledilmiş Kırk Hadis Tercüme ve Şerhleri". İÜEF Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, 5, 59-84

Karahan, A. (1953c). ''Hakani'nin Kırk Hadis Tercümesi". Türk Dili, 16, 199-203.

Karahan, A. (1991). İslam-Türk Edebiyatında Kırk Hadis T~plama. Tercüme ve Şerhleri. Ankara: DİB Yayınları.

Kılıç, M. (1993). Hakaııf: Hayatı, Edebi Şahsiyeti, Eserleri ve Hadis-i Erba'fn'iıı Teııkidli Metni. Yüksek Lisans Tezi. Atatürk Üniversitesi. Erzurum.

207a. tercemesin: tercümesin A

2lla. ~dri: ~adr-i MK iısa. ~orarsaii: ~orsaii MK

GÜ, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, Özel Sayı (2007) 251

Kocatürk, V. M. (1970). Bilyilk Türk Edebiyatı Tarihi. Ankara. Köksal, M. F. (1996). ..Türk Edebiyatında Hilsn ti Dil Hikayeleri ve

Yenipazarlı Vall'nin HUsn ti Dil Mesnevisi". Türklük Bilimi Araştırmaları, 3, 91-126.

Köksal, M. Fatih (2003). Yenipazarlı Vali - Hüsn u Dil. İstanbul: Kitabevi Yayınlan.

Küçük, S. (1997). "Münifin Ktrk Hadis Tercümesi". AÜDTCF Türkoloji Dergisi, 12, 89-106.

Uğur, M. (1992). "Erba'On". Ansiklopedik Hadis Teri.rrı.Jeri Sözlüğü. Ankara: TDV Yayını.

Necib Asını (1331). "Hadis-i Erbain Tercemeleri". Milli Tetebbular Mecmuası, 4, 143-165.

Sevgi, A. (1988). "Me·vıana Cemal Efendi'nin Manzum Kırk Hadis Tercemesi". İslami Edebiyat, 3, 25-27.

Sevgi, A. (1993). "Caml'nin Kırk Hadisinin Türkçe ve Arapça Manzum Bir Terctimesi Üzerine". MÜFEF Türklük Araştrrmaları Dergi'si Amil Çelebioğlu Armağanı, 7, 517-536.

Yılmaz, A. (1987). ''Edebiyatımızda Kırk Hadisler", İlim ve Sanat, 15, 85-88. Yılmaz, H. K. (1990). Tasavvufi Hadis Şerhleri ve Konevt'nin Kırk Hadis

Şerhi. İstanbul.