A C !A tJ lIIV EBS ITA T I S110 14-

I R A T ISL AV IENS IS

196}

Frace botanlOZD8 I

HISTORIA ZIE UfIKA• •• •• • •• •••••• • • •

I N5TY'l'OTU BGrANICZNEGO UNIWEmYTETU WROCU VS KlEGO.................•.......• .......................

Dzl ej e Zl e1nlka I nst,tutu Bot anloznego Untwera,tetu . r ocl a. akie­go .1~t4 81~ 'ol~le e r oewojem botanlk! na ~1~aku , a • azc z eg61no~o t

.e wr oot awt u. Zblorl Jego 54 • znaozuej ce~~cl r eeul t a t em prao, ,~akloh bot anl k6w- f l or , at 6., · . ar6. no uczoQJch, j ak 1 11CzQ3oh ~11o'nl­

"6. botan!"l .Pler••ee flor l ~~8ka , .,dane pr.ez Mattu.chk~ (1 776, 1779) 1

Kr ookera (1787_1790-1814) pr zJc z,n11J al , 8 enaoznJ m ato pnl u do ros­wo ju zalnte r eao8a6 florlS~'OzD3cb na §~eku , a lcb eblorl nat.talldo oaj etara. 30b, j akie poal ed. 1 Zlelnl" przed zolazczenlea .oJeDDJm( 194~194 ' ) . Dos odem sZlbklego _zr oetu talntereeo.a~ flor~ §l~ska

mo!e b16 f akt , te j ut . r . 1811 ukazalo al~ .e *roolawlu plerweee'l~skl e w,dawnlctwo zlelolkowe: · Centuzlen echl es l acher Pflanzeo- ,w, dawaoe prza. Gant hera 1 SChummels , a kont l ouowane p6t olej pra,wap61pr aol Wlmmer a 1 Grabowskiego, aut or 6. koleJoej flor, ~ska.

Po.etaole Unl • • r sltet'.l Wr ocl aws1d.ego w r . 1811 1 r 6. ooczesne za­lot enl e Ogr odu Botanloznego, at.or Ell o z CZ8aem .a~, bot aol CzQ1 0­

' r ode" naukc." kt 6r l 8,dal 8lelu W3 b1tUlCb , '.l a t owe j slaw, uozo­Il,)' cb.

Zaw14zklea p6tnleJ 8Z4l go Zl alnika I natJtutu Botani cznego b,1 Zi sl­olk Ogrodu Botanl c.oes o (Herbarlum Bortl Bot anlo l UolTersl t at l a Vra­tlslaTt ensl . ) , zalotoQ1 • r . 1821, oram Zl elnlk ~~ski (Berbarlum ~

Ieelecua ) , gromsdeoDl pr.e. 0.100,,6. zaloton.go • r. 1809 SChleal ­ache Ge.al1scbaft far Vaterllndl acbe Cul tur.

28}

DZIEJE ZIBLNlKA QGRODU BOT1NICZNEGO

Plerwszy zlelnlk, zalotony zosta l prawdopodobnla przaz L. C.TreTlranusa, dyrektora Ogrodu Botanlcznego w l ataoh 181'-1 8) 0.Zlal­nlk taD spelnlal pooz~tkowO rol~ dokumentaoyjQ4, gromadz~o alagatyapro"adzanyoh z zagranloy 1 hodowaolCh w Ogrodzl a ro~l1n nacz101o­wycb. Dla tego tet jago na j s t a r aze arkusze zle lnlkowe zaopa t rzona

54 j ad1?le • nazwQ ro~llDJ ; wlala z nlchposlada podpla Tre vlranuaa . Z bleg1emczaau j edoak zlel nlk t en r c zwln~l al ,zoacznla dzl~k1 darowlznom 1 zakupom,tak ee . ,kaz zb1or6w podaD,1 przez B.G&p­

perta (dyrektora Ogrodu Botanlcznego_l ataoh 18'0-1884) z r. 1884 z.wlera 26poz1ojl, z kt6r1ob jako g16wue w1mlen16na lety:

Zlelnlk ~w la t. • • •• • • • • • • • •• ••• •••••••• '0 fasc1ku16wZl el nl k Ogr odu Botanlcznego ••• • • •• • • •• • 70 ~

Her bar l um al l eal aoum • • •• •• • •• • • • • • • • • • • )0 •Her bar l um germanl cum • • • ••• • • • • • • ••• • • • • 12 •Zbl6r por oat 6w ••••• •••• • • ••• • • •• • • •• ••• 8) ~

oraz lntere8uj~ce w1da~nlct_a zl elnlko.e ro~lln nl t sZ1oh:Von Thumen _ Herbarlum .ycologlcum oeconomloum 15 faao1kul6.Sohnel der - Herbar lum 80hle s l acber Pl lze 12 ·Llmpr lcht - Bryotheca a118s1a08

Wr. 1888 eblory zlel olkowe przeolealono do oowo w1budewanegegma obu Inatytut u Botaolozoego. StworzeDle atalego, obszernego po­ml eazczenla dla Zl eIn lka stalo sl, kODleozno~ol~, wobee obfl tegonaplywu no.yob matar lal6w, przeka zywanyeb Unl_ers1 te t owl prze z 11­cznych oflarodawc6w. N 1ew~tpllw le na j_l~ka z1. dar em bl1 zlelnlkRudolfa Ton Uechtr ltza , znanege badaoza f l ory '1,aklej ,110Z401 1200fa ac,ku16w , eflar o_a01 w r. 1882, oraz zl eInlk U. Wlnk1er a, ofta­rowanl w r. 1888.

Okra s od r . 1880 do wybuchu plerwazej .o jny ~.lat o.ej ,k1edl ~­

r ektorem Ogr odu Botao10zoego byl Fer dynand Pax , jes t okroaem naj­aZl bazego rozwo j u z18l01ka . w t ym cza ate akollls 8o. s no pos1ada.ne d:l1.o­ry , tw orz~c zlelnlk tWl sta orez zle In lk 'l~sk1 . W r. 189' zle l n1k'wleta 110&11 ju~ 1700, fa aoykul6w, zawl era j llC10b okolo 220 t , a1' C1a rkuazy .

284

Z 101ejs tl_, Paxa _ r . 1888 dokonaoo _atoaj zamlaD1 c zle1ol­klem -Schlesleche Gesellscbaf t f ar Yata r 18ndlsche Cultuz- . I za­ml ao za zlelnlk '~skt R. Y. Ueebt r ltza uZlakaao ceDDJ zlelDlkBeoechla - ·Berbar lu- Henschel l aDu.- , l l ca,ol okolo 100 t , al , cla rkusz" prawdopodobole wra• • _l ,czo01ml d06 cbloraml ro'lln nit·

sz,oh.Poc~tek ble~eego at uleola pr Zlo16al dal szY obfl tl napll- ne­

_,cb ma t er 1a16., zabraoloh pr zez olemlaokloh badao zl w cza.le .,­pre_ do Af rlkl 1 poludolowo-wscbodola j Azj l a • r . 191 ~ Zle10l kposladal j ut ,.0 t l s1 , cl arkue~ a Bl1 t o punkt a.czltowl _ je80ro • • oj u. Hle ate t" • okresu ml~d.,wojenoego ole zaobowal, al, t as­oa dokumaot" w zacbo_.010h j edoak6a fa ec,kulacb zlelnlkowl cb 84tl1ko nlello~e okaaz, kt6re • t,m esaal e soata ll do zbl or6. wl~

cz ooeaOst a t nl . wlelkl. a_bl tkl e. bl1 zl el ol k Kar ols Adol fa Ja r .ego

Lauterbacba, przaka zsD1 w t estsmaoele Uolwer&1tatowl wroel awskl a­mu _ r a 19) 8. Zlal nl k t eo , opr60. zblor 6. wta'olclela,&Danego ba­d_oza f l orl ma lezYj_kla J (g1 6. Dle No.eJ Owloel) , zawlersl llcznaokaz, t , po. a, cenna 'wlato_a .,da-nlct _a zlelolko. a 1 zbl or l pr,­.atne r6tn1cb badaoC1, gr oze dzooe prea . eal1 ol a..l okras .,cl .Laut ar baoba 1 .1asnor,ozole prza . aA upor~dko.aDa. Llcz,l 00 oke­10 '0 t1s1~01 arkusC1, • t,. polow~ atano_l11 zbl orl .lasna .

St ao og61nJ poaladanla Zlalolka lnat, t ut u t ut przed dr~ ~j­

n~ '. la tow~ ooao16 motua na 600 t,sl~01 a rkusC1 s l e1Dlko_,cb aJ ealenl, 19~' ra _lad.e nleml eokl e awskuo_al, • Inat1tutu

wsftJatkte _bl or1 sl.101kowa, ukr, wa j , O Ja • r 6tn3eh mlljaoowot­elacb Doloego !~ska: zlalolk g16wol umlesZQz oD1 soata l w zamkuw Plotro_loacb k~lo K4t6_ Wrocla_skloh , zlelnlk Lauterbacba _ 514­dltolola kolo JelloleJ G6r" 8 pesos tale matar1a17 (malo. -Barba­rlum Meabold- ) - _ ko'olale gaml.ooow,. _ Ol a' ol cl , gdzle spl e­ntl, doszcz~tDlea

DZIEJB ZI&LNIKA ~5KIEGO

W operctu 0 Uolwarsytat dzl a lalo Schlea1sche Gesel lacbaf t f dr

yaterLlodlsoha Cul tur a Zslotona Jut _ r a 180) Jako -Gese~laehaf t

Haturw1ssioachaftllcher Freunde- , _ r a 1809 prz1Jt1o stal, nas_~

pod kt6r~ dzla lalo ponad 1)0 l ata Pc po_ataolu Unl . er sl t at u _r oo­l awsklego r os wl ot lo ono bardzo t1-' dtlalalnc'6 w aekc Jach , gru-

285

pu j401ch lud~ l 0 podobol 0h zal o t er eeo_aol aoh . I t ak _ .eko jl prBl­rodnlozej skup l 11 81, m110snl01 przlrOdl A14s kl e j : na uoayo l el e , du­cho_ol, l eAnl ol , a ptekarze, l ekarze.

W r . 1823 Towar zla t wo r oepooz Ql o wldawanle _laanego pi sma , •kt6r,. obok og6lnyoh apr awozdab z dzl a l a lnOBol poaz ozeg61n, ob s ek­oj l To. arzy.twa publ lkowano - 1Dl kt prao badawozl ob. Do r . 18'0 Wl ­ohodzl10 ODO jako "Uber sloht der Ar bei t en und Verlnd,rungen derSohl' a1s oheo Gesellsohatt t ar Vater18ndlaohe Cul t ur w', po C Z1~ do r .19)' Jako "Jahreaber10ht e der Sohl e al ach' D Gesel l eoha t t tUr Vater­l and1ache Cul t ur " , Da s t , pnle • zml enl on8 J t orml e do r . 1 94) .140m­nle.

Kol eJnl s ekre t a r ze t ego TowarZJs t.a, Fryderlk Wlmmer 1 RenrlkGr a bowskl , pl er ws l pos taw l ll w aekc j l bo t anlozoeJ woloa ek 0 atwa­r zeol e prOw1noj ona l nego Zl e lnlka ~8klego. Wezwanle to , gor 4oo po­pa r t e prze s profesor a B. Gopperta , zoa la zlo ty Wl oddt wl , k wsr6dozlonk6w sekoj l . Spor o os6b otla r owalo awe pry watne eblor l zlelnl­kowe, a wsrdd nl ah ozolowe mle jsce 2a j muje dar pr ot . W. Renschle,ot1aro_aDY w r . 1 8 ' 8 - "Herbarl um HeDsohel lanum· . BIl t o De owecza al zleln1k u os6b prywa tnyoh rzadko spo t ,kan" boga t l • gatunkl

. za r6wno europejskl e , Jak 1 t r op1kalne , 110&401 ponad 90 t ysl t 01 m­kusZ1 . Zachowa Dy do dz ls ka t a log, prawdopodobnle wlasnorQcznlepr ees Hen sobla napl sa Q1 , "Index Her ba r l ol l nostrl" z r . 1830, w1­m1enla og61em ~ 6 41) ga t unk6w, w tym: Pha nerogamae 110&4 39')9 ga_tunk6w, a Cr , ptoga ma e 68 7 4 gatunkl.

Od t ego roku w r oozn1kaoh Towa rzyet_a uka zy_a l , slt oorooz neepr awoeda n1a dotycz~oe poe t,pu prac _ Z1eln1ku ora z napl ywu 4on1cbno_,ob materla16w .

Ko leJnyml kust oszaml Z1e l nl ka byl t: Fer dynan d Cohn 18'8-1864 ;

Jul1usz Ul1de 186'-1 870, Ka rol Gusta. St ent zel 1870-1871, GU8t awW1lhelm Korbe r 1871-188' , Rudolf T. Ueobtr1tz 1886, Ferdlnaud p&%1886-1 890, Teodor Sohu be 1890-1 929, Emll Soba l ow 19J0-1 944 (1 ) .

W pi ar _ezym okr es l e zaj ~to 51, przede wS z1st kl m za bezpieoeemtmzblordw Benechla. Oka z, z1elnlko• • zos t a l l zatrute subl imate. 1~I e z ntoh ~. l e tnle za cbo.alo sl~ do dz14 . Z kole l przyst4P10DO doayatematycznego upor~dkow8nla 1 udos t Qpn1enl a zblor6w. Pract t t

w1kona l Milde , porz~dkuj~o zb10r l Ben eobla we dlug slstemu Endllobe­r a 1 organlzuj~C r 6wnoozesDle odrtbny zlelnlk '~5kl. Wtele oen­nych a rkusz1 z1e l nl kowyoh ()5 t ascyku16.) , za_lera J4cych l 1czne 0­

kazl z nowo odkrltyoh n8 A~eku st aDowl s k r os 11n , przekaza l a zl~ l-

2~

Brlot heoaezslocatl,dl e .lIgen

bot8 ni~6~ , akupionych w Sct l es i ­(zaloto~m ." r , I f!62 Z i n1Cj8 t :JW)'na l e re Lf z • Ln , - ngl e r , PWS9-

n i kowl ~l~skiemu grupe mlod~cr.

6 C~ er Bota nlscher Taua chve re i nR. v on Uectt r i t za) , d o kt6regokI.ect.t , lil:lp richt , Ste in .

~es t.pC8 L!llde go , G• ." . Ml'rber , sporz~zn pl enszy katal og

zbl or 6. zle l nl ko.lch , kt 6rl costal opubllko.&n1 w ' 0 r oc Eni ku To­warz1stw., w r. 186) . Kat810g l1cZl 8' pO ZJc j i , kt6rloh 11czba Z

·cza sec znacznl e t malala , po wll\czeniu 8ze r egu .,ml en10D~ch. -,­kacie zblor6w b4d t do zlelnika HeDschla , ~d t do t1eln1ka '1~~

go. Do oajwetni ejaZ1ch pozlcj1 kata l ogu na le~:

A. KaJ:J!dr Sr;& matenaly til"8k1e, upor Zl\dkowsoe wedl ug 81stelllU L1~

Daueza1 . B.G . Mattuaohka - materlal~ do "Flora sllesi.oa " Z 1'. 1776

orez do "BoUJlle ra t10 s ti rpl um 10 511e81a spont e creeoeo tiumz r . 17 79.

2. A. J . Kr oek er - ~terla ll z1elnl kow e do j ego"Fl ora s~la­

cs r enova ta" ( 17 87 , 17 90 , 181_, 182)

B. Her bar i um Heoschel l aoWD , zawleraJl\Cl 614 ra ec , Pbane rogama e 0­

r a e 124 r e ec , Cr.Y pt oga mae ( w t ,yDl 22 re ee , paprotnlk6. , 2) m~

k6_ , 24 - por os t6w, 18 - gr zyb6_ , ) 7 - glon6_) .c. Zl e l nl kl ~l~skle :

1 . H. r bar i um s l l aeIaoWl pbanerogaDl1cum - 1 61 reec ,Z. GUnther und SchUllllllel ( p6tnle j _ap61n l e e Gra bowskilll l~

me re.) Cent url en sehl e s l schs r Ptlanzen - 22 t a sc .J . WI DlIl.. r et K. r ause - Herba r lW11 Sal1cUII - 8 dodea d oraz

s ...ereg dr obD1ch zbIo r 6w zl elnlko., ch ~ 1l\Skl ch 1'04110 zar6wuo na­C&1010W1Ch, Jek 1 n1 t s£1ch (grz1b'y - Schne ldera , porost, - St el ­Da, lIlszakl - Ll l1lpr 10ht. , Ql cbur1 , papr otnl kl Kl1dego ) .D. ~l d8 .n 1 c t_8 zle l n1kow e :

1 . Ra beohor s t - Cry pt ogama e Ta sculares Eusopa e ,Europaea , Hepa t lcae Eur opae , Llcbene s Europae tCl a 40nl a e Europa e. e , Fungl Eur opae l eX81ccatl,Europ8s 1 t nne.

2 . Br bar l 0 Crlttogam o Ita11 8no - )0 la se .W na 8t~PnJoh l ataob Z1e l nl k otrzlmal m. I n . na st ~puJ~oe -1­

dawnl ct_a z1el nlko. e : von Tbumen - ~cotbeca uo1Ter sail s 1 W. G.Schneider - Her bar 1um Sobl e s1ecber PU ze oraz s t a r1 &leln111: 5J'1­_lus za Bocoooe z XVI I w.

ObJ,cl e ~ t an ow lska kua to s za pr ...e z Scbubego w r. 1891 (na 011:-

rea nlemal 40 lat) rOZpoozlD8 no., etap • dzle j80h Zlelnlka ~__kleSo, .,rataj,o, at, ostateozU7a upors,dko.anl.. jeso eblor6.roAl1D nao_lUl0.,0h 1 oal'IDl,ole. _ poo~tkl•• ble~ego stale-01. 110_b, ' 0 t,s1,01 arkus~ okaz6. '~akloh.

Teodor Sobub4 , .,obo.anak Cal . er sl tat u 'roeta.sklego, uO&eABugler. 1 Prant.La, praouj,o dl ugla lat. DA st ane. 18ku profesorajednege ••rool•• skl ob glcnazj6w, oa ll -0ln1 oza s pO'.lto.l bada­Dlea tlorl .11,... Ne tru jf4cycb po kree t;yc ia w;ycleozhoh bot a­aloZUloh odkrl1 mn6.two a OWlob stano.lek ro'lla 1 zbleral obfltlmaterial al . lot kowl , kt6rl wlasnor,oznte _l,ozal do zraorganlz~

nago Zta1Dtka .1~sk1ego. Ponadto zorgantaowal call aesp61. praoow­nlk6. z prowlnojl, kt 6r zl r ok r ooznt. nadsllall do Ztalnlka ota­Zl z nowo odkr11 10h stano_tat ro'lln naC_lato.,0b.

• r . 1898 Tow.rZl atwo dokonalo korzl.t ae j ZSDt aQ1 z Zlelnt­t ie. Ogr odu BouDtcane ge, uqakuj ,c . ..ataD ea -Berbar t a Hen­sobel laau.- zl elnt k '14ak1 R. T . Ueebtrltza (pra.depodebn1. pra-­tasane zoatal , Zlalotkowt Ogr odu Bot aolo znego poza'14stte abt or,ro ' 110 ol*s~oh, 00 do kt 6r l cb l atDlenta nadal w ztelnt ku To. a­r&1s t.a brat jaklobkol. tek dalszl ob danloh) .

• .,01ku pr.apro.adzonlob pr zez SCbubego r ewlzjl pol,ozoQ1ohabl or6w ' l,.k1oh pow.tala jego oenna praoa -Ober dle Ve rbrettungdar Gafa aspflanzen In Soble.l eo-, kt6r. uk~zala sl , _ r.190J.5tR­nowl ona 40 4z1' pod. tawow e t r6d l o lnformaojl 0 .,st,poaanlu po­az.ozeg61Q1ob gatunk6w a r6tQ1oh r ejon80b .14* 8 , z dru.g1eJ ad

atroD1 podaja 40kla40a 4an. l10.boae 0 110'01 arkuaal ztelat ko­Wlob katd.So gatunku, zlotoD1cb w Zleln1ku .114sk11a do r , 190J.

• cl~ nutUtllob 1at 40 Z1elat'ka napl,wal, oowe _teriel,od l10ZU10b .ap61praoo.alk6w , rosalaQ1ob po r6t Q1 ob . lej800.06­olaoh DolDego 1 G6ruego ~aka, kt6re etan na te natiejon. t osna­o.oae u dolu nu.er•• danago rejoou f l orlstlc.nago prB10B1Ul.ll ~

do dale.ego po.aa tanla eb10r 6w•• os tetal. dztea1,0101eolu pr z.d4 rug~ aojo, ' wt etoa, Zta1D1k §~sk1 • • bog.otll l tozn. sa t unki ro­'ltn slnantrop1jDlOb, ..wlaozoDlo b z o. ooemt, ae1D4, zbote. t t p.g16wnla na taraD1 aroola.sktob d.oro 6. to.a ro .,ob 1 por6. r.eo&­Dlob, zabr8na pr zez K. Welera 1 K. Sohalo.a .

• r . 19J ' Zl alat k h¥k1 11oz11 pond 80 tJ'81'Ol arkuaQ.Pr.w­dopodobn1e zostal on z k060•• r. 1 9~~ wlwle.10Ul z st a 4 zt~ To••­rZlstw., ml ••zc~.j 51, na .,.epoe odrza 6attej oteopodal Unl.ar­S1t.tu (We !a.oe) t zlot oQ1 ne atrlobu jedna j Z. 8zk61 podstawo-

.,ob. poludnloaej oz"01 m1a5t . (ns Tamogaju) . Tuta j j 180 bemceo­na zblor7, b,d~a ra.ultate& t.udnaj 1 n11st rud zone j praOl kilkupokoleA 'l,ek1ob florl st6w przelel411 prza. k1lka l8t bl. jakll­gokolwi et el be zpl. ozenl e przed znlezozln11~ . F. SOlkul1 zlel olko'eoz,st o r ozl 14z80lt arkueze zml eszaue ze eob4 poniellarall a1, po­

~r6d kurzu, 11l g001, odpadk6' t gruzu 1 potluozoo.go azkla.Odnal&­zl ooe a r . 19_8 pre• • lezlone eoatal1 do orgaolzuj4olgo al, Zle l ­olka • gmaohu . , dzl a l u Hauk PrZ1rodnloz1ob Unl'lrsltetu Wro01aa­akllgo.

NOV. RIS'l' ORIA ZIEIZiIY.A - UTA POI'OJENNE

do prowl­zna l ed .,prZ1b l 1

r ekt ora

•

Rok 19_' rozpoDz,1 00., r oedzl al b15to­r 11 Unller e,tetu Wr ool aw sk1ego - wladz s pol­skl. prz15t4Pl11 do organlzaOj l UOl wa r el t e­t u 1 Polltechalkl. Pler. ez,m r ekt or em po l~

ozOUloh Uce,101 zosta1 Pr ot . Dr St9n lolawKulcQAakl t pU.Jb;r1;r do Wr o01ael a era8 8gruP4 plo01lre~ polsklcb u8ukol061 Ju t w_j\& 19_' r,

G_ch g16wD.J , lnatJ'tut Botanlc U!J' t .l&­I I lnn;r ob bud, nk6. Unla ersltetu letalc I grazsoh. zaklad;r botaol­eeae zaoz,l;r 51, organb oae6 w j edD1m e ooalal1oh bud;rDk6. PoU ­t eohalkl, pre;r ul. 80leelal ' Prusa.

Ud8rzaj401 bI 1 brai: j ak10bkolwl ek matar1a161 elelulko.yoht 00'lladoZ110 0 loh ,.akuaoj l . POazuklwsn1aal klerowa l Prot. Dr St a­nlsla. Tolpa . Akoja odszukl"nla zblor6w Dnl werl1 t a tu , ukrl t lch •r 6tn;rcb &8~tkaoh Dolnego §14aka odb,wala a1, • 01ez"kll tru~

l arunkach foraowao La 81, nOlego tlcla be Zie .la oh OdZl0kaD1 cb _pl erlsZ1ch latacb po zakoAozenl u 10jOJ' 1 obt1to_ala • 1Il01leot, drs­

aat,oene. Brall I ole j udalal ozlonko.1e zor ganlzOl ana j .6W0&85oohotn1ozej shatz a1ca delDloklej • • la tach 19.... 6-19_7 zoatllj , . WJt­411.1. odnal eel one 1 przewi ezl one do Wroolalla podatawol. oZ1~ol

okl ado•• Z1elnlka : s1Inl. uszkOdzOD1 , dalnl Z1el Ol k Ogrodu Bota­uleenego, 1 urat ol aul • e810401 Zle1Dlk Lauterbaoba.

o.ozeane , olez.,kll t rudne larunkl lokalo. e emus 11,zor,oznego zmagazl no.'n1a ooa1811oh zbtor6_. Poc~tkowo

onl pO.18szcelnle _ g..chu pr &1 ul. Prusa • • 11. ceaet.do _roolalla Prot . Dr J6zet M4dalsk1 t kt6rl B pol ecen ta

289

Unlwer8, tetu zaoplekowal a1, ura towanTm1 zb10r am1 z1e lnlkowlml.~­

k1 jego ata ranlom, w r. 1948 na Zl e l nl k przeznaozono jedn~ z sa lgma obu pr£1 ul. C,bulaklego , gdzl e zmontowano kllkadzle8l~t t elaz­nlob r ega16w 1 Da l ob p6l kac h ulotODO - dotqd lutno let40e - fa301­\rol, zl el nlkowe .

Tutaj zosta13 przewlezl one r6wnlet odnale zl one zblorl Zlelnlka~14aklego. Mater lal, z1elnlkowe znalazly w1,0 wreazo1e stale pom1e­ee ceeme 1 mozna b,10 r ozp oo z~6 lob porz~d k owanl e , konae rwao j , 1 przJI­

najmnlej pro w1zorlczn~ InwentarlZ8 oj,. T~ o 1 ~ zk4 1 tat wazD~ pra04za j 41 al~ a dl unkt J6zef Panek, . obejmuj~o s t anow1sko kustosZ8 zbl o­r6w z1elnl kow,oh. Leoz Zl elnl k ezeks la j e szoze jedna prz eprowadzka :• r. 19' 0 ukoAezo no odbudow , ez ~ 6010wo zburzonego lnst,tutu Botan l ­oznago przl Kanonl l 6/8, dZ l f k1 ozemu Zla l nlk pow r60 11 • koAcu naawa dawne mlejaoe, zajmuj~o wlel~ sal , na par terze , w p61nooQ1makrz3d1e gmacbu.

Budynek I r.s tytutu Bo'tandc anego cc stren, Ogr odu Bot enl cznego . Pr a­wq cz~a c wysokiego parte ru zajmu j e z i elnik

Bot ani cal I r.st itute of ~roolaw Univers i t y . The rIght pa rt of th2high ground- f l oor occupi es t he He rbarium

J6 ze! Panek bl 1 kuatoszem Zl elnl ka do r , 19'6. Jego dzle lelD jest

og61ne uporz~dkowanle zblor6 w zle1n lkowloh ora z apor~zenle wat,p­Dl eh kata1og6. zlelnlk6w: gI6.oego, 614akl ego 1 Lauterbaeha, dZl~k1

oz emu juz od r~ - 19'0 ze zblor6. Zlelnlka korzy ata6 mog4 uozenl pol ­s c, 1 zagraniczoi . Dokonyweno r 6wnje z sys temat y cznego odka te nlazbior6w dwusiarczklem w~gla . El ea t et y zl y st8n·zdrowia zmusil Panke• polowie 1956 r-, do prze rwanl a precy .

290

PR6sA OKRB~EN1! STOPHI ! ZNISZCZg~ WOJ8NVYCH ZBIOa6wZULNIKOWYCH

Pordwnan l e 11o~cl ar~~sz1 zlelnlkow1cb, znajduJ~C1Cb al, obe o­nl • • poazcaeg61Q1ob cz, 'clach akla do.,cb Zlelnlka z daQ1~ z o~­

re.u prEe dwoj ennego pOEaala W p~bllteD1U okr.gl16 .leltod6 at ratponle.lOO1cb pr• • z Zlelalk • eza ate os tatale, wojDl .

1. Zt . 1Dt k In stztutu BotaalcEDego przed .oj~ l1c £11 ok . saot,s1te, arkuazl , obecn l e 11c~ tylko 200 ty.l,Ol (l~czal. z urato­waQYm • c. l o~ ol Zl elulk1e. LauterbaobA) , 8 zate. oko10 2/) J8g0zblor6. uleglo ~ulszczealu. W ablor-cb lstalej~ potttne lukt, gdltde.aatao j l ul egl1 cale rodzl UT , a DBwet cole rztdl. Dla prz,klaJuw1. 1eD1 6 motaa zupe lny brat meterlB16. ~lalnltowyoh ad rztdu P3­rle t8lea do polo.y r B ~ du Tubl tlorBex (uklad zlo ln l ta s'8te~em 3ng­l era ) .

2. Zl al nlt ~l§skl pos l ada • cb.l l1 obecne J ok. )0 t, al,ol ar ­kuszy . Ponlewat pr ~ad znlszozan lem mlst ok. eo t,01tc, ar eu szl ,ok.60 ." j ego zblorcSw przepadl0 , Ill . In . zagta,l, ooJ ataraza zblo17 ~!.l\­

alde Ma ttusohkl 1 Krookara. De . aataoJe pos~0 £8 g61tlJ' cb rodz1n 1 ro­d£aJ6w jeet na og61 r 6. noml er na , bra t pra wl e zupelnl. mD te rla l'~ zr odzl DJ Gramlna• •

• obllczu t,cb ogrollDlch s t J'8t , '"- 1010Jat,.. ,. Pr of'. Dra Stanl­s la• • lulo'"-16stlego, 6.cZl sn ego tlerowal ka I nst,tutu Bot anlczntgo1 r6.nocEdnle Zakladu Morf'olog1l i Sys te lllB tlk1 RO~l1D, rozpoczt to• r . 19'1 akcj~ ma so.ego zbl.raDla no., oh materla16. zl~ l n lko.,on

z terenu Dol nego S14aka. Dal0 to poc~tek .,.da wal ctwu zi e ln lko. a~

° osz.l. ~Flora S11esla08 Zxalccata - -~Zlelnlk ro ~ llD naoZJ'c lo_, Ch~l~aka". ~ akaJl t aJ wel~11 ~dzla t mlodzl pracowni Ol naukowl Za ~­

l s du, ~glatr& ncl oraz s t udenCl , czlonk~_ le Kola HAukowego Bo tan 1­k6w . w lata oh 1951 _1 9 '4 eebrano 200 ga t unk6w, po 60 s r kus EJ el el­nikowlob , ale 11c1'4o oko l o 2 t ,s1,01 a rkusz,y druw 1 krze\ll6w . OZ­dobnych.

Po obJ~olu klaro.n1ct wa Zakl ad u przez Doc . Vr ~1el t KrawLe­oo.~ z kohoem 19'4 r . t spr u. a _lda.anla -Flory " nobra lat,cLa po okras l . przeJgcto. ego Z8 at oJu . W c l~gu ~st'PDJ cb

XDokladny wytoz zn1szcz onyoh rOdt:ln znaJ duJe s l t D8 konou .

291

mlu la t , dzl Qkl pom007 f lnan s ow e j Koml t e t u Dotanloznego PAI, ~­

brano dalsz10h )0 t 781'07 arkusZ1 or a z pr zlgotowauo do r oze sl anla2) fasc7kul1 zlelnlkow e , po 2' ga t unk6w ka t d7, £aopa t rzon1ch wdrukow8ne sched7 , • nakladzle '0 azt uk . i kcj a zbleranta Do- 7Cbma te r1al6_ jest koat 7nuO'II' s na pr zez pra cownlk6w Zakladu 1 da1sZ8faao,kul1 z tego wldaanlctaa zaajduj~ 81, • przlgotowen l u .

Wl.lana zapoo~tko.ana poml,dEJ zle1nl ka. l krajow7m1 .oleba aemobj,la 108t ltuOje zagraolczoe , co umoz11_110 s,ste.. t'CzD1 pr Zl­rost materl a16w zlelnlkowl cb ('redol o 1000 arkuaZ3 r occOl a ) .

STAl': ZIETh D-:A W CHWTI,r OBF.C~J

Qg61ny !y~8Z zb1or6w

okladk.do olego

nUsz,ycb oko-GenerabtIll r 04110

Pr zedsta wl oQ1 poa lte j wlkaz zblor6w Z1elnlka ma cbarakt er t ,m­ozasO_7 , or1eotaoyjo" gd, t spor Z4dzenl e szczeg610wego ka talogu.,muga j eszc ee wlelu 1s t prsoy . Da ne , dotyc zQce 110' 01 arkuSZ1,La­wart,ob w w1,k szycb c z ~' 01 acb s kl ad o. ych Zl elnlka , podane s~ •prZlbllzenlu , a opa rte s~ na prost7ch obl lozeclsoh stet, st,o znyc b.

W sklad Zl e l nlka obe cnle .chodz1 s zereg z1elnlk6w , stan o.l~cl0b

o dr ~ bne ca l ot cl , w'r6d kt 6rlch . yr6zal6 motna: t r Z3 z1e ln1k1 dute ,szer eg z1e101k6. mDlej 8z1cb oraz zblor l apecjalne 1 nowe.I. Zl el n1kl duze :

1 . Zleln1k G16wD1 - Herba r 1umLlczba ar kusZl - okolo 1'0 t7s1~ Cl, _

I o ...0 t , s1 , c, .Uk lad : wedlug s,stemu Bnglers ( ro dza j a 1 ga t unkt ulozone alfa­

be t7cznl e)Format ar kus za : 42,' x 26 cm.Zlelnl k t en roz.ln~l s1 , z b,1ego Zle l n1ka Ogro du Botan10zneg~

Zaw1era on g16_n1e IISte r1a l, z1eln1kowe z r6zDJ'ch rejon6. ,hla ta,at1lko nlel1czae zMor1 . 1l\sk1e rOlU1n 1c"' loltow7Cb, np . zbiorl F1ekl\A. Call1er a "Flora 811e81a C8 exsl cca te " 1892-1 894.

W dzla l e ro~ 11n nl zsz1cb okaz1 ~148kie s~ bar dzo l i czn e. Zezblor6w polsklcb zna l et6 mozna l 1czne arkusze w3dawnlc t w zl elni ­kowycb Ferdynanda Ka ro : "Z flory Kr6 le$t_a Polsk l ego" , "Flora~­

aka oko11c Cz~stochow l " , C Z~ 8t O z nadrukte m "Botanlacber Tau scb­Y~reln ~ leL " , ora z Rebmana 1 Woloszczaka "Flora polon10a exs1cc a­ta to o

(lke :.y 31; pn '1 ir:leJor.e do ar kusz,1 1 uj,te w podw6Jneglll t 'l:l r:: ;;' \li e . hl e l ntk ten b,dz1e m1al c ~Ar e kte r rozwo j o. "

ZenkerFleisoher

b94~ weielsne g16.01e oowe ma t er la l , zle lnlkowe , prZl czrm pal~~

potrz,b, b, dzle uzupe1oieol, wojeool eh w,r w w slsteml t .2. Zl e1Dlk Laute rbaoha - He rba rlum Laut erbaoh

Llozba ar ku.sQ: ok. '0 tls1'Cl , w t l 111 r o' l1n oltszlch (bez I&"

protolk6. ) tllko )'00.

Ukl.~: , e41ug Sl s t e.u Englera do ro4ea j6, .l~o znle .

Form-t arkusza: 46 x )0 om.Pra. l e polo't s t aoo. 14 zblorl _lssoe Laut er bac ha , zebraoe ,

oz_al e Jego podr661 dookola delate 1 .,pre. 40 Nowej a_ loe i .Pozo­s ta l e b,d! poebodz~ od prlwa tQ1cb oflarodawc6w, b4dt ~ to ma te­r 1811 z 11CZ01Ch ZDaD1ch . ,dawnlctw zleloikowl Cb, j a t op . :

Baenl tz Her bar l um A.merlcaoumHe rba r l um Dend r ologl cumHerba rlum Europaeum

Bona t! Plantes de 1a NO\lT&1le CaledonteElmer Phillpplne blends PlantsIIer11l Ph111pplne PlantePlant ae Sebl ec bt er lana eRelnecke Flora Samoensl sWlokler Akad ellllsche St udl en!abrt nach Os t Af rlca (1910)

Malal 1sebe Pfl an zen (Rel ee 1908)Flor_ Ton Kallle runMu5el t rondos l Arcblpelagl I ndlcl e t Pollnes l a­cl

Therlot Mu sc l e t Hepat lcae NOTa e Caledon l a , 'xalcoatl,lloznl okazl ze zbl oru We ebolda 1 wl el e l 001Cb.

Okazl l ei4 lutno w podw6JUlCb ckla4ka eb gat unkowl cb , u j,te wgrana to.e okladkt r odea j owe. Spoa6b upor Z4dkowanl _ pozo staole bez

Zlelnlk ten ilia oha ra kt er dcl'le naukow1 , a j ego mater l a l , u­d o s t ~polaoe ~ j841018 do speojaln,ob bad aA.

) . Zlelnl k S14aki - Herbarlum Sl Ieal a cumZawle r a .y1,ozole ro411ny oacZlo1ow••Llczha arkuszy: ok. ) 0 tysl~Cy .

Format : )9 x 24 cm.Zl elolk teo zawle ra mater l a l1 zebran e przez f lorle t 6w 41q sklch

08 przes t r zenl osta tolcb 100 lat . Wobec utraty • latacb . oj . n~eb

okol c 60 ~ okaz6. zlelnlk t eo b~ dzl e s t a l e uzupel nlanl no.yml ma­te r l klaml , wcle l l 51, dn6 r6wnlet Okazl 'l, akie, .11~czone z Zlel ­ollal G16woego.

•

II. Z1e lnt kl mn le jsee:4. Zl e l Dl k d~ dakt1 c~

J e s t to z l elnl k dawnego Dlejskiego Mueeua Szkolnego (Stadt l .Sob~lDUaeum Breslau), zor ganl eo_aQ1 _ pocE4tkaeb bl.~eego s tule­ola pr Eaz R. Behnaeba. Z.wlara preed ata_lol.ll oeloge l a:atemu.

J.1czba arkuszl ok . l' t 1a1,el.Forma t J 2 x 21 OD .

Ukl a d . edl ug Engl e r a- Prant l a .Oks z, zebrene g16 _Dte na tereDle DolDego ~~aka maj, przed.

_eEJ at kim .arto'6 dld.ktlezn~ (llcene okaSl z Ogrodu BotantCZDego ,z park6_ wr ool a _l s l t d.

,. Zl e l nl k M. Mohr.

Lt ozba a r ku3ZJI okol o , t181~C, .

Forma t : . , x 29 em.Uklsd rodzl~ wedlug aya t emu Engle r s , r odz8 j 6. 1 gs t unk6. a lfa­

be t J'c2Q3 .Zlelnlk ten za.lera .,1~czDle rodl tQ1 naczlnl ow e europejakle,

ze bre n. przez Mohr. 2 poczqtklem blet~cego .teku . Oka z1 naklejaoeDe blbUl" uJ, te • peple rowe okladkl ga t unkowe. StaD zlelnl ka wprz18z1odol ale ulegnle emlaale .

6 . Zi e l D1k dawoej Sto cj l ho]td cz e j r8ukowo-~da.czej

(Agrlcu1tur-Botania cte Versuchs ata t l on). .Fr ze kaza~ do Zlelnlka Inst1tutu BotaDlozaego w r . 19' . prze.

Stac j ( OoeD1 Nastoo we Wrocla . l u.Z.wl~r••,1~cznle r ot l l Q1 naCClnl owe .Ltczba arkuszl: okolo 10 t181~Ol .

Fo~t : 42 ,' x 26 om.Oka &] prz,kl e j an. 08 poje41ncz. 8r~£I. Stan zachowant a zblo­

ru bardzo dobl'l. Ponl n at wltkszod6 okaz6- poo bodzl ze ~1II5ka.z1el­

nlk ten uzup elDl w prz1ezlo~ol zn1szczone zbl or 1 Z1eln1ka ~lIIsk1 e­

l O 1 CztdOl 0WO G16.08go.7. Z18lnt k nl e.lado~ego otl a r odawo1 (K. Schult ze 1)

Z•• t 8r a , obok ro d110 naoZ1n l o.,oh, 110zne okaEJ r odl1n a1i-8Q oh .

L10zba a r kusz1 : okol o , tla1 ~ol.

For ma t : J t x 21 0m.Okazy pr z1 kl ejao• • Z1elnlk t en z czaa• • ulegn1. 11kw1dac j1 , •

j eto zblor l zo8tan~ _14oz oD. b4d' do Z1elnlk8 016wnego,( zwlaezczabe r~zc dobrze zaoho. 8ne 1'0' 1103 nl &aze), b4~ t do zl . 1Dl ka 4148k­Q czntgo.

•

8 . Zl el nlk paatora Ot t ona Pet raeaPr zekazaQ1 naazemu Zle ln1kowl w r. 19'7 przaz Ob. S. Mallno.­

a~lego & Trzc16aka, pow. Je l enl. G6ra . Zawlera okolo 2 t1a1,o e ~

kuaCl r 0411n 414ak1eb, zeb raD1e h przaz Petraaa _ kllku =1e jeoo_o­4e180h ~~aka, orae jeden ta ae,kul (1'0 ar kuaG1) r 0411n ze braD10h_ eEasl. woj01, _ r. 194) , w otolle1 I 1Jowa ~ ZSRR. Stan zachowa­nla zbl or u bardzo 40brl .

Format : )) z 21 em.Okazl przlkleJane, • podw6jnloh okl a dkaoh ga t untow1 eh .Z l elnl k

t eo, jakO nle poaladaj,ol wl~kazej wa r t0401 naukowej,zostau1a.bt­CZODJ g16wnle do zlel u1ks 41dakt,czn eg o.III . Zblor, apeoja lne 1 DO_. :

9. Zl el nl k S,1wl uaza Boooon.N' jetarael zb16r r o' l l n Zl eln1ka Wro olawattego , pochodz'Cl z

XVII w.Jeat to grubl to~ , opraw01 • perga mln, 0 tormao1e 41 x 26 cm.

Zawlera oa 142 kArtkaoh )10 ga t unk6w naklejonloh r0411n (~k1l­

ka g,bet) , zeb raD10h 816wnl • • rejon1e 4r6dzl ••uomorattm (Wl oobl ,S,01 118 , Kor 51ka ) , szereg r0411n mor skieh z Morea ~r6dz1emnego 100e 8nu itlant,okl ego oraz po kl1ka okaz6. z i mer,tt , I odll, l tr,­ki 1 Eur oPl Zaobo ~nl e J .

Ukla4 ga t unk6. 40_0101 , at ara, pr ze d1i nneuszowska nome nklatu­r a, up. azereg ga tunk6w r odza j u Fuous noa1 naBw, Quero ua marl t i ma(wzg1tdn1e marina ) . He dw6ch et,kle tkaeh wi4nleja wlr atna data:r ot 1674, na aze' ol u podpia -Boooon1- .

St an zachowania ro'110 bardzo 40br " 1eoz ... pepler w _ielumiejaoao b uazt04z001 przez o-a41.

10 . Herbar lum TlTUm Plantas in S11eata Indi gene s exh1bansC. GUnthe r e t I . Seb~l

Centur1a pr l ma , 'ratlalaTlae , WDCCCII .Liozne arkua ze t ego _, da_n l ot wa, kt 6r ego . , t ej _apOmnla01 p~

W.Zl t.aclkol zaoho.a1 a1t dot,d , e t t6r e , znane Jako -50ble.i a dDCent url eD- . , ohodzl10 do r . 1824, .1, ozone ., do zblor 6_ Zleln1kaG16wnego 1 ~l,akl .go .

I t ,k1atJ,na kt6rlch stanowleka podane 84 • j 9z1ku polski m,am1ej800. 0401 w Die.1 eokl. , .,r 6tnia j , a19 brakte. na z_laka zb1.­r ae&8 i dat, zbioru . S,nt e t,eZ01 .,kaz ga tunk6• • ,4awulctwa ata­no.l : -lnumera t l0 at lrpi um pbanerogama ru- Que i n S11ee1a spo ntepr oTeniunt-, wldaQ3 . e Wroo la_l u • r . 1824 pr ..& GUut hera ,Grabo__sk lego 1 Wimmer a.

12 . Herba r1um oe01dlologtoumHler onyzua - Pax (190)-1 91 ~). Dlttrioh - Pax

Llng8lahelm - Pax.) 22 pudla oka z6. , uporzqdkowaQ3oh 818t emat,oznl e , otr£1mano • r .

19'. od Staejl OoeDl Ha810n we Wroclaw1u - ek. 2000 arku8~1.

b) Herba r lum oeol dl ologl0um , 2 Autlsge (Rr 4'1-"0), Gallen undFra588t uokherbar- okel o 100 arkusey.

1). Ceo1d1othee a ltallcaA. Tr otter et G. Cecc oni, 'aso. I /XX (Br 1-'00)

PadCY8 (1 900-190), ATelllno (1904-1909)Uklad ar kus EJ a1fabet,ozn" wedl ug ns zw ga t unkowl oh r 0411n.

Przl pcr~dkcwanlu u9Unl ~t o ponad 100 ar kus zl zagrzlb1cnyoh 1ca1­azo zcnych. Pczostale oksZl, o z~tC1C.o u8zkc dzone, cz~6010WO do­brze zac how. ne .

14. Zoo0601dia et oe01d10zoa 1mprlmlspro01nots . Rhenanae

A. Y. GreTillua at J. Hlassen , L1ef . I-IV (Nr 1-100),(ColD) (Rhein) 1906-1909,

Ltef. V_VI (Nr 101-1'0), Le1pz1g, 1910-1912.1'. Herbar 1um Ny cologlOum Roman10um

Tb. Savulesou, saec , I -X ( Nr 1-'00), Buoure,tl, 1928.Bzak raa­0lku16. III-IV ( HI' 101-200).

16 . Fung1 aax onlo1 eX8100a t 1K.w. Kr1eg er, F880. I-L (Nr 1-2'00), Konlg8s t e1D a.d. Blbe,

5aohae n , 1888-1 91 7.17. Sobid l 10he P1l ze uns erer Kult urgewaohse

K.W . Kr1eger, Fa80. I-V )Hr 1-2'0), Kon1gsstetn a.d. Blbe,1896- 1917.

18 . Myxomloe t e s d. Roumanlaawar ce l BrandzQ, Serte I-II (Nr 1-60), Buoar .at , 1922.

19 . Hepat10ae europa••e eX810 cataeV. Soh1ffner, Ser l e XIX-XXIX (HI' 901-146'), Wlen, 19)4-194).

Brak f a BoJ kulu XXV (HI' 1201-1 2'0).20 . Y3xom,cetea Polontae Exsiooatae

Hel ena Irmeml ente waka, HI' 1-)7', tw6. 19)8.21. Flora Roman1ae Exalooata

Alexander Borza , Centurlae XXII-XXIII, HI' 2101-2300. Tlml,oara19,.1 .

22. Flora EX310cat a Re1publloa. BohemlaaeSl ovenlo..

J 08ef Podpera , Cent ur1ae VI I I-XI I I , Nr 701-1 300. Brno19)~q)8.

296

2). Canad1an plantePlant Ree.arch Inst1tute, Cent ral Exparimental Par. , Ot t a. a ,

Canada . 19'9-61, ).7 spaci• • ns .2~ . Planta of Florida

Paul O. SChal l ar t , 11ta. onte Springs . Florlda, U.S.1. 19'9.169speel• •no.

2,. Plantae Pol oola8 !xs1coataeB. Pawlowskl , J . [orna' . 1. Ja . l.wl0• • Ser l ee II, Centuria V,

Nr 401-,00. xrak6w 19'7. Centurla VI , Hr ' 01- 600. Krak6w 1961.26. Charotbeoa Poloulca

I. D4mbska, Faso. I. Nr 1-20. Po~na6 19'4.27. Llchenotbaoa Polouica

F. Krawteo, Faso . I-II, Ir 1-100. Po~6 19) 0, 19) '.Z. Tobol e.ski. ' 8ao. Ill-V, Xr 1_100. PoznaA 1 9 '2-'~ .

28. Bepatl cetbeoa Pol onl ca3. Sz.e1kow.ki. l aso. I-II. Kr 1-'Oi IV, Rr 7'-100; VI-Vl l l f. r

1'1-200; Xf Ir 226-2'0. PoznaA 19')-' 9.T. WoJtersk1 , Pasc. III, Nr '1 -7', V, Rr 101- 12'.Pozna6 19'4-" .

29. Br J ot beoa po10ni oaS. Llsowskl , Faso . I-XIV, Nr 1-400; XVI-XX , Rr 426-"0 ;XXI I-XXV.

Nr ' 76-61' ; XXVII-XXVIII, Nr 701 -1'0; XXXI- XXXV , Nr 801-92' ; XXXIX­XL, Nr 1001-10'0, XLII-XLIV, Nr 1076-11 '0, XLVII, Dr 1201_122, .poz­uti , 19'4-'9.

S. Lieo.ski, T. 'oJtarskl, Faso. XXX, Ir 776-800. PoznaA 19'.T. WoJterekt, la sc. lXI , Nr " 1-'7' ; XXVI, Nr 676-700. PoznA6•

19'7 .) 0. Flora Si 1aal aca Exslcoate

Se. er7u Golowt n , Pa80. I-II, Kr 1- '0; VI-TIl, Ir 126-17' ; X,Ir 226-2'0. Wroola. 19'5-61 .

Irena l uoQ'Aska , Paso. IV-V, Hr 76-1 2' . VIII, Dr 176-200, XI,2'1-27', XIV, Nr ) 26-)'0; XV , Nr )'1- )7', XIlI , Hr ' 26-" 0. ' r oo­law 1957-1961.

Krzysztof Roata6sk1, Fasc. Ill, Nr '1-7' ; IX, Nr 201-22' ,XI I .Nr 276-) 001 XVII I . Hr 426-4'0. ' roc lae 19'6-60.

Bltbieta Orlowaka-Kutnlewska, Faso. XIII. Nr )01-32'. 'roela.1960.

J erB1 FablaZet.ki, Faao . XVI, Nr )76-400; XIX, Nr 4'1-47' .~

01.. 1960.lugenlua. ( glol ewakt 1 Iltbleta Krattec6wna, Fa5O. XVI I , Br

401-42'. _r oel a. 1961 .

291

Wanda St oj anow. ka . Fa .o . XXI, Kr '01- ' 2' . Wr ootaw 1962.Wi t ol d Ber do• •ki , Fasc . XX , Kr ~76-'OO ; Paso. XXIII , Hr " 1_

' 7' . _r ocla. 1962.) 1 . Plant a e exs iccata. Pal at l oa t ua Lubl l n. nal a ­

Pol onl aDoml nik F1Ja lkow. k1 , Ser . I - II , Nr 1-200. Lublln 19' 9-1 960.

IV. R6tn. - va r l . ;Zb16r t en zaw1er a okol o , t yaltCl arkuazy ro'lln zgr upowan, ob

w drobDlob zle lnl k&oh, nle poatada j 40ycb wlt kaz ej war t o' ol nauka­we j . 54 t o b4dt eblory 0 obar arter ze dldakty c ~7C (op. zb16r r o4­l 1n l ekarakich), b4dt t e t zbl ory atare , nledosta teoEDle et yk1et o­wane l ub et,kla t pozbawlone . "alet, t u r 6wnl et c z ~' 6 okaz6w nl&­ocnao zODlob ( t ndat ermtnat.e) , kt6re j ednak c cza sem zost.n~ wl~

ozone do odpowlednlcb zt elnlk6w.Zle l nlk wreol awskl ol ee ZJ al~ •••t aola zael ut on4 ala_4.Z j e­

go zblor 6. kor zY8t a J4 110mnl uozenl za r6wno _ kra j u , Jak 1 z za­granloy . W 014gu oata tnlob 10 l at ze zb10r6w Zleln1ka korzlst a l luozenl poleoy z Wr ool a_l a , Poznan l a , Torun1a , Krakowa 1 WB r aza _, .Do na j c z~ .t .zych go.cl naukowlch nalet4 pracownlol Wuzeum Zl eml zWareza_y . kt6rzl korzlataj4 r ok roc znl e na _l e j acu z ..t erla16.por6wnawoZlob do 8tud16. Dad azoZ4tkaml r o'ltn z pokla46_ w~gla

bruna toego. Oat a tnl0 Wln lk t , cb wlel ol etnloh at ud16. , pr aca zbt a­r ow. pt . · Pl or a kopal na Tur o_a kol o Bogat , 01- zos tala pr zeka zanaZl el nl kowl 1 Blbllotao. Insty tutu pr zez r edakt ora praoy , pr ot. drRann ~ Czecz ot t .

Ja.ll obodzl ° o'rodkl zagr an lczne, t o _ o~esl. ub1. gl.go4z1e81t0101,018 ze eblor 6w Zlalnl ka korzlata l1 l nstytucj. nauko• •e _lelu kra j 6_, a mlano _le le z ! uet rall1, ! us tr1l,Cz. choelo. a Ojl,FranOjl , Bolandl l , I ndonez jl , Bumunl 1 , Slngaperu , Szw.jcarl1 ,S~

oJ1 , Stan6_ Zj . dnoczonycb 1 Wl.1kle J Brlt.nl 1. NaJl1wazy kontaktutr~uje z Zl e lnl k1em _r oc1&_sklm pr aeowal a florl ma l eZ1jakl e j ­(Flora ~le alana - Founda t ion , Le,d.n , BolandLa) , k1e r o_ana pr ee .prof eaora C. G.G. J . Van Steenlea , g16wnego r edaktora dzle1& pt.RFl ora Wal eal ana R• W zamlan sa udoattpnlenle mal. zl jskloh zblor6.z zl elntka Laute rbaoha , zle l ntk o8sz 1 Btbllotek& Inat,tutuoaz,­mall ple rwaze t Oml tego eennego _yda_nle t • • erae otr&1muJ' nadal110ene ma l e jaze publlkao j e Jego wap61pr aoo . nlk6w.

Ponadto 08 .dra a Zl e lnt k& O8d.a1&11 a• • publ l kacj. • zaml8Dza _ypotyczenl e zblor6w: JoKo Angell - Curltlba , !doltl 0. Buaoh­cann - Gra e , Roger Car ol l n - Sydney , ! . J .G.B. I oat . rmaoa - Bogor ,

298

.. Ra)'lIlond Hame t _ Parlt, W1l hel . Rossler - Graz, W..B. T'u.rlll and I.

Yllne Redhead - Ie• •Z dr ugleJ Z8~ stroD.1, ddll'1c1 w1P0t,ycZ.8nlu zb1or6w, wzr oala war­

to~c! a-a1ch okaz6" de lnlko.1Ch, kt6re ~ pracownl speoJ al1st6w pc­

_r6cl~ staraunle ere_ldowane 1 okre~lone.

aa zako6czeDle pOJl.ala~ sobl. zlot16 serdeczne pOdzl~ko'8nl.

_8&1stk~ t7D, kt6r10h lnformaoje umotll'l~ -t odtworzenle ·1te jpodaQ1ch dzleJ6_ Zlelnlka, • s zozeg6lnodol : Panl doo. Dr AnlellKr••aeec•• j za cenne uwagl 00 do ukladu pra01 I &8 przejrzan1e q­

koP1eu i Panom Prof. Drowl St ef ano_1 Yaoko 1 Prot. Dro_l J6zetow1~dalsk1emu za udoatll'pnlenle tr6del konleczn~oh do opraoowaol_ hi

stort1 Zleln1ka ~~8klego . Pr6cz w)mlenl0QJob r6-nl.' PaOOIll..Pr ot.Drowl Staolal.wowl Tolple , Doc . Dro_l W1ec£1s1. wow1 Ja snowsklemuora. P. M.. Goldbacbow1 za oenne uatne 1n! or ma oj e 0 10880b zblor6wzlelnlkowloh za r6. no 8 oZ8ate ostatnlej 80j01 , Jat 1 • pler.8z10b

Iataoh po.o j en~ob .

Z Zakladu Yortologl l1 S1stemBt1k1 R04l ln

DDl.ersltetu wr ocl a_skl ago

Al!abe t lc!Al 8lka, r odl ln oklltonas1annlcb• · Zl e l nl ka 916.oa80-, doszozetn1e znlazozoQloh • oza s18 Gatat­

nl., woJu;r

The a l phabe t 1cal 11st of t be famllla8 ofJngl08pereae from the -Herba r lum Generale- wblcb 'ere complete­1, destroled durlne the l as t war

AoeraoaaeJ.obarlaoea eAd oxaoeaa.U l 81118ta oeaeAn8oard1aoeaeAnolat r oolada oeaeinonsoea eApoolDaoeaeAponege t onaceseAquitollaoeaeArallaoeaaAsclepladaceae

BalsamlosoeaeBegoD1aeeaeBer ber l daceaeBlxaoeaeBombaoaoeaeBorag1nao8aeButollJ8oeaeDuxaoaaaCac taclaeCal l1 t r lohaoe88Calloanthaoa.eCan. l l a oea .

CaprUollaoeaeCelaatraceaeCeratopb111aoea eChlor a ntbaoeaeCl:!l t ac.aeCle t brao eaeCornbretaoea eConvo lvulaceaeCort. r 1aoe_eComeoeaeCOJ'10 0oarpaoeaeClclaathaoeae

Cl r l 11aoeaeDatlao.oeaeD1a~enslaoeae

Dl i lenl aceaeDl~terooarpaoe ae

Ebena oeaeBleagna oe.eI l a t inac..eEmpe t ra oeaeEpaor lda ceaei uorJ'pb1aoeaeBr 1oao eaeFouquie r1aoeaet'r_nkenl a oeaeGe18so1oma taoeaeGent lan.oea eGlobul ar laoaaeHaemodoraoeaeHal orrhagldaoeaeHernandlaoeaeHl ppooaatanaoe. eHl ppocrateaceaeHl ppur1daoea eBJdr ooar:t aoea eH1 dr oph;,llaoeael oac1nace. eJunoag1na ceaeLabl ataeLac1ste.-oeaeLar dlr;abalaceae

LauraoeaeLe o:rt hl da oea eLantlbulariaceaeLlmnan t ba oeae1.oa $4oea eLog.ni a oeaeL:rthrace.eMalnoe")(agnol l . ceaeMaleabe r bi aoeae"arantha oeaeMa r ogr avlaoeaeMela atomaceaeMee iape r lll80 eaeUonl1ll1ac eaeMyr i stioaeea e"y rai na cea eK.J w;od endraee. eNajadaeeaeHolanaoea eH:rmpbaeaeeaeOchnaoeaeOenotber!lceaeOl eaoea eOrobancheeeaePandanaceaePasslfloraeeaePi rol_oeaePIUlllbagl nac e..Polemon1acea .

L I T I R A T U R ~

Potamogeton8ceaePr l lDUla oeaePuni caeea eRaftlestacea eBanuncua cea eRhameac eaeSalyado r aoeae5aplndacea eSapotBcea eSBr race nlaceaeSolanaceaeSonner a t l a eea eSpa rganl a oea eStach,yur aoea eSt akhoua 1aeeaeStapb,y l eaoeaeSt ero ul1a oe. eSt ;y raca ceaeS:rmploeaeeaeTamarioaceaeTheaeeaeThtmelaeaeeaeTl11a oe.eTroehodendraoeaeTj pha"e..t mbell1feraeVe rbenaoea eVl 01ao.a.V!taoea e

Flek , Eo, 1881 , Flora von Sobl e al en pre uss l aoben und oest er r e l chl ­aohen Antel 1a , Br 8alau .

Fl ora kopalna Turo"a k o Bogat ,}'n1 , C Z o 1-2/1 0 Praca zb10ro"a pod l'e ­

dakoj~ Ho Czeczot t , Wa rsza". 1959 ( Fr ace Muze um Zl eml or ) .Foer a t er, Ro, 1904 , Hunde r t Ja hre Scbl as l aeher Ge,el laebaft fUr

vaterl andlsche Cul t ur o Die Sobles1ache Gese llscbaft f Ur Yater­l andl sche Cul t ur , I Hunder t jehrteler , 11-2) , Br es l au .

; 00

Goppert , R.R. , 1884 , Catalog der botan1scben Museen der UnlTersl­t it Bre slau, Gorll t c .

GUnt Ler , C., Grabo.skl, R., Wimmer, F., 182~, gnumeratic s t i r pi UDphane rogams rum que 1n Si l e s i a spon te pr oveniunt, Vra t ialaT1ae.

Korber, G. W., 187) , Ve r zelobnis der botanischen Semm l u ngen de r3oblesisoben Gee'llscbatt t Ur TBterl8udlsobe Cultur,Jabreaber .d. SChle e. r,esel l scb . tUr Taterl. Cultur, '0, 2,-) 1.

Korber, G.I . , 187), aericbt des Conserva t ors dar naturvlssenschaf­t licbaa Sammlungen der Sobl e siscben Ge eel i soba t t t Ur vaterlan­disohe Cultur t Ur das J ahr 1872, ibidem '0, 24-25.

l or ber , G.I., 187~, Bar 1cht das Consarvat or s der nat urhlst orlsobenSamml ungen rUr das Jahr 181), I bidem ' 1, 2)-24 .

Kor ber , G••• , 187' , Bar lcht des Conserva tors dar na t urbls tor iscbenSaaml ungen der Scbl ealsohen Gesel l aoba t t f Ur vaterlind1 sobeCultur f Ur das J ahr 1814 , 1bi dem '2 , 19-20.

Korber , G.W . , 1876, Bar iobt des Cons erva tor s der Sammlungen derSchl es 1schen Ge sellschatt pr o 187' , ibidem ' 3 , 19-20.

Korber, G. I . , 1871- 1882, Ba r icbt des Couse rvators der naturhi sto­riscben Samml ungen f Ur 1871- 1882, Bericbt des Conse rT8 tors~r

na t urbi et or l soben Sa~mlunge n fUr 1816-1881 , lbidem ~, 17-1 8 ,~, 17 , 2!, ) 9,22, XIV , ~, XI -XI I , Z2, X-XI.

Kor ber , G. W., i SS) , Ber loht uber dle Custodle der naturv1sse~­

tllcbe~ Sav.ml ungen . abrend des J ahres 1882, i bidem 22, X-XI .Kor ber , G.W . , 1881 , Breslauer Her bar i an sus de. 17 Jahrbunder t,

i bid•• 2!, 156-1'7.Korb er , G. W. , 1884 , Die na turbl s tort sc b.o Samml unge n der Schl es l ­

scben Ge sel l scbatt fUr va t er 18nol sc he Cul t ur , ibidem 21, XI.Korb , r , G.W. , lsa" Beri oht uber di e na t urhls tor l sc heo $amml ungen

aer Schleuiscben Ges ell scbat t t Ur vaterlindi aohe Cult ur fUrdsa J abr 1884 , i b1dem ~, XXXV .

Kruseman 3t een1s , K.J. , van , 1950, Yalal s ian plant , Collect ors acdCollec t i ons , Flora YaleS1Qna, Sar . I , Vol. 1, Djakarta .

KUlcz16sk1 , S. , 19" , Udzia l Wro cla_1Q • odbudowie nauki pol ski e JWr ocla• •

Li mpr i cbt , W. , 193', Zuz Gedacbtnl s f Ur Theodor Sohube , J abresber .d . Schl es . Ges. t . va t e rl . r.ult ur , 19) 4 , !QZ, 28-) ' .

Magn us , P. , 1890 , Uor l t z W1nkl er , Oes t . bot . Zt sobr. , XL , 57-'9.U3gnu3, P. , 189 5, Joseph Schr oet er , Ber . der Deutsch. Bo t . Ges .,

XI I I ( J4 ) - (~2 ) .

~1 1d e , J., 1866-1668 , Der l oht de s CC'~ A rva tor der naturhi s torl -

}Ol

sc hen S8mmlungen , J abreeb8r. d . SCblee. Ge e . f . Taterl . Cultur1 B6~1867 , ~, 18-19 , ~, 24-2' , ~, 22 .

Mllde, J . , 1B70, Berlcbt dee Conserva t or der uaturbl storleobenSamalungen der Sohle slscben Gesal lscba f t fUr T8terlAndl scbeCultur , i bidem , ~, 27-2B.

Mild e , J., 1869 , Ber lobt dee Coneervator uber sel ne Tbit lgke l t 1.

Jahre 1B68 , ibidem, ~, 2'.Mllde, J . , 1871, Ber l cbt de s Conservat or dar naturblstorlsobaD~

mlungan dar Schlealaoben Geaellaobaft f Ur Taterl8ndische Cul­tur uber selne TbBtlgkelt 1m Jahre 1B70, lbldom ,~, ))-)4.

Pax, F., Engler , ~ ., 1B87 , An di e Botaniker Soblesl ena .Pax, F. , 1890, Di e naturbls tor1achen Samml unge n der Sohle.l.ohen

Ges alleobaft fUr Ysterl8ndlache Cult ur . Jehreaber . d. SChlee.Ges. t . Taterl . Cultur , 1689, ~, IX.

Pax , F., 1904 , Zoologlsch-botanlsche Sektlen. Die Scbl eeleebe Ge­eellachatt f Ur Yater1&ndlsche Cultur , I I , Gescblcbt e der SC~

elecben Gesallechatt fUr Tster l8ndlsobe Cultur , 'J-7. ,Bresla~

Pax , F. , 1B9' und 191. , FUhrer durch den Konlcllcbe n BotanlscbenGarten der UnlYereltat Dreslau, Br ealau.

Roee n , F., 1911, Pflanze npb1s101ogi ecbee IDstltut,Fa8t8chr.z.Fa~

d. bunde rtJabrlgen BeetehaDs d. Unl versl t a t Bre s lau , 4B6-499 ,Br ea l au .

Schal ow, g., 19)1 -1 9)7, Ber lcht ube r daa He r bar der Ge sal l sobaf t ,Jahr eeber. d. Scblee. Gea. t. Taterl. Cultur, 19)0-1 936, lQl,B, ~, 7-8, 121, 7 , 1Q!, 10 , lQl, 9, ~, ~llgem. Eer icht u­ber d18 Thi t igke l t d . Scbles . Ges. f . Yata r l . Cultur f .d .Zet tTom 1 April 19)6 ble )1 Mirz 19)7 , 19-20.

SChal OW, B., 19) ' , Prof . Scbubea Bedeutung tUr d18 botanischa Bel­mattorsohuo8 , lbida. lQl, ))-4) .

Sohuba , Tb., 1891, Sar lch t des Cus tos dar Barbari an dar Soblasl­aohen Geaa11~obatt fUr Yaterlindl~ohe Cultur. 1B90, 68 ,A11ge• •Sar . , 9-10.

Sohube , Tb. , 1692-189', Serlcb t uber dla Berba rlan dar Gll:B118datt,Jabresber . d . Sohl ee . Ge e. f . Tateri . Cultur, 1891-1B9. ,!l~.

Ber., 22, B, 12, 8, ll, 7 , 1£, , .Sohube , Tb. , 1696-1919 , Ber l oht uber da e Herbar dar ' Geeel l eoha t t

Jabresber. d . Scbl aa . Ges . t . va t er l . Cul t ur, 1 895-1 916,~.

Ber . , 12, 8 , ~, 6 , 22, 11, 22, " 12, " Z!, 24 , ~, 6 , ~,9r

§1., 12, g, 10 , !Q, 14-1' , ~r 9 , ~, 17, ~, U ., §1, 17, ~,

11, ~, 1) , 2.2., 12, 21, 14, 2£, 10, .220, 11, ~, 13, ~, 13 ,2!,1).

}02

Schlea1ender SCU-So

Gefis apflanzen InJutells, Festgabe

SChube, Tb., 190) , Dle Verbreltung derpre uaalschen und oea t er re lchl ac henGea. t . va t erl . Cul t ur . Brealau .

Schube , Th., 192' , O8s Her bar der Gesel l acha t t , Jahreaber . d .Sc~.

Gee. t . vater l . Cult ur , 1919-1924 , 1Z, 21.SChube , Tb. , 1926-1928 , Daa Herbar , l bldem, 2! , ) , 22, " !QQ, , .Schube , Tb. , 1929, Ber l cht uber dae Her bar l u. al leelacum , lbldem,

1.Q!., 4 .

Schuhe , Tb. , 19) 0. Berl cbt ube r dae He rbe r dar Ge sellacbaf t ,lbldem,~, 6.

St el n , B. , 1872 , nte Ent wl cklung de s Schleslschen Bot anischen ~~vere lns , lbldem , i2, 165-166.

Ste i n , B. , 1887 , Rodolf von Uechtr1t~, Oest . Bot . Zel taohr. XXX1l I ,28-29 .

St ent zel , G. , 1872 , Jullus Ml lde , Jshreaber . d. Scbles. Ge e.f . va­t erl. Cultur 1871 , ~, 100-118 .

Wl nkler , H., 19J7 , Car l Laute rbao h , Ber lcht e der Deutso beu Bot.G es .LV, 2 Ge ner alversammlungsheft, (2)1) -(247) .

Ueoht r l t z , R. T., 1886 , Ber lcht uber dl e ua t urhls torleoben sammwD­gen der Sohles lechen G8sel l soha t t f Ur vater18ndlsche OJlua fUrdas J ahr 188', £2, VIII- IX.

TR! HISTORY OF THE HERBJ.RlUMOF THE BOTAI I CAL JKSTI TUTE OF WRQCLA_ UNIVBRSITI

J sbort hlstor, of t be Herba r la _r etlalavlae l s gl Ten lu t hlspap er as _ell a s tbe ca ta l ogue of t he col l ect l one.

The Herbarlum of t he Botanl oa l I nstl t ut e ot Wro claw Unlveralt:.aa founded 10 t be , ear 1821 bl prof. TreTl r80us 8S tbe - HerbarlumBor t l Bota nl ol Unl Tersl tat l e Vrat1elaTteosla- .

Tbere were 2 berba r 1a 1n Wrocla. before t he l ast ~ar :

Her bar l um Uni Tersltatis Wr atislaTteosls (together wltb Herba ­rlu. Lauterbaoh) _blob posses sed about 600, 000 speol mens , an d Her­ba r l um sllesl a cum about 80 ,000 ape oi mens .

During the .ar about 60 * speci mens ot t he bot h be r bar l a . erelost . ~t present tbe total number of apec i mens amount . to aboutJOO , OOO and the prlncipala separa te parts cont a l n :

Herbarium generale, about 1' 0, 000 speCi mensHerbarium Lauterbach, about ' 0 , 000 speci mensnerberlum si le el a cum , about 30 ,000 spec i mens.

,

The addrese or t he He r barium!;rocls. (Pol and) , Ks nonia 6/8

Bot anical Instituteor Wrocla . Univer s i t,

\.