Breingeheimenstudievaardigheden, beroeps- en omgangscompetenties voor het MBO Leren en werken volgens denieuwste (hersen)inzichten!

e d u c a t i e f

• Hoe kan breinkennis bijdragen aan demotivatie van studenten?

• Hoe kan (hersen)onderzoek studentenondersteunen bij het leren leren?

• Hoe versterken we de competenties vooreen succesvolle beroepspraktijkvorming?

De lessen Breingeheimen zijn bedoeld omkennis te maken met efficiënte en leukemanieren om te leren. Maar bieden ookberoeps- en omgangscompetenties om metmeer succes de beroepspraktijkvorming tedoorlopen.

Uitgeverij Princep educatief

Julianastraat 8

7948 AP Nijeveen

T 0522 49 26 90

F 0522 49 26 99

e-mail: info@breingeheimen.nl

www.breingeheimen.nl

e d u c a t i e f

S T U D I E D AG O F S T U D I E M I D D AG VO O R D O C E N T E N

Om effectief te kunnen werken met Breingeheimen voor het MBO is het van belang goed thuis te zijn in het lesmateriaal en de achtergronden ervan. Daarom raden wij docenten aan deel te nemen aan een studiedag of studiemiddag. Het programma duurt ongeveer 4- 4,5 uur.Tijdens de studiedag of studiemiddag:• krijgen docenten informatie over recent hersenonderzoek in verband met leren• maken ze (nader) kennis met het lesmateriaal en de achtergronden ervan• oefenen ze sneller lezen• leren ze mindmappen

T W E E M O G E L I J K H E D E N

Er zijn twee mogelijkheden:• een studiemiddag organiseren op uw eigen

onderwijsinstelling/beroepsopleiding• inschrijven voor een open studiedag samen

met docenten van andere beroepsopleidin-gen

S T U D I E M I D D AG O P U W E I G E N LO C AT I E

MBO-opleidingen kunnen voor een groepdocenten een studiemiddag op hun eigenlocatie of op een andere door hen gekozenlocatie organiseren. De deelnemers ontvangen tijdens de studie-middag ieder een handleiding en werkboekter waarde van € 71,90 incl. 6% BTW. Alledeelnemers betalen alleen de materiaalprijs.Verder zijn er geen kosten verbonden aan de studiemiddag. Het minimum aantal deelnemers is 10 personen.Kiest uw onderwijsinstelling voor deze optie? Belt u ons dan voor nadere afspraken of stuur een e-mail: Princep educatief 0522 49 26 90, info@breingeheimen.nl

O P E N S T U D I E D AG

Aan een open studiedag doen docenten van verschillende beroepsopleidingen mee. Een open studie-dag wordt meestal gehouden op een centraal gelegen plaats in het land.Prijs: € 150,- p.p. incl. handleiding en werkboek t.w.v. € 71,90, incl. BTW en lunch.Inschrijven voor een open studiedag kan:• via www.breingeheimen.nl• per e-mail: info@breingeheimen.nl • of telefonisch: 0522 492690

M AT E R I A A L B E S T E L L E N

Het werkboek en de docentenhandleidingen kunt u bestellen:• via www.breingeheimen.nl

• per e-mail: info@breingeheimen.nl • of telefonisch: 0522 492690

• of via de schoolboekhuizen/-boekhandels (alleen werkboeken, geen docentenhandleidingen):werkboek Breingeheimen voor het MBO, ISBN 978 90 79815 08 1

G R AT I S P R O E F L E S S E N D O W N LOA D E N

U kunt op onze website www.breingeheimen.nlgratis 3 proeflessen downloaden om uit te probe-ren met uw studenten. Extra brochures voor uwschool kunt u telefonisch of per e-mail aanvragen.

G R AT I S B E O O R D E L I N G S E X E M P L A A R

Wilt u vrijblijvend kennismaken met Breingeheimen?Dan kunt u voor uw school een gratis beoordelings exemplaar van het werkboek voorhet MBO aanvragen. Zie www.breingeheimen.nl

Voor MBO

NIE

UW

!Ge

base

erd

op h

erse

nond

erzo

ek

folder_Breingeheimen_2011_xp02_2008 12-01-11 21:29 Pagina 1

• Werkboek MBO• full colour• 184 pagina’s• Prijs: € 16,90 incl. 6% BTW• ISBN 978 90 79815 08 1

• Handleiding MBO met les-voorstellen voor 33 lessen

• verschijnt april 2011250 pagina’s

• Prijs: € 55,- incl. 6% BTW

B R E I N K E N N I S H E L P T L E R E N

Hersenen staan volop in de belangstelling. Sinds

het mogelijk is fMRI scans te maken krijgen we

steeds meer inzicht in hoe de hersenen werken.

Door hier rekening mee te houden gaat leren

gemakkelijker en sneller.

Zeker in het onderwijs, en zeker wanneer het gaat

om studie- en omgangsvaardigheden, kunnen

studenten hun voordeel doen met deze nieuwe

inzichten.

M OT I V E R E N D E FAC TO R

Recent hersenonderzoek levert niet alleen een

bijdrage aan efficiënter leren. Het kan voor stu-

denten ook een motiverende factor zijn. Leren

betekent namelijk dat je hersenen zich ontwikke-

len: er ontstaan nieuwe verbindingen tussen

neuronen. Maar ook het aantal dendrieten van

neuronen neemt toe. Door dit inzicht kunnen stu-

denten tot het besef komen dat ze niet alleen

leren omdat de samenleving ze daar in feite toe

dwingt. Maar dat leren ook betekent bouwen aan

hun eigen brein, hun eigen ontwikkeling en daar-

door medebepalend zal zijn voor de richting die

hun leven neemt.

R E S U LTA AT E N P L E Z I E R

Het bedrijfsleven loopt voorop om strategieën

die het verwerken van informatie efficiënter en

plezieriger maken, in te voeren. Massaal worden

trainingen in mindmappen, snellezen, geheugen-

en planningstechnieken aan werknemers aange-

boden.

Het onderwijs hoeft daar niet bij achter te blijven.

Kennismaken met manieren om leren leuker en

effectiever te maken, is voor alle studenten van

belang. Veel studenten in het MBO ontbreekt het

aan vaardigheden om efficiënt te leren. Daardoor

zijn de resultaten minder dan zou kunnen, en zakt

het enthousiasme om te leren al snel weg. Met

alle vervelende gevolgen van dien. Zoals een

gevoel van ontoereikendheid en een verlies aan

zelfvertrouwen waardoor een negatief zelfbeeld

een nog grotere rem op leren zet.

Door studenten op een prettige en doelmatige

manier te ondersteunen bij het leren, kunnen

positieve leerresultaten bevorderd worden en

negatieve gevolgen van leerfrustraties zeker

deels worden voorkomen.

O N D E R S T E U N I N G B I J K WA L I F I C AT I E - E I S E N

In de lessen wordt gewerkt aan een flink aantal

competenties die deel uitmaken van de kwalifica-

tie-eisen die door de overheid zijn gesteld aan het

MBO. Zinvolle competenties die kennis, hou-

dingsaspecten en vaardigheden betreffen die

noodzakelijk zijn voor het goed functioneren in

een beroep en de samenleving als geheel.

Breingeheimen voor het MBO biedt naast studie-

vaardigheden ook ondersteuning voor omgangs-

vaardigheden. Leren incasseren, samenwerken,

omgaan met negatieve feedback en conflicten

oplossen, spelen hierbij een belangrijke rol. Ook

bij deze onderwerpen wordt gebruik gemaakt

van de inzichten van recent hersenonderzoek.

Om een indruk te krijgen van de competentiesdie in Breingeheimen aandacht krijgen, kunt uin het middengedeelte van deze folder hetoverzicht van de lessen bekijken.

W E R K B O E K VO O R S T U D E N T E N

Breingeheimen voor het MBO bestaat uit een

werkboek voor studenten en een handleiding

voor docenten. Het werkboek is gedrukt in kleur

met illustraties en foto’s. Het bevat informatie en

opdrachten, maar ook ‘Breingeheimen’, korte

stukjes tekst met relevante, meestal wetenschap-

pelijke informatie over de hersenen, die in een-

voudige woorden is weergegeven en aansluit bij

het onderwerp van de les.

De informatie die studenten in hun werkboek

krijgen:

• geeft inzicht in hoe de hersenen werken en hoe

ze het meest effectief kunnen leren

• onderbouwt een aantal leerstrategieën die al in

het onderwijs worden toegepast

• bevat competenties die zowel bruikbaar zijn

tijdens de studie als de beroepspraktijkvorming

Het werkboek bevat 33 lessen en kan gebruikt

worden tijdens het eerste studiejaar, maar ook in

de latere jaren. Het boek bevat zowel opdrachten

die studenten zelfstandig kunnen uitvoeren als

groepsopdrachten.

De prijs van het MBO-boek (184 pagina’s, fullcolour) is € 16,90 incl. BTW.Wij rekenen geen verzendkosten.

H A N D L E I D I N G VO O R D O C E N T E N

De handleiding voor het MBO bevat lesvoorstel-

len voor 33 lessen. Deze lessen kunnen tijdens het

eerste studiejaar gegeven worden of verdeeld

worden over twee of meer studiejaren.

Iedere les is onderverdeeld in een aantal activitei-

ten waardoor de studenten grip krijgen op de

vaardigheid die centraal staat in de les.

G R O E P S AC T I V I T E I T E N

In de handleiding treft u in vrijwel iedere les

groeps activiteiten voor studenten aan:

• om samen ervaringen uit te wisselen

• om samen een activiteit te ondernemen

• om samen een probleem op te lossen

• om informatie uit te wisselen

De studenten leren op deze wijze samenwerken.

Maar ook het oplossen van problemen blijkt uit

onderzoek het beste te lukken in groepen.

Groepen lossen problemen vaak sneller op.

Bovendien blijken individuen die regelmatig in

groepen werken, beter in staat te zijn individueel

problemen op te lossen dan mensen die geen

ervaring hebben met het werken in groepen.

Z E L F S TA N D I G O P D R AC H T E N U I T VO E R E N

Naast groepsactiviteiten werken de studenten in

iedere les aan opdrachten die ze zelfstandig kun-

nen uitvoeren.

Thema 1 Je brein: een universum in je hoofdLes 1 BreinfeitenLes 2 Je brein van ± 16 tot 21 jaarLes 3 (Brein)verschillen bij hem en haar

Thema 2 Kunnen en willenLes 1 Competent, jij ook?Les 2 Hoe ben jij intelligent?

Belemmeringen om te leren: wat houdt je tegenLes 3 Wat ik wil: toekomstscenario’s

Kiezen en beslissenSMART je doel bereikenEr voor gaan: zelfdiscipline en wilskracht

Thema 3 Slim geleerd is goed gedaanLes 1 Beter en sneller lezenLes 2 MindmappenLes 3 Creatief denken

Thema 4 Je brein concentreren en activerenLes 1 Aandacht en concentratie

Flow: gelukkig door concentratieLes 2 Luisteren en vragen stellenLes 3 Aantekeningen maken

Thema 5 Je brein en je geheugenLes 1 Hoe goed is jouw geheugen?

Hoe je geheugen werktHerhalen om te onthoudenJe vergeet snel en veel

Les 2 Associaties en ezelsbruggetjes

Thema 6 Beter scoren: woorden en toetsen Les 1 Engelse woorden leren

Gemakkelijk woorden leren: brokken maken!Meer manieren om woorden te leren

Les 2 Toetsen leren Manieren om toetsen te lerenDe StoplichtmethodeDVLST gebruikenEen samenvatting maken

Les 3 Plannen voor het leren van een toetsPlannen door opdelen in stukkenEen toets plannen

Thema 7 Je lichaam en brein gezond houden Les 1 Je gezondheid beïnvloedt allesLes 2 Stress en ontstressen

Stress kwijtrakenStress voorkomen

Thema 8 Solliciteren: jezelf ‘verkopen’Les 1 Solliciteren, hoe doe je dat?

Zo schrijf je een cv Een sollicitatiebrief voor je bpv

Les 2 Op sollicitatiegesprek

Thema 9 Met beide benen in de praktijkLes 1 Omgangsvormen op je bpv

Omgaan met cultuurverschillenVooroordelen: warm of koud?

Les 2 SamenwerkenSamenwerken in 7 stappenRelaties uitbreiden: netwerkenJe eigen netwerk

Les 3 Competent op je bpvLes 4 Wie is hier de baas? Omgaan met gezag

Denken als werkgeverLes 5 Feedback, wat doe je ermee?

Reageren op negatieve feedbackZo geeft je constructieve feedback

Les 6 Reageren in conflictenConflicten oplossen begint met luisterenZeg hoe je het probleem ervaartZo geef je een ik-boodschap

Thema 10 Hoe nu later kan bepalenLes 1 Een reflectieverslag met SWOTLes 2 Bpv-verslagen en meerLes 3 Interviewen: een vraaggesprekLes 4 Discussies: meningen verschillenles 5 Vergaderen: hoe en wat?Les 6 Een presentatie geven

I N H O U D W E R K B O E K B R E I N G E H E I M E N M B O

Hiernaast zie je de Ebbinghaus vergeetcurve. Uit deze vergeetcurve blijkt dat je na 20 minuten al meer dan 40% bent vergeten!

Nu is het zo dat Ebbinghaus in dit onderzoek zijn proefpersonen klanken van drie letters zonder betekenis liet onthouden. Maar als jij iets leert heeft dat betekenis. Daarom kun je die dingen waarschijnlijk wat langer onthouden. Maar om aan de veilige kant te blijven bij het leren van toetsen, kun je beter na 20 - 30 minuten stoppen met leren, even een pauze nemen en dan het stuk dat je geleerd hebt herhalen. De kans is groot dat je dan meer onthoudt dan wanneer je langer doorleert en daarna pas gaat herhalen.

Stress en onthoudenZowel langdurige als kortdurende sterke stress is slecht voor je geheugen. Je kunt er minder goed door onthouden. Ben je vaak gestrest? Probeer je stress dan kwijt te raken.

Milde stress: beter onthoudenVoorspelbare chronische milde stress zorgt voor een beter geheugen, een beter humeur en aanmaak van nieuwe neuronen in de hippocampus.Bij voorspelbare stress kun je denken aan dingen die met je dagelijkse routine te maken hebben. Bijvoorbeeld zorgen dat je op tijd op je bpv komt of op school.Onvoorspelbare stress remt de aanmaak van nieuwe neuronen in de hippocampus af.

Emoties helpen onthoudenJe hebt het in het vorige thema al gelezen. Emoties spelen een belangrijke rol bij leren en onthouden. Als je iets interessant vindt, leer en onthoud je dat gemakkelijker dan wanneer je er geen interesse voor hebt. Je emoties bepalen dus of je ergens je aandacht bij kan houden of niet. Als het je lukt om je aandacht ergens bij te houden wordt de informatie beter doorgegeven en opgeslagen in je hersenen.

Leren door werken met je handen en gereedschapNiet alleen leren uit een boek helpt je onthouden maar ook het aanraken en vasthouden van voorwerpen. Je zult daar op je bpv volop de gelegenheid voor hebben!In heel wat beroepen werk je met gereedschap. Door er vaak mee te werken leer je en word je er steeds beter in.Dat geldt ook voor bijvoorbeeld autorijden. Probeer trouwens je rijbewijs te halen als je nog op school zit. Je hebt daardoor meer kans op een baan!

100

80

60

40

20

2

onmiddellijk herinneren

onthouden (%)

verstreken tijd (dagen)

20 minuten

1 uur

9 uur

4 6 8 10 15 20 25 31

BREINGEHEIM

BREINGEHEIM

BREINGEHEIM

BREINGEHEIM

7372 © princep 2011 © princep 2011

les 1thema 5

les 1thema 5

Je vergeet snel en veel

Als je veel informatie moet lezen en onthouden, bijvoorbeeld voor een reken- of taaltoets of voor de theorie van je rijexamen, moet je er rekening mee houden dat je heel snel veel vergeet.

Lees de informatie op blz. 70, 71 en 72. Beantwoord de volgende vragen.

1. Waar kun je je werkgeheugen voor gebruiken?

2. Wat helpt om informatie op te slaan in je langetermijngeheugen?

3. Na hoeveel tijd kun je het beste informatie herhalen?

Waarom?

Zelfbeheersing: leren incasseren

Je hebt samen met je klasgenoten een opdracht gedaan om te leren incasseren.

Hoe reageerde jij?

Was je tevreden over die reactie?

Hoe reageerden je klasgenoten?

Wat vond je van hun reacties?

Denken als werkgever

Stel, jij hebt een eigen bedrijf. Bedenk zelf wat voor soort bedrijf.

Schrijf het hier op:

Je neemt een aantal mensen in dienst. Schrijf op wat hun taak is.

Persoon 1

Persoon 2

Persoon 3

1. Van Persoon 1 verwacht ik dat hij/zij de volgende dingen goed kan:

Ik zou er iets van zeggen als deze persoon

Beschrijf wat de persoon doet of misschien juist niet doet, of welke fout hij/zij maakt.

Hoe reageer je daar op?

2. Van Persoon 2 verwacht ik dat hij/zij de volgende dingen goed kan:

Ik zou er iets van zeggen als deze persoon

Beschrijf wat de persoon doet of misschien juist niet doet, of welke fout hij/zij maakt.

Hoe reageer je daar op?

3. Van Persoon 3 verwacht ik dat hij/zij de volgende dingen goed kan:

Ik zou er iets van zeggen als deze persoon

Beschrijf wat de persoon doet of misschien juist niet doet, of welke fout hij/zij maakt.

Hoe reageer je daar op?

Hoe we fouten beoordelenUit onderzoek blijkt dat we vaak denken dat andermans fouten veroorzaakt worden door tekortkomingen in die persoon zelf. Maar onze eigen fouten schrijven we vaak toe aan bepaalde omstandigheden in onze omgeving.Als een baas slecht leiding geeft denken we dat hij/zij het met opzet doet of een slechte leider is. Als we zelf fouten maken dan komt het door een vergissing, doordat we teveel onder druk staan of doordat we niet zijn opgeleid voor die taak.

BREINGEHEIM

BREINGEHEIMProblemen met de baas: grotere kans op depressieDe relatie met een baas schijnt bijna een even grote invloed te hebben op iemands welzijn dan zijn of haar relatie met een partner. Ook al heeft de persoon een baan die hij leuk vindt en kan hij goed opschieten met zijn collega's, dan blijft de negatieve invloed van de slechte relatie met de baas zwaar wegen.Bijna de helft van de werknemers heeft een slechte relatie met de baas, blijkt uit een Amerikaans onderzoek.Dus als je een baan zoekt, kijk dan kritisch naar je leidinggevende! Denk je dat je het goed met die persoon kunt vinden of niet?

145144 © princep 2011 © princep 2011

les 4thema 9

les 4thema 9

B R E I N G E H E I M E N VO O R H E T VO O R TG E Z E T O N D E R W I J S

Er zijn ook lesmethoden Breingeheimen voor het

voortgezet onderwijs:

• voor vmbo basis, kader,

gemengde leerweg

• voor vmbo-t, mavo,

havo, vwo

Meer informatie:

www.breingeheimen.nl

folder_Breingeheimen_2011_xp01_2008 12-01-11 12:58 Pagina 2