Hoofdstuk 4. Wateroverlast is van alle tijden .
-
Upload
erika-smets -
Category
Documents
-
view
217 -
download
3
Transcript of Hoofdstuk 4. Wateroverlast is van alle tijden .
Hoofdstuk 4
Wateroverlast is van alle tijden
http://nos.nl/video/239308-mississippi-op-hoogste-stand-bij-memphis.html
Ramp in Pakistan (2010) in de Indusvallei
http://nos.nl/video/179238-overstromingen-pakistan-ramp-zonder-vergelijk.html
IntroductieRamp in Pakistan: ernstige overstroming van
de rivier de Indus
Ongeveer 20 miljoen mensen getroffen
Ongeveer 2000 doden
Weinig internationale steun, waarom?
Lage ‘aaibaarheidsfactor’ ramp Pakistan Groter kan de discrepantie niet zijn. De
watersnoodramp in Pakistan is wat betreft het dodental weliswaar veel kleiner dan de tsunami van 26 december 2004, wat betreft het totale aantal getroffenen zijn ze vergelijkbaar. Voor de tsunamislachtoffers werd het recordbedrag van 208 miljoen euro opgehaald via giro 555.
Extreem lage kijkcijfers voor tv-actie ramp Pakistan
vrijdag 27 augustus 2010 10:50De nationale inzamelingsactie voor het door
een watersnoodramp getroffen Pakistan heeft tot nu toe 16,1 miljoen euro opgeleverd. Naar de ‘sobere’ tv-actie op Nederland 2 keken donderdagavond slechts 381.000 mensen.
Overstromingen
Hoogwater in Nederland
Hoog water in Europa
De Moldau bedreigt het historische centrum van Praag
Toename aantal overstromingen in EuropaToename aantal overstromingen in Europa
Wat is er aan de hand?
Steeds vaker treden Europese rivieren buiten hun oevers
december 1993
Om dit te verklaren moet je meer weten over de werking van een rivier
Oorzaak nummer 1: KlimaatveranderingDoordat het warmer wordt neemt de kans op
overstromingen toe (in NL van twee kanten).
IJs smelt, zowel op land als op water- Thermale expansie- Smelten van landijs
Meer (of juist minder) neerslag
Paragraaf 2
PiekafvoerOvertollig water wordt
afgevoerd
Wanneer de waterafvoer het grootst is heet de piekafvoer
De piekafvoer is groter geworden door verstening,grond stoepen en wegen
De vertragingstijd (de tijd die het water nodig heeft om in een rivier te komen) is afgenomen
Debiet en regiemDebiet: afvoer van een rivier in m3/sec
Regiem: schommeling in de waterafvoer over het jaar
A.Gletsjerrivier
B.Gemengde rivier
C.Regenrivier
Regiem
Welk regiem hoort bij welk type en waarom?
Waarom bestaan echte pure gletsjerrivieren niet?
A Glomma, gletsjerrivier
Afvoermaximum in het voorjaar door afsmelting van gletsjers
B Shannon, regenrivier
Veel neerslag in de winter, de zomerneerslag verdampt grotendeels
C Rijn, gemengde rivier
heeft kenmerken van A en B
Rivieren
Indeling van de loop van een rivier1.De bovenloop: groot verhang, verticale erosie (dieper)2.De middenloop: matig verhang, horizontale erosie
(breder) en sedimentatie3.De benedenloop: klein verhang, sedimentatie
BovenloopBenedenloop
Middenloop
Hoofdrivier
ZijrivierBijrivier
?
?
??
?
?
Wat is de volgorde van oorsprong tot monding?
A
DC
B
C
BD
A
Antwoord
Verval en verhang
Verval: het hoogteverschil tussen twee punten langs een rivierVerhang: het gemiddelde verval per kilometer
1. Bereken het verval en verhang tussen bron en Rivierzicht.2. Bereken het verval en verhang tussen Rivierzicht en
monding.3. Waar ga je het liefst wildwaterkanoën? Leg uit met het
juiste begrip.4. Bereken nu met behulp van de atlas of de wandkaarten het
verval en verhang van de Rijn, van bron tot monding.
Stroomstelsel
Groot verval
Vooral verticale erosie
Minder verval
Erosie en sedimentatie
Gering verval
Sedimentatie
DELTA
Stroomgebied
Paragraaf 3
Opbouw van een rivierlandschap in de delta
Verklaar het ontstaan van de verschillende elementen.
Vlechtende rivieren
Waarom ontstaan vlechtende rivieren vooral in laagland?
uiterwaardstroomrugkom(kleiig)kom(venig)veengebied
Wat is wat? Kleed de legenda aan!
RivierenStroomdraadBuitenbocht: erosieBinnenbocht: sedimentatieAfsnijding: Hoefijzermeer
rsg enkhuizen/ a3 water/2008/ zwaan
A B I IIProces?
Meanderhalsafsnijding
Proces?
Stroomgordelverlegging
Strijd tegen een oude vijand…
Nederland is gewend te vechten tegen het water.
Oud gezegde:‘God schiep de aarde
wereld, de Hollanders schiepen Holland’
…met een nieuw gezichtHet versterkte
broeikaseffect
A. Vaker een piekafvoer
B. Absolute zeespiegelstijging
C. Relatieve zeespiegelstijging >
geringer verval
D. Verstening
E. Kanaliseren rivierenSamen Grotere kans op overstromingen
Overstromingsgevaar stijgt ook door inrichting.
kribbekribbe
zomerdijkzomerdijk
winterdijkwinterdijk
Bebouwing in uiterwaardBebouwing in uiterwaard
Verstening stroomgebiedVerstening stroomgebied
Hoe bevordert elk element de piekafvoer?
Vergelijk de kaartjes. Noem twee ontwikkelingen die het overstromingsgevaar hebben bevorderd?
Antwoord: verstening en rivier wordt ingesnoerd > ontstaan flessenhals
Nederrijn
Arnhem
Pannerdens kanaal
IJssel
1830 2000
Omgeving Arnhem
Paragraaf 5
Maatregelen tot 1995
Dijken op deltahoogte brengen
Verdeling water
Kanaliseren
Stuw
BandijkOeverwal Uiterwaard
Veilig achter de dijk?
Waarom kun je een dijk niet blijven verhogen?
Noodoverloopgebieden / retentiegebiedenAls de hoeveelheid water te groot is om
opgevangen te worden door de uiterwaarden, dan wordt het water afgevoerd naar een ander omdijkt gebied
Nieuw beleidRuimte voor de rivier: de rivier moet buiten zijn
oevers kunnen treden
- Drietrapsstrategie (vasthouden · bergen · afvoeren)
- Vasthouden: zorgen dat het water niet te snel afgevoerd wordt door de rivier
- Bergen: aanleggen van noodoverloopgebieden om belangrijke gebieden te sparen
- Afvoeren: zorgen dat het water snel kan worden afgevoerd naar zee
Nieuw beleidWat heeft het vasthouden uit de
drietrapsstrategie met verstening te maken?
Waarom is het ruimte voor de rivier plan niet altijd makkelijk uit te voeren?
Ruimte voor de Rivier
Wie produceerde dit filmpje?Waarom?
http://www.youtube.com/watch?v=GswxXkguHbM
Hoe verminderen nevengeulen het overstromingsgevaar?
Nevengeulen in de Duursche Waarden
Nevengeulen
Welk ander positief gevolg heeft de aanleg van nevengeulen?
Paragraaf 6
DrietrapsstrategieWelke drie onderdelen horen bij het Ruimte
voor de Rivier project?
Waarom heeft afvoeren meer zin in de benedenloop van de rivier en vasthouden juist meer in de bovenloop?
Aanpak na 1995: ruimte voor de rivier op nationaal niveau
A. Ga na welke maatregelen bijdragen aan ‘ruimte voor de rivier’.
B. Wat hoort bij ’vasthouden’, wat bij ‘bergen’ en wat bij ‘afvoeren’?
Wonen aan het water
Mag dat?
Watertoets als eis!
Waterbeheer op lokaal niveau
Stelling A: Nederland is een deel van een groter geheel. Licht dat toe
Stelling B: Is de strip meer van toepassing op de Rijn of op de Maas? Licht je keuze toe
“Wat gebeurt er op het fluviale schaalniveau, Peter?”
Ruimte voor de rivier: fluviale schaalniveau
Waterscheiding
Regiem
Nu
Toekomst?
Vaker piekafvoer in Nederland!
Regel: klimaatverandering beïnvloedt regiem!
Door zware neerslag en lange droge periodes zal waterstand sterk variëren
Versterkte broeikaseffect bedreigt de bevaarbaarheid van onze rivieren. Hoezo?
Rijnconferentie
Actieplan Hoogwater
- drietrapsstrategie
- meer ruimte voor rivier
- waarschuwingssysteem hoogwater
Ruimte voor de rivier
Ruimte voor de RivierNog meer hulp van Rijkswaterstaat
Maatregelen worden 1 voor 1 besproken
(Oude) Hollandse Waterlinie verdedigingswerken
Weerd of waard stuk, binnendijks vlak land, gevormd door een rivier
http://www.youtube.com/watch?v=LFrPpfW1ShE