Hyrje ne UML

Objektivat

• Te jepen elementet baze te UML

• Te hyjme ne diagramat kryesore

• Keto tema trajtohen te thelluara ne kursin “Rapid Application Development”

http://www.analisi-disegno.com/a_comai/corsi/sk_rad.htm

UML

• Eshte nje gjuhe universale, per paraqitjen e cdo lloj tipi te sistemeve software

• Autoret :

– Grady Booch

– Ivar Jacobson

– Jim Rumbaugh

Cfare eshte UML (dhe cfare nuk eshte)

• Eshte nje gjuhe projektimi dhe jo gjuhe programimi si Java, VisualBasic, C++, …)

• Sherben per projektimin e nje sistemi te ri pa u futur ne detaje programimi

• Eshte universale per lloje te ndryshme sistemesh

• Eshte nje gjuhe dhe jo nje metode

• Percakton nje shenim standard, te bazuar ne nje metamodel te integruar ne objekte qe perbejne nje sistem software

• Nuk pershkruan nje sekuence procesi, nuk thote qe duhet kryer ky aktivitet dhe pastaj tjetri

• Mund te perdoret nga njerez qe perdorin metoda te ndryshme

• Eshte gjuhe pa pronar standart

• UML eshte nje evolim i modeleve paraekzistuese

• Mjaf afersi me modele dhe diagrama mjaft te njohur :

–Entity - Relationship

–Flow Chart

–modelli object oriented

UML: meta-model dhe diagramat• UML bazohet mbi nje meta-model te integruar, te

perbere nga mjaft elemente te lidhur midis tyre sipas rregullave precize

• Fale ketyre rregullave eshte e mundur krijimi i modeleve te vecante per aplikacione te vecante per tu projektuar

• Shume elemente (p.sh. “klasa”) kane nje ikone qe i perfaqson grafikisht

• Elementet e meta-modelit mund te shfaqen ne diagrama te tipeve te ndryshme

Diagramat UMLNivel “logjik”:

diagrama e use casediagrama e klasave diagrama e sekuencave diagrama collaborationdiagrama e gjendjevediagrama activity

Niveli “fizik”:diagrama e komponenteve diagrama e shperndarjes se komponenteve (deployment)

diagrama use case

Use case : nje modalitet i vecante i perdorimit te sistemitaktori: perdorues sistemi

(njeri ose sistem tjeter , …)

Use case : perse sherbejne• Paraqesin modalitetet e perdorimit te sistemit nga ana e disa

aktoreve

• Pershkruajne nderveprimin midis aktoreve dhe sistemit pa logjiken e brendshme te funksionimit

• Shprehen ne menyre tekstuale ne forme te kuptueshme

• Mund te percaktohen ne nivele te ndryshme

• Zbulojne kerkesat funksionale

Roli i use case

Kerkesat Use case:Kryej porosine

Shites

Bleres

Modele te analizes dhe design

Raste prova

Njesia e leshimit

diagrama e klasave

Emer klase

atribute

operacione

klasa: nje tipologji

objektesh me atributet e

operacionet e veta

diagrama e klasave : perse sherben

• Paraqet klasa dhe objekte qe perbejne sistemin dhe atrubutet e operacionet relative

• specifikon, nepermjet shoqerimeve fijet qe lidhin klasat

• Mund te percaktohen ne faza te ndryshme

• Mund te paraqiten tipologji te ndryshme objektesh

Diagrama e sekuencave perse sherben

• Evidenton menyren ne te cilen nje skenar zgjidhet nga bashkepunimi midis objekteve

• Specifikon sekuencen e mesazheve qe objektet shkembejne

diagrama collaboration

messaggio

diagrama collaboration: perse sherben

• Specifikon objektet qe bashkepunojne midis tyre ne nje skenar te dhene dhe mesazhet qe adresojne

• Jane evidente lidhjet midis objekteve dhe me pak sekuenca e mesazheve

diagrama tranzicion i gjendjes

gjendje

ngjarje Tranzicioni gjendjes

Gjendje perfundimtare

Gjendje fillestare

diagrama tranzicion i gjendjeve : perse sherben

• Specifikon ciklin e jetes te objekteve te nje klase duke percaktuar rregullat qe e udheheqin

• Kur nje objek gjendet ne nje gjendje te caktuar , mund te jete i interesuar nga ngjarje te caktuaradhe jo nga te tjera

• Si rrjedhim i nje ngjarje nje objekt mund te kaloje ne nje gjendje te re

Kerkon sherbim

merrporosinepagon Permbush

porosine

Merrmallin

Dergonmallin

Klient Shitje Magazine

diagrama e aktiviteteve

Gjendje e aktivitetitTranzicion i

gjendjes

Shiriti i sinkronizimit

diagrama e aktiviteteve: perse sherben

• Paraqet sistemin ne modalitetin workflow, ose logjiken e brendshme te nje procesi

• Lejon paraqitjen e proceseve paralele dhe sinkronizimin e tyre

• Eshte rast i vecante i diagramave te gjendjeve ku cdo gjendje eshte nje aktivitet

Kerkon sherbim

Merr porosi

paguan Kompletonporosine

Merrmallin

Dergomallin

Klient Shitje Magazina

PorosiE kryer

porosi[ efutur]

porosi[E kryer]

porosi[e derguar]

diagrama e fluksit objekt - aksion

diagrama e fluksit aksion -objekt: perse sherben

• Per te paraqitur nderveprimet midis proceseve dhe objekteve

• Eshte rast i vecante i diagramave te aktiviteteve

• Eshte nje flow chart

diagrama e komponenteve

package varesikomponent

diagrama e komponenti: perse sherben

• Evidenton organizimin dhe varesite ekzistuese midis komponenteve

• Komponentet jane module software te ekzekutueshme te pajisur me identitet dhe nderfaqe te specifikuar mire.

• Komponentet (sikurse ne nivelin logjik klasat ) mund te grupohen ne package

diagrama e shperndarjes

koneksion midis nyjeve

nyje

diagrama e shperndarjes

• Evidenton konfigurimin e nyjeve ne ambiente te ekzekutimit (run-time), dhe komponente, procese dhe objekte te lidhur me keto nyje

• Lejon paraqitjen, ne nivele te detajeve, te arkitektures fizike te sistemit