Huckepack seminarski konacna

Predmet: TEHNOLOGIJA INTEGRALNOG TRANSPORTA Seminarski rad

S A D R Ž A J

UVOD..............................................................................................................................................2

1. HUCKEPACK TEHNOLOGIJA TRANSPORTA............................................................3

1.1. HUCKEPACK TEHNOLOGIJA A.................................................................................4

1.2. HUCKEPACK TEHNOLOGIJA B.................................................................................7

1.3. HUCKEPACK TEHNOLOGIJA C.................................................................................9

2. SREDSTVA ZA RAD..........................................................................................................11

3. PREDNOSTI I MANE HUCKEPACK TEHNOLOGIJE TRANSPORTA..................12

ZAKLJUČAK..............................................................................................................................14

Literatura........................................................................................................................................15

HUCKEPACK TIPOVI TRANSPORTA – UPOREDNA ANALIZA 1


Uvod

Transport obuhvata premještanje odnosno prenošenje dobara i prevoženje osoba.

Transport je moguć samo kretanjem predmeta transporta na putu između prostorno udaljenih

mjesta, dok taj uslov nije bitan za pojam saobraćaja. Saobraćaj je moguć samo kretanjem

transportnih sredstava na putu između prostorno udaljenih mjesta, dok taj uslov nije bitan za

transport. Transport je moguć i bez kretanja transportnog sredstva (naftovodi i si.). U skup

transportnih poslova ne ubraja se samo premještanje, nego i procesi povezani s utovarom,

istovarom, odnosno pretovarom.

Intermodalni transport je tehnologija kojom se u prevozu robe istodobno koriste dva

savremena, odgovarajuća transportna sredstva, iz dvije različite saobraćajne grane, pri čemu je

prvo transportno sredstvo zajedno s teretom postalo teret za drugo transportno sredstvo iz druge

saobraćajne grane s tim da se transportni proces odvija najmanje između dviju država.

Kombinovani transport je način prevoza robe kojim se na jednom transportnom putu

(lancu) od mjesta proizvodnje do mjesta potrošnje, kombinovano, upotrijebe najmanje dvije vrste

savremenih prevoznih sredstava iz dvije ili više saobraćajnih grana. Roba uglavnom nije (ne mora

biti) u kontejnerima, već se prevozi u automatizovanim vozilima. Kombinovani transport, u

suštini, u svom tehnološkom procesu može obuhvatiti integralni i prvi segment intermodalnog

transporta.

U kombinovani transport se jedino kompatibilno uključuje segment HUCKEPACK

transporta iz osnovnog sistema intermodalnog transporta. 1

1 Zelenika Ratko, Jakomin Livio: Suvremeni transportni sustavi, Ekonomski fakultet Rijeka, Rijeka, 1995.



1. Huckepack tehnologija transporta

Samo ime huckepack potiče od njemačke riječi huckepack tragen što znači nositi na leđima

(uprtni prevoz). Radi se o prevozu drumskih vozila s teretom na željezničkim vagonima. Ova vrsta

prevoza se malo koristi u okruženju, a razlog se može tražiti u nedostatku vagona sa spuštenim

podom kao i u nedostatku tehničkih sredstava za utovar i istovar.

Pojam HUCKEPACK ima više izraza za slične tehnologije u raznim državama, kao na

primjer: Huckepack tragen = nositi na leđima (Njemačka), Piggy-back (SAD i Kanada),

kangourou (Francuska) ili uprtni prevoz. U Evropskim zemljama najčešće se koristi izraz

Huckepack-prevoz ili Huckepack tehnologija transporta.

Ova tehnologija transporta se prvi puta počela primjenjivati u Njemačkoj krajem Drugog

svjetskog rata u prevozu drumskih borbenih vozila na željezničkim vagonima, dok se u civilnom

robnom transportu počela primjenjivati početkom sedamdesetih godina.

HUCKEPACK tehnologija transporta je specifična tehnologija transporta za koju je

karakterističan horizontali i/ili vertikalni utovar, prevoz i istovar drumskiih prevoznih sredstava,

kao na primjer: utovarenih ili praznih kamiona sa prikolicama, prikolica i poluprikolica te

utovarenih zamjenjivih sanduka ili spremnika (poput kontejnera) koji se jednostavno prevoze

drumskim vozilima i, barem na jednom dijelu prevoznog puta, na željezničkim vagonima.

Najvažniji ciljevi HUCKEPACK tehnologije transporta su2:

- Povezivanje drumskog i željezničkog prijevoza na vrlo brz, siguran i racionalan način

bez pretovara tereta s drumskih vozila na željezničke vagone i obrnuto.

- Optimizacija efekata drumske i željezničke infrastrukture.

- Ubrzavanje manipulacija i prevoza tereta u kombinovanom drumskom-željezničkom

prometu i minimiziranje ili potpuno eliminiranje živog rada u procesu pružanja usluge.

- Kvalitativno i kvantitativno maksimiziranje tehničkih, tehnoloških, organizacijskih i

ekonomskih učinaka procesa pružanja usluge.

- Maksimiziranje efekata rada kreativnih i operativnih menadžera i drugih radnika

angažovanih u sistemu HUCKEPACK transporta.

Najznačajnije vrste HUCKEPACK tehnologija u praksi i teoriji su (Slika 1.):

- Huckepack tehnologija A

- Huckepack tehnologija B

- Huckepack tehnologija C

2 Zelenika Ratko, Jakomin Livio: Suvremeni transportni sustavi, Ekonomski fakultet Rijeka, Rijeka, 1995.



Slika 1. Huckepack tehnologije A, B, C

1.1. Huckepack tehnologija A

Kod ove tehnologije karakterističan je utovar kamiona s prikolicom ili poluprikolicom,

natovarenih teretom ili praznih na željezničke vagone sa spuštenim podom.

Utovar i istovar kompletnog drumskog vozila obavlja se na specijalnim HUCKEPACK

terminalima po sistemu horizontalne tehnologije (Slika 2).

Vozač upravlja svojim vozilom unaprijed preko specijalne utovarne rampe na vrlo niske

specijalne željezničke vagone. Sličan je postupak istovara vozila s vagona, samo što u tom slučaju

vozač upravlja svojim vozilom unaprijed s vagona preko istovarne rampe.

Ovu tehnologiju (Huckepack A) nazivaju još i tehnologijom pokretne auto-ceste (njem.

„Rollende Landstrasse“ tj. skraćeno RO-La) jer je bit te tehnologije u prevozu kompletnih

drumskih vozila s teretom na željezničkim vagonima. Vozači drumskih vozila za vrijeme prevoza

njihovih vozila željeznicom se odmaraju ili spavaju u odgovarajućim vagonima koji su u sastavu

istoga voza.

Na odredišnoj stanici oni preuzimaju svoja vozila i voze ih do mjesta istovara ili pretovara

tereta. Kod te tehnologije „bez vozača“, drumska teretna vozila se na otpremnoj stanici predaju

špediteru ili filijali dotičnoga drumskog prevoznika ili njihovom korespondentu koji organizuju

prevoz tih vozila, uključujući i „druge“ vozače koja preuzimaju drumska vozila na odredišnoj

stanici i voze ih do mjesta istovara ili prema potrebi do drugog huckepack terminala.



Slika 2. Huckepack tehnologija A

Prednosti Huckepack tehnologije A:

- omogućava se znatno rasterećenje drumskih saobraćajnica te zaštita prirode i ljudskog

okoliša smanjenjem štetnih plinova i buke,

- preduzeća za drumski saobraćaj se svojim teretnim vozilima djelotvorno uključuju u ovaj

sistem transporta bez potrebe za prilagođavanjem postojećeg voznog parka specifičnostima

dotične tehnologije,

- vrijeme čekanja na pretovar u ovom sistemu prometa je znatno kraće u odnosu na

huckepack tehnologije B i C, jer omogućuje brzi pretovar kompletnih drumskih vozila s

teretom, tako da je na primjer za utovar ili istovar jednog „huckepack“ voza potrebno

svega dvadesetak minuta,

- horizontalni utovar i istovar kompletnih drumskih vozila preko specijalnih rampi na i sa

željezničkih vagona je znatno ekonomičniji nego vertikalni način utovara i istovara,

- prevoz kompletnih drumskih vozila u tzv. homogenim huckepack kompozicijama znatno

povećava produktivnost drumskih vozila i željezničkih vagona.



Nedostaci Huckepack A tehnologije:

- potreban je izuzetno veliki početni kapital za izgradnju huckepack terminala, utovarno-

istovarnih rampi i specijalnih željezničkih vagona,

- odnos tzv. mrtve mase prema korisnoj nosivosti je izuzetno nepovoljan obzirom da se masa

drumskog vozila s teretom zbraja s vlastitom težinom željezničkog vagona-nosača

drumskog vozila, kod odnosa korisne mase i ukupne mase po transportnoj jedinici dobivaju

se nepovoljnije vrijednosti nego kod samog drumskog ili željezničkog prijevoza,

- gabariti željezničkog prometa i pored primjene specijalnih željezničkih vagona sa

spuštenim podom, onemogućava prevoz drumskih teretnih vozila s maksimalnom

dopuštenom visinom od četiri metra u međunarodnom željezničkom saobraćaju.

1.1.1. Obrnuti Huckepack A

Ova tehnologija transporta se ostvaruje pomoću specijalnih drumskih prikolica

(transportera) namijenjenih za prevoz željezničkih teretnih vagona. Te prikolice imaju spušteni

pod, na kojem su ugrađene željezničke šine i veći broj osovina. Utovar željezničkih teretnih

vagona na drumske prikolice obavlja se pomoću fiksnog ili prenosnog vitla i posebnog vučnog

drumskog vozila. Prelaz željezničkog teretnog vagona na specijalnu drumsku prikolicu omogućava

prelazna rampa ili most koji se nalazi na kraju željezničkog kolosijeka (Slika 3).

Pretovar željezničkih teretnih vagona na drumske prikolice se obavlja na tri načina:

- pretovar pomoću mobilne rampe

- pretovar željezničkih teretnih vagona direktno sa željezničkih šina na šine drumske

prikolice

- pretovar pomoću lift-platforme

Kod primjene ove huckepack tehnologije transporta željeznički teretni vagoni imaju

dvostruku ulogu. U klasičnom željezničkom saobraćaju vagoni su transportna sredstva, a

natovarena na drumske transportere (tj. prikolice) predstavljaju transportnu jedinicu. Utovar ili

istovar robe se može obavljati dok su željeznički teretni vagoni na prikolicama ili dok se nalaze na

posebnom kolosijeku.



Slika 3. Obrnuta Huckepack tehnologija A

Nedostaci obrnute huckepack A tehnologije:

- nepovoljan odnos bruto i neto mase,

- mala eksploatacijska brzina u cestovnom prometu,

- zauzeće neprimjereno velikog prostora u cestovnom prometu,

- masa i dimenzije potpuno natovarenih željezničkih vagona nisu konstrukcijski prilagođeni

eksploataciji u cestovnom prometu.

Zbog navedenih nedostataka ova huckepack tehnologija transporta nije se razvila kao druge vrste

te tehnologije, te se vrlo ograničeno primjenjuje.

1.2. Huckepack tehnologija B

Kod ove tehnologije karakterističan je utovar poluprikolica ili prikolica natovarenih teretom

ili praznih na specijalne željezničke vagone sa spuštenim podom (Slika 4).

Slika 4. Huckepack tehnologija B



Utovar i istovar se može obavljati na dva načina:

- pri utovaru vozač upravlja prikolicom ili poluprikolicom unazad preko specijalne utovarne

rampe na željeznički vagon, a pri istovaru je postupak obrnut (horizontalna tehnologija),

- ako se utovar ili istovar prikolice ili poluprikolice na može obaviti horizontalno, tada se

utovar ili istovar vrši pomoću posebne dizalice (vertikalna tehnologija).

Prednosti vertikalnog sistema pretovara:

- željeznički vagoni ne moraju biti opremljeni dodatnim uređajima, čime se smanjuje vlastita

težina voza, a poboljšava odnos korisne nosivosti prema „mrtvom teretu“,

- smanjuje se vrijeme rada po transportnoj jedinici,

- većina huckepack terminala opremljena je pretovarnom mehanizacijom (specijalnim

dizalicama) koja omogućuje pretovar zamjenjivih sanduka, prikolica i poluprikolica.

Nedostaci vertikalnog sistema pretovara:

- za horizontalni sistem pretovara nije potrebna posebna mehanizacija (dizalice) već samo

utovarno-istovarne rampe,

- horizontalni sistem zahtijeva znatno manja investicijska sredstva za izgradnju željezničke

infrastrukture na huckepack terminalima.

Slika 5. Vertikalni pretovar3

U ovom sistemu se ne koriste posebna vučna sredstva, te se na taj način ostvaruje

povoljniji odnos između mrtve mase i korisne nosivosti nego kod sistema huckepack A.

Odvajanjem vučnog sredstva od prikolice ili poluprikolice znatno se smanjuju troškovi

vezanog kapitala za vrijeme prevoza tih transportnih jedinica na željezničkim vagonima. Također,

vozači tih drumskih prikolica ili poluprikolica se ne prevoze zajedno s njima, što znatno smanjuje

troškove eksploatacije u drumskom prometu.

3 I. Marković: Nove tehnologije transporta, Fakultet prometnih znanosti, Zagreb, 1985.



Huckepack tehnologija B u odnosu na huckepack tehnologiju A i C ima određene nedostatke:

- huckepack tehnologija B koristi željezničke vagone sa spuštenim podom koji moraju

posjedovati i dodatnu opremu, te se time poskupljuje konstruiranje, izgradnja i održavanje

tih vagona u odnosu na željezničke teretne vagone u redovitom prometu,

- prijevoz poluprikolica radi distribucije u gradskom cestovnom prometu gotovo je

onemogućen zbog njihove duljine (12m),

- pretovar prikolica i poluprikolica traje duže nego pretovar kompletnih cestovnih vozila

(huckepack A).

1.3. Huckepack tehnologija C

Kod Huckepack tehnologije C je karakterističan utovar i istovar specijalno za tu

tehnologiju izgrađenih zamjenjivih i standardiziranih sanduka (sličnih kontejnerima) na

kontejnerske (džepne) željezničke vagone.

Utovar i istovar zamjenjivih sanduka s teretom obavlja se na HUCKEPACK terminalima

pomoću specijalnih dizalica (Slika 5 i 6). Zamjenjivi standardizirani sanduci prevoze se na

željezničkim vagonima bez vučnih sredstava (tegljači, traktori) i voznog postolja. Time se vučno

vozilo za vrijeme prijevoza zamjenjivog sanduka može upotrebljavati za obavljanje drugih

prijevoznih zadataka.

Slika 5. Zamjenjivi sanduci



Slika 6. Specijalna dizalica

Slika 6. Specijalna dizalica

Važnije osobine Huckepack tehnologije C:

- zamjenjivi sanduci se mogu prevoziti osim specijalnim vagonima i plato-vagonima

normalne konstrukcije,

- omogućava se potpuno iskorištavanje kapaciteta prevoznih sredstava, u pravilu bolje nego

u prevozu kontejnera,

- ova tehnologija zahtijeva relativno skupu opremu za kamione i prikolice,

- uslovljava se primjena drumskih prevoznih sredstava s relativno niskim podom radi

ograničavanja maksimalno dopuštene visine s teretom,

- zamjenjivi sanduci konstruisani su tako da se mogu bez posebnih poteškoća koristiti ne

samo u huckepack tehnologiji C nego isto tako mogu se koristiti u kontejnerskom

prijevozu,

- zamjenjivi sanduci mogu se koristiti u međunarodnom multi-modalnom transportu

(paletizacija, kontejnerizacija, RO-RO, ,LO-LO, RO-LO i HUCKEPACK).

Nedostaci Huckepack tehnologije C:

- zamjenjivi je sanduk relativno težak u odnosu na fiksnu nadogradnju drumskog vozila,

- zamjenjivi sanduci su konstruisani tako da moraju zadovoljavati vrlo različite dopunske

zahtjeve u željezničkom saobraćaju,

- gubitak korisne mase iznosi oko 10% kod upotrebe zamjenjivih sanduka.



2. Sredstva za rad

Najvažnija sredstva za rad u sistemu HUCKEPACK tehnologije transporta su:

1) Specijalizovana drumska vozila ili dijelovi tih vozila, te zamjenjivi sanduci.

Najvažniji tehnički, tehnološki i organizacioni problem drumsko-željezničkog huckepack

prometa predstavlja željeznički signalizacijski profil, odnosno gabarit, koji zapravo određuje

vanjske maksimalne dimenzije, prije svega visine i širine teretnih prevoznih sredstava.

U većini evropskih zemalja maksimalno dopuštena visina iznosi 4 metra, a širina 2,5 metra.

Stoga, kod prevoza kompletnih drumskih vozila na željezničkim vagonima treba voditi računa o

maksimalno dopuštenim dimenzijama, posebno o maksimalnoj dopuštenoj visini na određenim

relacijama, kao i o dopuštenom osovinskom pritisku.

Drumske poluprikolice koje se prevoze na specijalnim željezničkim vagonima, pored zahtjeva

koji su utvrđeni propisima o drumskom saobraćaju, moraju udovoljiti i zahtjevima huckepack-

sustava. Moraju biti opremljene ISO-ojačanjima (“nauglicama”) kako bi se omogućio vertikalni

pretovar s terminala na specijalne željezničke vagone sa spuštenim podom. Također, potrebno je

da budu označene određenim oznakama, kao npr.:

- na koju seriju (vrstu) željezničkih teretnih vagona smiju utovarivati,

- podaci o dimenzijama i masi

- podaci o preduzeću i zemlji kojoj pripadaju

- serijski brojevi i drugi podaci

Zamjenjivi sanduci su zapravo teretni prostor drumskih vozila koji se jednostavno postavljaju na

šasiju ili skidaju sa šasije drumskog vozila. Slični su otvorenim kontejnerima, a izgrađeni su od

različitog materijala. Obzirom da nisu opremljeni ISO-nauglicama, ne mogu se pretovarivati s

drumskih vozila na željezničke vagone i obrnuto. Takvi sanduci se pretovaruju „vertikalnim“

sstemom posebnim dizalicama ili viličarima.

2) Specijalizovani željeznički teretni vagoni za prevoz drumskih vozila.

U većini evropskih željezničkih uprava uređaji željezničke signalizacije određuju visinu

teretnih jedinica u huckepack saobraćaju, stoga za prevoz kompletnih drumskih vozila (kamioni s

prikolicom) su najviše u upotrebi:



- specijalni željeznički teretni vagoni sa spuštenim podom

- željeznički teretni vagoni nosači sa specijalnom opremom za „njihanje“.

Za prevoz drumskih poluprikolica upotrebljavaju se:

- željeznički teretni vagoni nosači sa spuštenim podom opremljeni „džepom“

- specijalni evropski teretni vagoni nosači

3) Huckepack terminali sa specijalnom infrastrukturom i suprastrukturom.

Huckepack terminali su posebno izgrađeni i opremljeni prostori odnosno saobraćajna

čvorišta gdje se ukrštaju drumski i željeznički saobraćaj na kojima se obavlja pretovar drumskih

vozila te zamjenjivih sanduka s teretom na specijalne željezničke vagone i obrnuto i moraju

raspolagati sa specijalnom infrastrukturom prilagođenom huckepack tehnologiji transporta.

Huckepack terminali raspolažu raznovrsnim i brojnim sredstvima za rad:

- željeznički kolosijeci

- drumske saobraćajnice za dolazak, pretovar i odlazak drumskih vozila

- uređeni prostori za prihvat, skladištenje i pretovar

- skladišta

- garaže i remontne radionice

- specijalne čvrsto fiksirane dizalice za manipulaciju teretom

- drugi čvrsto fiksirani objekti i uređaji

3. Prednosti i mane HUCKEPACK tehnologije transporta

Huckepack transport predstavlja djelotvornu i racionalnu spregu drumskogog i željezničkog

saobraćaja i osigurava siguran, brz i racionalan kombinovan prevoz tereta „od vrata do vrata“.

Za Huckepack tehnologiju može se konstatovati4:

- ostvaruje se prosječni prevozni put od oko 500km, dok prosječni prevozni put klasičnih

vagonskih pošiljaka iznosi oko 200km,

- prosječno vrijeme obrta željezničkih teretnih vagona nosača za prevoz huckepack pošiljaka

iznosi dan ili dva, dok vrijeme obrta teretnih vagona kod klasičnih tehnologija iznosi oko šest

dana,

- željeznica najčešće postavlja homogene ili blok vozove kod kojih su troškovi smanjeni, a

štete na pošiljkama su minimalne,

4 Dr Risto A. Perišić dipl.inž.,Savremene tehnologije transporta II, Saobraćajni fakultet Univerziteta u Beogradu, Beograd 1991.



- u huckepack transportu nema posebnih akvizicijskih tj. marketinških troškova,

- troškove dopreme tereta do huckepack terminala snosi prevoznik,

- pozitivno utiče na sigurnost i brzinu prevoza tereta, ali i na smanjenje manipulativnih i

prevoznih troškova.

Dosadašnji rezultati istraživanja i vrlo pozitivna iskustva o primjeni huckepack tehnologije

transporta nesumnjivo upućuju na zaključak da ta tehnologija ima sve relevantne pretpostavke za

još brži razvoj.

Prednosti huckepack transporta za preduzeća drumskog teretnog saobraćaja:

- ušteda troškova na pogonskom gorivu, rezervnim dijelovima, preventivnom i

investicionom održavanju vozila,

- ušteda u naknadama za vožnju i odmor vozača,

- ušteda u efektivnim satima vožnje, odnosno u efektivnim satima rada vozača.

Na temelju iskustava drumskih prevoznika jedna od bitnih prednosti je znatno sniženje

troškova za vozače i suvozače koji iznose i do 30% od ukupnih troškova poslovanja preduzeća..

Nedostaci huckepack prometa za preduzeća drumskog saobraćaja:

- produžuje se relacija prevoza od pošiljaoca do primaoca tereta jer se huckepack terminali

ne nalaze na direktnim relacijama drumskih saobraćajnica,

- nameću se dodatni troškovi zbog dva pretovara tereta,

- zahtijeva dodatne investicije za prilagođavanje postojećeg klasičnog drumskog teretnog

parka potrebama huckepack transporta.



ZAKLJUČAK

Kada bi se vrednovale sve prednosti i nedostaci svake huckepack tehnologije pojedinačno, s

velikom i pouzdanom sigurnošću moglo bi se tvrditi da huckepack tehnologija C ima sveukupne

prednosti u odnosu na huckepack tehnologije A i B, da huckepack tehnologija B ima sveukupne

prednosti u odnosu na huckepack tehnologiju A. Ove tvrdnje imaju svoje utemeljenje na

rezultatima aplikativnih istraživanja i iskustvima korisnika i davaoca usluga u njemačkom

huckepack prometu.5 Iz toga se može zaključiti da bi korisnici huckepack tehnologije transporta

trebali kada je to god moguće preferirati huckepack tehnologiju C, zatim huckepack tehnologiju B,

a samo u opravdanim slučajevima huckepack tehnologiju A.

5 Dr Risto A. Perišić dipl.inž.,Savremene tehnologije transporta II, Saobraćajni fakultet Univerziteta u Beogradu, Beograd 1991.



Literatura

1. Dr Risto A. Perišić dipl.inž.,Savremene tehnologije transporta II, Saobraćajni fakultet

Univerziteta u Beogradu, Beograd 1991.

2. I. Marković: Nove tehnologije transporta, Fakultet prometnih znanosti, Zagreb, 1985.

3. Zelenika Ratko, Jakomin Livio: Suvremeni transportni sustavi, Ekonomski fakultet Rijeka,

Rijeka, 1995.

4. http://en.wikipedia.org/wiki/Piggy-back_(transportation)

5. http://www.foi.hr/CMS_library/studiji/dodiplomski/IS/kolegiji/mt/materijali/

tehnologije_transporta.ppt


Huckepack seminarski konacna

Documents

Transcript of Huckepack seminarski konacna