HOLOCENEวารสาร ฉบบท 01

วารสารทรวบรวมขาวสารการด�าเนนงานเกยวกบการคมครองซากดกด�าบรรพในประเทศไทยโดยกองคมครองซากดกด�าบรรพ กรมทรพยากรธรณ

โฮโลซนวารสารเกยวกบงานดานซากดกด�าบรรพ

ภเวยงโกซอรส สรนธรเน

Phuwiangosaurus sirindhornae

กองคมครองซากดกด�าบรรพ กรมทรพยากรธรณ

Credit : Ray Troll

สารจาก บก. “โฮโลซน” (Holocene) เปนสมยหนง (Epoch) ในชวงยคควอเทอรนาร (Quaternary) ตามตารางธรณกาล ซงเปนชวงเวลาหลงจากสนสดยคน�าแขง เมอ 10,000 ปกอน เปนชวงเวลาแหงความรงเรองของมวลมนษยชาต เนองจากมนษยเรมมววฒนาการมากขน มการท�าเกษตรกรรม เลยงสตว และอตสาหกรรม นบตงแตบรรพบรษของมนษยถอก�าเนดขนคอ “โฮโม อเรกตส” (Homo erectus) จนมววฒนาการตอเนองมายาวนานจนกลายเปน “โฮโม ซาเปยนส” (Homo sapiens) ท�าใหมนษยกาวขามขดจ�ากดตางๆมากมาย จนถอไดวาเปนสงมชวตทประสบผลส�าเรจมากทสดชนดหนงในโลก แตกวาจะมาถงจดๆนได โลกของเรานนไดผานวกฤตการณมากมาย ทงภยธรรมชาต การเปลยนแปลงของสภาพอากาศ การสญพนธครงใหญ นบตงแตมสงมชวตขนดแรกเกดขนบนโลก กมหลายๆชวตทสญพนธไปตามกาลเวลา ดวยขอจ�ากดหลายอยาง บางชนดกสามารถปรบตวจนสามารถอยรอดจนถงปจจบนได แตเหตการณเหลานนกถกบนทกเรองราวไวในโลกนโดยไมหายไปไหน โดยบนทกอยในชนหนอายตางๆ รวมทงเกบรกษาไวในรปของซากดกด�าบรรพใหเราไดศกษา แสดงใหเหนวากอนทจะมมนษยขนมานน กเคยมสงมชวตชนดอนๆท เคยประสบผลส�าเรจ และแพรพนธกระจายอยทวโลก วารสาร HOLOCENE ฉบบท 01 จดท�าขนเพอเปนสอประชาสมพนธการด�าเนนงานดานการบรหารจดการ การอนรกษและพฒนา การส�ารวจศกษาวจยเกยวกบซากดกด�าบรรพ รวมทงเปนสอใหความรเกยวกบพระราชบญญตคมครองซากดกด�าบรรพ พ.ศ. 2551 และความรดานซากดกด�าบรรพทวไป ใหแกผท

สนใจ โดยกรมทรพยากรธรณ ซงมกองคมครองซากดกด�าบรรพ เปนหนวยงานหลกในภารกจดานน ทมบรรณาธการหวงวาวารสารนจะเปนประโยชน และเปนชองทางในการประชาสมพนธใหแกผท

สนใจไมมากกนอย และพรอมยนดนอมรบค�าตชม ส�าหรบการพฒนาวารสารใหดขนในคราวตอไป

บรรณาธการ

ทปรกษาผอ�านวยการกองคมครองซากดกด�าบรรพผอ�านวยการสวนบรหารการคมครองซากดกด�าบรรพผอ�านวยการสวนอนรกษและจดการซากดกด�าบรรพหวหนาฝายแผนงานและบรหารทวไป

บรรณาธการผอ�านวยการสวนมาตรฐานและขอมลซากดกด�าบรรพ

กองบรรณาธการอดลยวทย กาวระ นกวชาการทรพยากรธรณฐานชยา หอมสด นกธรณวทยาอนเรอน พวสวรรณ นกธรณวทยาขวญชวา บรรณกจ นกธรณวทยา

จดท�าโดยกองคมครองซากดกด�าบรรพ กรมทรพยากรธรณ75/10 ถนนพระราม 6 แขวงทงพญาไท เขตราชเทวกรงเทพมหานคร 10400โทรศพท/โทรสาร 0 2621 9841

เมอวนท 29 มกราคม - 1 กมภาพนธ 2562

กรมทรพยากรธรณ โดยกองคมครองซากดกด�าบรรพจดการอบรม พ.ร.บ.คมครองซากดกด�าบรรพ พ.ศ. 2551 แกชมชน ณ จงหวดพทลง และชมพร เพอใหเจาหนาท

ของรฐและชมชนทองถ นท มการคนพบซากดกด�าบรรพ

มความรความเขาใจเกยวกบซากดกด�าบรรพ และ พ.ร.บ.ฯ ไดอยางถกตอง สามารถน�าไปถอปฏบตไดอยางถกตอง

อบรม พ.ร.บ. คมครองซากดกด�าบรรพ พ.ศ. 2551 ณ จงหวดชมพร และพทลง

HOLOCENE

หนา 1

ขาวสาร กคบ.

HOLOCENE

หนา 2

ประชมคณะอนกรรมการซากดกด�าบรรพครงท 1/2562

เมอวนท 27 กมภาพนธ พ.ศ. 2562 เวลา 9.30 น. นางเบญจา เสกธระ ผเชยวชาญเฉพาะดานการบรหารจดการซากดกด�าบรรพ เปนประธานในการประชมคณะอนกรรมการซากดกด�าบรรพ ณ หองประชมเพชร 1 อาคารเพชร กรมทรพยากรธรณ เพอพจารณาเตรยมเสนอซากดกด�าบรรพเปนซากดกด�าบรรพทขนทะเบยนตามพระราชบญญตคมครองซากดกด�าบรรพ พ.ศ. 2551 จ�านวน 31 ชน ประกอบไปดวย ซากดกด�าบรรพจ�าพวก ไพรเมต สตวกบค และคางคาว

ประชมคณะกรรมการบรหารกองทนจดการซากดกด�าบรรพ

ครงท 1/2562

วนท 27 กมภาพนธ 2562 เวลา 13.30 น.

นายสมหมาย เตชวาล อธบดกรมทรพยากรธรณ เปนประธานการประชมคณะกรรมการบรหารกองทนจดกาซากดกด�าบรรพ ครงท 1/2562 ณ หองประชมเพชร 1 อาคารเพชร กรมทรพยากรธรณ เพอตดตามความกาวหนาการด�าเนนงานตามแผนฟนฟประสทธภาพการด�าเนนงานกองทนฯ (1 ก.ค. 2561 - 31 ธนวาคม 2562) พรอมทงแจงใหทประชมทราบเกยวกบรายงานของผสอบบญชและงบกองทนฯ ส�าหรบปสนสด วนท 31 ธนวาคม 2559 ความกาวหนาการด�าเนนงานตามตวชวดภายใตบนทกขอตกลงการประเมนผลทนหมนเวยน ประจ�าปบญช 2562 และค�าสงแตงตงคณะกรรมการผทรงคณวฒในคณะกรรมการบรหารกองทนฯ และพจารณางบการเงนกองทนฯ ส�าหรบปสนสดวนท 31 ธนวาคม 2560 (ปรบปรง) และปสนสดวนท 31 ธนวาคม 2561

ขาวสาร กคบ.

HOLOCENE

หนา 3

ขาวสาร กคบ.

นายมานะ รกบ�ารง ชางฝมอทวไป ชน 3 พรอมคณะ เขาพนทแหลงซากดกด�าบรรพแหลมโพธ 1 - 3 จงหวดกระบ ด�าเนนการจดท�าพมพสสานหอย เพ อ เ ปนการอนรกษ และพฒนาแหลงซากดกด�าบรรพทขนทะเบยน

สสานหอยแหลมโพธ ต.ไสไทย อ.เมอง จ.กรบ

เขาถ�าเพชร ต. อาวลกเหนอ อ.อาวลก จ.กระบ

แหลงซากดกด�าบรรพบานอาวน�า ต.แหลมสก อ.อาวลก จ.กระบ

นายสนต ศรฉ�า นายชางส�ารวจช�านาญงาน พรอมคณะ เขาพนท

แหลงซากดกด�าบรรพบานอาวน�า และแหลงซากดกด�าบรรพเขาถ�าเพชร จงหวดกระบ เพอท�าการรงวดตรวจสอบแนวเขตแหลงซากดกด�าบรรพ และจดท�าแผนทแหลงซากดกด�าบรรพ พรอมกนนไดจดท�าแผนผงถ�าเขายายรวก ซงอย ในบรเวณเดยวกน

HOLOCENE

หนา 4

ขาวสาร กคบ.

สสานหอยแหลมโพธ ต.ไสไทย อ.เมอง จ.กรบ

แหลงซากดกด�าบรรพไมกลายเปนหน จ.พจตร

นายวรชย แพงแกว นกธรณวทยาช� านาญการพเศษ พรอมคณะ ไดเขา

ตรวจสอบซากดกด�าบรรพไมกลายเปนหนตามทมผแจงพบ ในพนท ม.1

ต.วงไทร อ.สากเหลก จ.พจตร ซงเปนทดนของนางละมย กญชร ผลการตรวจ

สอบ พบไมกลายเปนหน 3 จด มลกษณะเปนทอนสมบรณ พรอมกนนไดด�าเนน

การตาม พ.ร.บ. คมครองซากดกด�าบรรพ พ.ศ. 2551 เรยบรอยแลว จากการ

ประเมนเบองตนเหนควรใหเรงด�าเนนการส�ารวจและจดท�าแผนผงการกระจายตว

เพอประเมนศกยภาพในแหลงเบองตน รวมทงใหมการเผยแพรองคความรเกยว

กบซากดกด�าบรรพใหกบประชาชนในพนท ตลอดจนรวบรวมความคดเหนของ

ประชาชนตอการพฒนาแหลงซากดกด�าบรรพตอไป

แหลงซากดกด�าบรรพจ.เพชรบรณ นายวรชย แพงแกว นกธรณช�านาญการพเศษ

พรอมคณะ เขาพนท จ.เพชรบรณ เพอด�าเนนการส�ารวจ

และประเมนแหลงซากดกด�าบรรพ ใน อ.เมอง อ.น�าหนาว

อ.หลมสก อ.หนองไผ อ.วเชยรบร และ อ.บงสามพน

จ�านวน 23 แหง สามารถจ�าแนกแหลงซากดกด�าบรรพได

4 ประเภท คอ

1) แหลงฯ ทสมควรอนรกษและคมครองตาม

พ.ร.บ.คมครองซากฯ จ�านวน 8 แหลง

2) แหลงฯ ทสามารถใชเปนแหลงอางองทาง

วชาการ จ�านวน 7 แหลง

3) แหลงฯ ทไมพบซากดกด�าบรรพ แตใชเปน

แหลงอางองทางวชาการได จ�านวน 3 แหลง

4) แหลงฯ ทไมสามารถเขาส�ารวจและประเมนได

เนองจากสภาพพนท จ�านวน 5 แหลง

HOLOCENE

หนา 5

ขาวสาร กคบ.

เมอวนท 7 - 8 มนาคม 2562 กคบ. จดโครงการศกษาดงานแหลงซากดกด�าบรรพแหลงซากดกด�าบรรพในพนทจงหวดขอนแกน และหนองบวล�าภ แกคณะอนกรรมการแหลงซากดกด�าบรรพ เพอเสรมสรางความรความเขาใจเกยวกบแหลงซากดกด�าบรรพและซากดกด�าบรรพ ตลอดจนเสรมสรางการปฏบตงานของคณะอนกรรมการใหมประสทธภาพ

เมอวนท 26 มนาคม 2562 กรมทรพยากรธรณ โดยกองคมครองซากดกด�าบรรพ จดประชมเชงปฏบตการ เรอง การระดมความคดเหนผมสวนไดเสยภายใต (ราง) นโยบายการค ม ค ร อ ง แ ห ล ง ซ า กด ก ด� า บ ร รพ แ ล ะ ซ า กด ก ด� า บ ร รพ พ.ศ. 2562 - 2565 ณ โรงแรมปรนพาเลซ มหานาค กรงเทพฯ ซงมผแทนจากทกภาคสวนท เกยวของเขารวมประชม โดยม นายบญรง เสองามเอยม ผตรวจราชการกรมทรพยากรธรณ ใหเกยรตเปนประธานการประชมฯ เพอใหผท เกยวของจากทกภาคสวนไดมสวนรวมในการก�าหนดนโยบายฯ และน�าไปจดท�าแผนปฏบตงานไดจรง ตรงตามความตองการ และสามารถคมครองแหลงซากดกด�าบรรพและซากดกด�าบรรพไดอยางมประสทธภาพ ทงน รางนโยบายฯ ทปรบปรงตามความเหนทประชมเสรจแลว จะไดน�าเสนอตอคณะกรรมการคมครองซาก ดกด�าบรรพ เพอเหนชอบตอไป

ประชมระดมความคดเหนผมสวนไดเสยภายใต“ (ราง) นโยบายการคมครองแหลงซากดกด�าบรรพและซากดกด�าบรรพ

พ.ศ. 2562-2565 ”

HOLOCENE

หนา 6

กฎหมายนาร

“กฎหมายนาร”

พระราชบญญต คมครอง

ซากดกด�าบรรพพ.ศ. 2551

เขตส�ารวจและศกษาวจยเกยวกบแหลงซากดกด�าบรรพหรอซากดกด�าบรรพ

เขตส�ารวจและศกษาเกยวกบแ ห ล ง ซ า ก ด ก ด� า บ ร ร พ แ ล ะ ซ า ก ดกด�าบรรพ เปนพนททประกาศขนตาม มาตรา 12 วรรคหนง ตามพระราชบญญ ต ค ม ค ร อ ง ซ า ก ด ก ด� า บ ร รพ พ.ศ. 2551 ซงประกาศโดยอธบดกรมทรพยากรธรณ โดยความเหนชอบของคณะกรรมการคมครองซากดกด�าบรรพ เพอประโยชนในการส�ารวจ ศกษา และวจย เกยวกบประวตของโลก บรรพชวนวทยา บรรพชววทยา หรอการล�าดบ ชนหน

ถาม: “เขตส�ารวจและศกษาวจยมระยะเวลาเทาไร?”ตอบ : มระยะเวลา 3 ป นบตงแตประกาศ และสามารถขยายเวลาตอได ไมเกน 2 ครงครงละ 1 ป

ถาม: “เจาของ ผครอบครอง หรอผมสทธในทดนโดยชอบดวยกฎหมาย ในเขตส�ารวจและศกษาวจยมสทธอยางไร?”ตอบ: ม ส ท ธ ไ ด ร บ ค า ท ด แ ท นเ น อ งจากไม อ าจด� า เ น น ง านหร อใ ชประโยชนในทดนตามภาวะปกต โดยยนห น ง ส อ ข อ ร บ ค า ท ด แ ท น ต อคณ ะกรรมการคมครองซากดกด�าบรรพ

ถาม: “ผทจะเขาไปด�าเนนการตาง ใๆนเขตส�ารวจและศกษาวจยตองด�า เ นนการ อยางไร?”ตอบ: ผใดจะขดคน เคลอนยาย น�าเอาไป ท�าใหเสยหาย หรอท�าลายแหลง ซากดกด�าบรรพ หรอซากดกด�าบรรพในเขตส�ารวจและศกษาวจย ตองท�าหนงสอขออนญาตตออธบดกรมทรพยากร ธรณ ไมนอยกวา 60 วน กอนด�าเนนการ โดยมอตราคาธรรมเนยมใบอนญาต ฉบบละ 1,500 บาท ยกเวน พนกงาน เจาหนาทมสทธเขาด�าเนนการไดเลย และตองแจงหนงสอใหเจาของ ผครอบครอง ห ร อ ผ ม ส ท ธ ใ น ท ด น โ ด ย ช อ บ ด ว ยกฎหมายทราบดวย

ถาม: “การกระท�าในเขตส�ารวจและศกษาวจยใดบาง ทถอวาผดตอกฎหมาย และมโทษอยางไรบาง?”ตอบ: ผ ใด ขดคนใน เขตส� ารวจและศกษาวจย หรอเคลอนยาย น�าเอาไป

ท�าใหเสยหาย หรอท�าลายซงแหลงซาก

ดกด�าบรรพ หรอซากดกด�าบรรพ ในเขตส�ารวจและศกษาวจย โดย ไมไดรบอนญาตจากอธบดกรมทรพยากร ธรณ ตองระวางโทษ จ�าคก ไมเกน 1 ปหรอ ปรบไมเกน 100,000 บาท หรอทงจ�าทงปรบ

“THE AREA FORTHE SURVEY

ANDEDUCATIONAL RESEARCH

”

HOLOCENE

หนา 7

สาระ นาร

“สาระนาร”

ซากดกด�าบรรพซากดกด�าบรรพโครงกระดกของภเวยงโกซอรสทสมบรณทสดในประเทศไทยแหลงซากดกด�าบรรพภกมขาว อ.สหสขนธ จ.กาฬสนธ

ซากดกด�าบรรพ คอ อะไร? ซากดกด�าบรรพ (Fossil) คอ ซากหรอรองรอยของสงมชวตในสมย

ดกด�าบรรพทอยในชนเปลอกโลก หรอทหลดหรอทน�าออกมาจากชนเปลอกโลก

ซากดกด�าบรรพ มกรปแบบ? ซากดกด�าบรรพ ม 2 รปแบบ คอ 1) ชนสวนของสงมชวต เชน เปลอก กระดก เสนขน ล�าตน 2) รอยรอยของสงมชวต เชน รอยตน รอยชอนไช รอยพมพ

ซากดกด�าบรรพดชน คอ อะไร? ซากดกด�าบรรพดชน (Index Fossil) คอ ซากของสงมชวตทเคยมชวตอยในโลก มการแพรกระจายอยทวไป แตมชวตอยในชวงสน ๆ ซงการทพบซาก

ดกด�าบรรพดรรชนในชนหนตางบรเวณกน นกธรณวทยาสามารถก�าหนดไดวาหนทพบซากดกด�าบรรพดชนเหลานนมอายในชวงเดยวกน

สงเหลานไมใชซากดกด�าบรรพ!!! หลกฐานทางโบราณคด คอ สถานท เรยกวา “โบราณสถาน” หรอ สงของ เรยกวา “โบราณวตถ” ทสรางโดยฝมอมนษย หรอ สถานททพบรองรอยของกจกรรมของมนษยในอดตทมคณคาในทางศลปวฒนธรรม ประวตศาสตร และโบราณคด ตามกฎหมายวาดวยโบราณสถาน โบราณวตถ ศลปวตถ และพพธภณฑสถานแหงชาต

รอยตนไดโนเสาร วนอทยานภแฝก จ.กาฬสนธ

ฟวซลนด (Fusulinid) หรอ คตขาวสาร จดเปนซากดกด�าบรรพดชน ซงระบถงชวงอายเพอรเมยน หรอ 300 - 250 ลานปกอน

หลกฐานทางโบราณคด (ก) วดไชยวฒนาราม จงหวดพระนครศรอยธยา จดเปน “โบราณสถาน” (ข) โบราณวตถวดสงห จงหวดปทมธาน จดเปน “โบราณวตถ”

ก ข

กองคมครองซากดกด�าบรรพ กรมทรพยากรธรณ กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม75/10 ถนนพระรามท 6 แขวงทงพญาไท เขตราชเทว กรงเทพมหานคร 10400โทรศพท/โทรสาร : 0 2621 9841

พพธภณฑสรนธร อ�าเภอสหสขนธ จงหวดกาฬสนธ