Uitwerkingen ‘Werkboek Motiverende Gespreksvoering, Van Adviseren naar Motiveren in je eigen werkpraktijk’

1

Hoofdstuk 3 Welk luistertype ben jij? (werkboek pagina 13)

Toelichting van de luistervoorkeuren

Je bent een Mensgerichte luisteraar: je concentreert je op de menselijke kant in het verhaal van de

klant. Je bent geïnteresseerd in de gevoelens van je klant en probeert die beter te begrijpen.

Kwaliteiten Valkuilen

Mensgericht merkt stemmingen van klanten snel

op

is geïnteresseerd in het opbouwen

van relaties

geeft om klanten en maakt zich

zorgen om hen

kan goed overweg met gesloten

klanten

is soms te (snel) persoonlijk

raakt te sterk betrokken bij de

gevoelens van klanten

raakt soms de regie kwijt

Je bent een Handelingsgerichte luisteraar: je bent heel doel- en taakgericht tijdens het luisteren. Je

luistert het liefst naar een samenvatting en vindt het moeilijk om naar een klant die ongeorganiseerd

spreekt te luisteren.

Kwaliteiten Valkuilen

Handelingsgericht komt snel tot de kern van de zaak

geeft duidelijke feedback over zijn of

haar verwachtingen

behoudt de regie en structuur in het

gesprek

moedigt klanten aan om

georganiseerd en beknopt te zijn

is ongeduldig bij breedsprakige

klanten

loopt op zaken vooruit en komt te

snel tot conclusies

lijkt overdreven kritisch

Uitwerkingen ‘Werkboek Motiverende Gespreksvoering, Van Adviseren naar Motiveren in je eigen werkpraktijk’

2 Je bent een Tijdgerichte luisteraar: je vindt tijd belangrijk en wilt geen tijd verspillen. Je kijkt op de

klok en moedigt klanten aan om dat ook te doen. Zodra de tijd om is, houdt ook de luisteraandacht

op.

Kwaliteiten Valkuilen

Tijdsgericht beheert tijd op efficiënte wijze

zorgt ervoor dat breedsprakige

klanten geen tijd verspillen

geeft richtlijnen over tijdsduur van

gesprekken

jaagt klanten op

beperkt creativiteit door het

opleggen van een tijddruk

valt klanten in de rede

ongeduldig

Je bent een Inhoudsgerichte luisteraar: je luistert zorgvuldig naar alles wat je hoort. Je luistert graag

naar details en gaat graag dieper op zaken in om alle kanten van het verhaal te kunnen bekijken.

Kwaliteiten Valkuilen

Inhoudsgericht waardeert technische informatie

verwelkomt complexe en uitdagende

informatie

toetst op helderheid en begrip

is te sterk gericht op details

verliest de klant uit het oog als hij

veel met de inhoud bezig is

kan klanten beangstigen door

gerichte vragen te stellen

heeft veel tijd nodig om tot

beslissingen te komen

Alle kwaliteiten van de verschillende luistertypen hebben een functie. Het is handig als je ze allemaal

in huis hebt en afhankelijk van de klant die je tegenover je hebt kunt switchen. Daarnaast kan het je

ook helpen om de luistervoorkeur van je klant te ontdekken, dan kun je daar met jouw

gespreksvoering op afstemmen.

Luistervoorkeur in relatie tot MGV

Bij MGV is het centrale thema het zoeken naar de persoonlijke motivatie van je klant om te willen

veranderen. Hiervoor is een mensgerichte luisterhouding nodig. Echter als je in de valkuil van een

mensgerichte luisteraar terecht komt, komt de inhoud onvoldoende aan bod en komt ook je

handelen in het gedrang. Het lukt je dan niet om binnen de tijd die je hebt tot concrete afspraken te

komen. Dit kan bijvoorbeeld spelen bij klanten zoals Breedsprakige Bert. Door hem meer tijdsgericht

te benaderen kun je het gesprek meer sturen.

Bij Ja, maar Jan kan het zijn dat je als tijdsgerichte en handelingsgerichte luisteraar te weinig

mensgericht met hem bezig bent, waardoor je adviezen te snel komen en je eigenlijk nog geen

aandacht hebt gehad voor de mens achter Jan.

Uitwerkingen ‘Werkboek Motiverende Gespreksvoering, Van Adviseren naar Motiveren in je eigen werkpraktijk’

3 Oefenen met het herkennen van de reparatiereflex (werkboek pagina 15)

Uitwerking

Klant type De uitspraak of situatie Reactie vanuit de reparatiereflex

Sombere Simon “Huurtoeslag aanvragen? Ik zie dat echt niet zitten. Dat zal wel weer niet lukken. Bij de Belastingdienst gaat het toch altijd fout. Kan jij dat niet beter doen?”

“Je hebt veel slechte ervaringen met de Belastingdienst. Als jij je inloggegevens de volgende keer meeneemt, dan kijk ik er wel even naar.”

Wat gaat hier mis? De hulpverlener gaat een actie uitvoeren die de klant eigenlijk zelf moet doen. Als je het idee hebt dat de klant het echt niet zelf kan, doe het dan in elk geval samen met de klant.

Ja Maar Jan “Ja, natuurlijk moet ik gaan bezuinigen. Maar ik heb echt geen idee waarop. Zeg jij het maar.”

“Ik zie dat je € 105,- uitgeeft aan telefoonkosten. Dat is echt heel veel. Daar zou je iets aan kunnen doen.”

Wat gaat hier mis? De hulpverlener geeft direct een mogelijke oplossing aan. Met het gevaar dat Jan een reden gaat aandragen waarom het niet kan.

Ja knikkende Janka Janka heeft alweer geen budgetoverzicht ingeleverd terwijl ze het wel had toegezegd. Eigenlijk heb je alle informatie ondertussen wel in huis. “Het lukt mij echt niet om het in orde te krijgen.”

“Ik zal op basis van de informatie die ik nu heb een opzet maken, maar dan moet jij voor de volgende afspraak echt kijken of alles klopt.”

Wat gaat hier mis? Janka probeert de hulpverlener zo ver te krijgen dat die het werk gaat doen. Daarmee wordt Janka een mooie kans tot leren ontnomen.

Zielige Zora “Ik had het best willen doen hoor, maar alle spullen liggen bij mijn ex. En daar durf ik echt niet naar toe. Zou jij hem willen bellen?”

“Ik snap dat het lastig is, maar dat mag ik niet doen. Zal ik anders een brief naar hem sturen?”

Wat gaat hier mis? Zora doet een beroep op de hulpverlener om haar ex te benaderen. Doordat de hulpverlener een brief gaat sturen neemt hij of zij het probleem over.

Passieve Peter Als je Peter vraagt om na te denken over hoe hij zijn situatie het beste kan aanpakken, valt er een grote stilte…..

“Misschien is het een idee om eens te beginnen met wat overzicht krijgen. Je administratie op orde brengen, of iemand te vragen om samen met jou de stapel post door te kijken en ordenen.”

Wat gaat hier mis? De hulpverlener vult de stilte en komt met de mogelijke stappen die Peter zou kunnen zetten. Hierdoor loopt hij het risico dat Peter het gevoel heeft dat er niet naar hem wordt geluisterd. En dat de oplossing niet aansluit bij wat er in Peter omgaat.

Uitwerkingen ‘Werkboek Motiverende Gespreksvoering, Van Adviseren naar Motiveren in je eigen werkpraktijk’

4

Assertieve Anja “Jij zegt dat ik recht zou hebben op huurtoeslag, maar volgens mij is dat helemaal niet zo.”

“Ik heb je inkomsten bekeken en je hebt echt recht op die toeslag. Ik heb dit echt al vaker meegemaakt.”

Wat gaat hier mis? Anja trekt de conclusie van de hulpverlener in twijfel. De hulpverlener gaat in de verdediging en probeert Anja te overtuigen van zijn gelijk.

Breedsprakige Bert Het gesprek met Bert duurt langer dan je had gehoopt. Terwijl je eigenlijk nog met hem had willen kijken hoe hij een schuldenlijst zou kunnen maken. Hij heeft tenslotte alle spullen al meegenomen.

Je wilt de vaart in het proces houden en gaat nog snel voordat hij weg gaat op de gang kopieën maken van al zijn stukken. Zo kunnen jullie tenminste verder.

Wat gaat hier mis? De hulpverlener probeert het probleem dat ontstaan is op te lossen door het werk over te nemen. Hierdoor ziet hij niet wat Bert zelf aan capaciteiten heeft.

Gedemotiveerde Gea “Dat kan ik echt niet hoor, ik heb het al zo vaak geprobeerd, maar niets lukt mij tegenwoordig nog. Nu heb ik weer een brief gekregen waar ik mij geen raad mee weet.”

“Die brieven zijn ook niet altijd in makkelijk taalgebruik geschreven. Ik snap goed dat je dit moeilijk vindt. Ik zal wel even kijken wat er in de brief staat.”

Wat gaat hier mis? Gea heeft weinig zelfvertrouwen. Doordat de hulpverlener het overneemt, bevestigd hij Gea in haar gevoel dat ze het niet zelf kan.

Uitwerkingen ‘Werkboek Motiverende Gespreksvoering, Van Adviseren naar Motiveren in je eigen werkpraktijk’

5

Hoofdstuk 4 Oefenen met de fases van gedragsverandering in de praktijk. (werkboek pagina 19) Bij de fases van gedragsverandering is het belangrijk om voor ogen te houden dat je de klant vaak

maar één stap tegelijkertijd kan laten maken. Van het voorstadium naar overwegen of van

overwegen naar beslissen. Sluit daar in je reactie naar de klant op aan.

Uitspraken van de klant

Fase van verandering waarin de klant zit

Jouw motiverende taken

“Het komt door mijn ex dat ik nu deze problemen heb.” “Ik zie het probleem niet.”

Voorbeschouwing: Er hoeft volgens de klant niets te veranderen. De klant ziet zijn financiële situatie of schulden niet als een probleem.

Werk aan de relatie met je klant. Geef neutraal je informatie. Vergroot het gevoel bij de klant over de risico’s en problemen van het huidige gedrag en het door hem gevoelde belang van de verandering. Je doel is ook om de klant te stimuleren verandering te overwegen.

“Ik ben mij bewust van het risico.” “Ik vind brieven over mijn schulden wel zorgwekkend.”

Overwegen: De klant denkt na over veranderen. De klant ervaart een beginnend inzicht in de noodzaak tot veranderen.

Neem twijfel serieus. Help de klant overpeinzen, te wikken en wegen om tot een keus komen. Vergroot de redenen van de klant voor veranderen en geef neutrale informatie over de risico’s van niet veranderen. Werk ook aan het vertrouwen van de klant om te kunnen veranderen.

“Ik wil er echt iets aan doen.” “Ik ga aan het werk.”

Beslissen / voorbereiden: Klant ziet dat het goed is om te veranderen, wil ook veranderen en denkt na over de manier waarop.

Help de klant te bepalen wat voor hem de beste strategie is om tot verandering te komen. Vertaal hoofddoelen naar subdoelen. Onderzoek de hulpbronnen. Enthousiasmeer en ondersteun. Werk aan zelfvertrouwen en bouw succeservaringen in. Volg het tempo van de klant.

“Ik ben mijn administratie aan het ordenen.” “Ik heb mijn auto te koop gezet.” “Ik zeg al regelmatig nee tegen de kinderen.”

Uitvoeren: De klant werkt actief aan het bereiken van zijn doelen. De klant gaat aan de slag met de verandering. Klant bezuinigt, gaat werken, verkoopt auto….

Stimuleer de klant stappen te zetten om de gekozen strategie uit te voeren. Stel SMART doelen en kijk of deze worden gehaald. Stel zo nodig bij. Maak kleine haalbare stappen. Zorg voor erkenning en beloning. Anticipeer op terugval.

“Ik kan uitkomen met mijn inkomen.” “Ik maak de post altijd open.” “Mijn uitgaven zijn met €250 verminderd.”

Nieuw gedrag / volhouden: De klant laat nieuw gedrag zien en wil het volhouden.

Geef positieve feedback of bekrachtig het op het nieuwe gedrag. Vier successen. Help de klant terugval aan te zien komen en strategieën klaar te hebben in geval dat nodig is. Leer de klant wat hij kan doen om terugvallen te voorkomen.

“Toen mijn kind er om vroeg, kon ik de verleiding niet weerstaan.” “Het ging zo goed dat ik dacht dat ik het geld nu wel had.”

Terugval: De klant heeft het nieuwe gedrag niet kunnen volhouden en valt terug in het oude gedrag.

Help de klant opnieuw door het veranderproces te gaan. Schat in in welke fase de klant nu zit en sluit hierbij aan. Ga op een neutrale manier in op de terugval, zonder de gevoelens van schuld of schaamte te vergroten. Gebruik de ervaringen die de klant heeft opgedaan als leermoment en stel zo nodig de plannen bij. Ga op zoek naar aanvullende hulpbronnen.

Uitwerkingen ‘Werkboek Motiverende Gespreksvoering, Van Adviseren naar Motiveren in je eigen werkpraktijk’

6

Hoofdstuk 5

De gidsende communicatiestijl (werkboek pagina 21)

Valkuilen bij het werken in een volgende of sturende stijl

Klanttype Volgend Sturend

Bert De regie in het gesprek kwijtraken. Niet tot de kern van het probleem komen. Bert gaat nog meer praten. Niet toekomen aan concrete afspraken. Zaken gaan overnemen.

Bert kan het idee krijgen dat hij zijn verhaal niet mag doen waardoor hij je in de rede gaat vallen.

Peter Je geeft Peter te weinig sturing en hierdoor raakt hij het overzicht kwijt. Door te veel te volgen zet je iemand niet aan tot actie.

Peter laat de actie aan jou over. Jij gaat hard werken. Peter voelt geen ruimte en wordt nog stiller en passiever

Zora Zora kan verder wegzakken in haar slachtoffergedrag. Je kunt inactiviteit bewerkstelligen.

Zora kan het idee krijgen dat ze niet gehoord wordt of dat je haar niet geloofd. Het kan zijn dat je onderliggende belemmeringen niet helder krijgt.

Nico De regie kwijtraken. Mee moeten gaan in het verhaal dat schulden normaal zijn. Het idee kan ontstaan dat jij het met hem eens bent.

Nico kan je In de rede vallen en tegenargumenten bedenken. Er ontstaat een welles-nietes discussie.

Oefenen met open en gesloten vragen. (werkboek pagina 23)

Gesloten vraag Open vraag

Wilt u dat uw schulden worden opgelost? Wat wilt u dat er met uw schulden wordt gedaan?

Zal ik u vertellen hoe we hier te werk gaan? Wat weet u al over hoe onze organisatie werkt?

Loopt u al langer met deze problemen rond? Hoe lang loopt u al met uw problemen rond?

Ziet u de nadelen van zo door gaan? Wat zouden voor u nadelen kunnen zijn van doorgaan zoals u het nu doet?

Vond u het moeilijk om hier te komen?

Hoe is het voor u om hier te zijn?

Heeft u al nagedacht over hoe u dit gaat oplossen?

Wat zouden voor u mogelijke oplossingen zijn?

Heeft u schulden? Welke schulden heeft u op dit moment?

Uitwerkingen ‘Werkboek Motiverende Gespreksvoering, Van Adviseren naar Motiveren in je eigen werkpraktijk’

7 Oefenen met reflecteren? (werkboek pagina 24)

Natuurlijk zijn er veel antwoorden mogelijk. De antwoorden die hier staan zijn niet de enige juiste. De

keus voor een reflectie hangt af van de richting die jij graag met het gesprek in wilt ingaan.

Klant type Uitspraak klant Reflectie

Sombere Simon “Je doet alsof het zo gemakkelijk is, maar wat je voorstelt is voor mij onmogelijk.”

“Je vindt het een erg moeilijke/grote stap om te zetten.”

Ja Maar Jan “Ja, ik wil een schuldregeling in, maar budgetbeheer zie ik echt niet zitten.”

“Je vindt het lastig om in budgetbeheer te gaan, tegelijkertijd ben je gemotiveerd om met de schuldregeling aan de slag te gaan.”.”

Ja knikkende Janka “Ik heb het wel geprobeerd om het schuldenoverzicht te maken, maar ik had er steeds geen tijd voor.”

“Je wil graag zelf het schuldenoverzicht maken en je zoekt nog naar het juiste moment om dit te doen.”

Zielige Zora “Wat mij overkomt da’s toch niet normaal.”

“Je voelt je verslagen.“

Passieve Peter “Dat kan ik niet, doe jij dat?” “Je twijfelt of je het zelf kan.”

Assertieve Anja “Al die uitleg… steeds maar weer. Jullie doen net alsof dit allemaal nieuw is voor me.”

“Je voelt je betutteld.”

Breedsprakige Bert “Toen ik de hond uitliet kwam ik buurman Tjeerd tegen. Zijn moeder is net overleden en nou moet-ie alles van haar gaan opruimen zo maar in twee weken tijd moet het huis leeg worden gehaald. Ja jij kent hem ook, hij komt ook hier, maar dat kan toch zo maar niet. Toen mijn moeder overleed, goh daar heb ik verdriet van gehad. Gelukkig woonde zij in een eigen huis, dat …..”

“Je hebt veel te vertellen en wilt het nog even niet over je schulden hebben.”

Gedemotiveerde Gea “Dat heb ik ook al eens geprobeerd. Heeft niks geholpen.”

“Je hebt er een hard hoofd in.”

Het is toch normaal Nico “Weet je mijn hele buurt zit in de bijstand en leeft op de pof. Wie nou niet tegenwoordig.”

“Volgens jou is het in deze tijd onmogelijk om zonder schulden te leven.”

Overmoedige Olga “Och, dat lukt me wel. Geef maar mee, dan zoek ik het nog verder uit.”

“Je wilt er heel graag zelf mee aan de slag. Dat klinkt als een makkie.”

Uitwerkingen ‘Werkboek Motiverende Gespreksvoering, Van Adviseren naar Motiveren in je eigen werkpraktijk’

8 Oefenen met bekrachtigen (werkboek pagina 26)

KLANT TYPE VALKUIL KLANT KWALITEIT

SOMBERE SIMON Zwaarmoedig Bedachtzaam JA MAAR JAN Twijfelend Kritisch JA KNIKKENDE JANKA Slaafs Meegaand ZIELIGE ZORA Beklagend Gevoelig PASSIEVE PETER Gesloten Bescheiden ASSERTIEVE ANJA Agressief Assertief BREEDSPRAKIGE BERT Ongeremd/ wollig Openhartig GEDEMOTIVEERDE GEA Negatief Bedachtzaam HET IS TOCH NORMAAL NICO Kritiekloos Luchthartig OVERMOEDIGE OLGA Ondoordacht Positief

Uitwerkingen ‘Werkboek Motiverende Gespreksvoering, Van Adviseren naar Motiveren in je eigen werkpraktijk’

9

Hoofdstuk 6

Uit de reparatiereflex blijven en reageren vanuit Motiverende Gespreksvoering (werkboek pag. 30)

KLANT TYPE DE UITSPRAAK OF SITUATIE REACTIE VANUIT MOTIVERENDE GESPREKVOERING

SOMBERE SIMON “Huurtoeslag aanvragen? Ik zie dat echt niet zitten. Dat zal wel weer niet lukken. Bij de Belastingdienst gaat het toch altijd fout. Kan jij dat niet beter doen?”

“Je bent bang dat het je niet gaat lukken om de toeslag aan te vragen. Wat heb je nodig om het zelf op te pakken?”

JA MAAR JAN “Ja, natuurlijk moet ik gaan bezuinigen. Maar ik heb echt geen idee waarop. Zeg jij het maar.”

“Je vindt bezuinigen belangrijk, tegelijkertijd zou je willen weten hoe je dat kan aanpakken.”

JA KNIKKENDE JANKA

Janka heeft alweer geen budgetoverzicht ingeleverd terwijl ze het wel had toegezegd. Eigenlijk heb je alle informatie ondertussen wel in huis. “Het lukt mij echt niet om het in orde te krijgen”.

“Je wil het heel graag zelf doen, tegelijkertijd lukt het je niet. Op welke manier zou je wel in staat zijn om het budgetoverzicht te maken?”

ZIELIGE ZORA “Ik had het best willen doen hoor, maar alle spullen liggen bij mijn ex. En daar durf ik echt niet naar toe. Zou jij hem willen bellen?”

“Het zou je echt helpen als je weer normaal contact zou kunnen hebben met je ex. Dit is nu moeilijk en staat de voortgang van jouw traject in de weg. Daar kan ik dingen in doen en het is ook belangrijk om te kijken naar wat jij kunt doen.”

PASSIEVE PETER Als je Peter vraagt om na te denken over hoe hij zijn situatie het beste aan kan pakken, valt er een grote stilte…..

“Je vindt dit een lastige vraag.”

ASSERTIEVE ANJA “Jij zegt dat ik recht zou hebben op huurtoeslag, maar volgens mij is dat helemaal niet zo.”

“Wat zou een goede manier zijn om hier uitsluitsel over te krijgen?”

BREEDSPRAKIGE BERT

Het gesprek met Bert duurt langer dan je had gehoopt. Terwijl je eigenlijk nog met hem had willen kijken hoe hij een schuldenlijst zou kunnen maken. Hij heeft tenslotte alle spullen al meegenomen.

Het is bij Bert handig om te communiceren over de communicatie. Bijvoorbeeld “We hebben nu een aantal gesprekken gehad en er valt me iets op. Is het goed om het daar met elkaar even over te hebben…”.

GEDEMOTIVEERDE GEA

“Dat kan ik echt niet hoor, ik heb het al zo vaak geprobeerd, maar niets lukt mij tegenwoordig nog. Nu heb ik weer een brief gekregen waar ik mij geen raad mee weet.”

“Je bent geschrokken van de inhoud van de brief en weet niet wat je er mee moet. Waar ben je het meeste van geschrokken?”

HET IS TOCH NORMAAL NICO

“Ach, die schulden, daar moet je je niet zo druk over maken. Iedereen heeft ze. Hier heb ik alle papieren, dan kan jij de meest lastige wel even bellen.”

“Je laat je niet gek maken door schuldeisers. Die rust is handig als je straks zelf de schuldeisers aan de lijn hebt.”

OVERMOEDIGE OLGA

Olga heeft gisteren een schuldeiser aan de lijn gehad. Het is haar niet gelukt om afspraken te maken. Die willen haar nu gaan afsluiten. Volgens haar is het beter als jij dat nu even oppakt.

“Dat is vervelend verlopen zo te horen. Wat is er aan de telefoon gezegd?”

Uitwerkingen ‘Werkboek Motiverende Gespreksvoering, Van Adviseren naar Motiveren in je eigen werkpraktijk’

10 Oefenen met de beslissingsbalans (werkboek pagina 36)

Wel in een schuldregeling Niet in een schuldregeling

Voordelen Nadelen Voordelen Nadelen

Minder spanningen thuis. Na doorvragen gaat het om minder spanningen in het gezin en behoud van baan.

Met minder geld moeten rondkomen.

Niets hoeven veranderen.

Spanningen thuis blijven bestaan. Na doorvragen blijken er spanningen in het huwelijk te zijn. Veel ruzies om geld.

Schulden worden opgelost.

Activiteiten moeten opgeven, zoals zijn dure hobby.

Hobby blijven uitvoeren. Na doorvragen heeft meneer daardoor veel sociale contacten.

Schulden blijven bestaan.

Rust in het hoofd. Gezeur van kinderen. Kinderen niets hoeven uit te leggen. Kinderen hoeven niets te kort te komen.

Situatie blijft zoals hij nu is.

Duidelijkheid. Geen gezeur over geld.

Uitwerkingen ‘Werkboek Motiverende Gespreksvoering, Van Adviseren naar Motiveren in je eigen werkpraktijk’

11 Oefenen met reageren op verandertaal. (werkboek pagina 37)

Uitspraak klant Reactie hulpverlener

Sombere Simon: “Dit kan zo toch niet doorgaan …”

“Het water staat je tot aan je lippen.” ”Je ervaart eigenlijk alleen nog maar spanning en bent toe aan een concrete stap om eruit te komen.”

‘Ja, maar’ Jan: “Ja, mijn uitgaven moeten minder, dat wel, maar hoe kan ik dat doen?”

“Je uitgaven verminderen is een goede optie en je zoekt naar manieren om dit te realiseren.”

Ja knikkende Janka: “Ja, toeslagen aanvragen gaat me wel meer inkomsten opleveren.”

“Toeslagen aanvragen gaat je meer bestedingsruimte geven.”

Zielige Zora: “Je vroeg om die schuldenlijst, ja die moet jij hebben, dat snap ik, maar ik ben er weer niet aan toegekomen …”

“Het is lastig voor je om dat wat je hebt toegezegd te doen, tegelijkertijd weet je hoe belangrijk de schuldenlijst is om een stap verder te komen.”

Passieve Peter: “Ik heb geld van mijn broer geleend en nou is-ie bang dat ik het niet meer terugbetaal. Ik wil niet bij hem in het krijt staan.”

“Je wilt de relatie met je broer niet op het spel zetten.”

Assertieve Anja: “Ja, ik zoek alles uit via internet … ik weet heus wel hoe het in elkaar zit. Ben altijd zelf in staat geweest om mijn zaken te regelen en dat wil ik weer!”

“Je wilt weer helemaal eigen baas zijn.”

Breedsprakige Bert: “Nou …, ik zal je vertellen … en da’s niet makkelijk voor me, heus niet … ik eh … schaam me kapot voor de shit waarin ik terecht ben gekomen. Ik wil het echt anders.”

“Je voelt je erg ongemakkelijk in de situatie waarin je nu zit en je wilt er dolgraag uit zien te komen.”

Gedemotiveerde Gea: “Vroeger lukte me alles, ik was sterk, blij … en nu zie ik overal als een berg tegenop … Was het maar weer zoals vroeger …”

“Door alles wat er is gebeurd valt het leven je zwaar op dit moment en je wilt weer de sterke, blije Gea zijn.”

‘Het is toch normaal’ Nico: “Mijn kinderen zijn mijn alles … hen mag niks overkomen!”

“Je wilt er alles voor doen om je kinderen te beschermen.”

Overmoedige Olga: “Ik ben supergemotiveerd om hier uit te komen. Liever vandaag nog dan morgen!”

“Je klinkt vastberaden.”

Uitwerkingen ‘Werkboek Motiverende Gespreksvoering, Van Adviseren naar Motiveren in je eigen werkpraktijk’

12 Reageren op behoudtaal (werkboek pagina 39)

Uitspraak klant Reactie hulpverlener

Sombere Simon: “Het zal allemaal toch niet veel uithalen, en dan daar al die moeite voor doen.”

“Je hebt er totaal geen vertrouwen in. Wat we ook gaan proberen.”

‘Ja, maar’ Jan: “Ja, mijn uitgaven moeten minder, maar mijn kinderen gaan dat echt niet pikken.”

“Je vindt het moeilijk om met je kinderen te bespreken dat ze minder weekgeld gaan krijgen, omdat jij je uitgaven moet minderen.”

Ja knikkende Janka: “Dat betekent wel dat ik de sportclub op moet zeggen.”

“Dit zou een optie kunnen zijn. Hoe sta je daar tegenover?”

Zielige Zora: “Dan kan ik ook al niet meer naar de kapper. er is mij ook niets gegund.”

“Je wilt toch graag geld van je besteedbare budget uitgeven aan de kapper. Als je dit wilt blijven doen, wat zou je dan wel kunnen verminderen?”

Passieve Peter: “Dat gaat echt niet lukken hoor, ik moet al zoveel doen deze week voor de sociale dienst.”

“Je bent deze week erg druk en voorziet dat wat ik je nu vraag niet gaat lukken, tegelijkertijd zit er ook druk achter mijn vraag. Wat kunnen we doen om dit op te lossen?”

Assertieve Anja: “Ja, ik zoek alles uit via internet … ik weet heus wel hoe het in elkaar zit. Maar dit gaat mij echt niets opleveren.”

“Je klinkt erg overtuigd. Ik hoor graag hoe je tot deze conclusie bent gekomen.”

Breedsprakige Bert: “Ach weet je… het leven zit niet zo eenvoudig in elkaar hoor… neem nou… ”

“Je vindt het leven niet makkelijk en het zou fijn zijn als je door kleine stappen te zetten je problemen zou kunnen aanpakken.”

Gedemotiveerde Gea: “Da’s makkelijk gezegd, toeslagen aanvragen, maar dat heb ik nog nooit gedaan. Dat kan ik toch niet.”

“Je wilt graag ervaren dat je het wel kunt.”

‘Het is toch normaal’ Nico: “Ach waarom zou ik veranderen, ik doe het al jaren zo.”

“Veranderen komt in het woordenboek van Nico niet voor.”

Overmoedige Olga: “Misschien moet ik maar stoppen met dit traject, ik kan het prima zelf.”

“Je redt het allemaal wel alleen.”

Uitwerkingen ‘Werkboek Motiverende Gespreksvoering, Van Adviseren naar Motiveren in je eigen werkpraktijk’

13 Reageren op wrijving (werkboek pagina 41)

Klant type Jouw mogelijk primaire reactie

Jouw reactie op de uitspraak

Sombere Simon (uitspraak) “Jij denkt er veel te makkelijk over…”

Geïrriteerd raken. Harder gaan werken. Meer positieve dingen gaan benoemen.

“Je vindt dat ik de zaken te simpel voorstel.” “Je vindt dat ik te weinig rekening houdt met jouw complexe situatie.”

Ja Maar Jan “Al die oplossingen die je aandraagt, die kunnen echt niet.”

Meer overtuigen. Meer redenen aandragen voor de verandering. Geïrriteerd raken.

“Je ziet mijn oplossingen niet zitten.” en vervolgens zeg je: “Welke oplossingen heb jij zelf in gedachten?”

Ja knikkende Janka “Ja hoor, ik begrijp heus wel wat de consequenties zijn.”

Oorzaak voor het niet doen van de opdracht bij Janka leggen. Haar ter verantwoording roepen of consequenties verbinden aan haar gedrag.

“Je weet wat je te doen staat en je vindt dat ik er te veel op hamer.”

Zielige Zora “Oh ja… en jij vindt ook al dat het mijn schuld is.”

Haar eigen schuld benadrukken. Geïrriteerd raken. Haar zien als niet gemotiveerd.

“Je vindt dat iedereen in jouw richting wijst en dat vind je niet terecht.”

Passieve Peter “Rustig aan graag. Jij wilt altijd zo snel.”

Harder gaan werken. Veel oplossingen aandragen. Meer druk uitoefenen.

“Je wilt dat we het tempo wat vertragen, waardoor je het meer kunt bijbenen.”

Assertieve Anja “Je zit me gewoon de les te lezen.”

De strijd aangaan. Tegenargumenten aandragen. Twijfelen aan jezelf, onzeker worden. Vanuit macht je zin doordrukken.

“Je weet zelf heel goed hoe je dit moet aanpakken.”

Breedsprakige Bert “Jij valt me steeds in de rede.”

Jezelf verdedigen. Ongeduldig worden. Minder vragen gaan stellen en meer invullen.

“De mensen om je heen zijn een grote steun voor je.”

Gedemotiveerde Gea “Je vraagt nu wel erg veel van me.”

Meegaan in haar moedeloosheid. Zelf haar acties gaan uitvoeren. De moeder-/vaderrol oppakken.

“Om dit te gaan doen heb je meer informatie of steun nodig.” ”

Het is toch normaal Nico “Dat geloof je toch zelf niet hè.”

Hard werken om Nico zijn schuld te laten erkennen. Opgeven Zien als niet gemotiveerd.

“Je denkt dat ik dingen vertel die niet waar zijn.”

Overmoedige Olga “Je denkt dat ik dat niet kan, hè.”

Haar zien als ongemotiveerd. Meegaan in haar enthousiasme en veel opdrachten geven.

“Je vindt het belangrijk om zelf je zaken te regelen.”