Hosseini, Khaled - Chłopiec z latawcem.pdf

8/11/2019 Hosseini, Khaled - Chopiec z latawcem.pdf

1/312


2/312

Ksik t powicamHansowi i Farah,noor moich ocz,

i dzieciom !"#anistan

$


3/312

1

Grudzie 2001

%taem si t&m, kim teraz 'estem, kied& miaem dwanacie lat, pewne#omro(ne#o, pochmrne#o dnia zim rok 1)*+ -oskonale pamitam tchwil: sklon& za rozs&p'c&m si mrkiem z #lin&, ostronie

zapszczam wzrok w zaek nad zamarznit&m strmieniem -awno tem.zd&em 'ednak przekona/ si, e nieprawd 'est to, co m0wi o

przeszoci e czas lecz& wszelkie ran& ie lecz& rozdrap'e 2erazwiem, e w ten opszczon& zaek spo#ldam od dwdziest szeci lat

Kt0re#o dnia zesze#o lata zatele"onowa do mnie z Pakistan m0'prz&'aciel 3ahim 4han Prosi, e5&m do nie#o prz&'echa %to'c w kchnize schawk prz& ch, wiedziaem, e odezwa si do mnie nie 3ahim4han, lecz dawne, nieodkpione #rzech& 6do&em schawk i

poszedem na kr0tki spacer wzd staw na p0nocn&m skra' park7olden 7ate 8czesno9popodniowe soce od5i'ao si setkami iskier nawodzie, po kt0re' p&wa& dziesitki miniatrow&ch 0dek, pchan&chchodn&m wiatrem Potem spo'rzaem w #0r i zo5acz&em dwa latawce,czerwone, z d#imi nie5ieskimi o#onami 2acz&& w&soko nad drzewami

po zachodnie' stronie park, nad wiatrakami, noszc si o5ok sie5ie wpowietrz 'ak dwo'e ocz spo#lda'c&ch na %an Francisco, miasto, kt0reteraz naz&wam moim miastem ; na#le s&szaem w #owie #os Hassana:


4/312


5/312

na'piknie'sz& dom w >azir !k5ar 4han, nowe', 5o#ate' dzielnic& wp0nocne' czci Ka5l @&li i tac&, co m0wili, e to na'adnie'sz& dom wca&m miecie -o rozo&ste#o dom z marmrow posadzk i szerokimioknami szo si wr0d krzew0w r0an&ch @&& w nim czter& azienki,

w&oone na pododze w&m&ln mozaik, sprowadzon przez @a5 z;s"ahan a cianach wisia& przeplatane zot nitk kilim&, kpioneprzeze w Kalkcie, a ze sklepienia na'wiksze' sali zwiesza sikr&sztaow& &randol

a pitrze 5& m0' pok0', s&pialnia @a5& i 'e#o #a5inet, zwan& r0wniepalarni, 5o zawsze pachniao tam t&toniem i c&namonem 2am wanie, poprzotowane' i podane' przez !le#o kolac'i, rozsiadali si w czarn&chsk0rzan&ch "otelach @a5a i 'e#o prz&'aciele a5i'ali "a'ki @a5a zawsze

m0wi, e on swo' "a'k


6/312

o#nia

8ielkie rozswane, przeszklone drzwi prowadzi& na p0kolist& taras zwidokiem na o#r0d i winiow& sad 8zd wschodnie#o mr @a5a wraz!lim zasadzili kied& ma& warz&wnik: pomidor&, mita, papr&ka i nawet

za#on kkr&dz&, kt0ra 'ednak ni#d& si nie dawaa 2 cz/ o#rodnaz&walim& z Hassanem


7/312

socem #rpka onierz& Palili papieros&, #rali w kart& ?eden z nichzo5acz& nas, trci okciem ssiada i zawoa do Hassana:

I', t&J powiedzia ?a ci znam

i#d& przedtem #o nie widzielim& @& niski, z o#olon #ow, ale zato z kilkdniow&m zarostem na twarz& >miecha si do nas i patrz& tak,e si przestrasz&em

ie zatrz&m'm& si mrknem do Hassana

2&, HazaraJ Patrz na mnie, kied& do cie5ie m0wiJ krz&kn onierzostrze' -a swo'e#o papierosa do potrz&mania ssiadowi, zcz& cz5ekkcika i palca wskaz'ce#o 'edne' rki, palec dr#ie' wsadza w powstaew ten spos05 k0ko, a potem w&ci#a 2am i z powrotem, kilka raz& !

wiesz, e 'a znaem two' mamC -o5rze' znaem @raem ' od t& t,nad strmieniem

onierze si zamiali ?eden z nich parskn o5rz&dliwie Powt0rz&emHassanowi, e5& szed dale', e5& si nie zatrz&m&wa

! 'ak miaa sodk, ciasn cipkJ woa za nami ten sam onierz;nni ciskali m donie, miecha'c si zoliwie Potem, #d& ' 5&lim&w kinie, #d& ' zacz si "ilm, s&szaem w ciemnoci o5ok sie5ie szloch

Hassana Po policzkach p&n& m z& Poch&liem si k niem iprz&tliem do sie5ie Poo& #ow na moim ramieni

a pewno pom&li ci z kim inn&m szeptaem w k0ko Pom&lici z kim inn&m

Podo5no nikt spec'alnie si nie zdziwi cieczk %ana5ar ? 5ardzie'dziwiono si przedtem, e !li, czowiek, kt0r& zna Koran na pami/,oeni si z ko5iet modsz od sie5ie o cae dziewitnacie lat, pikn, leczo 'ak na'#orsze' reptac'i kt0r zreszt potwierdzia swoim cz&nkiem Ddr#ie' stron& o5o'e z !lim 5&li sz&itami i Hazarami. 'ako 'e#o 5liskakz&nka 5&a cakiem natraln kand&datk na on Poza t&m 'ednak niemieli ze so5 wiele wsp0lne#o 6 ile 5&szczce, zielone ocz& %ana5ar i

'e' "i#larna twarz podo5no wiel mcz&zn prz&wiod& do #rzech, !licierpia od rodzenia na parali doln&ch mini twarz&, przez co nie

potra"i si miecha/ i chodzi z wiecznie pospn min 2a 'e#o kamiennatwarz wldaa na'dziwnie', #d& ciesz& si l5 martwi, 5o wted& rado/cz& smtek wida/ 5&o t&lko w 'e#o skon&ch, 5rzow&ch oczach 0wi

*


8/312

si, e ocz& s oknami dsz&. w w&padk !le#o 5&o to szcze#0lnieprawdziwe, 5o on m0# w&raa/ swe czcia t&lko ocz&ma

6powiadano mi, e s#est&wn& ch0d %ana5ar i rch& 'e' 5ioderdoprowadza& mcz&zn do szalestwa i cdzo0stwa. !li przeszed w

dziecistwie choro5 Heine#o9edina, po kt0re' zostaa m pamitka wpostaci w&krcone', schnite' prawe' no#i, cz& racze' same' koci z cienk'ak papier warstw mini, pokr&t 5lado0t sk0r Pamitam, e raz,kied& miaem osiem lat, !li wzi mnie ze so5 na 5azar po nan. %zedemza nim, podpiew'c pod nosem, i pr05owaem naladowa/ 'e#o spos05chodzenia Patrz&em, 'ak 'e#o stopa zatacza wielki k, 'ak 'e#o ciaoodch&la si nieprawdopodo5nie daleko w prawo za kad&m razem, #d&sta'e na chore' nodze Kied& sam spr05owaem tak i/, omal nie wpadem

do r&nsztoka Daczem chichota/ !li odwr0ci si i prz&apa mnie na t&mmapowani ie powiedzia ani sowa i#d& si nie o5raa Poszeddale'

iekt0re z mnie'sz&ch dzieci z nasze' dzielnic& 5a& si te' twarz& i te#ochod 7orze' 'ednak 5&o z dzie/mi starsz&mi, 5o te #oni& za nim polic& i drwi& z nie#o, #d& przechodzi az&wa& #o @a5al, strasz&do

I', @a5al, ko#o dzisia' z'adC woa& ze miechem Ko#odzisia' z'ad, paskonos& @a5alC

az&wa& #o


9/312

s sz&itami D ksiki te' dowiedziaem si wiel rzecz&, o kt0r&ch niem0wili ni#d& nacz&ciele w szkole !ni oni, ani @a5a Przecz&taem teinne rzecz&, kt0re ' wiedziaem: e Hazar0w naz&wa si


10/312

si za cie5ie miecha/J

; nawet nie wzia Hassana na rce, a po pici dniach ' 'e' nie 5&o

@a5a z#odzi dla Hassana t sam mamk, kt0ra przedtem w&karmiamnie !li opowiada nam potem, e 5&a nie5ieskook Hazark z @amian,miasta wielkich pos#0w @dd&

! 'ak piewaa, 'aki miaa liczn& #osJ

Dawsze wted& p&talim& z Hassanem, co piewaa, cho/ wiedzielim&doskonale, 5o !li opowiada nam t histori ch&5a ze sto raz& Po prostchcielim&, e5& !li zn0w nam to zapiewa

6n za chrzka i zacz&na:

Stanem na wysokiej grzeI wezwaem imi Aego! "wa #o$ego.

Ai! "wie #o$y! %ru "udzi!

&a'enij rado()i smutne ser)a nasze.

Potem prz&pomina nam zawsze, e ci, kt0r&ch w&karmia ta samapier, sta' si 5ra/mi, i e te#o 5raterstwa nie zatrze nawet czas

@&lim& z Hassanem mleczn&mi 5ra/mi Pierwsze kroki stawialim& na

t&m sam&m trawnik, w t&m sam&m o#rodzie ; pod t&m sam&m dachemw&m0wilim& pierwsze sowa

o'e pierwsze sowo 5rzmiao

3

1N


11/312

8ie/ #minna #osi, e m0' o'ciec pokona kied& w @eld&stanieczarne#o nied(wiedzia #o&mi rkoma 7d&5& opowiadano to okimkolwiek inn&m, od raz znano 5& to za a*! t&powo a"#ask przesad,t nasz smtn prz&war > nas #d& kto m0wi, e ma s&na lekarza, to

pewnie dzieciak zda matr z 5iolo#ii !le nikt ni#d& nie wtpi w adnopowie/ o @a5ie Dreszt #d&5& kto 'ednak wtpi, @a5a naprawd miana plecach trz& r0wnole#e, poszarpane 5lizn& 8ielokrotnie w&o5raaemso5ie, 'ak te zapas& mo#& wlda/ nawet o nich niem ; w t&ch snachni#d& nie wiedziaem, kto 'est @a5, a kto nied(wiedziem

!torem sawne#o prz&domk @a5& +u*an aga! cz&li Pan Hra#an, 5&3ahim 4han 4elne przezwisko, 5o m0' o'ciec 5& rzecz&wicie 'ak &wio@& to wspania&, ros& okaz Pasztna: #sta 5roda, kdzierzawa, ciemna

czpr&na, r0wnie nies"orna 'ak 'e' waciciel, donie tak mocne, e ch&5am0#5& w&r&wa/ nimi drzewa z korzeniami, i spo'rzenie, pod kt0r&m


12/312

@dowa trwaa trz& lata a dzie przed rocz&st&m otwarciem miaem wted& osiem lat @a5a wzi mnie nad oddalone o kilkakilometr0w na p0noc od Ka5l 'ezioro 7ar#a Powiedzia, e5&m za5raHassana, ale skamaem, e Hassan ma 5ie#nk 4hciaem mie/ @a5

t&lko dla sie5ie 8 dodatk kied& 5&lim& tam raz z Hassanem ipszczalim& kaczki, paskie kam&ki rzcane przez Hassana od5i'a& si odwod& nawet i po osiem raz&, a mo'e na'w&e' pi/ @a5a, kt0r& 5& prz&t&m, poklepa #o po plecach ! moe nawet o5' ramieniem

2&m razem 'ednak 5&lim& tam t&lko we dw0ch z @a5 ?edlim& 'a'ana twardo i ko*ta! cz&li nan z misem i piklami 8oda 5&a prawie#ranatowa. soce lnio w 'e' #adkie' ta"li 8 pitki wok0 'eziora 5&ozawsze wiele rodzin, kt0re w&rwa& si na wiee powietrze z miasta !le

m& 5&lim& tam w rodk todnia, wic nad 'eziorem spotkalim& t&lkodw0ch d#owos&ch, 5rodat&ch tr&st0w @a5a powiedzia, e to hipisi%iedzieli na pomocie, macha'c no#ami nad wod, z wdkami w doniachDap&taem @a5, dlacze#o oni tak zapszcza' wos&, ale on t&lko mrknco w odpowiedzi Przotow&wa mow na nastpn& dzie, wic

prze#lda ca stert zapisan&ch wasn&m pismem kartek, t i tamdokon'c poprawek o0wkiem >#r&zem ks 'a'ka i zap&taem @a5, cz&to prawda, co opowiada mi 'eden kole#a w szkole: e 'eeli z'e sikawaek skorpki, to trze5a ' potem w&sika/ @a5a zn0w t&lko mrkn

Da5raem si do ko*ta. ?eden z 'asnowos&ch tr&st0w zamia si iklepn w plec& dr#ie#o Po dr#ie' stronie 'eziora wspinaa si na z5ocze#0r& 'aka ciar0wka %oce od5io si za'czkiem od 'e' lsterka

4h&5a mam saratan , powiedziaem 4z&li raka @a5a ni0s #owznad powiewa'c&ch na wietrze papier0w i powiedzia, e5&m poszed pooranad, 'est w 5a#anik

astpne#o dnia na otwarci sierocica za5rako krzese, 5o t&le os05prz&szo o5e'rze/ rocz&sto/ n0stwo ldzi msiao sta/ -zie 5&wietrzn& %iedziaem t za plecami @a5& na ma&m podecie przed sam&mwe'ciem do nowe#o 5d&nk @a5a mia na so5ie zielon& #arnitr ikarakow czapk 8 poowie przem0wienia wiatr zdmchn m czapk8sz&sc& rozemiali si. @a5a skin na mnie i da mi czapk do

potrz&mania >ciesz&em si, 5o dziki tem wsz&sc& zo5acz&li, e to m0'o'ciec, m0' @a5a 8r0ci do mikro"on i powiedzia, e ma nadzie', i

5d&nek 5dzie trz&ma si lepie' ni ta czapka Gdzie zn0w si miali, a

1$


13/312

#d& skocz& przem0wienie, wstali i d#o 5ili 5rawo ; podchodzili, 5&cisn/ m do iekt0rz& podawali te rk i mnie, i tarmosili mnie zawos& @&em dmn& ; z @a5&, i z nas o5

!le mimo t&ch wsz&stkich skces0w ldzie zawsze wtpili w @a5

0wili, e nie ma #ow& do interes0w, e powinien 5& zosta/ prawnikiem,'ak 'e#o o'ciec @a5a msia wic wsz&stkim dowodni/, e nie ma' rac'i:zosta 'edn&m z na'5o#atsz&ch kpc0w w Ka5l 8raz z 3ahimem4hanem prowadzili dwie apteki i restarac' oraz niezw&kle rentown"irm eksport'c d&wan&

0wiono z przeksem, e nie oeni si do5rze w koc nie p&na wnim krew kr0lewska a t&mczasem po' za on mo' matk, %o"i!krami, wietnie w&ksztacon, 'edn z na'5ardzie' szanowan&ch,

na'piknie'sz&ch i na'cnotliwsz&ch ko5iet Ka5l, kt0ra nie t&lkow&kadaa na niwers&tecie literatr persk, lecz r0wnie pochodzia zrodzin& kr0lewskie' 6'ciec chtnie zadrcza t&m t&ch, kt0rz& w nie#owtpili, naz&wa'c ' swo'


14/312


15/312

2ak odpowiedziaem, zaciska'c war#i a nieszczcie zn0wparsknem miechem, t&m razem przez nos, a to 'eszcze 5ardzie' mnierozmiesz&o

2ward& 'ak kamie wzrok @a5& w5i si w mo'e ocz& a#le przestaem

chichota/ 4hc cho/ raz po#ada/ z to5 'ak mcz&zna z mcz&zn Potra"isz

si opanowa/C

2ak, @a5a9dan w&mamrotaem, nie pierwsz& raz nie mo#c w&'/ zpodziw, 'ak 5olenie @a5a potra"i dotkn/ mnie kilkoma zaledwiesowami Przez chwil 5&o tak do5rze, a 'a msiaem to zeps/

8 porzdk powiedzia @a5a, ale 'e#o wzrok ' kr& #dzie nade

mn %cha' a niech so5ie m0wi, co chce, ale tak naprawd istnie'et&lko 'eden #rzech Kradzie Kad& #rzech to 'aka "orma kradzie&3ozmieszC

ie, @a5a9dan szepnem, pra#n/ z ca&ch si zrozmie/ iechciaem znow #o zawie/

@a5a westchn ze zniecierpliwieniem 2o te mnie za5olao, 5o znatr& wcale nie 5& niecierpliw& Pamitaem do5rze, ile raz& wraca do

dom po zmrok, ile raz& msiaem 'e/ kolac' 5ez nie#o 8iedziaem, e'est na 5dowie, e msi wsz&stkie#o oso5icie dopilnowa/ to na'lepie'wiadcz&o, 'aki 'est cierpliw& Dd&em serdecznie znienawidzi/ dzieci,dla kt0r&ch 5dowa sierociniec 4zasem aowaem, e nie pomar& wraz zrodzicami

Kto za5i'a, kradnie cz&'e &cie tmacz& @a5a Kradnie oniema, dzieciom o'ca Kto kamie, kradnie kom innem prawo do prawd&Kto oszk'e, okrada ko#o z prawa do czciwe#o prowadzenia interes0w

DrozmiaeCDrozmiaem Kied& @a5a mia sze/ lat, do dom mo'e#o dziadka

zakrad si zodzie' -ziadek, powszechnie szanowan& sdzia, prz&apa #ona #orc&m cz&nk, ale zodzie' zada m cios noem w #ardo i za5i namie'sc w ten spos05 okrada'c @a5 z o'ca Gdzie z miasta zapaliwinowa'c nastpne#o dnia 'eszcze przed podniem. okaza si nimw0cz#a #dzie z Kndz Powieszono #o na #azi d5 na dwie #odzin&

przed popodniow modlitw 6powie/ t s&szaem od 3ahima 4hana,

1+


16/312

nie od @a5& 8iel rzecz& o @a5ie dowiad&waem si od inn&ch, a nie odnie#o

!mir, nie ma #orsze#o cz&n ni kradzie doda @a5a Kto 5ierzeto, co do nie#o nie nale&, wsz&stko 'edno, cz& &cie, cz& kawaek chle5a

Pl' na ko#o takie#o iech @0# ma w swo'e' opiece zodzie'a, kt0r&stanie na mo'e' drodze DrozmiaeC

Przed ocz&ma stan mi przeraa'c&, ale i eksc&t'c& widok @a5&,okada'ce#o zodzie'a piciami

Drozmiaem, @a5a

! 'eli @0# istnie'e, to ma na #owie wanie'sze spraw& nizastanawianie si, cz& nie pi', cz& nie 'em wieprzowin& o, za( Przez

cae to #adanie msz si 'eszcze napi/Patrz&em, 'ak zn0w napenia szklank, zastanawiaem si, ile czas

p&nie, zanim zn0w tak so5ie porozmawiam& @o, prawd m0wic,zawsze pode'rzewaem, e @a5a troch mnie nienawidzi ie 5&o5& w t&mnic dziwne#o, 5o przecie za5iem m 'e#o kochan on, 'e#o piknkr0lewn 7d&5&m mia w so5ie cho/ odro5in prz&zwoitoci, to

prz&na'mnie' m0#5&m 5&/ 5ardzie' taki 'ak on !le nie 5&em !ni troch

8 szkole mielim& za5aw, kt0r naz&walim& Szerd$angi! cz&li


17/312

skocz&& mi si p0ki w poko', wic ksikami zapeniaem tektrowepda

6cz&wicie oeni/ si z poetk to 'edno, a spodzi/ s&na, kt0r& woliksiki od polowania, to co zpenie inne#o @a5a na pewno inacze' so5ie

to w&marz& Prawdziw& mcz&zna nie cz&ta wiersz&, a e5& mia 'e pisa/9chowa' @oeJ Prawdziw& mcz&zna prawdziw& chopiec #ra w

pik, tak 'ak @a5a, #d& sam 5& chopcem Pika nona no, t&m to monasi pas'onowa/ 8 rok 1)*N @a5a porzci na miesic prac na 5dowiesierocica i polecia do 2eheran o#lda/ mistrzostwa wiata. w!"#anistanie nie 5&o wted& telewiz'i Dapis&wa mnie nawet to do 'edne',to do inne' dr&n&, ale 5&em do nicze#o i t&lko przeszkadzaem kole#om,

5o zawsze al5o od5i'ao si ode mnie podanie do ko#o inne#o, al5o

stawaem kom z wasne' dr&n& na drodze, #d& 5ie# z pik na 5ramkprzeciwnika @ie#aem po 5oisk na chd&ch no#ach i darem si opodania, kt0r&ch 'ako ni#d& nie otrz&m&waem ! im 5ardzie'w&machiwaem rkami, im #onie' wrzeszczaem


18/312

na mi'a'c&ch nas w pdzie, rozwrzeszczan&ch zawodnik0w na toczc&chpian z p&sk0w, #alop'c&ch koniach

8 pewne' chwili @a5a pokaza palcem

!mir, widzisz te#o tam, na tr&5nie honorowe'C 2e#o w rodkCDo5acz&em, o ko#o m chodzi

2o Henr& Kissin#er

!ha powiedziaem ie miaem po'cia, kto to taki Henr& Kissin#er,ale nim zd&em zap&ta/, k mo'em przeraeni 'eden )za'andaz rnna ziemi wprost pod koskie kop&ta ?e#o ciaem rzcao przez chwil nawsz&stkie stron& 'ak szmacian lalk, wreszcie potocz&o si na 5ok

ieszcznik dr#n t&lko raz i le# 5ez rch ?e#o no#i lea& pod

nienatraln&m ktem, piasek za5arwi si krwi3ozpakaem si

Pakaem ca dro# do dom -o5rze pamitam, 'ak mocno zaciska&si na kierownic& palce @a5& ?ak coraz mocnie' ' ciska& ; pamitamte, 'ak przez ca dro# @a5a siowa rozpaczliwie kr&/ o5rz&dzeniemoim zachowaniem ie odezwa si ani sowem

7d& wieczorem te#o same#o dnia przechodziem o5ok #a5inet @a5&,

s&szaem, e rozmawia z 3ahimem 4hanem Prz&cisnem cho dozamknit&ch drzwi

e 'est zdrow& m0wi wanie 3ahim 4han

8iem, wiem 2&lko e on t&lko al5o siedzi z nosem w ksikach, al5osn'e si po dom 'ak lnat&k

o to coC

2o, e 'a taki nie 5&em 7os @a5& 5& zniechcon&, prawie#niewn& 3ahim 4han zamia si

-zieci to nie ksieczki do kolorowania ie da si ich w&malowa/tak, 'ak si chce

0wi ci piera si @a5a ?a taki nie 5&em !ni 'a, ani innedzieci, z kt0r&mi dorastaem

8iesz co, czasem m&lisz t&lko o so5ie powiedzia 3ahim 4han

1M


19/312

@& 'ed&n&m czowiekiem na wiecie, kt0r& m0# @a5ie m0wi/ takierzecz& w twarz

2o nie ma nic do rzecz&

a pewnoC

a pewno

! co maC

>s&szaem skrz&pnicie sk0r& na kanapie 8idocznie @a5a si na nie'poprawia Prz&mknem ocz& i mocnie' prz&cisnem cho do drzwi,chcc s&sze/, co powiedz, i nie chcc s&sze/

4zasem wldam przez okno i patrz, 'ak 5awi si z chopcami z

lic& 8idz, 'ak #o pop&cha', za5iera' m za5awki, t 'eden #osztrchnie, tam dr#i ! on nic, nawet si nie 5roni 6n t&lko spszcza#ow i

o, to nie 'est a#res&wn& ; co z te#oC zap&ta 3ahim 4han

8iesz, e nie o to mi chodzi, 3ahim odpar @a5a 4ze#o m 5rak

o pewnie Doliwoci

%amoo5rona to nie to samo co zoliwo/ 8iesz, co si dzie'e, kied&tamci m dokcza'C Hassan nadstawia kark za nie#o %am widziaemPotem wraca' do dom, p&tam si, co si Hassanowi stao, e taki

podrapan& na twarz&, a !mir na to:

o i kto t praszczaC powiedzia @a5a %cha', wiem, e w& si

l5icie, i ciesz si z te#o 2roch zazdroszcz, ale si ciesz aprawd

1)


20/312

?em potrze5a ko#o, kto kto #o zrozmie, 5o @0# mi wiadkiem, e 'anie potra"i ?est w nim co, co mnie niepokoi 2o tak, 'ak5&m 4zem,e szka waciw&ch s0w Dni& #os, ale i tak s&szaem, co m0wi97d&5&m nie widzia na wasne ocz&, e doktor w&ci#n #o z mo'e' on&,

to ni#d& 5&m nie wierz&, e to m0' s&n

astpne#o ranka, #d& Hassan zap&ta mnie, przotow'c miniadanie, cz& co mi 'est, rzciem chodno, e5& si odczepi 3ahim4han nie mia rac'i, #d& m0wi, e nie 'estem a#res&wn&

4

8 rok 1)AA, t&m sam&m, w kt0r&m rodzi si @a5a, a Dandar %zachrozpocz swe czterdziestoletnie panowanie w !"#anistanie, dwa' 5racia,modziec& z 5o#ate' i szanowane' ka5lskie' rodzin&, zasiedli zakierownic w&ci#owe#o "orda swe#o o'ca 6tmanieni hasz&szem i"rancskim winem prze'echali na drodze do Pa#man poda'ce nihazarskie maestwo Polic'a prz&prowadzia o5 do/ skrszon&chwinowa'c0w i picioletnie#o sierot po o"iarach w&padk przed o5liczemo'e#o dziadka, szanowane#o sdzie#o o nieposzlakowane' reptac'i8&schawsz& zezna o5 5raci i w&schawsz& pr05 o askaw& w&rok zestron& ich o'ca, dziadek nat&chmiast nakaza o5 modziecom, 5& dalisi do Kandahar i tam wstpili na rok do wo'ska cho/ przedtem rodzinie

dao si ich zwolni/ od po5or 6'ciec winowa'c0w protestowa, ale 5ezprzekonania Powszechnie znano, e w&rok, cho/ moe srow&, 5& 'akna'5ardzie' sprawiedliw& %ierot za dziadek wzi do swe#o dom i kaza

prz&sposo5i/ do s5&, zaznacza'c, e nale& si z chopcem o5chodzi/a#odnie 4hopcem t&m 5& !li

!li i @a5a od dziecka 5awili si razem prz&na'mnie' do czas, #d&choro5a w&krz&wia !lem no# dokadnie tak, 'ak o pokolenie p0(nie'

'a dorastaem razem z Hassanem @a5a wci opowiada nam, 'ak wsp0lnie

$N


21/312

psocili !li krci wted& #ow i powtarza:

!le sahi5ie a#o, prosz im powiedzie/, kto 5& prowod&rem, a ktot&lko nieszczsn&m w&konawcC

@a5a mia si i o5e'mowa !le#o ramieniem

!le w sw&ch opowieciach @a5a ni#d& nie naz&wa !le#o prz&'acielem

2o ciekawe, e 'a te ni#d& nie m&laem o so5ie i o Hassanie 'ako oprz&'acioach Prz&na'mnie' takich prawdziw&ch 40 z te#o, e cz&lim&si nawza'em 'e(dzi/ 5ez trz&manki na rowerze, e razem ro5ilim& aparat"oto#ra"iczn& z tektrowe#o pdekaC 40 z te#o, e ca zim

pszczalim& latawce i #onilim& za nimiC 40 z te#o, e !"#anistanko'arz& mi si dzi przede wsz&stkim z twarz chopca o dro5ne',

wolone' czaszce z nisko osadzon&mi szami rozwietlonnieschodzc&m z za'cze' war#i miechem twarz chopca o r&sachchiskie' lalkiC

40 z te#o historii nie da si tak po prost odrzci/ !ni historii, anireli#ii 8 koc 'a 5&em Pasztnem, on Hazar, 'a snnit, on sz&it, i nicnie mo#o te#o zmieni/ ic a nic

!le opr0cz te#o 5&lim& dzie/mi, kt0re razem cz&& si raczkowa/, i

te#o z kolei te nie zmieni ani historia, ani spoeczestwo, ani reli#ia, aniprz&naleno/ do te#o cz& inne#o plemienia Pierwsze dwanacie lat me#o&cia spdziem na za5awach z Hassanem 4zasem w&da'e mi si, e caemo'e dziecistwo 5&o 'edn&m d#im, rozleniwia'c&m, letnim dniem,spdzon&m razem z Hassanem na #onitwach po o#rodzie o'ca, na za5awiew chowane#o, w polic'ant0w i zodziei, w kow5o'0w i ;ndian, na drczeniowad0w nasz&m na'wiksz&m osi#niciem w te' ostatnie' dziedzinie

5&o w&rwanie osie da i prz&wizanie nieszczsnem stworzeni d#ie'nitki, za kt0r ci#alim& 'e w d0, ilekro/ zr&wao si do lot

7onilim& te za %o)zi! koczownikami wdr'c&mi przez Ka5l w#0r& na p0noc& 7d& t&lko s&szelim& od#os& ich z5lia'c&ch sikarawan, 5eczenie owiec, meczenie k0z, 5rzczenie dzwonk0wwiel5d0w, w&5ie#alim& z dom, 5& przlda/ si, 'ak karawana ci#nienasz lic cz&(ni mieli zakrzone, o#orzae od wiatr twarze, ichko5iet&, 5rane w d#ie, kolorowe chst& i prz&stro'one sznrami

paciork0w, dzwoni& sre5rn&mi 5ransoletami na rkach i kostkach &

rzcalim& kam&kami w ich koz& i polewalim& wod ich m&

$1


22/312

Dmszaem Hassana, 5& wspina si na


23/312

zamiata, chodzi po nan na 5azar, mar&nowa miso na o5iad, podlewatraw

Po szkole spot&kalim& si z Hassanem, czasem kpowalim& nowksik i 5ie#lim& na pkate wz#0rze na podniow&m o5rze

posiadoci o'ca w >azir !k5ar 4han a wz#0rz 5& star& opszczon&cmentarz&k o zaronict&ch chwastami ale'kach wr0d 5ezimienn&chna#ro5k0w -eszcze i nie#i wiel zim sprawi&, e elazna 5ramacmentarza przearta 5&a rdz. kamienn& mrek ch&li si k rinie Prz&we'ci roso drzewo #ranatowe Kt0re#o letnie#o dnia 'edn&m zkchenn&ch no& !le#o w&r&em na nim napis: !;3 ; H!%%!, %>S2!;K!@>G> 2&m oto rocz&st&m aktem wzilim& drzewo w posiadanie Poszkole wraz z Hassanem wazilim& na nie i zr&walim& 'e#o krwiste

owoce ?edlim& 'e, w&cieralim& donie w traw, a 'a zacz&naem cz&ta/Hassanowi

Hassan siedzia w kcki, soce i cie drzewa tacz&& m na twarz& Droztar#nieniem w&r&wa z ziemi (d(5a traw&, 'a za cz&taem m, 5o samnie mia e Hassan pozostanie anal"a5et takim sam&m 'ak !li iwikszo/ Hazar0w to 5&o wiadomo ' od rodzenia, moe nawet odchwili, #d& Hassan pocz si w nie#ocinn&m onie %ana5ar 5o po coscem sowo pisaneC Gecz mimo to, a moe wanie dlate#o, Hassana

poci#aa ta'emnica s0w, rzeka #o ten ta'emnicz&, zakazan& wiat4z&taem m wiersze i opowiadania, czasem te za#adki cho/ potem

przestaem, #d& okazao si, e rozwiz'e 'e znacznie lepie' ode mnie4z&taem wic rzecz& proste, takie 'ak przod& asrddina, m&niedacznika, i 'e#o osa Potra"ilim& siedzie/ pod drzewem ca&mi#odzinami, dop0ki soce nie zacz&nao kr&/ si na zachodzie Hassanzawsze przekon&wa mnie, e wiata starcz& na 'eszcze 'edn 5a'k,

'eszcze 'eden rozdzia

a'5ardzie' l5iem, #d& w tekcie tra"iao si 'akie trdne, nieznaneHassanowi sowo miaem si wted& z nie#o i dowadniaem m 'e#oi#noranc' 3az na prz&kad, #d& zn0w cz&taem m o asrddinie,

przerwa mi i zap&ta:

! co znacz& to sowoC

Kt0reC

;m5ec&l

$A


24/312

ie wieszC odpowiedziaem, miecha'c si zoliwie

ie, !mirze a#o

!le to przecie takie proste sowoJ

!le'a #o nie znam ?eeli w&czwa mo' zoliwo/, to 'e#omiechnita twarz ni#d& te#o nie okaz&waa

8 szkole wsz&sc& 'e zna' powiedziaem o do5rze ;m5ec&l tokto mdr&, inteli#entn& >o ci zdanie:


25/312

4z&taem m co i na#le odszedem od te#o, co 5&o w ksice >dawaem,e cz&tam, re#larnie odwraca'c kartki, ale opowiadaem m ' cakiemco inne#o, co, co sam w&m&liem Hassan ocz&wicie nicze#o niezawa& -la nie#o sowa na kartce 5&& niezrozmia&m sz&"rem, do

kt0re#o 'a miaem klcz 7d& skocz&em, z trdem ham'c miech,zap&taem, cz& m si podo5ao Hassan zacz 5i/ 5rawo

4o t& ro5iszC zap&taem

6d dawna nie cz&tae mi cze#o tak do5re#o powiedzia, nieprzesta'c klaska/

Damiaem si

Serio?

%erio

Fasc&n'ce mrknem do sie5ie 3zecz&wicie 5&emza"asc&nowan& ie te#o si spodziewaem ?este pewn&C

6n wci klaska

2o 5&o wspaniae, !mirze a#o ?tro pocz&tasz mi dale'C

Fasc&n'ce powiedziaem, nie mo#c zapa/ tch 4zem si 'ak

kto, kto znalaz we wasn&m o#r0dk cenn& skar5 7d& schodzilim& zewz#0rza, to, co dziao si w mo'e' #owie, prz&pominao "a'erwerki w4zaman Hassan powiedzia, e dawno nie cz&taem m cze#o r0wniedo5re#o ! przecie cz&taem m t&le rzecz& -opiero po chwilizorientowaem si, e mnie o co p&ta

4o takie#oC

! co to znacz&


26/312

kielichem, z& zamienia' si w nim w per& 4zowiek ten 'ednak, cho/5iedn&, 5& cae &cie szczliw& i rzadko si zdarzao, 5& roni cho/'edn z 8&m&li wic, 'ak wprawia/ si w smtek, 5& 5o#aci/ si nawasn&ch zach ia coraz wice' pere, ale stawa si te coraz 5ardzie'

chciw& 6powiadanie kocz&o si tak, e czowiek ten siedzia na #0rzepere z noem w doni i paka rzewnie w kielich, trz&ma'c w ramionachciao swe' kochane' on&, kt0r sam za5i

7d& skocz&em, poszedem po schodach do palarni @a5&, niosc dwiekartki, na kt0r&ch napisaem t histor&'k 7d& stanem w drzwiach, @a5ai 3ahim 4han palili "a'ki i scz&li koniak

6 co chodzi, !mirC zap&ta @a5a, odch&la'c si na oparcie kanap& izakada'c o5ie donie za #ow 8ok0 'e#o twarz& sn& si k5&

nie5ieskie#o d&m Pod 'e#o spo'rzeniem zascho mi w #ardle6dchrzknem i powiedziaem, e napisaem opowiadanie

@a5a pokiwa #ow i rzci mi lekki miech, w kt0r&m w&czemcakowit& 5rak zainteresowania

wietnie, wietnie powiedzia ic wice' ; t&lko patrz& na mnieprzez k5& d&m

%taem tak przed nim pewnie nieca mint, ale 5&a to ch&5ana'dsza minta w moim &ci %eknda wloka si po sekndzie, amidz& kad z nich p&waa caa wieczno/ Powietrze stao si cikie imokre 8d&chaem w pca #st ma( @a5a patrz& mi w ocz& ina'mnie'sz&m #estem nie da do zrozmienia, e chcia5& przecz&ta/

?ak zw&kle prz&szed mi z pomoc 3ahim 4han 8&ci#n k mniedo i o5darz& miechem, w kt0r&m nie 5&o ani krzt&n& prz&ms Pozwolisz, e przecz&tam, !mir9danC @ardzo 5&m chcia @a5a 5ardzorzadko &wa wz#ldem mnie cze#o sowa dian.

@a5a wzrsz& ramionami 8sta 6n te sprawia wraenie, e ml&o, zpenie 'ak5& 3ahim 4han prz&szed z pomoc i 'em

2ak, da' to w'owi 3ahimowi ;d na #0r si prze5ra/

; w&szed z poko' Dw&kle otaczaem @a5 reli#i'n czci, ale wted&chciaem otworz&/ so5ie &&, 5& poz5&/ si z nich 'e#o przeklte' krwi

7odzin p0(nie', #d& nie5o cakiem ' pociemniao, o5a' od'echali

$E


27/312

atem o'ca na 'aki 5ankiet im w&szli, 3ahim 4han prz&kcn przedemn i odda mi mo'e opowiadanie ; 'eszcze 'edn kartk papier %z&5komiechn si i mr#n do mnie

2o dla cie5ie Przecz&ta', 'ak w&'dziem&

Potem 'eszcze raz zatrz&ma si i doda 'edno sowo, kt0re zachciomnie do pisania 5ardzie' ni wszelkie komplement& w&dawc0wPowiedzia


28/312

opowiadania i popdziem na d0, do sieni, w kt0re' spali na rozkadan&chmateracach !li i Hassan 6cz&wicie s&piali tam t&lko wted&, #d& @a5a niewraca noc i zostawaem pod opiek !le#o 65dziem Hassana izap&taem #o, cz& chce s&sze/ opowiadanie

Przetar zaspane ocz& i przeci#n si 2erazC ! kt0ra #odzinaC

nie'sza z t&m kt0ra 2o nie 'est zw&ke opowiadanie %am 'enapisaem szepnem 'ak na'cisze', a5& nie z5dzi/ !le#o 2warzHassana si roz'ania

!, to msz poscha/ powiedzia, zrzca'c koc 6powiadanieprzecz&taem m w salonie, prz& marmrow&m komink

2&m razem nie 5&o adn&ch #pich art0w z odchodzeniem od tekst 9t&m razem chodzio o co, co 'a sam napisaemJ Hassan 5& idealn&mschaczem @& taki zaschan&, a 'e#o twarz zmieniaa si wraz zezmianami nastro' w treci 7d& docz&taem ostatnie zdanie, 5ez#oniezaklaska w donie

3aszaa)-! !mirze a#o @rawoJ powtarza rozpromienion&

Podo5ao ci siC zap&taem, po raz dr#i zazna'c 'ake sodkie#o

smak poz&t&wne' recenz'i

Kied& 5dziesz wielkim pisarzem,Inszaa)- ,powiedzia Hassan 9! two'e opowiadania 5d cz&tane na ca&m wiecie

Przesadzasz, Hassan odparem, nie posiada'c si z mioci do nie#oza to, e to powiedzia

8cale nie @dziesz wielki i sawn& piera si Potem zamilk,'ak5& zastanawia si nad t&m, co mia powiedzie/ 8reszcie odchrzkn !le pozwolisz, e zap&tam ci o 'ednoC powiedzia niemiao

6cz&wicie

o zacz i rwa

o, powiedz >miechnem si, cho/ r0wnoczenie 'ako niepewn&swe#o pisarz, kt0r&m si staem, wcale nie 5&em przekonan&, cz& mamochot na p&tania

$M


29/312

o wic 'eli wolno zap&ta/ m0wi Hassan to po co on za5i onC; w o#0le dlacze#o msia si smci/, a5& roni/ z&C ie m0# zw&cza'nie

powcha/ ce5liC

@&em wstrznit& 2a wa#a, tak ocz&wista, e a #pia, cakowicie

mnie zaskocz&a @ez#onie porsz&em war#ami 6to te#o dniadowiedziaem si o t&m, co pisarz moe osi#n/, cz&li o ironii, i o t&m,cze#o powinien nika/: nielo#icznoci ; kto mnie te#o nacz&C Hassan

iepimienn& Hassan, kt0r& nie przecz&ta ni#d& ani 'edne#o sowa Daraz'aki zimn&, mroczn& #os zaszepta mi w cho:

5

4o hkno 'ak #rom Diemia zatrzsa si lekko >s&szelim&strzelanin

2atoJ zawoa Hassan Derwalim& si na no#i i w&5ie#lim& zsalon 8 kor&tarz natknlim& si na !le#o, kt0r& popiesznie kszt&kaw nasz stron

2ato, co to za haasC zawoa amic&m si #osem Hassan,w&ci#a'c rce k !lem 2en otocz& nas o5 ramionami @&sno 5iaewiato, nie5o na chwil stao si sre5rne ?eszcze 'eden 5&sk ; zn0wsz&5kie staccato kara5in0w

Pol' na kaczki powiedzia ochr&ple !li 8iecie, e na kaczkimona polowa/ w noc& ie 50'cie si

7dzie daleko za5rzmiaa s&rena ; 5rzk tczone#o szka ; cz&'e

$)


30/312

krz&ki D lic& dochodzi& od#os& z5iera'c&ch si na nie' ldzi,w&rwan&ch ze sn, zaspan&ch, nieczesan&ch, pewnie 'eszcze w piamachHassan paka !li prz&ci#n #o do sie5ie, tli #o czle Potemwmawiaem so5ie, e wcale Hassanowi nie zazdrociem ic a nic

Przesiedzielim& tak a do wczesne#o ranka %trzelanina i w&5ch&trwa& nieca #odzin, ale 5ardzo nas w&strasz&&, 5o ni#d& 'eszcze adenz nas nie s&sza strza0w na licach @&& to dla nas zpenie o5ced(wiki. pokolenie a"#askich dzieci, kt0re zna t&lko hk 5om5 iw&strza0w, dopiero miao si narodzi/ %kleni we trzech w 'adalniczekalim& na wsch0d soca, ale aden z nas nie mia po'cia, e nasze&cie wanie si zmienio e ' nie 5dziem& &/ tak 'ak dawnie' ; e

'eeli to nie koniec nasze#o dawne#o &cia, to na pewno pocztek koca

Koniec, o"ic'aln& koniec, mia nade'/ na'pierw w kwietni 1)*M rok wrazz komnist&czn&m przewrotem, a potem 'eszcze raz w #rdni 1)*), #d&t&mi sam&mi licami, na kt0r&ch si 5awiem przez cae dziecistwo,

przetocz&& si ros&'skie czo#i, kadc kres istnieni mo'e#o !"#anistan irozpocz&na'c now epok, epok przelew krwi, kt0ra trwa nieprzerwaniedo dzi

2 przed witem na pod'azd wpad pdem samoch0d @a5& 2rzasn&drzwi "orda, popieszne kroki o'ca zaddni& na schodach %tan w

drzwiach i zo5acz&em w 'e#o twarz& co, cze#o w pierwsze' chwili nierozpoznaem, 5o te#o czcia ni#d& 'eszcze na nie' nie widziaem: strach

!mirJ HassanJ w&krz&kn i pod5ie# do nas, rozkada'c ramiona a dro#ach 5lokad&, tele"on& nie dziaa' 2ak si o was martwiem

7d& otocz& nas o5 ramionami, przez kr0tk chwil idiot&cznieciesz&em si z te#o, co zaszo w noc&

6cz&wicie nikt nie strzela do kaczek 6kazao si zreszt, e tak

naprawd te' noc&, siedemnaste#o lipca 1)*A rok, do niko#o nie strzelanoKa5l o5dzi si naza'trz i okazao si, e nie ma ' monarchii Kr0lDahir %zach 5& we 8oszech pod 'e#o nieo5ecno/ kr0lewski kz&n-ad 4han zakocz& czterdziestoletnie panowanie poprzednika

5ezkrwaw&m zamachem stan

Pamitam, e nastpne#o dnia rano kcalim& z Hassanem przed#a5inetem o'ca, a @a5a i 3ahim 4han popi'ali czarn her5at i naschiwaliw 3adi Ka5l na'wiesz&ch wiadomoci o przewrocie

AN


31/312

!mirze a#oC szepn Hassan

4oC

4o to takie#o


32/312

kastet z nierdzewne' stali p0 5ied&, 'eeli t&lko ze s&szenia 2en s&niemki i !"#a9cz&ka, nie5ieskooki 5lond&n, 5& w&sz& od wsz&stkichdzieci z okolic& 6toczon& prz&5oczn stra dw0ch paszczc&ch si przednim kolesi porsza si po dzielnic& 'ak dzieln& wadca ?e#o sowo 5&o

prawem, a 'eeli kom naleaa si lekc'a te#o prawa, mia wietn pomocnakow 9wanie 0w kastet 8idziaem raz, 'ak zastosowa #o na pewn&mchopc z dzielnic& Karte94zar i#d& nie zapomn choro5liwe#o 5&sk wnie5ieskich oczach !sse"a i 'e#o miech, #d& 5il tamte#o donieprz&tomnoci 8 >azir !k5ar 4han przez&wano !sse"a Gosz)-or! cz&li>cho'adem 6cz&wicie w&cznie za plecami, 5o nikt nie chcia podzieli/los nieszcznika, kt0r& kied& po5i si z !sse"em o latawiec i potemmsia szka/ swo'e#o prawe#o cha w 5otnist&m r&nsztok 8iele lat

p0(nie' dowiedziaem si, e na'lepsze okrelenie ko#o takie#o 'ak !sse"to


33/312

0' tata te #o zna odparem 2ak naprawd nie miaem po'cia, cz&to prawda


34/312

Hassana

!"#anistan to kra' Pasztn0w Dawsze 5& i zawsze 5dzie 2o m&'estem& prawdziw&mi !"#acz&kami, !"#acz&kami cz&ste' krwi, a nieten paskonos& ?e#o plemi t&lko 5rdzi nam nasz o'cz&zn, nasz uatan. ;

ps' nam krew >cz&ni szeroki, patet&czn& #est rk ! 'a wamm0wi: !"#anistan dla Pasztn0w 2ak ma 5&/

!sse" zn0w popatrz& na mnie 8lda 'ak kto, kto prze5dzi si zpikne#o sn

-la Hitlera 'est za p0(no powiedzia !le nie dla nas %i#n dot&lne' kieszeni dins0w

Poprosz prez&denta, 5& zro5i to, na co kr0l nie mia do/ odwa#i

e5& ocz&ci !"#anistan z t&ch parsz&w&ch kasi*! Hazar0w P/ nas, !sse" powiedziaem, wciek&, e #os mi si tak 5ardzo

trzsie & ci nie przeszkadzam&

! wanie, e przeszkadzacie powiedzia !sse" %erce zn0wpodeszo mi do #arda, #d& w&' rk z kieszeni o tak 8 socza5&sa chromowana stal kastet @ardzo mi przeszkadzacie Prawdm0wic, t& nawet 5ardzie' ni ten Hazara ?ak t& moesz w o#0le z nim

rozmawia/, 5awi/ si z nim, pozwala/ m si dot&ka/C m0wi zo5rz&dzeniem 8ali i Kamal pokiwali #owami i mrknli potak'co!sse" zmr& ocz& Pokrci #ow 7d& zn0w si odezwa, 5& 'ak5&zadziwion&: ?ak t& moesz naz&wa/ #o prz&'acielemC

6mal nie zawoaem:


35/312

m0wi ; e naprawd chce mi zro5i/ krz&wd >ni0s pi/ i rsz& kmnie

8&czem za so5 sz&5ki rch Ktem oka zo5acz&em, e Hassanna#le poch&la si i r0wnie sz&5ko prost'e 8zrok !sse"a przesn si za

mo'e plec& i znierchomia 2o samo zdmienie zo5acz&em na twarzachKamala i 8ale#o, #d& i oni dostrze#li to, co stao si za mn

6dwr0ciem si i t przed so5 'rzaem proc Hassana aci#n#r5 #m z cae' si& 2kwi w nie' kamie wielkoci woskie#o orzechaHassan mierz& z proc& wprost w twarz !sse"a ?e#o do draa z w&siktrz&ma'c napit #m, na czole po'awi& si kropelki pot

@ardzo prosz, zostaw nas w spoko', a#o powiedzia

5eznamitn&m #osem Hassan 2&towa !sse"a a#, wic prze5ie#a miprzez #ow m&l, 'ak to 'est &/ przez ca& czas ze wiadomociwasne#o mie'sca w hierarchii

!sse" z#rz&tn z5ami

6p/ to, hazarski 5karcie

@ardzo prosz, zostaw nas w spoko', a#o powt0rz& Hassan !sse"miechn si

oe nie zawa&e, e nas 'est trzech, a was dw0chC

Hassan wzrsz& ramionami Kto, kto #o nie zna, m0#5& pom&le/,e w o#0le si nie 5oi ?a 'ednak znaem twarz Hassana odna'wczenie'sze#o dziecistwa, znaem 'e' na'dro5nie'sz& szcze#0, 'e'na's5telnie'sze zmian& nastro' ; wiedziaem, 'ak 5ardzo si 5a

asz rac', a#o !le moe t& z kolei nie zawa&e, e to 'a mamproc ?eeli si porsz&sz, nie 5d ci ' naz&wa/ >cho'adem, ale

?ednookim, 5o ten kamie w&celowan& 'est w two'e lewe oko Hassanw&powiedzia to takim tonem, e nawet 'a msiaem z ca&ch si w&ta/sch, 5& w&cz/ strach cza'c& si w t&ch spoko'n&ch sowach

>sta !sse"a zadra& 8ali i Kamal schali te' rozmow& 'ak5& z"asc&nac', 5o oto kto omieli si stawi/ czoo ich 5o# i omiesz&/ #o !co #orsza cz&ni to chderlaw& Hazara !sse" przeni0s wzrok z kamieniana twarz Hassana i w napici si 'e' prz&patr&wa 2o, co w nie' 'rza,msiao #o przekona/, 5o opci pi/

A+


36/312

4o ci powiem, Hazaro powiedzia z powa# !sse" ?estem 5ardzocierpliw& ?a tak te#o nie zostawi oesz mi wierz&/ Dwr0ci si domnie D to5 te 'eszcze nie skocz&em, !mir Kied& 5dziesz msiazmierz&/ si ze mn sam na sam 4o"n si o krok ?e#o wita zro5ia to

samo !niir, tw0' Hazara zro5i dzi wielki 5d doda 'eszcze !sse"

Potem caa tr0'ka odwr0cia si i odesza Patrz&lim&, 'ak schodz w d0 iznika' za na'5lisz&m mrem

Hassan siowa drc&mi domi zatkn/ proc za pasek ?e#o war#iw&krz&wi& si w 5eznadzie'ne' pr05ie spoka'a'ce#o miech Procdao m si zatkn/ dopiero za pit&m razem 8 powrotne' drodze dodom nie rozmawialim& wiele Przed kad&m ro#iem 5&lim& niemal

pewni, e !sse" i 'e#o kmple zaraz rzc si na nas z kr&cia 6ni 'ednaksi nie po'awili Powinno to 5&o podnie/ nas na dch, ale 'ako wcalenie podnioso, nic a nic

Przez nastpn&ch kilka lat na wiel stach w Ka5l #oci& sowa


37/312

drzwiach dom, 5ran& na 5iao, z domi wcinit&mi pod pach& D 'e#ost do5&wa& si k5& par&

8&mienilim& z Hassanem miech& 4a& dzie czekalim& na towezwanie -zi 5&& rodzin& Hassana

ie wiesz, o co chodzi, o'czeC ie powiesz namC zap&ta Hassan6cz& m 5&szcza&

!li wzrsz& ramionami

%ahi5 a#a nic mi nie powiedzia

o, !li, powiedze nale#aem @lok do r&sowaniaC ! moe now&pistoletC

!li, podo5nie 'ak Hassan, 5& niezdoln& do kamstwa 4o rok dawa,e nie wie, co @a5a kpi Hassanowi cz& mnie na rodzin&, ale co rokzdradza& #o ocz& i w&ci#alim& z nie#o wsz&stko 2&m razem 'ednakch&5a rzecz&wicie nic nie wiedzia

@a5a ni#d& nie zapomina o rodzinach Hassana D pocztkw&p&t&wa #o, co 5& chcia, ale potem przesta, 5o Hassan 5& z5&tniemia&, 5& poprosi/ o co konkretne#o 8 e"ekcie kade' zim& @a5asam co dla nie#o w&5iera 3az kpi m 'aposk ciar0wk, kied&

indzie' kole'k elektr&czn 6statnim razem 5& to sk0rzan& kow5o'skikapelsz, dokadnie taki, w 'akim paradowa 4lint Iastwood w 6orym!

zym i rzydkim , kt0r& to "ilm wra z Siedmioma ws'aniaymi walk omiano nasze#o l5ione#o western Przez ca zim nosilim& kapelszna zmian, w&piew'c sawn mz&k z "ilm, #d& wspinalim& si naniene zasp& i kadlim& si nawza'em trpem

2eraz prz& "rontow&ch drzwiach zd'lim& rkawiczki i zanieone5t& 7d& weszlim& do sieni, prz& eliwn&m piec&k siedzia ' @a5a@& z nim 'aki niski, &sie'c& Hinds, 5ran& w 5rzow& #arnitr iczerwon& krawat

Hassanie powiedzia @a5a, miecha'c si niewinnie 6to tw0'prezent rodzinow&

65a' z Hassanem spo'rzelim& na sie5ie ze zdziwieniem i#dzie nie5&o wida/ ani pdeka w kolorow&m papierze, ani tor5&, ani adne'za5awki Da nami sta !li, przed nami @a5a i ten ma& Hinds, kt0r&

A*


38/312


39/312

5dzie 5ole/, to znacz&, e 5dzie Dadraem na samo wspomnienieo5rzezania, kt0rem poddano mnie poprzednie#o rok -oktor m0widokadnie to samo, zarzeka si, e nic nie 5dzie 5olao, ale #d& 'eszczete#o same#o dnia wieczorem przestao dziaa/ znieczlenie, w&dawao mi

si, e kto prz&ciska mi do krocza rozarzon& w#ielek ie mam po'cia,dlacze#o @a5a zwleka z t&m a do moich dziesit&ch rodzin. ni#d& mte#o nie w&5acz

2eraz z kolei zaczem aowa/, e i 'a nie mam 'akie' 5lizn&, kt0rzas&5&m na wsp0czcie @a5& 2o niesprawiedliwe Hassan nicze#o

przecie nie zro5i, 5& zdo5&/ so5ie tak s&mpati mo'e#o o'ca on poprost rodzi si z t swo' #pi za'cz war#

6perac'a si daa @&lim& wsz&sc& nieco wstrznici, #d& po raz

pierwsz& zd'to 5andae, ale miechalim& si, 5o tak kaza doktorKmar ie 5&o to atwe zadanie 70rna war#a Hassana 5&a strasznmas na5rzmiae', na#ie' tkanki &laem, e Hassan krz&knie ze strach,#d& piel#niarka podaa m lsterko Hassan d#o wpatr&wa si w nie wzam&leni 9!li przez ca& czas trz&ma #o za dr# rk Hassanw&mamrota co niezrozmiale Prz&snem cho do 'e#o st Dn0wszepn to samo

+aszakor. -zik'

! potem 'e#o war#i w&krz&wi& si, ale t&m razem od razzrozmiaem, co to znacz& Hassan miecha si -okadnie tak samo, 'akwted&, #d& w&szed z ona matki

6pchlizna wkr0tce sklsa, rana za#oia si z czasem 8kr0tce 5&ar0ow&m zzakiem 5ie#nc&m w #0r od war#i -o nastpne' zim&zostaa ' t&lko 5lada 5lizna 2&lko e 'ak na ironi wted& wanie Hassan

przesta si miecha/

6

A)


40/312

Dima 4o rok, #d& spadnie pierwsz& nie#, w&chodz z domwczesn&m rankiem, 'eszcze w piamie, doczc z zimna Po koleiodszk' pod'azd, samoch0d o'ca, mr&, drzewa, dach& i #0r&, wsz&stko

pokr&te p0metrow warstw nie# >miecham si ie5o 'est

5ezchmrne, 5kitne, nie# tak 5ia&, e a 5ol mnie ocz& D#arniam#ar/ niene#o pch do st, wsch' si w stmion cisz, przer&want&lko krakaniem wron @oso schodz po "rontow&ch schodach i woamHassana, a5& prz&szed i te to zo5acz&

Dima to l5iona pora rok wsz&stkich dzieci w Ka5l prz&na'mnie't&ch, kt0r&ch o'c0w sta/ na porzdn& eliwn& piec Pow0d 'est prost&: nazim zam&ka si szko& Dima to dla mnie koniec dzielenia z reszt i 5ezreszt&, i czenia si, 'ak si naz&wa na prz&kad stolica @#arii 2o

pocztek trzech miesic& #rania w kart& z Hassanem prz& piec,wtorkow&ch darmow&ch porank0w "ilm0w ros&'skich w kinie Park iprzedpodniowe#o lepienia 5awan0w, po kt0r&m idzie si na kurm zesodkie' rzep& z r&em

o i ocz&wicie latawce Pszczanie latawc0w ; 5ie#anie za nimi

-la #arstki nieszcznik0w zima nie 5&a wcale kocem rokszkolne#o 6r#anizowano wted& tak zwane do5rowolne za'cia zimowe6cz&wicie adne ze znan&ch mi dzieci nie z#aszao si na nie z wasne'woli to rodzice dokon&wali owe#o


41/312

eliwne#o piec&ka, #d& wiatr w& po licach i o#rodach !le #0wniedlate#o, e #d& drzewa zamarza&, #d& l0d skwa dro#i, ch0d midz& mna @a5 nieco ta'a 8sz&stko dziki latawcom @a5a i 'a mieszkalim& wt&m sam&m dom, ale w zpenie inn&ch kr#ach istnienia ?ed&n, cienk

'ak papier wsp0ln czci o5 kr#0w 5&& wanie latawce

Kade' zim& w Ka5l od5&wa& si zawod&, cz& racze' walkilatawc0w -la kade#o chopca z Ka5l ten dzie 5& na'wanie'sz& o te'

porze rok 8 wi#ili zawod0w z emoc'i ni#d& nie mo#em zasn/Przewracaem si z 5ok na 5ok, pszczaem cienie zwierzt na cian,czasem nawet otlaem si kocem i przesiad&waem w ciemnoci na

5alkonie 4zem si 'ak onierz, kt0r& nie moe zasn/ przed waln

5itw ; cakiem ssznie, 5o w Ka5l walki latawc0w trochprz&pomina& wo'n

! skoro wo'na, to do 5o' trze5a si przotowa/ D pocztk wraz zHas9sanem sami ro5ilim& so5ie latawce 6d 'esieni odkadalim&kieszonkowe, wrzca'c monet& do mae' skar5onki w ksztacie konia,kt0r @a5a prz&wi0z nam z Herat 7d& zacz&na& wia/ zimowe wiatr&, anie# pada wielkimi patami, odpinalim& zatrzask pod 5rzchem konia%zlim& na 5azar po 5am5s, kle', sznrek i papier Przez nastpne dnica&mi #odzinami okorow&walim& kawaki 5am5sa na podne i

poprzeczne listewki, kt0re okle'alim& cienk 5i5 taki latawiecna'lepie' pik'e i potem odra5ia stracon w&soko/ Potem ocz&wicieza5ieralim& si do sznrka, cz&li tar. ?eeli sam latawiec mia 5&/ 5roni

paln, to tar! pokr&ta szkem linka, 5&a 'ak wprowadzon& do komor&na50' 8&chodzilim& do o#rod i tam przeci#alim& czasem i pi/setmetr0w sznrka przez mieszanin zmielone#o szka i kle' Potemrozwieszalim& to wsz&stko na drzewach, 5& w&scho astpne#o dnia

#otow do 5o' link nawi'alim& na drewnian szpl 7d& nie# topnia irozpocz&na& si wiosenne deszcze, kad& chopiec w Ka5l mia na

palcach charakter&st&czne, r0wnole#e szram& po cae' zimie spdzone' nawalkach latawc0w Pamitam, 'ak w pierwsz& dzie szko& po zimowe'

przerwie z5i'alim& si wsz&sc& w k0ko i por0wn&walim& nasze wo'enneran& Przecicia piek& i nie #oi& si ca&mi todniami, ale to nic 5&&

pamitk po kochane' porze rok, kt0ra zawsze kocz&a si z5&t sz&5koPotem starosta szkoln& d w #wizdek na znak, e mam& odmaszerowa/ do

B1


42/312


43/312

si !n#lic& i o cz&m pod koniec lat osiemdziesit&ch mieli si w kocprzekona/ 3os'anie: e !"#acz&c& to ldzie wolni !"#acz&c& czcztrad&c', lecz nienawidz zakaz0w Podo5nie miaa si rzecz z walkamilatawc0w asze re#& 5&& proste adn&ch re# Pci/ latawiec, ci/

przeciwnik0w, wsz&stkie#o na'lepsze#o2&lko e to nie wsz&stko Prawdziwa za5awa zacz&naa si, #d& kole'n&

latawiec zostawa odcit& 2 rozpocz&naa si rola 5ie#acz&, t&ch, kt0rzonili za niesion&m wiatrem latawcem z dzielnic& do dzielnic&, p0ki niespad korkoci#iem na cz&'e pole cz& o#r0d, drzewo cz& dach 8&ci# ten

5& niezw&kle zaart&. licami #ania& si istne hord& chopc0w,przep&cha'c si midz& so5 nicz&m ldzie w Hiszpanii, o kt0r&ch #dziecz&taem, co to licami miasta cieka' przed 5&kami Kt0re#o rok 'aki

chopak z nasze' dzielnic& wspi si po latawiec na sosn, #a( zamaasi pod nim i polecia dziesi/ metr0w w d0 Dama kr#osp isparaliowao m no#i, ale spad z latawcem w rkach ! #d& kt0r& z

5ie#acz& raz chw&ci latawiec, nikom nie wolno 5&o m #o ode5ra/ 2onie 5& zakaz, t&lko taki zw&cza'

a'cennie'sz zdo5&cz dla 5ie#acza 5& ostatni latawiec, kt0r& spad znie5a podczas zimowe#o trnie' @&o to zaszcz&tne tro"em, kt0re potemstawiao si na komink i pokaz&wao #ociom 7d& latawce 'eden po

dr#im znika& z nie5a, #d& zostawa& na nim ' t&lko dwa ostatnie, kad&z 5ie#acz& #otowa si do walki Da'mowa na'do#odnie'sz wed# sie5ie

poz&c' 4zeka& napite minie, sz&'e w&ci#a& si w #0r, ocz&mr&&, w&5cha& 50'ki ! #d& odcit& zosta ostatni latawiec,rozpocz&nao si pieko

Przez te wsz&stkie lata widziaem wiel chopc0w, kt0rz& szcze#0lniewietnie w&ap&wali latawce, ale Hassan 5& niewtpliwie na'lepsz& z nich2o niesamowite, 'ak on potra"i zawsze stawi/ si tak, e potem latawiec

s"rwa na ziemi prosto w 'e#o rce zpenie 'ak5& Hassan kierowa si'akim wewntrzn&m kompasem

Pamitam, 'ak pewne#o pochmrne#o zimowe#o dnia 5ie#lim& zHassanem za latawcem @ie#em za Hassanem z 'edne' dzielnic& dodr#ie', przeskakiwalim& r&nsztoki w wskich, krt&ch liczkach @&emod nie#o starsz& o rok, ale Hassan 5ie# sz&5cie' 4oraz 5ardzie'zostawaem z t&

BA


44/312

Hassan, czeka'J wrzasnem, z trdem apic powietrze w rozpalone#ardo

6n odwr0ci si t&lko i wskaza rk kiernek

2d&J krz&kn i popdzi za nastpn& r0# %po'rzaem w #0r izo5acz&em, e 5ie#niem& w przeciwn stron, ni wiatr ni0s latawiec

75im& #oJ @ie#niem& w z stronJ zawoaem

Da"a' miJ s&szaem z przod 'e#o #os Da ro#iem zo5acz&em, eHassan pdzi przed sie5ie z poch&lon do przod #ow, nawet nie patrzcw nie5o, i e na 'e#o plecach ronie ma koszli plama pot Potknem sio kamie i padem 5&em nie t&lko wolnie'sz& od Hassana, lecz r0wniemnie' zrczn&, zawsze zazdrociem m 'e#o natralne' zwinnoci 7d& si

podniosem, ktem oka zo5acz&em, e Hassan znika za kole'n&m ro#iemPokszt&kaem za nim, podrapane kolana k& mnie i#iekami 50l

Dorientowaem si, e znale(lim& si na nier0wne', nie5rkowane'drodze niedaleko #imnaz'm ;steklal Po 'edne' stronie ci#no si pole,na kt0r&m latem rosa saata, po dr#ie' rzd wini Do5acz&em, e Hassansiedzi po treck pod 'edn&m z drzew i za'ada si trz&man&mi w #arcisszon&mi owocami morw&

4o t& w&prawiaszC zap&taem odek skrca& mi ndnoci>miechn si

>sid( ze mn, !mirze a#o

6padem na ziemi t prz& nim i d&szc ciko, poo&em si nacienkim pacie nie#

2racisz czas ie widziae, e polecia w przeciwn stronC Hassanwrzci do st kole'n& owoc

Daraz t 5dzie powiedzia ?a z trdem apaem oddech, a on wo#0le nie w&dawa si zmczon&

%kd wieszC zap&taem

8iem

!le skd to moesz wiedzie/C

6dwr0ci si k mnie D 'e#o wolone' #ow& spado kilka kropel

BB


45/312

pot

4z& m0#5&m kama/ przed to5, !mirze a#oC a#le postanowiempodrocz&/ si z nim troch

ie wiem ! m0#5&C

8ola5&m #r&(/ ziemi powiedzia o5rzon&

aprawd 5& to zro5iC 3zci mi zdziwione spo'rzenie

4o zro5iC

o, #r&z5& ziemi, #d&5&m ci kazaC powiedziaem 8iedziaem,e 5&em okrtn&, dokadnie tak samo 'ak wted&, #d& miaem si, e niezna 'akie#o trdne#o sowa !le w takim droczeni si z Hassanem 5&o

co choro5liwie "asc&n'ce#o 2roch 'ak wted&, #d& razem za5awialim&si drczeniem owad0w 2&lko e teraz to on 5& mr0wk, nad kt0rtrz&maem szko powiksza'ce

?e#o ocz& d#o 5ada& mo' twarz %iedzielim& razem pod drzewemwiniow&m i patrz&lim&, ale tak naprawd, na sie5ie ; wted& to zn0w sistao: Hassan zmieni twarz oe nie zmieni, moe nie tak naprawd, alena#le doznaem czcia, e widz dwie twarze: 'edn do5rze mi znan,kt0ra 'est moim pierwsz&m wspomnieniem w &ci, i dr#, kt0ra kr&wa

si t za tamt 8idziaem to ' wczenie' i zawsze 5&em wstrznit&2a dr#a twarz zawsze po'awiaa si t&lko na amek seknd&, alew&starcza'co d#o, 5& pozostawi/ mnie w niepoko'c&m

przewiadczeni, e ' ' kied& widziaem ! potem Hassan zamr#aocz&ma i zn0w 5& so5 Hassanem

7r&z5&m, #d&5& mnie o to poprosi powiedzia wreszcie, patrzcmi prosto w twarz %pciem wzrok -o dzi trdno mi patrze/ w ocz&ldziom takim 'ak Hassan, ldziom, kt0rz& trakt' serio kade swo'esowo

Dastanawiam si t&lko doda po co mia5& mnie prosi/ o cotakie#o, !mirze a#oC

2&m sam&m m0' art o5r0ci si przeciwko mnie 6dtd 'eeli 5d sitak z nim drocz& i w&stawia na pr05 'e#o lo'alno/, on 5dzie drocz& size mn i w&stawia na pr05 mnie

? aowaem, e zaczem t rozmow Dmsiem si do miech

B+


46/312

ie 5d( #pi, Hassan 8iesz do5rze, e ni#d& 5&m ci o to niepoprosi Hassan odwza'emni m0' miech, ale 5ez krzt&n& prz&ms

8iem powiedzia 2ak to ' 'est z ld(mi, kt0rz& wierz w kadeswo'e sowo % przewiadczeni, e inni te

? leci powiedzia Hassan, wskaz'c na nie5o 8sta i zro5i kilkakrok0w w lewo %po'rzaem w #0r i 'rzaem opada'c& wprost na naslatawiec >s&szaem tpot 5ie#nc&ch krok0w, okrz&ki, zo5acz&emchmar z5lia'c&ch si 5ie#acz& !le oni niepotrze5nie si mcz&li, 5oHassan ' sta z rozoon&mi w #0r ramionami i z miechem czeka nalatawiec ; niech @0# mnie skarze o ile istnie'e ocz&wicie 'eelilatawiec nie spad prosto w 'e#o nadstawione rce

Dim rok 1)*+ widziaem po raz ostatni, 'ak Hassan 5ie#a zalatawcami

Dawod& od5&wa& si zw&kle w kade' z dzielnic oso5no, ale w t&mrok na trnie' w >azir !k5ar 4han zaproszono te zawodnik0w z Karte94zar, Karte9Parwan, ekro93a'an i Kote9%an#i 7dziekolwiek si poszo,wszdzie m0wiono t&lko o t&m ia to 5&/ na'wiksz& trnie' oddwdziest pici lat

Pewne#o wieczor te' same' zim&, na czter& dni przed ow&m wielkimw&darzeniem, siedzielim& wraz z @a5 w sk0rzan&ch "otelach prz&komink w 'e#o #a5inecie Popi'alim& her5at i rozmawialim& !li podanam o5iad wczenie' ziemniaki, kala"ior w crr&, r& i o5a' z Hassanem

poszli do sie5ie @a5a na5i'a "a'k, 'a ndziem #o, 5& opowiedzia mi, 'akto 5&o, #d& kt0re' zim& wataha wilk0w zesza z #0r do Herat i ldzie

przez t&dzie 5ali si w&chodzi/ z dom0w @a5a zapali zapak ipowiedzia 'ak5& od niechcenia:

8&da'e mi si, e moe w t&m rok da ci si wra/ ?ak m&liszC

ie wiedziaem, co m&le/ ; co powiedzie/ ; co @a5a chcia mi przezto powiedzie/ 3zecz&wicie 5&em do5r& Par raz& omal nie wraemzawod0w, raz nawet znalazem si w pierwsze' tr0'ce !le przecie prawiewra/ to nie to samo, co wra/ naprawd @a5a nie wr&wa


47/312

wsz&stkim 4z& nie mia wic prawa w&ma#a/ te#o same#o od wasne#os&naC ! w dodatk #d&5& rzecz&wicie dao mi si wra/

@a5a pali "a'k i m0wi >dawaem, e scham, ale tak naprawd nieschaem, 5o ta 'e#o nied5ale rzcona wa#a zasiaa mi w #owie

nieodpart m&l sz wra/, nie ma inne#o w&'cia 8ram i wdodatk po5ie#n za ostatnim latawcem, e5& prz&nie/ #o do dom i

pokaza/ @a5ie ; pokaza/ m raz na zawsze, e 'e#o s&n nie 'est donicze#o oe wted& przestan 5&/ dla nie#o w t&m dom t&lko widmemarz&em, e odtd podczas nasz&ch wsp0ln&ch kolac'i roz5rzmiewa/

5dzie rozmowa i miech, a nie t&lko 5rzk szt/c0w i zdawkowe wa#i ;e co pitek 5dziem& 'e(dzi/ samochodem @a5& do Pa#man,zatrz&m'c si po drodze nad 'eziorem 7ar#a na smaone#o pstr#a z

ziemniakami ; e #d& zn0w p0'dziem& do zoo o#lda/ lwa arana, @a5anie 5dzie co chwila ziewa i kradkiem spo#lda na ze#arek ; e moe@a5a przecz&ta 'akie mo'e opowiadanie apisa5&m m ich ze sto,#d&5&m wiedzia, e przecz&ta cho/ 'edno ; e moe 5dzie do mniem0wi !mir9dan, tak 'ak 3ahim 4han ; e moe nawet w&5acz& mi, eza5iem matk

2&mczasem @a5a opowiada mi dale', 'ak to 'edne#o dnia strciczternacie latawc0w >miechaem si, potakiwaem, miaem si we

waciw&ch mie'scach, ale nie s&szaem ch&5a ani sowa z te#o, co m0wi2eraz miaem do spenienia mis'e ; nie zamierzaem zawie/ @a5& 2&mrazem nie

8 ostatni wiecz0r przed zawodami pada #st& nie# %iedzielim& zHassanem pod kursi i #ralim& w pandpar, a wiatr tk #aziami w okna2o !li na mo' pro5 zro5i nam kursi , cz&li pod niskim, nakr&t&m

kodr stoem mieci elektr&czn& #rze'nik 8ok0 sto rozstawimaterace i podszki tak, e nawet dwadziecia os05 mo#o rozsi/ si iwsn/ no#i pod kodr 2ak wanie spdzalim& z Hassanem niene dni:#rze'c si w kursi #ralim& w szach& i w kart& na'chtnie' wanie w

pandpar

Prze5iem dziesitk karo Hassana, za#raem dwoma waletami isz0stk 65ok, w #a5inecie, @a5a i 3ahim 4han rozmawiali o interesach zkilkoma inn&mi 5& wr0d nich te o'ciec !sse"a Dza cian& w

B*


48/312

akompaniamencie szm0w i trzask0w do5ie#a dziennik 3adia Ka5l

Hassan prze5i sz0stk, za5ra walet& -ad 4han m0wi w radi oinwest&c'ach za#raniczn&ch

0wi wanie, e kied& 5dziem& mieli telewiz' powiedziaem

Kto m0wiC

-ad 4han, ole, nasz prez&dent Hassan zachichota

%&szaem, e w ;ranie ' 'est 8estchnem

!le ma' do5rze -la wikszoci Hazar0w ;ran 5& w dodatkswe#o rodza' oparciem, pewnie dlate#o, e wikszo/ 'e#o mieszkac0w

5&a, 'ak Hazarowie, sz&itami !le r0wnoczenie prz&pomniaem so5ie, co

m0wi o ;racz&kach m0' nacz&ciel: e to spr&ciarze, kt0rz& 'edn rkklepi czowieka po plecach, a dr# o5ra5ia' m kieszenie Kied&

powt0rz&em to @a5ie, a on powiedzia, e m0' nacz&ciel to t&pow&!"#acz&k, zazdrosn& o to, e ;ran sta'e si 'edn&m z na'potnie'sz&ch

pastw w !z'i, podczas #d& wikszo/ ldzi na wiecie nie ma po'cia,#dzie szka/ !"#anistan na mapie

2o prz&kre powiedzia wted&, wzrsza'c ramionami ale lepie'm0wi/ prz&kr prawd, ni pociesza/ si kamstwem

Kpi ci telewizor powiedziaem teraz do Hassana ?e#o twarzroz'ania si

2elewizorC aprawdC

Pewnie ; to nie taki czarno95ia& Pewnie 5dziem& ' wted& doroli,ale kpi dwa, po 'edn&m dla kade#o z nas

Postawi #o na stole, tam, #dzie trz&mam r&snki powiedzia

HassanDro5io mi si troch smtno, smtno o to, kim 'est Hassan, #dzie

mieszka ; e z #0r& z#adza si na to, e zestarze'e si w te' #liniane' chatcena podw0rk, tak 'ak 'e#o o'ciec 8&ci#nem ostatni kart, za#raemdwie dam& i dziesitk

Hassan wzi dam&

8iesz coC 8&da'e mi si, e 'tro sahi5 a#a 5dzie z cie5ie 5ardzo

BM


49/312

dmn&

2ak m&liszC

Inszaa)- , odpowiedzia

Inszaa)- , powt0rz&em za nim, cho/ w moich stach owo


50/312

zaraz to dowodnisz ; zanim ktokolwiek zd& ci powstrz&ma/,wskocz&e do wod& i odp&ne ?a wskocz&em za to5 i te p&nem

Przecie t& nie miesz p&wa/ Hassan zamia si

Przecie to sen, !mirze a#o, we nie wsz&stko 'est moliwe o wicp&niem&, wsz&sc& krz&cz, e5&m& w&szli z wod&, a m& nic8&p&wam& na rodek 'eziora, zatrz&m'em& si i macham& Gdzie s 'mali 'ak mr0wki, ale s&sz&m&, e 5i' 5rawo @o wsz&sc& si przekonali,e nie ma adne#o potwora Potem zmienili nazw 'eziora 2eraz naz&wasi ono


51/312

podo5n& #war i miech -ach& ' teraz pene 5&& widz0w, rozpart&ch na"otelach o#rodow&ch 4o przezornie'si zaopatrz&li si w termos& z #orcher5at D ma#neto"on0w kasetow&ch p&na mz&ka !hmada Da"ira 2enwielce poplarn& art&sta zrewolc'onizowa mz&k a"#ask i z#orsz&

pr&st0w, doda'c do trad&c&'n&ch 55enk0w i harmonii #itar&elektr&czne, perks' i tr5ki 7ra'c na koncertach i na prz&'ciach,porzci srow&, czasem wrcz ponr& w&raz twarz& dawn&ch piewak0w #d& piewa, potra"i miecha/ si, i to nawet do ko5iet Przeniosemwzrok na dach nasze#o dom i zo5acz&em tam na tarasie @a5 i 3ahima4hana %iedzieli na awce w wenian&ch swetrach i popi'ali her5at @a5a

pomacha, ale nie wiem, kom 5ardzie' mnie cz& Hassanowi

4zas na nas powiedzia Hassan ia na so5ie czarne nie#owce i

'askrawozielon& )za'an! spod kt0re#o w&stawa #r5& sweter i spranesztrksowe spodnie %oce lao m si wprost w twarz. #d& na nie#ospo'rzaem, zo5acz&em, 'ak wietnie za#oia si r0owa 5lizna nad war#

a#le zapra#nem ciec Da5ra/ latawiec, za5ra/ szpl, wr0ci/ dodom ?ak 'a mo#em mie/ nadzie', e mi si daC Po co si mcz, skoroz #0r& wiadomo, 'ak to si skocz&C @a5a 'est na dach Patrz& na mnie4zem na so5ie 'e#o spo'rzenie 'ak palce promienie soca 2o 5dziewielka kompromitac'a awet 'ak na mnie

?a ch&5a nie mam dzi ochot& na latawce powiedziaem

Pikna po#oda powiedzia Hassan erwowo przestpiem z no#i nano#

o, nie wiem oe wraca'm& do domC

8ted& podszed do mnie o krok i cich&m #osem powiedzia co, comnie troch przestrasz&o

Pamita', !mirze a#o, e nie ma adne#o potwora ?est t&lko tenpikn& dzie

?ak to moliwe, e 'a 5&em dla nie#o otwart ksik, podczas #d& samprawie ni#d& nie wiedziaem, 'akie m&li sn' si w 'e#o #owieC !przecie to 'a chodziem do szko&, miaem cz&ta/ i pisa/, to 'a miaem5&/ w&ksztacon&, nie on Hassan nie potra"i przecz&ta/ 'edne' cho/5&stron& z elementarza, ale we mnie cz&ta 'ak z nt @&o to trochniepoko'ce ale i prz&'emne, e 'est kto, kto zawsze wie, cze#o mi

+1


52/312

potrze5a

ie ma potwora powiedziaem i k wasnem zdziwieni poczemsi nieco pewnie'

>miechn si

ie ma

a pewnoC

Damkn ocz& %kin #ow

%po'rzaem na dzieci 5ie#a'ce po lic&, okada'ce si nie#iem

Pikna po#oda, coC

o, to lecim& powiedziaPom&laem so5ie, e moe Hassan zm&li sw0' sen 4z& to moliweC

>znaem, e nie, e taki mdr& nie 'est awet 'a nie 'estem taki mdr&Dreszt cz& sen 5& zm&lon&, cz& nie, 'ako dziwnie podni0s mnie nadch oe rzecz&wicie powinienem zd'/ koszl, pop&wa/ w

'eziorze 4zem nieC

Gecim& powiedziaem 2warz Hassana po'aniaa

-o5rze powiedzia Podni0s nasz latawiec czerwon& o 0t&ch5rze#ach, ozdo5ion& t pod mie'scem, w kt0r&m krz&owa& sipoprzeczna i podna listewka, charakter&st&czn&m ato#ra"em %ai"oHassan poliza palec, sprawdzi, skd wie'e wiatr i popdzi w tamt stron7d& pszczalim& latawce w lecie rzadko si to zdarzao Hassansprawdza kiernek wiatr, wz5i'a'c no#ami k5& krz %zpla w moichdoniach zakrcia si i znierchomiaa, #d& Hassan zatrz&ma si 'akie

pitnacie metr0w ode mnie >ni0s latawiec w&soko nad #ow, 'ak

olimpi'cz&k demonstr'c& zot& medal -wkrotnie szarpnem za link nasz zw&k& sna Hassan rzci latawiec

3ozdart& midz& @a5 i szkoln&ch m0w wci nie wiedziaem, com&le/ o @o# !le #d& na sta zacz cisn/ mi si ajat z Koran, kt0re#onacz&em si na lekc'ach reli#ii, nie 5roniem si przed nim 8ziem#5oki wdech, w&pciem powietrze z pc i poci#nem link Pochwili m0' latawiec pdzi po nie5ie 'ak strzaa, w&da'c d(wik taki, 'ak5&macha skrz&dami papierow& ptak Hassan klasn w donie, za#wizda i

+$


53/312

pod5ie# do mnie z powrotem Podaem m szpl, nie w&pszcza'csznrka z rk, on za nawin 'e#o nadmiar na szpl

8 powietrz wisiao ' ponad dwadziecia latawc0w, a kad& 5& 'akpapierow& rekin, szka'c&, ko#o pore/ 8 ci# nastpne' #odzin& ich

licz5a 'eszcze si podwoia, czerwone, nie5ieskie i 0te plam& wznosi&si i wi'a& na nie5ie Poczem we wosach chodn& wiatr, doskona& do

pszczania latawc0w, do/ siln&, 5& nosi/ 'e 5ez trd, i atwia'c& atakna przeciwnika Hassan sta t o5ok mnie 2rz&ma szpl Palce ' mkrwawi&

8kr0tce walka rozpocza si na do5re Pierwsze pokonane latawcekrci& si ' 5ezradnie po nie5ie, sz&5'c w d0 'ak spada'ce #wiazd& o

'askraw&ch, po&skliw&ch o#onach, 5& na 5lisz&ch i dalsz&ch licach pa/

pem 5ie#acz& ? teraz s&szaem ich krz&ki to z 'edne', to z dr#ie'stron& Kto woa, e dwie przecznice dale' ' si 5i' o latawiec

4o chwila rzcaem spo'rzenia na @a5, siedzce#o na dach wraz z3a9himem 4hanem, i zastanawiaem si, co so5ie m&li 4z& ki5ic'e mi,cz& te w dch ciesz& si, e zn0w mi si nie daC 2ak to ' 'est, #d& si

pszcza latawce m&li wdr' wraz z nimi

2eraz latawce 5&& ' wszdzie 0' ci#le 5& wr0d nich, ci#le

nosi si w powietrz 0' wzrok zn0w po5ie# k @a5ie, otlonem#r5&m wenian&m swetrem 4z& dziwi si, e tak d#o w&trz&maemC


54/312


55/312

smaon&ch'akom.

!le'a s&szaem, 'a wschiwaem si t&lko w ddnienie w skroniachwasne' krwi 8idziaem t&lko nie5ieski latawiec 8 nozdrzach czemt&lko 'edno: zw&cistwo D5awienie 6dkpienie ?eeli @a5a si m&li,

'eeli @0# istnie'e, tak, 'ak czono mnie w szkole, to da mi wra/ iemiaem po'cia, co moe 5&/ stawk mo'e#o ostatnie#o przeciwnika moe t&lko to, e przez nastpn& rok mia5& si cz&m chwali/ !le dlamnie 5&a to 'ed&na szansa, 5& sta/ si kim, ko#o si zawaa, a nie t&lkowidzi, ko#o si scha, nie t&lko s&sz& ?eeli @0# istnie'e, to tak pokier'ewiatr, 5&m 'edn&m ciciem mo'e' ostre' 'ak 5rz&twa linki odci ca& m0'

50l, ca mo' tsknot -o/ si ' w&cierpiaem, zaszedem ' do/daleko a#le nadzie'a zmienia si w pewno/ 8iedziaem ', e

wram, e to t&lko kwestia czas; to 5ardzo kr0tkie#o czas, 'ak si okazao Powiew wiatr porwa m0'

latawiec w #0r at&chmiast to w&korz&staem Popciem sznrek,latawiec wzni0s si, zakrciem nim tak, e znalaz si nad nie5ieskim i tak

pozosta 2amten wiedzia, e 'est w tarapatach i rozpaczliwie siowa siratowa/, ale 'a trz&maem si wci w te' same' poz&c'i 2m w&cz, enadchodzi koniec 4h0r #os0w:


56/312

! potem 'a te wrzeszczaem, na#le zala& mnie 5arw& i d(wiki, 5&o&wo, 5&o do5rze 8oln rk o5e'mowaem Hassana, podskakiwalim&razem w #0r i w d0, mialim& si i pakalim&

8rae, !mirze a#oJ 8raeJ

& wralim&J &J ic wice' nie mo#em powiedzie/ 2o niemoe 5&/ prawda Da chwil otworz ocz& i z5dz si z te#o pikne#osn, wstan z 0ka i ze'd do kchni na niadanie @dzie ze mn t&lkoHassan >5ior si, poczekam na @a5, nic mi si nie da, wr0c dodawne#o &cia ; wted& zo5acz&em @a5 %ta na tarasie na nasz&m dachi z cae' si& 5i doni w do Klaska i dar si na cae #ardo @&a tona'piknie'sza chwila w ca&m moim dwnastoletnim &ci: widziaem, e@a5a wreszcie 'est ze mnie dmn&

!le zaraz zacz #orczkowo do mnie macha/ Drozmiaem

Hassan, trze5a

8iem powiedzia, w&r&wa'c si z moich o5'/ Inszaa)-!5dziem& witowa/ p0(nie' 2eraz 5ie#n dla cie5ie po ten nie5ieskilatawiec

3zci szpl na ziemi i rsz& pdem przed sie5ie 35ek zielone#o

)za'an wl0k si za nim po nie# HassanJ zawoaem Dapiesz #oC

? skrca w na'5lisz przecznic %pod 5t0w pr&ska m nie# !lezatrz&ma si i odwr0ci Prz&o& zwinite w tr5k donie do st

-la cie5ie t&sic raz&J zawoa Po cz&m miechn si sw&mhassanow&m miechem i znikn za ro#iem astpn&m razem taki samradosn& miech 'rzaem na 'e#o twarz& dopiero dwadziecia sze/ lat

p0(nie' na spowiae' polaroidowe' "oto#ra"iiDaczem ci#a/ latawiec na ziemi, a ldzie ' 5ie#li z #ratlac'ami

ciskaem ich donie, dzikowaem odsze dzieci patrz&& na mnie zpodziwem @&em 5ohaterem -oroli klepali mnie po plecach, tarmosili zawos& ci#aem latawiec, odwza'emniaem kad& miech, ale m&laemt&lko o tamt&m nie5ieskim latawc

0' latawiec wreszcie znalaz si w moich rkach Dwinem na szplca& nadmiar linki, kt0r& lea mi st0p, cisnem 'eszcze kilka doni i

+E


57/312

po5ie#em do dom 7d& dotarem do elazne' 5ram&, !li ' czeka podr#ie' stronie 8&ci#n rk przez krat

7ratl' powiedzia

Podaem m latawiec i szpl, cisnem do

+aszakor! !li9dan

odliem si za was ca& czas

Pom0dl si 'eszcze troch, 5o to nie koniec

Popiesznie wr0ciem na lic ie zap&taem !le#o o @a5, 5o 'eszczenie chciaem widzie/ si z o'cem 8sz&stko ' so5ie zaplanowaem: ewr0c do dom 'ak trim"ator, 'ak 5ohater z wo'enn&m tro"em w

zakrwawion&ch rkach asze #ow& zwr0c si k so5ie, ocz& spotka',3ostam i %ohra5 zmierz si wzrokiem -ramat&czna chwila cisz& a

potem star& wo'ownik pode'dzie do mode#o, ciska #o, zna 'e#omstwo >znanie D5awienie 6dkpienie ! potemC ! potem, ocz&wicie,

5dziem& &/ d#o i szczliwie ?ake mo#o5& 5&/ inacze'C

>lice >azir !k5ar 4han s ponmerowane i le wz#ldem sie5ie podktem prost&m, 'ak krata @&a to wted& wci nowa dzielnica. na kade'lic&, midz& domami o#rodzon&mi w&sokim mrem 5&o 'eszcze do

pst&ch dziaek i plac0w 5dow& @&em ch&5a wszdzie, szka'cHassana 8szdzie skadano o#rodowe "otele, pakowano &wno/ inakr&cia po ca&m dni witowania 4i, kt0rz& 'eszcze nie zeszli zdach0w, #ratlowali mi #on&mi krz&kami

4zter& przecznice na podnie od nasze#o dom natknem si na6mara, s&na zaprz&'a(nione#o z @a5 in&niera 6mar #ra z modsz&m

5ratem w pik przed domem 6mar 5& cakiem "a'n& 4hodzilim& razemdo czwarte' klas& Kied& da mi wieczne pi0ro, takie na na5o'e

%&szaem, e wrae, !mir powiedzia 7ratl'

-zik' 8idziae HassanaC

2e#o two'e#o HazarC

%kinem #ow

6mar za#0wkowa do 5rata

+*


58/312

6n podo5no wietnie apie latawce @rat te popisa si pikn#0wk 6mar chw&ci pik w rce, pokozowa ie mam po'cia, 'akon to ro5i ?ak on w o#0le moe co zo5acz&/ przez te wskie, skoneoczkaC

@rat 6mara zamia si kr0tko i poprosi o pik 6mar nie zwr0ci nanie#o wa#i

8idziae #oC

8skaza palcem na podniow& zach0d

?aki czas tem 5ie# td& w stron 5azar

-ziki 3zciem si w tamt&m kiernk

7d& dotarem na plac tar#ow&, soce zd&o ' prawie skr&/ si za#0r&, a zmierzch zamalowa nie5o na r0owo i prprowo Par przecznicdale' z minaret prz& meczecie Hadi ?a#5 ma w&piew&wa ' azan!nawo'c wiern&ch, 5& rozwinli d&waniki i w modlitwie skonili #ow&k zachodowi Hassan ni#d& nie opszcza adne' z pici codzienn&chmodlitw 9nawet #d& 5awilim& si, przeprasza na chwil, 5ra wod zestdni na podw0rk, o5m&wa si i znika w chatce Kilka mint p0(nie'w&nrza si z nie' z miechem i podchodzi do mnie, czeka'ce#o na

pod cian l5 siedzce#o na drzewie -zi 'ednak opci 'edn z modlitw dla mnie

@azar sz&5ko pstosza, kpc& kocz&li na dzi swo'e haaliwe tar#i@ie#em 5otnist&m prze'ciem midz& ciasno sto'c&mi o5ok sie5iestra#anami a 'edn&m mona 5&o kpi/ wieo za5ite#o 5aanta, nassiednim na prz&kad kalklator Przep&chaem si przez rzednie'c& tm,mi'aem klaw&ch e5rak0w odzian&ch w kilka warstw podart&chachman0w, sprzedawc0w ze zwinit&mi d&wanami na ramionach,

handlarz& sknem i rze(9nik0w, zam&ka'c&ch na noc swo'e kram&Hassana ni#dzie nie 5&o

Datrz&maem si prz& stra#anie z sszon&mi owocami i opisaemHassana starem kpcowi, kt0r& adowa na #rz5iet ma skrz&nki z

pinolami i rodz&nkami ia na #owie 'asnonie5ieski tr5an

-#o patrz& na mnie, nim odpowiedzia

4h&5a #o widziaem

+M


59/312

8 kt0r stron po5ie#C Dmierz& mnie wzrokiem

! co taki chopiec 'ak t& ro5i o te' porze na placC ; 'eszcze szka'akie#o Hazar&C ?e#o wzrok spocz z podziwem na mo'e' sk0rzane'krtce i now&ch dinsach


60/312


61/312

ochot ci w&5acz&/ 4o w& na to, chopakiC

?este wspaniaom&ln& popiesz& z odpowiedzi Kamal %zcze#0lnie po t&m, 'ak chamsko si zachowa >siowa 5&/ takspoko'n& 'ak !sse", ale #os m dra a#le zrozmiaem: tak naprawd

nie 5a si Hassana @a si, 5o nie mia po'cia, co zamierza !sse"!sse" cz&ni lekcewac& rch rk

#a)-szida. Prze5aczam ie ma o cz&m m0wi/ Gekko zni& #os 96cz&wicie na wiecie nie ma nic za darmo o'e prze5aczenie 5dzie citroch kosztowao

%sznie powiedzia Kamal

Da darmo nic doda 8ali asz szczcie, Hazaro powiedzia !sse", postp'c o krok w

stron Hassana @o dzi 5dzie ci to kosztowao t&lko ten nie5ieskilatawiec 2o ch&5a sprawiedliwe, co, chopakiC

@ardzo sprawiedliwe powiedzia Kamal

awet std, skd na to patrz&em, dostrze#em w oczach Hassanastrach imo to pokrci #ow

!mir a#a wra 2en latawiec zdo5&em dla nie#o w czciwe' walce2en latawiec nale& do !mira a#i

8iern& Hazara 8iern& 'ak pies powiedzia !sse"

Kamal zamia si piskliwie, nerwowo

!le zanim powicisz si dla nie#o, pom&l 4z& on zro5i5& to samodla cie5ieC i#d& si nie zastanawiae, dlacze#o nie zaprasza ci doza5aw&, #d& ma #ociC e 5awi si z to5 t&lko wted&, #d& nie ma niko#o

inne#oC Daraz ci to w&tmacz, Hazaro @o t& 'este dla nie#o t&lko5rz&dkim psem 2akim, z kt0r&m si po5awi, 'ak m si ndzi, al5okt0re#o kopnie, kied& 'est z& ie oszk' si, e 'est inacze'

!mir a#a 'est moim prz&'acielem powiedzia Hassan ?e#o policzkipoczerwienia&

Prz&'acielemJ zamia si !sse" aosn& #pczeJ Kied& siockniesz i przekonasz, 'aki z nie#o prz&'aciel ! teraz as4 -o/ te#o

E1


62/312


63/312

te 8 imi !llacha, Saskawe#o, iosierne#o szepcze star& wr05itaa'pierw chw&ta do Hassana, przeswa po 'e' powierzchni zakrz&wion&pazr w k0ko, w k0ko, w k0ko Palec wdr'e teraz k twarz& Hassana iz sch&m d(wikiem przeswa si po 'e#o policzkach, po krawdzi sz.

zro#owaciae opszki palc0w mska' Hassana ocz& -o zatrz&m'e si,przez twarz starca prze5ie#a cie 8&mieniam& z Hassanem spo'rzenia%tarzec zn0w chw&ta 'e#o do i odda'e m rpi Dwraca si do mnie !t&, mod& prz&'acielC m0wi Po dr#ie' stronie mrk pie'e kr %tarzecsi#a po mo' do, 'a'a odswam

%en

D#5iem si w niene' zawiei 8iatr w&'e, miota mi w ocz& ostr&mnie#iem Po omack 5rn przez nawiewa'c&, nien& p& 8oam o

pomoc, ale wicher za#sza mo'e krz&ki Padam i ciko d&szc, le nanie#, za#5ion& w te' 5ieli, wiatr w&'e mi w szach 8idz, e nie#zamaz'e mo'e wiee lad& &l so5ie, e 'estem dchem, dchem, 5onie zostawiam lad0w Dn0w woam, nadzie'a #inie we mnie 'ak te lad&,ale t&m razem s&sz stmion& okrz&k 4hronic doni ocz&, podnosz sii za powiewa'c zason nie# dostrze#am rch, dostrze#am inn 'eszcze

5arw ni 5iel Po'awia si przede mn znana posta/, w&ci#a do mniedo, widz na nie' r0wnole#e ran&, na nie# kapie z nich krew 4hw&tam

za ow do i na#le nie# znika %toim& na pol poronit&m traw, nadnasz&mi #owami p&n mikkie strzp& chmr Patrz w #0r i widz, enie5o 'est pene latawc0w: zielon&ch, 0t&ch, czerwon&ch,

pomaraczow&ch 8sz&stkie lni w popodniow&m soc

Daek 'est peen rpieci i #rz 8r0d stert ce#ie i plam cementwala' si &se opon& rowerowe, odarte z nakle'ek 5telki, stare

czasopisma, po0ke #azet& Dardzewia&, pknit& eliwn& piec&k stoiwspart& o mr 6d dw0ch rzecz& w zak nie mo# oderwa/ ocz ?edn znich 'est latawiec opart& o mr prz& piec&k, dr# 5rzowe sztrks&Hassana, rzcone 5&le 'ak na stert pokrszon&ch ce#ie

o, nie wiem odz&wa si 8ali 6'ciec m0wi, e to #rzech 8'e#o #osie 5rzmi r0wnoczenie niepewno/, podniecenie, strach Hassanle& na 5rzch, przwodon& do ziemi, Kamal i 8ali w&krca' mrce na plecach ad nimi stoi !sse", prz&ciska'c 5tem kark Hassana

EA


64/312

2w0' o'ciec si nie dowie m0wi !sse" ! w dodatk to aden#rzech da/ naczk niew&chowanem chamowi

o, nie wiem powtarza 8ali

ie, to nie m0wi !sse" Dwraca si do Kamala ! t&C

o 'a

Przecie to Hazara m0wi !sse" !le Kamal odwraca wzrok

8 porzdk cina !sse" 4hodzi mi o to, e5&cie #o mi t&lkoprz&trz&mali 2o potra"icieC

8ali i Kamal potak' 8&ra(nie odd&cha' z l#

!sse" klka za Hassanem, opiera si na 'e#o dach, nosi 'e#o o5naonepoladki 2rz&ma'c 'edn do na kark Hassana woln rk rozpinawasn& pas, potem dins&, zswa 5ielizn Hassan si nie w&r&wa, nawetnie 'cz& Gekko o5raca #ow i wted& widz 'e#o twarz ; mal'c si nanie' reznac' 2akie spo'rzenie ' kied& widziaem > 5aranka

?tro dziesit& dzie Dl Hidda, ostatnie#o miesica w kalendarzmzmaskim, pierwsz& z trzech dni Iid9!l9!dha, cz& te Iid9e9Kr5an,

'ak m0wi !"#acz&c& dzie, w kt0r&m wit'e si to, e prorok;5rahim mimo wsz&stko nie zo& swe#o s&na w o"ierze @o# @a5a 'sam zd& w&5ra/ 5aranka, kt0re#o 'ak co rok zo&m& w o"ierze 8 t&mrok 5aranek 'est 5ia&, z krz&w&mi, czarn&mi szkami

8sz&sc&: !li, Hassan, @a5a i 'a stoim& na podw0rk a rec&t'emodlitw i #adzi 5rod, @a5a mrcz& pod nosem:


65/312

amek seknd& przed do5rze w&/wiczon&m ciosem widz ocz& 5aranka.ich w&raz 5dzie mnie przeladowa w snach przez wiele nastpn&chtodni ie wiem, dlacze#o co rok o#ldam to, co si wted& od5&wa nas na podw0rk 9plam& krwi na trawnik znika' znacznie sz&5cie' ni

mo'e koszmar& ale zawsze o#ldam 6#ldam wanie z powod te'reznac'i, 'ak odcz&t' we wzrok zwierzcia 4ho/ to kompletna5zdra, w&da'e mi si, e zwierz rozmie, i miera dla wiksze' spraw&2ak wanie patrz&

Damknem ocz& 6dwr0ciem si plecami do scen& w zakPoczem, e co ciepe#o p&nie mi po nad#arstk Damr#aem ocz&ma izo5acz&em, e wci 'eszcze #r&z si w pi/, tak mocno, e palce mi

krwawi Dorientowaem si te, e pacz Dza ro# dochodzi& sz&5kie,r&tmiczne postkiwania !sse"a

2o 5&a ostatnia chwila, a5& pod'/ dec&z' 6statnia szansa, a5&zdec&dowa/, kim 5&/ o#em wr0ci/ do zaka, stan/ w o5ronieHassana tak 'ak on t&le raz& stawa w mo'e' o5ronie i po#odzi/ si zt&m, co mnie spotka !l5o ciec

8 koc ciekem

>ciekem, 5o stch0rz&em @aem si !sse"a i te#o, co moe mi zro5i/@aem si 50l 2o so5ie powtarzaem, #d& odwr0ciem si plecami dozaka do Hassana 2ak so5ie to tmacz&em 8rcz wolaem 5&/tch0rzem, 5o alternat&wa i prawdziw& pow0d mo'e' cieczki 5& taki, e!sse" ma rac', e na wiecie nie ma nic za darmo ; e moe Hassan towanie cena, 'ak msz zapaci/ oe Hassan to 5aranek, kt0re#o msz

powici/, e5& zdo5&/ @a5 4z& to sprawiedliwa cenaC 6dpowied(sp&na mi w wiadomo/, nim zd&em ' powstrz&ma/: przecie to

t&lko Hazara>ciekaem t sam dro#, kt0r t prz&5ie#em -otarem do prawie

cakiem ' opstoszae#o 5azar, oparem si o 'aki zamknit& na k0dkstra#an %taem tam zlan& potem, d&szc i w&o5raa'c so5ie, e wsz&stko

'ednak potocz&o si inacze'

?akie pitnacie mint p0(nie' s&szaem #os& i kroki Prz&warem dostra#an !sse" i tamci dwa' minli mnie pdem miali si, 5ie#nc pst

lic Dmsiem si, 5& odczeka/ dziesi/ mint, po cz&m po5ie#em z

E+


66/312

powrotem na ciek nad zanieon rozpadlin Dmr&em ocz& wzapada'c&m zmrok i wted& zo5acz&em Hassana idce#o powoli w mo'stron %tanlim& twarz w twarz pod 5ezlistn 5rzoz na skra'rozpadlin&

Pierwsze, co zo5acz&em to, e ni0s nie5ieski latawiec ie 5dkama: tak, od raz popatrz&em, cz& si #dzie nie podar /za'anHassana 5& 5ocon& od przod, koszl mia rozerwan t podkonierzem Datrz&ma si Dachwia, 'ak5& mia pa/, ale w&prostowasi i wrcz& mi latawiec

7dzie 5&eC %zkaem ci powiedziaem 8&powiada'c te sowa,czem si, 'ak5&m #r&z kamienie

Hassan przeci#n rkawem po twarz&, otar smarki i z& 4zekaem, 5&co powiedzia, ale stalim& w milczeni i #asnc&m wietle dnia @&emwdziczn& wieczorn&m cieniom, e pada' na twarz Hassana i skr&wa'mo' ; e nie msz patrze/ m w ocz& 4z& wiedzia, e wiemC ! 'eeliwiedzia, to co 5&m zo5acz&, #d&5&m 'ednak spo'rza m w ocz& 8&rztC65rzenieC 4z&, nie da' @oe, to, cze#o o5awiaem si na'5ardzie': cz&ste

powicenieC 2e#o nie zni0s5&m na pewno

Dacz m0wi/, ale #os m si zaama Damkn sta, otworz& 'e,

znow zamkn 4o"n si o krok, w&tar twarz i ni#d& ' niewr0cilim& do te#o, co stao si w zak &laem, e moe w&5chniepaczem, ale k mo'e' ldze powstrz&ma si 2eraz msiaem ' t&lkodawa/, e nie s&sz drenia w 'e#o #osie ; e nie widz ciemne' plam& zt& 'e#o spodni ; dro5n&ch kropli, kt0re pada& m spod spodni i plami&nie# na czarno

%ahi5 a#a pewnie ' si o nas niepokoi powiedzia t&lko 6dwr0cisi i pokszt&ka przed sie5ie

8sz&stko od5&o si tak, 'ak to so5ie zaplanowaem 6tworz&em drzwido zad&mione#o #a5inet i wszedem do rodka @a5a i 3ahim 4han piliher5at i schali tra'kot dziennika radiowe#o ;ch #ow& zwr0ci& si kmnie, na stach o'ca po'awi si miech 3ozwar ramiona 6do&emlatawiec i wszedem wprost w o5'cia 'e#o wochat&ch ramion %kr&emtwarz w 'e#o ciep pier i rozpakaem si @a5a tli mnie do sie5ie i

ko&sa 8 'e#o ramionach zapomniaem o t&m, co zro5iem ; 5&o mi z

EE


67/312


68/312

8zrsz&em ramionami

! skd 'a mam to wiedzie/C

!le powiedzia5& mi, prawdaC Inszaa)-! powiedzia5& mi, #d&5&co si staoC

0wiem ': skd mam wiedzie/, co m 'est ciem oe 'estchor& 8 koc moe 5&/ chor&, !li o, napalisz wreszcie w piec cz&mam t zamarzn/ na mier/C

2e' noc& poprosiem @a5, a5& wzi mnie w pitek do -alala5adKo&sa si na sk0rz

Hosseini, Khaled - Chłopiec z latawcem.pdf

Documents

Transcript of Hosseini, Khaled - Chłopiec z latawcem.pdf