بسم ال الرحمن الرحيم

AHLÂK VE ÖNEMİAHLÂK VE ÖNEMİ

Peygamberlerin temel amacı: AHLÂKLI Peygamberlerin temel amacı: AHLÂKLI BİR TOPLUMBİR TOPLUM

Hz. Peygamber (sav)’in gönderiliş Hz. Peygamber (sav)’in gönderiliş gerekçesi: GÜZEL AHLÂKI TAMAMLAMAKgerekçesi: GÜZEL AHLÂKI TAMAMLAMAK

( Muvatta, Husnu’l-Huluk, 8)( Muvatta, Husnu’l-Huluk, 8)

İSLAM AHLÂKINDA HOŞGÖRÜİSLAM AHLÂKINDA HOŞGÖRÜ

Hoşgörü Müsâmaha, Hilim, Rıfk, Af, Hoşgörü Müsâmaha, Hilim, Rıfk, Af, Rahmet vb. kavramlarla ifade edilir. Rahmet vb. kavramlarla ifade edilir. Yumuşak, anlayışlı, affedici ve bilinçli bir Yumuşak, anlayışlı, affedici ve bilinçli bir davranış tarzı olarak tanımlanabilir. davranış tarzı olarak tanımlanabilir.

Hoşgörü “ bütün davranışlarda İslam Hoşgörü “ bütün davranışlarda İslam ahlâkının hayata yansıtılmasıdır. Bir ahlâkının hayata yansıtılmasıdır. Bir anlamda İslam ahlâkının bileşkesidir.”anlamda İslam ahlâkının bileşkesidir.”

KURAN’DA HOŞGÖRÜKURAN’DA HOŞGÖRÜ

Besmele bir hoşgörü parolasıdır. Çünkü Besmele bir hoşgörü parolasıdır. Çünkü hoşgörünün temelinde hoşgörünün temelinde rahmetrahmet vardır. vardır. Allah’ın en çok vurgulanan sıfatı rahmettir.Allah’ın en çok vurgulanan sıfatı rahmettir.

Hoşgörü müminlerin en bariz özelliğidir.Hoşgörü müminlerin en bariz özelliğidir. فسوف يأتي ال بقوم يحبهم ويحبونه أذلة علىفسوف يأتي ال بقوم يحبهم ويحبونه أذلة على

المؤمنين أعزة على الكافرينالمؤمنين أعزة على الكافرين

(Mâide, 54)(Mâide, 54)

Müslümanlar bir rahmet toplumudurMüslümanlar bir rahmet toplumudur

محمد رسول ال والذين معه أشداء على الكفارمحمد رسول ال والذين معه أشداء على الكفار رحماء بينهمرحماء بينهم

تراهم ركعا سجدا يبتغون فضل من ال ورضواناتراهم ركعا سجدا يبتغون فضل من ال ورضوانا سيماهمسيماهم

في وجوههم من أثر السجودفي وجوههم من أثر السجود(Fetih, 29) (Fetih, 29)

İnsan ve ünsiyet ilişkisiİnsan ve ünsiyet ilişkisi

Affetme ve Hoşgörülü olma ebedi Affetme ve Hoşgörülü olma ebedi mutluluğun anahtarlarından biridir.mutluluğun anahtarlarından biridir. فما أوتيتم من شيء فمتاع الحياة الدنيا ومافما أوتيتم من شيء فمتاع الحياة الدنيا وما

عند ال خير وأبقى للذين آمنوا وعلى ربهمعند ال خير وأبقى للذين آمنوا وعلى ربهميتوكلونيتوكلون

والذين يجتنبون كبائر الثم والفواحش وإذا ماوالذين يجتنبون كبائر الثم والفواحش وإذا ما غضبوا هم يغفرونغضبوا هم يغفرون

( Şûra, 36 – 37)( Şûra, 36 – 37)

HZ. PEYGAMBER (SAV)’İN HZ. PEYGAMBER (SAV)’İN HOŞGÖRÜSÜHOŞGÖRÜSÜ

O rahmettir ve rahmetle insanlara O rahmettir ve rahmetle insanlara muamele etmiştir.muamele etmiştir.

منمن رحمة رحمة فبمافبما ال لنت لهم ولو كنت فظا غليظ القلب لنفضواال لنت لهم ولو كنت فظا غليظ القلب لنفضوا

واستغفر لهمواستغفر لهم فاعف عنهمفاعف عنهممن حولك من حولك

( Âl-i İmran, 159) ( Âl-i İmran, 159)

Allah O’na kendi sıfatlarıyla hitap etmiştir.Allah O’na kendi sıfatlarıyla hitap etmiştir.

لقد جاءكم رسول من أنفسكم عزيزلقد جاءكم رسول من أنفسكم عزيز عليكم بالمؤمنين عليكم بالمؤمنينحريصحريصعليه ما عنتم عليه ما عنتم

رؤوف رحيمرؤوف رحيم

( Tevbe, 128) ( Tevbe, 128)

Dinimizin iki özelliği olarak tevhidi ve hoşgörüyü Dinimizin iki özelliği olarak tevhidi ve hoşgörüyü ifade etmiştir. (Buhari, İman, 29))ifade etmiştir. (Buhari, İman, 29))

Hoşgörülü tavrıyla cennete girenleri haber Hoşgörülü tavrıyla cennete girenleri haber

vermiştir. ( Müsned, II, 210)vermiştir. ( Müsned, II, 210)

Başkalarına hoşgörü gösterene hoşgörülü Başkalarına hoşgörü gösterene hoşgörülü davranılacağını belirtmiştir. (Müsned, I, 248)davranılacağını belirtmiştir. (Müsned, I, 248)

Çocuklara HoşgörüsüÇocuklara Hoşgörüsü

Enes b. Mâlik’in ifadesiEnes b. Mâlik’in ifadesi

Namazda çocuklarla şakalaşması ve Namazda çocuklarla şakalaşması ve selamlaşmasıselamlaşması

Sünnetin yansıması olarak A. Ulvi Sünnetin yansıması olarak A. Ulvi Kurucu’nun hafızlık yaparken yaşadığı bir Kurucu’nun hafızlık yaparken yaşadığı bir hatırahatıra

Âilesine HoşgörüsüÂilesine Hoşgörüsü

---- İfk olayı---- İfk olayı---- Gece ibadeti için bile izin istemesi---- Gece ibadeti için bile izin istemesi---- İtikafta iken gelen eşini uğurlaması---- İtikafta iken gelen eşini uğurlaması

---- Kızı Fâtımayı ayakta karşılaması---- Kızı Fâtımayı ayakta karşılaması

Sahabilere HoşgörüsüSahabilere Hoşgörüsü

Abdullah b.Übey b. Selul’e tavrıAbdullah b.Übey b. Selul’e tavrı

Nuayman örneğiNuayman örneği

Bir yolculukta devesiyle kendisini sıkıştıran Bir yolculukta devesiyle kendisini sıkıştıran sahabiye tavrısahabiye tavrı

O’nun Hoşgörüsü Vesilesiyle O’nun Hoşgörüsü Vesilesiyle Müslüman OlanlarMüslüman Olanlar

Ebu Mahzure’nin hidayete ermesiEbu Mahzure’nin hidayete ermesi

Hind’in müslüman olmasıHind’in müslüman olması

Mekke’nin fethindeki tavrı= Yusuf (as)’ın Mekke’nin fethindeki tavrı= Yusuf (as)’ın tavrıtavrı

Ve Hoşgörünün zaferi HudeybiyeVe Hoşgörünün zaferi Hudeybiye

Gayr-i Müslimlere HoşgörüsüGayr-i Müslimlere Hoşgörüsü

Münafıkları öldürtmemesiMünafıkları öldürtmemesi

Taiflilere tavrıTaiflilere tavrı

Savaş peygamberi olması ve savaşı Savaş peygamberi olması ve savaşı rahmete dönüştürmesirahmete dönüştürmesi

Hasta olan yahudi komşusunu ziyaretiHasta olan yahudi komşusunu ziyareti

Hz. Âişe’nin O’nun hoşgörüsünü özetleyen Hz. Âişe’nin O’nun hoşgörüsünü özetleyen ifadesi: ifadesi:

“ “ Allah Rasülü (sav) şahsına karşı Allah Rasülü (sav) şahsına karşı işlenen suçlardan dolayı asla öç işlenen suçlardan dolayı asla öç almamıştır. Sadece Allah’ın emrine almamıştır. Sadece Allah’ın emrine aykırı davranışlarda ceza aykırı davranışlarda ceza vermiştir.”vermiştir.” ( Buhari, Menâkıb, 23) ( Buhari, Menâkıb, 23)

EĞİTİMDE VE DİN EĞİTİMDE VE DİN HİZMETİNDE HOŞGÖRÜHİZMETİNDE HOŞGÖRÜ

Musa ve Harun (as)ın firavuna gönderilmesiMusa ve Harun (as)ın firavuna gönderilmesi

Namazda konuşan sahabiNamazda konuşan sahabi (Müslim, Mesâcid, 33; Ebu Davud, Salât, (Müslim, Mesâcid, 33; Ebu Davud, Salât, 171)171)

Zina etmek isteyen genç ile diyaloguZina etmek isteyen genç ile diyalogu

İçki içene lanet edenleri uyarmasıİçki içene lanet edenleri uyarması

Başkalarının ayıplarının gizlenmesini tavsiye Başkalarının ayıplarının gizlenmesini tavsiye etmesietmesi

Muaz’a Yemen’e giderken yaptığı tavsiyeMuaz’a Yemen’e giderken yaptığı tavsiye

Mesnevi’deki Musa (as) ile çoban kıssasıMesnevi’deki Musa (as) ile çoban kıssası

Ümmetine zor gelir diye bazı ibadetleri Ümmetine zor gelir diye bazı ibadetleri terk etmesi terk etmesi

Yeni müslüman olacakların bazı tekliflerini Yeni müslüman olacakların bazı tekliflerini kabul etmesi (Müsned, IV, 218; V, 25)kabul etmesi (Müsned, IV, 218; V, 25)

ÖZELLİKLE EĞİTİMCİ VE DİN ADAMI BİR ÖZELLİKLE EĞİTİMCİ VE DİN ADAMI BİR HOŞGÖRÜ VE ŞEFKAT KAHRAMANI HOŞGÖRÜ VE ŞEFKAT KAHRAMANI OLMALIDIR. OLMALIDIR.

DÜŞMANLIĞIMIZ DA GÜNAHKÂRA DEĞİL DÜŞMANLIĞIMIZ DA GÜNAHKÂRA DEĞİL GÜNAHA OLMALIDIR. GÜNAHA OLMALIDIR.

HOŞGÖRMEK BOŞVERMEK HOŞGÖRMEK BOŞVERMEK DEĞİLDİRDEĞİLDİR

والمؤمنون والمؤمنات بعضهموالمؤمنون والمؤمنات بعضهم

أولياء بعض يأمرون بالمعروف وينهون عن المنكرأولياء بعض يأمرون بالمعروف وينهون عن المنكر(Tevbe, 71)(Tevbe, 71)

ادع إلى سبيل ربك بالحكمةادع إلى سبيل ربك بالحكمة والموعظة الحسنة وجادلهم بالتي هي أحسنوالموعظة الحسنة وجادلهم بالتي هي أحسن

(Nahl, 125) (Nahl, 125)

Aslında metoduna uygun yapılan Aslında metoduna uygun yapılan uyarı en önemli hoşgörü göstergesidiruyarı en önemli hoşgörü göstergesidir

ول تستوي الحسنة ول السيئةول تستوي الحسنة ول السيئة ادفع بالتي هي أحسن فإذا الذي بينك وبينهادفع بالتي هي أحسن فإذا الذي بينك وبينه

عداوة كأنه ولي حميمعداوة كأنه ولي حميم

(Fussilet, 34)(Fussilet, 34)

Hz. Peygamber’in Üsame’ye iki uyarısıHz. Peygamber’in Üsame’ye iki uyarısı--- savaşta şehadet getireni öldürmesi --- savaşta şehadet getireni öldürmesi üzerine uyarısıüzerine uyarısı--- Hırsızlık yapan biri için aracıda --- Hırsızlık yapan biri için aracıda

bulunduğunda uyarısıbulunduğunda uyarısı Çocukların namaza alıştırılmasıyla ilgili Çocukların namaza alıştırılmasıyla ilgili ifadesiifadesi

UYARILARIMIZ DOSTANE VE SAMİMİ UYARILARIMIZ DOSTANE VE SAMİMİ OLMALIDIR.OLMALIDIR.

ASIL DOSTUN BİZİM YANLIŞLARIMIZI ASIL DOSTUN BİZİM YANLIŞLARIMIZI DÜZELTMEYE ÇALIŞAN OLDUĞU DÜZELTMEYE ÇALIŞAN OLDUĞU UNUTULMAMALIDIR.UNUTULMAMALIDIR.

ÖZET YERİNEÖZET YERİNE

HOŞGÖRÜ DİNİMİZİN ÖNGÖRDÜĞÜ HOŞGÖRÜ DİNİMİZİN ÖNGÖRDÜĞÜ AHLÂK ESASLARININ MERKEZİNDE AHLÂK ESASLARININ MERKEZİNDE YER ALIR; BU YÜZDEN HAYATIN HER YER ALIR; BU YÜZDEN HAYATIN HER ALANINDA HAKİM KILINMALIDIR ALANINDA HAKİM KILINMALIDIR

HOŞGÖRÜ VURDUMDUYMAZLIK HOŞGÖRÜ VURDUMDUYMAZLIK DEĞİLDİRDEĞİLDİR

ALLAH’IN BİZE NASIL DAVRANMASINI ALLAH’IN BİZE NASIL DAVRANMASINI İSTİYORSAK BAŞKALARINA DA AYNI İSTİYORSAK BAŞKALARINA DA AYNI ŞEKİLDE DAVRANMALIYIZ.ŞEKİLDE DAVRANMALIYIZ.

وليعفوا وليصفحوا أل تحبون أن يغفر ال لكموليعفوا وليصفحوا أل تحبون أن يغفر ال لكم

وال غفور رحيموال غفور رحيم

( Nur, 22 )( Nur, 22 ) ÇOK OKUMALIYIZ. ÇÜNKÜ ÇOK OKUMALIYIZ. ÇÜNKÜ

HOŞGÖRÜSÜZLÜĞÜN TEMELİNDE BİLGİ HOŞGÖRÜSÜZLÜĞÜN TEMELİNDE BİLGİ EKSİKLİĞİ VARDIR.EKSİKLİĞİ VARDIR.

DÜNYA RAHMET MERKEZLİDİR. DÜNYA RAHMET MERKEZLİDİR. YAĞMURA YAĞMURA RAHMETRAHMET, ÇOCUĞUN DÜŞTÜĞÜ , ÇOCUĞUN DÜŞTÜĞÜ ANA KARNINA ANA KARNINA RAHİMRAHİM DERİZ. DERİZ. PEYGAMBERLER DE PEYGAMBERLER DE RAHMETTİRRAHMETTİR. HER İŞE . HER İŞE DE ALLAH’IN DE ALLAH’IN RAHMETRAHMET İSİMLERİYLE İSİMLERİYLE BAŞLARIZ. O HALDE MÜSLÜMANLAR BAŞLARIZ. O HALDE MÜSLÜMANLAR OLARAK OLARAK RAHMET TOPLUMURAHMET TOPLUMU OLMALIYIZ OLMALIYIZ

ÇÜNKÜ HUKUK ÇÜNKÜ HUKUK ADÂLETTEN;ADÂLETTEN;

ADÂLET ADÂLET AHLÂKTAN;AHLÂKTAN;

AHLÂK AHLÂK VİCDANDAN;VİCDANDAN;

VİCDAN DA VİCDAN DA RAHMETTENRAHMETTEN ÇIKARÇIKAR

HUKUK

ADÂLET

AHLÂK

VİCDAN

RAHMET

KISACASIKISACASI

VE DUAMIZ BU OLMALIVE DUAMIZ BU OLMALI

والذين جاؤوا من بعدهم يقولونوالذين جاؤوا من بعدهم يقولون ربنا اغفر لناربنا اغفر لنا

ولخواننا الذين سبقونا باليمانولخواننا الذين سبقونا باليمان للذين للذينغلغلول تجعل في قلوبنا ول تجعل في قلوبنا

رؤوف رحيمرؤوف رحيمآمنوا ربنا إنك آمنوا ربنا إنك (Haşr, 10)(Haşr, 10)

SELAM ve DUA İLE SELAM ve DUA İLE

KATILDIĞINIZ İÇİN KATILDIĞINIZ İÇİN TEŞEKKÜRLERTEŞEKKÜRLER