hazIpoglazIsImI]a, jA haizpo, XUn iv<c glUkoZ we G<t p<Wr lzI mEdIkl Sbw hE - ijswa mqlb hE XUn iv<c glUkoZ wa 4 mmol/l qoM heTA wa p<Wr. izh quhade srIr we kNmA lzI shI maqra iv<c [Urja muh<zI]a krn lzI bhuq hI G<t hE. jwoM quhada izlaj iznsuiln jA daizibtIZ wI]A kuJ Xas wvazI]A nal kIqa jAwa hE, qA haizpo ho skwa hE. qusIM daizibtIZ bare cahe ijNna vI jaxwe hovo jA qusIM cahe ijNna vI savWan hovo, je quhade daizibtIZ wa izlaj kuJ Xas wvazI]A nal kIqa jAwa hE, qA quha¥ kuJ haizpo hox wI sNBavna huNwI hE.

haizpo iks karn ho skwa hE?•bhuq iZ]awa iznsuiln/bhuq iZ]awa golI]A.•Bojn jA naSqa wer nal krna jA na krna.•shI maqra iv<c Bojn na lExa, Xas qOr ‘qe karbohazIdRet.•ibnA yojna wa jA imhnq vala kNm.•bhuq iZ]awa Srab pIxI jA Bojn we ibnA Srab pIxI.•kwe-kwe izswa kozI saF karn nhIM huNwa hE.

haizpo ¥ pCaxna ]qe izswa izlaj krnahlke haizpo we l<Cx

iZ]awaqr lokA iv<c jwoM XUn iv<c glUkoZ we p<Wr heTA jax l<gwe hn, qA [uhnA ¥ icqavnI we kuJ sNkeq imlwe hn, izhnA iv<c heTA ilKe Saml hn:

•Bu<K l<gxI • kNbxI jA QrQraht•psIna ]a[uxa • iv]kulqa jA icficfapn•ichra pIla pE jaxa • nbZ qeZ c<lxI jA iwl wI •bu<lA iv<c snsnaht hoxI Wfkn wa v<W jaxa • WuNwlI nZr.

vWere gNBIr haizpo we sNkeq

•iW]an lga[ux iv<c muSkl•]spStqa jA [ulJx•icficfapn jA ivvekhIx ivvhar.

qurNq izlajjwoM ]apxe haizpo wI]A icqavnI]A ‘qe quhada iW]an jAwa hE, qA qurNq karvazI kro, nhIM qA izh vWere gNBIr ho javega, ]qe qusIM behoS ho skwe ho jA quha¥ wOra pE skwa hE.

heTA iliK]A iv<coM iz<k wu]ara qurNq izlaj kro:•iz<k glas il[UkoZed jA pIx vale pwar gEr-dazIt Q•glUkoZ wI]A iqNn jA v<W golI]A•pNj imTazI]A, ijveM ik jElI bebIZ•iz<k glas PlA wa rs

(v<K-v<K iv]kqI lzI shI maqra v<K-v<K hovegI ]qe izh halaqA ‘qe inrBr kregI).

je quhada haizpo vWere gNBIr hE ]qe izswa izlaj qusIM ]ap nhIM kr skwe ho, qA heTA ilKe wu]ara kozI wusra iv]kqI quhadI mww kr skwa hE:

•je qusIM hoS iv<c ho, qA quhade g<lA we ]Nwr glUkojel jA SIra, jEm jA Sihw lga[uxa ]qe quhade g<lA we bahr hlkI mailS krna

•je qusIM behoS ho, qA je quhade nal vale iv]kqI ¥ glUkagon wI vrqoM krn lzI isKlazI imlI hozI hE, qA izh tIke wu]ara iw<qa ja skwa hE. nhIM qA quhade nal vale iv]kqI ¥ qurNq ]EMbUlEMs bula lExI cahIwI hE.

iW]an iw{: je qusIM kuJ ingl nhIM skwe ho jA qusIM behoS ho, qA quha¥ mUNh nal kuJ vI nhIM iw<qa jaxa cahIwa hE (glUkojel, SIra, jEm jA Sihw sihq). ykInI bxa{ ik quhade pirvar ]qe wosqA ¥ izswe bare jaxkarI hove.

marc 2009 iv<c wubara pfcol kIqI gzI

daizibtIZ (SUgr wI ibmarI)bare jaxkarI

hazIpoglazIsImI]a

je qusIM behoS ho, qA quha¥ hoS iv<c il]a[ux wI siQqI iv<c r<iK]a jaxa cahIwa hE (pase v<l mufe hoze ]qe isr ip<Ce v<l Juik]a hoiz]a) qA jo quhadI jIB quhade gle iv<c rukavt na bxe.

]gla izlaj

XUn iv<c glUkoZ we p<Wr ¥ wubara heTA idgx qoM bca[ux lzI, quha¥ starc vale karbohazIdRet naSqe we nal ]apxe S<kr vale Bojn pwarQ lEMwe rihxa cahIwa hE:

•sEMdivc•Pl•iz<k ktOrI sIir]l•ibskut ]qe wu<W•je smA ho ig]a hove qA ]gla Bojn.

raq ¥ haizpoje soMwe smeM quha¥ haizpo ho jAwa hE qA bhuq hI G<t sNBavna hE ik quha¥ kozI nuksan phuNcega. haizpo we karn qusIM jag skwe ho, pr je quhadI nIMw nhIM KulHwI hE, qA jagx ‘qe qusIM Saizw bhuq Q<ke hoze mihsUs kro, ]qe quha¥ isrwrw jA be]aramI mihsUs hove. je qusIM raq we smeM we haizpo bare iPkrmNw ho, qA ]apxe XUn iv<c glUkoZ wI jAc sver 2 ]qe 3 vje we ivckar kro jwoM haizpo hox wI sNBavna sB qoM v<W rihNwI hE. ]ijhI sNBavna lzI ]apxe ibsqr we kol kozI S<kr valI cIZ r<Ko. vEklipk rUp iv<c, sox we smeM wa naSqa lvo, ijveM ik ibskut ]qe wu<W, ]<Wa sEMdivc, Pl jA whIM.

haizpo ]qe srIrk kNmsrIrk kNm nal quhade XUn iv<c glUkoZ wa p<Wr heTA cla jAwa hE, izs lzI izswe pihlA ]qe je quhada kNm imhnq vala hE jA vWere smeM qk clwa hE qA sNBv ho ske qA izswe wOran ]qe izswe ba]w ikse pRkar wa karbohazIdRet Kaxa mh<qvpUrn hE. haizpo imhnq vale jA lNme smeM qk c<lx vale srIrk kNm we 36 GNte ba]w qk ho skwa hE izs lzI quha¥ Saizw ]apxI]A wvazI]A jA karbohazIdRet lEx wI maqra ¥ ivvsiQq krn wI lof pve.

haizpo ]qe vahn dRazIv krnavahn dRazIv krn nal pihlA ]apxe XUn iv<c glUkoZ we p<WrA wI hmeSa jAc kr lvo. je quha¥ mihsUs huNwa hE ik quha¥ Saizw haizpo ho irha hE, qA vahn ¥ rok iw{ ]qe izgnISn qoM cabI k<D lvo. dRazIivNg sIt qoM bahr ]a ja{ ]qe ]am qrIke nal ]apxe haizpo wa izlaj kro. wubara dRazIv krna qw qk SurU na kro jwoM qk qusIM ykInI na ho ja{ ik quhade XUn iv<c glUkoZ wubara ]am ho ig]a hE.

haizpo ]qe ]lkoholbhuq iZ]awa ]lkohol pIx nal jA XalI pet pIx nal haizpo wI sNBavna v<W jAwI hE. haizpo we sNkeq vI Srab we nSe iv<c hox we sNkeqA nal bhuq imlwe-julwe huNwe hn. je qusIM ]lkohol pI rhe hn, qA hmeSA nal kuJ Ka{ ]qe ]apxe nal vale lokA ¥ ]apxe daizibtIZ bare ]qe izh vI w<so ik je haizpo wa izlaj krn iv<c quha¥ mww wI lof hove, qA kI krna hE.

yaw r<Kx lzI mh<qvpUrn g<lA:•sNktkal halaq iv<c vrqe jax lzI ]apxe nal hmeSa kozI S<kr

valI cIZ r<Ko.•kozI mEdIkl ID pihno.•]apxe wosqA jA pirvar ¥ w<s iw{ ik haizpo hox ‘qe quhade kI

l<Cx huNwe hn ]qe izhnA wa izlaj ikveM krna hE, ik[uMik quhade XUn iv<c glUkoZ we p<Wr G<t jax ‘qe qusIM Saizw saF DNg nal soc na sko.

•je haizpo nal qusIM behoS ho jAwe ho qA quhada srIr ]Nq iv<c ]apxe jmHA kIqe glUkoZ ¥ XUn we ]Nwr C<d wevega ]qe quha¥ hoS ]a javega.

•quha¥ hOlI-hOlI ]apxe haizpo we icqavnI sNkeqA wI pCax ho javegI, pr smeM we nal-nal izh bwl skwe ho, izs lzI je qusIM kozI vI ]sWarn l<Cx ]nuBv krwe ho, qA ]apxe XUn iv<c glUkoZ we p<Wr wI jAc krn lzI iq]ar rho.

]<ge jaxkarI lEx lzI quha¥ Saizw sade hor daizibtIZ yUke sRoqA iv<c iwlcspI hove: daizibtIZ ¥ smJa[uxa.izswI kapI ikveM lExI hE, izswe lzI heTA iw<qI gzI jaxkarI weKo.

hazIpoglazIsImI]adaizibtIZ (SUgr wI ibmarI)bare jaxkarI

Punjabi © Diabetes UK 2009 9848/0309/a

daizibtIZ vale lokA lzI cEirtIvEbsazIt: www.diabetes.org.ukizNglEMd ]qe vels iv<c (nNbr 215199) ]qe skotlEMd iv<c (nNbr SC039136) rijstrd iz<k cEirtI.

daizibtIZ sNbNWI v<K-v<K qrHA we iviS]A 'qe jaxkarI lzI sadI]A jaxkarI prcI]A wI pUrI lfI weKo, jo 20 BaSavA iv<c pRkaiSq kIqI jAwI hE, ]qe sadI vEbsazIt www.diabetes.org.uk/languages qoM da[Unlod krke iml skwI hE.daizibtIZ yUke kEtalOg iv<c sadI]A pusqkA ]qe ikqabic]A wI pUrI lfI bare w<is]a ig]a hE. sade kEtalOg ]qe izs jaxkarI prcI iv<c w<se gze ikse vI ikqabce wI kapI lzI daizibtIZ yUke idstRIib[USn ¥ Fon kro: 0800 585 088.daizibtIZ bare shaizqa ]qe jaxkarI lzI ikrpa krke daizibtIZ yUke ke]rlazIn ¥ Fon kro: 0845 120 2960 (sQank wr 'qe mu<l il]a jAwa hE). iz<k ]nuvaw seva [uplbW hE. somvar qoM Su<krvar svere 9 qoM Sam 5 vje qk KulHwI hE.